Araling Panlipunan Grade 8

Batayang Aklat: Mateo Ph.D, Grace Estela C., et. al., Asya Kung sakaling hindi pa Pag-Usbong ng Kabihasnan, Vibal Publishing sapat ang detalye tungkol sa House Quezon City, 2008, pp. 23-25 paksa ay maaaring gawing takdang aralin ang gawaing ito.Gawain Blg. 5 : Asia’s Vegetation Cover Data Tiyakin lamang na Chronicle maipaliwanag ang paraan ng pagsagot dito at ang mga Sa gawaing ito ay maaari kang gumamit ng impormasyong kakailanganin ibang batayang aklat sa Araling Panlipunan II, ang upang makumpleto ang data tungkol sa Asya, o anumang kagamitan o pamamaraan chronicle. upang makalikom ng mga karagdagang datos, at makapagbigay ng maayos na mga sagot sa bawat bahagi ng Data Chronicle.  Makikita ang isang data chronicle na nagtataglay ng larawan ng iba’t ibang vegetation cover. Isulat sa patlang ang pangalan nito.  Gamit ang iyong nalikom na mga impormasyon, isulat sa espasyo sa ibaba ng larawan ang maikling paglalarawan tungkol dito.  Sa bawat kahon sa ibaba ng bawat seksyon ng data chronicle ay itala ang mga bansa sa Asya na may ganitong uri ng behetasyon.50

MGA URI NG VEGETATION COVER SA ASYA_______ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ ____________ _______ _______ _______ _______ _____ Pamprosesong mga Tanong _____ _____1. BSAasaykpaita?ipbaaIlaa-inhboaandagnapngagvraemaggneatnadtaiaoahnnilacgonvvneeigrtoes.taatiiboan’tciobvaenrgsbaaihs________aa____gn____ig____ng2. bansa ay nakaapekto sa aspetong kultural (pamumu__h_a_y_, pananamit, kilos, paniniwala, kaugalian) ng mga _____ mamamayang naninirahan dito? Magbigay ng ilang_____ halimbawa. _____3. Ilarawan mo ang uri ng vegetation cover mayroon s_a____ Pilipinas. Paano ito nililinang o pinakikinabangan ng__a__ti_ng bansa? Ano ang naidudulot sa tao at sa bansa ng _____ paggamit o paglinang nito? _____ Ang uri ng kapaligirang pisikal mayroon sa isang lug_a__r _a_yepekto ng uri ng klima nito. Ito’y bunsod rin ng mga pangya_y_a_r_in_glikas na hindi natin maiiwasan tulad ng paggalaw ng lupa at_____pagputok ng mga bulkan, at ang pag-ihip ng monsoon o han_g__in_g_nagtataglay ng ulan na maaaring humantong sa bagyo. Ano__k_a__yaang mga pagbabagong naidudulot ng mga ito sa kapaligiran_g__l_ik_asng isang bansa? Paano ito naghahatid ng mahahalagang sa_l_ik__s_apamumuhay ng mga tao? Ang Asya ay isang kontinente na_____ _____palagiang nakararanas ng mga pangyayaring ito. _____ _____ _____51 _

Pamprosesong Tanong Kung handa na ang data chronicle, hikayatin ang ilan sa mga mag-aaral na magbahagi ng kanilang sagot. Maaari ring magkaroon ng mumunting pagbabahaginan ang mga mag-aaral sa pamamagitan ng pagtutulad at paghahambing ng kanilang mga kasagutan. Ang pamprosesong mga tanong ay gawing gabay sa pangkalahatang talakayan matapos ang mumunting pagbabahaginan ng mga mag-aaral4th Paragraph Bilang transisyon sa susunod na paksa, banggitin sa klase ang isinasaad sa bahaging ito. Maaaring humingi pa ng mga katanungan sa mga mag-aaral kaugnay ng tatalakaying paksa. 52

Gawain Blg. 6 : Ang Mga Klima ng Asya Narito ang isang talahanayan na nagpapakita ngiba’t-ibang uri ng klima sa mga rehiyon ng Asya. Basahinat unawain mo itong mabuti at batay sa mga datos atpaglalarawan dito ay bumuo ka ng paghihinuha kungpaanong ang klima ay nakaimpluwensya sa pamumuhayng mga Asyano. MGA URI NG KLIMA SA ASYARehiyon Katangian ng KlimaHilagang Asya Sentral Kontinental. Mahaba ang taglamig na karaniwang tumatagal ng anim na buwan, at maigsi ang tag-init, ngunit may Ipabasa sa mga mag-aaral ilang mga lugar na nagtataglay ng ang paglalarawan ng mga klima sa iba’t ibang rehiyon ng Asya. matabang lupa. Gayunpaman, malaking Maaaring magpagawa ng bahagi ng rehiyon ay hindi kayang paghahambing sa mga klimang ito. panirahan ng tao dahil sa sobrang lamig.Kanlurang Asya Hindi palagian ang klima. Maaaring magkaroon ng labis o di kaya’y katamtamang init o lamig ang lugar na ito. Bihira at halos hindi nakakaranas ng ulan ang malaking bahagi ng rehiyon. Kung umulan man, into’y kadalasang bumabagsak lamang sa mga pook na malapit sa dagat.Timog Asya Iba-iba ang klima sa loob ng isang taon. Mahalumigmig kung Hunyo hanggang Setyembre, taglamig kung buwan ng Disyembre hanggang Pebrero, at kung Marso hanggang Mayo, tag-init at tagtuyot. Nananatili malamig dahil sa niyebe o yelo ang Himalayas at ibang bahagi ng rehiyon.Silangang Asya Monsoon Climate ang uri ng klima ng rehiyon. Dahil sa lawak ng rehiyong into, ang mga bansa dito ay nakakaranas ng iba- ibang panahon- mainit na panahon para sa mga bansang nasa mababang latitude, malamig at nababalutan naman ng yelo ang ilang bahagi ng rehiyon.Timog-Silangang Asya Halos lahat ng bansa sa rehiyon ay may klimang tropikal, nakararanas ng tag-init, taglamig, tag-araw at tag-ulan. 53

54

Batayang Aklat: Mateo Ph.D, Grace Estela C., et. al., AsyaPag-Usbong ng Kabihasnan, Vibal PublishingHouse Quezon City, 2008, pp. 32Garrovillas, Fe S.J., Rosalie N. Nieva andMelinda C.Vidallo, Workteks sa Araling Panlipunan II:Kasaysayan ng Asya, InnovativeEducational Materials, Inc., Sta. Ana, Manila, 2008, p.15 Basahin at unawaan ang Ang Katangian ng Klima Para sa ganap na Isinasaad sa teksto pagkaunawa ng Ang karaniwang panahon o katangian ng klimaDireksyon ng Hanging Amihan o Northeast average weather na nararanasan ng ay ipabasa angMonsoon na nagmumula sa Siberia patungong isang lugar sa loob ng mahabang maikling tekstong ito.Karagatan (kaliwa),at ng Hanging Habagat o panahon ay tinatawag na klima. Pansinin din angSouthwest Monsoon na nagmumula sa Kinapapalooban ito ng mga elemento larawan nakaragatan patungong kontinente tulad ng temperatura, ulan at hangin. nagpapakita ng pag- Maraming salik ang nakakaapekto sa ihip ng Hanging Batayang Aklat: klima ng isang lugar. Ilan dito ay ang Amihan at HangingMateo Ph.D, Grace Estela C., et. al., Asya: lokasyon, topograpiya, uri o dami ng Habagat upangPag-Usbong ng Kabihasnan, Vibal Publishing House, mga halaman, at distansya sa mga masagot ang mgaQuezon City, 2008, pp. 3-9 anyong tubig. Dahil sa lawak ng pamprosesong mgaDe Leon, Zenaida M., et. al.,ASYA: Tungo sa Pag-unlad, Asya, matatagpuan dito ang lahat ng tanong kasunod nito.Makabayan Serye, Vibal Publishing House, uri ng klima at panahon. Samantala,Quezon City, 2003, pp. 4-6 ang mga monsoon o mga hanging nagtataglay ng ulan ay isang bahagi ng klima na may matinding epekto sa lipunan at iba pang salik ng pamumuhay ng tao lalo’t higit yaong mga nasa silangan at timog- silangang Asya. Depende sa lakas ng bugso nito, ito ay maaaring magdulot ng parehong kapakinabangan at kapinsalaan. 55

Pamprosesong mga Tanong 1. Bakit ang malaking kontinente ng Asya ay may iba’t ibang uri ng klima? Mas nakabubuti ba ito o mas nakasasama? 2. Paano naaapektuhan ng monsoon sa Asya ang mga Asyano? Ipaliwanag ang kasagutan sa konsepto ng salik kultural (pamumuhay, pananamit, kilos, paniniwala, kaugalian). 3. Bigyan ng paghihinuha kung paanong ang mga pananim at vegetation cover sa Asya ay nakadepende sa uri ng klima mayroon sa isang partikular na lugar o bansa. Magsagawa ng masusing pagpapaliwanag sa sagot. 4. Pansinin ang pigura ng direksiyon ng mga monsoon na nasa itaas. Ito ba ay makapagbibigay ng paliwanag kung bakit madalas ang bagyo sa Pilipinas? Bakit mahalagang malaman ng mga Pilipino ang ganitong kalagayan ng Pilipinas?Suriin ang mapa at basahin ang tekstong kasunod nito. 56

Pamprosesong Tanong Sa pamamagitan ng pamprosesong mga tanong na ito, magsagawa ng talakayan tungkol sa klima at ang epekto nito sa vegetation cover ng isang bansa gayundin sa pamumuhay ng mga tao sa isang lugar.Picture Suriin ang mapa ng Circum-Pacific Seismic Belt bilang pantulong na kagamitan sa pagpapalawig ng kasunod na teksto. 57

Ang Pacific Ring of Fire Narito ang maikling teksto tungkol sa Pacific Ring of Fire. Ang Pilipinas, kasama ang ilang mga bansa sa rehiyong Asya Ipabasa ito sa mga mag-aaral atPasipiko, ay nakalatag sa isang malawak na sona na kung tawagin ay hingin ang kanilang reaksyon o“Ring of Fire,” o “Circum-Pacific Seismic Belt”. Ang lugar na ito ay napansin dito. Gamitin angnagtataglay na maraming hanay ng mga bulkan, kasama na ang mga mapa sa itaas para sa masbulkang Mayon, Pinatubo, Taal at Krakatoa. Ang pagsabog ng mga malinaw na paliwanag sa mgabulkan ay kadalasang nagdudulot ng paglindol o paggalaw ng lupa na nakasaad sa teksto. Maaaringnagbubunsod naman ng mga pagbabago sa pisikal na porma ng anyong maglahad pa ng ibanglupa at anyong tubig. Tinatayang 81% ng mga pinakamalakas na lindol makakatulong na impormasyonsa mundo ay nagaganap dito. Sinasabing noong araw pa man bago kaugnay sa paksa.maisulat ang kasaysayan, ang karamihan sa mga anyong lupa at anyongtubig sa daigdig ay hinubog at binigyang porma ng, bukod sa paggalaw Sa tulong ng pamprosesong mgang tectonic plates na nagpabitak at nagpaangat sa ilang bahagi ng lupa, tanong, simulan ang talakayanay dulot ng mga pagyanig mula sa pagsabog ng bulkan. tungkol sa tekstong binasa at mapang sinuri. Pamprosesong mga Tanong 1. Batay sa ipinapakita ng mapa, madalas ba ang paglindol sa Silangan at Timog Silangang Asya? Paano mo ito nasabi? 2. Ano ang kaugnayan ng pagsabog ng bulkan sa pagkakaroon ng mga pisikal na anyo tulad ng bundok, talampas, ilog, lawa, at dagat? 58

3. Paano naaapektuhan ng mga pagyanig at pagsabog ng bulkan ang likas na kapaligiran at ang pamumuhay ng mga tao sa Pilipinas at ilang bahagi ng Silangang Asya? Paano ang naging pagtugon ng mga tao rito? Batayang Aklat: Mateo Ph.D, Grace Estela C., et. al., Asya Pag- Usbong ng Kabihasnan, Vibal Publishing House, Quezon City, 2008, pp. 3-9 Ngayong may taglay ka nang kaalaman ukol sa vegetation cover at klima ng kontinente ng Asya ay makapagtatala ka na ng mahahalagang datos at impormasyon tungkol sa katangiang pisikal ng Asya. Anumang impormasyon na iyong mabubuo sa tulong ng iyong mga kamag-aaral ay maaari mong maging batayan sa paggawa ng pangkalahatang profayl ng Asya na itatakda sa iyong gawin sa huling bahagi ng aralin. Gawain Blg. 7 – Magsaliksik Tayo! . Ang gawaing ito ay maaaring isagawa ng isahan o pangkatan. Kung isasagawa bilang pangkatang gawain, malaya ang bawat mag-aaral na sumapi sa ibang kamag-aaral na nais niyang makasama at bumuo ng pangkat na may pare-parehong dami ng kasapi. Kapag naisaayos na ang bawat pangkat, makakatanggap kayo ng task card na inyong magiging gabay sa pagsasagawa ng gawain59

4th Paragraph Ipapakilala ang susunod na gawain sa pamamagitan ng talatang ito.Gawain 7 Unang Panuto Dapat masiguro na ang panutong ito ay maayos na maisakatuparan. Gabayang mabuti ang mga mag- aaral sa pagbuo ng kanilang mga pangkat.Gawain 7 Madaos ng palabunutan upang maitakda ang rehiyon ng Asya na bibigyang pokus ng bawat pangkat. 60

MGA GABAY SA PAGTUPAD NG GAWAIN Narito ang task card na ipapamahagi sa bawat pangkat  Itatakda sa inyo sa pamamagitan ng upang magabayan sila sa pagtupad palabunutan ang isang rehiyon sa ng gawain. Sa kadahilanang ang Asya na bibigyang pokus ng inyong gawain ay nangangailangan ng mas pananaliksik at paglalahad. komprehensibong mga sagot, kinakailangan ang pananaliksik lalo  Magsagawa ng pananaliksik at na ng mga case studies. Maaaring mangalap ng mga datos tungkol sa gawing takdang aralin ang gawaing katangiang pisikal ng rehiyong inyong ito para magkaroon ng sapat na nabunot, maging ang naging pagtugon panahon ang mga mag-aaral. ng mga tao rito, mga isyu at mga Tandaan na ang mga impormasyon usaping kinakaharap. Gumawa ng at detalye na kanilang makakalap ay pangkatang ulat batay sa magiging batayan ng kanilang pangkalahatang Data Retrieval Chart pagsagot sa pamprosesong mga na ipamamahagi sa mga pangkat tanong.  Iulat ang inyong pangkatang pahayag sa uri ng paglalahad na inyong nais: brainstorming, round table discussion, lecturette, interview, role playing, tour, etc.  Sa dulo ng paglalahad ay magbahagi ng inyong paglalahat tungkol sa inyong iniulat sa pamamagitan ng paglalagay ng mga hinihinging detalye sa ipapaskil na Data Retrieval Chart.Ang babasahing teksto sa ibaba ay maaariring mapagkunan ng kinakailangang mgaimpormasyon para sa gawain.Basahin atunawaing mabuti ang mga inilalahad dito. 61

62

Ang kabundukang Ural na nasa rehiyong ito ang Ipabasa ang mga humahati sa mga kontinente ng Europe at Asya. tekstong ito na makakatulong Ang Bering Sea ang nag-uugnay sa Hilagang Asya sa pagsagot ng itinakdang at Alaska. Dahil ang rehiyong ito ay may pinakama- gawain. habang panahon ng taglamig at napakaikling tag-init hindi kayang tumubo sa kalakhang bahagi nito, ang anumang punongkahoy. Sa ilang mga bahagi ng rehiyong ito ay may malalawak na damuhan na may iba’t ibang anyo (steppe, prairie at savanna), at may kaunting bahagi na boreal forest o taiga na may kagubatang coniferous. Bunsod ito ng malamig na klima sa rehiyong ito.Ang Kanlurang Asya ay nakalatag sa pangkontinentalna bahagi ng Asya at sa hilagang silangang bahagi ngAfrica. Mabuhangin at mabato ang karaniwang lugardito, maging ang pagkatuyo ng mga ilog at lawa aymadalas dahil sa sobrang init at walang masyadongulang nararanasan sa rehiyong ito ng Asya.Nahahati sa tatlong rehiyong pisikal ang KanlurangAsya: ang Northern Tier na lupain ng kabundukan attalampas, ang Arabian Peninsula na isang malawak na tangway na pinaliligiran ng iba’t ibanganyong tubig ngunit ang loob na bahagi nito ay salat sa tubig dahil disyerto ang malaking bahaginito, at ang Fertile Crescent na nagtataglay naman ng matabang lupa at saganang suplay ngtubig. Sa kanluran ng Northern Tier aymatatagpuan ang Anatolian Plateau na may matabanglupa, samantalang kabaligtaran naman nito ang Iranian Plateau sa silangang bahagi ng NorthernTier na may lupaing tuyo. May anyong hugis tatsulok, ang Timog Asya ay may hangganang Indian Ocean sa Timog at kabundukan ng Himalayas sa hilaga. Sa kanlurang bahagi ng rehiyon nakalatag ang mga bansang Afghanistan, Pakistan at India, sa silangan ay Bangladesh, sa dakong hilaga ay ang mga bansang Nepal at Bhutan, at ang mga pulo ng SriLanka at Maldives sa Timog. Ang topograpiya ng rehiyong ito ay mabundok. Sa hilagangbahagi nito ay makikita ang hanay ng mga bundok ng Hindu Kush sa Afghanistan, KarakoramRange sa Pakistan at China, at ang Himalayas sa Nepal. Sa Hindu Kush matatagpuan angkilalang landas na Khyber Pass. Sa katimugan ng Hindu Kush nakalatag ang Indo-GangenticPlain na katatagpuan naman ng Thar Desert sa kanlurang bahagi nito at ang Deccan Plateau sabandang timog. Sa kanluran at silangan naman ng talampas na ito ay ang kabundukan ngGhats: ang Western Ghats na nasa panig ng Arabian Sea, at ang Eastern Ghats na nasa panignaman ng Bay of Bengal. Ang Indus, Ganges, at Brahmaputra na ilan sa malalaking ilog sadaigdig, ay matatagpuan sa Timog Asya. Mainit sa rehiyong ito maliban sa mga kabundukan nanananatiling malamig dahil sa niyebe o yelo.63

Malaking bahagi ng kalupaan ng Asya ay sakop ng rehiyong Silangang Asya partikular na ang China na sumasakop sa 20% sukat ng kontinente. Ang mga bansang Japan at Korea ay halos 5% ng lupain ng Silangang Asya. Ang rehiyong ito ay may mga pisikal na hangganan tulad ng Gobi Desert, Mongolian-Tibetan Plateaus at ang Himalayas. Nasa silangan naman nito ang Pacific Ocean. Sa pangkalahatan, matataba ang mga kapatagan dito, malalalim ang mga lambak at matataas ang mga bundok. Bagamat malawak ang China, ang mga naninirahan dito ay nagsisiksikan sa silangang bahagi ng bansa na isang kapatagan hindi tulad ng kanlurang bahagi nito na binubuo ng mga kabundukan at talampas. Ang mga ilog ng Huang Ho, Yangtze at Xi Jiang ay ang tatlong pinakamahahalagang ilog sa pamumuhay ng mga Tsino dahil sa nagpapataba ito ng lupain at ginagamit na ruta para sa pakikipagkalakalan. Samantala, sa pamamagitan ng Sea of Japan at Korean Strait, ang bansang Japan ay nahihiwalay sa mismong lupain ng Silangang Asya. Binubuo ito ng apat na malalaking isla; ang Kyushu, Shikoku, Honshu, at Hokkaido. Nasa maliit na bahagi lamang ng bansa ang malaking bahagi ng populasyon sapagkat mahigit sa 80% ng lupain ng Japan ay kabundukan. Ang kahabaan ng Timog Silangang Asya ay makikita sa timog ng China at Japan. Ang India ang nasa Hilagang-Kanluran nito at Pacific Ocean naman sa Silangang bahagi. Dahil sa kaaya-ayang klima dito, magubat na kabundukan ang matatagpuan sa hilaga ng rehiyon samantalang mga lambak-ilog naman sa timog. May matabang lupa ang mga kapatagan dito habang ang ibang lugar naman ay karaniwang latian at matubig. Nauuri sa dalawa ang rehiyon ng Timog-Silangang Asya: Ang Pangkontinenteng Timog Silangang Asya o Mainland Southeast Asia, isang tangway na nasa pagitan ng South China Sea at Indian Ocean. Ang malaking bahagi ng lupaing ito ay kabundukan at manaka-nakang mga nagtataasang talampas mula sa Himalayas hanggang katimugang bahagi ng China. Ang mga kabundukan at talampas na ito ay ang siyang naghihiwalay sa bahaging ito ng Timog Silangang Asya sa iba pang rehiyon. Ang lupaing ito ay dinadaluyan ng mga ilog ng Irrawaddy, Salween, Chao Phraya, Mekong, at Red River. Ang Pangkapuluang Timog Silangang Asya o Insular Southeast Asia naman ay binubuo ng mga kapuluang nakalatag sa karagatan kabilang ang mga isla ng Pilipinas, Indonesia, at East Timor. Ang ilan sa mga kapuluang ito (kasama ang Japan) ay kabilang sa rehiyong Pacific Ring of Fire dahil hitik sa mga bulkan ang lugar na ito at maaaring magdulot ng paglindol dulot ng kanilang pagsabog.64

Fornier Ph.D, Joselito N., et.al., Asia: History, Civilization and Culture, Anvil Publishing Inc., Pasig,City, 2007, pp. 9-16 Sa paraan ng inyong paglalahad ng mga katangian atmahahalagang impormasyon, ang pagganap ng iyong pangkat aymamarkahan batay sa mga pamantayan na nakapaloob sa mga sumusunodna rubrics:Iskala: 5 - napakahusay ng pagganap at pagsasakatuparan 4 - mahusay ang pagganap at pagsasakatuparan 3 - hindi gaanong mahusay ang pagganap at pagsasakatuparan 2 - hindi mahusay ang pagganap at pagsasakatuparan 1 - hindi nagampanan at naisakatuparanPara sa gagamit ng InterviewIndicator 123451. Taglay ang pag-unawa sa paksang tinalakay 000002. Ang mga tanong sa interview ay may lohikal na 00000 pagsasaayos3. Magaling ang paraan ng pagtatanong 000004. Magaling ang pagsagot sa mga tanong 000005. Magaling ang pagtanggap ng mga dagdag na 00000 impormasyonKabuuanPara sa gagamit ng Brainstorming:Indicator 123451. May ganap na pag-unawa sa panukala tungkol 00000 sa isyu2. Nakapagbibigay panukala tungkol sa isyu 000003. Mainam ang nailahad na pananaw sa isyu 000004. Nakapagbibigay ng kaalaman tungkol sa isyu 000005. Namamalas ang aktibong partisipasyon ng klase 00000 sa pagsusuri ng isyu6. Nakapagbibigay ng epektibong mungkahi o 00000 solusyon sa isyuKabuuan65

Sa paraan ng paglalahad ng mga nakalapna detalye, mahalagang alam ng mga mag-aaralkung paanong tatayain o mamarkahan angkanilang pagganap. Ipaliwanag ang bawatindicators ng mga pamamaraang gagamitin.Mamarkahan ang bawat indicator sapamamagitan ng pag-iitim sa mga bilog nakatapat ng iskala. Maaaring guro ang magtaya, okaya’y isang miyembrong kinatawan ng bawatpangkat, o kung ano man angmapapagkasunduan ng guro at ng mga mag-aaral. 66

Para sa gagamit ng Panel Discussion 12345Indicator 000001. Maayos ang organisasyon ng paksang tinalakay 00000ng panelist 000002. Magaling na pagpapaliwanag sa isyu ng mga 00000panelist 000003. Magaling na pag-uugnay ng isyu sa iba pang isyu 000004. Nakapagsasagawa ng talakayan sa klase tungkolsa paksa 123455. Nakapagbibigay ng mungkahi o solusyon 000006. Magaling na pagpapadaloy ng talakayan ng 00000moderator 00000Kabuuan 00000 00000Para sa gagamit ng Roundtable Discussion:Indicator 123451. Taglay ang pag-unawa sa paksang tinalakay 000002. Magaling na organisasyon ng mga paksang 00000tinatalakay ng mga panelist 000003. Magaling na pagbabahagi ng impormasyon ng 00000mga panelist 000004. Magaling na pagsagot sa mga tanong ng klase 000005. Magaling na pagpapadaloy ng moderator sapamamagitan ng talakayan 676. Maayos na nakapagbubuod ng impormasyonKabuuanPara sa gagamit ng Role Playing:Indicator1. May kaangkupan sa personalidad ang papelna ginampanan ng mga tauhan2. Magaling na pagsasalarawan ng papel naginampanan3. Napapaloob sa papel na ginampanan ng mgatauhan ang nilalaman ng aralin4. Naisasaloob ang kahalagahan na nais ipaabotng aralin sa mga mag-aaral5. Naipapahayag sa pagbubuod ang kahalagahansa buhay ng aralin6. Magaling na natatanggap ang mga puna sa dulaKabuuan

Narito ang Data Retrieval Chart na pupunan ng mga datos saproseso ng paggawa ng paglalahat. Maaari ring balikan ang mga tekstotungkol sa mga uri ng klima at vegetation cover ng Asya na nasa naunangmga pahina mula rito. KATANGIANG PISIKAL NG ASYA Narito ang pangkalahatang data retrieval chart na pupunan ng Kinaro- Hugis Sukat Anyo Klima Vegetation sagot ng bawat pangkat batay sa roonan Cover kanilang nakalap na mga detalye at impromasyon.Hilagang Asya Gaya ng isinaad sa task card, narito ang proseso ngKanlurang pagsasakatuparan ng gawain: Asya a. pupunan ng bawatTimog Asya pangkat ang kolum batay sa hinihinging impormasyon nito. TimogSilangang b. ipapaliwanag ang katangiang pisikal ng rehiyong Asya naitakda sa kanila sa pamamaraang kanilang napili at Silangang tatayain gamit ang rubrics na Asya nailahad sa nakaraang pahina.Paghahambing: c. sa pamamagitan ng maikling talakayan at batay sa mgaEpekto: detalyeng inilagay sa bawat kolum, sasagutin ng klase ang huling tatlong item ng data retrieval chart.Kapakinabangan: 68

Pamprosesong mga Tanong 1. Maglahad ng paghahambing at pagtutulad sa katangiang pisikal ng Hilagang Asya at Kanlurang Asya, ng Timog Asya at Silangang Asya, at ng Mainland Southeast Asia at Insular Southeast Asia. 2. Ano-ano ang bahaging ginampanan sa pamumuhay ng mga Asyano ng mga kabundukan at ilog sa Asya? 3. Paano naaapektuhan ng mga monsoon, mga bagyo, at ng' mga lindol ang pisikal na katangian ng ibat ibang rehiyon ng Asya? Ikaw bilang isang Pilipino at Asyano, ano ang magiging kapakinabangan mo sa pagkakaroon ng ganap na kaalaman sa katangian ng mga natural na kalamidad na dinaranas ng ating bansa? Dahil sa marami ka nang nakalap na impormasyon tungkol sa heograpiya at katangiang pisikal ng Asya, maaari mo nang ikumpara ang mga nabuo mong kaisipan sa mga pang-una mong kasagutan sa mga tanong na iyong inilahad sa unang bahagi ng modyul na ito. Ano sa mga pang-una mong sagot ang tama? Alin ang kinakailangan ng pagwawasto? Ano ang mga nabuong misconceptions na ngayon ay iyo nang maitutuwid? Kung sapat na ang iyong pag-unawa sa pisikal na katangian ng Asya at ang pagtugon ng tao dito upang makabuo siya ng isang uri ng pamumuhay na bahagi ng kanyang kabihasnan, handa ka nang gampanan ang susunod na gawain. Gawain Blg.8 : Pag-akyat Tungo sa Pag-unlad Simulan mo na ang pangalawang bahagi ng iyong pormatibong pagtataya. Nasa kalagitnaan ka na ng iyong paglalakbay at ilang pagsasanay na lamang ay mararating mo na ang rurok ng tagumpay! Kung kaya’t ngayon, matapat mong punan ng paglalahad ng iyong kaisipan ang kasunod na cloud callout. 69

Pamprosesong mga Tanong Bilang 1 Matapos ang isinagawang gawain ay isunod ang malayang talakayan sa pamamagitan ng pamprosesong mga tanong.4th Paragraph Sa bahaging ito ay lalagumin ng mga mag- aaral ang tinalakay na paksa. Ipasagot ang nakasaad na mga tanong. Ito rin ay magiging transisyon para sa susunod na gawain. Ang masusing paggabay ng guro para dito ay kinakailangan.Gawain Bliang 8 Ipagawa ang gawaing ito batay sa nakasaad na panuto. 70

Natuklasan ko na ang pisikal na Mahalagang maging tapat katangian ng ng mga rehiyon sa ang mag-aaral sa pagsagot ng Asya ay ____________________na gawaing ito. Sa kanyang sagot dito nakaimpluwensya sa pamumuhay masusukat ang antas ng kanyang at kultura ng mga Asyano sa pagkatuto sa mga natalakay na aralin, pamamagitan ng ______________ lalo’t higit ang mga patunay na _____________________________ nagpapakita ng impluwensya ng _____________________________ pisikal na katangian ng Asya sa ________ pamumuhay ng mga Asyano. Sa bahaging ito ng modyul ay nilinang mo Bigyang diin sa maikling sa pamamagitan ng talakayan at iba’t talakayan sa bahaging ito ang ibang gawain ang tungkol sa heograpiya gagawing pagwawasto ng mga at katangiang pisikal ng mga rehiyon ng mag-aaral sa kanilang paunang Asya. Inaasahang mula rito ay naiwasto kaalaman tungkol sa heograpiya mo na ang mga maling konsepto at ng Asya o ang pisikal na nabigyang linaw ang mga katanungang katangian nito at ang pansamantalang nakabalam sa iyong kapakinabangan ng tao dito. pagtuklas ng mahahalagang impormasyon Maaari ding lagumin ng mga mag- kaugnay ng paksa. aaral ang kabuuan ng mga paksang kanilang natutunan sa Ngayong batid mo na ang mahahalagang ideya bahaging ito ng modyul.tungkol sa aralin, palalimin pa natin ito sa pamamagitanng pagpapatuloy ng ating mga gawain na nasa susunod Iugnay ang nabuongna bahagi ng modyul na ito. paglalahat sa susunod na bahagi ng modyul sa pamamagitan ng 71 pagpapaliwanag ng layunin nito.

PAGNILAYAN AT UNAWAIN Dahil sa iyong matagumpay na paglinang ng aralin, taglay mo na ang mahahalagang detalye na magagamit mo sa pagpapatibay ng iyong natutuhan. Ang mga ito ay mas pagtutuunan mo ng pansin gayundin ang iba pang mahahalagang aspeto ng aralin tungo sa iyong ganap na kabatiran. Para mas makaganap kang mabuti sa daloy ng pagpapalalim ng kaalaman ay kakailanganin ang iyong kritikal at masusing pagsusuri, sariling pagbabalangkas at pag-oorganisa ng konsepto, at aktibo at produktibong pakikilahok sa mga talakayan at pangkatang gawain. Habang isinasagawa ang paglikom ng mas malalim na kaalaman ay muli mong subukan na buuin ang kasagutan sa kung paanong ang interaksyon ng tao sa kaniyang kapaligiran ay nagbigay-daan sa paghubog at pag-unlad ng kabihasnang Asyano. Gawain Blg. 9 : Salundiwa Ang gawaing ito ay naglalayong mailahad mo ang mga konseptong iyong nabuo bunga na mga kaalamang iyong nalinang sa nakaraang bahagi ng modyul. Mas mabuti rin kung ikaw ay makapagbabahagi ng mga kasagutan sa gawain batay sa iyong nabasa sa mga pahayagan, napanood sa tv at napakinggan sa radyo. Marahil ay nanaisin mo pang makakalap ng mas matibay na pahayag mula sa pagbabahagi ng iyong mga mag-aaral para masagot ang iyong mga katanungang sa papaanong paraan nakaapekto ang katangiang pisikal ng Asya sa pamumuhay ng mga Asyano? Ilapat mo ang iyong natutunan at nakalap pang mga impormasyon hinggil sa paksa sa pamamagitan ng pagsagot sa kasunod na conceptual maps.72

Pagnilayin At Unawain Maaaring ihayag ang inaasahang mga pagkatuto ng mga mag-aaral sa bahaging ito ng modyul, gayundin ang pagbibigay pansin o diin sa inaasahang pagganap sa mga gawaing nakahanay upang mas lumalim ang kanilang pag-unawa tungkol sa interaksyon ng tao at kapaligiran sa pagbuo ang kabihasnang Asyano.Gawain Bilang 9 Ipaliwanag nang maayos sa mga mag- aaral ang nakasaad sa bahaging ito. Magsisilbi itong gabay sa pagganap nila sa gawain. 73

ASYA Katangiang Katangiang Katangiang Katangiang Katangiang Bigyan ng sapat na Pisikal ng Pisikal ng Pisikal ng Pisikal ng Pisikal ng panahon ang mga mag-aaral KANLURANG HILAGANG TIMOG ASYA SILANGANG TIMOG- sa pagsagot ng mga bahagi ______________ SILANGANG ng conceptual map. Ang ASYA ASYA ______________ ASYA kanilang kasagutan ay batay______________ ______________ ______________ _______________ ASYA sa mga tekstong binasa at______________ ______________ ______________ _______________ _______________ tinalakay, mga isinagawang______________ ______________ ______________ _______________ _______________ pananaliksik, mga nabasa sa______________ ______________ ______________ _______________ _______________ pahayagan, narinig sa radyo______________ ______________ ______________ _______________ _______________ o napanood sa tv, maging______________ ______________ ______________ _______________ _______________ mula sa kanilang mga______________ ______________ ______________ _______________ _______________ pagbabahaginan.______________ ______________ ______________ _______________ _____________________________ ______________ ______________ _______________ _______________ Ang sagot sa______________ ______________ ______________ _______________ _______________ gawaing ito ay mamarkahan______________ ______________ ______________ _______________ _______________ at itatala sa class record.______________ ______________ ______________ _______________ _______________ Nasa pagpapasya ng guro______________ ______________ ______________ _______________ _______________ ang pamamaraan ng______________ ______________ ______ _______________ _______________ gagawing pagwawasto ng______________ ______________ ______ _______________ mga sagot batay sa naging______ ______ ______ pagganap at kakayahan ng mga mag-aaral sa nakaraang mga talakayan. 74

Tatlong mahahalagang aral na aking natutunan tungkol sa katangiang pisikal ng Asya Ibahagi ang iyong mga kaisipang taglay ng conceptual maps. Ilaan din ang matamang pakikinig sa gagawing pagbabahagi ng iba at maging aktibo sa talakayan ukol sa paksa. Ang konsepto ng kapakinabangan ng kapaligiran sa pamumuhay ng mga tao ay lalo mo pang pagtitibayin sa pamamagitan ng mga gawaing ilalatag sa ‘yo batay sa karanasan ng mga bansa mula sa iba’t-ibang rehiyon ng Asya . Gawain Blg. 10 : Bigyang Pansin Mo! Para makadagdag ng iyong interes kung gaano kayaman sa likas na katangian at kapaligiran ang Asya gayundin ang interaksyon ng tao dito para sa kanyang pamumuhay, narito ang mga gawaing magpapamalas sa iyo ng mga ito. Malaya kang gawin ang isa o lahat ng nakatala para sa pag-unlad ng iyong kaalaman. Mahalagang makapagtala ka ng mahahalagang punto o ideya habang isinasagawa ang anuman sa mga gawain nang sa gayon ay lalo mong maunawaan ang kahalagahan ng katangiang pisikal ng Asya sa mga Asyano sa pagbuo at pag-unlad ng kanilang kabihasnan.75

Triangle Hindi irerekord ang sagot ng mga mag- aaral dito. Ang anumang ilalagay nila dito ay magiging paksa ng talakayan bilang muling paglalagom ng kanilang mga natutunan sa aralin.Gawain Bilang 10 Bigyang panimula ang susunod na gawain sa pamamagitan ng paglalahad ng mga nakasaad dito. Ang gawaing ito ay binubuo ng maliliit pang mga gawain. Lahat nang ito ay naglalayon pang palalimin ang ganap na pag- unawa ng mga mag-aaral sa naging ugnayan ng tao at kapaligiran sa pagbuo at pag-unlad ng kabihasnan. 76

1. Panoorin ang video ng eco-tourism campaign ng sumusunod na bansa ARMENIA TURKEY INDIA Inaasahan ang pagiging maparaan ng guro upang maisakatuparan MALAYSIA CHINA PHILIPPINES ang gawaing ito. Isa sa kapakinabangan ng pisikal na kapaligiran ay ang paggamitNarito ang sites ng mga naturang video: ng tao dito sa pamamaraan o mga gawaing panturismo na di maikakailangArmenia - http://www.youtube.com/watch?v=I9XrxzArcmc nakapagbibigay kita sa isang bansa. Makikita sa mga video ang magagandangTurkey - http://www.youtube.com/watch?v=IFkF4Oea3P8 tanawin maging ang kultura at pamumuhay ng mga tao batay sa kanilangIndia - http://www.youtube.com/watch?v=v7qzOV4G7JM&feature=relmfu kalikasan. Kung walang kagamitan para dito, magpakita na lamang ng mgaMalaysia - http://www.youtube.com/watch?v=qeK96XxG2Sc larawan ng iba’t-ibang tourist spots o mga eco-tourism sites upang siyang magingChina - http://www.youtube.com/watch?v=JvfwBU_G4Hg paksa ng talakayan.Philippines - http://www.youtube.com/watch?v=TsBUz6qu_Bo&feature=fvwrel Ang mini-lecture o symposium ay isa ring mabisang paraan ng 2. Magdaos ng lecture/ symposium tungkol sa: pagpapayaman ng mga natutunan sa aralin. Ang layunin ng gawaing ito ay a. Kapakinabangan ng tao sa kapaligiran sa upang malaman ng mga mag-aaral ang pamamagitan ng pag-imbita sa mga kinatawan matalinong paglinang ng tao sa kapaligiran ng grupo ng mga environmentalists o kaya’y para sa kanilang kabuhayan, sa paraang yaong mga may-ari ng mga small and medium hindi makakasira o makakapinsala ng scale cottage industries sa inyong lugar na kapaligiran. Mainam na ang guro ay may ginagamit ang kalikasan sa paggawa ng kaalaman sa lokal na industriya ng produkto. Layunin nitong ituro sa mga mag-aaral kanilang lugar para maisakatuparan ang kung paano ang tamang paglinang ng tao sa gawaing ito. kalikasan nang sa gayon ay maiwasan ang pagkasira nito. 77

3. Suriin ang mga larawan sa ibaba Ano ang nabuo mong kaisipan habang tinitignan ang mga larawan? Paano nililinang ng tao ang kanyang kapaligiran? 4. Basahin ang bahagi ng lathalaing “Past and Present: Human – Environment Interaction in the Bampur Valley” na isinulat nina Mehdi Mortazavi at Fariba Mosapour Negari na nailathala sa ANCIENT ASIA Journal of the Society of South Asian Archaelogy. Inilalahad nito kung paanong ang tao ay umayon sa kalagayang pangkapaligiran sa lamabak-ilog ng Bampur sa timog-kanlurang bahagi ng Asya. Human and Environment Interaction The Bampur valley interestingly has two completely different environments or ecological niches which were favoured for human settlements; the highlands located between Karvandar Mountain and Iranshahr; and the lowlands between Iranshahr and Jaz Murian Basin. The 2006 survey indicates that all the ancient sites were located close to the Damin River or along its tributaries. It seems that the river gets absorbed into its porous bed and re-appears irregularly like springs and Qanats. This peculiar character of the Damin River restricts the agricultural yield around the river, while the rocky foothills surrounding the Damin River further limit the agricultural activity in the region supporting only small settlements both in the case of ancient sites and modern villages. It is interesting to note that the location of the modern settlements are not very far from the ancient site and in most cases people of this area have built on the ancient remains or have utilized the land for agricultural purpose restricting any detail study of the past settlement patterns and archaeological excavations (Mortazavi, 2007: 26). Lack of water and cultivable land has thus forced people to follow the local ancient livelihood based on animal husbandry and horticulture. Although there is a lack of archaeological investigation in the region as mentioned above, the size of the ancient settlements and the environmental factors indicate that people in this region had been engaged with animal husbandry and horticulture even during the Third Millennium BC.78

Numero 3 Maaari pang gumamit ng ibang larawan tungkol sa ugnayan ng tao at kalikasan na magiging batayan ng talakayan. Human and Environment Interaction Mas mainam kung magsasagawa muna ng ilang gawain bago basahin ang artikulo gaya ng pagpapakita ng mga larawan ng Bampur Valley o kaya’y pagtukoy sa mapa ng lugar na kinalalagyan nito. Maaari ring magdaos ng isang laro gamit ang mga mahahalagang salita sa artikulo at siyang bibigyang kahulugan ng mga mag-aaral. 79

Pamprosesong mga Tanong Iproseso ang naging pagkatuto at saloobin ng mga 1. Ibahagi ang iyong naging reaksiyon matapos mong mag-aaral sa isinagawang mga mapanood ang mga video o marinig ang ibinahagi ng mga gawin sa pamamagitan ng mga tagapagsalita sa symposium. Bakit kailangang pahalagahan gabay na tanong. ng tao ang kaniyang pisikal na kapaligiran? Paano maipakikita ang naturang pagpapahalagang ito? Gawin itong batayan sa paglalahad at pagpapaliwanag 2. Patunayan na malaki ang bahaging ginagampanan ng ng susunod na gawain na dapat pisikal na kapaligiran sa iba’t ibang aspeto ng buhay ng tao. magampanan. 3. Paanong ang interaksiyon ng tao sa kaniyang kapaligiran ay nagbigay-daan sa pagbuo at pag-unlad ng kabihasnang Asyano?Gawain Blg. 11 : Pagninilay Ano ang naramdaman mo habang ikaw ay nasa proseso ngpag-alam ng mga katangi-tanging mga impormasyon tungkol sa pisikalna katangian ng Asya? Alin sa mga paksa ng aralin ang masnakapukaw ng iyong interes? Bakit? May bahagi ba ng aralin na naismo pang tuklasin nang mas malawak? Sa proseso ng paglinang atpag-unawa ng aralin, ano ang mga natuklasan mo sa iyong sarilibilang isang mag-aaral, at ano ang iyong susunod na mga hakbangupang mas maging produktibo at makabuluhan ang iyong pag-aaral? Ang lahat ng iyong mga iniisip at saloobin ay isulat mo sa reflection journal na pinamagatang “Pagtingin, Pagtanaw, at Pagninilay” upang siyang maging gabay mo sa pagsukat ng iyong mga kaalaman at pagganap sa mga gawaing iyong naisakatuparan. Gawin mo rin itong pamantayan tungo sa pagpapaunlad ng iyong sarili.80

81

Pagtingin, Pagtanaw, at Pagninilay Muli, inaasahan ang katapatan ng mga mag-aaral sa pagsagot ng _______________________________________________________ mga gawaing ito bilang kanilang self- _______________________________________________________ assessment kaugnay ng kanilang _______________________________________________________ pagkatuto at pagkakaunawa ng aralin. _______________________________________________________ Maaaring magdaos ng _______________________________________________________ pagbabahaginan matapos _______________________________________________________ maisakatuparan ang mga gawaing ito. ______M__a_t_a_p_o_s__m__o_n__g_t_i_g_n_a_n__a_n__g_i_y_o_n__g_s_a__ri_li__a_t__________ Gawing kawili-wili at kasiya-siya angma_p_a__g_n_i_la_y_a__n_a__n_g__k_a_h_a__la_g__a_h_a_n__n_g__t_in__a_la__k_a_y__n_a__a_r_a_l_in__a_y__iyo pagpapadaloy ng pagbabahaginan.nam__a__n_g__g_a_g_a__m__p_a_n_a_n__a__n_g__h_u_l_in_g__b_a__h_a_g_i_n__g__is_a__s_a__m__g_a____por_m__a_t_ib__o_n_g__p_a_g__ta__ta_y__a_s__a_a__n_ta__s_n__g__iy_o_n__g__n_a_t_u_tu__n_a_n_.______Ga_w__a_i_n__B_l_g_._1__2_:__P_a__g_-_a_k_y_a__t_T_u__n_g__o_S__a__P_a__g_-_u_n_l_a_d________ ______A__n_g__g_a_w__a_in__g__it_o__a_y__a_n_g__p_a_g__ta_t_a_p__o_s__n_g__iy_o_n__g__p_a_g_-_abakyl_aa_k_ti_ds_a_n_ta_u_gh_au_tm_o_ga_m_n_go__nt_as_ga_u_im_y_op_n_ag_y_!k_a_M_k_aa_ry_aa_mh__ai _kn_a_un_pg_a_pn__ign_a_g__d_a_a_n__a_ngma_k_a__p_a_g_l_ik_o_m___k_a__n_g__g_a__n_a_p__n_a__p_a_g__k_a_t_u_t_o_a__t _k_a_b_a__ti_r_a_n_____tun_g_k_o__l _s_a__ti_n_a_l_a_k_a_y__n_a__a__ra__li_n_.__N_g_a__y_o_n__a_y__m__a_g_a_g__a_w__a_m__o__nan__g__ih_a__y_a_g__n_a_n_g__b__u_o_n_g__p_a__g_m__a_m__a_l_a_k_i_a_t__w_a_l_a_n_g__p_a__g_-____aal_in__la_n__g_a_n__a_n_g__i_y_o_n_g__n__a_b_u_o_n__g__k_a_s_a_g__u_ta__n__b_a_t_a_y__s_a__iy_o_n__g_ma_l_a_li_m__n__a_p__a_g_-_u_n_a__w_a__s_a__t_in_a__la_k__a_y_n__a__a_r_a_li_n__s_a__m_o__d_y_u_l_n__aito._______________________________________________________ ___A_n_g_i_n_te_r_a_ks_i_yo_n__n_g_ta_o__sa__________________________________ ka_n_iy_a_n_g_k_a_p_al_ig_ir_a_n_a_y_n_a_g_b_ig_a_y_- ________________________________ da_a_n_s_a________________________________________________________________________ D__a__h__il____________________________________________________________________.________________________________ _________k_u_n_g_k_a_y_a_t________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ ______________________________________________________8_2 _______________________________________________________ _______________________________________________________ ___

Binabati kita sa iyong pananagumpay namatapos ang unang tatlong bahagi ng aralin. Angkaganapan ng iyong pagkatuto mula sa iba’t-ibang mgagawain at karanasan sa proseso ng pagtuklas,pagpapalalim, at pag-unawa ng aralin ang siyangmagbibigay sayo ng sapat na kakayahan namaisakatuparan ang nakalaan pang mga gawain.Magpatuloy ka!Gawain Blg. 13 : Profayl ng Asya Taglay ang iyong kaalaman sa mga detalye ngaralin, gumawa ka ng pangkalahatang profaylpangheograpiya ng Asya na siyang magagamit mo sapaggawa ng iyong proyekto sa pagtatapos ng unang aralinng modyul. Ito ay kinakailangang naglalaman ngkomprehensibong paglalarawan ng mga salikpangheograpiya ng Asya, ang kaibahan ng Asya sa ibapang mga kontinente sa daigdig, at ang kontribusyon ngpisikal ng kapaligiran sa pagbuo ng kabihasnan ng mgaAsyano. Lapatan mo ito ng masining na lay-out o gawin saanumang malikhaing pamamaraan tulad ng sa facebookupang maging kaaya-aya ito sa mga babasa nito.Tandaan mo lamang na bago mo ito ibahagi sa iba aykinakailangang ito’y nasuri na ng iyong guro upangmatiyak ang pagiging wasto ng nilalaman ng profayl. Ang iyong likha ay mamarkahan batay sa mgasumusunod na pamantayan 83

Gawain Bilang 13 Ang pagsasagawa ng gawaing ito ay nangangailangan ng kasanayan sa paggamit ng teknolohiya o kaya’y masining na pamamaraan. Kung gagawin ito na parang isang profile page sa facebook, dapat na maging maayos at akma ang mga ilalagay dito. Kung walang kakayahang gumamit ng computers o kaya’y hindi available ito, ang profayl ay maaari namang gawin sa short coupon bond at sa anyong album. Maaari din namang sa pamamagitan ng iba pang pamamaraan na maiisip ng mag-aaral o ng guro. Sa dahilang ang gawaing ito ay naglalayong makapagbahagi ng kaalaman tungkol sa pisikal na katangian ng Asya sa sinumang nangangailangan nito, ang draft ng isasagawang profayl ay mahalagang mabasa at masuri ng guro bago gawin ang pinal na profayl. 84

Pamantayan Katangi- Mahusay Nalilinang Nagsisimula Dahil sa ang gagawing tangi 3 2 1 profayl ng Asya ay Nilalaman 4 mamarkahan at itatala sa (40%) Ang profayl Ang profayl ay Ang profayl ay class record, gawing Ang profayl ay ay naglalaman kulang sa batayan sa pagtataya ng Organisasyon naglalaman ng naglalaman ng tumpak na impormasyon output ang rubric na ito. (30%) komprehensibo ng impormasyon , tumpak, at kumpletong batay sa Hindi maayos Gawing batayan angPagkamalikhain may kalidad na detalye batay ibinigay na at hindi nakasaad rito upang (20%) detalye batay sa ibinigay panuntunan maunawaan wakasan ang bahaging ito sa ibinigay na na ang ng modyul. Bigyang pansin Impact panuntunan panuntunan May lohikal na pagkakalahad ang mga katanungan, (10%) Sapat, organisasyon ng mga detalye maaari itong ipasagot sa Sapat, malinaw at ngunit hindi ng profayl mga mag-aaral, o kaya’y malinaw, maayos ang sapat ang gawing pagganyak para sa detalyado, at pagkakalaha mga detalye Ang susunod na huling bahagi madaling d ng detalye ng profayl pagkakagawa ng modyul. maunawaan ng profayl at paglalahad ang Ang ng profaly ay pagkakalahad Ang pagkakagawa hindi nilapatan ng detalye ng pagkakagaw at paglalahad ng anumang profayl a at ng profayl ay malikhaing Ang paglalahad hindi gaanong pamamaraan pagkakagawa ng profayl ay nilapatan ng Hindi at paglalahad nilapatan ng malikhaing nakakahikayat ng profayl ay malikhaing pamamaraan at walang nilapatan ng pamamaraan Hindi gaanong dating sa mga mataas na Nakakahikay nakakahikayat mambabasa antas ng at ang dating ang dating ng ang profayl pagkamalikhain ng profayl sa profile sa mga Nakakatawag mga mambabasa pansin at lubos mambabasa na nakakahikayat ang dating ng profayl sa mga mambabasa Mas napalawak at mas napa-unlad mo ang iyong pagkatuto tungkol sa konsepto at pisikal na katangian ng Asya sa bahaging ito ng modyul. Ano ang mga napagtanto mo habang ikaw ay nagninilay at nagpapalawak ng pag-unawa sa mga aralin? Ano ang epekto nito sa iyo at paano mo gagamitin ang iyong mga natutuhan sa pang-araw-araw mong pamumuhay?Ngayong mas ganap na ang iyong pag-unawa sa pisikal na katangian ngAsya, ang unang bahagi ng iyong paglalakbay sa Araling Asyano ay handaka na upang gampanan ang mga gawain sa susunod na bahagi ng modyul 85

86

ILIPAT Narating mo na ang huling bahagi ng modyul. Maaaring ipabasa sa mga Dito ay ilalapat mo na ang iyong mga natutuhan mag-aaral ang mga bahaging ito kaugnay ng aralin sa iyong buhay. bilang pagpapakilala sa susunod Gagampanan mo ito sa pamamagitan ng na gawain, at mas bibigyang linaw pagtupad sa mga gawain na magpapamalas ng ng guro, o kaya’y guro ang siyang iyong ganap na pag-unawa sa aralin. magsasagawa nito. Tandaan lamang na dapat ay muling Malaki ang bahaging ginagampanan ng kapaligirang pisikal sa maihayag ng mga mag-aaral angpamumuhay ng mga tao dahil sa idinudulot nitong samu’t-saring kanilang nabuong pag-unawakapakinabangan. Ang patuloy na interaksyon ng tao at kapaligiran ay tungkol sa ugnayan o interaksyonang siyang nagbubunsod sa kabihasnang patuloy na pinauunlad ng ng tao at kapaligiran sa pagbuo ngtao sa kasalukuyan. kabihasnang Asyano. Ang ugnayang ito ay iyong bibigyang-halaga sa pamamagitanng pagpapamalas at pagsulat ng mga primaryang batayan na ikawmismo ang lilikha. Sa gawaing ito ay layunin mong manghikahat sasinumang makakabasa at makakakita nito na bigyan ng akmangpagtugon ang kalikasan.Gawain Blg. 14 : Photo Essay. Ipaliwanag mabuti ang panuto sa paggawa ng proyekto. Gamit ang iyong cellular phone o digital camera, kuhanan mo Ang photo essay ay maaring nasang larawan ang anumang makikita mo sa paligid na nagpapakita ng legal-sized coupon bond.paraan ng paggamit ng tao sa likas na yaman. Sakaling walangcellular phone o digital camera, maaari mo ring iguhit ang mgalarawan. Kakailanganin mo ng tatlong iba’t ibang larawan ngunitmagkakaugnay at nagpapakita ng isang istorya o tema. Matapos nito’ysusulat ka ng isang sanaysay na iinog sa paksang “Ano angkontribusyon ng likas na kapaligiran sa gawaing pangkabuhayan ngtao?” Ang sanaysay ay dapat na may kaugnayan rin sa mga larawan. 87

Pamantayan sa Pagtaya ng PHOTO ESSAY Paman Katangi-tangi Mahusay Nalilinang Nagsisimula tayan 4 3 2 1 Nilalama Ang photo essay ay Ang photo essay Ang photo Ang photo n naglalaman ng ay naglalaman ng essay ay essay ay komprehensibo , tumpak tumpak at may naglalaman kulang sa (30%) at may kalidad na kalidad na ng tumpak impormasyon impormasyon tungkol sa impormasyon impormasyon tungkol sa Organisa kontribusyon ng likas na tungkol sa tungkol sa kontribusyon syon kapaligiran sa gawaing kontribusyon ng kontribusyon ng likas na (20%) pangkabuhayan ng tao likas na ng likas na kapaligiran sa kapaligiran sa kapaligiran sa gawaing Mensahe Maayos, detalyado at gawaing gawaing pangkabuhay ( 20%) madaling maunawaan ang pangkabuhayan pangkabuhay an ng tao daloy ng mga kaisipan at ng tao an ng tao Pagka- impormasyong inilahad May wastong May lohikal na Hindi maayos malikhai tungkol sa kontribusyon ng daloy ng kaisipan organisasyon at hindi likas na kapaligiran sa at madaling ngunit hindi maunawaan n gawaing pangkabuhayan maunawaan ang sapat upang ang mga (20%) ng tao impormasyong mailahad ang impormasyon inilahad tungkol kontribusyon g inilahad Hikayat May malinaw at malawak sa kontribusyon ng likas na tungkol sa (10%) na mensahe tungkol sa ng likas na kapaligiran sa kontribusyon kontribusyon ng likas na kapaligiran sa gawaing ng likas na kapaligiran sa gawaing gawaing pangkabuhay kapaligiran sa pangkabuhayan ng tao pangkabuhayan an ng tao gawaing ng tao pangkabuhay Ang pagkakagawa at Limitado ang an ng tao paglalahad ng photo May malinaw na mensahe essay ay nilapatan ng mensahe tungkol tungkol sa Malabo at mataas na antas ng sa kontribusyon kontribusyon limitado ang pagkamalikhain ng likas na ng likas na mensahe kapaligiran sa kapaligiran sa tungkol Ang dating sa , gawaing gawaing kontribusyon mambabasa ay lubos na pangkabuhayan pangkabuhay ng likas na nakahihikayat at ng tao an ng tao kapaligiran sa nakakatawag pansin. gawaing Ang pagkakagawa Ang pangkabuhay at paglalahad ng pagkakagawa an ng tao photo essay ay at paglalahad nilapatan ng ng photo Ang malikhaing essay ay hindi pagkakagawa pamamaraan gaanong at paglalahad nilapatan ng ng photo Ang dating sa malikhaing essay ay hindi mambabasa ay pamamaraan nilapatan ng nakahihikayat. Mahina ang anumang dating sa malikhaing mambabasa o pamamaraan tagapakinig upang Walang dating makapang- sa mga hikayat. mambabasa ang photo essay88

Gamitin ang rubric na ito bilangpamantayan sa pagtataya o pagmamarka ngproyekto. Ang kanilang marka ay itatala sa classrecord. 89

Ang kakayahan mong gumawa ng proyektong ito ay Ipaliwanag ito sa mga mag-makakatulong sa iyo nang malaki upang maisakatuparan aaral.ang pinal na proyekto para sa Unang Markahan, ang isangTravel Brochure na mamarkahan batay sa sumusunod na Ihayag ang bahaging itokraytirya: nilalaman, pagkamalikhain, hikayat, bilang pagtatapos ng Aralin 1organisasyon, at kapakinabangan nito. at transisyon naman para sa Aralin 2. Bigyang-diin ang Sa bahaging ito ng modyul ay hinimok mahahalagang kaisipang kang isabuhay ang iyong natutunan, nakapaloob sa pahayag. napagnilayan at ganap na naunawaan sa aralin sa pamamagitan ng mga gawaing iyong ginampanan. Kumusta ang iyong naging karanasan sa paggawa ng mga gawaing ito? Nakita mo ba ang kahalagahan at saysay ng araling ating nilinang at tinalakay sa tunay na kasalukuyang kaganapan o pangyayari sa iyong buhay? Kung mahalagang maunawaan ang pisikal na katangian ng Asya sa pagbubuo ng kabihasnang Asyano, ay may pantay ring katuturan ang alamin ang likas na yaman ng mga bansa sa iba’t ibang rehiyon ng kontinente ng Asya. Sa susunod na aralin, mas matututunan mo kung paanong nililinang ng tao ang kaniyang kapaligiran o likas na yaman ng kaniyang bansa upang matustusan ang kanyang mga pangangailangan. Malaki ang bahaging ginagampanan ng pagkakaroon ng ekolohikal na balanse sa ating daigdig upang lalong umunlad ang ating kabihasnan, at higit sa lahat, upang mabuhay. 90

ARALING PANLIPUNAN (GRADO 8) – ARALING ASYANO Unang Markahan: HEOGRAPIYA NG ASYA Aralin 2 : Mga Likas na Yaman ng Asya ALAMIN Binabati kita sa matagumpay mong pagkakamit ng mahahalagang kaalaman tungkol sa katangiang pisikal ng Asya. Ngayon ay mas mapauunlad mo pa ang iyong pag-unawa hinggil sa ugnayan ng tao sa kaniyang kapaligiran sa pamamagitan ng paglinang nito tungo sa pagtugon sa kaniyang pangangailangan. Sa panibagong araling ito ay maaaring maitanong mo kung ano-ano ang ipinagmamalaking yamang-likas ng Asya, at ang mga implikasyon nito sa pamumuhay ng mga Asyano noon at ngayon sa larangan ng agrikultura, ekonomiya, panahanan, at kultura? Bakit humaharap ang Asya sa iba’t ibang suliraning pangkapaligiran sa ngayon? Ano ang kahalagahan ng pangangalaga sa timbang na kalagayang ekolohikal ng rehiyon? “Paanong ang interaksiyon ng tao at kapaligiran ay nagbigay-daan sa pagbuo at pag-unlad ng kabihasnang Asyano?” Mahalagang maiugnay mo ang iyong natutuhan sa nakaraang aralin upang ganap na maunawaan ang paksang tatalakayin sa bagong araling ito. Maaari ka nang magsimula. Gawain Blg. 1 : Balik-aral sa Katangiang Pisikal Magbalik-aral ka sa iyong mga natutuhan tungkol sa pisikal na katangian ng Asya sa pamamagitan ng pagsagot sa mga sumusunod na katanungan:91

Alamin Gawin itong panimula o pagbubukas ng Aralin 2. Ipaliwanag sa mga mag-aaral na kung sa Aralin 1 ay tinalakay ang heograpiya o ang pisikal na katangian ng Asya at ang kapakinabangan ng kapaligiran sa tao, sa araling ito ay mas palalawigin pa ang ugnayan ng tao sa kapaligiran sa pagbuo at pag-unlad ng kabihasnan sa pamamagitan ng pagtalakay ng mga likas na yaman ng Asya, kung paano ito nililinang ng mga Asyano, gayundin ang mga suliraning pangkapaligiran na nararanasan ng Asya sa kasalukuyan. Magsagawa ng kawili- wiling paraan ng paglalahad ng panimulang ito.Bago Mag Gawain 1 Simulan ang pre-assessment activity sa pamamagitan ng pagbabalik-aral tungkol sa pisikal na katangian ng Asya. 92

Matapos masagutan ang mga katanungang ito bilang pagbabalik-aral, tumawag ng ilang mag-aaral na magbabahagi ng kanilang mga sagot at muling gumawa ng paglalahat. Ang iyong mga wastong kasagutan sa isinagawang Banggitin ang pahayag napagbabalik-aral ay sapat na upang magpatuloy ka sa susunod na ito bilang panimula sa kasunodbahagi ng pagtuklas na kung saan ay aalamin ang iyong kakayahang na gawain.tukuyin ang pinagmumulan ng mga bagay o produktong nakalarawan. Ipaliwanag nang maayos Malaki ang pakinabang natin sa ating likas na yaman. ang panuto sa paggawa ngAnumang nasa ating paligid na bahagi ng ating kalikasan ay gawain. Ito ay magpapakita ngtumutustos sa ating pangangailangan upang mabuhay, at nililinang din kaalaman ng mga mag-aaral nang tao para sa kanyang kabuhayan at paghahanap-buhay. tukuyin ang likas na yamang pinanggagalingan ng mgaGawain Blg. 2 : Kaban ng Yaman Ko, Iguhit Mo pangkaraniwang produkto na ginagamit o nakikita sa araw- Sa ibaba ay makikita mo ang hanay ng larawan ng mga araw na pamumuhay ng tao.produkto. Isulat mo sa dakong ibaba nito kung ito’y yamang lupa,yamang tubig, yamang kagubatan, o yamang mineral. Sa kahon namay arrow sa tapat nito ay iguhit mo ang yamang likas napinanggalingan ng produktong ipinakikita. Sa pamamagitan nito aymatutukoy mo ang pauna mong mga kaalaman sa kapakinabangan ngating kapaligiran. 93

Matapos mong tukuyin ang iba’t ibang likas na yaman batay sa iyong taglay na kaalaman ay magtatala ka naman ngayon ng mga katanungan hinggil sa likas na yaman ng Asya gayundin sa mga suliraning pangkapaligiran na kinakaharap ng Asya sa kasalukuyan. Ang mga kasagutan sa mga katanungang ito ay iyong tutuklasin sa pamamagitan ng iba’t ibang mga gawain sa proseso ng paglinang ng aralin.94

Gabayan ang mga mag-aaral sapagsasagawa ng gawaing ito. Hindikinakailangang maiguhit nang perpekto anghinihingi sa kahon na may arrow. Ang mahalagaay ang tamang pagtukoy sa yamang likas napinanggalingan ng produktong nasa tapat nito.Matapos itong maisagawa ay atasan ang mgamag-aaral na magkaroon ng paghahambing ngkanilang mga sagot. Iproseso ang isinagawangpaghahambing at paghahalintulad. 95

Gawain Blg. 3 : Tanong Mo, Itala Mo Isulat mo sa loob ng kahon ang mga katanungang nais mongmasagot tungkol sa mga tatalakaying paksa sa ikalawang aralin. ANG AKING MGA ANG AKING MGA Dapat itala ang KATANUNGAN KATANUNGAN mahahalagang katanungang isusulat ng mga mag-aaral TUNGKOL SA LIKAS TUNGKOL SA MGA tungkol sa aralin. Mula rito ayNA YAMAN NG ASYA SULIRANING matutukoy ang mga bahagi ng aralin na mahalagang PANGKAPALIGIRAN masagot at mas dapat na NG ASYA pagtuunan ng pansin sa pag- usad ng talakayan. Kasabay ng pagtatala mo ng mga katanungang nais mongmasagot tungkol sa likas na yaman ng Asya at sa mga suliraning Banggitin angpangkapaligiran ay mahalaga ding matukoy mo ang progreso ng iyong bahaging ito bilangpagkatuto kaugnay sa aralin, kung kaya’t bilang bahagi ng iyong pagpapaliwanag sa gagawingpormatibong pagtataya ay isasagawa mo ang susunod na gawain. talahanayan na magtataglay ng mga tala ng mag-aaralGawain Blg. 4 : Talahanayan ng Paglalahat tungkol sa progreso ng kanyang pagkatuto at Ang gawaing ito ay magsisilbi mong gamit sa pagtataya ng pagkaunawa ng aralin. Angiyong kaalaman at panukat ng pag-unlad ng iyong ganap na pag- gawaing ito ay may tatlongunawa sa aralin. Mula sa simula, habang dumadaloy ang talakayan at bahagi. Ang unang bahagibago matapos ang mga gawain sa modyul na ito ay magtatala ka ng ay isasagawa sa puntong itoiyong mga kaisipan batay sa hinihingi ng bawat kolum ng talahanayan. na kung saan sasagutan ngMahalagang maging tapat sa pagsagot ng bawat aytem nang sa mga mag-aaral ang hinihingigayon ay makamit mo ang wastong pagtataya. Ang kolum lamang na sa unang kolum.kulay puti ang iyong sasagutan. 96

Ang Kapakinabangan ng Tao Mula sa KapaligiranANG AKING MGA MGA MGA ANG AKINGMGA PANG- NATUKLASA KATIBAYANG KALAGAYAN MGA UNANG N AT NAGPAPA- G GANAP NAKAALAMAN PAGWAWAS TUNAY KATANGGAP NAUNAWAA TO -TANGGAP N Sa mga nakaraang gawain ay sinubukan mo ang iyong kaalaman sa pagtukoy ng mga kapakinabangan ng tao mula sa kaniyang kapaligiran. Naihayag mo sa pamamagitan ng pagguhit ang iyong pang-unang kaisipan sa aralin. Naihambing mo ba ang iyong sagot sa iyong mga kamag-aral? Sa anong aspeto kayo nagkatulad o nagkaiba?97

Ang Kapakinabangan ng Tao Mula saKapaligiran Narito ang talahanayan ng paglalahat tungkol sa kapakinabangan ng tao mula sa kapaligiran. Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang inaasahang lalamanin ng bawat kolum na sasagutan sa iba’t ibang bahagi ng modyul. Dapat rin nilang mabatid na ito ay magsisilbing tala ng progreso ng kanilang pagkatuto kaugnay ng aralin.Pagkatapos ng Table Sa bahaging ito ay magtatapos ang unang bahagi ng modyul para sa Aralin 2, at siyang mag-uugnay sa pangalawang bahagi. Pansinin ang nakapaloob na mga tanong. Ipasagot ito sa mga mag-aaral bago magpatuloy. 98

Ngayon ay sisimulan mo na ang iyong Bigyang pansin sa bahaging ito pagpapalawig ng mga kaugnay na konsepto tungkol ang mga kasanayan na dapat ipakita sa likas na yaman ng Asya. Habang ginagawa mo ng mga mag-aaral upang maging ito, inaasahan na ang iyong kasanayan sa matagumpay ang gagawing mga matamang pakikinig, matalinong pagsusuri at talakayan sa aralin. Gayundin ang aktibong pakikilahok sa mga gawain ay muli mong proyekto na inaasahang ipamamalas. Anumang iyong matutuhan sa araling maisasakatuparan sa pagtatapos ng ito ay magagamit mo upang maisagawa ang iyong aralin nang sa gayon ay maging handa proyekto matapos ang aralin, isang feature article sila sa mga gawaing magsasanay sa tungkol sa likas na yaman ng Asya na mamarkahan kanila para dito. batay sa sumusunod na pamantayan: saysay ng nilalaman, organisasyon ng paglalahad ng mga Mahalagang mabanggit ng guro kaisipan, mensahe, at hikayat o dating sa mga bilang pagsisimula ng talakayan ng mambabasa. aralin ang mga nakasaad sa bahaging ito dahil dito ay inilalahad kung paano Naniniwala ka ba na ang tao ay biniyayaan ng naiimpluwensiyahan ng likas na masaganang kapaligiran? Ang lahat ng ating nasa kapaligiran ang kabuhayan ng tao, paligid- ang mga kabundukan, dagat, hayop, isang patunay na ang ugnayan ng tao halaman at mineral, ay mga likas na yaman na at kapaligiran ay nagbunsod sa pag- siyang puhunang nililinang ng tao upang usbong at pag-unlad ng kabihahasnan.PAUNLARIN matugunan ang kaniyang mga pangangailangan. Noon pa man at magpahanggang ngayon, ang uri ng pamumuhay at gawain ng tao ay nakaangkop sa kaniyang kapaligiran. Pagsasaka ang karaniwang hanapbuhay kung ang tao ay naninirahan sa kapatagan. Kung sa baybaying dagat naman ay pangingisda ang ikinabubuhay. Tunay nga na ang ganitong ugnayan ng tao at kapaligiran ay isang natural na prosesong ipinagkaloob ng Diyos upang ang lahat ay mabuhay. Paanong ang patuloy na paglinang at pakikibagay ng tao sa kapaligiran ay nagbunsod sa pag-unlad ng kabihasnan at kultura ng isang pamayanan? Simlan mong tuklasin ang kasagutan.99