2.ก้าวต่อไปด้วยอัตลักษณ์การศึกษาคาทอลิก

บทที่ 1 ขอ สรุปในการดาํ เนินการ กา วไปขา งหนา ดวยอัตลักษณก ารศึกษาคาทอลกิ ผลจากการสัมมนาอัตลักษณการศึกษาคาทอลิกท่ีไดมีข้ึนในระหวางตุลาคม 2010 – มิถุนายน2012 โรงเรียนคาทอลิกไดตกลงรวมกันที่จะปฏิรูปโรงเรียนเพื่อใหกาวไปขางหนาดวย อัตลักษณการศึกษาคาทอลิกในชวงระหวางป ค.ศ. 2012 – 2015 โดยโรงเรียนคาทอลิกจะ ดําเนนิ การและจะรวมกนั ดําเนนิ การ ดังตอไปนี้ 1) ทบทวน หรือปรับปรุง วิสัยทัศน พันธกิจ และแผนงานของโรงเรียนใหชัดเจนและ ซือ่ สัตยตออัตลักษณการศึกษาคาทอลิก โดยมีเปาหมาย พันธกจิ และแผนงานท่ีไดสังเคราะหจ าก การสัมมนาเปนแนวทางและดําเนินการตามแผนงาน รวมทั้ง มีระบบในการประเมินและติดตาม ผล ทั้งน้ี สามารถปรับปรุงเพื่อใหสอดคลองและเหมาะสมกับบริบทและสภาพแวดลอมของ โรงเรียนได 2) รวมกันเสริมสรางคุณลักษณะ 2 ประการ คือ รัก/เมตตา/รับใช และซื่อตรง/ซื่อสัตย ใหกับนักเรียนในโรงเรียนคาทอลิกทุกคน สวนคุณลักษณะอ่ืนๆ โรงเรียนกําหนดตามความ เหมาะสมกับบริบทและสภาวะแวดลอ มของแตละโรงเรียน 3) สรางความตระหนัก ใหการอบรม และสรางจิตสํานึก ใหกับผูบริหาร ครู และบุคลากร ในการมีสว นรว มจดั การศกึ ษาแบบคาทอลกิ โดยเฉพาะอยางย่ิงในงานอภิบาลในโรงเรยี น 4) สรางเครือขาย ท้ังในระดับสังฆมณฑล และคณะนักบวช ในการสรางความแข็งแกรง ในอัตลกั ษณการศึกษาคาทอลกิ เพ่ือใหโรงเรียนคาทอลิกสามารถดําเนินการขางตนไดอยางมีประสิทธิภาพและเกิด ประสิทธผิ ล ในระหวา งป ค.ศ. 2012 – 2015 สภาการศึกษาคาทอลิกแหงประเทศไทยจะมีบทบาท และทําหนา ที่ ดงั ตอ ไปน้ี 1) เปนผูแทนของโรงเรียนคาทอลิกตอหนาหนวยงานของรัฐ ในการเรียกรองสิทธิและ ประโยชนอันพึงมีพึงไดจากรัฐ และปกปองโรงเรียนคาทอลิกจากนโยบายหรือขอบังคบั ของรัฐที่ขัด ตอ หรือไมสอดคลองกับอัตลักษณก ารศึกษาคาทอลกิ อยางชดั แจง 2) สนับสนุนโรงเรียนคาทอลิกจัดกิจกรรมตางๆ ในการชวยเหลือและแบงปนในการ พัฒนาโรงเรียนตามอัตลกั ษณก ารศกึ ษาคาทอลกิ 94

3) สรรหา คัดเลือก และกําหนดโรงเรียนตนแบบของอัตลักษณการศึกษาคาทอลิกใน ดา นตางๆ และสง เสริมใหม กี ารแลกเปลยี่ น ศกึ ษา แบง ปน และดงู านจากโรงเรียนตนแบบ 4) จัดใหมีเว็บไซตของสภาฯ เพื่อใหโรงเรียนในสังกัดสภาฯ สามารถเผยแพร และ แลกเปล่ียนขอมลู ขาวสารตางๆ รวมถงึ แผนงาน คูมือ Best Practice และผลสัมฤทธิ์ของโรงเรียน ในดา นตา งๆ อยางสมาํ่ เสมอและเปน ปจ จุบนั เพอื่ การเรยี นรจู ากกันและกัน 5) เปนตัวแทนของโรงเรียนคาทอลิกในการติดตอและประสานงานกับหนวยงานอ่ืนๆ ของพระศาสนจักร เพื่อขอความรว มมือ ชว ยเหลือ และสนบั สนุน ตามความจําเปนและเหมาะสม 6) จัดหลักสูตรกลางที่ใหการศึกษาและอบรมแกผูบริหาร ครู และบุคลากรของโรงเรียน คาทอลิกอยางมีระบบและตอ เนอ่ื ง ครอบคลมุ ในหัวขอ ตางๆ โดยเฉพาะในหวั ขอ ดังตอไปน้ี - การจดั การศึกษาคาทอลกิ สําหรบั ผบู ริหาร ทงั้ ทม่ี ีประสบการณแลว และผูบรหิ ารใหม - อตั ลักษณก ารศกึ ษาคาทอลิกสาํ หรบั ผบู ริหาร - อตั ลกั ษณการศึกษาคาทอลกิ สําหรบั ครแู ละบคุ ลากร - การบรู ณาการคุณคา พระวรสารกับสาระการเรียนรู - การจดั การเรยี นการสอนท่เี นนการไตรต รอง (Reflective Pedagogy Paradigm) 7) คดั เลือกและประกาศรางวัลเพ่ือเชดิ ชูเกยี รติ “ครโู รงเรยี นคาทอลิกดีเดน ” ประจาํ ป 8) จัดทําคูมือการจัดการศึกษาคาทอลิก พรอมดัชนีช้ีวัด และเครื่องมือในการประเมิน การจัดการศึกษาตามอตั ลักษณก ารศึกษาคาทอลกิ 9) จดั ทาํ หลกั สตู รจริยศกึ ษาบนพืน้ ฐานของคุณคาพระวรสาร สําหรบั สอนนักเรยี นทุกคน ตลอดจนนาํ เสนอกิจกรรมเสรมิ หลกั สตู ร เพอื่ ใหเ กดิ ผลในการเจรญิ ชวี ิตของผเู รยี น ขอสรุปในการดําเนินการน้ี เปนการสรุปโดยผูแทนระดับประเทศของผูบริหารโรงเรียนใน สังกัดสภาฯ ที่ไดรวมกันทําขึ้น ในการสัมมนาเชิงปฏิบัติการในหัวขอ “มองไปขา งหนา...อัตลักษณ การศึกษาคาทอลิก” เมื่อวันท่ี 15 – 16 มิถุนายน 2012 สัมมนาคร้ังน้ีไดสังเคราะหผลของการ สัมมนาเชิงปฏิบัติการเร่ือง อัตลักษณการศึกษาคาทอลิกสําหรับผูบริหารโรงเรียนในสังกัดสภาฯ จํานวน 16 คร้ัง ซ่ึงมีผูบริหารและครูเขารวมการสัมมนากวา 800 คน นอกจากขอสรุปในการ ดําเนินการ ผูแทนท่ีเขารวมสัมมนายังไดสรุปความทาทายในปจจุบัน พันธกิจ และเปาหมายของ โรงเรียนโดยทําเปนสรุปแผนผัง (Placemat) ตามท่ีไดแนบไวทายบทนี้ และรายละเอียดของการ สังเคราะหผ ลของการสมั มนาเชิงปฏิบัติการรวบรวมไวใ นบทที่ 2 ถงึ บทที่ 6 95

ฝายอัตลักษณการศึกษาคาทอลิกไดสรุปหลักการเบื้องตนของการจัดกิจกรรมการเรียนรู ตามอัตลักษณการศึกษาคาทอลิก และไดนํามารวมไวเปนบทที่ 7 อีกท้ัง ไดเพิ่มเติมเอกสาร เก่ียวกับการดําเนินการเพื่อมาตรฐานคุณภาพตามเจตนารมณของพระราชบัญญัติการศึกษา แหงชาติดวย อัตลักษณการศึกษาคาทอลิก ในบทที่ 8 และคุณคาพระวรสาร 21 ประการ สําหรับอัตลักษณการศึกษาคาทอลิก ในบทท่ี 9 เพ่ือใหผูบริหารและครูในโรงเรียนคาทอลิก สามารถใชเ ปน แนวทางในการจดั การศึกษาตามอัตลกั ษณค าทอลกิ \"...การศึกษามีแนวโนมที่จะถูกลดทอนลงจนเปนเพียงแตการถายทอดและ การสอนทักษะท่พี งึ ประสงคไปยังชนรนุ ตอ ๆ ไป เพอื่ ท่จี ะตอบสนองตอ ความปรารถนาที่ จะมีความสุขของพวกเขา โดยผานแนวคิดบริโภคนิยม หรือการหาความสุขใสตัวซ่ึงไม ย่ังยืน ดวยเหตุน้ี พอแมและครูจึงมักจะหลงลืมงานทางการศึกษาที่เหมาะสมไป โดยงา ย และดว ยเหตทุ ี่พวกเขาไมเขาใจถึงบทบาทของตนอีกตอไป ทําใหพวกเขาละทิ้ง ภารกจิ ทีไ่ ดรับมอบหมายน้ี... สิ่งเหลานี้กอใหเกิด \"ภาวะฉุกเฉินทางการศึกษา\" (Education Emergency) ซ่ึงหมายถึงภาวะความยากลําบากท่ีทวีคูณ ที่โรงเรียนกําลังประสบในการถายทอด คณุ คาพ้นื ฐานสาํ หรับการดํารงชีวิตและการประพฤติชอบใหกับชนรุนใหม ดังน้ัน เรามิ อาจบรรลุจุดมุงหมายสําคัญของการศึกษา อันไดแก การหลอหลอมบุคคลใหสามารถ เจริญชีวิตที่เต็มเปยมและสามารถมีสวนรวม โดยเฉพาะในการจรรโลงความดีสวนรวม ...\" \"Lineamenta\" for Synod of Bishops XIII Ordinary General Assembly \"The New Evangelization for the Transmission of the Christian Faith\" (October 2012) 96

ความทาทายในปจ จบุ ัน พันธกจิ สภาพสังคม 1. ทบทวน/กาํ หนดวสิ ัยทัศน จดั ทาํ แผนพัฒนา 1. วกิ ฤตคณุ คา สืบเนอ่ื งมาจาก และแผนปฏิบัตกิ ารของโรงเรียนใหเปน ไปตาม เปาหมายของโรงเรียนคาทอลิก กระแสบรโิ ภคนยิ ม วัตถนุ ยิ ม ปจเจกนิยม และสัมพัทธนยิ ม ท่ี 2. จัดทาํ แผนงานอภิบาล จดั การสอนคําสอน สงผลใหจริยธรรมเส่ือมลง คริสตศาสตร และจริยศกึ ษา และจดั ใหม ี 2. เดก็ และเยาวชน ไมเคารพ บคุ ลากรฝา ยอภบิ าลทม่ี ีคุณภาพในสัดสวนที่ ศักดิ์ศรีของตนเองและผอู ่นื เหมาะสมกบั ขนาดของโรงเรยี น โดยเฉพาะเรอื่ งเพศ ขาดความ เคารพศรทั ธาในศาสนา และ 3. จัดการเรียนการสอนอยางมปี ระสิทธิภาพในทกุ ขาดสาํ นกึ ในคณุ งามความดี กลุม สาระการเรียนรู ท่ีมบี รู ณาการคุณคา 3. ครอบครวั แตกแยก ขาดความ พระวรสาร โดยใชเ ทคโนโลยีสนบั สนนุ อยาง อบอนุ ขาดโอกาสในการไดรับ เหมาะสม การอบรมหลอหลอมท่ดี ีจาก ครอบครัว 4. จัดใหผบู ริหาร ครู/บคุ ลากร ผปู กครอง และ ชุมชนไดรบั การอบรมอยางตอเน่อื งในเรอ่ื ง โรงเรยี นคาทอลิก คุณคา การศกึ ษาคาทอลกิ รวมทงั้ ทักษะท่จี ําเปน 1. ขาดและไมส ํานึกในอตั ลกั ษณ ในการเปน ชุมชนแหง การเรยี นรู การศึกษาคาทอลิก ไหลตาม 5. ประสานความรว มมอื ระหวา งบา น วดั โรงเรียน กระแสสังคม เนนวิชาการและ และชมุ ชน เพื่อพัฒนาการจัดการศกึ ษาของ กิจกรรมตามกระแส โรงเรยี นโดยใช ภมู ปิ ญ ญาทองถิ่น 2. มปี ญหาดา นคณุ ภาพและความ ตอเน่ืองของผูบรหิ ารและครู 6. สรา งบรรยากาศโรงเรียนตามจิตตารมณ พระวรสาร โดยมคี วามรกั และอิสรภาพเปน สภาการศึกษาคาทอลกิ แหงประเทศไทย พ้ืนฐาน 7. สรา งความเขม แข็งของเครอื ขา ยโรงเรียนของ สภาฯ ในการชวยเหลอื และแบงปนในการ พัฒนาโรงเรยี น ตามอตั ลักษณการศึกษา คาทอลิก 8. สรางความพรอมในการอยูรวมกนั อยางยุตธิ รรม และสันติ ทามกลางความแตกตางดา นเช้ือชาติ ศาสนาและวัฒนธรรม โดยเรมิ่ ตนจากประชาคม อาเซียน 9. ชวยเหลอื และจัดการศึกษาใหแ กผรู อโอกาส 97

เปาหมาย เปาหมายของโรงเรยี น โรงเรยี นคาทอลกิ เปน ทางเลือกของสังคมไทย โดย 1. จัดการศกึ ษาแบบคาทอลิก ทมี่ งุ เนน งานอภิบาล และการอบรม หลอ หลอมนักเรียนสู ความเปน มนุษยท ส่ี มบูรณท้ังรา งกาย สตปิ ญญา จิตใจและจิตวญิ ญาณ ดว ยจิตตารมณ แหง พระวรสาร เพ่อื ใหนกั เรยี นดาํ เนนิ ชวี ิตในหนทางของความเปนหนง่ึ เดยี วกนั กบั ผอู นื่ และสรางสันติสขุ ในสังคมไทยและสงั คมโลก 2. เปนฐานการประกาศขา วดีแหง ความรักของพระเจา ซึ่งนาํ ความรอดพนสูชีวิตนริ นั ดร 3. เปนสนามเผยแผธรรม ดวยกระบวนการศกึ ษาทีส่ รา งนักเรียนใหมีจิตอาสา และเปน ผูนําการเปลี่ยนแปลงในสงั คม คุณสมบัติของนักเรยี น 1. รกั เมตตา รับใช - รักองคความดี รกั และเคารพในคุณคาและศกั ด์ิศรขี องตนเองและ ผอู ื่น เปนบคุ คลเพ่ือผอู ่นื เสียสละ มีนํ้าใจ พรอมแบง ปน และชวยเหลือผอู ่นื โดยไม หวังสิง่ ตอบแทน รูจ ักใหอ ภัยและคืนดี รักและทนถุ นอมสง่ิ สรางท้ังหลาย 2. ซ่ือตรง/ซ่ือสตั ย - มีปรชี าญาณในการดํารงตนอยใู นความจรงิ รูจักแสวงหาความจริง แยกแยะดี-ชว่ั จริง-เทจ็ และใหค ณุ คาสิง่ ตางๆ ไดอ ยา งถกู ตอ ง กลา หาญท่ีจะทาํ ส่ิงที่ ถูกตองและเที่ยงตรง จริงใจ มีสัจจะ โปรง ใส ไมค ดโกงหรอื เบยี ดเบียนผูอ่ืน 3. กตญั รู คู ณุ - รคู ณุ ตอพระเจา สิ่งสราง และผมู พี ระคณุ และตระหนักในความดที ผี่ ูอ นื่ มอบใหต น พรอ มตอบแทนคุณในทกุ โอกาส นบนอบ เคารพ เช่อื ฟง ใหเ กียรตบิ ดิ า มารดาและผมู ีพระคุณ รูค ุณสถาบนั และแผนดนิ 4. พอเพยี ง มีภูมคิ ุมกัน - เฉลียวและฉลาด รอบคอบ พรอ มรบั การเปล่ียนแปลง พอใจใน ส่ิงท่ตี นเปน และมี ประหยดั อดออม มีชวี ติ อยูอยา งเรียบงา ยและมีความสขุ รักและ อนรุ กั ษทรัพยากรธรรมชาติ 5. รกั กนั ฉันพี่นอง - ดําเนนิ ชีวิตเปน หน่ึงเดียว ชวยเหลอื เกือ้ กูลกัน บนพ้ืนฐานของความ เสมอภาคและเทา เทียมกนั เคารพในความแตกตา งทางความเชอื่ ศาสนา และ วัฒนธรรม 6. มุงความเปน เลศิ - ใฝร ูใ ฝเ รยี น รรู อบ และมุงพฒั นาสูความเปนเลศิ เต็มตามศกั ยภาพ แหงตน 98

สมั มนาอตั ลกั ษณก ารศึกษาคาทอลิก สภาการศกึ ษาคาทอลิกแหง ประเทศไทย คร้งั ท่ี 1 ณ บา นผูหวาน สามพราน วนั ที่ 28-30 ตลุ าคม 2010 99

บทท่ี 2 ความทา ทายในปจ จบุ ัน โรงเรยี นคาทอลกิ หลายแหงดาํ เนินการอยูในประเทศท่ีกาํ ลงั มีการเปลี่ยนแปลงอยางขนาน ใหญ ท้ังในแงมโนภาพตออนาคต และวิถีทางการดําเนินชีวิต ประเทศเหลานี้กําลังปรับเปล่ียน ประเทศใหมีลักษณะแบบเมืองและใหเปนประเทศอุตสาหกรรม และกําลังเคลื่อนเขาสูระบบ เศรษฐกิจท่ีเรียกกันวา “เศรษฐกิจข้ันที่สาม” อันมีลักษณะท่ีเห็นไดจากมาตรฐานการครองชีพที่ สูงข้ึน โอกาสทางการศึกษาที่มีทางเลือกมากมาย และระบบสื่อสารมวลชนท่ีซับซอน เยาวชนใน ประเทศเหลาน้ีคุนเคยกับส่ือประเภทตางๆ ตั้งแตยังอยูในวัยทารก พวกเขาถูกทิ้งใหเปดรับความ คิดเห็นท่ีแตกตางหลากหลายในแทบจะทุกหัวขอเทาท่ีจะนึกถึงได และไดรับขอมูลขาวสารตางๆ เปน อยา งดจี นนาแปลกใจ แมวา พวกเขายงั อยใู นวยั เดก็ เล็กมาก เยาวชนเหลานี้ซึมซับเอาความรูตางๆ นานามากมายจากแหลงท่ีมาหลากหลายประเภท รวมทั้งจากโรงเรียนดวย แตพวกเขายังไมมีความสามารถเพียงพอท่ีจะจัดระเบียบและจัดลําดับ ความสําคัญของสิ่งที่พวกเขาไดเรียนรูเหลานี้ พวกเขายังไมมีความสามารถในเชิงวิพากษ ซ่ึง จําเปนในการแยกแยะสิ่งที่จริงและส่ิงท่ีดี ออกจากส่ิงตรงกันขาม พวกเขายังไมมีบรรทัดฐานทาง ศาสนาและทางศีลธรรมซ่ึงจะชวยใหพวกเขาสามารถตั้งมั่นอยูบนพื้นฐานของความจริง และเปน อิสระไมข้ึนกับใคร เมื่อตองเผชิญกับทัศนคติและความเคยชินที่ยึดถือปฏิบัติกันอยูทั่วไปในสังคม ในทุกวันน้ี แนวความคิดเก่ียวกับ ความจริง ความงาม และความดี กลับกลายเปนส่ิงคลุมเครือไม ชดั เจน จนกระทั่งบรรดาเยาวชนไมรูจะหันหนาไปพ่ึงใคร ถึงแมวาพวกเขาจะสามารถยึดถือคณุ คา บางประการ แตพ วกเขาก็ไมม คี วามสามารถเพยี งพอทจี่ ะพัฒนาคณุ คาเหลานี้ใหกลับกลายเปนวิถี ชวี ติ ของพวกเขาได บอยครัง้ ท่ีพวกเขามีความโนม เอียงที่จะเลือกทําเพยี งแตสิ่งที่ตนเองอยากจะทาํ โดยยอมรบั ส่งิ ใดก็ตามที่เปน ทน่ี ิยมกันอยูในขณะน้ัน ความเปลี่ยนแปลงมักจะเกิดขึ้นดวยวิธีการที่แตกตางกัน และชาเร็วแตกตางกันไป โรงเรียนแตละแหงจึงตองคอยสอดสองดูแลพฤติกรรมทางศาสนาของเยาวชน เปนหูเปนตาแทน พอแมของพวกเขา เพ่ือท่ีจะไดคนพบกระบวนการในการคิดของพวกเขา วิถีการดําเนินชีวิตของ พวกเขา และการตอบสนองตอการเปลย่ี นแปลงของพวกเขา มติ ดิ า นศาสนาของการศึกษาในโรงเรียนคาทอลิก ขอ 8 - 9 100

ความทาทายในปจจุบันในบริบทของสังคมไทยไดถูกสังเคราะหและสรุปไวใน 3 ดาน มี รายละเอยี ดดงั ตอไปน้ี 2.1 สังคม 1. วิกฤติดานคุณคา เนื่องจากกระแสบริโภคนิยม วัตถุนิยม และสุขนิยม ทําใหเกิด คา นิยมทีผ่ ิด และศีลธรรมท่เี สอื่ มลง 2. ความไมสมดุลของความกาวหนาทางเทคโนโลยี กับการเติบโตทางจริยธรรม มโนธรรมของมนุษย 3. ความเหลื่อมล้ําทางสังคม เศรษฐกิจ และโอกาสทางการศึกษา ทําใหเกิดความ แตกแยกทางความคดิ นําไปสูก ารใชความรุนแรง 4. ขาดจติ สํานกึ ถึงประโยชนส ว นรวม นาํ ไปสูปญหาการฉอ ราษฎรบ งั หลวง 5. ความขัดแยงในความคิด และคุณคาที่ถูกบิดเบือนและความขัดแยงทางการเมืองใน สงั คมไทย 6. สถาบันหลักของสังคม เชน ครอบครัว สถาบันการศึกษา สถาบันศาสนา ทําหนาที่ไม สมบรู ณ 7. ขาดวิสยั ทศั นแ ละการเตรียมตวั สปู ระชาคมอาเซยี น (ASEAN Community) 8. มีความไมแนนอนในชีวิตอันเนื่องมาจากภัยธรรมชาติที่นับวันจะทวีความรุนแรงมาก ขึ้น 2.2 เด็กและเยาวชน 1. มีสภาพครอบครวั ที่แตกแยก ขาดความรัก ความอบอุน และการดูแลเอาใจใส รวมท้ัง ขาดแบบอยางที่ดีในการดําเนินชีวิต ขาดโอกาสในการรับการอบรมหลอหลอมที่ดีจากครอบครัว โรงเรยี นและสังคม 2. ขาดเปาหมาย จุดยืน แบบอยางท่ีดีและทักษะในการดําเนินชีวิตอยางมีคุณคาและมี ความหมาย 3. ไมเห็นและเคารพในคณุ คา และศักดิศ์ รขี องตนเองและผอู นื่ (ไมเ ห็นคุณคาในเร่อื งเพศ) และขาดความเคารพศรทั ธาในศาสนาทีต่ นนบั ถือ จนขาดสํานกึ ในคุณงามความดี 4. ขาดทักษะและสมรรถภาพท่ีรับกับสังคมเศรษฐกิจท่ีเปล่ียนไป ขาดวิจารณญาณใน การแยกแยะดี-ช่ัว ถูก-ผิด มคี วามตานทานตํ่าตอสิ่งเรา จากส่อื และกระแสนยิ ม 101

5. มีพฤติกรรมแปลกแยก ขาดการวางแผนชีวิต สงผลใหไมมีแรงจูงใจในการทําสิ่งที่ดี และถูกตอง 2.3 โรงเรียนคาทอลกิ 1. ไหลตามกระแสการเปล่ียนแปลงของสังคมโลก เนนการแขงขันดานวิชาการเพ่ือ ชอ่ื เสยี ง จนขาดอตั ลกั ษณของโรงเรียนคาทอลิก 2. ถูกชุมชนและผูปกครองมองวา จํากัดโอกาสในการใหการศึกษาดวยปจจัยทางสังคม และเศรษฐกิจ ทําโรงเรียนเปนธุรกิจ เนนดานวิชาการมากกวาการอบรมดานศีลธรรม ที่ชักนําให เขาศาสนาของตน และเปน โรงเรียนของคนมงั่ มี 3. อยูภายใตนโยบายการศึกษาของรัฐท่ีขาดความชัดเจนและตอเนื่อง และการประเมิน โรงเรียนและนักเรียนขาดมาตรฐาน ในขณะที่สถาบันอุดมศึกษาใหความสําคัญกับระบบ นานาชาติมากขึน้ 4. ขาดเอกภาพ ขาดความเสมอภาคดานนโยบายจัดการศึกษาของรัฐ ไมสามารถ เรียกรองสิทธิไดเทาเทียมกบั โรงเรียนของรัฐ 5. ขาดการบรหิ ารแบบมีสวนรวมและขาดนโยบายการบรหิ ารและผูบ รหิ ารท่ตี อ เนือ่ ง 6. มแี ผนพัฒนาทีไ่ มครอบคลุมทุกดา น และไมสอดคลอ งกับสภาพปญ หาของชมุ ชน 7. มีจํานวนครูไมเพียงพอ สอนไมตรงวิชาเอก ขาดทักษะในกระบวนการเรียนการสอน ขาดครทู ่มี ีความรูด านมิติทางศาสนา ขาดขวญั และกาํ ลังใจ ขาดความเปนนํ้าหน่ึงใจเดียวกัน และ ความจงรักภกั ดีในองคก ร 102

จากมุมมองของสภาวการณขางตน โรงเรียนคาทอลิกจําเปนตองทําการปฏิรูปอยางกลา หาญ มรดกลา้ํ คา จากประสบการณท ี่สงั่ สมกนั มาหลายศตวรรษ แสดงใหเหน็ คุณคาท่ีชัดเจนของ ประสบการณเ หลาน้อี ยทู ีค่ วามสามารถในการสรางสรรคความคิดและวิธีการใหมๆ อยางรอบคอบ เฉกเชนเดียวกับในอดีตท่ีผานมา โรงเรียนคาทอลิกในปจจุบันน้ีจําเปนตองยืนยันอัตลักษณของ ตนเองอยางมีประสิทธิภาพและนาเชื่อถือ การปฏิรูปจึงไมใชประเด็นของการปรับตัวเพียงอยาง เดียว แตเปนการผลักดันในการเผยแผธรรม เปนหนาท่ีพื้นฐานในการเผยแผพระวรสาร การ ออกไปหาชายหญิงทัง้ หลายไมวาพวกเขาจะอยูทไ่ี หน เพ่ือใหพวกเขาไดรับพระพรแหง การไถก ู โรงเรยี นคาทอลกิ ขณะกาํ ลังเขา สูสหัสวรรษที่สาม ขอ 3 “เรายงั ภมู ิใจในความทุกข เพราะรูวาความ ทุกขกอใหเกิดความพากเพียร ความพากเพียร กอใหเกิดคุณธรรมท่ีแทจริง คุณธรรมท่ีแทจริง กอใหเกิดความหวงั ” (โรม 5:3-4) 103

บทที่ 3 เปา หมายโรงเรียน โรงเรียนคาทอลิกทุมเทเพื่อการพัฒนามนุษยทั้งครบ เพราะในพระคริสตผูเปนมนุษยที่ สมบูรณแบบนี้เอง ท่ีคุณคาของมนุษยท้ังมวลจะพบกับความบริบูรณและเปนหนึ่งเดียว น่ีคือฐาน รากของคุณลักษณะความเปนคาทอลิกของโรงเรียนโดยเฉพาะ หนาท่ีในการปลูกฝงคุณคาของ มนุษยตามสิทธิอันชอบธรรมของโรงเรียนคาทอลิก ที่สอดคลองกับพันธกิจในการรับใชมนุษย ท้ังมวลน้ัน มีตนกําเนิดในองคพระคริสตเจา พระองคคือผูทําใหมนุษยเปนผูมีเกียรติ ทําใหชีวิต มนษุ ยมีความหมาย และเปน ตนแบบทโ่ี รงเรียนคาทอลกิ จะตอ งมอบใหกับนักเรียนทุกคน โรงเรียนคาทอลิก ขอ 35 ในระหวา งป ค.ศ. 2012 – 2015 โรงเรียนคาทอลกิ ตกลงท่จี ะรว มมือสง เสริมคุณลักษณะ 2 ประการ คือ รัก-เมตตา/รับใช และซ่ือสัตย/ซ่ือตรง ซึ่งจําเปนสําหรับความทาทายที่มีอยูในปจจุบัน ของสังคมไทย สวนคุณลักษณะประการอื่น โรงเรียนคาทอลิกแตละโรงเรียนสามารถนําไปปรับใช ใหสอดคลอ งกับบรบิ ท และสภาวะแวดลอ มของตน 3.1 คุณลักษณะของนกั เรียน 1. รกั -เมตตา/รบั ใช - รักองคค วามดี รักและเคารพในคณุ คาและศักดิ์ศรีของตนเองและ ผูอ่ืน เปนบุคคลเพื่อผูอ่ืน เสียสละ มีน้ําใจ พรอมแบงปนและชวยเหลือผูอื่น โดยไมหวังส่ิงตอบ แทน รจู กั ใหอภยั และคืนดี รักและทะนุถนอมสิ่งสรา งท้ังหลาย 2. ซอ่ื ตรง/ซอื่ สัตย - มปี รชี าญาณในการดาํ รงตนอยใู นความจริง รูจกั แสวงหาความจริง แยกแยะดี-ชั่ว จริง-เท็จ และใหคุณคาสิ่งตางๆ ไดอยางถูกตอง กลาหาญท่ีจะทําสิ่งที่ถูกตองและ เท่ยี งตรง จรงิ ใจ มีสัจจะ โปรง ใส ไมคดโกงหรอื เบียดเบยี นผอู น่ื 3. กตัญูรูคุณ - รูคุณตอพระเจา สิ่งสราง และผูมีพระคุณ และตระหนักในความดีที่ ผูอื่นมอบใหตน พรอ มตอบแทนคุณในทุกโอกาส นบนอบ เคารพ เชื่อฟง ใหเกียรติบิดามารดาและ ผมู พี ระคุณ รคู ุณสถาบนั และแผน ดิน 4. พอเพยี ง มีภูมิคุมกัน - เฉลียวและฉลาด รอบคอบ พรอมรับการเปลี่ยนแปลง พอใจ ในส่ิงที่ตนเปนและมี ประหยัดอดออม มีชีวิตอยูอยางเรียบงายและมีความสุข รักและอนุรักษ ทรัพยากรธรรมชาติ 5. รักกันฉันพ่ีนอง – ดําเนินชีวิตเปนหน่ึงเดียว ชวยเหลือเกื้อกูลกัน บนพื้นฐานของ ความเสมอภาคและเทา เทียมกัน เคารพในความแตกตา งทางความเชื่อศาสนา และวัฒนธรรม 104

6. มุงความเปนเลิศ – ใฝรูใฝเรียน รูรอบ และมุงพัฒนาสูความเปนเลิศเต็มตาม ศกั ยภาพแหง ตน มนุษยทุกคน ไมวาจะมีเช้ือชาติ ฐานะ และวัยใด ตางก็มีศักดิ์ศรีแหงความเปนมนุษยเทา เทียมกัน จึงยอมมีสิทธิท่ีมิอาจจะแบงแยกกีดกันไดในอันที่จะไดรับการศึกษาอบรมที่ตรงกับ เปาหมายสูงสุดของตน อีกทั้งตรงกับความสามารถ เพศ ตลอดจนวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียม ในประเทศของตน โดยการใหการศกึ ษาอบรมนนั้ จะตอ งกลมกลืนกับความสัมพันธฉันพ่ีนองกับคน อื่นๆ เพื่อที่จะสงเสริมความเปนหนึ่งเดียวกันอยางแทจริงและสันติสุขในโลกน้ี การศึกษาอบรมที่ แทจรงิ นนั้ มเี ปา หมายในการหลอหลอมมนษุ ยเ พ่อื ใหบ รรลจุ ุดหมายสูงสุดของเขา และประโยชนสุข แหง สงั คมซ่ึงในฐานะมนษุ ย เขาเปนสมาชกิ คนหนึ่งในสังคมนน้ั และในฐานะผูใหญเขาจะตองรวม แบกรับภาระผูกพนั ทางสังคมรวมกับคนอ่นื ๆ การอบรมตามหลักพระคริสตธรรม ขอ 1 3.2 เปาหมายของโรงเรียน หนาท่ีท่ีเปนลักษณะเฉพาะของโรงเรียนคาทอลิกคือ การสรางบรรยากาศพิเศษภายใน ชุมชนโรงเรียนโดยไดรับแรงบันดาลใจจากจิตตารมณแหงอิสรภาพและความรักของพระวรสาร การชวยเหลอื ใหเ ยาวชนเติบโตขน้ึ เปน มนษุ ยใหมท ีไ่ ดร บั การชบุ สรา งจากศีลลา งบาป ในชวงเวลาที่ พวกเขากําลังพัฒนาบุคลิกภาพของตน และในที่สุด การจัดระเบียบวัฒนธรรมท้ังมวลของมนุษย ใหสอดคลองกับการประกาศขาวดีแหงการไถกู เพ่ือใหความรูที่นักเรียนคอยๆ สรางสมเก่ียวกับ โลก ชีวิต และมนุษยจะไดรับการสองนําทางดวยแสงแหงความเชื่อ ดวยเหตุน้ีเอง ในขณะท่ี โรงเรียนคาทอลิกเปดรับความกาวหนาของโลกรวมสมัยอยางท่ีควรจะเปน โรงเรียนคาทอลิกก็ชัก นําใหนักเรียนของตนทํางานใหเกิดประสิทธิผลเพื่อประโยชนสุขของบานเมือง และเตรียมพวกเขา ใหพรอมที่จะทํางานรับใชการขยายพระอาณาจักรของพระเจา ดวยการดําเนินชีวิตเผยแผธรรม เปน แบบอยา งทด่ี ี ดงั ท่ีเคยเปนมาในอดีต พวกเขาจงึ เปน ประดุจเชอ้ื แปงในชุมชนมนุษย การอบรมตามหลักพระคริสตธรรม ขอ 8 105

โรงเรียนคาทอลิกเปนทางเลือกของสังคมไทย โดย 1. จัดการศึกษาแบบคาทอลิก ที่มุงเนนงานอภิบาล และการอบรมหลอหลอมนักเรียนสู ความเปนมนุษยที่สมบูรณทั้งรางกาย อารมณ สติปญญา จิตใจและจิตวิญญาณ ดวยจิตตารมณ แหงพระวรสาร เพื่อใหนักเรียนดําเนินชีวิตในหนทางของความเปนหน่ึงเดียวกันกับผูอื่นและสราง สันตสิ ขุ ในสงั คมไทยและสังคมโลก 2. เปน ฐานการประกาศขาวดีแหง ความรักของพระเจา ซงึ่ นําความรอดพน สชู ีวติ นิรนั ดร 3. เปน สนามเผยแผธรรม ดว ยกระบวนการศึกษาทม่ี ุงแปรสภาพบุคคล เพอื่ สรางนักเรียน ใหม จี ิตอาสา และเปน ผูนาํ การเปลยี่ นแปลงในสังคม “เพื่อที่จะนําเด็กที่ทานสอนใหมีจิตตารมณของพระวรสาร ทาน ตองสอนเขาใหรูขอความเช่ือเพื่อนําไปสูความจริงขององคพระคริสตเจา ในทางปฏิบัติ ความเอาใจใส การสอนใหรูหลักการปฏิบัติตามพระศาสน จักรท่ีจําเปนอยูมากมายที่เราตองรูเพ่ือนําไปสูความรอด แตมีประโยชน อะไรทจี่ ะรหู ลกั การปฏบิ ัติเหลานั้น ถาไมพ ยายามประกอบความดี” นกั บญุ ยอหน แบพติสท เดอ ลาซาล 106

บทท่ี 4 พันธกิจของโรงเรียนคาทอลกิ ความซับซอนของโลกปจจุบันทําใหมีความจําเปนมากข้ึนที่จะตองเพิ่มการรับรูถึง อัตลักษณดานพระศาสนจักรของโรงเรียนคาทอลิก อัตลักษณของการเปนคาทอลิกนี้เองที่เปน แหลง ที่มาของคณุ ลักษณะดง้ั เดมิ ของโรงเรยี นคาทอลกิ และกอ ใหเ กิด “โครงสราง” ท่เี ปนเครอ่ื งมือ อยางแทจริงของพระศาสนจักร เปนสถานที่ในการทํางานทางดานการอภิบาลท่ีแทจริงและ เฉพาะเจาะจง โรงเรียนคาทอลิกเขารวมในพันธกิจการเผยแผธรรมของพระศาสนจักร และเปน สภาวะแวดลอมพิเศษในการใหการศึกษาแบบคาทอลิก ดวยเหตุน้ีเอง “โรงเรียนคาทอลิกจึงเปน ท้ังสถานท่ีในการเผยแผธรรม การใหการอบรมส่ังสอนท้ังครบ การกอรางสรางบุคลิกลักษณะและ บรรทัดฐานของบคุ คล รวมถึงเปนสถานท่ีเรียนรูฝ กหัด โดยผา นทางการเสวนาระหวางเยาวชนจาก พื้นเพทางศาสนาและสังคมอันหลากหลาย” ดังนนั้ ในฐานะของสถาบันทางการสอน หัวใจของ อัตลักษณของโรงเรียนคาทอลิกจึงอยูที่ธรรมชาติทางพระศาสนจักรของโรงเรียนคาทอลิกนั่นเอง โรงเรียนคาทอลิกจึงถือเปนหนวยงานของพระศาสนจักรท่ีแทจริงและเหมาะสม ก็เพราะเหตุผล ทางดานกิจกรรมดานการศึกษา “ซ่ึงความเชื่อ วัฒนธรรม และชีวิต ไดรับการบูรณาการกลมกลืน เขาดวยกัน” ดังนั้น จึงจําเปนตองเนนยํ้าวา มิติทางดานพระศาสนจักรของโรงเรียนคาทอลิกน้ี ไมไดเปนเพียงสวนประกอบสวนหนึ่ง แตเปนลักษณะที่เหมาะสมและเฉพาะเจาะจง เปน คณุ สมบตั เิ ฉพาะทซี่ ึมแทรกอยูแ ละบงบอกไดจากในทุกขณะของการดําเนินกิจกรรมทางการศึกษา เปน สวนพน้ื ฐานของอัตลักษณท่ีสําคัญที่สุด และเปนจุดรวมของพนั ธกิจทั้งมวล การสงเสริมมิตินี้ จึงควรจะเปนเปาหมายของทุกคนที่รวมกันอยูในชมุ ชนการศึกษา โรงเรียนคาทอลกิ ขณะกาํ ลังเขาสูสหสั วรรษทส่ี าม ขอ 11 ในระหวางป ค.ศ. 2012 - 2015 พันธกิจของโรงเรียนคาทอลิกมดี ังตอไปน้ี 1. ทบทวน กําหนดวิสัยทัศน จัดทําแผนพัฒนา และแผนปฏิบัติการของโรงเรียนให เปนไปตามเปา หมายของโรงเรยี นคาทอลกิ 2. จัดทําแผนงานอภิบาล จัดการสอนคําสอน คริสตศาสตร และจริยศึกษา และจัดใหมี บคุ ลากรฝายอภิบาลท่มี คี ุณภาพในสดั สว นทเ่ี หมาะสมกับขนาดของโรงเรียน 3. จัดการเรียนการสอนอยางมีประสิทธิภาพในทุกกลุมสาระการเรียนรู ที่มีบูรณาการ คุณคา พระวรสาร โดยใชเทคโนโลยีสนบั สนนุ อยางเหมาะสม 4. จัดใหผูบริหาร ครู/บุคลากร ผูปกครอง และชุมชนไดรับการอบรมอยางตอเน่ืองใน เรือ่ งคณุ คาการศกึ ษาคาทอลิก รวมทั้งทักษะทีจ่ ําเปน ในการเปนชมุ ชนแหง การเรยี นรู 107

5. ประสานความรวมมือระหวางบาน วัด โรงเรียน และชุมชน เพื่อพัฒนาการจัด การศึกษาของโรงเรยี นโดยใชภมู ปิ ญ ญาทองถิน่ 6. สรางบรรยากาศโรงเรียนตามจิตตารมณพระวรสาร โดยมีความรักและอิสรภาพเปน พน้ื ฐาน 7. สรางความเขมแข็งของเครือขายโรงเรียนของสภาฯ ในการชวยเหลือและแบงปนใน การพฒั นาโรงเรียน ตามอัตลักษณก ารศึกษาคาทอลิก 8. สรางความพรอมในการอยูรวมกันอยางยุติธรรมและสันติ ทามกลางความแตกตาง ดานเช้อื ชาติ ศาสนาและวฒั นธรรม โดยเรมิ่ ตน จากประชาคมอาเซียน 9. ชว ยเหลือและจัดการศึกษาใหแกผ ูรอโอกาส พนั ธกจิ ขา งตน เปนพันธกิจรว มกันของโรงเรยี นคาทอลิกทจี่ ะกาวไปขา งหนาดวยอัตลักษณ การศกึ ษาคาทอลิกซง่ึ แตละโรงเรยี นสามารถนําไปปรบั ใชตามบรบิ ทและสภาพแวดลอมของตน  108

บทที่ 5 พันธกิจและแผนงานตามอัตลักษณการศึกษาคาทอลกิ โรงเรียนคาทอลิกจําเปนจะตองมีเปาหมายทางการศึกษาที่มี “ลักษณะเดนเฉพาะ” ใน ความหมายที่โรงเรียนตองมีวัตถุประสงคเฉพาะของตนอยูในใจ และเปาหมายท้ังหมดจะตอง เก่ียวพันกับวัตถุประสงคดังกลาวนี้ ในเชิงรูปธรรม เปาหมายทางการศึกษาทั้งหลายจะเปนเคร่ือง กําหนดกรอบอา งอิงซงึ่ จะ  กําหนดอัตลักษณของโรงเรียน โดยเฉพาะอยางย่ิงคุณคาแหงพระวรสาร ซึ่งเปนแรง บนั ดาลใจของโรงเรยี นและจาํ เปนจะตองกลา วถงึ อยา งชัดแจง  บงบอกลักษณะจุดมุงหมายทางการสอน ทางการศึกษา และทางวัฒนธรรมของ โรงเรียนอยางชัดเจน  นําเสนอเน้ือหาในการศึกษาอบรม พรอมดวยคุณคาท่ีจะถายทอดใหนักเรียนใน ระหวา งการศกึ ษาอบรมเหลา น้ี  อธิบายเกี่ยวกับการจดั องคกรและการบริหารจัดการของโรงเรยี น  กําหนดวาการตัดสินใจเก่ียวกับนโยบายประการใดท่ีตองสงวนไวกับบุคลากรมือ อาชีพ (ผูอํานวยการและครู) นโยบายประการใดควรจะพัฒนาโดยอาศัยความชวยเหลือจากพอ แมและนักเรียน และกิจกรรมประเภทใดท่ีปลอยใหเปนเรื่องของความคิดริเริ่มอยางอิสระของครู พอแม หรือนักเรียน  ช้ใี หเหน็ ถึงวธิ ีทจ่ี ะใชในการทดสอบและประเมนิ ผลความกาวหนาของนักเรยี น มิตดิ านศาสนาของการศึกษาในโรงเรยี นคาทอลกิ ขอ 100 แผนงานตางๆ ตอไปน้ีไดถูกสังเคราะหและสรุปไวเพื่อเปนแนวทางใหแกโรงเรียนในการ นําไปปรับใชตามบริบทและสภาพแวดลอมของตน เพื่อใหบรรลุตามเปาหมายและพันธกิจของ โรงเรยี นทไี่ ดกาํ หนด 109

พันธกิจที่ 1 - ทบทวน กําหนดวิสัยทัศน จัดทําแผนพัฒนา และแผนปฏิบัติการของ โรงเรยี นใหเ ปนไปตามเปา หมายของโรงเรียนคาทอลกิ 1. สํารวจความตองการ จัดประชุมผูท่ีเก่ียวของทุกฝาย ประกอบดวย ผูบริหาร ครู บุคลากรทางการศึกษา คณะกรรมการบริหารโรงเรียน และผูปกครอง เพ่ือรวมกันทบทวน หรือ กําหนดวิสัยทัศน พันธกิจ เปาหมายและคุณลักษณะของนักเรียนใหเปนไปตามอัตลักษณของ โรงเรียนคาทอลิก และจัดทําแผนพัฒนา และแผนปฏิบัติการ เพ่ือใหโรงเรียนเปน ไปตามเปาหมาย ท่ีกําหนด โดยเฉพาะครอบคลุมถึง การพัฒนาครูและบุคลากร การพัฒนาอาคารสถานท่ี การ บรหิ ารงบประมาณ และการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา พรอมจัดแตงผูรับผิดชอบแตละโครงการ อยา งชัดเจน 2. มีระบบประกันคุณภาพภายในตามมาตรฐานการศึกษาคาทอลิก และจัดระบบกํากับ ติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการดําเนินการตามแผนที่กําหนดไว พรอมนําผลไปปรับปรุง พัฒนาในปก ารศึกษาถัดไป 3. ปรบั โครงสรา งการบรหิ ารเพือ่ สง เสรมิ การมีสวนรวมของครูและบุคลากร โดยใชระบบ ขอมลู สารสนเทศในการบรหิ ารโรงเรยี นอยางมีประสทิ ธิภาพ 4. ประเมินความพึงพอใจของผูปกครองและชุมชนตอการจัดการศึกษาแบบคาทอลิก ของโรงเรยี น พนั ธกิจที่ 2 - จัดทําแผนงานอภิบาล จัดการสอนคําสอน คริสตศาสตร และจริยศึกษา และจัดใหมีบุคลากรฝายอภิบาลท่ีมีคุณภาพในสัดสวนท่ีเหมาะสมกับ ขนาดของโรงเรยี น 1. จัดทาํ แผนอภบิ าลของโรงเรียน และแตงตั้งคณะกรรมการรับผิดชอบงานอภบิ าล โดย ใหมีผดู ูแลชวยเหลือนักเรียนเปน รายบคุ คล และใหท ุกฝายมีสวนรว ม 2. ทบทวนหลกั สตู ร แผนการสอน และกระบวนการเรียนการสอนคาํ สอนและ คริสตศา สตรศึกษา และจัดทําคูมือ ใหสอดคลองและเหมาะสมกับบริบทของสังคมไทยในปจจุบัน เพื่อให นกั เรียนไดซึมซับคณุ คา พระวรสารและใชชวี ิตเปนประจกั ษพยาน 3. ใหมีการสอนคําสอนสําหรับนักเรียนคาทอลิกอยางสม่ําเสมอ สอนคริสตศาสตร และศาสนสมั พนั ธส ําหรับนกั เรยี นทุกคน 4. สอนจริยศึกษาอยางสมํ่าเสมอ โดยมีการติดตามผลอยา งจริงจัง โดยอาจใชหลักสูตร และกระบวนการสอนของโครงการ “Growing Good” เปนแนวทางอยางมีบูรณาการกับคุณคา พระวรสาร 110

5. พัฒนาบุคลากรฝายจิตตาภิบาลใหมีคุณภาพและมีจํานวนเพียงพอกับนักเรียน และ สรางเครือขา ยครแู กนนําจิตตาภิบาล เพอ่ื ชวยเหลอื และสนบั สนุนซึง่ กันและกัน 6. สงครเู ขารบั การศึกษาหลกั สูตรจิตตาภิบาลในจาํ นวนที่เพียงพอ 7. จัดกิจกรรมคาทอลิกและกิจกรรมทางเลือกดานคุณธรรม จริยธรรมอยางหลากหลาย เชน กจิ กรรมกองหนาราเริง ยวุ ธรรมทตู YCS พลศีล พลมารยี  8. อบรมผูบริหาร ครูและบุคลากรการศึกษา จัดกิจกรรมทัศนศึกษา ดูงาน เพื่อ แลกเปล่ียน เรียนรู และสรางองคความรูอยางบูรณาการเก่ียวกับส่ือศึกษา สิทธิมนุษยชน สันติ ศึกษา เพศศาสตร และนิเวศวทิ ยา พนั ธกจิ ท่ี 3 - จัดการเรียนการสอนอยางมีประสิทธิภาพในทุกกลุมสาระการเรียนรู ท่ีมี บูรณาการคุณคา พระวรสาร โดยใชเ ทคโนโลยีสนบั สนนุ อยางเหมาะสม 1. ประชุมวางแผนเพื่อวิเคราะหหลักสูตร กําหนดโครงสรางรายวิชา จัดทําแผนการสอน ทบ่ี ูรณาการคุณคาพระวรสาร และแบบสหวทิ ยาการ 2. จัดกระบวนการเรียนการสอนท่ีมีการไตรตรอง (Reflection) ตามหลัก Reflective Pedagogy Paradigm และใชคําถามเชิงบวกท่ีไมจ ํากัดเพียง “อะไร?” แตรวมถงึ “ทําไม?” 3. จัดทําส่ือและนวัตกรรม และคูมือปฏิบัติงานและระเบียบการปฏิบัติงานที่ใช ประกอบการเรียนการสอนทส่ี อดคลอ งกับหลกั สูตรและกระบวนการเรียนการสอนตามขอ 2.1 และ 2.2 โดยใชเ ทคโนโลยีทเ่ี หมาะสม 4. จัดอบรมครูในการจัดทําหลักสูตร แผนการสอน การสอน และกระบวนการเรียนการ สอน โดยบรู ณาการคุณคา พระวรสารกบั เนอ้ื หาวิชาการ และใชเทคโนโลยีในการผลิตส่อื การสอน 5. จัดทําเครื่องมือวัดและการประเมินผล เพื่อวัดผลสัมฤทธิ์ดานองคความรู คุณคาของ องคค วามรู และคุณธรรมทบ่ี รู ณาการ รวมทั้งการทําวจิ ัยในชน้ั เรยี น 6. จัดนิเทศการสอนแบบกัลยาณมิตร เพ่ือติดตาม ชวยเหลือ และพัฒนาการจัดการ เรยี นการสอนที่มบี รู ณาการในทุกระดบั ช้นั 7. สรา งภมู คิ ุมกันใหน ักเรียนในการใชเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร โดย การจัด กิจกรรมแนะแนวการเลือกใชสือ และเทคโนโลยีการส่ือสารอยางถูกตอง เกิดประโยชนและมี จรยิ ธรรม 8. ทําโครงการพัฒนาผูเรียนเปนรายบุคคลเพ่ือศึกษา ประเมิน บันทึก และสงตอขอมูล ของผูเ รยี นเปนรายบุคคล เชน การสรางระบบดูแลชวยเหลือนักเรียน โดยสรางแบบสํารวจนักเรียน เปนรายบุคคล แลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหวางครู นักเรียน ผูปกครองในแตละระดับชั้นเรียน นํา 111

ผลสรุปมาจัดทําแผนการเรียนการสอนใหสอดคลองกับผูเรียน รวมท้ัง จัดเยี่ยมบาน เชน ครูเย่ียม นักเรยี น / นกั เรยี นเยีย่ มครู พันธกิจที่ 4 - จัดใหผูบริหาร ครู/บุคลากร ผูปกครอง และชุมชนไดรับการอบรมอยาง ตอเนื่องในเร่ืองคุณคาการศึกษาคาทอลิก รวมท้ังทักษะที่จําเปน ในการ เปน ชุมชนแหง การเรยี นรู 1. จัดอบรมครูและบุคลากรใหเขาใจถึงคุณคา และเปาหมายของอัตลักษณการศึกษา คาทอลิก และทักษะที่จําเปนเพ่ือเสริมสรางทักษะความเปนครูมืออาชีพและจิตวิญญาณครู โรงเรยี นคาทอลิก 2. จัดกิจกรรมฟนฟูจิตใจครูและบุคลากรในระดับโรงเรียน สังฆมณฑล และสภาฯ เพือ่ ใหซ ีมซบั ในคุณคา พระวรสารอยางสมาํ่ เสมอ 3. นิเทศและติดตามการปฏิบัติงานแบบกัลยาณมิตร รวมท้ัง เสริมแรงใหครูและ บคุ ลากรทําหนาท่ีทาํ หนา ที่บรรลเุ ปา หมายการศกึ ษาคาทอลิก 4. จัดกิจกรรมสงเสริมใหแกผูปกครองเขาใจและมีสวนรวม ในการหลอหลอมนักเรียน ตามอัตลักษณการศึกษาคาทอลิก เชน ปฐมนิเทศ การประชุมผูปกครองประจําป จดหมายขาว ฯลฯ 5. จัดอบรมใหค วามรูแกครูและบุคลากรตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพ่ือให เขาใจอยางลึกซึ้ง อยางมีบูรณาการกับคุณคาพระวรสาร และสงครูและบุคลากรไปดูงานใน โรงเรยี นตนแบบ พันธกิจที่ 5 - ประสานความรวมมือระหวางบาน วัด โรงเรียน และชุมชน เพ่ือ พัฒนาการจดั การศึกษาของโรงเรยี นโดยใชภ มู ปิ ญญาทองถิ่น 1. จัดกิจกรรมตางๆ เพ่ือเปดโรงเรียนสูชุมชน และชุมชนสูโรงเรียน เชน กิจกรรมวัน สําคัญของโรงเรียน วันสําคัญทางศาสนา ศูนยการเรียนรูแกชุมชนและทองถิ่น กิจกรรมศึกษา แหลงเรียนรูรอบโรงเรียน โครงการแบงปนรักและความสุขสูชุมชน (ผูรอโอกาสในสังคม) กิจกรรม ชุมชนสัมพันธ กิจกรรมวิถีชุมชนวัด โครงการศาสนสัมพันธ การใหบริการสถานท่ีแกชุมชน หรือ โครงการกิจกรรมรวมใจชาวคาทอลิกเพื่อชวยเหลือผูประสบภัย (ตามสถานการณปจจุบัน) โครงการคายสัมผสั ชวี ิต งานปราชญช าวบาน 112

2. จัดตั้งเครือขายผูปกครอง สมาคมครู-ผปู กครอง และสมาคมศษิ ยเกา ของโรงเรียน 3. เปดโอกาสใหผูปกครอง ชุมชน และภูมิปญญาทองถ่ินเขามามีสวนรวมในการจัดทํา หลกั สตู รและจัดการศึกษาของโรงเรียน 4. สาํ รวจแหลง เรียนรู ภมู ปิ ญญาทองถ่ิน และจัดทาํ ฐานขอมูลจดั การเรียนรู พันธกจิ ที่ 6 - สรางบรรยากาศโรงเรียนตามจิตตารมณพระวรสาร โดยมีความรักและ อิสรภาพเปน พ้นื ฐาน 1. สรางบรรยากาศทางกายภาพภายในโรงเรียนใหอบอุนเสมือนบาน อบอวลดวย บรรยากาศแหงอิสรภาพและความรัก รวมทั้ง ปรับภูมิทัศนใหสะอาด สงบ รมร่ืน และเปนแหลง เรียนรูท้ังทางปญญาและจิตวิญญาณ เชน หองจิตตาภิบาล ลานบุญ-ลานปญญา หองภาวนา- สมาธิ มุมพระวาจา ตนไมพูดได หองสมุดพระวาจา พระคัมภีรเคล่ือนที่ โครงการธนาคารความดี โครงการเสียงตามสาย ทางเดินคณุ ธรรม เสียงธรรมเสยี งทอง พระวาจานําชีวิต มมุ อนุสรณแมพระ ปายพระวาจา พทุ ธภาษติ -คาํ คม แหลงเรยี นรูต ามมมุ ตา งๆ ฯลฯ 2. จัดกิจกรรมสงเสริมการเรียนรู โดยใหนักเรียนเปนผูริเร่ิม รับผิดชอบ และทํางาน รวมกัน อยางอิสระและเปนมิตร โดยมีครูคอยดูแลและใหคําแนะนําอยางเหมาะสม เพื่อปลูกฝง นักเรียนใหเปนมนุษยที่สมบูรณ และศรัทธาในศาสนา ยึดมั่นในหลักธรรมตามคุณคาพระวรสาร เชน หมูบานแหงรัก พี่ชวยนอง ตาวิเศษ คลินิกภาษา คายคุณธรรม กิจกรรมสวดรวมกัน คาย ธรรมะ คายคําสอน เขาเงียบ กิจกรรมวจนพิธีกรรมทางศาสนา สัปดาหพระคัมภีร แสวงบุญทั้งใน และตางประเทศ ประกวดรองเพลงคุณธรรม กิจกรรมศาสนสัมพันธ กิจกรรมวันสําคัญ คุณธรรม นําชีวิต โครงการหมูบานคุณธรรม โครงการอบรมเพศศึกษา โครงการเสริมสรางจิตอาสา เชน โครงการระดมทุนสงเคราะห โครงการทุนการศึกษาเด็กยากไร การเย่ียมผูประสบภัย ฟนฟู ชวยเหลือคนชรา ผูปวย ผรู อโอกาส ฯลฯ 3. สงเสริมใหนักเรียนเห็นคุณคาของการภาวนา และแสวงหาความหมายของชีวิตดวย การภาวนา รคู ณุ คาของความสงบและความเงยี บ และการไตรตรอง รวมทั้งการจัดเวลาใหนักเรียน มโี อกาสภาวนาสนทนาเงียบๆ กบั พระเจา หรอื สรา งความลึกซ้งึ ในระดับจิตวญิ ญาณใหเ กิดขึน้ 113

พันธกจิ ท่ี 7 - สรางความเขมแข็งของเครือขายโรงเรียนของสภาฯ ในการชวยเหลือและ แบง ปน ในการพฒั นาโรงเรยี น ตามอตั ลกั ษณก ารศกึ ษาคาทอลิก 1. รวมประชุมวางแผน และกําหนดกลยุทธเพ่ือเสริมสรางความเขมแข็งของเครือขาย โรงเรยี นในสภาฯ 2. แลกเปล่ียนความรู บุคลากรท่ีมีความสามารถเฉพาะดานในโรงเรียนเครือขาย เพ่ือ เปน การพัฒนาทักษะใหมๆ ใหเกิดกับทุกโรงเรยี น 3. สรางความเขมแข็งของเครือขายโรงเรียนในสภาฯ เพื่อจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยน และ การเรียนรู โดยเฉพาะดานอัตลักษณการศึกษาคาทอลกิ และดานจิตตาภบิ าล เชน โครงการเย่ียม โรงเรียนในเครอื ขาย จัดนิทรรศการรวมกัน การประชมุ แลกเปลี่ยน การศึกษาดูงาน การนิเทศแบบ กัลยาณมิตร เพอื่ นํามาปรับใชใ นการพฒั นาโรงเรียน 4. จัดใหมีเว็บไซตของสภาเพื่อเผยแพรขาวสาร กิจกรรมดีเดนของโรงเรียนเกี่ยวกับ อัตลกั ษณการศึกษาคาทอลิก และแลกเปลย่ี นขอ มูลกับโรงเรยี นเครอื ขา ย 5. คัดเลือกและสรางโรงเรียนตนแบบของอัตลักษณการศึกษาคาทอลิกในดานตางๆ เชน โรงเรียนตนแบบการเรียนรูที่เนนการไตรตรอง โรงเรียนตนแบบการบูรณาการคุณคาพระวร สารรายวิชา โรงเรียนตนแบบการสอนแบบสหวิทยาการ โรงเรียนตนแบบเศรษฐกิจพอเพียง เปน ตน และสงเสริมใหม ีการแลกเปล่ยี น ศกึ ษาและดูงานจากโรงเรียนตนแบบ พันธกิจที่ 8 - สรา งความพรอ มในการอยูรวมกนั อยางยุติธรรมและสันติ ทามกลางความ แตกตางดานเชื้อชาติ ศาสนาและวัฒนธรรม โดยเริ่มตนจากประชาคม อาเซียน (ASEAN Community) 1. พัฒนาหลักสูตรและวัดผลสัมฤทธ์ิทางการศึกษาเทียบกับหลักสูตรในประเทศผูนํา ทางการศึกษา เชน สิงคโปร องั กฤษ เปน ตน 2. จัดทําหลักสูตรเฉพาะดานภาษาตางๆ ท่ีเนนในดานการสื่อสาร ทั้งการสอน ภาษาไทย-อังกฤษ โดยมีภาษาถิ่นหรือภาษาเพ่ือนบาน เชน จีน ยาวี พมา เปนวิชาเลือก หรือ กจิ กรรมเสรมิ เพือ่ สงเสรมิ ใหน กั เรยี นไดปฏบิ ตั ิจรงิ 3. จัดกิจกรรมสงเสริมทักษะทางดานภาษาใหแกนักเรียน เชน โครงการภาษานารู (กิจกรรมพูดหนาแถววันละคํา กิจกรรมเลานิทาน พูดคําคลองจอง) โครงการสัปดาหวิชาการ (การ อาน การเขียน การพูด การแขงทักษะ เชิญวิทยากรทองถิ่นมาใหความรู เสียงตามสาย) และจัดให ผูเรียนไดฝกใชภาษาตางๆ โดยการปฏิบัติจริง เชน จัดคอรส ฝกงานรวมกับหนวยงานเอกชน เชน โรงแรม รานอาหาร ตามแหลงทอ งเทยี่ วตา งๆ ฯลฯ 114

4. ศึกษาดูงาน และเรียนรูโดยการจัดกิจกรรมการเรียนรูรวมกับสถานศึกษาอื่นท่ีเนน ทางดานภาษา ทั้งในประเทศและตา งประเทศ 5. แลกเปลยี่ น เรยี นรวู ฒั นธรรม เนนการเรยี นรูประเทศเพ่อื นบาน 6. เสริมสรางทัศนคติของนักเรียนในการทํางาน ท่ีมี “Drive-for-Success” เสริมสราง ภาวะผนู ํา กลา คิด กลา แสดงความคดิ เห็น และรูจกั การทาํ งานเปนทมี พนั ธกิจท่ี 9 - ชวยเหลอื และจัดการศึกษาใหแกผ ูร อโอกาส 1. รับนักเรียนคาทอลิกทุกคนเขาเรียนในโรงเรียน และหาทุนการศึกษาแกผูรอโอกาส มี ทุนการศึกษาสําหรับนักเรียนท่ีมีความสามารถในดานตางๆ เชน ดานการเรียน ดานดนตรี กีฬา คุณธรรมจริยธรรม และทุนสําหรับนักเรียนท่ีขาดแคลนตางๆ เชน ทุนอาหารกลางวัน ทุนอุปกรณ การเรียน ฯลฯ 2. จัดโครงการระดมทุน เพ่ือใหหนวยงานอ่ืนเขามารวมสนับสนุนทุนการศึกษา รวมท้ัง ทุนการศึกษาเพ่ือผูรอโอกาส และสนับสนุนใหผูรอโอกาสไดฝกวิชาชีพ เพื่อสรางรายไดเสริม จาก การจาํ หนา ยผลิตภัณฑ โดยจดั โครงการ เชน ถนนคนเดินในโรงเรียน 115

บทที่ 6 ชุมชนการศึกษา ความกา วหนา ท่สี าํ คญั ของโรงเรียนคาทอลิก คอื การเปล่ียนสถานะของตนจากการมี ฐานะเปนสถาบัน มามีฐานะเปน ชุมชน เพอ่ื ใหม ปี ระสทิ ธภิ าพสูงขึ้นในการประกาศพระวรสาร และการอบรมมนษุ ยอยางครบครนั ทกุ ฝา ยที่เกี่ยวขอ งโดยตรงกบั โรงเรยี น เปนสว นหนง่ึ ของชมุ ชนโรงเรยี น ซ่ึงไดแก ครู ผอู ํานวยการ และเจาหนา ทท่ี างการศึกษาอื่น รวมถงึ พอแม และนกั เรียน สมาชิกของชมุ ชนโรงเรียน ยง่ิ สามารถจะพัฒนาความมุง ม่ันทจี่ ะรวมมอื กนั และกนั ดวยจิต ตารมณแหง เสรีภาพและความรกั ตามพระวรสารมากขน้ึ เทา ใด งานท่ีพวกเขาทาํ ก็ยิง่ จะบรรลุผลได มากขึน้ เทาน้ัน ดังนนั้ จึงควรเปดชอ งทางการส่อื สารระหวางสมาชกิ เหลานี้ การประชมุ กนั บอ ยๆ จะชวยใหมกี ารส่ือสารกนั และความมุง มนั่ ท่ีจะถกเถียงปญ หาท่มี รี วมกนั ก็ยิ่งจะชว ยใหมีการ สอื่ สารกันมากขึน้ มิตดิ านศาสนาของการศกึ ษาในโรงเรยี นคาทอลิก ขอ 31-32, 39 บทบาทหนาทขี่ องแตล ะฝา ยของชุมชนการศกึ ษาคาทอลกิ ไดส ังเคราะหแ ละสรปุ ไวเ พื่อ เปนแนวทางการปฏบิ ัติ ดงั ตอ ไปนี้ 6.1 บทบาทของโรงเรยี นกบั ครู โรงเรยี นตอ ครู 1. โรงเรียนเปนท่ีพักใจของครู ดวยการยกยองและเชิดชูเกียรติ และใหคาตอบแทน สวัสดิการ และผลประโยชนอ่ืนๆ แกครูและบุคลากร เพื่อใหมีความเปนอยูในสังคมอยางมีเกียรติ และเพอื่ สรางขวัญและกาํ ลังใจใหแกครู 2. โรงเรียนใหการอบรมและพัฒนาครูอยางตอเน่ืองและเหมาะสมเกี่ยวกับครู เพื่อให เปนครูที่มีคุณภาพ สามารถปฏิบัติภารกิจของโรงเรียน โดยเฉพาะอยางยิ่งในงานอภิบาล โรงเรียน กระตุนใหค รูเปน ประจักษพยานถงึ องคพ ระครสิ ต 116

ครูตอโรงเรยี น 1. ครูรับผิดชอบ เสียสละ และทุมเท ในการปฏิบัติหนาที่ สอนดวยการมีชีวิตเปน ประจักษพยาน ปฏิบัติตนเปนแบบอยางท่ีดี เปนประจักษพยานถึงองคพระคริสต ทุมเทความรู ความสามารถในการทํางาน อทุ ศิ ตน เสยี สละ และรักษาจรรยาบรรณ 2. ครูรวมมือ และทํางานเคียงคูกับพระสงฆและนักบวช เพื่อปกปอง พัฒนาพันธกิจ และสรางความเปน หนง่ึ เดียวกนั ในบรรยากาศการศกึ ษาคาทอลิก 3. ครูรัก ดูแล เอาใจใส ปกปอง และสวดภาวนาใหนักเรียนเปนรายบุคคล รวมทั้ง กระตุน เสริมแรงใหน กั เรียนรกั ในการปฏิบัติคุณธรรมอยางตอเนือ่ งและยงั่ ยืน 6.2 บทบาทของโรงเรยี นกบั พอแม โรงเรยี นตอ พอแม 1. โรงเรียนเปดโอกาสใหผูปกครองเขามามีสวนรวมในกิจกรรมของโรงเรียน และการ วางแผนการศึกษา และจดั ใหมเี ครอื ขา ยผูป กครอง 2. โรงเรียนจัดการประชุมเพ่ือปลุกจิตสํานึกใหกับพอแมในการทําหนาที่อบรมบุตรใน ฐานะครคู นแรกของลูกท่ีไมอาจทดแทนได และมีหนา ท่ใี นการติดตามเอาใจใส เพ่ิมพูนความรู และ คุณธรรมแกลูก และจัดศาสนกิจเพื่อใหพอแมและนักเรียนมีโอกาสรวมกัน และติดตามเย่ียมเยียน ครอบครวั อยา งใกลชิด พอ แมตอ โรงเรยี น 1. พอแมใหความรวมมือกับโรงเรียนในการพัฒนานักเรียนในทุกดาน และสราง บรรยากาศภายในครอบครวั ท่อี บอุน เปยมดว ยความรกั และความเชื่อตอ พระเจา 2. พอ แมใหความรวมมือในการกําหนดเปาหมาย และการดําเนินการใหบรรลุเปาหมาย ของโรงเรียน รวมทง้ั เปนวทิ ยากรใหกบั โรงเรยี น ประเมนิ ผลและใหขอเสนอแนะที่เปน ประโยชนต อ โรงเรียน 3. พอแมอบรมเล้ียงดู ปลูกฝงคุณธรรม ใหการศึกษาแกลูก ใหรูจักรักเพื่อนมนุษยและ พระเจา สรางบรรยากาศในครอบครวั ใหม ีชวี ติ ชีวา เปย มดว ยความเชอ่ื ศรทั ธาในศาสนาของตน 117

6.3 บทบาทของโรงเรยี นตอ รฐั และชุมชน 1. โรงเรียนประสานและรวมมือกับนโยบายของรัฐ และรวมมือในกิจกรรมตางๆ เพื่อ ประโยชนสวนรวม บนจุดยืนของหลักการการศกึ ษาคาทอลกิ 2. โรงเรียนเรียกรองใหรัฐสนับสนุนงบประมาณในการจัดการศึกษาอยางเหมาะสมและ เพยี งพอ และกาํ หนดทิศทางนโยบาย และมาตรฐานการศกึ ษาทีช่ ดั เจน ตอ เนื่อง และเปน เอกภาพ 3. โรงเรยี นสนับสนุนใหชุมชนเขามามีสวนรวมในการจัดการศึกษาของโรงเรียน และเขา มารวมมอื อยา งสรางสรรค 4. โรงเรียนตระหนักในหนาท่ีที่เปนชุมชนแหงการเรียนรู และเปน แหลงเรียนรูของชุมชน และมสี ว นรวมในกจิ กรรมของชมุ ชน และการพฒั นาชมุ ชน 5. โรงเรียนเผยแพรการปฏิบัติงานของโรงเรียนตอสาธารณชน สรางจิตสํานึก ความ จงรักภักดีตอชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย และวัฒนธรรมประเพณีไทย และสนับสนุนคุณคาและ ศกั ดิ์ศรขี องความเปน มนษุ ย ความยุติธรรมและสนั ติในสังคม 6.4 บทบาทของโรงเรยี นกบั พระศาสนจักร พระศาสนจกั รตอ โรงเรยี น 1. พระสังฆราชประจําทองถิ่นสรางความตระหนักใหกับพระสงฆผูรับผดิ ชอบการศึกษา ของสังฆมณฑล และวิเคราะหส มณสาสนด านการศกึ ษาคาทอลิก 2. พระสงฆ นักบวช ฆราวาสผูรับผิดชอบการศึกษาของโรงเรียนคาทอลิก ตระหนักถึง บทบาทหนา ทีข่ องตนเองตอ การจดั การศกึ ษาของโรงเรียนคาทอลิก 3. สภาการศึกษาคาทอลิกจัดการอบรม ครู บุคลากร และพอแมเกี่ยวกับอัตลักษณ การศึกษาคาทอลิก หนาท่ีอภิบาลในโรงเรียน และการบูรณาการคุณคาพระวรสารใน 8 กลุมสาระ การเรยี นรู 4. สภาฯ ปรับขอกําหนดเก่ียวกับสมาชิก เพ่ือสงเสริมการรวมเปนหน่ึงเดียวของโรงเรียน คาทอลิก โดยเหน็ ความสาํ คัญของโรงเรยี นคาทอลกิ และสรา งจุดยนื ท่เี ดน ชัด 5. สภาฯ จัดใหมีการประชุมแลกเปล่ียนความคิดเห็นระหวางโรงเรียนคาทอลิกเปน ประจํา เพ่ือการพัฒนาไปในทิศทางเดียวกัน และสรางระบบการติดตาม ดูแล ชวยเหลือ และ ประเมินผลเกี่ยวกับอัตลักษณการศึกษาคาทอลิก รวมทั้ง เสริมแรงโรงเรียนคาทอลิก โดยการ ประกาศเกยี รตคิ ุณแกโรงเรยี นและครทู ่ีดี 118

6. สภาฯ จัดทําคูมือและแหลงขอมูลเก่ียวกับการบริหารโรงเรียนคาทอลิก เพ่ือนําเสนอ Best Practice และ นาํ เสนอพัฒนาการใหมๆ ทางการศกึ ษาคาทอลกิ 7. สภาฯ เปนผูแทนโรงเรียนคาทอลิก ในการเรียกรองสิทธิอันพึงไดจากรัฐ และปกปอง โรงเรียนคาทอลิกจากนโยบายรัฐท่ีสงผลกระทบตอการศึกษาทีแ่ ทจริง และนําเสนอกฎระเบียบใหม ทีส่ นับสนนุ การจัดการศกึ ษาของโรงเรยี นคาทอลกิ โดยเฉพาะโรงเรยี นขนาดเลก็ และกลาง โรงเรยี นตอพระศาสนจกั ร 1. โรงเรียนตองซ่ือสัตยตออัตลักษณการศึกษาคาทอลิก โดยเฉพาะในการทําหนาที่ใน การประกาศขา วดีและงานอภบิ าล 119

บทที่ 7 หลักการเบอื้ งตนของการจัดกิจกรรมการเรยี นรู ตามอัตลักษณศึกษาคาทอลิก การศึกษาที่เปนคาทอลิกมีศูนยกลางที่พระเยซูคริสตผูทรงเปน “หนทาง ความจริง และ ชีวิต” (ยอหน 14:6) การศึกษาคาทอลิกจึงมีอัตลักษณท่ีเดนชัด บทความนี้เขียนขึ้นเพื่อนําเสนอ หลักการเบื้องตนของการจัดการศึกษาตามอัตลักษณการศึกษาคาทอลิกใหตรงตามเจตนารมณ เปาหมายของการศึกษาคือ การนํานักเรียนใหพัฒนาบุคลิกภาพ เพ่ิมพูนวุฒิภาวะสูความเปน มนุษยที่สมบูรณ สามารถใชชีวิตอยางมีคุณคาและมีความหมาย มีจิตวิญญาณ จิตใจ สติปญญา และรา งกายท่มี ดี ลุ ยภาพ ผสมกลมกลนื กันในความเปน มนษุ ยแท ลักษณะพิเศษของการจัดการศึกษาท่ีมีพระเยซูคริสตเปนรากฐานน้ีปรากฏเดนชัดดวย การบูรณาการวัฒนธรรมกับความเช่ือ และความเช่ือกับชีวิต การศึกษาคาทอลิกครอบคลุมความ ใสใจใน 4 ดาน คือ 1. บรรยากาศทางการศึกษา 2. การพัฒนาความเปนมนุษยของนักเรียนเปน รายบุคคล 3. ความสัมพันธระหวางวัฒนธรรมกับขาวดีของพระคริสต และ 4. การใหความ กระจางความรูท ้งั ปวงดว ยแสงแหง ความเชื่อ จากการวิเคราะหและสังเคราะหเนื้อหาของลักษณะพิเศษของการศึกษาคาทอลิก 4 ดาน ซึ่งช้ีนําโดยสมณสาสนตางๆ จากสันตะสํานักอันเกี่ยวดวยการศึกษาคาทอลิก และการฟงเสียง นักการศึกษา ผูบริหารและครูของโรงเรียนคาทอลิกในประเทศไทยจํานวนกวา 800 ทานจากการ สัมมนาเชิงปฏบิ ัติการ เรื่อง “อตั ลกั ษณก ารศกึ ษาคาทอลิก” ท่ีจัดข้ึนในชวงเวลาตั้งแตตุลาคม ค.ศ. 2010 ถึงมถิ ุนายน ค.ศ. 2012 ซึ่งไดเพม่ิ พูนความตระหนักถงึ บรบิ ทและสง่ิ ทา ทายการจัดการศึกษา ในสังคมไทยปจจุบัน อันนําไปสูการนําเสนอหลักเบ้ืองตนท่ีนําไปปฏิบัติไดในการจัดกิจกรรมการ เรียนรูของการศึกษาคาทอลิกไว 10 ประการ ดังตอไปนี้ 1. มีพระครสิ ตเ ปนรากฐานของกิจกรรมทง้ั ปวง พระเยซูคริสตเปนรากฐานของกิจกรรมการเรียนรูของการศึกษาคาทอลิกท้ังปวง การไข แสดงของพระองคมอบความหมายใหมแกชีวิต และชวยใหมนุษยกํากับความคิด การกระทํา และ ปณิธานตามหลักการพระวรสาร ทําใหวิถีแหง “บุญลาภ” เปนบรรทัดฐานของชีวิต เชนนี้แลว โรงเรียนคาทอลิกจงึ มหี ลกั การพระวรสารเปน บรรทดั ฐานทางการศึกษา (โรงเรยี นคาทอลกิ ขอ 34) 120

การศึกษาคาทอลิกจึงนําคุณคาพระวรสารมาบูรณาการในการจัดการเรียนการสอนทุก สาระการเรียนรูและทุกรายวิชา รวมท้ังมาเปนแนวทางในการจัดบรรยากาศของโรงเรียนและการ จัดกิจกรรมตางๆ นอกจากคําสอนแลว การศึกษาคาทอลิกยังนําวิถีชีวิตของพระเยซูคริสตที่ แสวงหานํ้า พระทัยของพระบิดาดวยการมีเวลาเพ่ือภาวนาฟงเสียงพระเจามาเปนแนวทางการ ดําเนินชีวิต และการปฏิบัติภารกิจการมอบความรักของพระเจาแกผูท่ีขัดสน เจ็บปวย และรอ โอกาส มาเปน การปฏิบตั ขิ องโรงเรียนดว ย 2. มีจุดหมายทางการศึกษาท่ีจะหลอหลอมใหนักเรียนมุงสูความเปนมนุษยที่ สมบรู ณ การศึกษาคาทอลิก มีจุดหมายที่จะหลอหลอมนักเรียนใหเปนมนุษยที่สมบูรณ ในทุกมิติ (โรงเรียนคาทอลิก ขอ 26-27) ทง้ั รางกาย สตปิ ญ ญา จิตใจ และจิตวญิ ญาณ ศาสนาคริสตเช่ือวา พระเจาทรงสรางมนุษยตามพระฉายาของพระเจา และทรงรักและรับมนุษยเปนบุตรของพระองค มนุษยทุกคนจึงมีศักยภาพท่ีจะพัฒนาตนใหเปนผูมีเหตุผล ใชสติปญญาเพ่ือการเรียนรู เพื่อสราง ความมคี ุณธรรมและพัฒนามโนธรรมสูความบริบูรณในฐานะบุตรพระเจา มนุษยเกดิ มาพรอมกับ ความสามารถดานตางๆ ท่ีพระเจาประทานใหมีอยูในตน ซึ่งสามารถพัฒนาใหปรากฎไดอยาง คอยเปนคอยไป จนบรรลุถึงความเปนมนุษยแทท่ีมีคุณคา มีความรับผิดชอบ รูจักควบคุมตนจาก ภายใน และมีความสามารถในการตัดสินใจเลือกและปฎิบัติไดอยางอิสระและสอดคลองกับมโน ธรรมของตนท่ีไดรับการหลอหลอมขึ้นจากการศึกษาที่มีคุณภาพ (โรงเรียนคาทอลิก ขอ 31 และ มิตดิ า นศาสนาของการศกึ ษาในโรงเรียนคาทอลิก ขอ 99) การศกึ ษาเปน การเดินทางของนักเรยี น เปนกระบวนการของการคนพบที่เพิ่มพูนขึ้นเร่ือยๆ เกดิ การเรยี นรูทใี่ หมก วา กระจางแจง กวาตอ ไปโดยไมม ีสนิ้ สดุ เพือ่ อยูในเสนทางท่ีนําสูการบรรลุถึง ความจริงทีเ่ ที่ยงแท 3. มงุ พฒั นานักเรยี นเปน รายบุคคล การศึกษาคาทอลิกใหความสําคัญตอธรรมชาติของการเรียนรูของมนุษยแตละบุคคลซึ่ง แตกตางกัน ดังน้ัน การจัดการศึกษาจึงตองคํานึงถึงศักยภาพทางรางกาย สติปญญาและจิตใจ ของนักเรียนแตละคนตามบริบทของเขา รวมถึงกระแสเรียกของแตละคนดวย (มิติดานศาสนาของ การศึกษาในโรงเรยี นคาทอลกิ ขอ 63) 121

การศกึ ษาคาทอลกิ มีนักเรยี นเปนศูนยก ลาง ผูใหการศึกษาจึงควรเริ่มตนท่ีการยอมรับและ ใหความเคารพนักเรียนอยา งที่เขาเปน กอน แลวจึงวางแผนจดั การเรยี นการสอนโดยคํานงึ ถึงวธิ ีการ เรียนรูท่ีหลากหลายในหมูนักเรียน เพื่อใหใชกระบวนการที่เหมาะสมกับนักเรียนแตละคน อันจะ ทําใหนักเรียนเช่ือม่ันในความสามารถของตน พบ และเห็นคุณคาของสิ่งท่ีเขาเปนและสามารถทํา ได 4. ใหน กั เรยี นมีสวนรว มในกระบวนการเรยี นการสอน การเปนมนุษย คือ การไดรับพระพรแหงสติปญญาและอิสรภาพ การศึกษายอมไมใช การศึกษาท่ีแทจริง หากนักเรียนไมมีสวนรวมอยางแข็งขันและอยางสมัครใจในการเรียนรูของตน นักเรียนควรไดรับการสนับสนุนใหเรียนรูดวยการลงมือทําและตอบสนองดวยสติปญญา ความ มงุ มั่น และอารมณอันละเอียดออน (มิติดานศาสนาของการศึกษาในโรงเรียนคาทอลิก ขอ 105) การศึกษาคาทอลิกควรใหความสําคัญกับการศึกษาแบบมีสวนรวม (Co-operative Learning) กลา วคือ ใหน กั เรียนรว มกนั เรยี นรูดวยความกระตอื รือรน ท้งั ของแตละบคุ คลและรวมพลังเปนกลุม — เปนชุมชนแหงการเรียนรู ไมวาจะเปนดานการเรียน การคนควา การทําแบบฝกหัด กิจกรรม นอกหลักสูตร กิจกรรมกลุม การสอบ การประชุมในช้ันเรียนและการประชุมใหญของโรงเรียน (มิติ ดานศาสนาของการศึกษาในโรงเรียนคาทอลิก ขอ 47) นักเรียนควรไดรับโอกาสในการมีสวนรวมอยางสมัครใจ ในการพัฒนาเปาหมายทางการ เรียนการสอน กระบวนการการเรียนรู และไดรับความไววางใจที่จะรับมอบหมายใหรับผิดชอบ รวมกันท่ีจะทํางานจนบรรลุเปาหมายรวม เพ่ือใหเกิดความภูมิใจในการเรียนรูของตนเองของกลุม และเจรญิ เตมิ โตข้นึ สกู ารมวี ฒุ ิภาวะ (มิตดิ า นศาสนาของการศกึ ษาในโรงเรยี นคาทอลกิ ขอ 106) 5. มุงใหน กั เรียนรูจ กั แสวงหาความจริง และเขา ถึงคณุ คา อยางเปนองคร วม แสงแหงความเช่ือคริสตชนกระตุนใหเกิดความมุงม่ันที่จะแสวงหาความรูเก่ียวกับมนุษย โลกและจักรวาล ในฐานะที่เปนสิ่งสรางของพระเจา และปลุกเราใหเกิดความรักในความจริงและ ไมพึงพอใจเพียงความรูอันผิวเผินเทานั้น (มิติดานศาสนาของการศึกษาในโรงเรียนคาทอลิก ขอ 49) การศึกษาคาทอลิกมุงใหนักเรียนแสวงหาและเรียนรูเพ่ือเขาถึงความจริงเก่ียวกับมนุษย โลกและจักรวาล ท้ังนี้อยูบนพื้นฐานความเช่ือวา มนุษย โลกและสิ่งสรางท้ังมวลมาจากพระเจา 122

สาระของความจรงิ เกี่ยวกับมนุษย โลกและจักรวาลมีอยูแ ลว และมไิ ดเ ปล่ียนแปลงไปตามกาลเวลา ความรูและความเขาใจของมนุษยในความจริงน้ีกระจางแจงขึ้นตามกาลเวลา จากการสังเกต การ คนควาแสวงหาและประสบการณของมนุษยท่ีสะสมอยางเปนระบบ และเปนกระบวนการอยาง ตอเน่ือง โดยเฉพาะโดยกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร ดวยแสงแหงความเชื่อที่วา พระเจาทรงสรางและมอบใหมนุษยเปนผูครอบครอง และดูแล โลกและสิง่ สรางอน่ื ทง้ั ปวง มนุษยจ งึ มหี นาท่ีทจ่ี ะตอ งศึกษา คน ควา และทําความเขาใจเกี่ยวกับกฎ ของโลกและจักรวาล เพื่อมนุษยจะสามารถใชชีวิตรวมกับส่ิงสรางทั้งหลายไดอยางใหความเคารพ ทะนถุ นอม และสรา งสงั คมที่ดีกวา ใหแกชนรุนหลงั และเพอ่ื ประโยชนแกสงั คมโดยรวม เปาหมายของการสอนแตละวิชามิไดอยูท่ีเพียงทําใหนักเรียนไดรับความรู แตยังให นกั เรยี นคนพบความจรงิ และเขาใจในคณุ คา ของความจรงิ นนั้ โดยอาศัยประสบการณการเรียนรใู น รูปแบบตางๆ (โรงเรียนคาทอลิก ขอ 39) เนื้อหาสาระของวิชาตางๆ ตองไมไดรับการนําเสนอเปน เพียงขอมูลความรูเทาน้ัน แตยังตองชวยใหนักเรียนไดรับการพัฒนาความสามารถและ วิจารณญาณในการวินิจฉัยวา สิ่งใดมีคุณคา ส่ิงใดจริง สง่ิ ใดเท็จ และสามารถเลือกอยางมีคุณคา จากการวินิจฉัยดังกลาว (มิติดานศาสนาของการศกึ ษาในโรงเรียนคาทอลกิ ขอ 57) นักเรียนควรไดรับการสอนใหสามารถรูถึงและใชประโยชนจากกรอบแนวคิดที่เปนระบบ ระเบียบที่ถูกพัฒนาขึ้น โดยเฉพาะกระบวนการทางวิทยาศาสตร เพื่อการแสวงหาความจริง ทั้ง ดว ยกรอบแนวคดิ เชงิ นิรนัย (Deduction) และเชิงอุปนัย (Induction) การศึกษาคาทอลกิ มงุ ที่จะชว ยใหนกั เรยี นมีความสามารถในการแสวงหาและคน พบความ จริง จนสามารถคนพบความหมาย และสัจธรรมดวยประสบการณของตน (โรงเรียนคาทอลิก ขอ 27) ไมใชเพียงรูและรับทราบในความรูที่มีอยูแลว กรอบแนวคิดแบบอุปนัย (Induction) เนนการ สะสมองคความรูโดยการคอยๆ ปะติดปะตอสวนที่ยังไมรูใหเพ่ิมข้ึนจนกอใหเกิดความรูท่ีแทจริง อยา งมีคุณคา และเปนองครวม 123

6. บูรณาการองคความรูและคุณคาขององคความรูเขากับคุณคาพระวรสารจน เปนหนง่ึ เดียว การศึกษาคาทอลิกมีแรงบันดาลใจจากคุณคาพระวรสาร โดยเฉพาะที่เก่ียวกับความรัก ความจริง ความเปนนํ้าหนึ่งใจเดียวกันและความยุติธรรม (มิติดานศาสนาของการศึกษาใน โรงเรียนคาทอลิก ขอ 47) ดังน้ัน การศึกษาตองไมเปนเพียงแตการทําใหนักเรียนสามารถเขาถึง องคความรูและคุณคาขององคความรูเทานั้น แตยังตองทําใหนักเรียนสามารถบูรณาการองค ความรูและคุณคาเขากับคุณคาพระวรสาร จนสามารถคนพบความหมายและคุณคาของชีวิตตน ได (โรงเรียนคาทอลิก ขอ 49) การบูรณาการนี้ยังชวยปลูกฝงดานจริยธรรมเพื่อใหเปนสวนหนึ่งของการถายทอดความรู อันเปนการกระตุนพลวัตรของจิตวิญญาณและชวยใหนักเรียนเกิดอิสรภาพเชิงศีลธรรม และ สามารถตดั สนิ ใจเลือกและทาํ อยา งอสิ ระและสอดคลอ งกับมโนธรรมทีถ่ กู หลอ หลอมข้นึ ตามคุณคา พระวรสาร ทั้งนี้ คุณคาพระวรสาร 21 ประการ ที่ไดรวบรวมและนําเสนอในการสัมมนาอัตลักษณ การศึกษาคาทอลิก ไดแก ความเช่ือศรัทธา ความจริง การไตรตรอง/ภาวนา มโนธรรม/ วิจารณญาณ อิสรภาพ ความยินดี ความเคารพ/ศักด์ิศรี ความสุภาพถอมตน ความซื่อตรง ความ เรียบงาย ความรัก เมตตา ความกตัญูรูคุณ การงาน การรับใช ความยุติธรรม สันติ/การคืนดี อภยั ความเปนหนึง่ การพศิ เพงสง่ิ สรา ง และความหวงั 7. มีหลักสูตรที่เสนอภาพองครวมของความเปนมนุษยเพ่ือใหเขาถึงคุณคาที่มี บูรณาการ การศึกษาคาทอลิกตั้งอยูบนหลักการท่ีวา ‘‘ความรูที่ต้ังอยูบนพื้นฐานของความเชื่อ เปน บอเกิดแหงปญญา และมุมมองชีวิต’’ หลักสูตรและแผนการเรียนรูของการศึกษาคาทอลิกตองให ภาพท่ีเปนองครวมอยางชัดเจนและเพียงพอ โดยมีจุดหมายปลายทางท่ีนักเรียนจะไดเรียนรูและ เขา ถึงคณุ คา ท่ีแทจรงิ ของสาระวิชาการที่บรู ณาการกับคุณคา พระวรสาร สาระวิชาและคุณคาที่ไดมีการบูรณาการกับคุณคาพระวรสาร (มิติดานศาสนาของ การศกึ ษาในโรงเรยี นคาทอลกิ ขอ 57-61) มแี นวทางเบือ้ งตน ดงั ตอไปน้ี 124

วชิ า คณุ คาที่มีบรู ณาการ 1. สังคมศึกษา 2. ประวัตศิ าสตร - เขาใจและเคารพในศักดิ์ศรขี องความเปน มนษุ ย และ การมีชวี ติ รวมกนั ในสงั คมอยางยุติธรรมและสนั ติ 3. วิทยาศาสตร 4. ศลิ ปกรรม/ วรรณกรรม - แสวงหาความจริงจากประวัติของสังคมมนุษยอยาง 5. คณติ ศาสตร เปนองครวม จนเกิดเปนแนวทางในการสราง มโนธรรมของตน 6. ปรชั ญา - คน พบและเขา ใจกฎของธรรมชาตทิ พี่ ระเจา สรางขึน้ เพื่อประโยชนข องมนุษยแ ละสงั คมทีย่ งั่ ยนื - พัฒนาสาํ นกึ ทางสนุ ทรภี าพ ดวยการพิศเพงถึงความ งาม และระเบยี บอันเปนนริ นั ดรของธรรมชาติ - เรียนรูตรรกและระเบียบวิธีในการแสวงหาความจริง บนพื้นฐานของการคิดดวยสติปญญาอยางมีเหตุผล และมรี ะเบียบแบบแผน - เรียนรูกรอบความคิดที่เปนระเบียบ เพ่ือเลือกตอบ คาํ ถามท่ีมีความหมายและและแสดงถงึ ความเก่ียวพนั กันของมนษุ ย โลก จกั รวาลและพระเจา ยง่ิ กวานัน้ การศึกษาคาทอลิกเนนการทํางานแบบสหวิทยาการที่นําวิชาตางๆ มาประสาน ซึ่งกันและกัน ซึ่งจะใหผลในเชิงบวก เน่ืองจากมีปญหาและหัวขอบางประการซ่ึงการพิจารณาใน วงจํากัดเพียงวิชาหนึ่งวิชาใดไมสามารถกระทําไดโดยงาย การทํางานในลักษณะนี้ควรจะ พิจารณารวมเอาประเด็นทางหลักศาสนาเขาไวดวย เพราะประเด็นทางหลักศาสนามักจะถูกหยิบ ยกข้ึนมา เมื่อมีการพิจารณาหัวขอเกี่ยวกับมนุษย ครอบครัว สังคม หรือประวัติศาสตร (มิติดาน ศาสนาของการศกึ ษาในโรงเรียนคาทอลิก ขอ 64) 8. มีกระบวนการเรยี นการสอนทเี่ นน การไตรตรอง การไตรตรอง (Reflection) เปนขั้นตอนท่ีสําคัญยิ่งของกระบวนการการศึกษาคาทอลิก เพราะจะทําใหเกิดความสํานึกเชิงวิพากษในการพิจารณาตรวจสอบขอเท็จจริง เพื่อใหเกิดการ ไตรตรองจึงควรมีการต้ังคําถามอยางสม่ําเสมอ ไมเพียงแตคําถาม ‘อะไร’ และ ‘อยางไร’ แต รวมถึง ‘ทําไม’ ดวย เพื่อชี้ใหเห็นและเจาะลึกถึงผลลัพธ เกิดการตรวจสอบและตีความขอเท็จจริง 125

จากประสบการณ (มิติดานศาสนาของการศึกษาในโรงเรยี นคาทอลิก ขอ 108) อันจะนําไปสูการ เรยี นรูทีเ่ ขาถงึ คุณคา และความหมายถึงระดับจิตวญิ ญาณ การไตรตรองดวยคําถามที่ดีชวยใหนักเรียนมีสํานึกเชิงวิพากษในการพิจารณาตรวจสอบ ขอเท็จจริง และรูจักคิดอยางมีวิจารณญาณ แทนท่ีจะยอมรับขอเท็จจริงใดๆ โดยไมลืมหูลืมตา รวมท้งั นาํ สกู ารสมั ผัสสัจธรรมในระดับจิตใจและจิตวญิ ญาณ 9. มคี รเู ปนแบบอยา ง ผเู อือ้ ใหเกิดการเรยี นรู และเพือ่ นรวมทางชวี ติ การศึกษาคาทอลิกเรียกรองใหครูใชชีวิตเปนประจักษพยานท่ีนักเรียนสัมผัสได (โรงเรียน คาทอลิก ขอ 8) กลาวคือ เปนตนแบบในการประพฤติปฏิบัติท่ีดี ปฏิบัติในสิ่งที่สอน เปนตัวอยาง ในการใฝเรียนรูอยูเสมอ รวมท้ังเปนผูที่รัก และส่ือสารความจริงที่จะใหนักเรียนเห็นคุณคาของ ความจริงในตัวของมันเอง ในขณะเดียวกัน ครูมีหนาท่ีในการจัดประสบการณการเรียนรูที่ดีและเหมาะสมใหแก นกั เรยี น ครพู ึงวางแผนการเรียนรูใหเหมาะสมกับความสามารถ และความตองการของนักเรียนแต ละคน ครูตองใหกําลังใจ กระตุน ใหคําแนะนําชวยเหลือ ตลอดจนตักเตือนอยางเปนมิตร เพ่ือให เกิดผลท้ังทางวิชาการและทางศีลธรรม และท่ีสุด ครูภาวนาใหแกนักเรียนแตละคน (มิติดาน ศาสนาของการศึกษาในโรงเรยี นคาทอลิก ขอ 100) ครพู ึงใสใจในการพัฒนาตนเองทัง้ ในดานวิชาความรู จิตวิทยาในการจดั การเรียนการสอน และใหคําแนะนําแกนักเรียน ตลอดจนพัฒนาจิตใจและจิตวิญญาณของตนเองอยางสม่ําเสมอ เปดรับแรงบันดาลใจจากพระจิตเจา และพระพรของพระองค คณะครูรวมกันเปนประจักษพยาน ถึงการเปนชุมชนแหงการเรยี นรดู ว ยการทาํ งานรวมกันอยา งรว มอดุ มการณ ภาวนาดวยกนั สามัคคี รับผิดชอบ เสียสละและอุทิศตน 126

10. มีความเปนชุมชน (Community) และเสริมสรางจิตวิถีแหงความเปนหนึ่ง เดียวกนั (Spirituality of Communion) ความเปนชุมชนเปนหัวใจสถานศึกษาคาทอลิกและการใหการศึกษาอบรมดวยวิถีจิตแหง ความเปนหน่ึงเดียวกัน และเพ่ือวิถีจิตแหงความเปนหนึ่งเดียวกันเปนเปาหมายที่สําคัญย่ิงของ การศึกษาคาทอลิกอันนาํ สูก ารสรางอาณาจกั รของพระเจา (เทยี บ มิติดา นศาสนาของการศึกษาใน โรงเรยี นคาทอลกิ ขอ 11) บรรยากาศทางการศกึ ษาของโรงเรยี นคาทอลกิ อยูทคี่ ุณภาพของความสัมพันธในมิติตางๆ อันไดแกความสัมพันธกลมกลืนเปนหนึ่งเดียวกันของกายและจิตในความเปนมนุษยแท ความสัมพันธกับพระผูสราง กับเพ่ือนมนุษย และกับส่ิงสรางทั้งปวง โรงเรียนคาทอลิกสงเสริมการ สรางความสัมพันธ (Community Building) นักเรียนเรียนรูที่จะเปนผูมีความคิดอยางมี วิจารณญาณบนพื้นฐานของความเช่ือ และดวยจิตตารมณของความรักและอิสรภาพ เติบโต รวมกับผูอ่ืนในชุมชน เอื้ออาทรตอผูอ่ืน จากแบบอยางของความเปนชุมชนของครูและบุคลากรใน โรงเรียน และจากการสรางบรรยากาศเพ่ือความสัมพันธท่ีดีระหวางบุคคล มิติความเปนชุมชนน้ี มิไดเปนเพียงสวนประกอบสวนหนึ่งเทานั้น แตเปนลักษณะเฉพาะและเปนคุณสมบัติที่ซึมซับอยู และบงบอกไดใ นทุกขณะของการดําเนินกจิ กรรมทางการศึกษา 127

บทสรปุ การศกึ ษาคาทอลิกเกดิ ขน้ึ ไดต องอาศยั ชมุ ชนทไ่ี ดรบั แรงบันดาลใจจากจิตตารมณของพระ เยซคู รสิ ต พระวรสารของพระเยซูคริสตที่ใหเรารกั พระเจาและรักเพอ่ื นมนุษยเปนแรงกระตุนใหเกิด สังคมที่ต้ังอยูบนพ้ืนฐานแหงความเอื้ออาทร ซึ่งแสดงออกดวยสัมพันธภาพอันดีในหมูโรงเรียน คาทอลิกดว ยกัน และกับโรงเรยี นอน่ื ๆ การศึกษาคาทอลิกตองการกระตนุ สรางแรงจูงใจใหนักเรียนปรารถนาทีจ่ ะเรยี นรู เพอ่ื ท่จี ะ เขาใจและรักในความจริงเก่ียวกับมนุษย โลก และจักรวาล อันนําสูการอุทิศตนรับใชผูอ่ืน และทํา ใหโลกนี้นาอยูขึ้น การสอนตางๆ ไมเปนเพียงแตทําใหเกิดการรับความรูอยางผิวเผิน แตทําให เขาใจในคุณคา และคน พบความจรงิ อกี ดวย การศึกษาคาทอลิกจึงใหความสําคัญกับกรอบแนวคิด เชิงอุปนัย เพราะจะทาํ ใหนักเรียนเขาใจและเขาถึงองคความรูและคุณคาอยางเปนองครวม การให ความสําคัญกับความเปนองครวมมีความสําคัญมากเพราะจะทําใหนักเรียนสามารถมองและ ตีความประสบการณของตนจากทุกแง ทกุ มมุ การศึกษาคาทอลิกตองการปลุกสติสัมปชัญญะของนักเรียน ซ่ึงจะทําใหนักเรียนวิเคราะห ไตรต รองขอ เทจ็ จริง และความรตู างๆ อยา งมีวจิ ารณญาณ จนสามารถแยกแยะสิ่งที่ถูกตองและส่ิง ท่ีเปนจริงออกจากสิ่งตรงกันขาม ดวยมโนธรรมที่ไดรับการปลูกฝงและหลอหลอมดวยคุณคา พระวรสารที่ถูกบูรณาการในหลักสูตรและกระบวนการเรียนการสอน กระบวนการศึกษาคาทอลิก จงึ เนน ใหน ักเรยี นไตรต รองประสบการณข องตนดวยคณุ คา พระวรสาร จนมีความสามารถตัดสินใจ เลือกและปฎิบัตดิ วยมโนธรรมท่ถี ูกตองและเทย่ี งตรง และมจี ิตวญิ ญาณท่แี สวงหาสัจธรรม การศกึ ษาคาทอลิกสง เสรมิ ใหนกั เรียนยอมรบั ท่ีจะเสียสละและเพียรทนในการทํางาน ตาม ความสามารถ และตามกระแสเรียกของตน การศึกษาคาทอลิกมีนักเรียนเปนศูนยกลาง และตอง ใหนักเรียนมีสวนรวมในกระบวนการเรียนการสอนตลอดจนเรียนรูรวมกับผูอื่นได เพราะความเปน ชมุ ชนทม่ี วี ถิ ีจิตท่ีลกึ ซึ้งเปนหัวใจของการศึกษาคาทอลกิ การศึกษาคาทอลิกจะเปนจริงไดโดยคณะครูผูรวมกันใชชีวิตเปนประจักษพยาน เปน ชุมชนท่ีมีความลึกซึ้งในวิถีจิต เปนแบบอยางท่ีดีและสรางสรรค ครูแตละคนนอกจากเปนผูเอ้ือให เกิดการเรียนรู ครูยังเปนเพื่อนรวมทางชีวิตของนักเรียน เพื่อสงเสริมความสัมพันธที่มีระหวาง บุคคล และความเปนชุมชนทีก่ า วเดินในหนทางสูค วามจริง ความดี และความงามดวยกัน 128

ดวยการจัดการศึกษาแบบคาทอลิกน้ี โรงเรียนคาทอลิกจัดการศึกษาท่ีมีคุณภาพและ ครบถวนบริบรู ณแ กเดก็ และเยาวชนเพ่ือพัฒนาเขาเหลานัน้ โดยไมจ ํากดั ความเชือ่ ทางศาสนา ในโรงเรยี นคาทอลิก ขาวดขี องพระครสิ ตถกู แสดงใหเ ห็นประจักษดว ย - การเปนชมุ ชนแหงความเช่ือ รับใช ภาวนา และโมทนาคุณพระเปน เจา - การพัฒนานักเรียนเปนรายบุคคลใหบรรลุถึงศักยภาพของเขา ในบรรยากาศแหง ความปต ิยนิ ดี อิสรภาพ ความเคารพซ่ึงกันและกัน ความทาทาย ความรวมมือรวมใจ และความร่ืน เริง - การสรางเสริมชีวิตของนักเรียนใหครบครัน ท้ังดานสติปญญา รางกาย จิตวิญญาณ ศีลธรรม สังคม และอารมณ - การสงเสริมจิตตารมณแหงความรัก ความยุติธรรมในสังคม ความตระหนักรูในความ เปนไปของโลก และเขาอกเขาใจผูอ่ืน อันจะนําไปสูการแสวงหาและรวมมือกับผูอ่ืนอยางเปน รูปธรรม - วัฒนธรรมแหงความอดกลั้น ซึ่งยอมรับ เคารพ สงเสริม รับฟง แสวงหาความเขาใจ รวมกัน ไววางใจ พรอมที่จะคืนดี สมานฉันท และสามารถอยูรวมกันอยางสันติไดในทามกลาง ความแตกตางหลากหลายทางอตั ลกั ษณของแตละคน และ - การเตรียมนักเรียนใหสามารถท่ีจะดําเนินชีวิตที่มีคุณคาและมีความหมาย อันจะ กอ ใหเกิดประโยชนสขุ ตอสว นรวม  129

บทท่ี 8 การดําเนนิ การเพ่อื มาตรฐานคณุ ภาพ ตามเจตนารมณของพระราชบัญญตั กิ ารศึกษาแหง ชาติ ดวยอัตลกั ษณก ารศึกษาคาทอลิก ศาสนจักรคาทอลิกเห็นเปนหนา ท่ีในการจัดใหมีโรงเรียนคาทอลิกในทุกสังคมท่ีมีศาสนิกชน คาทอลิกในสังคมน้ัน เพราะเปนหนาท่ีของพระศาสนจักรที่จะชวยพอแมที่เปนสมาชิกของ ศาสนจักรในการพัฒนาลูกสูความเปนมนุษยที่สมบูรณ อันเปนเปาหมายของชีวิตมนุษยที่พระเจา ประทานให “...ปราศจากโรงเรียนคาทอลิกจงึ เปนความสูญเสยี อยางใหญหลวงของอารยธรรมและ ของเปาหมายทางธรรมชาติและเปาหมายเหนือธรรมชาติของมนุษย” (โรงเรียนคาทอลิก ขอ 15) โรงเรียนและมหาวิทยาลัยคาทอลิกไดรับใชประชาคมโลกอยางมีคุณภาพสืบเนื่องมาเปนเวลา ยาวนาน และเปนที่นิยมของสังคม แมในบรรดาผูที่มิไดเปนคาทอลิกก็มีหลายครอบครัวที่นิยมให บุตรเรยี นในโรงเรยี นคาทอลกิ ในการเปนโรงเรียนคาทอลิกที่มีอัตลักษณชัดเจนนั้น ศาสนจักรคาทอลิกถือเปนหนาที่ท่ีจะ รวมมือกับรัฐในการจัดการศึกษาท่ีมีคุณภาพ “...ส่ิงที่ไมทําใหเกิดคุณลักษณะของความเปน โรงเรยี น ยอ มไมใชคณุ สมบตั ขิ องโรงเรียนคาทอลิกเชน กนั ” (โรงเรียนคาทอลิก ขอ 25) ดังน้ันเมื่อประเทศไทยกําหนดมาตรฐานการศึกษาแหงชาติ และกระทรวงศึกษาธิการ ประกาศใชมาตรฐานการศึกษาข้ันพ้ืนฐานเพื่อการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษา โดย อาศัยกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลักเกณฑ และวิธีประกันคุณภาพการศึกษา พ.ศ. 2553 และ สํานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องคการมหาชน) ไดกําหนดตัวบงช้ีใน การประเมินคุณภาพรอบสาม (พ.ศ. 2554-2558) แลว โรงเรียนคาทอลิกพึงพิจารณาและ ดําเนินการใหโรงเรียนมีมาตรฐานคุณภาพอยางมีความหมายลึกซ้ึงในอัตลักษณการศึกษา คาทอลิกดวย เพราะภารกิจการจัดการศึกษาคาทอลิกและภารกิจการจัดการศึกษาตามนโยบาย ประเทศไทยนี้มิไดแปลกแยกจากกัน หากแตสงเสริมซึ่งกันและกัน ประเทศชาติตองการการศึกษา ทสี่ ง เสรมิ คุณคาทางจิตใจและจิตวิญญาณเปนอยางยิ่ง ดวยเหตุผลดังกลาว สภาการศึกษาคาทอลิกขอเสนอการวิเคราะหเจาะลึกถึงความหมาย ของมาตรฐานคุณภาพ และตัวช้ีวัดหลักในการดําเนินการ ท่ีนําสูการพัฒนามนุษยสูความสมบูรณ ในอัตลักษณการศึกษาคาทอลิก เพ่ือเปนเครื่องมือท่ีผูบริหารสามารถใชไดกับบุคลากร ซึ่งเม่ือมี ความเขา ใจทต่ี รงกันแลว การดําเนินการเพ่ือมาตรฐานคุณภาพยังเปนภารกิจที่กระทาํ เชนเดียวกับ 130

โรงเรียนที่จัดการศึกษาขั้นพื้นฐานทุกสังกัด แตกระทําดวยอัตลักษณความเปนโรงเรียนคาทอลิก เปนพ้ืนฐาน ท่ีสรางแรงบันดาลใจและปณิธานในการจัดการศึกษาอยางมีคุณภาพ รวมทั้ง ตอบสนองขอเรียกรองของพระศาสนจักรที่ขอใหเปาหมายทางการศึกษา และเปาหมายทางการ อบรมสอดคลองกบั อตั ลักษณโ รงเรยี นคาทอลกิ (มิติดานศาสนาของการศกึ ษาในโรงเรียนคาทอลิก ขอ 100) มาตรฐานการประเมินเพื่อใชในการประเมินในการประกันคุณภาพภายใน ควรมี วัตถุประสงคเพื่อปรับปรุงและพัฒนาโรงเรียนในการจัดการศึกษาแบบคาทอลิกอยางตอเนื่องและ ย่ังยืน ดังนั้น มาตรฐานในการประเมินจึงควรเนนการประเมินกระบวนการในการจัดการเรียนรู มากกวา ผลลพั ธแ ละผลกระทบ การวัดผลลพั ธหรอื ผลกระทบไมส ามารถช้ีใหเหน็ ถงึ ประเด็นทค่ี วรพฒั นาหรือปรบั ปรงุ ได อยางชดั เจน การหลอหลอมนกั เรียนใหมคี ณุ ลักษณะตามอัตลกั ษณข องโรงเรียนทกี่ าํ หนดข้นึ ตาม คณุ คาพระวรสารเปน กระบวนการที่ตอ เนอ่ื งและยาวนาน นอกจากนั้น การมีคณุ ลักษณะที่กําหนด สะทอ นใหเห็นไดจ ากพฤตกิ รรมของนกั เรยี น ซง่ึ พัฒนาตามวัยของนักเรยี น ไมมเี คร่ืองมือการวัดที่ เช่อื ถอื ไดในงบประมาณทเี่ หมาะสม ทจี่ ะสามารถประเมนิ นกั เรียนแตล ะคนวา มีคณุ ลักษณะที่ กําหนดหรือไมเพยี งใด ท้ังน้ี ดวยความตระหนกั ในหนาทขี่ องโรงเรียนทเี่ ปนเสมอื นผูป ลูกและผรู ดน้ํา แตเปนพระเจา ที่ทรงเปนผูบันดาลใหนักเรียนเติบโตข้ึน ตามกระแสเรียกของเขาแตละคน (เทียบ 1 โครินธ 3:6) การประเมินเพ่ือการประกันคณุ ภาพภายใน จงึ ควรเปน การประเมินความพยายามของโรงเรยี นโดย ผานการทํางานของผูบริหาร ครู และบุคลากร ในการทําหนาท่ีปลูกและรดน้ํา เพ่ือพัฒนาและ ปรับปรงุ ความพยายามนั้นตอไปอยา งตอเนือ่ งและยั่งยนื ตวั บง ชห้ี ลกั ในการดาํ เนินการไดถูกนําเสนอไวในเอกสารนเ้ี พื่อใชเ ปน แนวทาง มี 12 ตัว คือ 1. แผนพัฒนาและแผนปฏิบัติการท่ีทําอยางมีสวนรวมและแสดงอัตลักษณการศึกษา คาทอลกิ ท่ชี ดั เจน และมรี ะบบการประเมินในการประกันคุณภาพภายใน 2. แผนการสอน กิจกรรมการเรียนรู และการนิเทศท่ีเขาถึงคุณคาอยางเปนองครวม มี การบูรณาการคุณคาพระวรสารโดยเนนคุณลักษณะตามเปาหมาย มีการไตรตรองและการมีสวน รว มของผูเ รยี น 131

3. กิจกรรมสงเสริมการเรียนรูที่มีผูเรียนเปนผูริเริ่ม รับผิดชอบ และทํางานรวมกันอยาง อิสระและเปนมติ ร 4. ระบบบันทึก วิเคราะห และสง ตอขอมลู เพื่อพัฒนาผเู รยี นเปน รายบุคคล 5. การประเมินและวัดผล และการวิจัยในช้ันเรียนที่เนนการพัฒนาของผูเรียนมากกวา คะแนน 6. แผนงานดานจิตตาภบิ าล ซ่ึงครอบคลุมการอบรมครูดานจริยธรรมและศีลธรรม และ การสอนคําสอน ครสิ ตศาสตร และจรยิ ศึกษาสําหรับผเู รียน 7. การฝกอบรม ศึกษาดูงานของครูในการจัดการเรียนการสอนตามหลักการศึกษา คาทอลกิ 8. บรรยากาศโรงเรียนท่ีอบอุนเสมือนบา นและเปนแหลงเรียนรูท้ังทางสติปญญาและจิต วญิ ญาณ 9. โครงสรางการบรหิ าร และการบรหิ ารจัดการแบบมสี วนรว ม 10. การใหความรู สรางความเขาใจและความรวมมือกับผูปกครองและชุมชนในการจัด การศกึ ษาแบบคาทอลกิ 11. การระดมทนุ เพือ่ สนับสนนุ โรงเรียนและการใหทุนการศึกษา 12. ผลคะแนนเฉล่ียรายวชิ าท่ีสูงกวาคะแนนเฉล่ยี ระดบั ชาติ 132

การดาํ เนนิ การเพอ่ื มาตรฐานคุณภาพ ตามเจตนารมณข องพระราชบญั ญตั กิ ารศึกษาแหง ชาติ ดว ยอัตลักษณการศึกษาคาทอลิก ตามมาตรฐาน ตัวบงช้ีแนบทา ยประกาศกระทรวงศกึ ษาธิการ เรอ่ื งใหใชม าตรฐานการศกึ ษาขนั้ พ้ืนฐานฯ ในการประกนั คณุ ภาพภายใน มาตรฐาน/ตวั บง ช้ี ตัวบง ช้ีหลักในการ นํ้าหนกั ดําเนินการ (KPI) (คะแนน) ตัวบงชี้ รวม มาตรฐานดา นคุณภาพของผูเ รียน 30 มาตรฐานท่ี 1 ผูเรยี นมีสุขภาวะท่ีดีและมีสุนทรยี ภาพ 5.0 1.1 มีสขุ นสิ ยั ในการดแู ลสุขภาพและออก  แผนการสอน กจิ กรรมการเรียนรู 0.5 กาํ ลังกาย สมํา่ เสมอ และการนเิ ทศที่เขา ถงึ คณุ คา 0.5 เพือ่ ใหผ ูเรียนพัฒนารา งกายและจติ ใจเต็ม อยางเปน องคร วม มกี ารบรู ณา 1.0 ตามศกั ยภาพของตนท่ีพระเจา ประทานให การคุณคา พระวรสารโดยเนน 1.0 และสรางความพรอมในการรบั ใชส งั คม คณุ ลักษณะตามเปา หมาย มี 1.2 มนี ้าํ หนกั สวนสงู และมีสมรรถภาพทาง การไตรตรองและการมีสว นรว ม กายตามเกณฑมาตรฐาน เพื่อใหผูเรยี นมรี างกายทส่ี มบรู ณอยา งท่ี ของผเู รยี น  ระบบบันทกึ วเิ คราะห และสง พระเจา ประทานใหแกเขา และตระหนักใน ตอขอมลู เพ่ือพัฒนาผูเรียนเปน ความรบั ผดิ ชอบตอการดูแลรา งกายของตน รายบุคคล  กจิ กรรมสงเสรมิ การเรยี นรูที่มี 1.3 ปอ งกันตนเองจากสิ่งเสพติดใหโ ทษและ ผูเรยี นเปน ผูริเรม่ิ รับผิดชอบ หลกี เลี่ยงตนเองจากสภาวะทีเ่ สย่ี งตอ และทาํ งานรวมกันอยางอสิ ระ ความรุนแรง โรค ภยั อบุ ัติเหตุ และ และเปนมติ ร ปญหาทางเพศ บนพืน้ ฐานของความภมู ิใจและเคารพใน ศกั ดิ์ศรคี วามเปนมนษุ ย และคุณคา ของชวี ติ ของตนในฐานะฉายาลกั ษณข องพระเจา 1.4 เห็นคุณคาในตนเอง มีความม่ันใจ กลา แสดงออกอยางเหมาะสม ดว ยตระหนักในศกั ยภาพท่จี ะรกั และรับใช ผอู ่นื และเหน็ คุณคา ในตนเองในฐานะเปน สง่ิ สรางและฉายาลกั ษณของพระเจา 133

1.5 มีมนุษยสัมพนั ธทีด่ แี ละใหเ กียรติผอู ่นื 1.0 1.0 ภายใตจ ิตตารมณแหง อสิ รภาพและความรัก 2.0 เพราะทกุ คนมคี ุณคาและศกั ดศิ์ รีเสมอกัน 1.0 1.6 สรา งผลงานจากการเขารวมกิจกรรม 1.0 ดานศิลปะ ดนตรี/นาฏศลิ ป กีฬา/ นันทนาการ ตามจนิ ตนาการ ซง่ึ เปน หนทางเขาถงึ ความงามอันเปนมติ ิ หนึง่ ของสัจธรรม และซาบซึ้งใน สุนทรียศาสตรเพื่อคนพบคุณคาและความ งามของพระเจา ผา นงานเหลานนั้ มาตรฐานท่ี 2 ผูเรยี นมีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม และคานิยมท่ีพึงประสงค 5.0 2.1 มคี ุณลกั ษณะท่ีพึงประสงคต ามหลกั สูตร  แผนการสอน กจิ กรรมการเรยี นรู โดยเนน คุณลกั ษณะตามคุณคาพระวรสาร และการนิเทศทเี่ ขาถึงคณุ คา ซงึ่ จะทําใหผูเ รียนเปน คนที่สมบูรณ รกั ผูอืน่ อยา งเปนองคร วม มีการบรู ณา เปน มีความเคารพในชวี ิตทกุ ชวี ติ ให การคณุ คา พระวรสารโดยเนน ความสาํ คญั กบั ความยตุ ธิ รรม สนั ตภิ าพ คุณลักษณะตามเปาหมาย มี และการอยูร วมกันอยา งสงบสุข (หรือ มี การไตรตรองและการมสี ว นรวม คุณลักษณะตามเปาหมายของโรงเรียน) ของผเู รยี น 2.2 เออ้ื อาทรผอู ่ืนและกตัญูกตเวทตี อ ผูมี  แผนงานดานจติ ตาภิบาล ซง่ึ พระคุณ ครอบคลุมการอบรมครดู า น เพราะคุณธรรมหลกั ของครสิ ตศาสนาคือ จรยิ ธรรมและศีลธรรม และการ การรจู ักรัก ใหอ ภยั และรูคณุ สอนคําสอน คริสตศาสตร และ จรยิ ศกึ ษาสําหรบั ผูเ รียน 2.3 ยอมรับความคิดและวัฒนธรรมที่ แตกตาง  กจิ กรรมสง เสรมิ การเรียนรูท่ีมี ดว ยตระหนักในคณุ คา ของอิสรภาพท่ี ผเู รียนเปนผูริเริม่ รบั ผดิ ชอบ พระเจา ประทานแกม นุษย และพบความจรงิ และทํางานรว มกนั อยางอสิ ระ และความดงี ามในความหลากหลายของแต และเปน มติ ร ละบุคคล และกลุมชนต้ังแตอดีตกาล ยอมรบั และไมตอบโตค วามรุนแรงและ  บรรยากาศโรงเรียนท่ีอบอุน ความเปน อริ เสมือนบานและเปนแหลงเรยี นรู ทง้ั ทางสตปิ ญ ญาและจติ วิญญาณ 134

2.4 ตระหนัก รูคุณคา รว มอนรุ ักษและ 1.0 พัฒนาส่งิ แวดลอม ใชทรัพยากรธรรมชาติอยา งมีประสทิ ธภิ าพ และประสิทธิผล เพราะพระเจาประทานโลก และสรรพสิง่ ใหแ กม นษุ ย และฝากใหดแู ล เพอ่ื ตกทอดเปนมรดกจากรนุ หนง่ึ สอู กี รุน หน่ึง มาตรฐานที่ 3 ผูเรียนมที ักษะในการแสวงหาความรูดว ยตนเอง รักเรยี นรู และพฒั นาตนเอง 5.0 3.1 มนี ิสัยรักการอา นและแสวงหาความรู  แผนการสอน กจิ กรรมการ 2.0 ดวยตนเองจากหองสมุด แหลงเรียนรู เรยี นรู และการนิเทศที่เขาถึง และส่อื ตา งๆ รอบตัว คณุ คา อยางเปน องคร วม มี 1.0 เพือ่ ใหผ เู รยี นสามารถเรียนรแู ละไตรตรอง การบรู ณาการคณุ คา พระวรสาร 1.0 จากประสบการณของตนเองและผูอ ื่น และ โดยเนน คุณลักษณะตาม 1.0 รูจักแสวงหาความถูกตอ ง ความจรงิ และ เปา หมาย มกี ารไตรตรองและ ความงามของชีวติ จนสามารถมศี กั ยภาพที่ การมีสวนรวมของผเู รยี น จะพัฒนาสคู วามเปนมนุษยท บี่ รบิ รู ณ  แผนงานดา นจติ ตาภิบาล ซ่งึ 3.2 มที กั ษะในการอา น ฟง ดู พูด เขยี น และ ครอบคลุมการอบรมครดู าน ต้งั คาํ ถามเพอ่ื คน ควาหาความรเู พม่ิ เติม จริยธรรมและศลี ธรรม และการ รจู กั แสวงหาความรู และไตรตรองสิ่งที่ได สอนคําสอน คริสตศาสตร และ เรยี นรูใ นทกุ กรณี อันจะนาํ สภู ูมปิ ญ ญา และ จรยิ ศกึ ษาสาํ หรบั ผูเรียน การเรียนรเู พื่อชีวติ  ระบบบันทึก วิเคราะห และสง 3.3 เรยี นรูร วมกันเปน กลมุ แลกเปลี่ยน ตอขอมูลเพ่ือพัฒนาผเู รียนเปน ความคิดเห็นเพ่อื การเรียนรูร ะหวา งกนั รายบคุ คล สามารถเรียนรจู ากประสบการณของคนอืน่ โดยผา นการฟงอยางเปดใจและการ  กจิ กรรมสง เสรมิ การเรียนรูทมี่ ี ไตรต รองของตนเอง เพราะพระพรของพระ ผูเ รียนเปนผูริเรม่ิ รับผดิ ชอบ เจามาสมู นษุ ยแตละคนผานทางผูอื่นดว ย และทํางานรวมกนั อยางอิสระ และเปน มติ ร 3.4 ใชเ ทคโนโลยใี นการเรียนรูแ ละนาํ เสนอ ผลงาน และสะทอ นถึงคณุ คาท่ีแทจ รงิ ของผลงานท่ี นําเสนอนั้น โดยตระหนกั ในคุณคาของ เทคโนโลยีที่เปนเครื่องมือในการเรยี นรูและ สอ่ื สาร และใชเ ทคโนโลยีอยา งมี วจิ ารณญาณและมโนธรรมแยกแยะ 135

มาตรฐานที่ 4 ผเู รียนมีความสามารถในการคดิ อยางเปน ระบบ คิดสรางสรรค ตัดสนิ ใจ 5.0 5.0 แกปญหาไดอ ยางมีสติสมเหตุผล 4.1 สรปุ ความคิดจากเร่ืองท่ีอา น ฟง และดู  แผนการสอน กจิ กรรมการเรียนรู 2.0 และสือ่ สารโดยการพดู หรือเขียนตาม และการนเิ ทศท่เี ขาถึงคุณคา ความคิดของตนเอง อยางเปน องครวม มีการบูรณา 1.0 โดยอา น ฟง และดูในสิ่งทแ่ี ฝงดว ยคณุ คา ที่ดี การคุณคา พระวรสารโดยเนน 1.0 งาม หรอื การศึกษาชวี ิตจรงิ เพ่ือทาทายการ คณุ ลกั ษณะตามเปาหมาย มี เลือกเสนอผลงานบนพื้นฐานของหลกั การ การไตรตรองและการมีสว นรวม ทางวชิ าการทถ่ี กู ตอ ง และส่ือสารความคดิ ของผเู รียน ของตนดว ยวถิ บี วกตามคุณคาพระวรสาร  ระบบบนั ทกึ วิเคราะห และสง 4.2 นาํ เสนอวิธคี ดิ วธิ ีแกปญหาดวยภาษา ตอขอมูลเพื่อพัฒนาผูเรยี นเปน หรือวิธีการของตนเอง รายบคุ คล บนพื้นฐานของหลกั วชิ าการที่ถูกตอ ง ดวย มโนธรรมและจริยธรรมตามคุณคา พระวร  กิจกรรมสงเสรมิ การเรียนรูท มี่ ี สาร ผูเ รียนเปน ผรู ิเร่ิม รับผิดชอบ และทาํ งานรวมกนั อยางอสิ ระ 4.3 กาํ หนดเปา หมาย คาดการณ ตัดสินใจ และเปนมิตร แกป ญ หาโดยมีเหตุผลประกอบ ตามหลักวชิ าการที่ถกู ตองบนพ้ืนฐานมโน ธรรมเทีย่ งตรง และรจู กั ตดั สนิ ใจเลอื กใน สถานการณท ตี่ องตัดสินใจทางศลี ธรรมจาก การรจู กั บาปบญุ คุณโทษ 4.4 มีความคดิ ริเริ่ม และสรา งสรรคผลงาน 1.0 ดวยความภาคภูมิใจ ดวยความสมคั รใจ มีเสรภี าพและจติ อาสา เพราะพระเจา ประทานเมล็ดพนั ธุแ หง ความดี งามใหมีในแตละบคุ คลแลว และบทบาทของ การศึกษา คือ การชว ยใหค นพบและดงึ เอา ความดงี ามใหป รากฏ มาตรฐานที่ 5 ผูเรียนมีความรแู ละทักษะที่จําเปน ตามหลักสตู ร 5.1 ผลสัมฤทธทิ์ างการเรยี นแตละกลุมสาระ  ผลคะแนนเฉลยี่ รายวชิ าทส่ี งู กวา 1.0 เปน ไปตามเกณฑ คะแนนเฉลีย่ ระดบั ชาติ 5.2 ผลการประเมินสมรรถนะสาํ คญั ตาม 1.0 หลกั สูตรเปน ไปตามเกณฑ 136

5.3 ผลการประเมินการอา น คดิ วิเคราะห 2.0 และเขียนเปน ไปตามเกณฑ 5.4 ผลการทดสอบระดบั ชาติเปน ไปตาม 1.0 เกณฑ มาตรฐานท่ี 6 ผเู รยี นมีทกั ษะในการทาํ งาน รกั การทํางาน สามารถทํางานรวมกับผอู ่นื ได 5.0 และมี เจตคติทีด่ ตี ออาชีพสุจริต 6.1 วางแผนการทาํ งานและดาํ เนินการจน  แผนการสอน กจิ กรรมการเรยี นรู 2.0 1.0 สําเรจ็ และการนเิ ทศท่เี ขาถึงคุณคา ดวยความมงุ มัน่ และมีเปา หมายทก่ี าํ หนดไว อยา งเปน องคร วม มกี ารบูรณา ลวงหนาอยา งชดั เจน เพราะงานโดย การคณุ คา พระวรสารโดยเนน เฉพาะงานเพื่อผูอื่น เปน ภารกจิ ของมนษุ ย คณุ ลกั ษณะตามเปาหมาย มี ผเู รยี นจงึ ควรไดร บั การฝกฝนใหม ีการกําหนด การไตรต รองและการมีสวนรว ม เปา หมาย วางแผนและมีความเพยี ร ของผูเ รียน พยายามอยา งไมยอทอ  กิจกรรมสงเสริมการเรยี นรทู ี่มี 6.2 ทาํ งานอยางมคี วามสุข มงุ มั่นพัฒนางาน ผูเรียนเปนผูร ิเริ่ม รบั ผิดชอบ และภมู ิใจในผลงานของตนเอง เพราะกระบวนการเรียนรูท่ปี ระสบ และทํางานรว มกนั อยางอสิ ระ และเปน มติ ร ความสําเร็จนนั้ ขนึ้ อยกู บั ความสุขและความ พึงพอใจทไี่ ดท าํ งานน้ัน โดยถอื วาการทํางาน คือ การปฏบิ ตั ิธรรม และการถวายเกยี รติแด พระเจา 6.3 ทํางานรว มกับผูอ นื่ ได 1.0 บนพน้ื ฐานของความเสมอภาค และเคารพ ในศักดิ์ศรใี นความเปน มนุษยข องผอู ่นื เพราะสงั คมแหงสันตสิ ุขตอ งรวมกนั สรา ง อยางพรอมเสยี สละไมเห็นแกต ัว 6.4 มีความรูสึกที่ดีตออาชีพสุจริตและหา 1.0 ความรูเกี่ยวกับอาชีพทีต่ นเองสนใจ มเี จตคติที่ดี และมคี วามแนวแนวา การ ทํางานตอ งถือความซื่อสัตยเ ปนท่ตี ง้ั เพราะ การสรา งสรรคส งั คมท่ดี ีงาม ตองเกิดจาก ความรักเพ่ือนมนุษยอ ยางบรสิ ุทธิใ์ จ และใช ความรแู ละความถนดั ของตนเองเพื่อรับใช สังคม 137

มาตรฐานดา นการจัดการศึกษา มาตรฐานท่ี 7 ครูปฏิบตั งิ านตามบทบาทหนาที่อยา งมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผล 10.0 7.1 ครมู ีการกําหนดเปา หมายคุณภาพ  การฝก อบรม ศึกษาดงู านของครู 1.0 1.0 ผเู รยี นทัง้ ดา นความรู ทกั ษะกระบวนการ ในการจดั การเรยี นการสอนตาม สมรรถนะ และคุณลักษณะทพี่ ึงประสงค หลกั การศกึ ษาคาทอลกิ อยางอุทิศตนเพื่อการพัฒนาผเู รียนสคู วาม  การประเมนิ และวัดผล และการ เปน มนษุ ยท่สี มบูรณ และเปน บุคคลเพื่อผูอื่น วิจัยในช้นั เรยี นทีเ่ นน การพัฒนา และมบี ูรณาการองคค วามรูและคณุ คา ของ ของผูเรียนมากกวาคะแนน องคความรูน ั้นกบั คุณคาพระวรสาร เพอื่ ให  แผนงานดา นจติ ตาภิบาล ซ่ึง ผูเรยี นปฏบิ ตั จิ นเปน ชีวติ ครอบคลุมการอบรมครูดา น 7.2 ครูมีการวเิ คราะหผเู รียนเปนรายบุคคล และใชขอมูลในการวางแผนการจดั การ จริยธรรมและศลี ธรรม และการ เรียนรู เพ่ือพัฒนาศกั ยภาพของผเู รียน สอนคําสอน คริสตศาสตร และ เพราะการศึกษาคาทอลิกใหความสาํ คัญกบั จริยศึกษาสําหรบั ผเู รยี น ผเู รียนเปนรายบคุ คล 7.3 ครูออกแบบและจัดการเรียนรูที่ 2.0 ตอบสนองความแตกตางระหวางบคุ คล และพฒั นาการทางสติปญญา ครวู างแผนการสอนในทกุ สาระวชิ าโดย บูรณาการวัฒนธรรม ความเชื่อและชีวติ และเลอื กหรอื ปรับปรงุ รปู แบบการเรยี นรูให เหมาะสม ยอมรับความแตกตา ง เนน \"การ ไตรตรอง\" และเปน ประโยชนส ูงสดุ สาํ หรบั ผเู รียนเปนรายบคุ คล ครูโรงเรียน 7.4 ครูใชส ือ่ และเทคโนโลยีท่ีเหมาะสม 1.0 ผนวกกบั การนาํ บริบทและภมู ิปญญา ของทองถ่นิ มาบรู ณาการในการจดั การ เรยี นรู ครมู ีองคค วามรูและทกั ษะดานส่อื ศกึ ษา และสามารถถายทอดองคค วามรแู ละทักษะ ดานนแี้ กผ เู รยี น โดยตระหนักวา มิติหนงึ่ ของ การศึกษาคาทอลิก คือ การใชเ คร่อื งมือ ตา งๆ ทั้งทมี่ าจากวัฒนธรรมและจาก นวัตกรรมเพ่ือใหผ เู รยี นเกดิ การเรยี นรู 138

7.5 ครูมกี ารวดั และประเมินผลที่มุง เนนการ 1.0 พฒั นาการเรียนรูข องผเู รียน ดว ยวธิ ีการ 1.0 ท่ีหลากหลาย 1.0 โดยตระหนกั วาความสาํ คญั ของการวดั และ 1.0 ประเมนิ ผลอยทู ่ีการมองเหน็ ความกาวหนา ของผูเรียน มใิ ชอยทู ี่คะแนนท่ีจะวดั ได-ตก เพราะโรงเรยี นคาทอลกิ เช่อื ม่นั วา ทุกคน พัฒนาได 7.6 ครใู หค าํ แนะนาํ คําปรึกษา และแกไข ปญ หาใหแกผูเรยี นท้งั ดานการเรียนและ คุณภาพชีวิตดวยความเสมอภาค ครูกระตนุ ใหนักเรยี นคดิ โดยการใชคําถาม เชิงบวก โดยเฉพาะ คําถาม \"อยางไร\" และ \"ทําไม\" จัดบรรยากาศในหองเรียนใหเปน เสมือนบานท่เี ต็มไปดว ยความรกั และความ อบอุน ครรู ัก เอาใจใสดูแล ใหกาํ ลงั ใจ เสริมแรงบวก และสวดภาวนาใหผ ูเรียนเปน รายบุคคล 7.7 ครมู ีการศกึ ษา วิจยั และพัฒนาการ จดั การเรียนรใู นวิชาที่ตนรับผดิ ชอบ และใชผลในการปรบั การสอน ทั้งในดานการถา ยทอดองคค วามรูและการ ปลูกฝง คุณคา โดยตระหนักถึงการ เปลี่ยนแปลงที่เกดิ มีขน้ึ ทกุ วนั และแม เปาหมายจะคงท่ี การปรับกระบวนการและ การนําเสนอเนื้อหาเปน เร่ืองจําเปน และพึง กระทํา โดยมงี านวจิ ยั ตามหลกั วชิ าการที่ ถูกตอ งรองรบั 7.8 ครปู ระพฤติปฏบิ ตั ิตนเปน แบบอยา งท่ีดี และเปน สมาชิกที่ดขี องสถานศกึ ษา และเนน ถงึ ชวี ติ ท่ี “เปนประจกั ษพ ยาน” และ เปน “ตน แบบ” ของคุณคาพระวรสาร มี ความเปนหน่งึ เดยี วกัน มที ศิ ทางเดียวกันใน การใหก ารศกึ ษาอบรม และมีสว นรวมใน กิจกรรมของโรงเรียนอยา งเต็มความสามารถ 139

7.9 ครูจัดการเรยี นการสอนตามวิชาที่ไดรับ 1.0 1.0 มอบหมายเต็มเวลา เต็มความสามารถ 2.0 โดยบรู ณาการคุณคา พระวรสารในทุกสาระ 2.0 วิชาเสมอ ท้ังนี้ พระศาสนจกั รคาทอลิก เรยี กรอง “การเปนครูดว ยชวี ติ ” มาตรฐานท่ี 8 ผบู รหิ ารปฏบิ ตั ิงานตามบทบาทหนา ทอี่ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพและเกดิ 10.0 ประสิทธผิ ล 8.1 ผบู รหิ ารมวี ิสยั ทัศน ภาวะผูนํา และ  แผนพัฒนาและแผนปฏบิ ัตกิ าร ความคิดริเร่ิมที่เนน การพฒั นาผเู รยี น ที่ทําอยา งมสี วนรว มและ ผูบรหิ ารอา งอิงศาสนธรรมเสมอ โดยกาํ หนด แสดงอัตลกั ษณการศกึ ษา วิสัยทัศน เปา หมายทางการศกึ ษา และ คาทอลิกท่ีชดั เจน และมีระบบ เปาหมายทางการอบรม และจัดทํา การประเมนิ ในการประกัน แผนพัฒนาและแผนปฎิบตั กิ ารตาม คุณภาพภายใน อตั ลกั ษณก ารศึกษาคาทอลกิ อยางชัดเจน และผบู ริหารเปนผนู าํ ในการสื่อเปา หมาย  โครงสรางการบรหิ าร และการ ที่ชดั เจน และกระตุนการแสวงหาวิธีการท่ี บริหารจัดการแบบมีสว นรว ม เหมาะสมกับโอกาสและกาลเวลาในการ พัฒนาผเู รียน ทง้ั นี้เพราะผูบริหารเปน ผูนํา ทางจติ วิญญาณของโรงเรยี น 8.2 ผบู ริหารใชห ลักการบรหิ ารแบบมีสวน รว มและใชขอ มูลผลการประเมนิ หรือ ผลการวจิ ยั เปนฐานคิดทงั้ ดานวิชาการ และการจดั การ รวมท้งั นาํ ขอมลู ความจรงิ มาเปนจดุ เร่ิมตน ของการพัฒนา และชว ยใหทุกคนเห็นดว ย กบั วิสยั ทศั นและเปาหมาย และรว มมือกนั อยางเตม็ ที่ เพ่ือใหเปา หมายนั้นบรรลผุ ล 8.3 ผบู รหิ ารสามารถบรหิ ารจัดการ การศึกษาใหบรรลเุ ปาหมายตามท่ี กาํ หนดไวในแผนปฏิบัติการ ผบู รหิ ารมีการทบทวนตนเองเสมอบน พนื้ ฐานของการบรหิ ารโรงเรยี นคาทอลกิ มี ชีวิตภาวนาท่ีลกึ ซึง้ และสรา งความสัมพันธ กับบคุ คลและหนว ยงานตางๆ ท่เี ก่ยี วของ รวมถงึ หนวยงานของพระศาสนจกั ร บน พ้ืนฐานของความรกั และอสิ รภาพ 140

8.4 ผบู ริหารสงเสริมและพัฒนาศักยภาพ 2.0 บคุ ลากรใหพ รอ มรับการกระจายอาํ นาจ ผบู รหิ ารใหค วามเคารพและเอาใจใสใ นการ พัฒนาบุคลากร และสงเสรมิ ใหผ บู รหิ าร ระดบั กลางของโรงเรยี นมที ักษะในการ บรหิ ารอยางมืออาชพี และเปนผนู าํ ของการ เปลี่ยนแปลง 8.5 นกั เรยี น ผปู กครอง และชมุ ชนพึงพอใจ 1.0 ผลการบรหิ ารการจดั การศกึ ษา ตระหนักในมติ ิดานจิตใจและจติ วิญญาณ ของโรงเรียนและมีสว นรวมกนั อยา งแทจ รงิ ในพันธกจิ และกิจกรรมของโรงเรียน โดยมี จดุ มุง หมายเดยี ว คือ พัฒนาผเู รียนสูความ บริบูรณของตน 8.6 ผูบริหารใหค ําแนะนาํ คําปรกึ ษาทาง 2.0 วิชาการและเอาใจใสการจัดการศึกษา เต็มศกั ยภาพและเต็มเวลา ชว ยครูในการเช่ือมโยงคุณคา พระวรสารใน วชิ าการรวมถึงใหคาํ แนะนําดา นจิตตาภิ- บาล แกค รู และบุคลากรทางการศกึ ษา มาตรฐานที่ 9 คณะกรรมการสถานศกึ ษา และผูป กครอง ชุมชนปฏิบัติงานตามบทบาท 5.0 หนาทอ่ี ยางมปี ระสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผล 9.1 คณะกรรมการสถานศกึ ษารแู ละปฏบิ ัติ  แผนพัฒนาและแผนปฏบิ ตั กิ าร 2.0 หนาท่ตี ามทร่ี ะเบียบกําหนด ท่ที าํ อยางมสี วนรว มและ 1.0 โดยยึดม่นั และยืนหยัดในปรชั ญา วิสยั ทศั น แสดงอัตลักษณก ารศึกษา คาทอลิกทช่ี ัดเจน และมีระบบ และพนั ธกิจตามอตั ลกั ษณการศึกษา การประเมินในการประกนั คุณภาพภายใน คาทอลิก  การใหค วามรู สรางความเขาใจ 9.2 คณะกรรมการสถานศกึ ษากาํ กับตดิ ตาม และความรวมมือกบั ผูปกครอง ดูแล และขับเคลื่อนการดาํ เนินงานของ และชุมชนในการจดั การศกึ ษา สถานศกึ ษาใหบรรลผุ ลสําเรจ็ ตาม แบบคาทอลกิ เปาหมาย โดยอา นสัญญาณของกาลเวลา และกระตุน เตือนใหผูบ ริหาร ครู และบุคลากรของ โรงเรียนมุงสเู ปาหมายอยางไมหลงทาง 141

9.3 ผปู กครองและชุมชนเขามามีสว นรวมใน 2.0 การพัฒนาสถานศกึ ษา เพราะศาสนจกั รคาทอลิกสอนวา พอแมเปน ครูคนแรกในการหลอหลอมผูเ รียน ชุมชนมี หนาที่ชวยพอแมในการสนบั สนนุ การเรียนรู ทด่ี ีของผเู รยี น และการทําหนาที่เปน ผูชวย หลกั ของพอแม มาตรฐานท่ี 10 สถานศกึ ษามีการจดั หลกั สูตร กระบวนการเรยี นรู และกิจกรรมพัฒนา 10.0 คุณภาพผูเรียนอยา งรอบดา น 10.1 หลกั สูตรสถานศึกษาเหมาะสมและ  แผนพัฒนาและแผนปฏิบตั กิ าร 2.0 สอดคลองกบั ทองถนิ่ ที่ทําอยา งมสี วนรว มและ 2.0 โดยนาํ เสนอแนวทางการจดั การศึกษาท่ี แสดงอัตลกั ษณการศกึ ษา สง เสริมใหผ ูเ รียนกาวหนาไปสูค วามจรงิ คาทอลิกทชี่ ัดเจน และมรี ะบบ ความดแี ละความงาม บนพนื้ ฐานของการ การประเมินในการประกนั วิเคราะห ความทา ทายและความจําเปน คุณภาพภายใน ของสงั คม และมีการบูรณาการกับคุณคา พระวรสารและชีวติ  กจิ กรรมสง เสรมิ การเรยี นรูทีม่ ี ผูเ รยี นเปน ผรู เิ ริ่ม รับผดิ ชอบ 10.2 จัดรายวิชาเพ่ิมเติมท่หี ลากหลายให และทาํ งานรวมกันอยางอิสระ ผเู รยี นเลือกเรียนตามความถนัด และเปน มติ รการประเมินและ ความสามารถและความสนใจ วัดผล และการวจิ ัยในชัน้ เรียนท่ี และจัดสอนวชิ าคาํ สอน คริสตศาสตร และ เนนการพัฒนาของผเู รียน จรยิ ศกึ ษา อยา งเหมาะสมและเพยี งพอ มากกวา คะแนน เพราะพระเจา ประทานศักยภาพใหแตละ บุคคล เพ่ือแตละบคุ คลมีโอกาสทมี่ อบ ตนเองแกผูอื่นตามเอกลกั ษณทีไ่ มเ หมือน ใครของเขา 10.3 จดั กจิ กรรมพัฒนาผูเ รียนทส่ี งเสริมและ 1.0 ตอบสนองความตอ งการ ความสามารถ ความถนัด และความสนใจของผูเ รยี น โดยใหผ ูเรยี นมีสว นรวมอยางสมัครใจ ตั้งแต การริเร่มิ วางแผน ดําเนนิ งาน และ ประเมินผล เพือ่ เปด โอกาสในการพัฒนา ความเปนตวั ตนทีม่ ีคุณคาอยางนาอัศจรรย ใจ 142

10.4 สนับสนนุ ใหค รจู ัดกระบวนการ 1.0 เรยี นรูท่ใี หผเู รียนไดล งมือปฏบิ ัติ 2.0 จริงจนสรุปความรูไดดว ยตนเอง 2.0 ทั้งน้ี ดว ยความสมัครใจของผเู รียน เพราะการศกึ ษาคาทอลกิ ให ความสาํ คญั ของทงั้ Head, Heart และ Hand ที่จะใหผูเรียนซึมซับ คณุ คาพระวรสาร ผา นกจิ การงานท่ี เขาทาํ โดยเฉพาะเพื่อผอู น่ื 10.5 นเิ ทศภายใน กํากบั ติดตาม ตรวจสอบ และนําผลไปปรบั ปรงุ การเรียนการสอนอยางสมา่ํ เสมอ รวมถงึ การนเิ ทศดานการบูรณาการ คณุ คา พระวรสาร และดา นการจดั กิจกรรมหลอ หลอมบุคคลดวย เพราะ โรงเรยี นคาทอลิกเชอื่ ในคุณภาพและ คุณคา ท่ีแทจรงิ ท่ตี องปรากฏทกุ ขณะ จิต ในขณะท่เี ขา ใจวาครตู องไดรับ การกระตนุ 10.6 จดั ระบบดแู ลชวยเหลือผูเรียนทม่ี ี ประสทิ ธิภาพและครอบคลุมถึง ผูเ รยี นทุกคน จดั ระบบอภิบาลผูเรียนเปน รายบุคคล ที่ตอบสนองตอความ ตองการทางสติปญ ญา ทางจิตใจ และทางจิตวิญญาณของแตล ะบคุ คล 143