การจัดทำหลักสูตรสถานศึกษา (อ.เอมอร รสเครือ) (1)

การจดั ทาหลักสูตร สถานศึกษาปฐมวัย 2 พฤษภาคม 61 (รร.เบญจา กทม.) เอมอร รสเครือ ศึกษานิเทศก์เช่ียวชาญ

ศกึ ษานิเทศก์เช่ียวชาญ พนักงานสมทบวิทย์ฯปฐมวยั (สสวท.) ผู้ทรงคุณวุฒกิ ารศึกษาปฐมวัย (สพฐ.)

วันนี ้ 1.องค์ประกอบ เราจะเรียนรู้ หลักสูตรสถาน เร่ืองอะไรบ้าง ศกึ ษาปฐมวยั 2.การจดั ทา 3.การจดั ทา องค์ประกอบ สาระการเรียนรู้ หลักสูตร รายปี สถานศึกษา



หน้า 41 4)การตรวจสอบฯ

องค์ประกอบ ปรัชญากศ.ปฐมวยั หลักสูตรกศ. วิสัยทศั น์ (เพ่มิ ) ปฐมวยั 2560 หลักการ 5 ข้อ จุดหมาย 4 ข้อ มาตรฐานฯ 12 ข้อ สาระการเรียนรู้ การจดั ประสบการณ์ การประเมินพฒั นาการ รายการอ่นื ๆ (4 เร่ือง)

หลักสูตรสถานศึกษา ปฐมวยั โรงเรียน...... พุทธศักราช 2561 โรงเรียน............... สพป..................... สพฐ.

ขัน้ ตอนการ 1)สร้ างความเข้ าใจใน จดั ทาหลักสูตร เอกสารหลักสูตรฯ สถานศกึ ษาฯ + คู่มือกศ.ปฐมวัย 2)ศกึ ษาสภาพ ปัจจบุ นั ปัญหา และความต้องการของสถานศึกษา วเิ คราะห์ข้อมูลเดก็ ครอบครัว จุดเด่น จดุ ด้อย วิสัยทศั น์ อตั ลักษณ์ เอกลักษณ์ น.42

3)จดั ทาหลักสูตรสถานศกึ ษาปฐมวัย (1)แต่งตงั้ คณะกรรมการจัดทาหลักสูตรฯ -คณะกรรมการท่ปี รึกษา -คณะกรรมการบริหารหลักสูตร และวิชาการ (2)คณะกรรมการฯศกึ ษา เอกสารต่างๆ (3)จดั ทาหลักสูตรฯตามองค์ประกอบ(12) น.42

4)ตรวจสอบหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย -องค์ประกอบครบถ้วน ชัดเจน -มีความสอดคล้องภายใน -สนองความต้องการของสถานศึกษา -มีความเป็ นไปได้ สามารถนาไปใช้ได้ วธิ ีการตรวจสอบ สนทนากลุ่ม หรือ ใช้เคร่ืองมือฯ น.43

5)ขออนุมัตใิ ช้หลักสูตรสถานศึกษาฯ ผ่านความเหน็ ชอบ ของคณะกรรมการ สถานศึกษา หรือคณะกรรมการอานวย การสถานศึกษา (ขึน้ กบั ต้นสังกดั ) 6)ประกาศใช้หลักสูตรสถานศกึ ษาปฐมวัย พทุ ธศักราช 2561 เพ่อื ให้ผู้ท่เี ก่ียวข้อง รับทราบ และดาเนินการตามบทบาท น.43

7)นาหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัยไปใช้ ผู้สอน นาหลักสูตรสถานศึกษาฯ ไป วางแผน + ออกแบบ การจดั ประสบการณ์การเรียนรู้ (แผนฯ) ผู้บริหารสถานศกึ ษา สนับสนุน (ส่ือใน-นอกห้อง) ส่งเสริม (การจัดประสบการณ์) นิเทศ ตดิ ตาม ประเมนิ ผล น.43

1.องค์ประกอบหลักสูตรสถานศกึ ษา 1)ปรัชญากศ.ปฐมวัยของสถานศกึ ษา 2)วสิ ัยทศั น์ พนั ธกจิ เป้าหมาย 3)จดุ หมาย 4)มาตรฐานคุณลักษณะท่พี งึ ประสงค์ 5)ระยะเวลาเรียน น.42

6)สาระการเรียนรู้รายปี 7)การจดั ประสบการณ์ 8)การจดั สภาพแวดล้อม ส่ือ+แหล่งเรียนรู้ 9)การประเมนิ พัฒนาการ 10)การบริหารจดั การหลักสูตรสถานศกึ ษาฯ 11)การสร้ างเช่ ือมต่ อของกศ.ระดับปฐมวัยฯ 12)ภาคผนวก (คาส่ังฯ และ ประกาศฯ)

2.การจดั ทา องค์ประกอบ หลักสูตรสถานศกึ ษา

1)ปรัชญากศ.ปฐมวยั ของสถานศึกษา การอธบิ าย แนวคิด ทฤษฎี และ ความเช่ือในการพัฒนาเดก็ ปฐมวัย สถานศึกษาจาเป็ นต้องกาหนด ปรัชญาการศึกษา ให้สอดคล้องกับ หลักสูตรกศ.ปฐมวัย 2560 เพ่อื ให้ ผู้ท่เี ก่ียวข้องยดึ เป็ นอุดมการณ์หรือ หลักในการจัดการศึกษาปฐมวัย น.44

เปิ ดเอกสารหลักสูตรฯ “ปรัชญาการศกึ ษาปฐมวัย” ให้ทกุ ท่านอ่าน ปรัชญาการศกึ ษาหน้า 2 สรุปข้อความสาคญั 4 เร่ือง ก.1

ปรัชญาการศกึ ษาปฐมวัย 1)การศกึ ษาปฐมวยั เป็ นการพฒั นา เดก็ ตงั้ แต่แรกเกดิ ถงึ 6 ปี บริบูรณ์ อย่างเป็ นองค์รวม 2)บนพนื้ ฐานการอบรมเลีย้ งดู และการ ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ ท่สี นอง ต่อธรรมชาต+ิ พัฒนาการตามวัยของ เดก็ แต่ละคนให้เตม็ ตามศักยภาพ

ปรัชญาการศกึ ษาปฐมวัย (ต่อ) 3)ภายใต้บริบทสังคมและวัฒนธรรมท่ี เดก็ อาศัยอยู่ด้วยความรัก ความเออื้ อาทรและความเข้าใจของทุกคน 4)เพ่อื สร้างรากฐานคุณภาพชีวติ ให้ เดก็ พฒั นาไปสู่ความเป็ นมนุษย์ท่ี สมบรู ณ์ เกดิ คุณค่าต่อตนเอง ครอบครัว สังคมและประเทศชาติ

ข้อความสาคัญ 1)องค์รวม 2)อบรมเลีย้ งดู กระบวนการเรียนรู้ ธรรมชาติ พฒั นาการ เตม็ ศักยภาพ 3)ความรัก เอือ้ อาทร ความเข้าใจ 4)คุณภาพชีวติ ความเป็ นมนุษย์ ท่สี มบูรณ์ เกดิ คุณค่าต่อตนเอง

ตรวจสอบปรัชญาหลักสูตรฯ 1)ปรัชญาฯของรร.มคี าสาคัญบ้างไหม 2.สะท้อนภาพสาคัญ 3 เร่ือง 1)เดก็ ปฐมวยั เรียนรู้อย่างไร 2)ครูมีบทบาทอย่างไรในการพฒั นาเดก็ 3)ผู้ท่เี ก่ียวข้อง (ผบห./ครู/ผู้ปกครอง) เหน็ ความสาคญั อะไรในการพัฒนาเดก็ ปฐมวัย ก.2

ตัวอย่างการเขียนปรัชญากศ. โรงเรียน........เช่ือว่าเดก็ เรียนรู้จากการกระทา สารวจผ่านประสบการณ์ตรง โรงเรียนจะส่งเสริม ให้เดก็ คิดสร้างสรรค์ผ่านงานศลิ ปะ การเล่าเร่ือง และเคล่ือนไหว มีทกั ษะชีวติ ท่เี หมาะสมกับวยั ได้เล่น เรียนรู้จากส่ือและแหล่งเรียนรู้ท่ี หลากหลายรูปแบบ ทาให้เดก็ เกดิ ความรู้สกึ ปลอดภยั มคี วามสุข ในสภาพแวดล้อมท่เี ตม็ ไปด้วยความรักและอบอุ่น ก.2

1)เดก็ เรียนรู้ -การกระทา ประสบการณ์ตรง -คิดสร้ างสรรค์ ผ่ านงานต่ างๆ 2)บทบาทครู-จดั ประสบการณ์ผ่านการเล่น -ฝึ กทกั ษะชีวติ เหมาะสมกบั วยั -จัดส่ือ+แหล่งเรียนรู้หลากหลาย 3)ผู้เก่ียวข้อง(ผบห.+ครู)เหน็ ความสาคัญ -ความปลอดภยั มีความสุข -ความรักความอบอุ่น (สภาพแวดล้อมจติ ภาพ) ก.2

2)วสิ ัยทศั น์ พนั ธกจิ เป้าหมาย 2.1 วสิ ัยทศั น์คือ การแสดงเจตนารมณ์ อุดมการณ์ อนาคตท่พี งึ ประสงค์ บนพนื้ ฐานความจริง แสดงอตั ลักษณ์ เอกลักษณ์ ของสถานศกึ ษา เพ่อื จดุ ประกายให้ผู้ท่เี ก่ียวข้อง เกดิ ความศรัทธา ให้ความร่วมมือ ในการพัฒนาเดก็ ปฐมวัยร่วมกัน น.44

การเขียนวสิ ัยทศั น์ 1.ไม่ลอกปรัชญากศ.มาเขียนเป็ นวิสัยทศั น์ 2.สอดคล้องกับปรัชญากศ.ของสถานศกึ ษา 3.แสดงเจตนารมณ์ อุดมการณ์ อัตลักษณ์ อนาคตท่พี งึ ประสงค์ (มีความเป็ นไปได้) 4.เกดิ จากการมีส่วนร่วมของบุคคลทุกฝ่ าย 5.ระบรุ ะยะเวลาท่ชี ัดเจน(ขึน้ กับแผนพัฒนา)

ตวั อย่างการเขยี นวสิ ัยทศั น์ ภายในปี พศ.2563 โรงเรียน.....จะมบี คุ ลากร ท่จี ดั ประสบการณ์ และอบรมเลีย้ งดเู ดก็ อย่างมี ประสิทธิภาพเพ่อื พฒั นาเดก็ ให้สมบรู ณ์ตามวัย ทงั้ 4 ด้าน มีทกั ษะชีวิตสามารถช่วยเหลือ ตนเองในการปฏบิ ตั กิ จิ วตั รและเรียนรู้กจิ กรรม ประจาวนั อย่างมีความสุข ปลอดภยั มีวนิ ัย และมารยาทท่ดี ีงาม โดยเน้นการมีส่วนร่วม ก.3 ระหว่างบ้าน โรงเรียน และชุมชน

ตรวจสอบวสิ ัยทศั น์หลักสูตรฯ ทุกคนช่วยกันตรวจสอบว่า.... 1)สอดคล้องกบั ปรัชญาการศึกษา ของหลักสูตรสถานศกึ ษาหรือไม่ 2)แสดงอัตลักษณ์ / เอกลักษณ์หรือไม่ 3)แสดงการมีส่ วนร่ วมหรือไม่ 4)ระบรุ ะยะเวลาชัดเจนหรือไม่ ก.3

1)สอดคล้องกบั ปรัชญา -สมบรู ณ์ตามวัย ทงั้ 4 ด้าน มีทกั ษะชีวติ เรียนรู้กจิ กรรม ประจาวนั อย่างมีความสุข ปลอดภยั 2)แสดงอัตลักษณ์ -มีวนิ ัย มารยาทท่ดี ีงาม 3)แสดงการมีส่วนร่วม -เน้นการมีส่วนร่วม และมีบคุ ลากรท่จี ดั ปสก.+อบรมเลีย้ งดฯู 4)ระบุเวลาชัดเจน -ภายในปี 2563 ก.3

2)วสิ ัยทศั น์ พันธกจิ เป้าหมาย 2.2 พันธกจิ คือ การกาหนดภาระงาน ท่สี าคญั หรือการดาเนินงาน เพ่อื ให้บรรลุวสิ ัยทศั น์ในระยะ เวลาท่กี าหนดไว้ ดงั นัน้ พันธกจิ 1)ต้องสอดคล้องกับวสิ ัยทศั น์+ปรัชญา 2)เป็ นการทางานให้วิสัยทศั น์เกดิ ขึน้ จริง น.45

ให้ทกุ กลุ่มเขยี นพันธกจิ ให้สอดคล้องกบั ตวั อย่างวสิ ัยทศั น์ หลักสูตรสถานศกึ ษาฯ ก.4

ตัวอย่างการเขียนพันธกจิ 1)พฒั นาเดก็ ปฐมวัยให้มีพัฒนาการทงั้ 4 ด้านอย่างสมดลุ และเตม็ ศักยภาพ 2)พฒั นาบุคลากรให้มีความสามารถ ในการจัดประสบการณ์อย่างถูกต้อง 3)จดั ส่ือ แหล่งเรียนรู้ ภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ ท่เี หมาะสมและหลากหลาย 4)จัดตงั้ เครือข่ายผู้ปกครองหรือชุมชน เพ่อื ร่วมพฒั นาเดก็ ปฐมวยั ก.4

2)วสิ ัยทศั น์ พนั ธกจิ เป้าหมาย 2.3 เป้าหมายคอื การกาหนด ปริมาณและคุณภาพท่เี กดิ ขึน้ จากพนั ธกจิ หรือภาระงาน ซ่งึ จะต้องสอดคล้องกับ วิสัยทัศน์ และปรัชญากศ.ของสถานศกึ ษา (ไม่ใช่เขียนแบบนึกเอาเอง) น.45

ให้ทกุ กลุ่มเขยี นเป้าหมาย ให้สอดคล้องกบั ตัวอย่างพันธกจิ หลักสูตรสถานศกึ ษาฯ ก.5

ตวั อย่างการเขียนเป้าหมาย 1)เดก็ ปฐมวัยทุกคนได้รับการพฒั นาให้ มีพัฒนาการทงั้ 4 ด้านคือ ร่างกาย อารมณ์จติ ใจ สังคม สตปิ ัญญา อย่างสมดุลและเตม็ ศักยภาพ 2)บคุ ลากรทกุ คนมีความรู้ความเข้าใจ สามารถจัดประสบการณ์เพ่ือพัฒนา เดก็ ปฐมวัยอย่างถูกต้อง ก.5

ตัวอย่างการเขียนเป้าหมาย (ต่อ) 3)ทกุ ห้องเรียนจดั สภาพแวดล้อมภายใน และภายนอกได้หลากหลาย เหมาะสม กับการจดั การเรียนรู้และเพียงพอ 4)ผู้ปกครองหรือชุมชนท่เี ป็ นเครือข่าย ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ให้ความร่วมมือ ในการสนับสนุนและพฒั นาเดก็ ปฐมวัย ก.5

3) จุดหมาย จุดหมายคอื การกาหนดความ คาดหวังท่จี ะเกดิ กบั เดก็ หลังจาก จบหลักสูตรการศกึ ษาปฐมวยั แล้ว โดยนาจุดหมายของหลักสูตร กศ.ปฐมวยั 2560 มากาหนดเป็ น จุดหมายของหลักสูตรสถานศกึ ษา น.46

จุดหมายสาคญั เม่ือเดก็ จบหลักสูตรฯ 1.มีร่ างกาย เจริญเตบิ โต ตามวยั และ มีสุขนิสัยท่ดี ี พฒั นาการ ด้ านร่ างกาย

จุดหมายสาคัญ (ต่อ) 2.มีสุขภาพจติ ดี มีสุนทรียภาพ มีคุณธรรมจริยธรรม และจติ ใจท่ดี งี าม พัฒนาการ ด้านอารมณ์ จติ ใจ

4)จุดหมายสาคญั (ต่อ) 3.มีทกั ษะชีวิต + ปฏบิ ตั ติ นตามหลัก ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง มีวินัย และอย่ ูร่ วมกับผ้ ูอ่ืนได้ อย่ างมีความสุข พฒั นาการ ด้านสังคม

จุดหมายสาคัญ (ต่อ) 4.มีทกั ษะการคดิ การใช้ภาษาส่ือสาร การแสวงหาความรู้ ได้เหมาะสมกบั วัย พฒั นาการ ด้านสตปิ ัญญา

4)มาตรฐานคุณลักษณะ ท่พี งึ ประสงค์ ในหลักสูตรปฐมวัย พ.ศ.2560 1) มาตรฐาน 4 ด้าน ( 12 ข้อ) 2) ตัวบ่งชี้ 4 ด้าน (29 รายการ) 3) สภาพท่พี งึ ประสงค์ (ระดบั อายุละ 59 รายการ)

4)มาตรฐานคุณลักษณะท่พี งึ ประสงค์ สถานศกึ ษานามฐ.คุณลักษณะท่พี งึ ประสงค์ ตัวบ่งชี้ สภาพท่ปี ระสงค์ของ หลักสูตรกศ.ปฐมวัย 2560 มากาหนด เป็ นมฐ. + ตบช.+ สภาพท่พี งึ ประสงค์ ของสถานศึกษา โดยเพ่มิ เตมิ ตบช.+ สพป.ให้ตรงกับอัตลักษณ์ เอกลักษณ์ ของหลักสูตรสถานศกึ ษาได้ น.46

อตั ลักษณ์ หรือ เอกลักษณ์ ไม่ควรเพ่มิ มาตรฐานคุณลักษณะฯ เพ่มิ ตัวบ่งชี้ สภาพท่พี งึ ประสงค์ ภายใต้ตัวบ่งชี้ ง่ายท่สี ุด

ให้ทุกกลุ่มเขียนตบช.หรือ สภาพท่พี งึ ประสงค์ ของ อัตลักษณ์ลงในมฐ.ใดมฐ.หน่ึง ให้สอดคล้องกบั ตัวอย่าง วสิ ัยทศั น์หลักสูตรสถานฯ ก.6

ตัวอย่างอตั ลักษณ์ หรือเอกลักษณ์ ในวสิ ัยทศั น์หลักสูตรสถานศึกษา 1)การมีวนิ ัย 2)การมีมารยาทท่ดี ีงาม

ตวั อย่างอตั ลักษณ์-มีวินัย มฐ.ท่ี 6 มีทกั ษะชีวิตและปฏบิ ตั ิตนตาม หลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ตวั บ่งชี้ 6.2 สภาพท่พี งึ ประสงค์ (2) 6.2.1 เก็บของเล่นของใช้เข้าท่ฯี ด้วยตนเอง 6.2.2 เข้าแถวตามลาดับก่อนฯได้ด้วยตนเอง 6.2.3 เขียนเพ่มิ ....สะท้อน....เร่ืองมีวินัย

ตัวอย่างอัตลักษณ์-มีวินัย มฐ.ท่ี 6 มีทกั ษะชีวิตและปฏบิ ัติตนตาม หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ตวั บ่งชี้ 6.2 มีวินัยในตนเอง 6.2.3 ตงั้ ใจทางานหรือเล่นจนสาเร็จ -อ.1 โดยมีผู้ช่วยเหลือ -อ.2 ได้ด้วยตนเอง -อ.3 ตามเวลาท่กี าหนด

5)ระยะเวลาเรียน (โครงสร้างเวลา) 1)ไม่จดั เป็ นรายวชิ าหรือรายช่ัวโมง ตายตัวจดั เป็ นรายกจิ กรรมยืดหยุ่นได้ 2)มีเวลาเรียนไม่น้อยกว่า 180 วนั ต่อปี การศกึ ษา อาจแบ่งเป็ น 2 ภาคเรียนหรือ 3 ภาคเรียน 3)แต่ละวันไม่น้อยกว่า 5 ช่ัวโมง น.46

5)ระยะเวลาเรียน (ต่อ) 4)การจัดเวลาของแต่ละกจิ กรรม ต้องเหมาะสมกบั วัยและความสนใจ ของเดก็ แต่ละวยั (ดบู ทท่ี 4 เพ่มิ เตมิ ) -วยั 3-4 ขวบ มีความสนใจ 8-12นาที -วยั 4-5 ขวบ มีความสนใจ 12-15นาที -วยั 5-6 ขวบ มีความสนใจ 15-20นาที

6)สาระการเรียนรู้รายปี สถานศึกษาต้องวิเคราะห์ สาระการเรียนรู้รายปี ประกอบด้วย 1)มาตรฐานคุณลักษณะท่พี งึ ประสงค์ 2)ตัวบ่ งชี ้ ให้ครบ 3)สภาพท่พี งึ ประสงค์ 4)ประสบการณ์สาคญั ทงั้ 12มฐ. 5)สาระท่คี วรเรียนรู้ **เพ่มิ เตมิ ได้ตามอัตลักษณ์ น.46