1638017AN-แบบฝึก-วิทย-ป6-ล2

หนูตอบได 1. จิมตม นํา้ ในหมอ ท้งิ ไว เม่อื เวลาผานไป จมิ สงั เกตวา มีไอนา้ํ ลอยตัวสงู ขนึ้ จากหมอ ตม น้าํ เพราะเหตุใด ไอนํ้าบริเวณเหนือหมอ ตม นาํ้ จงึ ลอยตวั สงู ขึ้น เม่ือตมน้ํา พื้นที่บริเวณหมอตมนํ้าจะไดรับพลังงานสูงและคายความรอนใหแกอากาศที่ปกคลุม.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... บริเวณหมอตม นาํ้ มวลอากาศจะขยายตัวจึงลอยสงู ขึ้น และพดั เอาไอนํ้าจากหมอตมนํ้าลอยขน้ึ ไปดวย.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ลมประจาํ ถ่นิ คืออะไร แบงเปนกช่ี นิด อะไรบาง ลมประจําถ่ิน คือ ลมประจําเวลาท่ีพบในทองถิ่นบริเวณชายฝง จะเกิดสลับกันไปในแตละวัน.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... มี 2 ชนดิ ไดแ ก ลมบกและลมทะเล.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลับย .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ลมบก ลมทะเล และลมมรสมุ มคี วามแตกตางกนั อยา งไร ลมบกและลมทะเลเปนลมประจําถน่ิ เกดิ จากทะเลและชายฝง ไดรับและถา ยโอนพลังงานความรอ น.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ไมเ ทา กนั โดยลมบกเกดิ ในเวลากลางวนั ลมทะเลเกดิ ในเวลากลางคนื สว นลมมรสมุ เปน ลมประจาํ ฤดู.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เกิดจากความแตกตา งของอากาศเหนือพน้ื ทวีปและพน้ื มหาสมทุ รบริเวณเขตรอ นของโลก.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. หากตองการวัดทิศทางของลมท่ีเกิดข้ึนในบริเวณบาน นักเรียนจะเลือกใชเคร่ืองมือใด ทส่ี ะดวกและงายตอ การวัด ระหวางศรลมกบั ถุงวดั ทิศทางลม เพราะเหตใุ ด (แนวคําตอบ) ✓ ศรลม เพราะ ศรลมมขี นาดไมใ หญม ากและไมเ กะกะ ทาํ ใหไ มม ปี ญ หาในการตดิ ตง้ั เชน เดยี วกบั........................................................................................................................................................................................................................ ถงุ วัดทศิ ทางลม.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ ถุงวัดทิศทางลม เพราะ ถงุ วดั ทศิ ทางลมมขี นาดใหญแ ละมสี สี นั สะดดุ ตา ทาํ ใหส งั เกตเหน็....................................................................................................................................................................................... ไดงา ยกวา ศรลม.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 4. นกั เรยี นเลอื กตอบขอใดกไ็ ด ใหค รพู จิ ารณาเหตผุ ลสนับสนนุ 46

¡¨Ô ¡ÃÃÁ·èÕ 2 ทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตรท ่ีใช ผลของลมบก ลมทะเล และลมมรสมุ 1. การลงความเหน็ จากขอ มลู 2. การจัดกระทาํ และสือ่ ความหมายขอ มลู จดุ ประสงค 3. การตคี วามหมายขอมูลและลงขอสรุป สืบคน เพื่ออธบิ ายผลของลมบก ลมทะเล และลมมรสุมท่ีมตี อ ส่ิงมีชวี ติ และสง่ิ แวดลอ ม ตอ งเตรยี มตองใช 1. สีไม 1 กลอ ง 2. กระดาษแขง็ แผนใหญ 1 แผน 3. แหลงขอมูล เชน หนังสอื อินเทอรเ น็ต ลองทาํ ดู 1. แบงกลุม จากนั้นชวยกนั สบื คน ขอ มูลเกีย่ วกับผลของลมบก ลมทะเล และลมมรสุมท่มี ีตอส่ิงมชี วี ิต เฉฉบลบั ย และส่ิงแวดลอ ม แลวบนั ทกึ ขอ มูล 2. นําขอมูลที่ไดจากการสืบคนมารวมกันแสดงความคิดเห็น จากน้ันนําขอมูลมาจัดทําเปนแผนผัง แผนภาพ หรืออ่นื ๆ ลงในกระดาษแข็งแผนใหญ พรอ มตกแตง ใหสวยงาม 3. นาํ เสนอผลงานหนาช้นั เรยี น จากนนั้ รว มกันอภิปรายและสรุปเกย่ี วกับผลของลมบก ลมทะเล และ ลมมรสุมท่ีมีตอสงิ่ มีชีวติ และส่ิงแวดลอ ม 47

บันทกึ ขอมลู (แนวคาํ ตอบ) • ผลของลมบก คือ มีลมพัดจากชายฝงไปสูทะเล ทําใหบริเวณชายฝงมีลมพัดเย็นสบาย ชาวประมงจึงใช............................................................................................................................................................................................................................................... ประโยชนจากลมบกในการนาํ เรอื ออกจากฝงไปหาปลาในทะเลในตอนกลางคืน...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... • ผลของลมทะเล คอื มีลมพัดจากทะเลเขาสูชายฝง ทําใหบริเวณชายฝงมีลมพัดเย็นสบาย ชาวประมง......................................................................................................................................................................................................................................... จึงใชป ระโยชนจ ากลมทะเลในการนําเรือกลับเขาฝง ในเวลากลางวนั...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... • ผลของลมมรสุม คอื มีอิทธิพลตอการเปล่ียนแปลงของสภาพภูมิอากาศในแตละทองถ่ินหรือพ้ืนท่ี...................................................................................................................................................................................................................................... แตกตางกนั ไป เชน...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... - สง ผลใหบางพื้นที่ของประเทศไทย เชน ภาคเหนอื มอี ากาศหนาวเย็นและแหง...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... - สงผลใหบางพ้ืนท่ีเกิดฝนตกหนักจนเกิดนํ้าทวม มีน้ําปาไหลหลาก ทําใหสิ่งมีชีวิตบาดเจ็บและ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ลม ตาย...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... สรปุ ผล ลมบก ลมทะเล และลมมรสุม สง ผลกระทบตอส่ิงมชี ีวิตและส่งิ แวดลอ มแตกตา งกนั โดยลมบกเปน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ลมท่ีพัดจากชายฝงไปสูทะเล และลมทะเลเปนลมที่พัดจากทะเลเขาสูชายฝง ทําใหคนที่อาศัยอยูบริเวณ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ชายฝง รสู กึ เยน็ สบาย และใชป ระโยชนข องลมในการแลน เรอื เขา หรอื ออกจากฝง สว นลมมรสมุ มอี ทิ ธพิ ล.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ตอการเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศในแตละพืน้ ท่ี.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 48

หนูตอบได 1. นักเรียนเห็นดวยกับขอความที่วา “คนที่ตั้งถ่ินฐานอยูตามแนวชายฝงทะเลใชประโยชน จากลมบกและลมทะเลในการดําเนินชีวิตมากกวาคนท่ีต้ังถิ่นฐานบริเวณอ่ืน” หรือไม เพราะเหตใุ ด (แนวคําตอบ) เห็นดวย เพราะลมบกและลมทะเลเปนลมประจําเวลาท่ีพบบริเวณชายฝง คนที่ต้ังถิ่นฐานอยูตาม.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... แนวชายฝงทะเลมักจะประกอบอาชีพประมง จึงตองอาศัยลมบกและลมทะเลในการออกเรือและนํา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เรอื กลับเขาฝง.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. พจิ ารณาภาพเหตกุ ารณต อ ไปนี้ แลว ระบวุ า มคี วามสมั พนั ธก บั ลมมรสมุ ใดในประเทศไทย 1) ฝนตกหนกั ชว งเดือนกรกฎาคม 2) อากาศหนาวเย็นชว งเดือนธนั วาคม เฉฉบลบั ย สมั พันธกับ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต........................................................................................... สัมพนั ธก ับ ลมมรสุมตะวันออกเฉยี งเหนอื........................................................................................... 3. “ในชวงนที้ างภาคใตของประเทศไทยมีฝนตกหนักท้ังวัน” จากขอ ความนี้ นกั เรยี นคดิ วา เป✓นผลลมมามจราสกมุ มตระสวุมันตตะกวเันฉตยี กงเใฉตีย เงพใตรหาะรือ..ลม....ม..ร..ม..ส..ร..มุ..ส....ตม.ุ...ต.ะ...ว.ะ..ว..ัน.น.ั...อ.ต....อ.ก....กเ..ฉ...เ.ยี.ฉ...ง...ยี.ใ..ต.ง...พ.เ...ห.ดั....ผน....า..ือ.น.....ม..เ..ห.พ...า..ร.ส...า.ม...ะ.ทุ...เ..ร(.ห..แอ...นต.นิ....ุใว.เ..ดด.ค...ยี.าํ...ต...แ..อ..ล..บ..ะ...). นําไอนํ้าและความชื้นในอากาศจากบริเวณมหาสมุทรมาสูพื้นทวีป ทําใหประเทศไทยมีเมฆมากและมี.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ฝนตกชุก จึงเกิดเปน ฤดฝู น.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ ลมมรสมุ ตะวนั ออกเฉยี งเหนือ เพราะ ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดพาอากาศ......................................................................................................................................... หนาวเย็นและแหงจากแถบประเทศมองโกเลียและจีนเขาสูประเทศไทย ทําใหภาคเหนือและภาค.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื มอี ากาศหนาวเยน็ สวนภาคใตม ีฝนตกชกุ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 3. นกั เรยี นเลอื กตอบขอใดกไ็ ด ใหครพู ิจารณาเหตุผลสนับสนนุ 49

ฝกิจกกทรรักมษะ º··Õè 1 1. วาดภาพจาํ ลองการเกิดลมบกและลมทะเล พรอ มอธิบายประกอบ (วาดภาพ) 1) การเกิดลมบก อากาศรอ นลอยตัวขึน้ อากาศเยน็ จมตวั ลง อากาศเยน็ เหนอื พืน้ ดินพดั เขามาแทนท่ี ลมบก เกิดจาก พน้ื ดนิ คายความรอ นไดเ รว็ กวา พนื้ นาํ้ ในเวลากลางคนื ทาํ ใหอ ากาศเหนอื พน้ื นา้ํ........................................................................................................................................................................................................................ มพอีื้นุณดหนิ ภทมูม่ี ิสีอูงุณกหวภา อูมาติ กํ่าากศวเา หพนดั อื เขพาน้ืไปดแินทนอทา่ีกเกาศิดเลหมนพอื ัดพจน้ื านกาํ้ชจายึงฝลงอไยปตสวั ทูสะงู เขล้ึน สง ผลใหอ ากาศเหนอืเฉฉบลบั ย ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) การเกิดลมทะล อากาศรอ นลอยตวั ข้ึน (วาดภาพ) อากาศเย็นจมตัวลง อากาศเย็นเหนือพื้นนํ้าพัดเขา มาแทนที่ ลมทะเล เกิดจาก พนื้ ดนิ รบั ความรอ นจากดวงอาทติ ยไ ดด กี วา พนื้ นาํ้ ทาํ ใหอ ากาศเหนอื พน้ื ดนิ.................................................................................................................................................................................................................. มอี ุณหภมู สิ ูงกวาอากาศเหนอื พ้นื นํ้า อากาศเหนือพน้ื ดินจึงลอยตวั สงู ขน้ึ สงผลใหอากาศเหนอื............................................................................................................................................................................................................................................................................. พนื้ นํา้ ท่มี อี ุณหภูมติ ่าํ กวา พัดเขา ไปแทนท่ี เกิดลมพัดจากทะเลเขาสูชายฝง............................................................................................................................................................................................................................................................................. 50

2. พิจารณาภาพทศิ ทางของลมมรสุม แลว เตมิ คําตอบลงในชองวาง N ความกด 1) เปนทิศทางของลมมรสุม ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื.......................................................... อากาศสูง มแี หลงกําเนิดจาก บริเวณความกดอากาศสูง.............................................................................. ทวปี เอเชยี บนซีกโลกเหนือ แถบประเทศมองโกเลียและจีน............................................................................................................................................. ไทย และพดั ผา นมาสปู ระเทศไทย............................................................................................................................................. อคาวกาามศกตด่าํ ............................................................................................................................................. เฉฉบลบั ย N ความกด พดั ผา นประเทศไทยในชวง เดือนตุลาคมถึง.................................................... อากาศตํ่า ทวปี เอเชยี เดือนกุมภาพนั ธ............................................................................................................................................. ไทย มหาสมุทรอนิ เดีย ทําใหเ กดิ ฤดู หนาว.................................................................................................. อคาวกาามศกสดงู 2) เปน ทิศทางของลมมรสมุ ตะวันตกเฉียงใต.......................................................... มีแหลงกําเนดิ จาก บริเวณความกดอากาศสูง.............................................................................. ในซกี โลกใตบ รเิ วณมหาสมทุ รอนิ เดยี และพดั ผา น............................................................................................................................................. มหาสมุทรอินเดยี มาสปู ระเทศไทย............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. พัดผา นประเทศไทยในชว ง เดือนพฤษภาคม.................................................... ถงึ เดอื นตุลาคม............................................................................................................................................. ทําใหเกิดฤดู ฝน.................................................................................................. 3. พิจารณาสมบัติของลมที่กําหนดให แลวระบุวา เปนลมบก ลมทะเล หรือลมมรสุม โดยขดี ✓ ลงในตาราง สมบตั ขิ องลม ลมบก ลมทะเล ลมมรสุม 1) พัดจากทะเลเขาสชู ายฝง 2) ใชป ระโยชนในการเดินเรือ ........................................ ✓........................................ ........................................ 3) เกดิ เฉพาะในเวลากลางคืน ✓........................................ 4) ทาํ ใหเ กดิ ฤดูกาลในประเทศไทย ✓........................................ ........................................ 5) เกดิ เปนบรเิ วณกวา งระดบั ภมู ภิ าค ✓........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ✓........................................ ........................................ ........................................ ✓........................................ 51

4. ระบุวา ขอความท่ีกาํ หนดใหกลาวถกู ตองหรอื ไม พรอ มแกไขใหถ กู ตอง ขอความ ความถูกตอง เหตุผลประกอบ 1) ชาวประมงใชประโยชนจาก ................................................................................................................. ลมทะเลเพ่ือนําเรือกลับเขาฝง ถกู ตอ ง............................................. ................................................................................................................. ในเวลากลางวัน ................................................................................................................. 2) ลมมรสมุ ตะวันตกเฉียงใต เปน ................................................................................................................. สาเหตุที่ทําใหเกิดฤดูฝนใน ถกู ตอง............................................. ................................................................................................................. ประเทศไทย ................................................................................................................. 3) ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ลมมรสุมตะวันออกเฉยี งเหนอื ทําให................................................................................................................. ทําใหภาคใตของประเทศไทย ไมถ กู ตอ ง............................................. ภาคใตของประเทศไทยมฝี นตกชุก................................................................................................................. มอี ากาศหนาวเยน็ และแหง ................................................................................................................. เฉฉบลบั ย 4) ลมบก เปนลมทีพ่ ดั จากชายฝง ................................................................................................................. ไปสทู ะเล พบไดตามชายฝงใน ถกู ตอ ง............................................. ................................................................................................................. เวลากลางคนื ................................................................................................................. 5) ลมเกิดจากอากาศรอนมีความ ลมเกิดจากอากาศรอนมีความกดอากาศ................................................................................................................. กดอากาศตํ่า จึงเคล่ือนไป ไมถ กู ตอง............................................. ตาํ่ จงึ ลอยตวั ทาํ ใหอ ากาศเยน็ เคลอ่ื นไป................................................................................................................. แทนท่ีอากาศเยน็ แทนที่อากาศรอ น................................................................................................................. 6) ลมมรสมุ ทพี่ ดั ผา นประเทศไทย ลมมรสุมที่พัดผานประเทศไทยในชวง................................................................................................................. ในชวงเดือนมกราคม ทําให ไมถ ูกตอ ง............................................. เดือนมกราคม ทําใหประเทศไทยเกิด................................................................................................................. ประเทศไทยเกดิ ฤดูรอน ฤดูหนาว................................................................................................................. 7) พายุเปนลมที่เกิดจากการ พายุเปนลมที่เกิดจากการเคล่ือนท่ีของ................................................................................................................. เคล่ือนทีข่ องอากาศ 2 บริเวณ ไมถูกตอ ง............................................. อากาศ 2 บริเวณ ท่ีมอี ณุ หภูมติ างกัน................................................................................................................. ท่ีมีอณุ หภูมใิ กลเ คยี งกนั มาก มาก................................................................................................................. 52

¡ท¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดขั้นสูง อานสถานการณท ่ีกําหนดให แลวตอบคําถาม 㹪‹Ç§Çѹ·Õè 26–29 ¾ÄȨԡÒ¹¹éÕ ÀÒ¤à˹×ͨÐÁÕÍÒ¡ÒÈàÂç¹ áÅÐÁÕËÁÍ¡ºÒ§ã¹µÍ¹àªŒÒ ʋǹÀҤ㵌¨ÐÁÕ½¹à¾ÔèÁÁÒ¡¢éÖ¹áÅе¡Ë¹Ñ¡ÁÒ¡ ໚¹ºÒ§¾×é¹·èÕ ·ÐàÅÁÕ¤Åè×¹ÊÙ§ 2–3 àÁµÃ ªÒ½˜›§·ÐàÅ´ŒÒ¹Í‹ÒÇä·Â ¤ÇÃÃÐÁÑ´ÃÐÇѧ¡ÒÃà´Ô¹àÃ×Í เฉฉบลบั ย 1. นักเรียนคดิ วา สภาพอากาศขางตนเกดิ จากอทิ ธิพลของลมชนิดใด เพราะเหตใุ ด เกิดจากอิทธิพลของลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ เพราะลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือจะพัดผาน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ประเทศไทยในชว งเดอื นตุลาคมจนถึงเดอื นกุมภาพันธ สงผลใหภาคเหนือและภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. มอี ากาศหนาวเยน็ และแหง สว นภาคใตม ฝี นตกชกุ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. จากขาวขางตน ถาครอบครัวของนักเรียนวางแผนจะเดินทางไปเที่ยวที่เกาะสมุย จังหวัด สรุ าษฎรธ านี ในวันท่ี 27 พฤศจกิ ายน นกั เรียนเหน็ ดว ยหรือไม เพราะเหตใุ ด (แนวคําตอบ) ไมเ หน็ ดว ย เพราะขา วรายงานวา ชว งวนั ท่ี 26-29 พฤศจกิ ายน ภาคใตจ ะมฝี นเพมิ่ มากขน้ึ และตกหนกั.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. มากเปนบางพ้ืนท่ี ทะเลมีคลื่นสูง ชายฝงทะเลดานอาวไทยควรระมัดระวังการเดินเรือ ซึ่งเกาะสมุย.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เปน เกาะทีอ่ ยูฝง ทะเลดานอาวไทย จึงไมเ หมาะแกการทอ งเทยี่ วในวนั ท่ี 26-29 พฤศจิกายน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 53

º··èÕ 2 ÀÂÑ ¸ÃÃÁªÒµáÔ ÅлÃÒ¡¯¡ÒÃ³à ÃÍ× ¹¡ÃШ¡ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ นําสูการเรียน µÍ¹¹éѹ¹éíÒ·‹ÇÁ¶Ö§ËÑÇà¢‹Ò ä¿¿ŒÒ¡š¶Ù¡µÑ´ á¶ÁÂѧµŒÍ§¤Í อา นสถานการณท่กี ําหนดให แลวตอบคําถาม ÃÐÇѧ§Ù·ÕèÍÒ¨¨ÐࢌÒÁÒ㹺ŒÒ¹ ½¹µ¡µÔ´µ‹Í¡Ñ¹ÁÒ ÍÕ¡´ŒÇ ËÅÒÂÇѹáÅŒÇ ¾‹Í¡Ñ§ÇÅ Ç‹Ò¹éíҨз‹ÇÁ¨Ñ§àÅ ºŒÒ¹àÃÒà¤Âà¨Í ¹íéÒ·‹ÇÁ´ŒÇÂËÃ×ͤÃѺ เฉฉบลบั ย ¶ŒÒ¹íéÒ·‹ÇÁ¨ÃÔ§ æ à¤ÂÊÔÅÙ¡ àÁè×Í ¾.È. 2554 ¤§á‹àŹФÃѺ ÅíÒºÒ¡¡Ñ¹ÁÒ¡àÅ 1. นักเรยี นคดิ วา นาํ้ ทวมเกดิ จากสาเหตุใดไดบาง อธบิ ายพอสังเขป เกิดจากฝนตกหนักและตอเนื่องกันเปนเวลานาน ทําใหดินไมสามารถดูดซับนํ้าหรือระบายน้ํา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ออกไดท นั สงผลใหเ กดิ นาํ้ ทว มขงั ในบริเวณทรี่ าบลมุ นอกจากน้ี นํ้าทวมอาจเกดิ จากการพังของเข่ือน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. นา้ํ ปา ไหลหลาก นา้ํ ทะเลหนุนสงู พายหุ มนุ เขตรอ น หรอื ลมมรสุมไดอ กี ดวย.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. นกั เรยี นจะปฏิบัติตนอยางไร เพอ่ื ใหปลอดภยั จากเหตุการณน ้าํ ทวม (แนวคาํ ตอบ) - ติดตามขา วสารอยางสมํ่าเสมอ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. - หากมกี ารเตือนภยั ใหร ะวงั น้ําทวมใหเ ตรียมอาหารแหง ยารักษาโรค และของใชท่จี าํ เปน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. - เมอื่ เกิดน้ําทว มใหปดเครอ่ื งใชไ ฟฟา ทกุ ชนิด และถอดปลัก๊ ไฟออกเพือ่ ความปลอดภัย.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 54

1. ÀÂÑ ¸ÃÃÁªÒµáÔ Åиó¾Õ ºÔ µÑ ÀÔ ÂÑ ¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1 ทักษะกระบวนการ ทางวทิ ยาศาสตรท่ีใช การเกิดภัยธรรมชาติและธรณีพิบัติภัย 1. การลงความเห็นจากขอมลู 2. การจัดกระทําและสือ่ ความหมายขอ มูล จุดประสงค 3. การตคี วามหมายขอมูลและลงขอ สรุป 1. อธบิ ายลักษณะและผลกระทบของนาํ้ ทว ม การกัดเซาะชายฝง ดนิ ถลม แผนดินไหว และสนึ ามิ 2. เสนอแนวทางในการเฝาระวังและปฏิบัติตนใหปลอดภัยจากน้ําทวม การกัดเซาะชายฝง ดินถลม แผน ดนิ ไหว และสนึ ามิ ตอ งเตรยี มตองใช เฉฉบลบั ย 1. สีไม 1 กลอ ง 2. กระดาษแขง็ แผน ใหญ 1 แผน 3. แหลง ขอมูล เชน หนงั สอื อินเทอรเ นต็ ลองทาํ ดู µÍ¹·èÕ 1 1. แบงกลุม จากน้ันรวมกันสืบคนขอมูลเกยี่ วกับลักษณะและผลกระทบของหวั ขอ ดังนี้ • น้าํ ทว ม • ดินถลม • สึนามิ • แผน ดนิ ไหว • การกัดเซาะชายฝง 2. นําขอ มลู มาจัดทาํ ในรูปแบบตาง ๆ เชน แผนผงั แผนภาพ ลงในกระดาษแข็งแผน ใหญ 3. นาํ เสนอผลงานหนา ชน้ั เรียน แลว รวมกันอภปิ รายและสรุปภายในชั้นเรียน µÍ¹·èÕ 2 1. สืบคนขอมูลเกี่ยวกับแนวทางในการเฝาระวังและปฏิบัติตนใหปลอดภัยจากแผนดินไหว นํ้าทวม การกัดเซาะชายฝง ดนิ ถลม และสนึ ามิ แลวบนั ทึกขอมลู 2. ใหแตละกลุมรวมกันแสดงความคิดเห็น จากน้ันเลือกธรณีพิบัติภัยท่ีเคยเกิดข้ึนในทองถิ่นหรือ ทแ่ี ตล ะกลมุ สนใจ 3. นาํ เสนอแนวทางในการปฏบิ ตั ติ นใหป ลอดภยั จากการเกดิ ธรณพี บิ ตั ภิ ยั ทแี่ ตล ะกลมุ เลอื กหนา ชน้ั เรยี น 4. รวมกนั อภปิ รายและสรปุ ภายในชั้นเรยี น 55

บนั ทึกขอ มลู µÍ¹·èÕ 2 (แนวคาํ ตอบ) • แนวทางในการเฝา ระวังและปฏิบัติตนใหป ลอดภยั จากแผน ดินไหว เรียนรูและฝกซอมการรับมือกับแผนดินไหว เมื่อเกิดแผนดินไหว หากอยูนอกอาคารใหอยูในที่โลง...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... และหากอยใู นอาคารใหห มอบใตว ัตถทุ มี่ คี วามแขง็ แรง เมอ่ื การสน่ั สะเทือนหยุดลงใหอ อกจากอาคารทนั ที...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... • แนวทางในการเฝาระวังและปฏิบัตติ นใหปลอดภยั จากน้ําทว ม ติดตามขา วสารการเตอื นภยั ระวังนํ้าทวมอยา งสม่ําเสมอ เตรียมอาหารและของใชที่จาํ เปน เมื่อมสี ญั ญาณ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... เตอื นภัย เมือ่ เกิดนาํ้ ทวมควรปด เครอ่ื งใชไฟฟา ทุกชนิดและระวงั สตั วม ีพษิ ตาง ๆ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... • แนวทางในการเฝา ระวังและปฏิบัตติ นใหปลอดภัยจากการกดั เซาะชายฝง ปลูกปา ชายเลน ปก แนวไมไ ผในพืน้ ทห่ี าดโคลน สรางเข่อื นกันคล่ืนนอกชายฝง และถา ยเททรายจาก...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... บริเวณที่มีทรายมากเกนิ ความจําเปนไปยงั บริเวณทม่ี ที รายนอย...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย • แนวทางในการเฝา ระวังและปฏบิ ตั ิตนใหปลอดภยั จากดินถลม ติดตามขาวสารอยางสมํ่าเสมอ หลีกเลี่ยงการเขาใกลบริเวณที่มีดินถลม หากอยูใกลบริเวณท่ีเกิด...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ดนิ ถลมใหอ พยพไปอยูบนทส่ี ูงท่ีมคี วามแขง็ แรงหรือหาท่กี าํ บัง...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... • แนวทางในการเฝา ระวงั และปฏบิ ตั ิตนใหปลอดภยั จากสึนามิ ติดตามขาวสารการเตือนภัยการเกิดสึนามิอยางสมํ่าเสมอ หากอยูในบริเวณท่ีจะเกิดสึนามิหรือสังเกต...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... วา ระดบั นาํ้ ทะเลเพ่ิมขึน้ หรือลดลงอยางรวดเรว็ ใหรบี อพยพขึ้นท่ีสูงทนั ที...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... สรุปผล ในชีวิตประจําวัน ควรศึกษาความเสี่ยงและแนวโนมในการเกิดธรณีพิบัติภัย เชน แผนดินไหว.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. นํ้าทว ม การกดั เซาะชายฝง ดินถลม สนึ ามิ และตดิ ตามขาวสารอยเู สมอ เพื่อเตรยี มตัวในการรบั มือกับ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ธรณพี บิ ตั ภิ ยั ลว งหนา และเมอื่ เกดิ ธรณพี บิ ตั ภิ ยั ควรมสี ตอิ ยเู สมอ โดยหลกั การปฏบิ ตั ติ นใหป ลอดภยั จาก.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ธรณีพิบัตภิ ัย ขน้ึ อยูกับประเภทของธรณพี บิ ัตภิ ยั นนั้ ๆ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 56

หนูตอบได 1. ณชิ าอาศยั อยรู มิ ชายฝง ทะเลอนั ดามนั ถา การเกดิ แผน ดนิ ไหวรนุ แรงใตม หาสมทุ รหา งจาก ชายฝง ทะเลอันดามนั ประมาณ 200 กโิ ลเมตร ณิชาควรปฏิบัตติ นอยา งไร เพราะเหตใุ ด ณิชาควรสังเกตวา ระดับน้ําทะเลเพิ่มขึ้นหรือลดลงผิดปกติหรือไม ติดตามขาวสารและประกาศ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เตือนภัยการเกิดสึนามิอยูเสมอ หากระดับน้ําทะเลเพ่ิมข้ึนหรือลดลงผิดปกติหรือมีประกาศเตือนภัย.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... การเกิดสึนามิใหรีบอพยพตนเองและครอบครัวไปอยูบริเวณที่สูงและปลอดภัยจากคลื่นยักษ เพราะ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... การเกิดแผน ดินไหวใตม หาสมุทรอาจทาํ ใหเ กิดสึนามิ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ยกตัวอยางธรณีพิบัติภัยท่ีนักเรียนเคยประสบหรือที่นักเรียนสนใจ แลวอธิบายแนวทาง ในการเฝา ระวังและการปฏิบัตติ นใหป ลอดภัยจากธรณพี บิ ัติภยั นน้ั (แนวคาํ ตอบ) ธรณพี ิบตั ภิ ยั ที่สนใจ คอื นา้ํ ทว ม โดยแนวทางในการเฝา ระวงั และการปฏิบตั ิตน เชน.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... - ตดิ ตามขาวสารการเตอื นภัยระวังนํ้าทว มอยา งสมาํ่ เสมอ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลับย - เม่อื มีสัญญาณเตอื นภยั ใหเ ตรยี มอาหารแหง ยารกั ษาโรค และของใชที่จําเปน.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... - เม่ือเกิดนา้ํ ทวมควรปดเครื่องใชไ ฟฟาทุกชนิด.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... - หลีกเลี่ยงการลงน้าํ บรเิ วณทีม่ ีนาํ้ ทว มขงั.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ถานักเรียนมีที่อยูอาศัยใกลทะเล นักเรียนจะสรางกําแพงคอนกรีตหรือปลูกตนไมใหญ เพื่อปอ งกันความเสียหายทีเ่ กิดจากสึนามิ เพราะเหตใุ ด (แนวคาํ ตอบ) ✓ สรา งกาํ แพงคอนกรีต เพราะ การสรา งกาํ แพงคอนกรตี ใชเ วลานอ ยกวา การปลกู ตน ไมใ หญ...................................................................................................................................................................... ที่ใชเวลานานกวาตนไมจะเจริญเติบโตพอที่จะมีความคงทนแข็งแรง สามารถตานความแรงคลื่น.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... สนึ ามิได.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ ปลูกตน ไมใ หญ เพราะ คลื่นสึนามิท่ีโถมเขาหาชายฝงมีความสูงและความแรงเกินกวาที่.......................................................................................................................................................................................... กาํ แพงคอนกรตี จะกนั้ ได จึงควรใชต น ไมใหญทีห่ ย่งั รากลึกในพ้นื ดินซง่ึ สูงและแข็งแรงกวา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 3. นักเรียนเลอื กตอบขอใดก็ได ใหค รูพิจารณาเหตุผลสนับสนนุ 57

2. »ÃÒ¡¯¡ÒÃ³à Ã×͹¡ÃШ¡ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Õè 2 ทักษะกระบวนการ จาํ ลองการเกดิ ปรากฏการณเ รอื นกระจก ทางวทิ ยาศาสตรท ีใ่ ช จุดประสงค 1. การวดั 1. สรางแบบจาํ ลอง เพ่ืออธิบายการเกดิ ปรากฏการณเ รือนกระจก 2. การสังเกต 2. สบื คน ผลของปรากฏการณเรอื นกระจกตอ สง่ิ มชี วี ิต 3. การสรางแบบจาํ ลอง 4. การลงความเห็นจากขอ มูล 5. การจัดกระทําและสอื่ ความหมายขอมลู 6. การตคี วามหมายขอมลู และลงขอสรุป 3. เสนอแนวทางการปฏบิ ัตติ น เพ่ือลดกจิ กรรมท่ีกอ ใหเกิดแกสเรือนกระจก ตองเตรียมตอ งใช 1. กลองพลาสตกิ ใส 2 กลอ ง 4. สไี ม 1 กลอง 2. กระดาษแข็งแผน ใหญ 1 แผน 5. เทอรม อมเิ ตอร 2 อัน เฉฉบลบั ย 3. แหลง ขอมูล เชน หนงั สอื อินเทอรเน็ต ลองทําดู µÍ¹·èÕ 1 1. แบงกลมุ จากนัน้ ชวยกันสืบคน ขอ มูลเก่ยี วกบั การเกิดปรากฏการณเรอื นกระจก 2. ออกแบบแบบจาํ ลองการเกิดปรากฏการณเ รอื นกระจก 3. สรา งแบบจําลองการเกดิ ปรากฏการณเรือนกระจก โดยปฏบิ ัติ ดงั น้ี 1) วางเทอรมอมิเตอรไวข า งในกลองพลาสติกใสกลองที่ 1 และปดฝา แลว นําไปวางไวก ลางแดด 2) วางเทอรม อมเิ ตอรไ วข า งในกลอ งพลาสตกิ ใสกลอ งท่ี 2 โดยไมป ด ฝา จากนนั้ นาํ ไปวางไวก ลางแดด 3) อา นคาอุณหภมู ิในกลองท่ี 1 และ 2 ทุก 10 นาที แลวบนั ทึกผลจนครบ 30 นาที 4. นาํ เสนอผลการทํากจิ กรรมหนา ชัน้ เรยี น แลวรว มกนั อภปิ รายและสรปุ µÍ¹·èÕ 2 1. สบื คนเกี่ยวกบั ผลทีเ่ กิดจากปรากฏการณเ รอื นกระจกและแนวทางในการปฏิบตั ติ น เพอ่ื ลดกิจกรรม ทก่ี อ ใหเกดิ แกส เรอื นกระจก 2. จัดทําขอมูลในรูปแบบตาง ๆ เชน แผนผัง แผนภาพ ลงในกระดาษแข็งแผนใหญ พรอมตกแตง ใหสวยงาม 3. นาํ เสนอผลงานหนา ชนั้ เรยี น แลว รว มกนั อภปิ รายและสรุป 58

บันทกึ ขอมูล µÍ¹·Õè 1 • ปรากฏการณเ รือนกระจก เกิดจาก แกสเรือนกระจกดูดซับรังสีความรอนจากดวงอาทิตยไวบางสวน............................................................................................................................................................................................. ในเวลากลางวนั ทาํ ใหเ ปลอื กโลกและชนั้ บรรยากาศเหนอื โลกขน้ึ ไปมอี ณุ หภมู สิ งู ขนึ้ เมอื่ เปลอื กโลกไดร บั...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ความรอนมาก จึงเกิดการปลอยรังสีความรอนออกมามาก เน่ืองจากรังสีความรอนไมสามารถผานชั้น...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... บรรยากาศทมี่ ีแกสเรือนกระจกอยไู ด...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... • ออกแบบแบบจาํ ลองการเกดิ ปรากฏการณเรือนกระจก (ออกแบบแบบจาํ ลอง) เฉฉบลับย ขึ้นอยูกบั นกั เรยี นออกแบบ 59

µÒÃÒ§ ºÑ¹·Ö¡¼Å¡Ò÷Òí ¡¨Ô ¡ÃÃÁ • กลอ งพลาสติกใสกลอ งท่ี 1 เวลา อณุ หภมู ิ (องศาเซลเซียส) เร่ิมบนั ทึก น................................................................................................ .......................................................................................................................................... ผผาา นนไไปป 1200 นนาาททีี ขึ้นอยกู นบั .ผลการทํากจิ กรรม............................................................................. น.............................................................................. .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ผานไป 30 นาที น.............................................................................. .......................................................................................................................................... • กลอ งพลาสติกใสกลองที่ 2 เวลา อณุ หภูมิ (องศาเซลเซยี ส) เร่ิมบนั ทึก น................................................................................................ .......................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย ผผาานนไไปป 1200 นนาาททีี ขน้ึ อยกู นับ.ผลการทํากิจกรรม............................................................................. น.............................................................................. .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ผา นไป 30 นาที น.............................................................................. .......................................................................................................................................... สรุปผล เม่ือวางกลองพลาสติกใสท้ัง 2 กลอง ไวกลางแดด อุณหภูมิในกลองพลาสติกใสท้ัง 2 กลอง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. จะสงู ขึ้น โดยกลองพลาสติกใสกลอ งท่ี 1 ท่ปี ดฝาไวจะมีอณุ หภูมิภายในกลอ งสงู กวากลองพลาสติกใส.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. กลองท่ี 2 ท่ีเปดฝาไว เน่อื งจากเมอ่ื กลอ งพลาสติกใสไดร บั ความรอ นจากดวงอาทติ ย แลวไมสามารถ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ระบายความรอนออกจากกลองได เพราะมฝี าปดไว.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 60

หนูตอบได 1. พิจารณาเง่อื นไขตอไปนี้ แลว ระบผุ ลกระทบทีเ่ กดิ ขึ้นตอ โลก 1) ไมม ีแกส เรอื นกระจกในชนั้ บรรยากาศ อุณหภูมิของโลกในตอนกลางวันจะรอนจัด สวนตอนกลางคืนจะหนาวจัด ทําใหสิ่งมีชีวิต............................................................................................................................................................................................................................................................................. บนโลกไมสามารถดาํ รงชวี ติ อยไู ด............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ปรมิ าณแกส เรอื นกระจกในชนั้ บรรยากาศมีมากเกนิ ไป อุณหภูมิของโลกจะสูงข้ึน เกิดภาวะโลกรอน สภาพอากาศเกิดการเปลี่ยนแปลงและสงผล............................................................................................................................................................................................................................................................................. กระทบตอสง่ิ มีชวี ิต............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) ปรมิ าณแกสเรอื นกระจกในช้นั บรรยากาศมคี วามสมดุล สภาพภูมิอากาศและวัฏจักรตาง ๆ ของโลกมีความสมดุลและเหมาะสมตอการดํารงชีวิตของ............................................................................................................................................................................................................................................................................. สิ่งมีชวี ิต............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ยกตวั อยา งสาเหตทุ ท่ี าํ ใหเ กดิ แกส เรอื นกระจกและแนวทางการปฏบิ ตั ติ นเพอื่ ลดการกอ ให เกิดแกส เรือนกระจกท่นี กั เรยี นเคยพบเหน็ ในชีวิตประจาํ วนั (แนวคาํ ตอบ) ฉบบั สาเหตทุ ท่ี าํ ใหเ กดิ แกส เรอื นกระจก คอื การใชเ ครอื่ งปรบั อากาศ และแนวทางการปฏบิ ตั ติ นเพอ่ื ลด เฉลย.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... การกอ ใหเ กิดแกสเรือนกระจก คือ ลดการใชเครอื่ งปรับอากาศ ปรับอณุ หภูมเิ ครอื่ งปรับอากาศใหมี.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... อุณหภมู ปิ ระมาณ 25 องศาเซลเซยี ส.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. เตง็ ลดการใชรถยนต แลว มาใชรถจกั รยานเพ่ือชว ยลดแกส เรอื นกระจก นักเรยี นเห็นดว ย กับการปฏบิ ัตติ นของเตง็ หรือไม เพราะเหตุใด (แนวคาํ ตอบ) ✓ เห็นดวย เพราะ เปน การเลอื กใชย านพาหนะทไ่ี มต อ งใชก ารเผาไหมเ ชอื้ เพลงิ เพอ่ื ชว ยลดการ............................................................................................................................................................................................................... ปลอยแกสคารบ อนไดออกไซด.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ ไมเ ห็นดว ย เพราะ บางพื้นท่ีมีการจราจรที่หนาแนน หากใชรถจักรยานอาจทําใหเกิด....................................................................................................................................................................................................... อนั ตราย จงึ ควรใชบริการรถสาธารณะ เชน รถโดยสารประจาํ ทาง รถไฟฟา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 3. นกั เรยี นเลอื กตอบขอใดก็ได ใหครูพจิ ารณาเหตุผลสนบั สนุน 61

ฝกิจกกทรรักมษะ º··Õè 2 1. พจิ ารณาขอ มลู ท่กี ําหนดให แลว ตอบคําถาม บา นหลงั ที่ 1 ตั้งอยูบรเิ วณที่ลาดเชงิ เขา บา นหลังท่ี 2 ตั้งอยบู รเิ วณทร่ี าบติดแมนํา้ บานหลงั ที่ 3 ตง้ั อยบู ริเวณชายหาดรมิ ทะเล 1) นักเรยี นจะเลือกอาศัยอยูในบานหลงั ใด เพราะเหตุใด (แนวคําตอบ) เลอื กอาศัยอยูใ นบานหลงั ที่ 2 เพราะตง้ั อยูใกลแมน าํ้ ทําใหม ีน้าํ จืดใชใ นการอปุ โภค-บริโภค............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) จากขอ 1) นกั เรียนคดิ วา บานทนี่ ักเรยี นเลอื กมีความเสี่ยงตอการไดรบั อันตรายจาก ธรณีพิบตั ภิ ัยใดมากท่ีสดุ เพราะเหตใุ ด นํ้าทวม เพราะบานอยูใกลแมน้ํา ถาฝนตกหนักมากอาจทําใหน้ําเออลนแมน้ําและไหลเขาทวม............................................................................................................................................................................................................................................................................. เฉฉบลบั ย บา นได............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) จากขอ 2) นักเรยี นมวี ธิ ปี องกนั ธรณพี ิบัตภิ ยั ท่อี าจเกดิ ข้นึ ไดอ ยา งไร อนรุ กั ษป า ไมแ ละปลกู ปา ทดแทน ปลกู พชื คลมุ ดนิ กาํ จดั สง่ิ กดี ขวางทางนาํ้ ขดุ ลอกคลอง และ............................................................................................................................................................................................................................................................................. สรา งเขอ่ื นเพ่ือกักเกบ็ นํ้าหรอื สรางฝายชะลอการไหลของนํ้า............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. สืบคนขา วธรณพี ิบตั ภิ ัยทีเ่ กิดขึน้ ในประเทศไทยในระยะเวลา 3 ป มา 1 ขาว แลว บนั ทกึ ขอมลู ลงในชอ งวาง พรอ มติดภาพ (ติดภาพ) ธรณีพิบัติภัย : ........................................................................................................ วนั ท่ีเกิดเหตุ : ......................................................................................................... สาเหตุของธรณีพบิ ัตภิ ัย : .................................................................... .......................................................................................................................................................... ขนึ้ อยกู ับขา วทีน่ ักเรยี นสืบคน.......................................................................................................................................................... ขอควรปฏบิ ัติ : ..................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... 62

3. ตอบคาํ ถามตอ ไปน้ี 1) แผนดนิ ไหวเกิดข้ึนไดอยางไร อธิบายพอสงั เขป เกดิ จากการเคล่ือนทีข่ องแผน เปลือกโลก เน่ืองจากการคดโคง โกงตัวอยา งฉับพลนั หรอื เกิด............................................................................................................................................................................................................................................................................. จากการเคลือ่ นตัวของรอยเลื่อน ทําใหพ ื้นดินปลดปลอยพลังงานออกมาในรปู คล่ืนแผน ดนิ ไหว............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ปรากฏการณเ รือนกระจกเกีย่ วของกบั อุทกภัยหรอื นา้ํ ทวมหรอื ไม เพราะเหตุใด เกย่ี วขอ งกนั เพราะปรากฏการณเ รอื นกระจกทาํ ใหโ ลกมอี ณุ หภมู สิ งู ขน้ึ นาํ้ แขง็ ขวั้ โลกจงึ ละลาย............................................................................................................................................................................................................................................................................. ทาํ ใหร ะดับนา้ํ ทะเลหนุนสูงเขา ทวมพื้นท่ตี า ง ๆ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. เฉฉบลบั ย 3) ถาในบรรยากาศของโลกมีปริมาณแกสเรือนกระจกมากเกินไป จะสงผลกระทบตอ ส่งิ มชี ีวิตอยา งไร - สง ผลใหน ํ้าแขง็ ขัว้ โลกละลาย สิง่ มชี ีวติ บางชนดิ จะไมม ที ่ีอยอู าศัย เชน หมขี ัว้ โลก............................................................................................................................................................................................................................................................................. - ทาํ ใหผลผลิตทางการเกษตรลดลง เพราะปรมิ าณฝนลดลง............................................................................................................................................................................................................................................................................. - ทําใหผ ลผลติ ภาคปศุสัตวน อ ยลงหรอื สตั วอาจลมตาย............................................................................................................................................................................................................................................................................. 4. วาดแผนภาพอธบิ ายการเกิดปรากฏการณเ รือนกระจก (วาดแผนภาพ) ข้ึนอยกู บั นกั เรยี นออกแบบ รอยเลือ่ น 63 www.aksorn.com/interactive3D/RB661

5. พจิ ารณากิจกรรมทีก่ าํ หนดให แลว ขดี ✓ ลงใน พรอมอธิบายประกอบ 1) การใชรถยนตในการเดนิ ทาง 2) การปลูกตนไม ✓ กอ ใหเ กดิ แกส เรือนกระจกมากข้นึ กอใหเ กิดแกส เรือนกระจกมากขนึ้ ลดปรมิ าณการเกดิ แกส เรอื นกระจก ✓ ลดปรมิ าณการเกดิ แกส เรอื นกระจก รถยนตใ ชพ ลงั งานจากการเผาไหมเ ชอื้ เพลงิ ตน ไมช วยดดู ซับแกสคารบ อนไดออกไซด................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ซ่งึ กอ ใหเ กิดแกส คารบ อนไดออกไซด................................................................................................................................. ................................................................................................................................. เฉฉบลบั ย ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 3) การเล้ยี งปศุสตั ว 4) การปดสวติ ชไ ฟหลังใชง าน ✓ กอใหเ กดิ แกสเรอื นกระจกมากขึ้น กอ ใหเกดิ แกสเรือนกระจกมากขน้ึ ลดปรมิ าณการเกดิ แกส เรอื นกระจก ✓ ลดปรมิ าณการเกดิ แกส เรอื นกระจก การเล้ียงปศสุ ตั วก อ ใหเกดิ แกสมีเทน................................................................................................................................. การปดสวิตชไฟเปนการลดการใชพลังงาน................................................................................................................................. ไฟฟา เพอื่ ลดการเกดิ แกส คารบ อนไดออกไซด................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 64

¡ท¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดข้ันสูง อานสถานการณท่ีกําหนดให แลว ตอบคาํ ถาม ˹ÙäÁ‹ÃѺ¶Ø§¾ÅÒʵԡ¹Ð¤Ð ´Ù¹Ø‹¹ÊÔ àµÃÕÂÁ¶Ø§¼ŒÒÁÒãÊ‹¢Í§á·¹ à¾ÃÒÐ˹ÙàµÃÕÂÁ¶Ø§¼ŒÒÁÒ¨Ò¡ºŒÒ¹áŌǤ‹Ð ¶Ø§¾ÅÒʵԡ´ŒÇ ´Õ¨Ñ§àÅ ¤ÃÒÇ˹ŒÒ àÃÒàµÃÕÂÁ¶Ø§¼ŒÒÁÒºŒÒ§´Õ¡Ç‹Ò เฉฉบลบั ย 1. นักเรียนคดิ วา ถงุ พลาสตกิ เก่ยี วขอ งกบั ภาวะโลกรอนหรอื ไม อยา งไร เกย่ี วขอ งกนั เนอ่ื งจากถงุ พลาสตกิ ใชเ วลานานในการยอ ยสลาย จงึ ตอ งกาํ จดั ขยะโดยการเผา ทาํ ให.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เกิดแกส เรือนกระจก ซง่ึ เปนตน เหตขุ องภาวะโลกรอ น.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. เพราะเหตุใด การใชถ ุงผา แทนการใชถ ุงพลาสตกิ จึงชวยลดภาวะโลกรอน การใชถ งุ ผา สามารถนาํ กลบั มาใชซ า้ํ ไดห ลายครงั้ จงึ เปน การลดปรมิ าณถงุ พลาสตกิ ทม่ี กั ใชค รงั้ เดยี ว.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. แลวทิง้ กลายเปนขยะที่ตอ งกาํ จัดโดยการเผาและทาํ ใหเ กดิ แกสเรอื นกระจก.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. ยกตัวอยางแนวทางการปฏบิ ัตติ นในชวี ติ ประจําวันทลี่ ดการเกดิ แกส เรือนกระจก อยา งนอ ย 3 วิธี (แนวคําตอบ) 1) ปดโทรทศั นเม่อื ไมไ ดด ู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) เดนิ หรอื ใชรถจักรยานในการเดนิ ทางระยะทางใกล ๆ แทนการใชรถยนต.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) ปรับอณุ หภูมเิ คร่ืองปรบั อากาศใหม อี ุณหภมู ิประมาณ 25 องศาเซลเซยี ส.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 65

·º·Ç¹ ทายหนวยการเรียนรู วง รอบตัวอกั ษรหนา คาํ ตอบทีถ่ ูกท่ีสดุ 1. กีฬาประเภทใดใชประโยชนจ ากการเคลือ่ นที่ของอากาศ ก. แบดมนิ ตนั ข. แขงเรือใบ ค. ขวา งจักร ง. ยงิ ธนู 2. ขอใดกลาวไมถกู ตองเกี่ยวกับลม ก. สามารถรบั รูไดจากการมองเหน็ หรอื ใชผ วิ สมั ผัส ข. เปน การเคลอ่ื นทข่ี องอากาศในแนวราบ ขนานกบั พืน้ โลก ค. มหี ลายชนิด โดยข้ึนอยกู ับลักษณะการเกิดและชวงเวลาทเ่ี กดิ ง. เกดิ จากอุณหภูมิของอากาศเหนือบริเวณพน้ื ที่ 2 แหง มีความแตกตางกัน เฉฉบลบั ย 3. ขอใดเปนลมประจาํ เวลาทพี่ บในทองถิน่ บรเิ วณชายฝง ก. ลมมรสมุ ข. พายโุ ซนรอน ค. ลมวาว ลมคา ง. ลมบก ลมทะเล 4. ขอใดกลาวถกู ตอ งเกี่ยวกบั ลมบก ก. เกิดในเวลากลางคืน เปนลมทีพ่ ดั จากชายฝงไปสทู ะเล ข. เกิดในเวลากลางคืน เปนลมทีพ่ ัดจากทะเลไปสชู ายฝง ค. เกิดในเวลากลางวนั เปน ลมท่ีพดั จากชายฝงไปสทู ะเล ง. เกิดในเวลากลางวนั เปนลมท่พี ดั จากทะเลไปสูชายฝง 5. ขอใดคอื การใชป ระโยชนจากลมทะเลของชาวประมง ก. จับปลาไดปริมาณมาก ข. นาํ เรือออกจากฝง ค. นําเรือกลบั เขา ฝง ง. พยากรณอากาศ 66

6. ในชว งเดอื นตลุ าคมถงึ เดอื นกมุ ภาพนั ธ จงั หวดั เลยจะมอี ากาศหนาวเยน็ และแหง เนอ่ื งจาก ไดรบั อิทธผิ ลจากลมมรสมุ ในขอใด ก. ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต ข. ลมมรสมุ ตะวันออกเฉยี งใต ค. ลมมรสุมตะวนั ตกเฉยี งเหนอื ง. ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนอื 7. จากภาพ ขอ ใดกลา วถกู ตอง ไดรับพลงั งานความรอนจากดวงอาทิตยม าก มรสุมฤดูรอ น ความกดอากาศตํา่ เฉฉบลบั ย พ้ืนทวปี ทีร่ อน ความกดอากาศสูง ก. ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนอื พดั จากมหาสมุทรไปสพู ้ืนทวปี ข. อุณหภมู ขิ องอากาศเหนือพืน้ ทวีปสงู กวา อุณหภูมขิ องอากาศเหนือมหาสมุทร ค. อณุ หภมู ขิ องอากาศเหนือพ้นื ทวปี เทากับอณุ หภมู ขิ องอากาศเหนอื มหาสมทุ ร ง. อากาศจะพัดจากบรเิ วณท่มี คี วามกดอากาศตา่ํ ไปสบู ริเวณท่ีมคี วามกดอากาศสงู 8. เพราะเหตใุ ด ในชว งประมาณกลางเดอื นกมุ ภาพนั ธถ งึ กลางเดอื นพฤษภาคม ประเทศไทย จงึ เปนฤดรู อ น ก. ซกี โลกใตมคี วามกดอากาศสูง เกิดลมมรสุมฤดรู อ นพดั ผานประเทศไทย ข. ลมมรสมุ ตะวันออกเฉยี งเหนอื พดั พาอากาศรอ นเขามาปกคลมุ ประเทศไทย ค. ซกี โลกเหนอื มีความกดอากาศสูง เกดิ ลมมรสุมฤดูรอ นพัดผา นประเทศไทย ง. ประเทศไทยอยใู กลเ สน ศูนยส ตู ร ทําใหไดรับความรอ นจากดวงอาทติ ยเตม็ ที่ 67

9. เหตุการณใดมสี าเหตมุ าจากลมมรสุม ข. แผนดินไหว ก. การกดั เซาะชายฝง ง. สนึ ามิ ค. ภูเขาไฟระเบดิ 10. ธรณพี ิบัตภิ ัยในขอใดไมเก่ยี วของกบั นาํ้ ก. สนึ ามิ ข. อทุ กภัย ค. แผน ดนิ ไหว ง. การกัดเซาะชายฝง 11. บรเิ วณใดเสีย่ งตอการเกดิ ดินถลม มากท่ีสุด ก. บรเิ วณที่มีพ้นื หินแข็งแรง ข. บรเิ วณทร่ี าบลุม ติดภูเขา ค. บรเิ วณท่รี าบลุม แมน าํ้ ง. บริเวณชายหาดยาว 12. ตน อยบู ริเวณชายหาดและสังเกตเหน็ เหตกุ ารณผิดปกติบางอยาง จึงบอกครอบครัวใหข้นึ ท่ีสูงและออกหางจากชายฝงใหมากที่สุดเพ่ือความปลอดภัย เหตุการณท่ีตนสังเกตเห็น เฉฉบลบั ย คือเหตุการณใ ด ก. ฝนฟา คะนอง ลมพัดแรง ข. ระดบั นํ้าทะเลลดลงผดิ ปกติ ค. สภาพอากาศหนาวเย็นผดิ ปกติ ง. ลมพดั อยางรุนแรงบริเวณชายหาด 13. ใครปฏิบตั ติ นไมถ กู ตองเมอื่ เกิดแผนดินไหวขณะท่ีอยบู นอาคารสงู ก. เจมสห มอบอยใู ตโตะ ที่แข็งแรง ข. จอมเดนิ ออกหา งจากกระจกเงา ค. จมิ รีบหาทางออกจากอาคารทันที ง. จมุ ใชลิฟตเ พ่อื ลงไปช้ันลา งอยางรวดเรว็ 14. ขอใดไมใชแนวทางในการเฝาระวังไมใ หเ กดิ การกดั เซาะชายฝง ก. ปลูกปาชายเลน ข. สรางถนนคอนกรตี รมิ ชายหาด ค. เพ่ิมปรมิ าณทรายบรเิ วณชายหาด ง. ปก ไมไ ผเ ปน แนวบริเวณหาดโคลน 68

15. ขอ ใดไมเก่ียวของกบั การบกุ รกุ ปา ข. น้าํ ทวม ก. สนึ ามิ ง. ปรากฏการณเ รอื นกระจก ค. ดินถลม 16. ขอใดเปน ขอดีของปรากฏการณเ รอื นกระจก ก. ทําใหทวั่ โลกอากาศแจม ใส ข. ทําใหเ กดิ ลมบกและลมทะเล ค. ทาํ ใหฝ นตกในทวีปเอเชยี มากขึน้ ง. ทําใหอุณหภูมิเหมาะสมตอการดํารงชวี ติ 17. ถา แกสเรือนกระจกหายไปจากช้นั บรรยากาศ อณุ หภูมบิ นโลกจะเปน อยางไร ก. รอ นและแหงแลง ข. หนาวเยน็ และแหง แลง ค. กลางวันฝนตก กลางคืนรอ นจัด ง. กลางวันรอนจดั กลางคืนหนาวจัด 18. ขอ ใดไมใ ชผ ลกระทบจากการเกดิ ปรากฏการณเ รือนกระจก เฉฉบลับย ก. สภาพอากาศแปรปรวน ข. หมขี วั้ โลกไมมีที่อยูอาศัย ค. มลพษิ ทางอากาศเพิม่ ขนึ้ ง. ปรมิ าณน้าํ ในมหาสมุทรเพมิ่ ข้ึน 19. กิจกรรมในขอใดทชี่ ว ยลดภาวะโลกรอ นจากแกสเรือนกระจกไดด ที ส่ี ุด ก. ใชปยุ เคมแี ทนปยุ ชวี ภาพ ข. ใชรถจักรยานแทนรถยนต ค. อาบนา้ํ ดวยนาํ้ อนุ แทนน้าํ เย็น ง. ใชรถยนตส วนตวั แทนรถโดยสารประจําทาง 20. ขอใดไมใชการปฏบิ ัติตนเพือ่ ลดการเกดิ แกสเรือนกระจก ไดค ะแนน ก. ลดการใชส ารเคมใี นการเกษตร ข. ใชถ ุงพลาสตกิ และถุงผาซอนกนั 20คะแนนเต็ม ค. ปลูกตน ไมข นาดเล็กบรเิ วณระเบยี งบา น ง. ปดคอมพวิ เตอรและถอดปลก๊ั ไฟเมอื่ ไมใช 69

8˹Nj ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ Õè à´·Ò¤ÃâÒ¹ÈâÒÅʵÍÕ ÃÇᏠ¡ÅÒÐÈ º··Õè 1 »ÃÒ¡¯¡Òó´ ÒÃÒÈÒʵÏ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ นําสูการเรียน อา นสถานการณทีก่ ําหนดให แลวตอบคําถาม Áѹ¤×Í»ÃÒ¡¯¡Òó ÊØÃÔÂØ»ÃÒ¤Ò¹‹ÐÅÙ¡ ¤Ø³¾‹Í¤ÃѺ ·íÒäÁ´Ç§ÍҷԵ¶Ö§ÁÕÃٻËҧ Ẻ¹ÕéŋФÃѺ เฉฉบลบั ย ÊÇÂÁÒ¡¤ÃѺ ¼Á¨ÐÁÕ ÀÒ¾¹éÕ¾‹Í¶‹ÒÂäÇŒµéѧᵋ âÍ¡ÒÊä´ŒàËš¹»ÃÒ¡¯¡Òó¹éÕ ¾.È. 2559 áÅŒÇ ÊÇÂ㪋äËÁÅ‹Ð ´ŒÇµÑÇàͧäËÁ¤ÃѺ 1. ในอนาคตประเทศไทยมโี อกาสพบปรากฏการณสรุ ยิ ุปราคาหรอื ไม อยา งไร มีโอกาสพบ เน่ืองจากโลกและดวงจันทรอาจโคจรมาอยูในแนวเสนตรงเดียวกันกับดวงอาทิตย................................................................................................................................................................................................................................................................................................ โดยมีดวงจันทรอยรู ะหวางโลกกับดวงอาทิตยไดอ ีกในอนาคต................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. ถาในอนาคตเกิดปรากฏการณสุริยุปราคาขึ้นในประเทศไทย นักเรียนจะมีวิธีการสังเกต ปรากฏการณท่ีเกดิ ขึ้นอยางไรใหป ลอดภัย ใชอ ปุ กรณ เชน แวน ตาดดู วงอาทติ ย กลอ งโทรทรรศน ในการสงั เกตปรากฏการณส รุ ยิ ปุ ราคา และ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ไมควรสังเกตปรากฏการณสรุ ิยปุ ราคาดว ยตาเปลา................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 70

¡ÒÃà¡Ô´Í»Ø ÃÒ¤Ò ทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตรท ่ีใช ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Õè 1 1. การสงั เกต 2. การสรางแบบจําลอง การเกดิ อุปราคา 3. การลงความเหน็ จากขอ มลู 4. การกาํ หนดและควบคุมตัวแปร จดุ ประสงค 5. การตคี วามหมายขอมูลและลงขอสรปุ สรา งแบบจาํ ลองเพื่ออธบิ ายการเกิดและเปรยี บเทยี บ 6. การหาความสัมพันธข องสเปซกบั เวลา ปรากฏการณส ุรยิ ุปราคาและจันทรปุ ราคา ตอ งเตรียมตองใช เฉฉบลบั ย 1. ลกู บอล 1 ลูก 2. ลูกปง ปอง 1 ลูก 3. ไฟฉาย 1 กระบอก 4. อปุ กรณท ใี่ ชใ นการสรา งแบบจาํ ลอง เชน ดนิ นํา้ มัน ไมเสียบลกู ชิน้ โฟมแทง ลองทําดู 1. แบงกลมุ จากนั้นปด ไฟในหองเรยี นใหมดื แลวใหส มาชกิ ในกลมุ แตละคนถือไฟฉาย ลูกปงปอง และ ลูกบอล ตามลาํ ดับ ใหอยูในแนวเสนตรงเดยี วกนั 2. นกั เรยี นคนทถ่ี อื ไฟฉายสอ งไฟฉายผา นลกู ปง ปอง สงั เกตแสงจากไฟฉายและเงาทท่ี อดไปยงั ลกู บอล แลวบนั ทึกผล 3. นักเรียนท่ีถือลูกบอลและลูกปงปองสลับตําแหนง กนั แลว ปฏิบตั กิ ารทดลองซํา้ กับขอ 2. สังเกตและ บนั ทกึ ผล 4. นําความรูที่ไดจากการทํากิจกรรมขอ 1.-3. มา ออกแบบและสรางแบบจําลองโดยใชอ ุปกรณ เชน ดนิ น้ํามนั ไมเ สยี บลกู ชิน้ โฟมแทง ไฟฉาย แลว นําเสนอหนาชน้ั เรยี น หมายเหตุ : กาํ หนดใหไ ฟฉายแทนดวงอาทิตย ลกู ปง ปองแทนดวงจันทร และลกู บอลแทนโลก 71

บันทึกขอ มลู กจิ กรรม ผลการทํากจิ กรรม 1. สองไฟฉายผานลกู ปง ปอง ลูกปงปองไดรับแสงสวางจากไฟฉายเต็มที่ โดยเงาของลูกปงปอง............................................................................................................................................................................................ ทอดไปบังบางสวนของลกู บอล............................................................................................................................................................................................ ไปยงั ลูกบอล ............................................................................................................................................................................................ 2. สองไฟฉายผา นลกู บอล ไปยังลกู ปงปอง ลกู บอลไดร บั แสงสวา งจากไฟฉายเตม็ ท่ี โดยเงาของลกู บอลทอดไป............................................................................................................................................................................................ บงั ลกู ปง ปองทั้งลูก............................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................ • ออกแบบแบบจําลองการเกิดอุปราคา (ออกแบบแบบจาํ ลอง) เฉฉบลับย ข้ึนอยกู บั นกั เรยี นออกแบบ สรุปผล เมอ่ื แสงจากดวงอาทติ ย (ไฟฉาย) สอ งไปยงั ดวงจนั ทร (ลกู ปง ปอง) เงาของดวงจนั ทรจ ะทอดไปบงั.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. โลก (ลกู บอล) บางสว น ทาํ ใหโ ลกบางสว นอยใู นเงามดื คนบนโลกจงึ เหน็ เปน เงาบนดวงอาทติ ย เรยี ก.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ปรากฏการณน้วี า สุริยปุ ราคา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เมื่อแสงจากดวงอาทิตย (ไฟฉาย) สองไปยังโลก (ลูกบอล) เงาของโลกจะทอดไปบังดวงจันทร.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. (ลกู ปงปอง) ท้งั ลูก ทาํ ใหด วงจนั ทรอยใู นเงามดื จึงเกดิ เงาของโลกบนดวงจนั ทร เรยี กปรากฏการณ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. นว้ี า จันทรปุ ราคา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 72

หนตู อบได 1. วาดภาพจาํ ลองการเกิดปรากฏการณส รุ ยิ ุปราคาและจันทรปุ ราคา พรอมอธบิ ายประกอบ 1) การเกดิ สุรยิ ปุ ราคา (วาดภาพ) ดวงอาทิตย ดวงจนั ทร โลก สุริยุปราคา เกิดจาก โลกและดวงจันทรโคจรมาอยูในแนวเสนตรงเดียวกันกับดวงอาทิตย......................................................................................................................................................................................................... เฉฉบลบั ย โดยมีดวงจันทรอยูบริเวณตรงกลางระหวางดวงอาทิตยกับโลก ทําใหดวงจันทรบังดวงอาทิตย............................................................................................................................................................................................................................................................................. เงาของดวงจันทรจึงทอดยาวมาบนโลก คนบนโลกท่ีอยูบริเวณเงาของดวงจันทรทอดมาจะมอง............................................................................................................................................................................................................................................................................. เหน็ ดวงอาทติ ยม ืดท้ังดวงหรือมดื บางสวน............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) การเกิดจันทรปุ ราคา (วาดภาพ) ดวงอาทิตย โลก ดวงจันทร จนั ทรปุ ราคา เกิดจาก ดวงจันทรและโลกโคจรมาอยูในแนวเสนตรงเดียวกันกับดวงอาทิตย................................................................................................................................................................................................... โดยมโี ลกอยบู รเิ วณตรงกลางระหวางดวงอาทติ ยก บั ดวงจันทร แลวดวงจนั ทรจ ะเคลอื่ นผา นเงา............................................................................................................................................................................................................................................................................. ของโลก ทําใหเงาของโลกทอดไปบนดวงจนั ทร คนบนโลกจงึ มองเหน็ ดวงจันทรมืด............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 73

2. เปรยี บเทยี บความแตกตางของการเกิดปรากฏการณสรุ ยิ ปุ ราคาและจนั ทรุปราคา (แนวคาํ ตอบ) ปรากฏการณส รุ ยิ ปุ ราคา ปรากฏการณจ ันทรปุ ราคา - เกดิ ในเวลากลางวัน.................................................................................................................................... - เกิดในเวลากลางคนื.................................................................................................................................... - ดวงจันทรโ คจรเขามาอยูระหวางดวงอาทิตย.................................................................................................................................... - โลกโคจรเขา มาอยูระหวา งดวงอาทิตยก ับ.................................................................................................................................... กบั โลก.................................................................................................................................... ดวงจันทร.................................................................................................................................... - ไมค วรสงั เกตดว ยตาเปลา เพอ่ื ความปลอดภยั.................................................................................................................................... - สังเกตดวยตาเปลาได.................................................................................................................................... ตอ ดวงตา.................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 3. บมี สงั เกตปรากฏการณสรุ ยิ ปุ ราคาผา นกระจกใสทางหนา ตา ง เปน การกระทําท่เี หมาะสม หรือไม เพราะเหตใุ ด ไมเหมาะสม เพราะกระจกใสไมสามารถปองกันดวงตาจากผลกระทบจากแสงของดวงอาทิตยได.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... บีมควรใชแวนตาดูดวงอาทิตย แผนกรองแสงอะลูมิเนียมไมลาร หรือกระจกแผนกรองแสงสําหรับเฉฉบลบั ย .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หนากากเชอ่ื มโลหะเบอร 14 ขึ้นไป ในการสังเกตปรากฏการณส ุริยปุ ราคา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... \\ 4. นักเรียนคิดวา ในการสังเกตปรากฏการณสุริยุปราคา เราควรใชอุปกรณใดระหวาง กลองโทรทรรศนส าํ หรับดดู วงอาทติ ยกับแวน ตาดดู วงอาทติ ย เพราะเหตใุ ด (แนวคาํ ตอบ) ✓ กลอ งโทรทรรศนส าํ หรับดูดวงอาทติ ย เพราะ สามารถปกปองดวงตาจากแสงของ................................................................................................................... ดวงอาทติ ยไดมากกวา และสังเกตปรากฏการณไดช ัดเจนกวา แวน ตาดูดวงอาทติ ย.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ แวนตาดดู วงอาทติ ย เพราะ สามารถปกปองดวงตาจากแสงของดวงอาทิตยได รวมทั้งมี........................................................................................................................................................................... ราคาถูกและหาไดงา ย.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 4. นกั เรียนเลอื กตอบขอ ใดก็ได ใหครูพิจารณาเหตุผลสนับสนนุ 74

กฝิจกกทรรักมษะ º··Õè 1 1. สงั เกตแบบจาํ ลองการเกดิ อุปราคาท่กี าํ หนดให แลวตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ 1 2 1) ถา ไฟฉายเปน ดวงอาทติ ย ลกู ปง ปองเปนดวงจันทร แลว ฉากรับแสงแทนสิง่ ใด เฉฉบลับย พน้ื ผิวโลก........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 2) จากขอ 1) เปนแบบจําลองของปรากฏการณใด เพราะเหตใุ ด สรุ ิยุปราคา เพราะวตั ถุเรียงกันในแนวเสนตรงโดยมีลูกปงปองซงึ่ แทนดวงจันทรอยูระหวา ง........................................................................................................................................................................................................................................................................... โลกและดวงอาทติ ย........................................................................................................................................................................................................................................................................... 3) เงาของลูกปงปองบนฉากรับแสงบริเวณหมายเลขใดคือเงามืด และหมายเลขใดคือ เงามวั หมายเลข 1 คือ เงามดื และหมายเลข 2 คือ เงามัว........................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 4) เมื่อฉายไฟฉายไปยังลูกปงปอง แสงจะผานลูกปงปองไปยังฉากรับแสงไดหรือไม เพราะเหตใุ ด ไมได เพราะลูกปงปองเปนวัตถุทึบแสง แสงจากไฟฉายจึงไมสามารถลอดผานลูกปงปอง........................................................................................................................................................................................................................................................................... ไปยังฉากรบั แสงได........................................................................................................................................................................................................................................................................... 5) นักเรยี นจะสรา งแบบจาํ ลองโดยใชอ ะไรแทนลกู ปงปอง เพราะเหตุใด (แนวคาํ ตอบ) ใชลูกมะนาวแทนลูกปงปอง เพราะลูกมะนาวมีขนาดใกลเคียงกับลูกปงปอง มีลักษณะเปน........................................................................................................................................................................................................................................................................... ทรงกลมและหาไดงา ย........................................................................................................................................................................................................................................................................... 75

2. พิจารณาภาพ แลวระบุวาเปนปรากฏการณสุริยุปราคาหรือจันทรุปราคาลักษณะใด และเกิดขึน้ ไดอยางไร 1) ปรากฏการณ จันทรุปราคาเงามัว................................................................................ เกดิ จาก ดวงจันทรโคจรผานเงามัวของโลก................................................................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ เฉฉบลบั ย 2) ปรากฏการณ สรุ ยิ ุปราคาเต็มดวง................................................................................ เกดิ จาก ดวงจันทรบังดวงอาทิตยหมด................................................................................................... ทัง้ ดวง................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 3) ปรากฏการณ สรุ ยิ ุปราคาวงแหวน................................................................................ เกิดจาก ดวงจนั ทรบ งั ดวงอาทติ ยต รงกลาง................................................................................................... ดวง และบังดวงอาทติ ยไมห มดทั้งดวง................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ (แนวคําตอบ) 4) ปรากฏการณ จันทรปุ ราคาเตม็ ดวง................................................................................ 76 เกดิ จาก ดวงจันทรทั้งดวงโคจรเขาสูเงามืด................................................................................................... ของโลก................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

3. ระบุวา ขอความท่กี ําหนดใหกลาวถูกตอ งหรอื ไม พรอ มแกไขใหถกู ตอ ง ขอความ ความถูกตอง เหตผุ ลประกอบ 1) ปรากฏการณจ นั ทรปุ ราคา ปรากฏการณจันทรุปราคาจะเกิดข้ึนในเวลา............................................................................................................................ ไมเกดิ ในคืนเดือนเพญ็ ไมถูกตอง ท่ีมีดวงจันทรเตม็ ดวง หรือในวันขึน้ 15 ค่ํา.......................................... ............................................................................................................................ คอื คืนเดือนเพ็ญ............................................................................................................................ 2) ปรากฏการณสุริยุปราคา ไมถ ูกตอ ง.......................................... ปรากฏการณสุริยุปราคาจะเกิดข้ึนเฉพาะใน............................................................................................................................ เกิดไดทั้งในเวลากลางวัน เวลากลางวนั เทา นนั้............................................................................................................................ และกลางคนื ............................................................................................................................ 3) สรุ ยิ ปุ ราคาวงแหวนเกดิ จาก ถูกตอง.......................................... ............................................................................................................................ ดวงจันทรบังดวงอาทิตย ............................................................................................................................ ตรงกลางดวง ............................................................................................................................ 4) คนบนโลกสามารถมองเหน็ ไมถูกตอง.......................................... ไมพรอมกัน ขึ้นอยูกับตําแหนงที่เงาของ............................................................................................................................ เฉฉบลับย ปรากฏการณสุริยุปราคา ดวงจนั ทรทอดลงไป............................................................................................................................ พรอ มกนั ทงั้ โลก ............................................................................................................................ 5) ปรากฏการณจ นั ทรปุ ราคา ............................................................................................................................ มโี ลกอยรู ะหวา งดวงอาทติ ย ถูกตอ ง.......................................... ............................................................................................................................ กบั ดวงจนั ทร ............................................................................................................................ 6) จันทรุปราคาบางสวนเกิด จันทรปุ ราคาบางสว นเกิดจากดวงจันทร............................................................................................................................ จากดวงจนั ทรบ างสว นโคจร ไมถ ูกตอ ง บางสวนโคจรเขา ไปในเงามดื ของโลก.......................................... ............................................................................................................................ เขา ไปในเงามวั ของโลก ............................................................................................................................ 7) ปรากฏการณจ นั ทรปุ ราคา ............................................................................................................................ สามารถสังเกตไดด ว ย ถูกตอ ง.......................................... ............................................................................................................................ ตาเปลาเพราะเกิดในเวลา ............................................................................................................................ กลางคนื ............................................................................................................................ 77

4. พิจารณาลักษณะของอุปราคาที่กําหนดให แลวระบุวาเปนสุริยุปราคาหรือจันทรุปราคา โดยขดี ✓ ลงในตาราง ลกั ษณะของอปุ ราคา สรุ ยิ ุปราคา จนั ทรุปราคา 1) เกิดในเวลากลางวนั เทานั้น ✓………………………………………. ………………………………………. 2) เกิดในวนั ข้นึ 15 คาํ่ เทา น้นั ………………………………………. ✓………………………………………. 3) เกิดจากโลกและดวงจันทรโคจรมาอยู ✓………………………………………. ✓………………………………………. ในแนวเสน ตรงเดยี วกับดวงอาทติ ย 4) โลกอยรู ะหวา งดวงอาทติ ยก ับ ………………………………………. ✓………………………………………. ดวงจันทรใ นแนวเสน ตรง เฉฉบลบั ย 5) การสงั เกตดวยตาเปลา อาจสง ผล ✓………………………………………. ………………………………………. กระทบตอดวงตา 5. ตอบคาํ ถามตอ ไปนี้ 78 1) วัตถทุ ี่มีขนาดเลก็ จะบังวตั ถทุ ่มี ขี นาดใหญกวา ไดห รือไม เพราะเหตุใด บงั ได เพราะเมอื่ มองวตั ถทุ อ่ี ยไู กลมาก ๆ เราจะเหน็ วตั ถนุ น้ั มขี นาดเลก็ ลง ดงั นนั้ วตั ถทุ มี่ ขี นาด............................................................................................................................................................................................................................................................................. เลก็ แตอ ยูใกลกวาจะสามารถบังวัตถทุ ีม่ ีขนาดใหญก วา ทอ่ี ยหู า งออกไปได............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) คนบนโลกทอี่ ยบู รเิ วณทเ่ี กดิ เงาของดวงจนั ทรแ ละบรเิ วณทไี่ มเ กดิ เงาของดวงจนั ทรจ ะ มองเหน็ ดวงอาทติ ยในปรากฏการณส ุรยิ ุปราคาแตกตางกันอยา งไร คนท่ีอยูบริเวณที่เกิดเงาของดวงจันทรจะมองเห็นดวงอาทิตยมืดไปทั้งดวงหรือมืดบางสวน............................................................................................................................................................................................................................................................................. ชั่วขณะหนึ่ง สวนคนท่ีอยูบริเวณที่ไมเกิดเงาของดวงจันทรจะมองไมเห็นการเปล่ียนแปลงของ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ดวงอาทิตย............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) การเกิดปรากฏการณจันทรุปราคาเงามัว จันทรุปราคาบางสวน และจันทรุปราคา เต็มดวงแตกตางกนั อยางไร จันทรุปราคาเงามัว เกิดจากดวงจันทรโคจรผานเงามัวของโลก จันทรุปราคาบางสวนเกิด............................................................................................................................................................................................................................................................................. จากดวงจนั ทรบ างสว นโคจรเขา ไปในเงามดื ของโลก และจนั ทรปุ ราคาเตม็ ดวงเกดิ จากดวงจนั ทร............................................................................................................................................................................................................................................................................. ทั้งดวงโคจรเขาสูเ งามดื ของโลก.............................................................................................................................................................................................................................................................................

ท¡¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดข้ันสูง พิจารณาขอมลู ทก่ี ําหนดให แลวตอบคําถาม นนุ กบั เลก็ จําลองการเกดิ ปรากฏการณสรุ ยิ ุปราคาโดยใชไ ฟฉาย ลกู ปงปอง และลูกโลก เฉฉบลับย 1. ถานุนเล่ือนลูกปงปองไปมาระหวางไฟฉายกับลูกโลก เงาของลูกปงปองบนลูกโลกจะเปน อยา งไร เงาของลูกปงปองจะพาดไปยังลูกโลก เม่ือเล่ือนลูกปงปองเขาใกลลูกโลก เงามืดของลูกปงปอง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. จะมีขนาดเล็กลง แตเงามัวจะมีขนาดใหญขึ้น และเม่ือเลื่อนลูกปงปองออกหางจากลูกโลก เงามืดของ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ลกู ปงปองจะมขี นาดใหญข ้ึน แตเงามัวจะมขี นาดเลก็ ลง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. คนที่อยูในประเทศไทยและประเทศบราซิล สามารถมองเห็นปรากฏการณสุริยุปราคา พรอ มกนั ไดหรอื ไม เพราะเหตใุ ด ไมสามารถมองเห็นพรอมกันได เพราะประเทศไทยและประเทศบราซิลมีชวงเวลากลางวันไมตรงกัน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. โดยประเทศไทยมเี วลากลางวันเร็วกวา ประเทศบราซิล.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 79

º··èÕ 2 ¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒ·Ò§à·¤â¹âÅÂÕÍÇ¡ÒÈ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ นําสูการเรียน อานสถานการณท ีก่ ําหนดให แลว ตอบคําถาม âÍŒâÎ ! ·íÒä´Œ Í‹ҧääРÅÙ¡ÃÙŒËÃ×Íà»Å‹Ò ¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹¿ØµºÍÅ ·ÕèàÃÒ¡íÒÅѧ´Ù¡Ñ¹ÍÂÙ‹µÍ¹¹Õé ໚¹¡Òà ¶‹Ò·ʹʴ¨Ò¡Ê¹ÒÁᢋ§¢Ñ¹àËÁ×͹ àÃÒ¹èѧ´ÙÍÂÙ‹¢ŒÒ§Ê¹ÒÁ¨ÃÔ§ æ àÅ à¾ÃÒÐàÃÒ㪌´ÒÇà·ÕÂÁÊ×èÍÊÒà ÃѺÊÑÞÞÒ³¨Ò¡Ê¶Ò¹Õ·Õ趋Ò Í‹ҧ¹Õé¡šáÊ´§Ç‹ÒºŒÒ¹¢Í§àÃÒ ÀÒ¾¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹ áÅÐÊ‹§ÁÒÂѧ ¡šÁÕ¨Ò¹´ÒÇà·ÕÂÁ㪋äËÁ¤Ð เฉฉบลบั ย ¨Ò¹ÃѺÊÑÞÞÒ³´ÒÇà·ÕÂÁ¢Í§ 㪋¨ŒÐÅÙ¡ ᵋÅкŒÒ¹ä§Å‹Ð¨Ð 1. นกั เรียนคิดวา ดาวเทียมมีประโยชนในชวี ิตประจาํ วนั อยางไรบาง (แนวคาํ ตอบ) - ดาวเทยี มสอ่ื สาร ใชร ับ-สงสญั ญาณโทรศัพท เพ่อื ใชในการส่อื สาร................................................................................................................................................................................................................................................................................................ - ดาวเทยี มอตุ ุนยิ มวิทยา ใชพ ยากรณอ ากาศ เชน สงั เกตการกอตวั ของพายุ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ - ดาวเทียมนาํ รองหรือ GPS ใชร ะบตุ าํ แหนงในการเดนิ ทาง................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. นอกจากดาวเทียมแลว มนุษยมีการนาํ เทคโนโลยอี วกาศมาใชประโยชนอ ยา งไรไดอีกบาง นําความรูเรอ่ื งเทคโนโลยีอวกาศมาพัฒนาและประดิษฐสิ่งตาง ๆ เชน หมวกกนั นอ็ ก ปองกนั ศรี ษะ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ นกั ปน จกั รยาน เครอ่ื งวดั อตั ราการเตน ของหวั ใจในเครอื่ งออกกาํ ลงั กาย อาหารทผ่ี า นการถนอมอาหาร................................................................................................................................................................................................................................................................................................ จนสามารถเกบ็ ไวไดน าน................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 80

à·¤â¹âÅÂÕÍÇ¡ÒÈ ¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1 ทกั ษะกระบวนการ ทางวทิ ยาศาสตรที่ใช พฒั นาการของเทคโนโลยีอวกาศ 1. การลงความเห็นจากขอมูล 2. การจัดกระทาํ และสอ่ื ความหมายขอ มูล จดุ ประสงค 3. การตคี วามหมายขอมลู และลงขอสรปุ 1. สบื คน และอธิบายพัฒนาการของเทคโนโลยอี วกาศ 2. สบื คนและยกตัวอยา งการนาํ เทคโนโลยีอวกาศไปใชประโยชนในชีวิตประจําวัน ตองเตรยี มตอ งใช 1. สไี ม 1 กลอ ง เฉฉบลบั ย 2. กระดาษแข็งแผนใหญ 1 แผน 3. แหลงขอมูล เชน หนงั สอื อินเทอรเนต็ ลองทาํ ดู µÍ¹·èÕ 1 1. แบง กลมุ แลว ชวยกนั สบื คนขอ มลู เก่ียวกับพัฒนาการของเทคโนโลยีอวกาศ และบันทกึ ขอ มลู 2. นําเสนอผลการสืบคน หนาชั้นเรียน แลวรวมกนั อภิปรายและสรปุ เก่ยี วกับพัฒนาการของเทคโนโลยี อวกาศ µÍ¹·èÕ 2 1. ชวยกันสบื คน ขอมูลเก่ียวกับการนําเทคโนโลยอี วกาศไปใชประโยชนในชวี ติ ประจาํ วัน 2. รว มกนั แสดงความคดิ เหน็ วา ในชวี ติ ประจาํ วนั ของสมาชิกในกลุมเคยใชประโยชนจาก เทคโนโลยอี วกาศอยางไรบา ง 3. นาํ ขอ มลู มาจดั ทาํ ในรปู แบบตา ง ๆ เชน ตาราง แผนภาพ พรอมตกแตง ใหส วยงาม 4. นาํ เสนอผลงาน แลว รว มกนั อภปิ รายและสรปุ เก่ียวกบั ประโยชนของเทคโนโลยีอวกาศ 81

บนั ทึกขอมูล µÍ¹·èÕ 1 พ.ศ. 2152 (แนวคาํ ตอบ) เหตุการณ : กาลิเลโอพฒั นากลอ งโทรทรรศนไ ดส ําเรจ็ ทาํ ใหสามารถศกึ ษาและอธบิ าย................................................................................................................................................................................................................................................ ปรากฏการณต าง ๆ นอกโลกไดชดั เจนขน้ึ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... พ.ศ. 2500 เหตกุ ารณ : สหภาพโซเวียตสง ดาวเทยี มสปุตนิก 1 ข้ึนโคจรรอบโลกไดส ําเรจ็ เปนคร้งั แรก................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... พ.ศ. 2504 เหตกุ ารณ : สหภาพโซเวียตสงยูริ กาการิน นักบินอวกาศคนแรกของโลกข้ึนไปโคจรรอบโลก............................................................................................................................................................................................................................................. พรอ มกบั ยานวอสต็อก 1.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... พ.ศ. 2512 เพหนื้ ตผกุ วิ าดรวงณจนั :ทรสไ หดรสัฐาํ อเรเม็จรเปิกน าสคงรน้ังแกั รบกนิ อวกาศไปกบั ยานอะพอลโล 11 และมนุษยสามารถเหยยี บบนเฉฉบลบั ย ............................................................................................................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... พ.ศ. 2548 เหตุการณ : องคการนาซาสงยานดพี อิมแพคสาํ รวจดาวหาง ทาํ ใหน ักดาราศาสตรสามารถอธบิ าย................................................................................................................................................................................................................................................ การเกิดระบบสุริยะได.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... พ.ศ. 2562-ปจจบุ นั เหตกุ ารณ : บรษิ ทั เอกชนสง ยานอวกาศเพอื่ การทองเท่ยี ว................................................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... สรุปผล เทคโนโลยีอวกาศมีการพัฒนาอยางตอเน่ืองต้ังแตอดีตจนถึงปจจุบัน เริ่มจากการประดิษฐ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. กลอ งโทรทรรศนแ ละใชใ นการสงั เกตอวกาศจากบนโลกแทนตาเปลา และพฒั นาเทคโนโลยอี วกาศอยา ง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ตอเนือ่ งจนคิดวิธกี ารเดินทางออกไปสํารวจอวกาศจากนอกโลกไดส ําเรจ็.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 82

หนูตอบได 1. อธบิ ายพฒั นาการของเทคโนโลยอี วกาศตอไปนี้ 1) การสังเกตจากบนโลก มนษุ ยเ รม่ิ ตน สงั เกตทอ งฟา และวตั ถบุ นทอ งฟา จากการสงั เกตดวงดาว และปรากฏการณต า ง ๆ............................................................................................................................................................................................................................................................................. บนทอ งฟาดว ยตาเปลา เมือ่ เวลาผานไป วทิ ยาการกา วหนา มากขึน้ จนสามารถสรา งเครอ่ื งมือชวย............................................................................................................................................................................................................................................................................. ในการสังเกตอยางกลอ งโทรทรรศนเขา มาชวยสงั เกตวัตถแุ ละปรากฏการณต าง ๆ บนทองฟา............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) การสํารวจนอกโลก เมอื่ เทคโนโลยอี วกาศมกี ารพฒั นาอยา งตอ เนอ่ื ง มนษุ ยจ งึ คดิ วธิ กี ารสาํ รวจอวกาศโดยการสง............................................................................................................................................................................................................................................................................. ดาวเทียมไปสํารวจนอกโลก และพัฒนาจนสามารถสงมนุษยข้ึนไปสํารวจอวกาศจากนอกโลก............................................................................................................................................................................................................................................................................. โดยใชจ รวดเปน ยานพาหนะสงยานอวกาศออกนอกโลก............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ดาวเทียมนาํ รองหรอื GPS มปี ระโยชนใ นชวี ิตประจําวนั อยางไร เฉฉบลับย ดาวเทียมนํารองใชบอกตําแหนงของเครื่องรับสัญญาณบนพื้นโลก ทําใหสามารถดูเสนทางการ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... จราจรผานโทรศพั ทม อื ถือ ดตู าํ แหนงทอี่ ยูปจ จุบนั เพ่อื เปนประโยชนใ นการเดินทาง.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. นักเรียนคิดวา ระหวางดาวเทียมกับยานอวกาศ ส่ิงใดท่ีทําใหเกิดประโยชนกับมนุษยได มากกวากัน เพราะเหตใุ ด (แนวคาํ ตอบ) ✓ ดาวเทียม เพราะ สามารถนําไปใชประโยชนไดหลายดานตามประเภทของดาวเทียม เชน........................................................................................................................................................................................................... ดา นการสอ่ื สาร ดา นการคมนาคม ดานการสํารวจทรพั ยากร ดานการพยากรณอ ากาศ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ ยานอวกาศ เพราะ สามารถนําเทคโนโลยีท่ีใชพัฒนายานอวกาศมาปรับใชและพัฒนา...................................................................................................................................................................................................... เครือ่ งมือตา ง ๆ ในชวี ติ ประจาํ วนั ไดด ยี ิง่ ขนึ้ เชน หมวกกนั นอ็ ก รองเทา กีฬา.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : ขอ 3. นกั เรยี นเลอื กตอบขอใดกไ็ ด ใหครพู ิจารณาเหตผุ ลสนบั สนุน 83

กฝิจกกทรรักมษะ º··Õè 2 1. ตอบคาํ ถามตอไปนี้ 1) การใชกลองโทรทรรศนสังเกตวัตถุบนทองฟาแตกตางจากการสังเกตดวยตาเปลา อยา งไร การใชกลองโทรทรรศนเปนการสังเกตวัตถุบนทองฟาโดยใชเคร่ืองมือชวย ซึ่ง............................................................................................................................................................................................................................................................................. กลองโทรทรรศนสามารถสองวัตถุท่ีอยูไกล ๆ โดยขยายภาพของวัตถุใหมีขนาดใหญขึ้น ทําให............................................................................................................................................................................................................................................................................. มองเหน็ รายละเอยี ดเพิม่ ขึ้น จึงอธิบายปรากฏการณตาง ๆ ไดชดั เจนขึ้น............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ความรูเก่ียวกับเทคโนโลยีอวกาศสงผลตอความเจริญกาวหนาทางวิทยาศาสตรและ เทคโนโลยีอยางไร นําความรูเกี่ยวกับเทคโนโลยีอวกาศมาพัฒนาเคร่ืองมือเครื่องใชใหมีประสิทธิภาพมากย่ิงขึ้น............................................................................................................................................................................................................................................................................. ทําใหเกิดความเจรญิ กา วหนา มากยิ่งข้นึ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) นกั เรยี นคดิ วา ในอนาคตเทคโนโลยีอวกาศจะเปนอยางไรเทคโนโลยีอวกาศจะพัฒนามากขึ้นทําใหสามารถศึกษาอวกาศไดดีย่ิงขึ้น (แแลนะวสคาํามตาอรบถ)เฉฉบลบั ย ............................................................................................................................................................................................................................................................................. นําเทคโนโลยีอวกาศมาพัฒนาเครอ่ื งมือเครอื่ งใชใหม ีประสทิ ธิภาพไดมากย่ิงขึน้............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. เขยี นแผนผงั แสดงประโยชนข องเทคโนโลยอี วกาศตอ ชวี ิตประจาํ วัน (แนวคาํ ตอบ) ใชค วามรูมาประดษิ ฐของใช ใชสํารวจทรัพยากรธรรมชาติ ใชสอื่ สาร ใชบอกตาํ แหนง ประโยชนของเทคโนโลยอี วกาศ ใชพยากรณอากาศ ใชสํารวจดาวเคราะหตา ง ๆ ใชเ ผยแพรส ญั ญาณโทรทศั น 84

3. เติมคําตอบลงในชอ งวา งใหถูกตอง 1) ดาวเทียมสอื่ สารดวงแรกของประเทศไทย มีชอ่ื วา ไทยคม……………………………………………………………………………. 2) นกั บินอวกาศคนแรกของโลกท่ขี น้ึ ไปโคจรรอบโลกเปน คร้งั แรก ช่ือ………ย…รู…ิ…ก……า…ก…า…ร…ิน…… 3) คือ…ส…ป……ุต…น…ิก………1……………. ดาวเทียมดวงแรกของโลกทส่ี ามารถขึ้นไปโคจรรอบโลกไดส าํ เร็จ 4) …จ…ร…ว…ด………………………….เปน ยานพาหนะทใ่ี ชส ง ยานอวกาศใหห ลดุ พน จากแรงโนม ถว งของโลก เพ่ือออกสูนอกโลก 5) …อ…ะ…พ…อ…ล……โ…ล……1…1……….เปน ยานอวกาศทส่ี ามารถสง นกั บนิ อวกาศลงสาํ รวจบนดวงจนั ทร และ ถือวา เปนคร้ังแรกทม่ี นุษยก าวลงเหยยี บบนดวงจนั ทรไ ด 6) …ก…ล……อ …ง…โท……ร…ท…ร…ร…ศ……น… เปน เครอ่ื งมือท่ีกาลิเลโอประดษิ ฐข้นึ และใชในการศกึ ษาอวกาศ 7) …ด…า…ว…เ…ท…ีย…ม…ด…า…ร…า…ศ…า…ส……ต…ร… ….ใชในการสาํ รวจดาวและวตั ถตุ า ง ๆ ทอี่ ยหู างไกลจากโลก เชน ใชสาํ รวจดาวเคราะหนอกระบบ 4. ยกตวั อยางสิ่งประดษิ ฐท่ีเกดิ จากเทคโนโลยอี วกาศ พรอมติดภาพประกอบ (แนวคําตอบ) เฉฉบลบั ย 1) (ตดิ ภาพ) สง่ิ ประดษิ ฐ คอื หมวกกันน็อก............................................................................... ใชป ระโยชน โดย พัฒนามาจากหมวกของ.......................................................................... นักบินอวกาศท่ีมีโฟมดูดซับแรงกระแทกหุม.................................................................................................................................... อยูภายในเพื่อปองกันไมใหสมองไดรับการ.................................................................................................................................... กระทบกระเทือน.................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 2) (ติดภาพ) สงิ่ ประดษิ ฐ คือ เซลลสุริยะ............................................................................... ใชประโยชน โดย นําเซลลสุริยะท่ีใชใน.......................................................................... ดาวเทียมและยานอวกาศเพื่อผลิตพลังงาน.................................................................................................................................... จ า ก แ ส ง อ า ทิ ต ย  ม า ผ ลิ ต พ ลั ง ง า น ไ ฟ ฟ  า ใ น.................................................................................................................................... ครัวเรือน.................................................................................................................................... .................................................................................................................................... 85

ท¡¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดขั้นสูง เขียนแผนผังสรปุ พัฒนาการของเทคโนโลยอี วกาศต้งั แตอดีตจนถึงปจ จุบัน (เขยี นแผนผงั ) เฉฉบลบั ย ขึ้นอยูกบั นักเรียนออกแบบ 86

·º·Ç¹ ทายหนวยการเรียนรู เฉฉบลบั ย วง รอบตัวอกั ษรหนาคําตอบทถี่ กู ทีส่ ุด 1. ขอ ใดไมเก่ยี วของกบั การเกดิ อปุ ราคา ก. เงามดื ข. ฤดูกาล ค. ดวงอาทติ ย ง. กลางวัน-กลางคืน 2. ขอ ใดกลา วไมถูกตอ ง ก. โลกเปน บริวารของดวงอาทิตย ข. ดวงจันทรเปนบริวารของโลก ค. โลกโคจรรอบดวงอาทติ ย ง. โลกโคจรรอบดวงจนั ทร 3. ดวงจนั ทรม ีขนาดเปนอยางไร ก. เลก็ กวา โลกและดวงอาทติ ย ข. ใหญก วา โลก แตเ ล็กกวา ดวงอาทติ ย ค. เทากับโลก แตไ มเทากบั ดวงอาทติ ย ง. เทากบั ดวงอาทิตย แตไ มเทากบั โลก 4. ปรากฏการณอ ุปราคาเกดิ ข้ึนไดอยางไร ก. ดวงอาทิตยโ คจรมาซอนทับกบั โลก ข. โลกโคจรมาอยใู นแนวเสน ตรงเดียวกับดวงอาทติ ย ค. ดวงอาทิตย ดวงจันทร และโลกโคจรมาอยใู นตาํ แหนง เดยี วกนั ง. ดวงอาทติ ย ดวงจนั ทร และโลกโคจรมาอยูในแนวเสนตรงเดียวกนั 87

5. ขณะเกดิ เหตกุ ารณจ ันทรุปราคา ตาํ แหนงของโลก ดวงจนั ทร และดวงอาทติ ยม ลี ักษณะ เปนอยางไร ก. ดวงจันทรอยูใกลด วงอาทิตยมากกวา โลก ข. ดวงอาทติ ยอยูระหวา งโลกกับดวงจันทร ค. ดวงจนั ทรอ ยูระหวางโลกกับดวงอาทิตย ง. โลกอยูระหวางดวงจันทรกบั ดวงอาทติ ย ใชภาพที่กาํ หนดใหตอ ไปนี้ ตอบคําถามขอ 6. - 7. เฉฉบลบั ย วงโคจรของโลก A เงามัว เงามืด โลก BC 6. วัตถุ B คอื อะไร ก. โลก ข. ดวงจันทร ค. ดวงอาทิตย ง. โลกและดวงอาทิตย 7. ขอใดอธบิ ายปรากฏการณทเ่ี กิดข้นึ ในภาพไดถูกตอ งท่ีสุด ก. เกิดเงามดื ขน้ึ บนดวงจันทร ข. เกิดปรากฏการณจนั ทรปุ ราคา ค. เงาของโลกไปปรากฏบนดวงจนั ทร ง. ดวงจนั ทรอ ยูระหวางโลกกบั ดวงอาทิตย 88

8. ขณะเกดิ เหตกุ ารณส รุ ิยปุ ราคา ถาเงาของดวงจนั ทรบังดวงอาทิตยห มดทงั้ ดวงจะมองเหน็ สรุ ยิ ปุ ราคาลกั ษณะใด ก. สุริยุปราคาเตม็ ดวง ข. สุรยิ ุปราคาบางสวน ค. สุรยิ ุปราคาวงแหวน ง. มองเห็นไดท ุกลกั ษณะ 9. ดวงจันทรและโลกโคจรมาอยูในแนวเสนตรงเดียวกันกับดวงอาทิตย โดยมีโลกอยู ตรงกลางระหวางดวงอาทิตยกับดวงจันทร ถาดวงจันทรทั้งดวงโคจรเขาไปในเงามืด ของโลก จะเกดิ ปรากฏการณอ ุปราคาลกั ษณะใด ก. สุรยิ ุปราคาเตม็ ดวง ข. สุรยิ ปุ ราคาวงแหวน ค. จันทรปุ ราคาเงามัว ง. จันทรุปราคาเตม็ ดวง 10. เพราะเหตุใด คนบนโลกจงึ สังเกตปรากฏการณจนั ทรุปราคาไดดว ยตาเปลา เฉฉบลบั ย ก. เกิดในเวลาเย็นแสงของดวงอาทติ ยจ งึ ไมแ รง ข. เกดิ ในเวลากลางคนื จงึ ไมมแี สงของดวงอาทิตย ค. ดวงจนั ทรเคล่ือนที่เขา มาอยูระหวา งโลกกับดวงอาทิตย ง. โลกเคลื่อนท่เี ขา มาอยรู ะหวางดวงจนั ทรกับดวงอาทติ ย 11. จันทรปุ ราคามโี อกาสเกดิ ข้ึนในวนั ใดมากท่สี ดุ ก. สามารถเกดิ ขึน้ ไดทุกวนั ข. วันท่ดี วงจนั ทรม ืด แรม 8 ค่ํา ค. วนั ท่ีดวงจนั ทรสวา งเตม็ ดวง ขึน้ 15 คํ่า ง. วนั ท่ีดวงจนั ทรสวา งครึ่งดวง ขึ้น 8 คา่ํ และแรม 8 คํา่ 12. อุปกรณใ นขอใดใชสงั เกตปรากฏการณส รุ ยิ ปุ ราคาไดป ลอดภยั ที่สุด ก. แวนตาดดู วงอาทิตย ข. แวนตากันแดด ค. กระจกรมควัน ง. ฟลม ถา ยรูป 89

13. ขอใดเรียงลําดับพัฒนาการของเทคโนโลยอี วกาศจากกอ นไปหลังไดถ ูกตอ ง ก. มองดวยตาเปลา สง ดาวเทยี ม สงยานอวกาศ สองกลองโทรทรรศน ข. มองดวยตาเปลา สง ดาวเทียม สองกลองโทรทรรศน สง ยานอวกาศ ค. มองดวยตาเปลา สอ งกลองโทรทรรศน สง ยานอวกาศ สงดาวเทียม ง. มองดวยตาเปลา สองกลองโทรทรรศน สง ดาวเทยี ม สง ยานอวกาศ 14. เหตุการณตอ ไปนี้ ขอ ใดเกิดข้นึ เปน เหตกุ ารณแ รก ก. สหรัฐอเมรกิ าสงยานมารสพาธไฟนเดอรไ ปสํารวจดาวอังคาร ข. สหภาพโซเวียตสง นกั บินอวกาศหญิงคนแรกข้นึ ไปในอวกาศ ค. สหรฐั อเมริกาสง ยานวอยเอเจอรไปสาํ รวจวงแหวนดาวเสาร ง. องคการนาซาสง ดาวเทยี มสํารวจธารนํ้าแข็ง ICEsat-2 15. ขอใดคือเคร่ืองมือในการสํารวจดาวหาง จนทําใหสามารถอธิบายการเกิดระบบสุริยะ เม่อื หลายลา นปทแี่ ลว ไดสาํ เรจ็ เฉฉบลบั ย ก. ยานดีพอมิ แพคขององคการนาซา ข. ยานวอสตอ็ ก 6 ของสหภาพโซเวยี ต ค. ดาวเทียมสปตุ นิก 1 ของสหภาพโซเวยี ต ง. ยานวีเอสเอสยูนติ ีของบรษิ ัทเวอรจ ินกาแลก็ ตกิ 16. ขอใดคือประโยชนข องวัตถใุ นภาพ ก. สาํ รวจอวกาศ ข. ถายภาพอวกาศในหวงลึก ค. สง ยานอวกาศออกนอกแรงโนม ถว ง ของโลก ง. เปน ท่ีอยอู าศัยและปฏิบตั กิ ารของ มนษุ ยในอวกาศ 90

17. ขอใดเปนส่ิงประดิษฐที่สงข้ึนไปโคจรรอบโลก เพ่ือใชงานในวัตถุประสงคท่ีแตกตางกัน เชน การสื่อสาร การพยากรณอากาศ การสํารวจทรัพยากร ก. จรวด ข. ดาวเทยี ม ค. ยานอวกาศ ง. กลอ งโทรทรรศน 18. ดาวเทยี มชนิดใดใชคล่ืนวิทยแุ ละรหัสจากดาวเทียมทํางานรว มกนั ก. ดาวเทยี มนํารอ ง ข. ดาวเทียมดาราศาสตร ค. ดาวเทียมอุตนุ ยิ มวิทยา ง. ดาวเทียมสาํ รวจทรัพยากร เฉฉบลบั ย 19. ขอใดไมใ ชประโยชนของดาวเทยี ม ไดค ะแนน ก. บอกตาํ แหนง เรอื ข. บอกตาํ แหนงการกอ ตวั ของพายุ 20คะแนนเต็ม ค. เปน ยานพาหนะของนักบินอวกาศ ง. สํารวจดาวและวัตถุตา ง ๆ ทห่ี างจากโลก 91 20. ขอใดไมใ ชก ารนาํ เทคโนโลยอี วกาศมาใชประโยชนในชีวติ ประจาํ วัน ก. การดูโทรทัศนผานสญั ญาณดาวเทยี ม ข. การนําหนิ อุกกาบาตมาทําจีส้ รอ ยคอเสริมโชคลาภ ค. การนําชดุ นกั บินอวกาศมาพฒั นาเปน ชดุ นักดบั เพลิง ง. การใชเทคโนโลยถี นอมอาหารสําหรบั นกั บินอวกาศเพ่ือดํารงชีวิต ในอวกาศมาใชถนอมอาหารสําหรับการเดินปา

Ẻº¹Ñ ·¡Ö ¼ÅÊÑÁÄ·¸ìÔ·Ò§¡ÒÃàÃÕ¹ ประจําวิชา วทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ป.6 เลม 2 เครอ่ื งมอื วดั และแสดงผลการเรียนรู คะแนน ผลการประเมนิ ทบทวนทายหนวยการเรียนรทู ี่ 5 เตม็ ได ผาน ไมผ าน ทบทวนทายหนว ยการเรยี นรทู ี่ 6 20 ............................. ทบทวนทายหนว ยการเรียนรูที่ 7 ทบทวนทายหนวยการเรยี นรูที่ 8 20 ............................. คะแนนท้ังหมด 20 ............................. 20 ............................. 80 เกณฑก ารตัดสินระดบั คณุ ภาพ เฉฉบลบั ย ชวงคะแนน ระดบั คะแนน ระดบั คณุ ภาพ เกณฑก ารประเมนิ 68-80 4 ดมี าก 54-67 3 ดี 40-53 2 พอใช ตา่ํ กวา 40 1 ปรับปรุง ผาน ไมผา น - ไดคะแนนตงั้ แตค รึ่งหนึง่ ของคะแนนเตม็ - ไดคะแนนไมถ ึงครง่ึ หน่งึ ของคะแนนเต็ม ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลงช่ือ …………………………………………………………………. ( )……………………………………………………………….. 92