แบบฝกหดั รายวิชาพนื้ ฐาน Ç·Ô ÂÒÈÒʵà 5». 1 KYE 5ªéѹ»ÃжÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè àÅ‹Á µÒÁÁҵðҹ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒáÙ ÅеÑǪÇéÕ Ñ´ ¡ÅÁ‹Ø ÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÇÙŒ Ô·ÂÒÈÒʵà (©ººÑ »ÃºÑ »Ãا ¾.È. 2560) µÒÁËÅ¡Ñ ÊµÙ Ã᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ¢éѹ¾¹×é °Ò¹ ¾·Ø ¸È¡Ñ ÃÒª 2551 ¼ŒàÙ ÃÕºàÃÕ§ ¼ŒµÙ ÃǨ ´Ã.¾ÅÍ·ÃÒ âÍÎÒÁ‹Ò ´Ã.ÃÑ¡«ŒÍ¹ ÃµÑ ¹Ç Ô¨µÔ µàǪ ¹Ò§ÈÃ¹Ô ÀÑÊà ྦྷç ÁÈÕ ÃÕ ¹Ò§ÇªÔÃÒÀó »¶˜ ÇÕ ¾ÁÔ ¾¤ çéÑ ·èÕ 1 สงวนลิขสทิ ธ์ติ ามพระราชบัญญตั ิ รหสั สนิ คา 1538010 ¾ÔÁ¾¤ ÃÑ§é ·èÕ 1 สงวนลขิ สทิ ธิ์ตามพระราชบญั ญัติ รหสั สนิ คา 1548037
คําแนะนาํ ในการใชส ือ่ แบบฝก หดั รายวชิ าพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร ป.5 เลม 1 จดั ทาํ ขนึ้ สาํ หรบั ใชป ระกอบการเรยี นการสอน ชน้ั ประถมศกึ ษาปท ่ี 5 ซึ่งสอดคลองตามกรอบมาตรฐานการเรียนรแู ละตวั ชี้วัดของกลุมสาระการเรียนรวู ิทยาศาสตร (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. 2560) ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551 ซึ่งออกแบบกิจกรรม การเรียนรูโดยเนนกระบวนการทางวิทยาศาสตร กระบวนการสืบเสาะหาความรู และกระบวนการแกไขปญหา รวมทง้ั สงเสริมการประยุกตใ ชความรูแ ละฝกทกั ษะแหง ศตวรรษที่ 21 ดวยกิจกรรมทหี่ ลากหลาย แบบฝกหดั รายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร ในระดับชนั้ ประถมศึกษาปท ี่ 5 นี้ คณะผูเ รยี บเรียงไดจ ดั ทําและ แบง แบบฝก หดั ออกเปน 2 เลม ไดแก 1Ẻ½¡ƒ Ë´Ñ ÃÒÂÇªÔ Ò¾¹é× °Ò¹Ç·Ô ÂÒÈÒʵà 2Ẻ½¡ƒ Ë´Ñ ÃÒÂÇªÔ Ò¾¹×é °Ò¹ÇÔ·ÂÒÈÒʵà ª¹éÑ »ÃжÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 5 àÅÁ‹ ª¹éÑ »ÃжÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ Õè 5 àÅÁ‹ ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹÷ٌ Õè 1-4 ˹‹Ç¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒ·Ù Õè 5-7 ͧ¤» ÃСͺµÒ‹ §æ ã¹áµÅ‹ Ð˹Nj »ÃСͺ´ÇŒ  KYE àÃÂÕ ¹Ãnj٠·Ô ÂÒÈÒʵÃ˹Nj ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ èÕ กิจกรรมพัฒนาทกั ษะ กระบวนการทางวทิ ยาศาสตร 11 àÃÂÕ ¹Ã¡ŒÙ Ãкǹ¡ÒÃ·Ò§Ç·Ô ÂÒÈÒʵú··ดภู èÕ าพก¡า¨Ô รท¡�าํ ÃกÃิจกÁรรมนขอํางสนักูกเารยีรนเใรนยีหอ้นงทดÁÕ¹ลÑ¡อàËÃงÕÂŒÍว¹§ทิ¹¡ÕèÕé¤ย¹า¹ศÐาสตÁร¹Õ¹ Ñ¡Ñ¡แààÃÃลÕÂÕ¹้ว¹ËตªÞÒอÂÔ§บ53คาํ� ¤¤ถ¹¹าม ¡Ô¨¡ÃÃÁ·èÕ์¹ãËŒ¼ÙŒàÃÕ¹䴌ŧÁ×Í»¯ÔºÑµÔ à·µ‹ÒŒ¹ä¶ËÑèÇÃÊ‹áÙ§ÅŒÇ 17 à«Ê¹Ù§µÔàÁµÃ â´Â㪌¡Ãкǹ¡ÒÃÊ׺àÊÒÐËÒ¤ÇÒÁÃÙŒ ·Ò§ÇÔ·ÂÒÈÒʵà KEY áÊ´ÊͧÒѻǷ‹Ò´µÔµÒŒ¹Ë·¶èÑÇÕèáÊÅÙ§ŒÇ¢¹Öé¹Ð¡Ç‹Ò ก¡Ôจิ¨ก¡ÃรÃรมÁท·่ีèÕ 3 การเกิดเสียงดัง เสียงค่อย บนั ทกึ ข้อ มลู 1. 2.ม3 กี. ม2าตกีรมกนกใากกากี ชาถรรามาาร้ววั่รใรรีกรรชเไธิทะวมาวใมบเิท้กีดรอื่ชบคมุปใลาเกั ท้รรีกวชญ รอาวษลทักาทะมงหารักะหษขผาาใกษหขอาะชงอามะคนรกทวกมรลูือือไาิทักูลหาปสรรษยคกาถพหคะา1ือาคากายอืรศนวคอาตกาากาาวรกั้งกาสทาามพราครรมตติรวสยาํณณสรยัดวถาัมิเัมขลคกาคห พพมนั้ววรรรันงานั ณาตอื มเหะธชธอสไหปนขนขมนองูวราอาขง่ าใตตออสดงกน นงสยเฏบปตถถเ่าใา้ ซนปวั่ ่วันงงสกสถซไภ ับูงงูรว่ั อกาเขเทพวยับแ้นึ ลา ล่าเกไาวงะหควกไลารือรคาอาแรือาลหนทไวรมบัติ กอื ปหยจาไรทอํารมนางแ่ีหก่ นลวาอนฏควมี้ ยกนนีวาา่ ากัักมงรเเสไรรครัมียยี านพนดันใกคนีค่ธะหเรนนะอนหผงะวลาขงอสงวกนาสรูงสข7ัง6อ.5เ.4ง.ก3.2.1ต.ส.รมะบมปุตญัิฐาหนา :: เสยี งทีเ่ กิดขึน้ จะมเี สยี งดังหรือเสยี งคอ่ ยข้ึนอยกู่ ับอะไรสรµตุปÒาÃรเผคาÒตง§าีกละตµวลกºบธิ Íออ ลบีทÑัน¹ง¹นอ่ีทกท·ันท·งาํ�ร¡กÖึก่ีèÕทใะร¼ผห1ดะกึลÅแ้เาดเกหษสก¡ขาิดสลแีษาÒยอ้เรงัรÃงสเงงบก·ทเมยีทกําาๆงาíÒ�ี่เเลู ๆกตน¡กิดิดิ¨จÔคเข¡กวส้ึนรÃายี รÃจมงÁมะดรมะีังเดสขขบัียอน้ึ คงองวดยเาังูกสมหบั ียเผขรงลืม้อทกเขสาี่เอรกียงทิงดเาํ สคกขียิจอ้ึนงกยรข(รเ้ึนดมซอ(ยเิดบูกูขลัน้ับ)ตเคกเอกวดิ นาดิ เมสกเสแียาียรรงงทงคดใํา�อเงัสนกยียิจกงกาทรรไี่รสดมั่นย้ จินสากะ(เหทตนืวัองัอนสยขือา องเร)งยี น)............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Y........EK........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ระ ตµอÍน¹·ทè่ีÕ 2 สังเกตความดังของเสียงที่ได้ยิน ¡กËÔ¨Ãิจ¡×ÍกÃàªรÃ×èÍÁรÁµมâÃÂนǧ¨าํ ÊÊสÙ‹¡ÍกูÒºÃา¤àÃรÇÕÂÒเÁร¹ÃียÙŒ¡น‹Í¹àÃÕ¹ 76 พเสลียงั งงจาานถกานกแอหายรลหทง ราํกกอื ําแจิเนรกงดิรทเรสเี่ มบียางพสเบสัน่ วยี ดางว จคยะพวคาลอมงั ยดงังาขนอมงาเสกหยี งรขือ้นึ แรองยทูกมี่ับาพกลงัเสงาียนงจในะดกงั ารถสา ัน่ แหสละเงทกือํานเนขอดิ งเสแหียลงสงกน่ั ําดเนว ยิด............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ สมมบตปุ ิฐญั านหา: : เนสียองกดจงั าหกรพือลเสังงียางนคใอ่ นยกขาึน้ รอสยั่นกู่ สบั ะอเทะไือรนของแหล่งก�ําเนิดเสียง เสียงที่เกิดขึ้นจะมีตµาÒÃรÒา§ง บº¹นÑั ท·กึÖ¡ผ¼ลÅเสเส¡กียยีÒางงรÃแทท·ลเ่ี า�Òíกว¡กดิ ยจิ¨Ôขงั น้ึก¡ขจÃร้ึนะÃรอมมÁยเี สกู ยี ับงรดะงั ยหะทรอืางเสจยี างกคแอหยลงนกอํากเนจิดากเสพยี ลงงั ถงงึาหนขูในองกเารราสน่ั สะเทอื นของแหลง กาํ เนดิ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2ส. ร1 เุปด. นิ ผ เเดลขนิ ้า ถมอายหอาอคกรกหอู ิจยา่ กงา่ รจงรชามกา้ คๆรไู ปเรอ่ื ย ๆขน้ึ อยกูกรับับะยนกะาักทรเทราาํยีงกรนิจะกห(เรวมรา่ ตมงรคทเ)รสาูงยี ททเงสาีล่ทงยี ดไี่ ทงดลีห่ทย งคาไ่ีนิ เวงดรดาอย่อื มงัอนิยขกดเๆน้ึ บไังปเาขรลเออ่ืรงงยื่อเเรยๆสอื่ ๆยี ยตงาๆทมไ่ี ตรดะาย้ยมะินระยะ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... YEK กไาํดเยนนิ ิดจเเาสสกียียกงงาคจรอะทไยําดกยดิจนิ งักเนสรร้นัยี มงดคงั พวาบถมวาดาอังยขเหู อมา งื่องเนสจักายี กเงรแขียหนึ้ นลอองยยกูกูใาํ ับกเนรละดิคยเระสูจทียะางไงดจจะยาไินกดเแยสหนิ ียลเงสง ดกียังงําเคนเอมิดยื่อเสนียักงเรียถนาออยยใููหกาลงกจาบั กแคหรลูจง ะ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 77
หนตู อบได้ หนตู อบได 1. 12)ส �ําชรนวดิ จสพ่ิงรมอ้ ีชมีวติตดิ ใรนปู ท(ภว้อาางพดถภิ่นแาลทพว้ี่ม)บีกนั าทรกึปขรอ้ับมโคลู รลงงสในร้าชงอ่ หงวรา่ืองลักษณะให้เหมาะสมกับแหล่งที่อยู่ ¤¤íÇÒ¶ÒÁÒÁÃÙŒ¤áÇÅÒÐÁáࢺŒÒºã½¨Ëƒ¡ÅËѧѴ¨àÒ¾¡è×Í·µíÒáÇÔ¨¨¡ÊÃÍúÁ 2) (วาดภาพ) โแคภหรางลพสง่ นรทา้ ี้ ี่องคยทอื ูอ่ ่ีเหาศมยั าะสมกับที่อยอู่ าศยั คือไตดนใ นโกสงภกาาพงพมนื้รี าโกคคลตาํ้นน จทโนุ ก่ตีปเงพนา กชอื่ ไาาชมงยวโเยคลพนนยลงุ ม ใหไดล ง าํ าตยน ยนื ตน ตงั้ ต(ตรัวงอยาง)............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ¤คáíÒºํา¶ºถÒãÁา˾มŒàÔàเËÈนµÉน ؼàžก×èÍาá¾รÅѲคÐิด¹¡ÒใÒÃห·¤เÑ¡Ô´หÉâตµÐŒáุผ¡ÂÒลÃŒ§¤Ô´ 3. 2เ✓.น พ กัราเน ระกั ียเหเนรตคยี ใุ ดินดวคา่ ดิ วรา่ะหตวน้ า่ กงตระ๊กั บแอตงนเพใบชไรมกก้ ับบั ตต้น๊ักกโแแคลภตหรว้ านงยลพสกง่ มนริง่ทา้ไ้ีีลีอ่ มงคกั ยท้อื ษอู่ตีเ่ หณาศมะัยาแะตสกมตกา่ บั งกทนั ี่ออยยอู่ ่าางศไัยร คเพือราะเหตุใดสกาามราครตาถยนดนกงึ าํ้ เรอะสาบนว(ตนอํา้ ัวตแงอลเน ยพะกาแชลงรร)วธขยา้ึนขตน้ึ ใุขนใน้ึ นทมพาะน้ืจเลาทกทท่ี ดรม่ี นิานี ยไา้ํ ดทอมดุี่มามีนกปส้ํายลมนงิ่ าบขมอรูน้ึ ีลยณาํ ตจจัวึงึงแมบเปใี นบลท่ีปยแใี่ นลลหาะใญมใบเนคีพใรนหอื่ ีบเ้าํมพเีลพม่ิ ักกอื่ าใษรชณใคนาะยกเปนาราํ้นทเคหาํ ลในหอ่ื าตนมน ทเพกี่ใื่ลนอวลนยดา้ํ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... YEK ¢Í§¼ÙŒàÃÕ¹ กฝิจกกรทรักม ษะ º·ท·ทèี่Õ 21. วาดภาพหรอื ตดิ ภาพกจิ กรรมทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั แรงเสยี ดทาน แลว้ บนั ทกึ ขอ้ มลู ลงในชอ่ งวา่ ง(ตัวอยาง) ✓ ต๊กัตแกั๊ ตแนตนกิ่งใบไมไม้ถ ้ถกู กูลล่า ไา่ ดไดง้ ่า้ง ยา่ ยกกวา่วา่ เพเพราระาะ ๊กั แตนชนดิ ใดถูกลา่ ไดง้ า่ ยกวา่ กันหกาวกา นตก๊ักเแกตานะลกง่งิ บไมน ตัวตกั๊ แตนกท็ ําใหม โี อกาสท่ีจะถูกนลมกั าีขลไนดา ขามอดางตกตัวกก๊ัทวแี่ใา ตหนญกควอื า นจกึงซซอง่ึ นมตนี ัวสิ จยั าเกกนาะักบลนากไดงิ่ ไยมากหมายเหตุ : คําถามขอ 3. นักเรยี นเลอื กตอบขอใดกไ็ ด ใหครพู จิ ารณาเหตผุ ลสนบั สนนุ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... กิจกรรมฝกทกั ษะ ท¡กา¨จÔิ ท¡การÃยÃรกÁมารค ¡¡กáÔÒ¨Åจิ áÐก¤Ã¡Ô´รÃÒÇÁÃรÔà¤àม¤¾Ô´Ãท×èÍÍÒãÐาÂËË‹ทÒ§Œ¼ าÁÙŒà¡ยÃÕÇÒÔ¨ÕÂกÃÒ¹¤าÃÔ´à³ร¡ÊคÔ´Þ÷ดิ ŒÒҧѡ³ขÊÉน้ั ÃÐสäูง1) 2) 2. ตอ1)บค(นวาํ� ากัถดเารภมยี านตพสอ่ ()าไวมปาานดรี้ภถาเตพภะ)ลคากพูวฟานมตุี ้ เคบกอือภย่ี ล ควาใพขวนาอ้สนมงน้ี กเคากบัมอื ีย่ หแ วรญขงา้้อเทสงพียี่กดบันื้ ทเแปารย นงกเ สแียฉดะไทดาล้ นาํ� บากหรอื ไม ่ เพราะเหตใุ ดสัเมสผียัสดกทับานกผสแิาวําแลรขหรเขะรกงรคีดุขเาับวสไระมาวถียะมิ่งข นขดรีดอกาทนออไางฟานกรไกนดวกลิ่งรดทําอะีลอาํ หอทใังงหวกาํกไาไใกมงามหํายรขขผลจีอดดีเูวมงัะง่ิงไอกื่มฟเไทหีลาจมตยาวััลกะิดไกเื่นษมไกับขฟณลิดดพี มะไแ้ืนฟขพรร้ืงนุขทรรําะอใเหงพรเื่อทอเพงาเ่ิมทา............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................15 KEY ¤¡áÒǺÃÒºÁ¤½Ôà´¢ƒ¡¢ŒÒÍË㧨Ѵ¼·ÙŒàáúÅÕ·йǾ¹Ñ²¤¹ÇÒÒÁ·ÃÑ¡ÙŒ ÉÐ ิดข้ันสูง2) ห ถ้า3า้ง)มสรคี ยรนกพพกตรสรอ้ัวะินมอโคดยอ้าด่ธาจบิหงะ ารตยอืก้ังวาป่งิรเ้าใขชยา้ ้ปเมตราือะในโนย บชเรนมเิ วื่์อจณามกทีกกีพ่าารืน้ รทเเปํ�าพคย่ิมกวหา จมระือสสละ่ง ดอผแาลดรองพยเื้นา่สง ียไดหร ทรเือพามนรีาพในะ้ืนเชหทีวตี่เิตปใุ ดปยรกะ จ�ําวัน ออ กพมจิ เาตาำ รย5ณเ ลตำา้ยี วัขง อ้ แลมมูก2ูลวแท1ไมตวีก่ ววั ้ ํา�ำแท1หตี่ นล่ตดะัวใต หัวเป ้ มแน็ ีลลเักว้พษตศณอเมบะคีย ดมํา�ำังถขี ตำานามลสรักนีาษง้า�ํ ณตาะขลน ต่อ มาแมวของเตยตัง้ ทอ้ งและคลเทมจา ีสขะอเวตงนะเรทลานี่มูกจีแอฟคะรยจุตนงทมบทเลําสอีก่กใงยีหลรไับด(ปทไะตฝทดโใรวัาดนาลงขอนดดตวํายหดบมนิัวา าไงรนาโดกก)คอื าํ้ ยแวลทกลง่ิานําเากเะพใขรแหารแใรมเชลาปงาะผ ะเดใพเาสนมฝค้ืนยีอ่ืาบลดดเขหรมุวทินเิยฝดวาเยีาปณไนขบดยนวทบงกดอีพ่านมกยยืน้ พีลอขเกเนึน้ัก้ืนปินษโยใคชไกณปมละสอืนเอเลปบปาับนจาด งลกโฝสคื่นนัาวขลลนวนทมดกาํ นท็ใเเหาํ้าํพมใเ ื่อรหคเปยาลละนํ่านื่่ือพลกน้นืงาททบทราํ ่ไีนเเ่ีใพปดหพยม่ิล ส ื้นกแาํ นรบโมาคงแีามเกลรสหงนยีญเสดา ทยี ดานทรานะหวา งมอื 59........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... KYE ·ทºว·ทง วǹน รอทบตวัาอยกั ษหรหนน้าำ ควำํา� ตยอบทีถ่ กู ที่สดุ 1 . ข2 กอ้. ข .ใค .ด3ง .เ .เ .ขพ เป กพอ้เค่อืน็พ.เใ อ่ืพ.รใดส อ่ืกหใามาือ่เขหใ.กมป้เเคห ใีห.กเ้หขงห ็นคี.ต้เูใิดภ .ตอกเ้หอล ิบทคหเูุหงดิทยักญขโะวปตมตคลางุ่ษเาาแ่น้ลา่าวหเักว ณมปลชะทกโเาทญพสกสะ็นาะมวร่ีทยวา้งขมยรา่าตแกา�ํ ยาาเปอยใัวตเลใวนงะา งพกเหกน รางเตกสตพรส้าตมเ ม็ตัาหา ิกิง่เา่รนรววพะมมขงาดา่รท์ัยกระาชีอดาํ�าไอ่ีมาะับงวีเกดึงะสานีรติตสดทอ้มศมาิน้น่ิงตดูยีซ่รีกัยกมชโ้อา่าบัอจกบัชีวีงงกา�ํซยงติปบดีวคนกูใ่อ้ ิตใีรรน้�าํวานนบัิเปจเนงวแทขตนุรชณมหะตาํ�ัวชว่ าเใใลดขย่วภหดกง่า้ั้วยยทมท้สทนขโปึดลอัตงา�ํา่อี.โก้อ .กใกค่นืวย หับงทข์รมอู่ กด้แงมนี่สขีานัสดูงีสดุาศน่งลรซดีเ ัยหย้าขาํ�เึมเงพาตลนิยี น ว้นก็วรไ้าํ�แดาคไไไละดม้ดลดเะอ้ใ่ี้าห้มหหายตานศ้โใกใุคบัยาด่นไหมเลม้ บ่ือภถัยกู นํ้า� ซัด 2)นีเ้ถป า้ น็ลตกู แัวแมผมกู้ววตต่ีต1วัวัวั ใ) ผ ดแมู้ นเลมสี า่ะเีอื่เจหปสะมน็เ�าํไปอืขรตน็วนเ่วั จจพเพยีมรอ่อ่วอียข บกสอบ่ตีว่ งนัว้าลน ลกู เ กูพแพแมร5บมาว วะว4ทเา่ต้งัห3 วั มต5เมแีุใ ดตมยี โวัจยว ะตชเมิวัพสีผรขีทู้าอะีย่ เงังหพไตขมอ่ ขนใุ ไ่แขดนดสลนส้ทนั้ ะสน้ั าํ�สแน้ัสขหขขีมสขีามานผ่ วขีาวขยันสนวาลนาอมลววาวสยลลว้กยสน้ันาู ่นนั ขี4สยาํ�้ า นขีลตวตากูา้ํ�าลวัวตแลว้ ลามนดว้ลวงันนคร้ี อกบุญรอด อดลูกที่มีขนเสปีขลน ากัตวลษวั ผาณยขู าะน3ขวํ้านนตตวสาัวลลขี นาแวลมา มจีะาะต2จเวัปาตเกนมวั พยีพออ 2ขอตงัวลกู เพแมรวาทะลง้ั กู 5แมตววัท่ีมเพีขนราสะีขแามวแ หมรวอืมสขี นไี มสเ หนี มา้ํ ือตนาลแมล กูมแี ม3วนตาัวจะแไลดะร ลบั ูกกแามรวถา ยทอด........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................YEK ท·áºÒบ§ºท¡·ÒวôนàÊÃทÍÕº¹าàย¢¾Íห×èͧãน¼ªÙŒàว Œ»ÃยÕÂÃйàÁÔ¹¼ÅÊÑÁÄ·¸Ôì 4 . ส5 กงิ่. ข .มค .6ง ชี.ป ..ส ีว กก กูัต ิตบคร. า้ปวใ ัวะ. คนม์ช ะบทเวไกรขดกนอสไข่ีาียคาอ้า.รดิงเ้มน้ึ กร.บแดใเใ สังอดพวดโดทอื ทซมัยวา่ มชงน่ีมมอัฏี่ร่ใูอ่พ รดีดนักบัะักกาจทนันิินขไดสหพุง้ักีม่รธเ ุดฝนิาารปบ์ขมีลรรอขรเน็ใอห�าํดอใู ยนอนตแงา น งบกทน้หหียสรลรหลาวง่ิิเมุ่ารวง่มทนยสอสณชี่ีมา่วงิ่าเวีคีนนพมหติลา�ํ้ใชีา่ือ ทหอรวีกง่วญแิตกันมลท่จเ�ํา้ขกะา่ีมจแัง็บกกีืดหตนสาลลา้�าํรอง่หถทดร่าอ่ีเา่ยวขยยทงล.เู่อ .อซา าดเลขศพหพงล.ยัลน .เ์ล ด้ยีอังวีย คนงัฏแวาวผจมนาเีกั งมสจรมา้ือสพกุม มั ลกกพงัรางันะรารกธนอ์แนิ กบกบนั เเหปยน็ ่ือทแอลดะ ๆผ ู้ล า่ 39KEY 40
สารบัญ วทิ ยาศาสตร ».5 àÅÁ‹ 1 1หนวยการเรยี นรูที่ àÃÂÕ ¹ÃÇÙŒ Ô·ÂÒÈÒʵà 2 º··èÕ 1 àÃÂÕ ¹ÃŒ¡Ù Ãкǹ¡ÒÃ·Ò§Ç·Ô ÂÒÈÒʵà 2 กิจกรรมนาํ สูการเรียน 2 3 กิจกรรมฝก ทักษะ 7 กจิ กรรมทา ทายการคดิ ข้ันสงู 8 ทบทวนทา ยหนว ย 12 หนวยการเรยี นรทู ่ี 2 ÊÔè§ÁÕªÕÇµÔ ¡ÑºÊ§Ôè áÇ´ÅÍŒ Á º··èÕ 1 ªÕÇÔµÊÑÁ¾Ñ¹¸ 12 กจิ กรรมนาํ สกู ารเรยี น 12 13 KYE กจิ กรรมท่ี 1 การปรับโครงสรางของสิง่ มชี วี ติ 16 กจิ กรรมท่ี 2 ศกึ ษาความสัมพนั ธในสิ่งแวดลอ ม 20 24 กจิ กรรมท่ี 3 โซอ าหารในสิง่ แวดลอม 29 กิจกรรมฝก ทักษะ กิจกรรมทาทายการคดิ ขน้ั สูง 30 º··èÕ 2 Å¡Ñ É³Ð·Ò§¾Ñ¹¸Ø¡ÃÃÁ¢Í§ÊÔè§ÁªÕ ÕÇµÔ 30 31 กจิ กรรมนาํ สกู ารเรยี น 35 กจิ กรรมที่ 1 ลกั ษณะทางพนั ธกุ รรม 39 40 กิจกรรมฝกทักษะ กจิ กรรมทา ทายการคิดข้ันสูง ทบทวนทายหนวย
3หนวยการเรียนรทู ่ี áç㹪ÕÇÔµ»ÃШíÒÇ¹Ñ 44 º··èÕ 1 áÃ§Å¾Ñ ¸ กจิ กรรมนําสูก ารเรยี น 44 กิจกรรมที่ 1 การหาแรงลพั ธ กจิ กรรมฝก ทักษะ 44 กจิ กรรมทาทายการคดิ ขัน้ สงู 45 49 53 º··èÕ 2 áçàÊÕ´·Ò¹ 54 54 กจิ กรรมนําสกู ารเรียน 55 กจิ กรรมท่ี 1 ลักษณะของแรงเสียดทาน 59 63 กิจกรรมฝก ทักษะ 64 KYE กจิ กรรมทา ทายการคดิ ขั้นสูง ทบทวนทา ยหนว ย 68 4หนวยการเรยี นรทู ่ี ¾Åѧ§Ò¹àÊÂÕ § º··èÕ 1 àÊÕ§ÃͺµÑÇàÃÒ 68 กจิ กรรมนําสูการเรียน กจิ กรรมที่ 1 การไดยนิ เสยี งผานตวั กลางของเสียง 68 กจิ กรรมท่ี 2 การเกดิ เสยี งสูง เสียงต่ํา 69 กจิ กรรมท่ี 3 การเกดิ เสียงดัง เสยี งคอย 72 กิจกรรมท่ี 4 มลพิษทางเสยี ง 76 80 กิจกรรมฝก ทกั ษะ 83 กจิ กรรมทา ทายการคิดขนั้ สูง 87 ทบทวนทา ยหนว ย 88 แบบบนั ทกึ ผลสัมฤทธ์ิทางการเรยี น 92 วทิ ยาศาสตร ».5 àÅ‹Á 2 หนว ยการเรียนรทู ี่ 5 ¡ÒÃà»ÅèÂÕ ¹á»Å§ หนว ยการเรียนรทู ี่ 6 áËŧ‹ ¹íÒé áÅÐÅÁ¿‡ÒÍÒ¡ÒÈ หนวยการเรียนรูที่ 7 ´ÒǺ¹·ŒÍ§¿‡Ò
˹Nj ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ Õè 1 àÃÂÕ ¹Ãnj٠·Ô ÂÒÈÒʵà º··èÕ 1 àÃÂÕ ¹Ã¡ŒÙ Ãкǹ¡ÒÃ·Ò§Ç·Ô ÂÒÈÒʵà ¡¨Ô ¡ÃÃÁ นําสูการเรียน ดภู าพการทาํ กิจกรรมของนักเรยี นในหองทดลองวทิ ยาศาสตร แลว ตอบคาํ ถาม à·µ‹ÒŒ¹ä˶ÃÑèÇÊ‹áÙ§ÅŒÇ 17 à«Ê¹Ù§µÔàÁµÃ ÁչѡàÃËÕŒ͹§¡¹èÕ¤Õé ¹¹Ð Á¹Õ¹Ñ¡Ñ¡àÃàÕÃÂÕ¹¹ËªÞÒÔ§ 35 ¤¤¹¹ KYE áÊ´§Ç‹ÒµŒ¹¶ÑèÇÊÙ§¢éÖ¹¡Ç‹Ò ÊÑ»´ÒË·èÕáŌǹР1. มกี ารใชว ิธกี ารทางวิทยาศาสตรขัน้ ตอนใดบา ง อยางไร การระบปุ ญหา คอื การต้งั คาํ ถาม เชน ตน ถ่ัวสงู เทา ไหรแลว หองนี้มนี กั เรียนกี่คนนะ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. การรวบรวมขอมูล คือ การวัดความสูงของตน ถ่วั และการนับจํานวนนกั เรยี นในหอง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. การวเิ คราะหข อ มลู คือ การวเิ คราะหวาตนถ่วั สงู ขึ้นกวาอาทิตยท ีแ่ ลว.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. มีการใชท ักษะการหาความสมั พนั ธข องสเปซกบั เวลาหรือไม อยา งไร มีการใชทักษะการหาความสัมพันธของสเปซกับเวลา คือ การหาความสัมพันธระหวางสวนสูงของ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ตน ถว่ั เมือ่ เวลาผานไป 1 อาทิตย.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. มกี ารใชท ักษะการพยากรณหรอื ไม อยางไร ไมมีการใชทักษะการพยากรณปรากฏในภาพ คือ ไมปรากฏการคาดคะเนผลของการสังเกต.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. การทดลอง หรอื สถานการณลวงหนา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2
กฝิจกกทรรักมษะ º··èÕ 1 1. วเิ คราะหเ หตุการณท ่กี าํ หนดให แลวบอกวา เปน ขนั้ ตอนใดของวธิ ีการทางวิทยาศาสตร เหตกุ ารณ วิธีการทางวทิ ยาศาสตร ต้ังสมมตฐิ าน........................................................................ 1) คิมคาดเดาวา พืชมกี ารคายนา้ํ ทบี่ รเิ วณใบ 2) เตย ต้งั ขอ สงสัยวา พืชคายนา้ํ ทีบ่ รเิ วณใดของตน พืช ระบปุ ญ หา........................................................................ 3) พที สรปุ ไดวา พืชคายนํา้ ที่บริเวณใบในรปู ของไอนํ้า สรปุ ผล........................................................................ 4) เตาหาขอมลู เกีย่ วกบั การคายนา้ํ ของพชื จากหนงั สือ รวบรวมขอ มลู........................................................................ ในหอ งสมดุ และทาํ การทดลอง 5) ริวพบวา หากนาํ ถุงพลาสติกครอบใบของพชื เม่ือเวลา วเิ คราะหขอมูล........................................................................ ผานไปถุงพลาสติกจะมีไอนํ้าเกาะอยู โดยไอนํา้ เกดิ จาก การคายนา้ํ ผา นสวนใบของพชื KYE 2. จับคูทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรก บั สถานการณต อ ไปน้ี ก. 1)..................... ตนน้ําชิมตม จดื แลว ไดรสเค็ม ก. การสังเกต ง. 2)..................... สม จนี คาํ นวณหาผลตางของจํานวนนกั เรยี นหญิง ข. การจําแนกประเภท ค. การวดั กับนกั เรยี นชาย ในหอง ป.5/2 ง. การใชจ าํ นวน ฉ. 3)..................... ขาวปุนเพาะเมล็ดถวั่ เขียว และบันทกึ ความสงู จ. การจดั กระทาํ และ ของตนถ่ัวเขยี วทุกวนั เปน เวลา 7 วนั ส่ือความหมายขอมลู ซ. 4)..................... ฟา ใสนาํ น้ําใสไวในขวดแลวปดฝา และนําไป ฉ. การหาความสัมพันธ ตากแดดเพื่ออธบิ ายการเกดิ วฏั จกั รนํา้ ข้ึนในขวด ของสเปซกบั เวลา จ. 5)..................... กอหญารวบรวมรายการอาหารทีเ่ พือ่ นในหอง ช. การพยากรณ ซ. การสรางแบบจําลอง ชอบรับประทาน แลว สรา งเปนแผนภูมิวงกลม ข. 6)..................... ขวญั ใจแยกแอปเปลกับฝร่ังออกจากกองผลไม ช. 7)..................... ตูมตามเห็นวา ทองฟา มีเมฆคร้มึ จึงพกรม ตดิ ตวั กอนออกจากบาน เพราะคิดวา ฝนนาจะตก 3
3. สังเกตภาพ แลว ตอบคําถาม อาคารเรยี น 4 อาคารเรียน 2 อาคารเรียน 1 เหนอื อาคารเรียน 3 โรงอาหาร ตะวนั ตก ตะวนั ออก ใต สระวา ยนา้ํ อาคารกฬี า แปลงเกษตร หอ งสมุด สหกรณ ปรมิ ลานกิจกรรม สนามกีฬา โรงเรียนอกั ษรวิทยา 1) อาคารเรียน 2 อยูทางดานใดของอาคารเรียน 3 2) ปรมิ ตอ งการไปที่อาคารกีฬา ปรมิ ตอ งเดินไปทางทศิ ตะวันตกหรือทิศตะวันออกอาคารเรยี น 2 อยูทางดานทศิ เหนือของอาคารเรยี น 3KYE ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ของเสาธง ปรมิ ตองเดินไปทางทศิ ตะวันออกของเสาธง............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) ถาปริมเรียนท่ีแปลงเกษตรเปนคาบสุดทายของวัน และกลับบานทันที ปริมจะตอง เดินผา นสถานที่ใดบา ง ปริมจะตอ งเดินผานอาคารเรยี น 4 หอ งสมดุ ลานกิจกรรม และสหกรณ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 4. พจิ ารณาภาพตอ ไปนี้ แลววาดตอเติมภาพใหสมบรู ณโ ดยใชแ กนสมมาตร 1) 2) 3) 4
5. ระบายสีรปู ตอไปน้ี โดยกาํ หนดใหร ะบายสชี มพูรูปสามเหลย่ี ม สีฟารปู สีเ่ หลี่ยม และสีเหลืองรูปวงกลม 6. พิจารณาตารางตอไปนี้ แลว ตอบคาํ ถาม KYE ตารางแสดงเวลาในการวิง่ แขงระยะทาง 100 เมตร ของนักกฬี าสตี าง ๆ สี เวลาที่ใชว ่ิง (วินาที) ฟา 20.00 เขยี ว 12.40 แดง 18.35 ชมพู 15.50 1) ถานักกีฬาสีชมพูตองการเขาเสนชัยพรอมกับสีเขียว นักกีฬาสีชมพูตองวิ่งใหเร็วข้ึน อีกกี่วนิ าที นกั กฬี าสชี มพตู อ งว่งิ ใหเ ร็วข้ึนอกี 15.50 - 12.40 = 3.10 วินาที............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ถา นกั กีฬาสแี ดงออกตวั ชากวา เดิม 1 วนิ าที นกั กฬี าสีแดงจะเขา เสนชยั เปน ทเ่ี ทาไร เพราะเหตุใด นกั กีฬาสแี ดงจะเขา เสน ชัยเปนที่ 3 เชนเดิม เพราะนักกีฬาสีแดงจะใชเวลาในการว่งิ 19.35............................................................................................................................................................................................................................................................................. วนิ าที ซึ่งเปน เวลาที่เรว็ กวานกั กฬี าสฟี า แตชากวา นกั กฬี าสเี ขยี วและสีชมพู............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) ถา นักกฬี าสฟี า ว่งิ เรว็ กวา เดมิ 5 วนิ าที นักกฬี าสฟี า จะเขา เสนชยั เปนทเี่ ทา ไร เพราะเหตใุ ด นกั กฬี าสฟี า จะเขา เสน ชยั เปน ที่ 2 เพราะนกั กฬี าสฟี า จะใชเ วลาในการวง่ิ 20 - 5 = 15 วนิ าที............................................................................................................................................................................................................................................................................. ซึ่งเปนเวลาทีเ่ ร็วกวานักกีฬาสีชมพแู ละสแี ดง แตช ากวา นักกีฬาสเี ขียว............................................................................................................................................................................................................................................................................. 5
7. วาดแผนภมู ิแทงหรือกราฟเสน เพอื่ นําเสนอขอ มูลท่ีกําหนดให ต๊ิกและมะปรางวดั อุณหภูมิของอากาศที่ระเบยี งหนาหอ งเรยี นทเ่ี วลาตาง ๆ ได ดังนี้ เวลา อณุ หภมู ิ (องศาเซลเซียส) 9.00 น. 27.0 10.00 น. 29.0 11.00 น. 31.0 12.00 น. 32.0 13.00 น. 30.0 (ตัวอยาง) อณุ หภูมิ (oc) (วาดแผนภมู แิ ทงหรือกราฟเสน ) 33 32 31 30 29 KYE 28 27 26 25 0 9.00 น. 13.00 น. เวลา 10.00 น. 11.00 น. 12.00 น. 8. อา นสถานการณทีก่ าํ หนดให แลว ตอบคาํ ถาม จินเห็นชางกําลังกินกลวยแลวสงสัยวา ชางกิน เนื้อสตั วหรือไม จงึ ไปถามจอม แตจ อมไมรูค าํ ตอบ จึงศึกษาคนควาขอมูลเก่ียวกับชางจากหนังสือใน หองสมุดหลายเลม เมื่อไดคําตอบแลววา ชางเปน สตั วก นิ พืช ไมก นิ เนื้อสัตว จึงบอกคาํ ตอบกับจิน จนิ และจอมมีจิตวิทยาศาสตรห รือไม อยา งไร จินมจี ติ วิทยาศาสตร คอื มีความชางสงสัย อยากรอู ยากเหน็.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... จอมมจี ิตวิทยาศาสตร คือ มีความสนใจใฝรู และมงุ มน่ั ในการหาคําตอบ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 6
¡ท¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดข้ันสูง พิจารณาขอ มลู ที่กาํ หนดให แลวตอบคาํ ถาม ชอ่ื ……ว…นิ ………………….. 180 ช่ือ……ว…ี …………………. 180 KYE สวนสงู ของวนิ 170 สวนสงู ของวี 170 อายุ (ป) สวนสงู (เซนตเิ มตร) 160 อายุ (ป) สวนสูง (เซนตเิ มตร) 160 150 150 7 128 140 7 128 140 8 135 130 8 130 130 9 140 120 9 133 120 10 145 110 10 136 110 11 148 100 11 141 100 12 150 12 150 90 90 80 80 70 70 1. นักเรียนควรนําเสนอการเปรียบเทียบขอมูลการเปล่ียนแปลงสวนสูงของวินและวีโดยใช ตาราง แผนภมู ิรปู ภาพ แผนภูมิแทง หรือกราฟเสน เพราะเหตุใด กราฟเสน เพราะกราฟเสนทําใหเห็นการเปลี่ยนแปลงของสวนสูงในแตละปของวินและวีไดอยาง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ตอเน่ืองและชดั เจน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. อตั ราการเพม่ิ ของสวนสูงในชว งอายุ 9-12 ป ของใครมคี า มากกวากัน และมากกวาเทา ใด อัตราการเพ่ิมของสวนสงู ของวนิ 150 - 140 = 10 เซนตเิ มตร.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. อัตราการเพ่มิ ของสว นสูงของวี 150 - 133 = 17 เซนตเิ มตร.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ดงั นน้ั อตั ราการเพมิ่ ของสว นสงู ในชว งอายุ 9-12 ปข องวมี คี า มากกวา วนิ อยู 17 - 10 = 7 เซนตเิ มตร.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. ในการบนั ทึกสว นสงู และเปรียบเทียบอตั ราการเพม่ิ ของสวนสูงของวนิ และวี นกั เรยี นคิดวา ตองใชท กั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรท ักษะใดบาง ใชทกั ษะการวัดในการวัดสว นสูงของวินและวี.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ใชท กั ษะการใชจ าํ นวนในการเปรยี บเทียบอตั ราการเพ่มิ ของสวนสงู ของวินและวี.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 7
·º·Ç¹ ทายหนวย วง รอบตวั อักษรหนา คาํ ตอบทีถ่ กู ท่ีสดุ 1. ขอใดไมใชวธิ กี ารทางวิทยาศาสตร ข. การระบุปญ หา ก. การสงั เกต ค. การตั้งสมมติฐาน ง. การวเิ คราะหข อมลู 2. แปงร่าํ ตงั้ ขอ สงสยั วา ทาํ ไมปลาถึงวา ยนา้ํ ได แปงหอมคดิ วา ปลาวายนา้ํ ได เพราะมีครบี สําหรบั วา ยนา้ํ แปง หอมใชวธิ กี ารทางวิทยาศาสตรใ นขอ ใด ก. การระบุปญหา ข. การตั้งสมมติฐาน ค. การรวบรวมขอมูล ง. การสรุปผล 3. แกมสงสัยวา แรงโนมถวงของโลกมีผลตอวัตถุอยางไร จึงทดลองนําวัตถุชนิดตาง ๆ โยนขนึ้ ไปบนอากาศ แลว สงั เกตวา วตั ถจุ ะตกลงสพู นื้ หรอื ไม แกม พบวา เมอ่ื โยนวตั ถขุ น้ึ ไป วตั ถจุ ะลอยขนึ้ นดิ หนอ ย แลว ตกลงสพู น้ื ดว ยแรงโนม ถว งของโลก จงึ สรปุ ไดว า แรงโนม ถว ง KYE ของโลกดงึ ดูดใหว ัตถุตกลงสพู น้ื แกมไมไดใชว ิธกี ารทางวิทยาศาสตรใ นขอ ใด ก. การต้งั สมมติฐาน ข. การรวบรวมขอ มูล ค. การวิเคราะหขอ มลู ง. การสรุปผล 4. เมอื่ โรยนา้ํ ตาลไวบ นโตะ พบวา มดแดงออกมากนิ และขนนาํ้ ตาลกลบั รงั ขอ ใดเปน ขอ สรปุ ทถี่ กู ตอ งและเหมาะสมที่สุด ก. มดแดงกินน้าํ ตาลเปน อาหารเหมือนมดดํา ข. ไมควรโรยนํ้าตาลไวบ นโตะ ค. มดแดงกนิ แตน้ําตาลเทาน้นั ง. มดแดงชอบกินนา้ํ ตาล 5. ปท แ่ี ลวมีนายทนุ มาสรา งโรงเผาขยะในชุมชน พบวา คนในชุมชนปวยเปน โรคทางเดิน หายใจมากข้นึ ขอใดเปนการแกป ญ หาดว ยวธิ กี ารทางวิทยาศาสตรท ่เี หมาะสมทส่ี ุด ก. แยกขยะกอนนําไปทง้ิ เพ่ือลดขยะท่ีเปนมลพษิ ข. สรางโรงพยาบาลเพิม่ เพอ่ื รองรบั ผปู วยทีม่ ากขน้ึ ค. ต้ังสมมติฐานวา ควนั จากโรงเผาขยะนาจะมพี ิษ จงึ เก็บตวั อยางควนั จากโรงงาน ไปตรวจสอบ ง. ตงั้ ขอ สงสัยวา โรงเผาขยะปลอ ยควันพิษ จึงไปเดินขบวนประทว งใหย ายโรงงาน เผาขยะออกจากชมุ ชน 8
6. แมเหน็ ตัม้ หนา แดง มีเหง่ือ เนอื้ ตวั ดูมอมแมม จงึ คิดวา กอ นหนาน้ตี ั้มคงไปเตะฟตุ บอล กับเพ่อื นมา แมใชทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรในขอ ใด ก. การสงั เกต การทดลอง ข. การสงั เกต การต้งั สมมตฐิ าน ค. การพยากรณ การหาความสมั พันธข องสเปซกับเวลา ง. การตง้ั สมมติฐาน การตคี วามหมายขอมลู และลงขอสรุป 7. ขอใดไมใชผ ลการสังเกต ก. ผักบุง มีวติ ามินเอ ข. มะมวงสุกมสี ีเหลอื ง ค. น้าํ ยาขวดนม้ี ีกลน่ิ ฉุน ง. สับปะรดผลนีม้ ีรสหวาน 8. ขอใดเรยี งลําดบั เหตกุ ารณตอ ไปน้ีไดถ ูกตอ ง ตามลาํ ดับกอน-หลัง ก. เมล็ดงอก มผี ล ออกดอก ตนสงู เตม็ ท่ี ข. เมลด็ งอก ตนสูงเตม็ ท่ี มีผล ออกดอก ค. เมล็ดงอก ตน สงู เตม็ ที่ ออกดอก มีผล ง. ตน สงู เต็มท่ี มีผล ออกดอก เมล็ดงอก 9. จดุ เทียนไขยาวเทา ๆ กัน 4 เลม ในเวลาทต่ี างกัน ดงั ภาพ KYE เลม ที่ 1 เลมที่ 2 เลม ที่ 3 เลม ที่ 4 นกั เรียนคิดวา เทียนเลม ใดถูกจดุ ขึน้ เปนลาํ ดบั แรก ก. เลม ที่ 1 ข. เลมที่ 2 ค. เลมที่ 3 ง. เลมที่ 4 10. เม่ือเทน้าํ เย็นใสแกว แลว วางทงิ้ ไวบ นโตะ เกดิ การเปล่ียนเปลง ดังภาพ นกั เรยี นจะบันทึก ผลการสังเกตอยางไร ก. แกว รั่วมีน้ําซึมออกมา ข. ไอน้าํ ควบแนน เปน หยดนํ้า ค. มไี อนาํ้ เกาะอยรู อบ ๆ แกว ง. มีหยดนํา้ เกาะอยรู อบนอกของแกว 9
11. การนําขอมูลท่ีไดจากการสังเกตมาเรียบเรียงใหเขาใจไดงายข้ึน เปนทักษะกระบวนการ ทางวทิ ยาศาสตรด านใด ก. การแยกประเภท ข. การลงความเห็นจากขอมลู ค. การกาํ หนดและควบคมุ ตวั แปร ง. การจัดกระทาํ และสือ่ ความหมายขอมูล 12. ขอ ใดกลา วถูกตอ ง ก. การสังเกตทําดว ยตาไดเพียงอยา งเดียว ข. คาํ ตอบทีไ่ ดจากการทดลองจะตรงกบั สมมติฐานหรอื ไมกไ็ ด ค. การทดลองควรทาํ เพยี งครงั้ เดยี วเพื่อไมใหเกดิ การคลาดเคลอื่ น ง. ขอ มูลตัวเลขทีไ่ ดจ ากการทดลองตองแสดงเปนแผนภมู ิแทงเทาน้นั 13. จากการสาํ รวจพชื บริเวณสนามหนา โรงเรยี น พบไมย ืนตน 2 ชนดิ ไดแ ก หูกวาง และ มะมวง พบไมล ม ลกุ 11 ชนิด ไดแก ขมนิ้ กลว ยน้าํ วา กระเทียม ขงิ ขา วานหางจระเข ตะไคร กระเจ๊ียบ ขาว ฟาทะลายโจร และไพล พบไมเล้ือย 1 ชนิด ไดแก ตําลึง วิธนี าํ เสนอขอ มลู ในขอ ใดไมเหมาะสมกับขอ มลู ดงั กลา ว KYE ก. ตาราง ข. วาดภาพ ค. กราฟเสน ง. เขียนบรรยาย 14. จากขอ มลู ในตาราง นกั เรยี นคดิ วา ทค่ี วามสงู 5 กโิ ลเมตร จากระดบั นา้ํ ทะเล จะมอี ณุ หภมู ิ เทาใด ความสงู จากระดับ อณุ หภูมิ ก. ตา่ํ กวา 4 องศาเซลเซยี ส น้ําทะเล (กโิ ลเมตร) (องศาเซลเซยี ส) ข. 4 องศาเซลเซยี ส ค. 5 องศาเซลเซยี ส 1 23.5 ง. สงู กวา 5 องศาเซลเซียส 2 17 3 10.5 4 4 15. วัสดุใดเหมาะสมมากท่ีสุด ในการนํามาสรางแบบจําลองดาวเคราะหตาง ๆ เพ่ือนําเสนอ ความรูเร่ืองระบบสรุ ิยะ ในงานโรงเรียนเปนเวลา 3 วนั ก. ลูกกวาดสตี า ง ๆ ข. ลูกบอลท่ีทาดวยสีน้ํา ค. ลูกปง ปองทท่ี าดวยสีโปสเตอร ง. ลกู ชุบทท่ี ําลวดลายเปน ดาวเคราะห 10
16. พลอยชวยแมลางจาน แตนํ้ายาลางจานหมด พลอยจึงนําผงซักฟอกมาใชลางจานแทน ปรากฏวา พลอยมีอาการมือลอกและเปนผ่ืนแดง แมจึงคิดวา พลอยแพสารเคมีใน ผงซกั ฟอก แมใชท ักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรใ นขอ ใด ก. การสงั เกต ข. การพยากรณ ค. การจําแนกประเภท ง. การลงความเหน็ จากขอมลู 17. ปาตุกนําขนม 4 ชนดิ มาขายชนิดละ 120 หอ เม่อื เวลาผานไป ปา ตกุ นบั จาํ นวนขนม ทเี่ หลอื พบวา มปี ลาเสนเหลอื อยู 15 หอ กาละแมเหลอื อยู 30 หอ ทองมว นเหลอื อยู 80 หอ และคุกก้ีเหลืออยู 85 หอ ถาตอ งการทราบวา ขนมชนดิ ใดขายดที ่สี ุด นกั เรยี น ตองใชทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรใ นขอใด ก. การใชจํานวน เพอื่ คํานวณหาจาํ นวนของขนมทขี่ ายไป ข. การพยากรณ เพอ่ื คาดคะเนชนิดของขนมทน่ี า จะขายดีที่สดุ ค. การสรา งแบบจําลอง เพอ่ื จําลองสถานการณการขายขนมของปา ตกุ ง. การจดั กระทําและสื่อความหมายขอ มลู เพ่ือเปรยี บเทียบจาํ นวนของขนมท่ขี ายได 18. ขอใดไมสามารถหาคําตอบดว ยวิธีการทางวิทยาศาสตรไ ด KYE ก. พรุงน้ฝี นจะตกหรือไม ข. เขารกั ฉันเหมอื นที่ฉันรกั เขาหรือไม ค. หนิ สามารถตา นแรงโนม ถวงไดห รอื ไม ง. ประเทศไทยเคยมีไดโนเสารอ าศยั อยหู รือไม 19. ใครแสดงลกั ษณะนิสยั ของนักวทิ ยาศาสตรไ ดช ัดเจนท่ีสดุ ก. เกงชอบนอนต่ืนสาย ข. กอ งชอบลอกการบานเพอื่ น ค. กรชอบทาํ ความสะอาดหองเรยี น ง. กายชอบอานหนังสือเกี่ยวกบั เครือ่ งบิน 20. สมโอเห็นแกวน้ํา 2 ใบ วางอยูบนโตะ แตละใบมีของเหลวใส ไมมีสี สมโอคิดวา เปนของเหลวชนิดเดยี วกัน จึงเทของเหลว ทัง้ 2 แกว รวมกันไว แสดงวา สมโอขาด จติ วิทยาศาสตรใ นขอใด ก. มคี วามอดทน ข. มคี วามซือ่ สัตย ไดค ะแนน ค. มีความรอบคอบ ง. มีความสนใจใฝเ รียนรู 20คะแนนเตม็ 11
˹Nj ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ èÕ 2 ʧÔè ÁªÕ ÇÕ µÔ ¡ºÑ ʧÔè áÇ´ÅÍŒ Á º··Õè 1 ªÇÕ µÔ ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ นาํ สกู ารเรยี น สังเกตการอยรู ว มกันของส่งิ มชี ีวิตในภาพ แลวตอบคําถาม KYE 1. จําแนกพชื และสัตวท ีอ่ าศัยอยูบนบกและอาศัยอยูในน้ํา พืชที่อาศยั อยูบนบก คือ หญา และดอกชบา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. สัตวท อ่ี าศัยอยูบ นบก คือ มา ผเี ส้ือ มด และนก.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. พืชทีอ่ าศยั อยใู นนา้ํ คอื บวั.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. สตั วท อ่ี าศัยอยูในน้ํา คอื เตา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2. ถา นําพชื และสัตวท่อี าศยั อยูในน้ํามาไวบ นบก จะเกิดผลอยางไร เพราะเหตุใด พืชและสัตวท่ีอาศัยอยูในน้ําจะดํารงชีวิตลําบากมากขึ้น หรือลมตาย เพราะพืชและสัตวท่ีอาศัยอยู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ในนํ้ามีโครงสรางหรือลักษณะท่ีเหมาะสมตอการอาศัยอยูในน้ํา ไมไดมีโครงสรางหรือลักษณะที่.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เหมาะสมตอ การอาศยั อยูบนบก.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 12
1. â¤Ã§ÊÌҧáÅÐÅ¡Ñ É³Ð¢Í§Ê§èÔ ÁÕªÇÕ Ôµã¹áËÅ‹§·ÕèÍ‹٠¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1 การปรับโครงสรางของส่ิงมีชีวิต บนั ทกึ ขอ มลู (ดูขนั้ ตอนการทาํ กจิ กรรมจากหนงั สือเรยี น) µÍ¹·èÕ 1 สังเกตโครงสรางและสภาพลอยนํ้าของตนผักบุงและตนถ่ัว ระบุปญ หา : โครงสรางของตน ผกั บงุ และตน ถั่วมีลกั ษณะเหมอื นและแตกตางกนั อยา งไร สมมตฐิ าน : โครงสรา งของตน ผกั บงุ และตน ถ่ัวมีลกั ษณะเหมอื นกนั คอื มรี าก ลําตน ใบ และดอก................................................................................................................................................................................................................................................................ และมีความแตกตางกนั คือ ตนผักบงุ ลอยน้ําได แตต นถว่ั ลอยน้ําไมไ ด................................................................................................................................................................................................................................................................ µÒÃÒ§ ºÑ¹·Ö¡¼Å¡Ò÷Òí ¡Ô¨¡ÃÃÁ การสงั เกต ผักบงุ ตนถ่ัว KYE 1) ราก ✓ มี ไมม ี ✓ มี ไมมี ลักษณะ เปน รากฝอย................................................................ ลกั ษณะ เปนรากแกว และ................................................................ ............................................................................................ รากแขนง............................................................................................ 1. ลักษณะ 2) ลาํ ตน ✓ มี ไมมี ✓ มี ไมมี โครงสรา ง 3) ใบ ลกั ษณะ กลวง เปนขอปลอ ง................................................................ ลักษณะ เปนเถา มสี เี ขียวออน................................................................ ของพชื มีสเี ขียว............................................................................................ ............................................................................................ ✓ มี ไมมี ✓ มี ไมม ี ลกั ษณะ เรียวยาว ขอบใบเรยี บ................................................................ ลกั ษณะ เปนรูปสามเหลี่ยม................................................................ มสี เี ขียว............................................................................................ มสี ีเขยี ว............................................................................................ 4) ดอก ✓ มี ไมมี ✓ มี ไมมี ลกั ษณะ เปน ชอ ดอกเปน รปู................................................................ ลักษณะ เปน ชอ ดอกมหี ลายสี................................................................ แตร มสี ีขาวหรือสมี ว ง............................................................................................ เชน สีขาว สีเหลอื ง............................................................................................ 2. เม่อื นําไปแชนา้ํ ✓ ลอยนา้ํ ลอยนํ้า ไมลอยนํ้า ✓ ไมล อยนํ้า 13
สรุปผล จากการทาํ กจิ กรรม พบวา โครงสรา งของตน ผกั บงุ และตน ถวั่ มลี กั ษณะเหมอื นกนั คอื มรี าก ลาํ ตน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ใบ และดอก แตมีความแตกตา งกัน คือ ตน ผักบุงลอยน้ําได แตต น ถั่วลอยน้ําไมได.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. บันทกึ ขอมลู µÍ¹·Õè 2 สืบคนขอมูลเกี่ยวกับส่ิงมีชีวิตกับแหลงที่อยู 1. สบื คน ขอ มลู เกย่ี วกบั สงิ่ มชี วี ติ ทม่ี โี ครงสรา งหรอื มลี กั ษณะทเี่ หมาะสมกบั แหลง ทอี่ ยตู า ง ๆ • สง่ิ มชี ีวิต คอื ................................................................................................................................................................................................................................... •• โแคหรลงงสทราอ่ี งยหู ครือือลกั ษณะท่ีเหมาะสมกับแหลง ทอี่ ยู คือ ข้นึ อยกู บั นักเรยี นสบื คนKYE .............................................................................................................................................................................................................................. ...................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. นาํ ขอ มลู ทส่ี บื คนมาวาดภาพและเขียนอธบิ ายลงในกระดาษแขง็ และนาํ เสนอผลงาน สรปุ ผล จากการทาํ กจิ กรรม พบวา สง่ิ มชี วี ติ ทงั้ พชื และสตั วม กี ารปรบั โครงสรา งหรอื ลกั ษณะใหเ หมาะสมกบั.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. แหลงที่อยูอาศัยและการดาํ รงชวี ิต เชน ตน มะมว งมีลาํ ตนทึบตนั และแข็งแรงอยูบนพ้นื ดิน ผกั ตบชวา.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. มีลําตนเปนโพรงอากาศเพื่อลอยน้ํา แมวเปนสัตวบกมีขาสําหรับเดิน ปลาเปนสัตวนํ้ามีครีบส�หรับใช.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. วา ยนํา้.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 14
หนูตอบได 1. สํารวจสิ่งมีชีวิตในทองถิ่นท่ีมีการปรับโครงสรางหรือลักษณะใหเหมาะสมกับแหลงที่อยู 2 ชนดิ พรอ มตดิ รปู ภาพ แลว บนั ทกึ ขอ มลู ลงในชอ งวา ง (ตัวอยาง) 1) (วาดภาพ) ภาพน้ี คือ ตนโกงกาง......................................................................................................................... แหลง ทีอ่ ยอู าศยั ปาชายเลน.......................................................................................................... โครงสรา งทเี่ หมาะสมกบั ที่อยอู าศยั คือ................................ ตน โกงกางมรี ากคาํ้ จนุ เพอื่ ชว ยพยงุ ใหล าํ ตน ยนื ตน ตงั้ ตรง.............................................................................................................................................................. ไดในสภาพพ้ืนโคลนที่ตนไมโ คนลมไดง า ย.............................................................................................................................................................. 2) (วาดภาพ) ภาพน้ี คือ ปลา......................................................................................................................... แหลงทีอ่ ยูอาศัย ในนํา้.......................................................................................................... โครงสรางทเ่ี หมาะสมกับทีอ่ ยูอาศัย คอื ................................ KYE ปลามลี าํ ตวั แบน และมีครบี เพ่ือใชใ นการเคล่ือนท่ใี นนาํ้.............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. 2. นกั เรียนคิดวา ตน กระบองเพชรกบั ตนกลวย มีลกั ษณะแตกตา งกนั อยางไร เพราะเหตใุ ด ตนกระบองเพชรขึ้นในทะเลทรายที่มีน้ํานอย จึงเปล่ียนใบใหมีลักษณะเปนหนามเพื่อลด........................................................................................................................................................................................................................................................................................ การคายนา้ํ สว นตน กลว ยขนึ้ ในพน้ื ทท่ี มี่ นี าํ้ อดุ มสมบรู ณ จงึ มใี บทใ่ี หญเ พอื่ เพมิ่ การคายนา้ํ ทาํ ใหต น กลว ย........................................................................................................................................................................................................................................................................................ สามารถดงึ เอานํา้ และแรธาตขุ นึ้ มาจากดนิ ไดมากย่งิ ขึ้น........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. นกั เรียนคิดวา ระหวางตัก๊ แตนใบไมก ับตั๊กแตนกง่ิ ไม ตัก๊ แตนชนดิ ใดถกู ลา ไดงายกวากัน เพราะเหตใุ ด (ตัวอยาง) ✓ ตก๊ั แตนใบไมถกู ลา ไดง ายกวา เพราะ มีขนาดตัวท่ีใหญกวา จึงซอนตัวจากนักลาไดยาก............................................................................................................................................ กวาตั๊กแตนกง่ิ ไม.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ ตัก๊ แตนกงิ่ ไมถ ูกลา ไดงายกวา เพราะ นกั ลา ของตกั๊ แตน คอื นก ซง่ึ มนี สิ ยั เกาะบนกงิ่ ไม........................................................................................................................................... หากนกเกาะลงบนตวั ตั๊กแตนก็ทําใหมีโอกาสท่ีจะถกู ลา ไดมากกวา........................................................................................................................................................................................................................................................................................ หมายเหตุ : คําถามขอ 3. นักเรยี นเลอื กตอบขอใดก็ได ใหครูพจิ ารณาเหตุผลสนับสนุน 15
2. ¤ÇÒÁÊÑÁ¾¹Ñ ¸ã¹ÊÔ§è áÇ´ÅÍŒ Á ¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 2 ศึกษาความสัมพันธในส่ิงแวดลอม บันทกึ ขอ มลู (ดขู ั้นตอนการทาํ กิจกรรมจากหนังสือเรียน) µÍ¹·èÕ 1 สํารวจความสัมพันธของส่ิงมีชีวิตกับส่ิงมีชีวิต สืบคนขอมูลเก่ียวกบั ความสัมพันธข องสิ่งมีชีวติ กบั สิง่ มีชีวติ • ความสมั พันธดา นแหลง ที่อยอู าศัย คอื ....................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... • ความสัมพนั ธด า นแหลง อาหาร คือ.................................................................................................................................................................. • ความสมั พนั ธดา นแหลงสบื พนั ธแุ ละเลี้ยงดูลกู ออน คอื ข้นึ อยกู ับนกั เรยี นสืบคน......................................................................................................................................................................................................................................................................................... KYE .................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... • ความสัมพันธดานแหลงหลบภยั คือ .............................................................................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... µÒÃÒ§ ºÑ¹·¡Ö ¼Å¡Ò÷Òí ¡Ô¨¡ÃÃÁ (ตัวอยาง) ความสัมพันธร ะหวาง สง่ิ มชี วี ติ กับสง่ิ มชี วี ติ แหลง ทพ่ี บ สง่ิ มีชวี ติ กับสงิ่ มีชวี ิต …เ…ป…น……แ…ห…ล…ง…ท…ี่อ……ย…ูอ …า…ศ…ยั ………………………………….. 1. มดกบั ตน มะมวง สนามหนาโรงเรียน...................................................................................... ……………………………………………………… 2. กลวยไมกับตน หูกวาง สนามหนา โรงเรยี น...................................................................................... ……………………………………………………… …เ…ป…น……แ…ห…ล…ง…ท…ี่อ……ย…อู …า…ศ…ยั ………………………………….. 3. หนอนกบั ตน ผักกาด สวนผักหลงั โรงเรยี น...................................................................................... ……………………………………………………… 4. นกกางเขนกับแมลง สนามหนา โรงเรียน...................................................................................... ……………………………………………………… …เ…ป…น ……แ…ห…ล…ง …อ…า…ห…า…ร………………………………………….. 5. นกกระจอกกับตนหกู วาง สนามหนา โรงเรียน...................................................................................... ……………………………………………………… …เ…ป…น ……แ…ห…ล…ง …อ…า…ห…า…ร………………………………………….. …เ…ป…น……แ…ห…ล…ง…ส……ืบ…พ…นั ……ธ…ุแ…ล…ะ…เล…ย้ี……ง…ด…ลู …ูก…อ…อ……น.. 16
สรุปผล จากการทํากิจกรรม พบวา สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยูรวมกันในแหลงเดียวกัน มีความสัมพันธกันใน.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ดานตาง ๆ โดยสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งอาจมีความสัมพันธเปนแหลงท่ีอยูอาศัย แหลงอาหาร แหลงสืบพันธุ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. และเลยี้ งดลู ูกออน หรอื แหลง หลบภัยของสิง่ มชี วี ติ อกี ชนดิ หน่ึง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. บนั ทกึ ขอ มูล µÍ¹·Õè 2 สังเกตความสัมพันธของสิ่งมีชีวิตกับสิ่งไมมีชีวิต สบื ค•น คขวอ ามมลู สเมักพี่ยวันกธับระคหววามา งสสัม่งิ พมันชี ธวี ริตะกหบั วสา ง่ิ งไสมิง่ ม มชี ชี ีวีวติ ติ กคบั อื ส่งิ ไมมีชวี ติ ขึ้นอยูกบั นกั เรียนสืบคน....................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... µÒÃÒ§ º¹Ñ ·¡Ö ¼Å¡Ò÷Òí ¡¨Ô ¡ÃÃÁ (ตัวอยาง) KYE ความสมั พนั ธร ะหวา ง สิง่ มีชีวติ กบั สิ่งไมมชี ีวิต แหลง ทพี่ บ สิง่ มีชวี ิตกับสิ่งไมมชี ีวิต เปน แหลง ทอี่ ยูอ าศัยและหลบภยั.......................................................................................................... 1. จิ้งจกกับกาํ แพง อาคารเรยี น...................................................................................... ............................................................................. 2. ปลาหางนกยูงกับนาํ้ อา งน้ําหนา โรงเรยี น...................................................................................... ............................................................................. เปน แหลงทอี่ ยูอาศัยและใชดํารงชวี ิต.......................................................................................................... 3. ไสเ ดือนดนิ กับดิน สวนผักหลงั โรงเรยี น...................................................................................... ............................................................................. 4. ตน หกู วางกับแสงแดด สนามหนา โรงเรียน...................................................................................... ............................................................................. เปนแหลงทอ่ี ยูอาศยั.......................................................................................................... 5. ไกกบั กองฟาง ลานเลี้ยงสัตว...................................................................................... ............................................................................. เปน ปจ จัยในการสรางอาหาร.......................................................................................................... เปนแหลง สืบพนั ธุและเลีย้ งดูลูกออ น.......................................................................................................... สรุปผล จากการทํากิจกรรม พบวา ส่ิงมีชีวิตตองอาศัยส่ิงไมมีชีวิตมาใชเพ่ือเอื้อประโยชนในการดํารงชีวิต.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ในดานตา ง ๆ เชน เปนแหลง ที่อยูอาศยั เปน อาหาร เปน แหลงสืบพันธแุ ละเลย้ี งดลู ูกออน และแหลง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. หลบภยั นอกจากนี้ สงิ่ มชี วี ติ ยงั อาศยั สง่ิ ไมม ชี วี ติ เชน แสงแดด อากาศ อณุ หภมู ิ นาํ้ ในการดาํ รงชวี ติ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 17
หนตู อบได 1. พิจารณาภาพท่กี ําหนดให แลว บอกความสัมพันธข องส่ิงมีชีวิตกบั สิง่ มชี ีวิต 1) กระตายกับผักกาด 2) ปลาการต นู กับดอกไมท ะเล ความสมั พันธ คอื ผักกาดเปนอาหารของ.............................................................................. ความสัมพันธ คอื ปลาการตูนหลบภยั ใน.............................................................................. กระตาย..................................................................................................................................... ดอกไมทะเล..................................................................................................................................... 3) กวางกบั ตน ไม 4) กาฝากกบั ตนไมใหญ KYE ความสัมพันธ คือ ตนไมเปนท่หี ลบภยั ของ.............................................................................. ความสมั พันธ คอื ตนไมใหญเ ปนท่ีอยูอาศยั.............................................................................. กวาง..................................................................................................................................... และแหลงอาหารของกาฝาก..................................................................................................................................... 5) นกกบั ตนไม 6) ผ้ึงกับดอกไม ความสัมพันธ คอื ความสมั พันธ คือนกทาํ รังบนตน ไม.............................................................................. น้าํ หวานเปนแหลง อาหาร........................................................................... เพื่อเลี้ยงดลู กู ออน ของผึ้ง และผ้งึ ชวยขยายพันธใุ หดอกไม..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 18
2. ดูภาพ แลว เติมคาํ ลงในชองวาง 1) สงิ่ มชี วี ิต คือ ตนไม (แตงโม)......................................................................................... สิง่ ไมม ชี ีวติ คอื ดนิ................................................................................... ความสมั พนั ธ คอื ดินเปนแหลง ทอ่ี ยอู าศัย............................................................................ และแหลงอาหารใหกบั ตน แตงโม..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 2) ส่งิ มีชีวิต คอื หอยทาก......................................................................................... KYE ส่ิงไมมีชีวติ คือ เปลอื กหอย................................................................................... ความสมั พนั ธ คือ ทากใชเ ปลอื กหอยเปน............................................................................ เกราะกาํ บัง หรอื แหลงหลบภัยจากภายนอก..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 3. แหลงนํา้ เปน ทรพั ยากรธรรมชาติท่ีมีประโยชนต อ ส่ิงมีชวี ิตมาก นักเรียนคิดวา แหลงนํา้ เหมาะสมสาํ หรบั ทจ่ี ะเปน แหลง อาหาร หรอื เปน แหลง ทอ่ี ยขู องสงิ่ มชี วี ติ เพราะอะไร(ตวั อยาง) ✓ แหลง น้ําเหมาะทจ่ี ะเปนแหลงอาหารของสิ่งมชี ีวติ เพราะ นํ้าเปนอาหารท่ีจําเปนใน........................................................................... การดํารงชวี ติ ของส่ิงมีชีวติ ทุกชนดิ หากขาดน้าํ สงิ่ มีชวี ติ กจ็ ะไมสามารถดาํ รงชวี ติ อยไู ด.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ แหลง นา้ํ เหมาะทีจ่ ะเปนแหลง ทีอ่ ยขู องสิ่งมชี ีวติ เพราะ แหลงน้ําเปนท่ีอยูอาศัยของ.................................................................................. สัตวน ํา้ หากสตั วนา้ํ ไมไ ดอยใู นนํ้าก็จะไมส ามารถดํารงชวี ติ อยไู ด.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : คาํ ถามขอ 3. นกั เรยี นเลอื กตอบขอ ใดกไ็ ด ใหครูพิจารณาเหตุผลสนับสนนุ 19
3. ¡Òöҋ ·ʹ¾Å§Ñ §Ò¹¢Í§ÊÔ§è ÁÕªÇÕ Ôµ ¡Ô¨¡ÃÃÁ·èÕ 3 โซอาหารในสิ่งแวดลอม บนั ทึกขอ มลู (ดขู ัน้ ตอนการทาํ กิจกรรมจากหนังสือเรียน) µÍ¹·èÕ 1 สํารวจส่ิงมีชีวิตบริเวณโรงเรียน บริเวณที่สํารวจ : สนามฟุตบอล..................................................................................................................................................................................................................................................... ลักษณะของบริเวณที่สํารวจ : เปนสนามหญาสีเขียว มีตน ไมอ ยูริมสนาม.............................................................................................................................................................................................................. µÒÃÒ§ º¹Ñ ·Ö¡¼Å¡Ò÷Òí ¡Ô¨¡ÃÃÁ (ตวั อยา ง) ส่ิงมีชวี ิต จํานวน ตาํ แหนงทพี่ บ 1. ตนหญา จาํ นวนมาก ทั่วสนาม................................................................................ ............................................................................. …………………………………………………………………………….. 2. ตนมะขาม 1 ตน รมิ สนามKYE ................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 3. ตน เฟองฟา 5 ตน ทวั่ สนาม................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 4. นกกระจอก 10 ตัว บนตน มะขาม................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 5. มดแดง จาํ นวนมาก พ้ืนสนาม บนตน มะขาม................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 6. หนอนผเี สื้อ 3 ตัว บนตนเฟอ งฟา บนตน หญา................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 7. แมงมมุ 1 ตวั บนหญา................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 8. ................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 9. ................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 10. ................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 11. ................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 12. ................................................................................ ……………………………………………………… …………………………………………………………………………….. 20
สรปุ ผล จากการทํากิจกรรม พบวา บรเิ วณสนามฟตุ บอล มีพืชอยู 3 ชนดิ คอื ตนหญา ตนมะขาม และ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ตนเฟอ งฟา และมสี ัตวอ ยู 4 ชนดิ คือ นกกระจอก มดแดง หนอนผีเสอ้ื และแมงมมุ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. บันทกึ ขอ มลู µÍ¹·Õè 2 สืบคนขอมูลของโซอาหาร 1. สืบคน ขอ มูลเกี่ยวกบั ความสัมพันธของสิ่งมชี วี ติ กับส่งิ มีชวี ติ ในรูปแบบของโซอาหาร KYE • ผผู ลิต คือ.................................................................................................................................................................................................................................................... ••• ผผผูบููบบรรริโิโโิ ภภภคคคลลลาําาํํ ดดดัับบับทสทุด่ี่ี 12ทาคคยืืออคือ ขึน้ อยกู ับนักเรยี นสบื คน............................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................. 2. เขียนโซอาหารแสดงความสัมพันธระหวางส่ิงมีชีวิตที่อาศัยในบริเวณเดียวกันลงใน กระดาษแข็ง และนําเสนอผลงาน สรุปผล จากการทาํ กิจกรรม พบวา ส่ิงมชี ีวติ ในบริเวณเดยี วกนั มคี วามสมั พันธกนั ในรูปแบบของโซอาหาร.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. คือ มีพืชเปน ผผู ลิต และมสี ัตวเปนผบู รโิ ภค.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 21
หนตู อบได 1. จดั กลมุ ส่งิ มชี ีวิตที่กําหนดให โดยใชห นา ท่ใี นโซอาหารเปน เกณฑ กลวย เสอื ลงิ หนอน กระตา ย สาหรา ย นก ปลานิล มนุษย คะนา หมี งู • ผผู ลติ ไดแ ก กลว ย สาหรา ย และคะนา....................................................................................................................................................................................................................................... • ผบู รโิ ภคพชื ไดแ ก หนอน และกระตา ย..................................................................................................................................................................................................................... • ผูบริโภคสัตว ไดแ ก เสอื หมี และงู.................................................................................................................................................................................................................. • ผบู รโิ ภคพชื และสัตว ไดแก ลงิ นก ปลานิล และมนุษย......................................................................................................................................................................................... 2. เขยี นโซอาหารอยางนอ ย 5 สาย จากส่ิงมีชวี ติ ที่กาํ หนดให โดยโซอ าหาร 1 สาย จะตอง KYE มีผูบ ริโภคอยา งนอย 2 ลาํ ดบั กระตาย นกอนิ ทรี ตั๊กแตน งู ผเี สื้อ แครรอต กบ แมงมมุ ขาว ดอกไม (ตัวอยาง) ขา ว ตัก๊ แตน กบ งู.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ดอกไม ผเี สอ้ื กบ งู.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ดอกไม ตัก๊ แตน กบ งู.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ดอกไม ผีเสือ้ แมงมมุ กบ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... แครรอต กระตา ย นกอนิ ทรี.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 22
3. จากภาพ สามารถเขียนโซอาหารไดกส่ี าย แตละสายเปนอยา งไร ตน กุหลาบ ผเี สื้อ กบ นกอนิ ทรี ขาว ไก งู นกเขา เขยี นโซอาหารได 5 สาย ไดแก........................................................................................................................................................................................................................................................................................ KYE โซอ าหารสายที่ 1 คอื ตนกุหลาบ ผีเสอ้ื กบ นกอนิ ทรี........................................................................................................................................................................................................................................................................................ โซอาหารสายที่ 2 คอื ตน กุหลาบ ผีเส้อื กบ งู นกอินทรี........................................................................................................................................................................................................................................................................................ โซอาหารสายท่ี 3 คือ ขาว นกเขา นกอินทรี........................................................................................................................................................................................................................................................................................ โซอ าหารสายที่ 4 คอื ขา ว นกเขา งู นกอินทรี........................................................................................................................................................................................................................................................................................ โซอ าหารสายท่ี 5 คือ ขา ว ไก งู นกอินทรี........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4. จากขอ 3. ถา กบตายจนหมด สัตวช นดิ ใดจะมจี ํานวนเพม่ิ มากขึน้ เพราะเหตใุ ด ผเี ส้อื จะมีจาํ นวนเพ่ิมมากข้ึน เพราะขาดผลู า ทําใหการตายของผีเสอื้ ลดลง แตการเกดิ ของผเี สอ้ื........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ยังเทาเดิม ทําใหจํานวนผีเสือ้ เพมิ่ ขึ้นเร่อื ย ๆ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5. นกั เรยี นคดิ วา ระหวา งผผู ลติ ลดจาํ นวนลง และผบู รโิ ภคเพมิ่ จาํ นวนขน้ึ เหตกุ ารณใ ดทาํ ให สงิ่ มีชวี ติ เส่ยี งตอการสูญพันธุมากกวา กัน เพราะเหตใุ ด (ตวั อยา ง) ✓ ผผู ลิตลดจาํ นวนลงทาํ ใหส งิ่ มชี วี ติ เส่ยี งตอการสูญพนั ธุมากกวา เพราะ เม่ือผูผ ลิต.................................. ลดจาํ นวนลง ส่งิ มชี ีวิตจะขาดอาหารและอดตายจนหมด สงผลใหส ิ่งมชี ีวติ เสย่ี งตอ การสญู พนั ธุ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ ผบู รโิ ภคเพมิ่ จํานวนข้นึ ทาํ ใหสิง่ มชี วี ิตเสยี่ งตอ การสูญพันธมุ ากกวา เพราะ .................... เมอ่ื ผบู ริโภคหรือนักลา เพ่ิมจํานวนขนึ้ สิ่งมชี วี ิตจะถูกลาและกินเปนอาหารจนหมด สงผลใหสง่ิ มชี วี ติ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เสีย่ งตอ การสูญพนั ธุ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเหตุ : คาํ ถามขอ 5. นักเรียนเลือกตอบขอใดกไ็ ด ใหค รพู จิ ารณาเหตผุ ลสนบั สนุน 23
ฝกิจกกทรรักมษะ º··èÕ 1 1. พิจารณาโครงสรางหรือลักษณะของส่ิงมีชีวิตท่ีกําหนดให แลวบอกแหลงที่อยูอาศัย พรอ มอธิบายการปรบั ตัวใหเหมาะสมกบั แหลงทีอ่ ยอู าศัย สิง่ มีชีวติ แหลง ทีอ่ ยูอาศยั โครงสรางหรอื ลักษณะของส่ิงมีชีวิต ทะเลทราย พ้นื ที่ทีแ่ หงแลง..................................................................................... ทีเ่ หมาะสมกับแหลง ท่อี ยูอ าศัย 1) ตนกระบองเพชร ..................................................................................... …ใ…บ…ม…ลี……ัก…ษ…ณ……ะ…เป……น…ห…น……าม……เพ…อ่ื……ล…ด…ก…า…ร……….. คายนา้ํ…………………………………………………………………………….. ..................................................................................... ……………………………………………………………………………. 2) ตน หมอ ขาวหมอ แกงลงิ พนื้ ทห่ี รอื ดนิ ทขี่ าดแรธ าตุ..................................................................................... …ใ…บ…เ…ป…ล…ีย่……น…เ…ป…น …ก……บั …ด…ัก…ส……ํา…ห…ร…ับ…จ…ับ……แ…ม…ล…ง….. เพ่อื ดูดซึมแรธาตแุ ทนแรธาตุจากดิน..................................................................................... ……………………………………………………………………………. KYE 3) เปด ..................................................................................... …………………………………………………………………………….. บริเวณทมี่ ีแหลง นา้ํ..................................................................................... …ต…นี……เป……ด…ม…ีล…ัก…ษ……ณ…ะ…เ…ป…น ……พ…ัง…ผ…ืด……เ…พ…ือ่ …ช…ว…ย….. ในการเคลื่อนที่ในนํา้..................................................................................... …………………………………………………………………………….. ..................................................................................... ……………………………………………………………………………. 4) ยีราฟ ทุงหญา สะวนั นา..................................................................................... …ค…อ……ย…ีร…า…ฟ…ม…ีล…กั …ษ……ณ……ะย…า…ว…เ…พ…่ือ…ใ…ห…ย …รี…า…ฟ……….. …ส…า…ม…า…ร…ถ……ก…ิน…ใ…บ…ไ…ม…จ…า…ก……ท…ส่ี …ูง…ไ…ด… ……………….. ..................................................................................... ..................................................................................... …………………………………………………………………………… 5) ปลา ในนาํ้..................................................................................... …ค…ร……บี …ป…ล…า…เ…ป…น…อ……วัย……วะ…ท……่ใี ช…ใ…น……ก…า…ร…………….. …เ…ค…ล…ื่อ…น……ท…่ีใ…น…น……ํา้ …………………………………………….. ..................................................................................... ..................................................................................... ……………………………………………………………………………. 6) หมีข้ัวโลก ขว้ั โลกเหนอื..................................................................................... …ข…น……ห…น…า…ช…ว…ย…ใ…ห…ห …ม…ขี…วั้…โ…ล…ก……ท…น…ต…อ……ส…ภ…า…พ….. …ข…อ…ง…อ…า…ก…า…ศ……ท…่ีห…น……าว…เ…ย…น็ ……………………………….. ..................................................................................... ..................................................................................... ……………………………………………………………………………. 24
2. พิจารณาภาพ แลวระบุวาเปนความสัมพันธระหวางสิ่งมีชีวิตใดกับสิ่งมีชีวิตใด และเปน ความสมั พันธในดา นใด (ตอบไดม ากกวา 1 ขอ ) 1) ความสมั พันธร ะหวา ง กระรอก กับ พชื (โพรงตน ไม)......................................................................................................... เปน ความสัมพันธ ดา น ✓ แหลง ที่อยอู าศัย แหลงอาหาร ✓ แหลงสืบพันธแุ ละเล้ยี งดูลูกออน ✓ แหลง หลบภยั 2) ความสมั พันธร ะหวาง กวาง กบั พืช (ปา)......................................................................................................... KYE เปน ความสมั พันธ ดา น ✓ แหลง ทอ่ี ยอู าศยั ✓ แหลง อาหาร ✓ แหลงสบื พันธแุ ละเลี้ยงดูลูกออ น ✓ แหลง หลบภัย 3) ความสมั พนั ธระหวาง ลิง กับ พชื (มะพรา ว)......................................................................................................... เปน ความสมั พนั ธ ดา น ✓ แหลงที่อยูอาศัย ✓ แหลง อาหาร แหลงสืบพันธุและเลีย้ งดูลกู ออน แหลงหลบภยั 4) ความสมั พันธร ะหวา ง หนอนผเี สอ้ื กบั พชื (ใบไม)........................................................................................................ เปน ความสัมพันธ ดาน ✓ แหลงที่อยอู าศยั ✓ แหลงอาหาร ✓ แหลงสบื พันธุและเลี้ยงดูลกู ออน แหลง หลบภัย 25
3. พจิ ารณาภาพ แลว ระบวุ า เปน ความสมั พนั ธร ะหวา งสงิ่ มชี วี ติ ใดกบั สง่ิ ไมม ชี วี ติ ใด และเปน ความสมั พันธใ นดา นใด 1) ความสัมพนั ธระหวาง จระเข กับ นํา้.......................................................... ................................................................................................................................... มีความสมั พันธ คือ นา้ํ เปน แหลง ทอี่ ยอู าศยั................................................................. และแหลงอาหารของจระเข................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 2) ความสัมพันธระหวาง ปูเสฉวน กบั........................................................... เปลือกหอย.................................................................................................................................... มคี วามสัมพันธ คือ ปูเสฉวนใชเปลือกหอย.................................................................. เปนเกราะกําบัง หรือเปนแหลงหลบภัยจาก.................................................................................................................................... ภายนอกKYE .................................................................................................................................... 3) ความสมั พันธระหวา ง เตา กบั หาดทราย.......................................................... ................................................................................................................................... มคี วามสมั พันธ คือ เตาวางไขบนหาดทราย................................................................. โดยใชท รายกลบไขเ พ่อื หลบภยั จากนกั ลา................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 4) ความสัมพนั ธร ะหวา ง ไสเ ดอื นดนิ กบั ดนิ.......................................................... ................................................................................................................................... มคี วามสมั พันธ คือ ดินเปนแหลงที่อยูอาศัย................................................................. และแหลง อาหารของไสเดอื นดนิ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 26
4. ดภู าพ แลวเขยี นโซอ าหารอยางนอย 5 สาย (ตัวอยาง) โซอาหารสายที่ 1 ดอกไม แมลง กบ งู........................................................................................................................................................................................................................................................................................ KYE โซอาหารสายที่ 2 ดอกไม แมลง นก งู........................................................................................................................................................................................................................................................................................ โซอาหารสายท่ี 3 หญา กวาง เสอื........................................................................................................................................................................................................................................................................................ โซอ าหารสายที่ 4 บัว ปลา เปด........................................................................................................................................................................................................................................................................................ โซอ าหารสายท่ี 5 บัว ปลา เปด งู........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5. จากโซอาหารทีก่ าํ หนดให ถานกมจี ํานวนลดลงอยางรวดเร็วจะสง ผลกระทบอยางไร ผูผลติ ผูบ ริโภค ผูบริโภค ผบู รโิ ภค ผบู ริโภคลาํ ดับ ลาํ ดับท่ี 1 ลําดับท่ี 2 ลาํ ดับท่ี 3 สดุ ทาย เมื่อนกมีจํานวนลดลงอยางรวดเร็วจะทําใหงูและเหยี่ยวซ่ึงเปนผูบริโภคลําดับถัดไปปรับตัวไมทัน........................................................................................................................................................................................................................................................................................ และขาดอาหาร ทําใหงูและเหย่ียวมีจํานวนลดลงตามนก และเมื่อผูบริโภคอยางนกมีจํานวนลดลง........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ทําใหหนอนมจี ํานวนเพ่ิมมากข้นึ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 27
6. การเผาปาเปน การทาํ ลายสิ่งแวดลอ มอยางไร อธิบายโดยใชความรเู รอ่ื งความสัมพนั ธใน สง่ิ แวดลอม ปา เปน แหลง ทีอ่ ยูอ าศยั แหลงอาหาร แหลง สบื พันธแุ ละเลีย้ งดูลูกออน และแหลง หลบภยั แก.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... สิ่งมีชีวิต เมื่อมีการเผาปา จึงเปนการทําลายท้ังแหลงที่อยูอาศัย แหลงอาหาร แหลงสืบพันธุและ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... เล้ียงดูลูกออน และแหลงหลบภัยของส่ิงมีชีวิต ทําใหส่ิงมีชีวิตตองยายถิ่นฐาน หรือตายเปน.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... จํานวนมาก.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 7. การตดั ตน ไมส ง ผลตอ สง่ิ แวดลอ มอยา งไร อธบิ ายโดยใชค วามรเู รอ่ื งการถา ยทอดพลงั งาน ของสง่ิ มีชวี ิต การตัดตนไม เปนการทําลายผูผลิตในโซอาหารตามธรรมชาติ สงผลใหผูบริโภคลําดับถัดไป.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ขาดอาหาร และตายลง ทําใหจํานวนของสิ่งมีชีวติ ทเี่ ปน ผูบริโภคลําดับถดั ๆ ไปตายเปน ทอด ๆ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... KYE 8. ดภู าพ แลวตอบคาํ ถาม 1) สถานการณในภาพน้ีคืออะไร และสงผล ตอสภาพแวดลอมและส่ิงมีชีวิตบริเวณ ชายหาดอยางไร สถานการณในภาพน้ี คือ ชายหาดท่ีเต็ม................................................................................................................................... ไปดว ยขยะ อาจทาํ ใหส ตั วบ างชนดิ กนิ ขยะทกี่ นิ................................................................................................................................... ไมไ ดห รอื มพี ษิ และตายในทส่ี ดุ สง ผลใหจ าํ นวน................................................................................................................................... สตั วบ รเิ วณรมิ ชายหาดมปี รมิ าณลดลง กระทบ................................................................................................................................... ตอ ระบบนเิ วศและสภาพแวดลอมรมิ ชายหาด................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 2) นกั เรียนจะแกป ญหาสถานการณในภาพนแี้ ละดูแลสภาพแวดลอมอยา งไร (ตวั อยาง) ชวยกันเก็บขยะท่ีชายหาด รณรงคใหคนในทองถิ่นและนักทองเที่ยวทิ้งขยะ............................................................................................................................................................................................................................................................................. อยางถูกตอง เปนท่ีเปนทาง ไมทิ้งขยะลงบนชายหาด และลดการใชภาชนะและถุงที่ใชเพียง............................................................................................................................................................................................................................................................................. ครั้งเดยี วแลว ท้งิ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 28
¡ท¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดข้ันสูง พจิ ารณาขอมลู ท่กี ําหนดให แลวตอบคาํ ถาม สม จีนสังเกตวา ในชุมชนมนี ก 3 ชนดิ ดงั ตาราง ชือ่ นก ลักษณะ นกนางแอน ชอบทาํ รงั ใตห ลังคาบาน อาหาร คอื แมลงตามทุงนา นกเปด นาํ้ เทา มีพังผืด วายน้าํ เกง สวนใหญอ ยูเปนฝูง ทํารงั ตามรมิ นา้ํ นกกระต๊ิดขี้หมู อยูเปนฝงู มกั หากนิ เมลด็ ขา วในนา สมจนี จงึ ชวนเพือ่ น ๆ ออกไปสํารวจจาํ นวนนกทัง้ 3 ชนดิ แลวจัดทําเปน แผนภาพได ดังน้ี 3 3 33 KYE 2 23 2 2 1 11 จากภาพ หมายเลข 1-3 คือนกชนดิ ใด เพราะเหตุใด หมายเลข 1 คือ นกเปดนํ้า เพราะมอี าหารอยูในแหลงนํา้ จงึ ตอ งอาศัยอยูบรเิ วณแหลง น้ํา............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเลข 2 คือ นกกระตด๊ิ ขี้หมู เพราะมีอาหารอยใู นนา จึงตองอยบู รเิ วณแหลง อาหาร คอื บริเวณนา............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... หมายเลข 3 คอื นกนางแอน เพราะนกนางแอน สรา งรงั ทีบ่ านคน จงึ ตองอยบู ริเวณทมี่ ีแหลง ทอ่ี ยูอาศัย............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... คือ แถบชุมชน............................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 29
º··èÕ 2 Å¡Ñ É³Ð·Ò§¾¹Ñ ¸¡Ø ÃÃÁ¢Í§Ê§Ôè ÁªÕ ÇÕ µÔ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ นําสูการเรียน สังเกตการอยูรว มกนั ของส่งิ มชี ีวติ ในภาพ แลว ตอบคาํ ถาม »ÅÒ´Ø¡½Ù§¹éѹÁÕÊÕ ¨ÃÔ§ æ ´ŒÇ à¾ÃÒлÅÒ´Ø¡ÁÕ¡Òö‹Ò·ʹ áÅÐÃٻËҧ¤ÅŒÒ¡ѹ ·íÒäÁ¶Ö§ÁÕ Åѡɳзҧ¾Ñ¹¸Ø¡ÃÃÁ¨Ò¡ÃØ‹¹ ÊÕà´ÕÂǡѹàËÃÍ ·Ø¡µÑÇàÅ ¾‹ÍáÁ‹ÊÙ‹ÃØ‹¹ÅÙ¡Âѧä§Å‹Ð KYE สนุ ัข ปลาดุก ดอกดาวกระจาย ดอกบวั 1. ส่ิงมีชวี ติ ในภาพชนิดใดบา งทีม่ กี ารถา ยทอดลกั ษณะทางพันธกุ รรม ดอกบวั ดอกดาวกระจาย ตนไม สุนัข ปลาดุก นก กระตาย และมนษุ ย................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. สนุ ัขทีม่ ีสขี นตา งกนั สามารถเกดิ จากพอแมเดียวกนั ไดห รือไม เพราะเหตใุ ด สุนัขทม่ี ีสีขนตา งกันสามารถเกดิ จากพอ แมเ ดียวกันได เพราะลกั ษณะทางพันธกุ รรมของสุนัขมีสีขน................................................................................................................................................................................................................................................................................................ หลายสี ข้นึ อยกู บั สีขนของพอแม ลักษณะเดน ลักษณะดอ ย และลกั ษณะท่แี ปรผนั ของสขี นสนุ ขั................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 30
1. ¡Òö‹Ò·ʹÅѡɳзҧ¾Ñ¹¸¡Ø ÃÃÁ¢Í§ÊÔ§è ÁÕªÕÇµÔ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·èÕ 1 ลักษณะทางพันธุกรรม บนั ทึกขอมลู (ดขู ั้นตอนการทาํ กจิ กรรมจากหนังสอื เรยี น) µÍ¹·Õè 1 สังเกตการถายทอดลักษณะของสมาชิกในครอบครัว 1. สืบคน ขอมลู เกีย่ วกับการถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธุกรรมของมนุษย KYE • ลักษณะทางพนั ธุกรรมของมนษุ ย คือ............................................................................................................................................................ ข้ึนอยกู ับนักเรียนสบื คน........................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. อธิบายเกีย่ วกับลกั ษณะทีต่ นเองคลา ยคลึงกับพอและแม • ลกั ษณะท่ีตนเองคลายคลงึ กบั พอและแม คือ...................................................................................................................................... ข้ึนอยกู บั ครอบครวั ของนกั เรียน........................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. สงั เกตแผนภาพการถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมของครอบครวั แลว แสดงความคดิ เหน็ • ลักษณะท่ีลูกไดร บั จากพอ เพยี งคนเดียว คอื ......................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... • ลกั ษณะท่ีลูกไดร ับจากแมเ พียงคนเดยี ว คอื .......................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... ขน้ึ อยกู บั แผนภาพ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... • ลกั ษณะทลี่ กู ไดรบั จากพอและแม คือ.............................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... 31
สรปุ ผล จากการทํากิจกรรม พบวา ลกู มลี กั ษณะบางอยางเหมอื นพอหรือแม เชน ผมสีดําและเหยยี ดตรง.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เหมอื นพอ มีหนังตาสองชนั้ มลี กั ยิม้ และมีแนวผมท่หี นาผากตรงเหมือนแม มีผวิ สีขาว ตาสีดาํ และมี.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ตง่ิ หูเหมอื นพอ และแม ซ่ึงลกั ษณะเหลา นไ้ี ดร บั การถายทอดมาจากพอและแมส ลู กู เรยี กวา การถา ยทอด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ลักษณะทางพันธกุ รรม.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. บนั ทึกขอ มูล µÍ¹·èÕ 2 สังเกตบัตรภาพรุนพอแมของสัตว 1. สบื คน ขอ มูลเกยี่ วกบั การถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมของสัตว • ลกั ษณะทางพันธกุ รรมของพอและแม คือ............................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... • ลกั ษณะทางพนั ธุกรรมของรนุ ลกู คอื ข้นึ อยกู ับนกั เรยี นสบื คนKYE .............................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... • ลกั ษณะทางพันธกุ รรมของรนุ หลาน คือ .................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. นาํ ขอ มลู ทสี่ บื คน มาเขยี นแผนภาพแสดงการถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมของสตั วจ าก รุน พอ แมถ งึ รุนหลานลงในกระดาษแข็ง และนําเสนอผลงาน สรุปผล จากการทาํ กจิ กรรม พบวา สตั วห รอื สงิ่ มชี วี ติ มกี ารถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมจากพอ แมไ ปยงั ลกู.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. หลานหรอื รนุ ตอ ๆ ไป โดยลกู จะไดร บั ยนี จากทงั้ พอ และแม ลกั ษณะทปี่ รากฏในรนุ ลกู เรยี กวา ลกั ษณะ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. เดน ลกั ษณะทีไ่ มปรากฏเรยี กวา ลกั ษณะดอย โดยลักษณะดอ ยจะปรากฏออกมาในรนุ หลาน สดั สว น.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ของลักษณะเดนตอลักษณะดอย จะเปน 3 : 1.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 32
หนูตอบได 1. ขดี ✓ ลงใน หนา เหตกุ ารณท เี่ กดิ การถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธกุ รรม ดกั แดก ลายเปน ผีเส้อื นัทบรจิ าคเลือดใหนุน ✓ สุนัขของยมิ ออกลูกมา 3 ตวั ✓ ไกทบ่ี า นของทรายออกไข ใบตองไปผา ตัดเสริมจมูกใหโดง ✓ นา ม่งิ ทําการผสมเทียมปลาบึก ✓ ลุงปอ มปลูกดอกทานตะวนั จากเมล็ด ยงุ ลายดูดเลือดจากแขนนองตอ ม ลุงยอดตอนกิ่งมะมว งเพ่ือขยายพนั ธุ ✓ จนิ มลี กู 2 คน ทกุ คนมลี กั ยม้ิ เหมอื นจนิ 2. วง ลอ มรอบลักษณะทางพนั ธุกรรมท่ีสามารถถา ยทอดสูลกู หลานได ผมหยกิ หอ ลนิ้ ได ชอบอานหนงั สอื ขนสนี า้ํ ตาล KYE มีติ่งหู เปน โรคกระเพาะ มแี ผลเปน หูตบู ถนัดซาย ตาสีฟา หนังตาสองช้นั ชอบรสหวาน 3. ยกตัวอยางลักษณะทางพันธุกรรมของสุนัขท่ีถายทอดจากพอแมมาสูลูก อยางนอย 5 ลักษณะ 1. ลกั ษณะของหู เชน หูตงั้ หตู บู........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. ความยาวขน เชน ขนส้ัน ขนขาว........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. สีขน เชน สขี าว สดี าํ สนี ้ําตาล........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4. ลักษณะของหาง เชน หางต้งั หางตก หางตรง หางมวน........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5. ขนาดตวั เชน ตัวใหญ ตวั เลก็........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 4. นกั เรยี นมลี ักษณะทางพันธุกรรมบางอยางท่ีแตกตางจากพอและแมไ ดห รือไม อยา งไร ได เพราะลักษณะทางพันธุกรรมบางอยางมีการแปรผันทางพันธุกรรม เชน ลักษณะความสูง........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ที่เก่ยี วของกับสารอาหารท่ีไดร บั ดวย........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 33
5. พจิ ารณาลกั ษณะทางพันธกุ รรมของครอบครัวของแยม แลว ตอบคาํ ถาม áÁ‹ Â‹Ò ¼ÁËÂÑ¡È¡ ¼ÔÇÊÕ¢ÒÇ ¼ÁËÂÑ¡È¡ ¼ÔÇÊÕ¢ÒÇ µÑÇÊÙ§ µÑÇÊÙ§ ÁÕÅÑ¡ÂÔéÁ ¾‹Í »›Ù ¼ÁµÃ§ ¼ÔÇÊÕ´íÒá´§ µÑÇÊÙ§ ¼ÁµÃ§ ¼ÇÔ ÊÕ´Òí á´§ µÑÇʧ٠¹ŒÍ§á»Œ§ ¼ÁËÂ¡Ñ È¡ ¼ÔÇÊÕ¢ÒÇ áÂÁ ¾Õè¾Ò ¼ÁµÃ§ ¼ÔÇÊÕ´íÒá´§ µÑÇÊÙ§ ¼ÁµÃ§ ¼ÔÇÊÕ¢ÒÇ µÑÇÊÙ§ 1) ลักษณะใดบางทีม่ กี ารถา ยทอดทางพันธุกรรมในครอบครัวของแยม ลักษณะเสน ผม สีผิว และความสงู............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) เพราะเหตใุ ด แยมกับพี่พายซ่งึ เปน พีน่ อ งกนั จงึ มีสีผิวตางกันKYE แยมไดรับการถายทอดลักษณะผิวสีดําแดงจากพอ สวนพ่ีพายไดรับการถายทอดลักษณะ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ผวิ สขี าวมาจากแม............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) นักเรยี นคดิ วา มโี อกาสท่นี องแปง จะมีลกั ยิ้มหรือไม เพราะเหตใุ ด นองแปงมีโอกาสที่จะมีลักย้ิม เพราะนองแปงอาจไดรับการถายทอดลักษณะการมีลักยิ้ม............................................................................................................................................................................................................................................................................. จากแม............................................................................................................................................................................................................................................................................. 6. นักเรียนคิดวา พ่ีนองท่ีเกิดจากพอแมเดียวกันจะตองมีหนาตาท่ีคลายคลึงกันหรือไม เพราะเหตุใด (ตัวอยาง) ✓ พ่ีนองท่ีเกิดจากพอ แมเ ดียวกันจะตอ งมีหนา ตาทค่ี ลา ยคลึงกนั เพราะ ไดรับการ..................................... ถายทอดลักษณะทางพันธกุ รรมมาจากพอ แมค นเดยี วกัน.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ✓ พี่นองท่เี กิดจากพอแมเ ดียวกันไมจําเปนตอ งมีหนาตาท่คี ลา ยคลึงกนั เพราะ............... พนี่ อ งคนหนึ่งอาจไดรับการถา ยทอดลกั ษณะทางพันธุกรรมมาจากพอ สวนอีกคนหนง่ึ อาจไดรับ.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... การถายทอดลักษณะทางพนั ธุกรรมมาจากแมก็ได.......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 34 หมายเหตุ : คําถามขอ 6. นกั เรียนเลือกตอบขอ ใดก็ได ใหค รพู จิ ารณาเหตุผลสนับสนนุ
กฝิจกกทรรักมษะ º··èÕ 2 1. พิจารณาแผนผังขอ มลู ตอ ไปน้ี แลว ตอบคําถาม ครอบครวั ท่ี 1 ครอบครวั ท่ี 2 พี่สาวของพอ ตม้ั พอตม้ั แมตุม • ผมตรง สีดาํ • ผมหยกิ สดี ํา • ผวิ สดี ําแดง • ผวิ สขี าว • ไมม ีลกั ยิ้ม • มีลกั ยม้ิ ลกู ? KYE ภาพ A ภาพ B ภาพ C ภาพ D ภาพ E ภาพ F 1) ระหวางภาพ A B และ C ภาพใดนา จะเปนพสี่ าวของพอตม้ั เพราะเหตุใด ภาพ B นาจะเปนพ่ีสาวของพอต้ัม เพราะมีลักษณะทางพันธุกรรมคลายกับพอตั้ม เชน............................................................................................................................................................................................................................................................................. ผมตรง สีดํา ไมม ลี กั ยม้ิ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ระหวางภาพ D E และ F ภาพใดนาจะเปนลูกของพอ ตัม้ กบั แมตุม เพราะเหตใุ ด ภาพ D และ E นาจะเปนลูกของพอตั้มกับแมตุม เพราะมีลักษณะทางพันธุกรรมคลายกับ............................................................................................................................................................................................................................................................................. พอต้ัมหรือแมตมุ สวนภาพ F มผี มสีนํา้ ตาล ซึ่งไมตรงกับลกั ษณะของพอ ตม้ั หรอื แมต มุ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 35
2. เลอื กคาํ ทีก่ ําหนดใหเตมิ ลงในชองวา งใหไดใจความทถ่ี กู ตอ ง ลกั ษณะทางพันธุกรรม ความแปรผันทางพนั ธุกรรม ลกั ษณะเดน ลกั ษณะดอย ยนี 1) มนุษยรุนแรกมีรปู รางคลา ยลิง เดนิ สองเทา แตร าว 2 ลา นกวาปท ี่แลว มมี นษุ ยกลมุ ใหมเ กดิ ขนึ้ มสี มองทใ่ี หญแ ละฉลาดกวา มนษุ ยร นุ แรก และรจู กั การประดษิ ฐเ ครอื่ งมอื เครือ่ งใช เรยี กความเปล่ียนแปลงนีว้ า …ค…ว…า…ม…แ…ป…ร…ผ…ัน……ท…า…ง…พ…นั ……ธ…กุ …ร…ร…ม… 2) เมนเดลผสมพนั ธถุ วั่ ดอกสมี ว งและพนั ธดุ อกสขี าว ลกู รนุ ท่ี 1 มดี อกสมี ว งทกุ ตน แสดงวา ดอกสมี วงเปน ……………ล…ัก……ษ…ณ……ะเ…ด…น ……………………… 3) ยนี………………………………………………………… คอื หนว ยพนั ธกุ รรมซงึ่ ทาํ หนา ทคี่ วบคมุ ลกั ษณะตา ง ๆ ทาง พนั ธกุ รรมจากพอ แมไปยงั ลูกหลาน 4) โรคธาลัสซเี มีย เปน โรคท่ีถา ยทอดทางพนั ธุกรรม โดยครอบครัวทที่ ั้งพอและแมเปน KYE เปนโรคแตมียีนธาลัสซีเมียแฝงอยู ลูกจะมีความเสี่ยงเปนโรคอยู 1 ใน 4 ดังนั้น โรคธาลัสซีเมยี จึงเปน ……………………ล…กั …ษ……ณ…ะ…ด…อ…ย……………… 5) ………ล…ัก……ษ…ณ……ะ…ท…า…ง…พ…ัน…ธ…ุก……ร…ร…ม…… คือ ลักษณะของสง่ิ มีชีวิตทถ่ี า ยทอดจากพอ แมไ ปสูลูก เชน ลกั ษณะเสนผมของมนษุ ย สขี นของสัตว ลกั ษณะเมลด็ ของพชื 3. ตอบคาํ ถามตอไปนี้ 1) สม จนี วาดรปู เกง เหมอื นแม เปน การถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมหรอื ไม เพราะอะไร ไมใ ชก ารถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธกุ รรม เพราะความถนดั ทกั ษะ หรอื ความรตู า ง ๆ ขน้ึ อยกู บั............................................................................................................................................................................................................................................................................. การเล้ยี งดูและการฝกฝน............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ถา ตาของเมฆเปน โรคตาบอดสี แตพ อ และแมข องเมฆมสี ายตาเปน ปกติ เมฆมโี อกาส ทจ่ี ะเปนโรคตาบอดสีหรอื ไม เพราะเหตใุ ด เมฆมีโอกาสที่จะเปนโรคตาบอดสี เพราะเมฆอาจไดรับการถายทอดทางพันธุกรรมโรคตา............................................................................................................................................................................................................................................................................. บอดสจี ากตาของเมฆก็ได โดยโรคตาบอดสีเปนลักษณะดอ ยที่ไมปรากฏในรุนของพอแมข องเมฆ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 36
4. สงั เกตภาพการถา ยทอดลักษณะทางพันธุกรรมของแมว แลว ตอบคําถาม พอโซดา แมแ ตม 1) ลักษณะใดที่หนูมาลีไดรับการถายทอด จากพอโซดา หนมู าลี ขนสีน้ําตาล มลี ายทาง หูตง้ั............................................................................................................................ 2) ลักษณะใดท่ีหนูมาลีไดรับการถายทอด จากแมแ ตม ขนสนั้ หูตงั้............................................................................................................................ 3) ลักษณะใดท่ีหนูมาลีไมเหมือนท้ังพอ โซดาและแมแ ตม ตาสฟี า............................................................................................................................ 5. อานผลการศึกษาตนถั่วลันเตาของเมนเดล แลวระบุลักษณะเดนและลักษณะดอยของ ตนถวั่ ลนั เตาท่ใี ชใ นการศกึ ษา เมนเดลทําการศึกษาตนถ่ัวลันเตา โดยเลือกตนถ่ัวลันเตาพันธุแทที่มีลักษณะ KYE แตกตางกันมาผสมกนั แลวศึกษาลักษณะทปี่ รากฏในรุนลกู ไดผลดังตาราง ลกั ษณะทางพนั ธุกรรม ตน พอ ตนแม ตน ลกู 1. รปู รา งของเมลด็ เมลด็ กลม เมลด็ ขรขุ ระ เมลด็ กลม 2. สขี องใบเลย้ี ง สเี ขยี ว สเี หลอื ง สเี หลอื ง 3. รปู รา งของฝก ถวั่ ฝก อวบ ฝก แฟบ ฝก อวบ 4. สขี องฝก ออ น สเี ขยี ว สเี หลอื ง สเี ขยี ว 5. สว นสงู ของลาํ ตน ลาํ ตน เตยี้ ลาํ ตน สงู ลาํ ตน สงู ลกั ษณะเดน คอื เมล็ดกลม ใบเลีย้ งสเี หลือง ฝก อวบ ฝกออนมสี เี ขียว และมลี ําตน สูง..................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... ลกั ษณะดอ ย คอื เมลด็ ขรุขระ ใบเล้ียงสเี ขียว ฝก แฟบ ฝกออนมสี เี หลือง และมีลําตนเตย้ี................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 37
6. พิจารณาการถา ยทอดลักษณะทางพนั ธกุ รรมจากเซลลสืบพันธุข องดอกไมช นดิ หนึง่ แลวตอบคาํ ถาม รุนพอ แม X R แทน ดอกสีฟา RR r แทน ดอกสชี มพู rr เซลลส ืบพนั ธุ RR rr ลกู รนุ ท่ี 1 Rr Rr Rr Rr เซลลส ืบพนั ธุ R r R r KYE ลกู รนุ ท่ี 2 38 RR Rr Rr rr 1) ลกู รนุ ที่ 2 ในกรอบสดุ ทา ยมีดอกเปนสอี ะไร เพราะเหตุใด มีดอกเปนสีชมพู เพราะมียีนดอย (r) แตไมมียีนเดน (R) ทําใหยีนดอยปรากฏลักษณะ............................................................................................................................................................................................................................................................................. ออกมา............................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ถา นาํ ดอกไมสฟี า 2 ตน มาผสมกนั ไดล กู ออกมาเปน ดอกไมสีชมพู แสดงวา ดอกไม สฟี าท้ังสองตนเปนพนั ธแุ ทห รือไม เพราะเหตใุ ด ไมใชพันธุแท เพราะลูกท่ีไดเปนดอกสีชมพู ซ่ึงเปนลักษณะดอย แสดงวา พอพันธุและ............................................................................................................................................................................................................................................................................. แมพันธตุ อ งมยี ีนดอ ย (r) แฝงอยู แตด อกสฟี า เปน ลกั ษณะของยีนเดน (R) ดงั นน้ั ดอกสฟี าทัง้............................................................................................................................................................................................................................................................................. 2 ตน ไมใ ชพันธุแท (Rr)............................................................................................................................................................................................................................................................................. 3) ถาตอ งการผสมดอกไมชนิดนี้แลว ลูกรุนตอไปมแี ตด อกสชี มพเู ทา น้นั ควรทาํ อยา งไร เพราะเหตุใด ควรนําดอกไมสีชมพมู าผสมกัน เพราะดอกไมส ีชมพเู ปน พันธุแทท่ีเปน ยีนดอย เม่ือไมมยี ีนเดน............................................................................................................................................................................................................................................................................. (R) มาขม ลูกทอี่ อกมาจึงปรากฏลกั ษณะของยีนดอ ย คอื ดอกสีชมพูท้งั หมด............................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................
ท¡¨Ôา¡ทÃาÃยÁการคิดข้ันสูง พจิ ารณาขอ มูลท่ีกําหนดให แลว ตอบคําถาม เตยเลยี้ งแมวไว 1 ตัว เปน เพศเมยี มีขนสนี า้ํ ตาล ตอ มาแมวของเตยตงั้ ทองและคลอดลูก ออกมา 5 ตวั ลกู แมวแตล ะตวั มลี กั ษณะ ดงั ตาราง ตัวท่ี ลกั ษณะขน 1 ขนสนั้ สขี าวลว น 2 ขนยาวสขี าวลว น 3 ขนสนั้ สขี าวลายนาํ้ ตาล 4 ขนสนั้ สขี าวลายนา้ํ ตาล KYE 5 ขนสน้ั สขี าวลว น 1) เมือ่ สาํ รวจรอบบา น พบวา มีแมวตัวผทู ีย่ งั ไมไดทําหมันอยู 4 ตวั ดังนี้ ไขเจียว โยชิ ขาวนวล บุญรอด แมวตวั ใดนา จะเปนพอ ของลูกแมวทง้ั 5 ตัว เพราะเหตใุ ด ขาวนวลนา จะเปน พอ ของลกู แมวทงั้ 5 ตวั เพราะแมแ มวมขี นสนี าํ้ ตาล ลกู แมวนา จะไดร บั การถา ยทอด.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ลกั ษณะขนสขี าวมาจากพอ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2) ถา ลกู แมวตวั ผมู สี เี หมอื นพอ สว นลกู แมวตวั เมยี จะมสี ขี องพอ และแมผ สมกนั ลกู แมวครอก น้ีเปนตัวผกู ่ีตวั และเปนตัวเมียกีต่ วั เพราะเหตุใด เปน ตวั ผู 3 ตวั และตัวเมีย 2 ตัว เพราะลูกแมวทมี่ ขี นสขี าวหรือสีไมเหมือนแม มี 3 ตัว และลกู แมว.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ทีม่ ขี นสขี าวลายน้ําตาล มี 2 ตัว.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 39
·º·Ç¹ ทายหนวย วง รอบตัวอกั ษรหนา คําตอบท่ถี กู ที่สดุ 1. ขอ ใดเปน สาเหตหุ ลักท่ีทําใหส่ิงมชี ีวิตตองปรับตวั ดา นโครงสรา ง ก. เพอ่ื ใหเ กดิ ความสวยงามนา ดงึ ดูด ข. เพื่อใหเตบิ โตเปนตัวเตม็ วยั ไดอยางดี ค. เพื่อใหเกดิ ความแตกตา งกับสิ่งมชี วี ติ ประเภทอืน่ ง. เพ่อื ใหเหมาะสมในการดําเนินชีวติ ในแหลง ทอ่ี ยูอาศยั 2. ขอใดเปนลกั ษณะของสัตวท อ่ี าศยั อยูในเขตขวั้ โลก ก. มีหูใหญและยาว ข. มขี นยาวและหนา ค. มคี อยาวกวา ปกติ ง. มีสเี ขียวคลา ยใบไม 3. รากของตน โกงกางเหมาะสมกับบรเิ วณใดมากท่สี ดุ เพราะเหตุใด ก. ภเู ขา เพราะรากของตน โกงกางชว ยยดึ กับแงง หินไดดี KYE ข. ทะเลทราย เพราะมีรากจํานวนมากทําใหด ูดซึมนา้ํ ไดมาก ค. ทงุ หญา เพราะรากที่ซบั ซอ นทาํ ใหสัตวขนาดเลก็ ไดอ าศัยหลบภัย ง. ปา ชายเลน เพราะมรี ากคํา้ จุนชวยปองกนั ลําตน ไมใหโคนเมื่อถกู น้าํ ซดั 4. สงิ่ มีชวี ติ ในขอ ใด มกั พบในบริเวณคลองน้าํ จดื ก. ปกู า มดาบที่มักขดุ รูในทราย ข. กระบองเพชรที่มลี ําตน หนาเพ่ือกักเก็บนํ้า ค. บวั ท่ีข้ึนอยใู นดนิ เหนียวที่มนี ้ําทวมขังตลอดเวลา ง. ปะการงั ที่รับสารอาหารสว นใหญจากสาหรายเซลลเ ดยี ว 5. สัตวชนิดใดมดี นิ เปน แหลง อาหารและแหลง ทอี่ ยูอาศัย ก. ไสเ ดอื นดนิ มด ข. เพล้ยี แมงมมุ ค. ไรแดง กงุ ฝอย ง. หนอนผเี ส้ือ กระรอก 6. ความสมั พันธของกลมุ สิ่งมชี วี ิตทมี่ กี ารถายทอดพลงั งานจากการกินกนั เปนทอด ๆ เรยี กวาอะไร ก. โซอาหาร ข. วัฏจักรพลังงาน ค. วัฏจกั รของส่งิ มีชีวติ ง. ความสมั พนั ธแบบเหย่อื และผูล า 40
7. กลมุ สิง่ มีชวี ิตริมสระน้าํ แหงหนง่ึ ประกอบดว ย เหย่ียว ตะไครนาํ้ ปลาหางนกยูง และ ตวั ทาก ส่ิงมีชีวติ ใดเปนผผู ลติ ก. ตัวทาก ข. เหยี่ยว ค. ตะไครน าํ้ ง. ปลาหางนกยงู 8. จากขอ 7. ส่งิ มีชวี ิตใดเปน ผูล าลําดบั สุดทา ย ก. ตัวทาก ข. เหยย่ี ว ค. ตะไครน า้ํ ง. ปลาหางนกยงู 9. ขอใดไมใ ชผยู อ ยสลาย ข. เห็ด ก. งเู หา ง. รา ค. แรง 10. “มะลิเห็นไขผ เี สือ้ บนตน พดุ หนา บา น ตอมามหี นอนท่ีเกิดจากไขผีเสอ้ื มากนิ ใบออนของ KYE ตนพุด และมนี กมาคอยจกิ หนอนอยูเสมอ” ขอ ใดคอื โซอ าหารจากขอ มูลท่กี าํ หนดให ก. ตนพุด หนอน นก ข. ตน พุด หนอน นก ค. ตนพุด ผีเสื้อ หนอน นก ง. ผีเสือ้ ตน พุด หนอน นก ใชขอมูลทกี่ ําหนดใหต อไปนี้ ตอบคาํ ถาม ขอ 11. - 12. หญา ตั๊กแตน กิง้ กา งู เหย่ยี ว ขาว หนู งู เหยย่ี ว หญา หนู นก 11. ถามกี ารใชส ารเคมีกําจดั หญา จนหมด จะเกดิ ผลอยา งไร ก. งจู ะลดจํานวนลงเปน อนั ดบั สุดทา ย ข. หนจู ะลดจาํ นวนลงเปน อนั ดบั สุดทาย ค. เหยยี่ วจะลดจํานวนลงเปนอนั ดับแรก ง. ตั๊กแตนจะลดจาํ นวนลงเปนอนั ดับแรก 41
12. ถา งถู กู จับไปขายเพ่อื สงออกตางประเทศเปนจาํ นวนมาก จะเกิดผลกระทบตอไปน้ี ยกเวน ขอ ใด ก. หนมู ีจาํ นวนเพ่มิ ขึ้น ข. ขาวมจี าํ นวนเพิม่ ข้ึน ค. กิง้ กามีจาํ นวนเพิม่ ขน้ึ ง. เหยี่ยวมจี ํานวนลดลง 13. นักเรยี นคิดวา การปองกันการตัดไมทาํ ลายปา เปนการปอ งกนั ปญหาสง่ิ แวดลอ มหรอื ไม เพราะเหตใุ ด ก. เปน เพราะตน ไมม ีการคายนาํ้ ทาํ ใหเกิดวัฏจกั รนาํ้ ข. เปน เพราะปาไมช ว ยลดมลพิษทางอากาศ และเปน แหลงตนนํา้ ค. ไมเ ปน เพราะสามารถสรางตน ไมสงั เคราะหท ดแทนได ง. ไมเ ปน เพราะปาไมก ับแหลงน้ําเปน ทรัพยากรทีไ่ มมีวนั หมด 14. ขอ ใดเปน ลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมท่ีสามารถถา ยทอดจากพอแมไ ปสลู ูก ก. ความยาวของเสน ผม ข. ฟน ผุ ค. รอยแผลเปน ง. ลักษณะของตงิ่ หู KYE ขอ ใดกลาวถกู ตอ ง 15. ก. ลักษณะทางพันธกุ รรมบางอยางของลูกอาจไมเ หมือนพอและแม ข. ลกั ษณะทางพนั ธุกรรมของลกู ตอ งเหมอื นพอ หรอื แมค นใดคนหน่งึ เสมอ ค. ลกู ชายของนกั กฬี าทมี ชาตจิ ะตอ งเลน กฬี าเกง เพราะไดร บั การถา ยทอดทางพนั ธกุ รรม ง. ถาผสมเกสรของตน พอดอกสีแดงกบั ตนแมดอกสเี หลอื ง ตนพืชรนุ ลูกจะมดี อกสแี ดง เทาน้ัน 16. เจนภพมผี ิวสีเขม แตพอ แมข องเจนภพมีผิวสีขาว เพือ่ น ๆ จึงบอกวา เจนภพไมใ ชล กู ของพอ แม เจนภพควรทําอยา งไร ก. เชอ่ื วาตนไมใชลกู ของพอ แม เพราะสผี ิวตา งจากพอ แม ข. เชื่อวา ตนไมใ ชล กู ของพอแม เพราะมีเพือ่ น ๆ เปน พยานยนื ยนั ค. อธิบายเพื่อน ๆ วาตนทํากิจกรรมกลางแจงบอยจึงมีผิวสีเขมตางจากพอแมท่ีมีผิว สีขาว ง. อธิบายเพื่อน ๆ วาลักษณะดวงตาของตนเหมือนพอแม และสีตาเหมือนแม ดังน้ัน เขาจงึ เปนลกู ของพอแม 42
17. ขอใดเปน ผลมาจากการถา ยทอดลกั ษณะทางพันธกุ รรม ก. หมวยเลก็ ตดั ผมมา เหมือนแม ข. ขา วปุน ชอบด่มื นํ้าอัดลมเหมอื นพอ ค. แมส นุ ขั ขนสีขาวคลอดลกู สนุ ขั ขนสีขาว ง. ผลของมะมว งนํา้ ดอกไมทต่ี อนกงิ่ มาปลูกมรี สหวาน 18. แมสุนัขขนยาวผสมพันธุกับพอสุนัขขนส้ัน ลูกสุนัขที่เกิดมามีขนส้ันทุกตัว ขอใดกลาว ถกู ตอ งท่สี ดุ ก. ขนสัน้ เปนลกั ษณะเดน ข. ขนยาวเปนลกั ษณะเดน ค. ความยาวของขนไมถ ายทอดทางพันธกุ รรม ง. สุนัขเกิดในเมอื งรอ นจึงมกี ารปรบั ตัวใหเ ขา กบั สภาพแวดลอ ม 19. ลกั ษณะทางพนั ธุกรรมของครอบครวั เพลนิ เปนดงั นี้ ลักษณะทาง เพลิน พอ แม ปู ยา ตา ยาย KYE พนั ธกุ รรม 1. สีผม นํา้ ตาล นํ้าตาล ดํา ดาํ น้าํ ตาล ดํา ดํา 2. เสนผม ตรง ตรง หยักศก หยกั ศก ตรง หยักศก หยกั ศก 3. ลกั ย้ิม มี ไมม ี มี มี ไมมี มี มี เพลนิ ไดรบั การถา ยทอดลักษณะทางพนั ธุกรรมสวนใหญม าจากใคร ก. ปแู ละตา ข. ยา และยาย ค. แมและยาย ง. พอและยา 20. จากขอ 19. ถาเพลนิ แตงงานกับสามที ี่มผี มสนี ้าํ ตาล ลกู ของเพลนิ จะมผี มสดี าํ ไดหรือไม ก. ได เพราะเปน การแปรผนั ลกั ษณะทางพนั ธกุ รรม ข. ได เพราะลกู ของเพลนิ อาจไดร บั การถา ยทอดลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมจากแมข องเพลนิ ค. ไมไ ด เพราะเพลนิ และสามีมีผมสีน้ําตาลทั้งคู ง. ไมไ ด เพราะผมสนี ้าํ ตาลเปนยนี เดนของครอบครวั สวนผมสดี ําเปน ไดค ะแนน ลักษณะยีนดอยของครอบครัว 20คะแนนเตม็ 43
˹Nj ¡ÒÃàÃÂÕ ¹Ã·ŒÙ Õè 3 áç㹪ÇÕ µÔ »ÃШÒí Ç¹Ñ º··Õè 1 áÃ§Å¾Ñ ¸ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ นาํ สกู ารเรียน ศึกษาขอมลู จากภาพ แลว ตอบคาํ ถาม 㹧ҹ¡ÕÌÒÊÕ»ÃШíÒ»‚¢Í§âçàÃÕ¹áË‹§Ë¹Öè§ ÁÕ¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹ªÑ¡àÂ‹Í ÃÐËÇ‹Ò§·ÕÁÊÕà¢ÕÂǡѺ·ÕÁÊÕàËÅ×ͧ «èÖ§ÁÕÊÁÒªÔ¡ÀÒÂã¹·ÕÁ ·ÕÁÅÐ 3 ¤¹ â´ÂÊÁҪԡᵋÅФ¹ÀÒÂã¹·ÕÁä´ŒÍÍ¡áç㹡Òô֧àª×Í¡à·‹Ò æ ¡Ñ¹ KYE ¾Ç¡àÃÒª‹Ç¡ѹÍÍ¡áç ÊÙŒ æ äÁ‹ÂÍÁ ¾Ç¡ÍàÂÃÒ‹ÒÍÂÂÍ‹ÒÁÂá;ÁŒ ᾌ ãËŒÁÒ¡¢Öé¹Ë¹‹Í ÊÙŒ æ ÎØÂàÅÎØ ทมี สเี ขียว ทมี สเี หลือง 1. ถาทีมสีเขียวและทีมสเี หลอื งดึงเชือกดว ยแรงท่เี ทากัน เชอื กจะเคลือ่ นท่หี รือไม เพราะอะไร เชือกจะไมเคลือ่ นทไ่ี ปทางฝง ทมี สเี ขยี วหรือทีมสีเหลือง เพราะแรงลพั ธท่กี ระทาํ ตอ เชอื กเทากบั 0................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. ถา ตองการทําใหเ ชอื กเคลือ่ นทีไ่ ปฝง ทีมสีเหลอื ง นกั เรียนคิดวา ตอ งทําอยา งไร (ตวั อยา ง) เพ่ิมสมาชกิ ฝง ทมี สเี หลอื ง เพ่อื ใหแ รงลพั ธมที ิศทางไปทางฝงทมี สีเหลอื ง หรอื สมาชิกควร................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ออกแรงมากข้นึ................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 44
1. áçÅѾ¸ ¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1 การหาแรงลัพธ บันทกึ ขอมลู (ดูข้ันตอนการทาํ กิจกรรมจากหนงั สอื เรียน) µÍ¹·èÕ 1 สังเกตการใชเคร่ืองช่ังสปริงช่ังดินนํ้ามัน ระบปุ ญหา : ผลรวมของแรงทอ่ี ยใู นแนวเดยี วกนั หลายแรงเทา กบั แรงลพั ธท กี่ ระทาํ ตอ วตั ถหุ รอื ไม สมมตฐิ าน : ผลรวมของแรงที่อยใู นแนวเดยี วกันหลายแรงมคี าเทากบั แรงลพั ธทีก่ ระทาํ ตอวัตถุ................................................................................................................................................................................................................................................................ µÒÃÒ§ ºÑ¹·¡Ö ¼Å¡Ò÷Òí ¡Ô¨¡ÃÃÁ คา ของแรงที่อานไดจ ากเคร่ืองช่ังสปริง 2 เครอ่ื ง (นวิ ตนั ) ผลการชั่ง คา ของแรงท่อี า นไดจาก เครื่องที่ 1 เคร่อื งท่ี 2 ผลรวม เครอื่ งช่งั สปริง 1 เครื่อง KYE (นิวตนั ) การคาดคะเน ผลขนึ้ อยูกบั มวลของดินนํา้ มนั ท่ีนํามาทดลอง................................................................................... ................................................. ................................................. ........................................ ผลการทดลอง ........................................ ................................................................................... ................................................. ................................................. แผนภาพแสดงแรงที่อยูในแนวเดยี วกัน และ แผนภาพแสดงแรงที่อยูใ นแนวเดียวกนั และ แรงลพั ธเมื่อใชเครื่องชัง่ สปรงิ 1 เครื่อง แรงลพั ธเ มอ่ื ใชเคร่อื งชงั่ สปริง 2 เครอื่ ง (ตวั อยา ง) (ตวั อยาง) แรง 1 = 2 N แรงลัพธ = 2 N แรง 1 = 1 N แรงลพั ธ = 2 N แรง 2 = 1 N สรปุ ผล จากการทาํ กจิ กรรม พบวา คา ของแรงทอี่ า นไดจ ากเครอื่ งชง่ั สปรงิ 1 เครอ่ื ง มคี า เทา กบั ผลรวมของ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. คา ของแรงทอ่ี า นไดจ ากเครอื่ งชง่ั สปรงิ 2 เครอ่ื ง แสดงวา แรงทอ่ี ยู ในแนวเดยี วกนั หลายแรงมคี า เทา กบั.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. แรงลัพธท ก่ี ระทําตอวัตถุ.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 45
Search
