อัตราการสวมหมวกนิรภัย-2562

อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผูใชร ถจกั รยานยนตในประเทศไทย ป พ.ศ. 2562 THAILAND MOTO RC YC L E HELMET USE 2019 โดย มลู นิธิไทยโรดส และเครอื ขายเฝา ระวงั สถานการณความปลอดภัยทางถนน • ศนู ยวิจยั อบุ ตั ิเหตแุ หงประเทศไทย สถาบันเทคโนโลยแี หงเอเชยี • สำนักวชิ าวศิ วกรรมศาสตรแ ละทรัพยากร • คณะวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเชยี งใหม มหาวิทยาลยั วลัยลักษณ • คณะวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลยั นเรศวร • สำนักวิชาวศิ วกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสรุ นารี • ภาควิชาวศิ วกรรมโยธา มหาวิทยาลยั สงขลานครินทร • วิศวกรรมโลจสิ ติกส คณะศิลปศาสตรและวทิ ยาศาสตร • คณะอตุ สาหกรรมและเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลัยราชภัฏศรสี ะเกษ มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลอสี าน • คณะโลจสิ ติกส มหาวทิ ยาลัยบรู พา วทิ ยาเขตสกลนคร ภายใตก ารสนบั สนนุ ของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) กรกฏาคม 2563



THAILAND MOTO RC YC L E HELMET USE 2019 อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ใชร้ ถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562 โดย มลู นธิ ไิ ทยโรดส์ และเครือขา่ ยเฝ้าระวังสถานการณค์ วามปลอดภัยทางถนน • ศนู ย์วิจยั อบุ ัติเหตแุ หง่ ประเทศไทย สถาบนั เทคโนโลยีแห่งเอเชีย • คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม่ • คณะวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร • สำ� นกั วิชาวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยสี รุ นารี • วิศวกรรมโลจสิ ตกิ ส์ คณะศิลปศาสตรแ์ ละวทิ ยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภฏั ศรีสะเกษ • คณะโลจิสติกส์ มหาวทิ ยาลยั บรู พา • ส�ำนกั วิชาวิศวกรรมศาสตรแ์ ละทรพั ยากร มหาวิทยาลยั วลยั ลกั ษณ์ • ภาควิชาวศิ วกรรมโยธา มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร์ • คณะอตุ สาหกรรมและเทคโนโลยี มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลอสี าน วิทยาเขตสกลนคร ภายใตก้ ารสนบั สนนุ ของส�ำนกั งานกองทุนสนบั สนุนการสรา้ งเสริมสุขภาพ (สสส.) กรกฎาคม 2563

THAILAND MOTO RC YC L E HELMET USE 2019 ขอ้ มูลทางบรรณานกุ รม อตั ราการสวมหมวกนริ ภัยของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562 ผูจ้ ัดทำ� มูลนิธิไทยโรดสแ์ ละเครือขา่ ยเฝ้าระวงั สถานการณค์ วามปลอดภัยทางถนน ผู้สนบั สนนุ สำ� นักงานกองทนุ สนับสนนุ การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) ผู้จัดพมิ พ ์ มลู นธิ ไิ ทยโรดส์ พิมพ์ครง้ั ท่ี 1 กรกฎาคม 2563 จ�ำนวนพิมพ ์ 2,500 เล่ม

คำ� นำ� รายงานผลส�ำรวจ “อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562” จัดท�ำข้ึน ภายใต้การสนับสนนุ ของส�ำนกั งานกองทุนสนับสนนุ การสรา้ งเสรมิ สุขภาพ (สสส.) มีวตั ถปุ ระสงคห์ ลักเพ่ือสะทอ้ น ใหเ้ หน็ ถงึ สถานการณป์ จั จบุ นั ของพฤตกิ รรมการสวมหมวกนริ ภยั ของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนตใ์ นจงั หวดั ตา่ งๆ ทวั่ ภมู ภิ าค ของประเทศ โดยสามารถน�ำไปใช้อ้างอิงเป็นข้อมูลฐานส�ำหรับการติดตามและประเมินผลการด�ำเนินงาน ของมาตรการทมี่ งุ่ เนน้ ใหผ้ ขู้ บั ขแี่ ละผโู้ ดยสารรถจกั รยานยนตส์ วมใสห่ มวกนริ ภยั มากยงิ่ ขนึ้ ทงั้ ในแงข่ องการบงั คบั ใชก้ ฎหมาย การรณรงค์ การประชาสัมพนั ธ์ และอ่นื ๆ ข้อมูลท่ีน�ำเสนอในรายงานฉบับน้ีได้มาจากการส�ำรวจเก็บข้อมูลด้วยวิธีการสังเกต (Observational survey) พฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์บนท้องถนน ประจ�ำปี พ.ศ. 2562 ครอบคลุมพ้ืนที่ใน 77 จงั หวัด ทว่ั ประเทศ ตงั้ แต่ เดอื นสิงหาคม ถึง เดอื นธันวาคม พ.ศ. 2562 โดยเปน็ การดำ� เนินงานร่วมกันระหวา่ ง มูลนิธิไทยโรดส์และเครือข่ายเฝ้าระวังสถานการณ์ความปลอดภัยทางถนน (Road Safety Watch) ประกอบด้วย ภาคเี ครอื ขา่ ยมหาวทิ ยาลยั ในแตล่ ะภมู ภิ าค ไดแ้ ก่ ศนู ยว์ จิ ยั อบุ ตั เิ หตแุ หง่ ประเทศไทย สถาบนั เทคโนโลยแี หง่ เอเชยี คณะวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ คณะวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั นเรศวร สำ� นกั วชิ าวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยสี รุ นารี วศิ วกรรมโลจสิ ตกิ ส์ คณะศลิ ปศาสตรแ์ ละวทิ ยาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ศรสี ะเกษ คณะโลจิสติกส์ มหาวิทยาลัยบูรพา ส�ำนักวิชาวิศวกรรมศาสตร์และทรัพยากร มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ ภาควิชา วิศวกรรมโยธา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และคณะอุตสาหกรรมและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลอสี าน วทิ ยาเขตสกลนคร คณะผู้จัดท�ำขอขอบพระคุณส�ำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ในฐานะผู้สนับสนุน การส�ำรวจเก็บข้อมูลระดับประเทศในคร้ังน้ี รวมถึงศูนย์วิชาการเพื่อความปลอดภัยทางถนน (ศวปถ.) มูลนิธิ สาธารณสุขแห่งชาติ (มสช.) และผู้ทรงคุณวุฒิหลายท่านที่มิได้เอ่ยนามไว้ ณ ที่น้ี สำ� หรับแนวคิดและข้อแนะน�ำ ที่เป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการด�ำเนินงานตลอดจนคณะผู้บริหารของมหาวิทยาลัยเครือข่ายเฝ้าระวังสถานการณ์ ความปลอดภัยทางถนน ส�ำหรับการสนบั สนุนจนทำ� ให้มีเครอื ข่ายนักวิชาการเกิดข้ึนในระดับภูมิภาค เพื่อตดิ ตาม สถานการณค์ วามปลอดภัยทางถนนของประเทศไทย ท้ายท่สี ุดนี้ หากเพียงบางสว่ นของรายงานฉบบั นจี้ ะถกู หยิบยกมาพจิ ารณาและได้เออ้ื ประโยชนต์ ่อการดำ� เนินงาน ความปลอดภัยทางถนนไมว่ า่ จะเปน็ ระดับทอ้ งถ่ินหรือระดับประเทศ คณะผจู้ ดั ทำ� ขอยกความดีความชอบทง้ั หลาย ให้แก่ผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาความรู้ให้แก่คณะผู้จัดท�ำ หากรายงานฉบับน้ีมีข้อบกพร่องประการใด คณะผู้จัดท�ำ ขอนอ้ มรับความผิดพลาดไว้แต่เพยี งผเู้ ดยี ว คณะทำ� งาน มลู นธิ ไิ ทยโรดส์ และ เครอื ขา่ ยเฝา้ ระวังสถานการณ์ความปลอดภยั ทางถนน กรกฎาคม 2563 THAILAND I MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

คณะท�ำงาน บคุ ลากรหลัก เรอื งสอน มลู นธิ ไิ ทยโรดส์ จวิ ฒั นกลุ ไพศาล มลู นิธิไทยโรดส์ ดร.ดนัย บุญตอบ มลู นธิ ไิ ทยโรดส์ ดร.ปยิ พงษ์ กนิษฐพ์ งศ ์ สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย นายณัฐพงศ์ สถริ เศรษฐทว ี มหาวทิ ยาลัยนเรศวร รศ.ดร.กัณวรี ์ กรประเสริฐ มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม่ ดร.ดุษฏี เจรญิ ธรรม มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ดร.นพดล เร้าธนชลกลุ มหาวทิ ยาลัยบูรพา ดร.ณฐั ภรณ์ สุขสุวรรณ์ มหาวิทยาลัยวลยั ลักษณ์ ผศ.ดร.ไพโรจน์ นิลจินดา มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร ดร.นกุ ูล กมุ ผนั มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏศรีสะเกษ นางสาวณัฐธดิ า วงั อภิสิทธิ ์ มหาวิทยาลัยสงขลานครนิ ทร์ นางสาวทพิ ย์สุดา แกว้ เกดิ มลู นิธิไทยโรดส์ ดร.อรกมล เจรญิ นภารตั น ์ มลู นธิ ไิ ทยโรดส์ สอาดดษิ ฐ์ มลู นธิ ไิ ทยโรดส์ บุคลากรสนบั สนนุ กองทอง มลู นิธไิ ทยโรดส์ ดาบสมศร ี สถาบันเทคโนโลยีแหง่ เอเชยี นายวรญั ญู ตะ๊ อาจ สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย นายกฤษณะ อสิ สระกุล สถาบันเทคโนโลยแี ห่งเอเชีย นางสาววิชชุดา บุญเรอื ง มหาวทิ ยาลยั นเรศวร นางสาวระวี สดสูง มหาวทิ ยาลัยนเรศวร นางสาวปทมุ พร ยศหนกั มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม่ นางสาววรรณสริ ิ ยะมัง มหาวิทยาลยั เชยี งใหม่ นางสาวกรรณิการ์ คูวิบลู ย ์ มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ นายพบธรรม พิเศษสทิ ธ์ ิ มหาวิทยาลยั เชียงใหม่ นางสาวณฐั ธยาน์ แทบทาน มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีสรุ นารี นายพงศธร ทิพยวงศ ์ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีสุรนารี นายกรณ์ พวั พันธ์ ุ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีสรุ นารี นายปวีร์ โต๊ะสงิ ห ์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏศรษี ะเกษ นายพงศ์เทพ นพพลกรัง มหาวทิ ยาลัยราชภัฏศรษี ะเกษ นายทศพล สงทอง มหาวิทยาลัยบูรพา นายไกรสีห์ ทองแดง มหาวทิ ยาลัยบรู พา นายเตม็ ใจ ประทมุ มินทร์ มหาวทิ ยาลยั บูรพา นายณฐั กร ดิษฐกจิ มหาวทิ ยาลัยวลัยลักษณ์ นางสาวโชติรส เซ๊ะ มหาวทิ ยาลัยวลัยลักษณ์ นางสาวสริ ิวรร แชม่ ช้อย มหาวิทยาลยั วลยั ลกั ษณ์ นางสาวเยาวลักษณ์ ไชยมาศ มหาวิทยาลัยวลัยลกั ษณ์ นางสาวโสภา บุญเทียมเลศิ วุฒิ มหาวิทยาลยั วลัยลักษณ์ ผศ.ดร.ปกรณ์ นวลละออง มหาวิทยาลัยสงขลานครนิ ทร์ นางสาวสาฟีซา กิจเอก มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ นายรอดี อรญั ดร มหาวิทยาลยั สงขลานครินทร์ นายอารชั พง่ึ ล้อม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ นายอคั รนนั ท์ ชีวะกลุ มหาวทิ ยาลัยสงขลานครนิ ทร์ นางสาวศุภวรรณ์ ทะเสนฮด มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร นางสาวญาตาวยี ์ มณีโชตวิ งศ ์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร นายธนกฤต ศภุ โกศล มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร นายกิตตพิ งษ์ พฒั นานโุ รจน์ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร นางสาวศิริพร นางสาวอญั มณี นางสาวจนั ทมิ า นายจิรวัฒน์ นายปกรณ์ II อตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

THAILAND MOTO RC YC L E HELMET USE 2019 บทสรุป ส�ำหรับผู้บริหาร

บทสรปุ สำ� หรับผบู้ ริหาร บทสรุปสำ� หรับผบู้ ริหาร ก า ร ส� ำ ร ว จ อั ต ร า ก า ร ส ว ม ห ม ว ก นิ ร ภั ย ข อ ง ผู ้ ใ ช ้ ร ถ จั ก ร ย า น ย น ต ์ ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562 มีวัตถุประสงค์เพ่ือประเมินถึงสถานการณ์ ปัจจุบันเก่ียวกับพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ท้ังในระดับประเทศและระดับจังหวัด ส�ำหรับเป็นข้อมูลพ้ืนฐาน ในการติดตามและประเมินผลการด�ำเนินงานของมาตรการท่ีมุ่งเน้น ให้ผู้ขับข่ีและผู้โดยสารรถจักรยานยนต์สวมหมวกนิรภัยมากย่ิงข้ึน ทั้งในแง่ของการบังคับใช้กฎหมาย การรณรงค์ ประชาสัมพันธ์ และ อื่นๆ ซึ่งได้ด�ำเนินการส�ำรวจตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2553 เป็นต้นมา โดยอาศัยวิธีการสังเกต (Observational Survey) พฤติกรรมการสวม หมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์บนท้องถนน ซ่ึงการส�ำรวจฯ ในปี พ.ศ. 2562 น้ี ไดท้ ำ� การส�ำรวจกล่มุ ตวั อย่าง จ�ำนวนรวมทง้ั สน้ิ 1,529,433 คน แบ่งเป็นผ้ขู ับข่ี 1,148,714 คน และผ้โู ดยสาร 380,719 คน ดำ� เนนิ การ ครอบคลมุ พ้ืนที่ 77 จงั หวัดทั่วประเทศ โดยเริ่มต้งั แต่ เดือนสิงหาคม จนถงึ เดอื นธนั วาคม พ.ศ. 2562 ผลการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ในประเทศไทย เปรยี บเทยี บระหว่าง ปี พ.ศ. 2553-2562 ในภาพรวมของ ท้งั ประเทศ สามารถสรปุ ได้ดังน้ี อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ปี พ.ศ. 2553-2562 รวมผู้ขบั ข่แี ละผู้โดยสาร ผูข้ ับข่ี ผู้โดยสาร 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 รวมท้งั 44% 46% 43% 43% 42% 43% 43% 43% 45% 45% 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 รวมท้งั 19% 24% 20% 19% 19% 20% 20% 20% 22% 21% ประเทศ รวมท้งั 53% 54% 52% 51% 51% 51% 51% 50% 52% 52% ประเทศ จ�ำแนก ประเทศ จ�ำแนก ตามช่วงอายุ จ�ำแนก ตามชว่ งอายุ ผูใ้ หญ่ 52% 53% 49% 49% 47% 47% 47% 46% 48% 48% ตามชว่ งอายุ ผใู้ หญ่ 24% 32% 26% 25% 25% 24% 25% 23% 27% 26% วยั รุ่น 32% 34% 28% 23% 24% 22% 26% 18% 22% 20% ผู้ใหญ่ 57% 58% 55% 54% 53% 53% 52% 51% 53% 53% วัยร่นุ 16% 19% 13% 10% 11% 12% 14% 10% 11% 10% เดก็ - - - - - - - - - - วัยรุน่ 42% 41% 37% 32% 34% 32% 35% 22% 28% 30% เดก็ 8% 9% 7% 7% 7% 7% 8% 7% 8% 8% เด็ก -------- - เมอื่ พจิ ารณาเปรยี บเทยี บผลการสำ� รวจตงั้ แต่ ปี พ.ศ. 2553-2562 ในภาพรวม ท้ังประเทศ พบว่า อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ในประเทศไทยในภาพรวมมแี นวโนม้ ลดลงเลก็ นอ้ ยในชว่ งปีพ.ศ.2554-2555 และมีแนวโน้มคงที่อย่างต่อเน่ืองต้ังแต่ ปี พ.ศ. 2555-2560 หลังจากน้ัน มสี ดั สว่ นเพมิ่ ขน้ึ เลก็ นอ้ ยใน ปี พ.ศ. 2561 ถงึ ปจั จบุ นั ซงึ่ เมอ่ื พจิ ารณาจำ� แนก ตามต�ำแหน่งที่นั่ง (เฉพาะผู้ขับขี่และเฉพาะผู้โดยสาร) ก็พบว่ามีแนวโน้ม ไปในทิศทางเดยี วกัน IV อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ใช้รถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทสรุป ส�ำหรับผู้บรหิ าร ผลการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัย จ�ำแนกตามพื้นที่ท่ีท�ำการส�ำรวจ เปรียบเทียบระหว่างเขตชุมชนเมือง (ช้ันภูมิท่ี 1) และเขตชุมชนชนบท (ชนั้ ภมู ิที่ 3) ตัง้ แต่ ปี พ.ศ. 2553-2562 ในภาพรวมของทง้ั ประเทศ สรปุ ได้ ดงั น้ี อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผูใ้ ชร้ ถจกั รยานยนต์ ปี พ.ศ. 2553-2562 รวมผ้ขู บั ข่ีและผโู้ ดยสาร ผขู้ ับข่ี ผู้โดยสาร 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 เขตชุมชเมือง 74% 76% 74% 72% 70% 71% 70% 71% 78% 77% เขตชมุ ชเมอื ง 86% 85% 84% 83% 81% 81% 81% 81% 85% 85% เขตชุมชเมือง 39% 42% 39% 37% 36% 36% 35% 35% 48% 47% (ชนั้ ภมู ิท่ี 1)1 (ชน้ั ภมู ิท่ี 1)1 (ช้นั ภมู ิท่ี 1)1 เขตชมุ ชน 29% 30% 28% 29% 29% 30% 31% 30% 31% 30% เขตชมุ ชน 36% 36% 34% 34% 35% 36% 37% 36% 37% 36% เขตชุมชน 12% 15% 12% 12% 13% 13% 15% 13% 13% 12% ชนบท ชนบท ชนบท (ช้นั ภูมิท่ี 3)2 (ชนั้ ภูมทิ ่ี 3)2 (ช้ันภมู ทิ ่ี 3)2 ผลการส�ำรวจเปรียบเทียบอัตราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2553-2562 ระหวา่ งพ้ืนที่เขตชมุ ชนเมือง (ช้ันภูมทิ ี่ 1) และเขตชมุ ชนชนบท (ช้นั ภูมทิ ี่ 3) ยงั คงพบวา่ มแี นวโนม้ เชน่ เดมิ คอื เขตชมุ ชนเมอื งมอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ค่อนข้างสูงกว่าเขตชุมชนชนบทเกือบเท่าตัว เม่ือพิจารณาแนวโน้มอัตรา การสวมหมวกนิรภัยระหว่างพ้ืนท่ีเขตชุมชนเมืองและชุมชนชนบท ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2553-2562 พบว่า อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ท้ังในพ้นื ทีเ่ ขตชุมชน เมืองและเขตชมุ ชนชนบทมแี นวโน้มคงทอี่ ยา่ งต่อเนอื่ ง 1. ช้ันภมู ิท่ี 1 เขตเมอื งขนาดใหญ่ คือ เทศบาลนครหรอื เทศบาลเมอื งท่ีเปน็ ศนู ย์กลางกิจกรรมทางเศรษฐกิจของจังหวัด 2. ชั้นภูมิที่ 3 เขตเมอื งขนาดเล็กหรอื ชุมชนชนบท คอื เทศบาลต�ำบลทมี่ ปี ระชากรนอ้ ยกว่า 20,000 คน THAILAND V MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562 รวมผขู้ ับขแี่ ละผู้โดยสาร 45เปรฉร้อละยี่ยเททลศั่วะ 1. สงิ หบ์ ุรี 51% 2. อา่ งทอง 28% 3. ปทุมธานี 58% 4. นครปฐม 44% 5. นนทบรุ ี 63% 6. กรงุ เทพมหานคร 84% 7. สมุทรปราการ 53% 8. สมุทรสาคร 44% 9. สมุทรสงคราม 41% มากกวา่ 80% 61-80% 41-60% 21-40% นอ้ ยกว่า 21% มูลนธิ ไิ ทยโรดส์ เครือขา่ ย Road Safety Watch สำ� นักงานกองทุนสนบั สนนุ การสร้างเสรมิ สุขภาพ VI อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผ้ใู ชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ของผู้ใช้รถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562 เฉพาะผู้ขบั ข่ี 52เปรฉรอ้ละยย่ี เททลศ่ัวะ 1. สิงห์บรุ ี 59% 2. อ่างทอง 35% 3. ปทมุ ธานี 71% 4. นครปฐม 54% 5. นนทบุรี 73% 6. กรุงเทพมหานคร 91% 7. สมทุ รปราการ 65% 8. สมุทรสาคร 58% 9. สมุทรสงคราม 52% มากกว่า 80% 61-80% 41-60% 21-40% น้อยกว่า 21% มลู นธิ ิไทยโรดส์ เครือข่าย Road Safety Watch ส�ำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสร้างเสริมสุขภาพ THAILAND VII MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผ้ใู ชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562 เฉพาะผูโ้ ดยสาร 21เปรฉรอ้ละยีย่ เททลศั่วะ 1. สิงหบ์ ุรี 24% 2. อ่างทอง 8% 3. ปทุมธานี 16% 4. นครปฐม 15% 5. นนทบุรี 30% 6. กรุงเทพมหานคร 54% 7. สมทุ รปราการ 24% 8. สมทุ รสาคร 11% 9. สมุทรสงคราม 8% มากกว่า 80% 61-80% 41-60% 21-40% น้อยกว่า 21% มลู นธิ ไิ ทยโรดส์ เครือขา่ ย Road Safety Watch ส�ำนักงานกองทุนสนบั สนนุ การสร้างเสรมิ สขุ ภาพ VIII อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผใู้ ช้รถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

สารบญั สารบญั ค�ำน�ำ I II คณะท�ำงาน IV บทสรปุ ส�ำหรับผบู้ ริหาร IX สารบัญ XI สารบัญรปู XIV สารบญั ตาราง 1 บทที่ 1 บทนำ� 2 1.1 ความเปน็ มาและวตั ถปุ ระสงค ์ 3 1.2 โครงสร้างรายงาน บทที่ 2 ระเบยี บวิธีการส�ำรวจ 5 2.1 ขอบเขตและวิธกี ารส�ำรวจ 6 2.2 การออกแบบการสมุ่ ตวั อยา่ ง 7 2.3 การออกแบบต�ำแหนง่ จดุ สำ� รวจ 10 2.4 แนวทางการวเิ คราะหแ์ ละรวบรวมข้อมลู 13 2.5 สรปุ จ�ำนวนกลุ่มตวั อย่างจากการส�ำรวจ 14 บทที่ 3 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 19 3.1 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยรวมผู้ขับขแี่ ละผโู้ ดยสาร ปี พ.ศ. 2562 20 3.2 อตั ราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผขู้ บั ขี่ ปี พ.ศ. 2562 22 3.3 อัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผูโ้ ดยสาร ปี พ.ศ. 2562 24 3.4 การจัดลำ� ดับอัตราการสวมหมวกนิรภยั จ�ำแนกตามภมู ิภาค ปี พ.ศ. 2562 26 บทท่ี 4 อัตราการสวมหมวกนิรภยั จำ� แนกตามกลมุ่ ผ้ใู ชร้ ถจักรยานยนต์ ปี พ.ศ. 2562 31 4.1 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของวยั รุ่นและผู้ใหญ่ ปี พ.ศ. 2562 32 4.2 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยของเด็ก (เฉพาะผู้โดยสาร) ปี พ.ศ. 2562 36 บทที่ 5 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยจ�ำแนกตามพืน้ ท่ี ปี พ.ศ. 2562 37 5.1 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั รวมผ้ขู ับขแี่ ละผโู้ ดยสาร บริเวณชมุ ชนเมืองและชมุ ชนชนบท 38 ปี พ.ศ. 2562 5.2 อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผ้ขู ับข่ี บรเิ วณชมุ ชนเมอื งและชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2562 40 5.3 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ของผู้โดยสาร บรเิ วณชมุ ชนเมอื งและชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2562 42 THAILAND IX MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

สารบญั สารบญั (ต่อ) บทท่ี 6 การเปล่ยี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในประเทศไทย รายจังหวดั ปี พ.ศ. 2557-2562 45 6.1 การเปลี่ยนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภยั รวมผู้ขบั ขแ่ี ละผโู้ ดยสาร รายจังหวัด 46 ปี พ.ศ. 2557-2562 51 6.2 การเปล่ียนแปลงอตั ราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผูข้ ับข่ี รายจังหวัด ปี พ.ศ. 2557-2562 55 6.3 การเปลย่ี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผโู้ ดยสาร รายจงั หวดั ปี พ.ศ. 2557-2562 บทที่ 7 จงั หวดั ทีม่ ีอตั ราการสวมหมวกนิรภยั พัฒนาการดีเด่น ปี พ.ศ. 2560-2562 59 7.1 จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภยั พฒั นาการดีเดน่ ปี พ.ศ. 2560-2562 ภาคเหนอื 60 7.2 จังหวัดที่มีอตั ราการสวมหมวกนิรภยั พฒั นาการดีเดน่ ปี พ.ศ. 2560-2562 63 ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื 7.3 จงั หวัดท่มี อี ัตราการสวมหมวกนิรภัยพฒั นาการดเี ด่น ปี พ.ศ. 2560-2562 65 ภาคกลางและตะวนั ออก 7.4 จงั หวดั ท่ีมอี ัตราการสวมหมวกนิรภยั พัฒนาการดเี ด่น ปี พ.ศ. 2560-2562 ภาคใต ้ 67 7.5 จังหวดั ทม่ี ีพัฒนาการของอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยเพ่มิ ขน้ึ ดีเด่นในเขตชุมชนเมือง 69 ปี พ.ศ. 2560-2562 72 7.6 จงั หวัดที่มพี ัฒนาการของอัตราการสวมหมวกนิรภัยเพิม่ ขึน้ ดีเดน่ ในเขตชมุ ชนชนบท 75 ปี พ.ศ. 2560-2562 7.7 จงั หวดั ทีม่ อี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในกลุ่มผูโ้ ดยสารสูงสุด ปี พ.ศ. 2562 บทท่ี 8 สรปุ ผลการสำ� รวจและข้อเสนอแนะ 77 8.1 สถานการณ์ปจั จบุ นั ของการสวมหมวกนริ ภัยของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย 78 8.2 แนวโนม้ ของการสวมหมวกนิรภัยของผใู้ ช้รถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2553-2562 79 8.3 การเปลี่ยนแปลงและพัฒนาการของอตั ราการสวมหมวกนิรภัยในระดบั จงั หวดั 80 8.4 ขอ้ เสนอแนะส�ำหรบั การขับเคลอ่ื นการรณรงค์ส่งเสริมการสวมหมวกนริ ภยั ของ 82 ผูใ้ ช้รถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย ภาคผนวก 83 ภาคผนวก ก แนวทางการสุ่มตัวอยา่ ง 85 ภาคผนวก ข แนวทางการวิเคราะห์อัตราการสวมหมวกนริ ภยั 93 ภาคผนวก ค ระบบสารสนเทศบรหิ ารจัดการข้อมลู ส�ำรวจอตั ราการสวมหมวกนริ ภัย 105 ภาคผนวก ง ตารางผลการวเิ คราะหอ์ ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั X อตั ราการสวมหมวกนิรภัย ของผใู้ ช้รถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

สารบัญรปู สารบัญรูป 2-1 ตวั อย่างการตง้ั กล้องวดิ โี อบนั ทกึ พฤติกรรมการสวมหมวกนริ ภยั 6 2-2 ระบบสารสนเทศบริหารจัดการข้อมลู ส�ำรวจการสวมหมวกนริ ภยั ในประเทศไทย 13 3-1 อัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผูข้ ับขี่และผู้โดยสาร ปี พ.ศ. 2553-2562 รายภาค 20 3-2 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั รวมผขู้ ับข่แี ละผ้โู ดยสาร ปี พ.ศ. 2562 รายจงั หวดั 21 3-3 อตั ราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผขู้ บั ขี่ ปี พ.ศ. 2553-2562 รายภาค 22 3-4 อัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผขู้ บั ข่ี ปี พ.ศ. 2562 รายจงั หวดั 23 3-5 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผโู้ ดยสาร ปี พ.ศ. 2553-2562 รายภาค 24 3-6 อัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผูโ้ ดยสาร ปี พ.ศ. 2562 รายจังหวัด 25 3-7 การจดั ล�ำดับอัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผขู้ ับข่ีและผ้โู ดยสาร ปี พ.ศ. 2562 จ�ำแนกตามภมู ิภาค 27 3-8 การจัดลำ� ดับอัตราการสวมหมวกนริ ภัยเฉพาะผู้ขบั ขี่ ปี พ.ศ. 2562 จ�ำแนกตามภูมิภาค 28 3-9 การจดั ลำ� ดบั อัตราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผู้โดยสาร ปี พ.ศ. 2562 จ�ำแนกตามภมู ภิ าค 29 4-1 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยของวัยร่นุ เปรยี บเทียบระหว่าง ปี พ.ศ. 2553-2562 33 4-2 อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผใู้ หญ่เปรยี บเทยี บระหว่าง ปี พ.ศ. 2553-2562 34 4-3 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั รวมผขู้ บั ขแี่ ละผโู้ ดยสารในกลมุ่ วยั รนุ่ และผใู้ หญ่ รายจงั หวดั ปี พ.ศ. 2562 35 4-4 อัตราการสวมหมวกนิรภัยของเดก็ (เฉพาะผู้โดยสาร) เปรยี บเทยี บระหว่าง ปี พ.ศ. 2553-2562 36 5-1 อตั ราการสวมหมวกนิรภัยรวมผู้ขบั ขี่และผโู้ ดยสาร บริเวณชมุ ชนเมอื งและชุมชนชนบท 38 ปี พ.ศ. 2562 รายภาค 5-2 เปรยี บเทียบอตั ราการสวมหมวกนิรภยั รวมผูข้ บั ขี่และผ้โู ดยสาร บริเวณชมุ ชนเมือง (ซ้าย) 39 และชุมชนชนบท (ขวา) ปี พ.ศ. 2562 รายจังหวัด 5-3 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยของผขู้ บั ขี่ บริเวณชุมชนเมืองและชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2562 40 รายภาค 5-4 เปรยี บเทียบอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผ้ขู ับข่ี บริเวณชมุ ชนเมือง (ซ้าย) 41 และชุมชนชนบท (ขวา) ปี พ.ศ. 2562 รายจังหวดั 5-5 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผโู้ ดยสาร บรเิ วณชมุ ชนเมอื งและชมุ ชนชนบท ปี พ.ศ. 2562 รายภาค 42 5-6 เปรยี บเทยี บอัตราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผ้โู ดยสาร บรเิ วณชุมชนเมอื ง (ซา้ ย) 43 และชมุ ชนชนบท (ขวา) ปี พ.ศ. 2562 รายจงั หวดั THAILAND XI MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

สารบัญรูป (ต่อ) สารบญั รปู 6-1 การเปลยี่ นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยรวมผู้ขบั ขีแ่ ละผู้โดยสาร รายจังหวดั 47 ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคเหนือ 48 6-2 การเปลยี่ นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั รวมผู้ขับข่ีและผโู้ ดยสาร รายจงั หวัด 49 ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ 50 6-3 การเปลยี่ นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั รวมผูข้ ับขแ่ี ละผโู้ ดยสาร รายจงั หวดั 51 ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคกลางและตะวันออก 52 6-4 การเปลี่ยนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผขู้ บั ขแ่ี ละผ้โู ดยสาร รายจังหวัด 53 ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคใต้ 54 6-5 การเปลย่ี นแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยเฉพาะผู้ขบั ข่ี รายจงั หวัด 55 ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคเหนือ 56 6-6 การเปลี่ยนแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผู้ขับข่ี รายจังหวดั 57 ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ 58 6-7 การเปลี่ยนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผู้ขับข่ี รายจังหวดั ปี พ.ศ.2558-2562 ภาคกลางและตะวันออก 6-8 การเปลี่ยนแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผู้ขบั ขี่ รายจังหวัด ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคใต ้ 6-9 การเปลี่ยนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผโู้ ดยสาร รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคเหนือ 6-10 การเปลี่ยนแปลงอตั ราการสวมหมวกนริ ภัยเฉพาะผโู้ ดยสาร รายจังหวดั ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื 6-11 การเปล่ยี นแปลงอัตราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผโู้ ดยสาร รายจงั หวัด ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคกลางและตะวันออก 6-12 การเปล่ยี นแปลงอัตราการสวมหมวกนริ ภัยเฉพาะผู้โดยสาร รายจงั หวดั ปี พ.ศ. 2558-2562 ภาคใต ้ XII อตั ราการสวมหมวกนิรภัย ของผ้ใู ชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

สารบัญรูป สารบัญรปู (ต่อ) 7-1 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ปี พ.ศ. 2560-2562 จังหวดั เชียงใหม ่ 61 7-2 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ปี พ.ศ. 2560-2562 จังหวดั พิษณโุ ลก 61 7-3 พัฒนาการอัตราการสวมหมวกนริ ภัย ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวัดนครสวรรค ์ 62 7-4 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวดั สุรนิ ทร ์ 63 7-5 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนริ ภยั ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวดั อบุ ลราชธานี 64 7-6 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ปี พ.ศ. 2560-2562 จังหวัดนครราชสมี า 64 7-7 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวัดนนทบรุ ี 65 7-8 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนิรภยั ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวดั ปทมุ ธาน ี 66 7-9 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวัดระยอง 66 7-10 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวัดภเู ก็ต 67 7-11 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ปี พ.ศ. 2560-2562 จังหวดั นครศรธี รรมราช 68 7-12 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวดั สงขลา 68 7-13 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนิรภยั ในเขตชมุ ชนเมือง ปี พ.ศ. 2560-2562 69 จังหวัดอุตรดิตถ์ 7-14 พัฒนาการอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ในเขตชุมชนเมือง ปี พ.ศ. 2560-2562 70 จงั หวดั นครราชสีมา 7-15 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนริ ภัย ในเขตชมุ ชนเมอื ง ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวัดสงิ ห์บุร ี 70 7-16 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ในเขตชุมชนเมอื ง ปี พ.ศ. 2560-2562 71 จังหวดั นครศรธี รรมราช 7-17 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในเขตชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2560-2562 จังหวัดน่าน 72 7-18 พฒั นาการอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในเขตชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2560-2562 จังหวัดสรุ นิ ทร์ 73 7-19 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนิรภัย ในเขตชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2560-2562 จงั หวัดสระบรุ ี 73 7-20 พฒั นาการอัตราการสวมหมวกนิรภัย ในเขตชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2560-2562 จังหวัดกระบ ี่ 74 7-21 อัตราการสวมหมวกนิรภัย ในกลุ่มผ้โู ดยสารสงู สุด ปี พ.ศ. 2562 จังหวัดกรงุ เทพมหานคร 75 THAILAND XIII MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

สารบญั ตาราง สารบัญตาราง 2-1 สรุปจำ� นวนจดุ ส�ำรวจพฤตกิ รรมการสวมหมวกนริ ภยั ของผใู้ ชร้ ถจักรยานยนต์ ปี พ.ศ. 2562 11 2-2 เครอื ข่ายหนว่ ยเฝ้าระวังสถานการณ์ความปลอดภัยทางถนน 15 2-3 สรปุ จำ� นวนกลุ่มตัวอยา่ งจากการส�ำรวจพฤตกิ รรมการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2562 16 ก-1 แนวทางการสุ่มตัวอย่างสำ� หรับการส�ำรวจพฤตกิ รรมการสวมหมวกนริ ภยั ของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนต์ 84 ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562 ง-1 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั รวมผูข้ ับขีแ่ ละผูโ้ ดยสารรถจกั รยานยนต์ ปี พ.ศ. 2562 107 ง-2 อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผ้ขู ับขรี่ ถจกั รยานยนต์ ปี พ.ศ. 2562 109 ง-3 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ของผโู้ ดยสารรถจกั รยานยนต์ ปี พ.ศ. 2562 111 ง-4 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั รวมผูข้ บั ขี่และผโู้ ดยสารรถจกั รยานยนต์ กล่มุ วยั รนุ่ และผูใ้ หญ่ 113 ปี พ.ศ. 2562 ง-5 อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ขบั ข่รี ถจกั รยานยนต์ กลุ่มวยั ร่นุ และผใู้ หญ่ ปี พ.ศ. 2562 115 ง-6 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผโู้ ดยสารรถจกั รยานยนต์ กล่มุ วัยรนุ่ และผใู้ หญ่ ปี พ.ศ. 2562 117 ง-7 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยของผู้โดยสาร กลมุ่ เดก็ ปี พ.ศ. 2562 119 ง-8 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยรวมผูข้ ับข่ีและผโู้ ดยสารรถจกั รยานยนต์ บริเวณชมุ ชนเมือง 121 และชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2562 ง-9 อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ขับข่ีรถจกั รยานยนต์บรเิ วณชุมชนเมือง บริเวณชมุ ชนเมือง 123 และชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2562 ง-10 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ของผู้โดยสารรถจกั รยานยนต์บริเวณชุมชนเมือง บรเิ วณชมุ ชนเมอื ง 125 และชุมชนชนบท ปี พ.ศ. 2562 XIV อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผใู้ ช้รถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

THAILAND MOTO RC YC L E HELMET USE 2019 บทที่ 1 บทนำ�

บทที่ 1 บทน�ำ บทที่ 1 1.1 ความเปน็ มาและวตั ถปุ ระสงค์ บทนำ� การสญู เสยี อนั เนอ่ื งมาจากอบุ ตั เิ หตทุ างถนนของประเทศไทยในแตล่ ะปนี นั้ ส่วนหนึ่งเป็นการเสียชีวิตอันเนื่องมาจากการบาดเจ็บที่ศีรษะของผู้ใช้ เนอ้ื หาในบทนป้ี ระกอบด้วย รถจกั รยานยนต์ ทง้ั น้ี จากผลงานวจิ ยั ถงึ ประสทิ ธผิ ลของการสวมหมวกนริ ภยั 1.1 ความเปน็ มาและวัตถุประสงค์ ในประเทศไทย พบวา่ การสวมหมวกนริ ภยั สามารถชว่ ยลดโอกาสการเสยี ชวี ติ 1.2 โครงสรา้ งเนื้อหาของรายงาน อันเนื่องมาจากการบาดเจ็บท่ีศีรษะได้ถึงร้อยละ 43 ส�ำหรับผู้ขับข่ี และ ร้อยละ 58 ส�ำหรับผู้โดยสาร1 แสดงให้เห็นว่า หากผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ท่ีประสบอุบัติเหตุมีการสวมหมวกนิรภัยจะมีส่วนช่วยให้การบาดเจ็บและ เสยี ชีวิตจากอุบตั เิ หตรุ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทยมีจำ� นวนลดลง อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการสวมหมวกนิรภัยส�ำหรับผู้ขับขี่และผู้โดยสาร รถจกั รยานยนตไ์ ดก้ ำ� หนดไวเ้ ปน็ ขอ้ บงั คบั ตามกฎหมาย ตงั้ แต่ เดอื นธนั วาคม พ.ศ. 2537 และมกี ารบงั คับใชท้ ่ัวประเทศ เม่อื วนั ท่ี 1 มกราคม พ.ศ. 2539 แต่ที่ผ่านมายังคงมีผู้ใช้รถจักรยานยนต์จ�ำนวนมากที่ยังละเลยการสวม หมวกนริ ภยั ในขณะขบั ขหี่ รอื โดยสารรถจกั รยานยนต์ ดงั ทส่ี ามารถพบเหน็ ไดท้ ่วั ไปตามท้องถนน ดังน้ัน เพ่ือประเมินถึงสถานการณ์ปัจจุบันเก่ียวกับพฤติกรรมการสวม หมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ส�ำนักงานกองทุนสนับสนุนการ สร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จึงได้สนับสนุนให้มูลนิธิไทยโรดส์ ท�ำการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ในประเทศไทย โดยเร่ิมด�ำเนินการส�ำรวจตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 เป็นต้นมา ต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน ปี พ.ศ. 2562 เพ่ือให้ได้ข้อมูลระดับประเทศ และระดับจังหวัด ส�ำหรับเป็นพ้ืนฐานในการติดตามและประเมิน ผลการด�ำเนินงานของมาตรการที่มุ่งเน้นให้ผู้ขับขี่และผู้โดยสาร รถจักรยานยนต์สวมใส่หมวกนิรภัยมากย่ิงขึ้น ทั้งในแง่การบังคับ ใช้กฎหมาย การรณรงค์ การประชาสมั พนั ธ์และอ่ืนๆ 1. Kanitpong. K, Boontob. N, and Tanaboriboon, Y. (2008). Helmet Use and Effectiveness in Reducing the Severity of Head Injuries in Thailand, Trans- portation Research Record 2048, Journal of Transportation Research Board, pp 66-76 002 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ของผู้ใชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทที่ 1 บทน�ำ รายงานฉบับนี้น�ำเสนอผลส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้ รถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562 พร้อมเปรียบเทียบผลการ สำ� รวจทผ่ี า่ นมา ตง้ั แต่ ปี พ.ศ. 2553-2562 ซงึ่ เปน็ การสำ� รวจเกบ็ ขอ้ มลู ดว้ ยวธิ ี การสงั เกต (ObservationalSurvey)ครอบคลมุ พนื้ ทใ่ี น77จงั หวดั ทว่ั ประเทศ ระหวา่ งเดอื นสงิ หาคมจนถงึ เดอื นธนั วาคมพ.ศ.2562ภายใตก้ ารดำ� เนนิ งาน ร่วมกันระหว่างมูลนิธิไทยโรดส์และเครือข่ายเฝ้าระวังสถานการณ์ความ ปลอดภัยทางถนน (Road Safety Watch) ประกอบด้วยภาคีเครือข่าย มหาวิทยาลัยในแต่ละภมู ิภาค ประกอบด้วย - ศนู ยว์ จิ ัยอบุ ัตเิ หตแุ ห่งประเทศไทย สถาบันเทคโนโลยีแหง่ เอเชีย - คณะวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ - คณะวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั นเรศวร - สำ� นักวิชาวศิ วกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี - วศิ วกรรมโลจสิ ตกิ ส์ คณะศิลปศาสตร์และวทิ ยาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏศรสี ะเกษ - คณะโลจิสติกส์ มหาวทิ ยาลยั บูรพา - ส�ำนักวิชาวิศวกรรมศาสตร์และทรพั ยากร มหาวิทยาลยั วลัยลักษณ์ - ภาควชิ าโยธา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ - คณะอตุ สาหกรรมและเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลอสี าน วทิ ยาเขตสกลนคร 1.2 โครงสรา้ งเนือ้ หาของรายงาน เนื้อหาในสว่ นต่อไปของรายงานฉบับนี้ ประกอบดว้ ย บทที่ 2 อธิบายถึงระเบียบวิธีการส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัย ของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนตท์ ดี่ ำ� เนนิ การในครงั้ นี้ประกอบดว้ ยสรปุ ขอบเขตและ วธิ กี ารสำ� รวจ การออกแบบการสมุ่ ตวั อยา่ ง การออกแบบตำ� แหนง่ จดุ สำ� รวจ รวมไปถึงแนวทางการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล พร้อมท้ังสรุปจ�ำนวน กลมุ่ ตัวอยา่ งจากการส�ำรวจใน ปี พ.ศ. 2562 THAILAND 003 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทท่ี 1 บทน�ำ บทที่ 3 น�ำเสนอผลการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 จ�ำแนกตามต�ำแหน่งที่น่ังของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ พร้อมเปรียบเทียบระหว่าง ปี พ.ศ. 2553-2562 รวมไปถึงการน�ำเสนอ ผลการสำ� รวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยรายจงั หวดั บทที่ 4 น�ำเสนอผลการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2562 จ�ำแนกตามกลุ่มผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ได้แก่ ผู้ใหญ่ วัยรุ่นและเด็ก พรอ้ มเปรยี บเทียบอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ปี พ.ศ. 2553-2562  บทที่ 5 น�ำเสนอผลการส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัย ปี พ.ศ. 2562 จ�ำแนกตามพนื้ ท่ี ระหว่างบรเิ วณชมุ ชนเมอื งและชุมชนชนบท บทท่ี 6 น�ำเสนอการเปล่ียนแปลงอัตราการสวมหมวกนิรภัย ในประเทศไทยรายจงั หวดั 5ปียอ้ นหลงั ตง้ั แตป่ ีพ.ศ.2558-2562โดยจำ� แนก ตามต�ำแหน่งท่ีนั่งของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ เช่น รวมผู้ขับข่ีและผู้โดยสาร เฉพาะผูข้ บั ข่ี และเฉพาะผู้โดยสาร บทท่ี 7 น�ำเสนอจังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยพัฒนาการดีเด่น และจังหวัดที่มีพัฒนาการของอัตราการสวมหมวกนิรภัยเพ่ิมข้ึนดีเด่น ในเขตชมุ ชนเมอื งและชมุ ชนชนบท โดยพจิ ารณาการเปลยี่ นแปลงอตั ราการ สวมหมวกนริ ภัยในภาพรวมทงั้ จงั หวัด ตัง้ แต่ ปี พ.ศ. 2560-2562 รวมถึง จังหวัดทมี่ ีอตั ราการสวมหมวกนิรภยั ในกลมุ่ ผโู้ ดยสารสูงสุด ปี 2562 บทที่ 8 น�ำเสนอสถานการณ์ปัจจุบัน และแนวโน้มของการสวมหมวก นริ ภยั ของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย รวมถงึ การเปลย่ี นแปลงและ พฒั นาการของอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในระดบั จงั หวดั และขอ้ เสนอแนะ ส�ำหรับการขับเคล่ือนการรณรงค์ส่งเสริมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้ รถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย 004 อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผู้ใช้รถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

THAILAND MOTO RC YC L E HELMET USE 2019 บทที่ 2 ระเบียบ วิธกี ารสำ� รวจ

บทที่ 2 ระเบียบวิธีการสำ� รวจ บทที่ 2 2.1 ขอบเขตและวิธกี ารสำ� รวจ ระเบียบ การส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ วธิ ีการส�ำรวจ ในปี พ.ศ. 2562 เป็นการด�ำเนินงานส�ำรวจครอบคลุมพื้นที่ 77 จังหวัด ท่ัวประเทศ ด้วยการส�ำรวจเก็บข้อมูลในภาคสนามด้วยวิธีการสังเกต เน้ือหาในบทนีป้ ระกอบด้วย (Observational Survey) โดยการต้งั กลอ้ งวิดีโอบันทกึ พฤติกรรมการสวม 2.1 ขอบเขตและวธิ ีการส�ำรวจ หมวกนิรภัยของกลุ่มตัวอย่างบนท้องถนน (รูปท่ี 2-1) เช่นเดียวกับที่ได้ 2.2 การออกแบบการสุ่มตัวอย่าง ด�ำเนินการ ต้ังแต่ ปี พ.ศ. 2554-2561 และบันทึกข้อมูลลงในแบบฟอร์ม 2.3 การออกแบบตำ� แหนง่ จดุ สำ� รวจ การถอดข้อมูลการส�ำรวจ ได้แก่ การสวมหมวกนิรภัย ต�ำแหน่งท่ีนั่ง และ 2.4 สรปุ จำ� นวนกลมุ่ ตวั อยา่ ง ช่วงอายุโดยประมาณแบ่งเป็น ผู้ใหญ่ วัยรุ่นและเด็ก จากน้ันน�ำข้อมูลมา จากการส�ำรวจ วิเคราะห์และประมวลผลในรูปของอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้ รถจักรยานยนต์ รปู ท่ี2-1ตวั อยา่ งการตงั้ กลอ้ งวดิ โี อบนั ทกึ พฤตกิ รรมการสวมหมวกนริ ภยั   006 อตั ราการสวมหมวกนิรภัย ของผ้ใู ช้รถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทที่ 2 ระเบยี บวธิ ีการส�ำรวจ 11 12 1 2.2 การออกแบบการสมุ่ ตวั อย่าง 10 2 การส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ 9 3 ปี พ.ศ. 2562 คณะท�ำงานยังคงใช้จุดส�ำรวจเดียวกันกับการส�ำรวจ ในปี พ.ศ. 2553-2561 ที่ผ่านมา โดยพิจารณาถึงความแตกต่างระหว่าง 84 กรุงเทพมหานครและจังหวัดอื่นๆ ในแง่ของลักษณะการใช้ท่ีดิน รูปแบบ 75 การเดินทาง ความหนาแน่นของประชากร รวมไปถึงสภาพแวดล้อม 6 ในรูปแบบเมือง จึงได้แบ่งแนวทางการสุ่มตัวอย่างเป็น 2 กรณี ได้แก่ การสำ� รวจในเขตกรงุ เทพมหานคร และการสำ� รวจในจงั หวดั ภมู ภิ าค โดยมี รายละเอียดแนวทางการส่มุ ตัวอยา่ งดังตอ่ ไปน้ี 2.2.1 การสุ่มตวั อย่างในกรุงเทพมหานคร เป็นการสุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ (Stratified Random Sampling) โดยแบ่งพื้นท่ี 50 เขต ของกรุงเทพมหานครออกเป็น 50 ชนั้ ภมู ิ และ ในแตล่ ะชน้ั ภมู ิ ทำ� การสมุ่ คดั เลอื กจดุ สำ� รวจจากแผนทโ่ี ครงขา่ ยถนน จำ� นวน2จดุ คอื บรเิ วณทางแยกบนถนนสายหลกั และบรเิ วณทางแยก บนถนนสายรอง ดังนั้น จุดส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัย ในเขตกรุงเทพมหานครมีจ�ำนวนรวมท้ังสน้ิ 100 จุด เพื่อให้ได้ข้อมูลตัวแทนพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้ รถจักรยานยนต์ทุกกลุ่ม การส�ำรวจในภาคสนามจึงได้ด�ำเนินการ ครอบคลุมทง้ั วันธรรมดาและวันหยดุ ทงั้ ช่วงเวลาเชา้ กลางวัน เย็น และกลางคนื แบง่ ออกเปน็ 7 รอบ คอื 07:00-08:00 น. 09:00-10:00 น. 11:00-12:00 น. 13:00-14:00 น. 15:00-16:00 น. 17:00-18:00 น. และ 19:00-20:00 น. โดยใช้วิธีการสุ่มเลือกวันและเวลาส�ำหรับ การสำ� รวจจุดละ 1 รอบ และสงั เกตเก็บข้อมูลต่อเนื่องเปน็ ระยะเวลา 1 ชวั่ โมง 2.2.2 การสมุ่ ตัวอย่างในจังหวัดภูมิภาค เปน็ การสมุ่ ตวั อยา่ งแบบชน้ั ภมู ิ (Stratified Random Sampling) โดย พจิ ารณาเฉพาะกลมุ่ ตวั อยา่ งผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนตท์ เ่ี ดนิ ทางในละแวก เขตเมอื งหรอื ชมุ ชนของแตล่ ะจงั หวดั โดยขน้ั ทหี่ นงึ่ ทำ� การแบง่ พน้ื ท่ี ของจงั หวดั ออกเปน็ 3 ชน้ั ภมู ิ ตามขนาดประชากรและลกั ษณะความ เปน็ เมือง และส่มุ เลือกพนื้ ทีส่ ำ� รวจ จากนน้ั ขน้ั ที่สองทำ� การสุ่มเลือก จุดส�ำรวจเก็บข้อมูลบริเวณทางแยกหรือช่วงถนนที่รถชะลอตัว ดังรายละเอียดต่อไปน้ี THAILAND 007 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทที่ 2 ระเบียบวธิ ีการส�ำรวจ • ชนั้ ภมู ทิ ่ี 1 เขตเมอื งขนาดใหญ่ คอื เทศบาลนครหรอื เทศบาลเมอื ง ที่เป็นศูนย์กลางกิจกรรมทางเศรษฐกิจของจังหวัด โดยใช้วิธีการ เลอื กแบบเจาะจงจำ� นวน 1 เทศบาล เปน็ พน้ื ทสี่ ำ� รวจ ตอ่ จากนนั้ สุ่มเลือกจุดส�ำรวจเก็บข้อมูลตามจ�ำนวนที่ข้ึนอยู่กับจ�ำนวน ประชากรในเทศบาลทถี่ กู เลอื ก ดงั น้ี - สุ่มเลอื ก 14 จุด หากเทศบาลมปี ระชากรนอ้ ยกวา่ 1 แสนคน - สุ่มเลอื ก 28 จดุ หากเทศบาลมีประชากรมากกวา่ 1 แสนคน • ชั้นภมู ิท่ี 2 เขตเมืองขนาดกลาง คือ เทศบาลเมอื งในอ�ำเภออน่ื ๆ หรอื เทศบาลตำ� บลทมี่ ปี ระชากรมากกวา่ 20,000 คน โดยพจิ ารณา การกระจายของท่ีตั้งทางภูมิศาสตร์ในการสุ่มเลือกเทศบาล เปน็ พืน้ ที่ส�ำรวจ ให้ไดค้ รบตามจ�ำนวนทีก่ ำ� หนดไวใ้ นหลักเกณฑ์ ดงั นี้ - สุ่มเลอื ก 2 เทศบาล หากในช้นั ภมู มิ เี ทศบาลน้อยกว่า 3 แหง่ - สมุ่ เลือก 3 เทศบาล หากในชนั้ ภูมิมเี ทศบาล 4 – 8 แหง่ - สมุ่ เลอื ก 4 เทศบาล หากในช้ันภูมิมเี ทศบาลมากกวา่ 8 แหง่ ตอ่ จากนน้ั สมุ่ เลอื กจดุ สำ� รวจเกบ็ ขอ้ มลู ตามจำ� นวนทข่ี น้ึ อยกู่ บั จำ� นวน ประชากรในเทศบาลที่ถูกเลือกจากขน้ั แรก ดังนี้ - ส่มุ เลือก 4 จดุ หากเทศบาลมีประชากรน้อยกว่า 20,000 คน - สมุ่ เลอื ก 8 จุด หากเทศบาลมีประชากร 20,000 – 40,000 คน - สุม่ เลือก 12 จดุ หากเทศบาลมปี ระชากรมากกวา่ 40,000 คน • ชน้ั ภูมิท่ี 3 เขตเมืองขนาดเล็กหรอื ชมุ ชนชนบท คือ เทศบาลต�ำบล ทม่ี ปี ระชากรนอ้ ยกวา่ 20,000 คน โดยนำ� จำ� นวนเทศบาลในชนั้ ภมู นิ ้ี ท้ังหมดมาจัดเป็นกลุ่ม (Cluster) ตามที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ จากน้ัน สุ่มเลือกเทศบาลเป็นพ้ืนที่ส�ำรวจในแต่ละกลุ่มโดยความน่าจะเป็น ในการสุ่มเป็นสัดส่วนกับจ�ำนวนประชากรให้ได้ครบตามจ�ำนวน ทก่ี ำ� หนดไว้ในหลกั เกณฑด์ งั นี้ - ส่มุ เลอื ก 4 เทศบาล หากในชั้นภูมิมีเทศบาลนอ้ ยกว่า 10 แห่ง - สุ่มเลือก 8 เทศบาล หากในชั้นภูมิมีเทศบาล 11 – 20 แห่ง - สมุ่ เลอื ก 12 เทศบาล หากในช้นั ภูมิมเี ทศบาล 21 – 30 แหง่ - สมุ่ เลอื ก 16 เทศบาล หากในชัน้ ภมู ิมเี ทศบาลมากกว่า 30 แหง่ ต่อจากน้ัน สุ่มเลือกจุดส�ำรวจเก็บข้อมูลจ�ำนวน 2 จุด คือ บริเวณ ใจกลางเทศบาล และทางเขา้ ออกเขตเทศบาล 008 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ของผ้ใู ชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทที่ 2 ระเบียบวิธกี ารส�ำรวจ 11 12 1 ส�ำหรับแผนการส�ำรวจในภาคสนามของจุดส�ำรวจในแต่ละช้ันภูมิ 10 2 อาศัยวิธีการสุ่มตัวอย่างกระจายตามวันและเวลา เพื่อให้ได้ข้อมูลตัวแทน 9 3 พฤตกิ รรมการสวมหมวกนริ ภยั ของผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนตท์ กุ กลมุ่ โดยแบง่ ออก ได้ดงั น้ี 8 6 4 • ชนั้ ภูมทิ ี่ 1 ใช้วธิ กี ารสมุ่ ตัวอยา่ งให้ไดข้ อ้ มลู ทกี่ ระจายครอบคลมุ 7 5 ท้ังวันธรรมดาและวันหยุด และทั้งช่วงเวลาเช้า กลางวัน เย็น และกลางคนื แบง่ ออกเป็น 7 รอบ คือ 07:00-08:00 น. 09:00- 11 12 1 10:00 น. 11:00-12:00 น. 13:00-14:00 น. 15:00-16:00 น. 17:00- 10 2 18:00 น. และ 19:00-20:00 น. โดยสุม่ เลอื กวนั และเวลาทที่ ำ� การ 9 3 ส�ำรวจจุดละ 1 รอบ และสังเกตเก็บข้อมูลต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 1 ชั่วโมง 8 6 4 • ช้ันภมู ทิ ี่ 2 ใช้วธิ กี ารสมุ่ ตัวอยา่ งให้ได้ขอ้ มลู ท่กี ระจายครอบคลุม 7 5 ท้ังวันธรรมดาและวันหยุด ท้ังช่วงเวลาเช้า กลางวัน และเย็น แบง่ ออกเปน็ 6 รอบ คือ 07:00-08:00 น. 09:00-10:00 น. 11:00- 11 12 1 12:00 น. 13:00-14:00 น. 15:00-16:00 น. และ 17:00-18:00 น. 10 2 โดยสุ่มเลือกวันและเวลาทที่ ำ� การสำ� รวจจุดละ 1 รอบ และสังเกต 9 3 เก็บขอ้ มลู ตอ่ เนื่องเป็นระยะเวลา 1 ชั่วโมง • ช้ันภูมทิ ี่ 3 ใชว้ ิธกี ารส่มุ ตวั อยา่ งใหไ้ ด้ข้อมลู ทก่ี ระจายครอบคลุม 84 ทั้งวันธรรมดาและวันหยุด และทั้งช่วงเวลาเช้า กลางวัน เย็น 75 แบ่งออกเป็น 4 รอบ คือ 07:00-09:00 น. 10:00-12:00 น. 6 13:00-15:00 น. และ 16:00-18:00 น. โดยสมุ่ เลือกวันและเวลา ท่ีสำ� รวจในเทศบาลแตล่ ะแหง่ ท้งั นใี้ นแต่ละรอบนน้ั แบ่งเปน็ การ สำ� รวจจุดแรก 45 นาที ตามด้วยจดุ ทีส่ องเปน็ ระยะเวลา 45 นาที เชน่ เดยี วกัน แนวทางการสุ่มตัวอย่างส�ำหรับการส�ำรวจพฤติกรรมการสวม หมวกนิรภัยในพื้นท่ีกรุงเทพมหานครและจังหวัดภูมิภาค ดังที่อธิบายข้างต้น ได้สรุปเป็นตารางไว้ในภาคผนวก ก โดย แนวทางการวิเคราะห์อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้ รถจกั รยานยนต์ ดว้ ยวธิ กี ารหาคา่ เฉลย่ี ถว่ งนำ้� หนกั ไดอ้ ธบิ ายไวใ้ น ภาคผนวก ข THAILAND 009 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทที่ 2 ระเบียบวิธกี ารส�ำรวจ 2.3 การออกแบบตำ� แหนง่ จุดส�ำรวจ สำ� หรบั การออกแบบตำ� แหนง่ จดุ สำ� รวจพฤตกิ รรมการสวมหมวกนริ ภยั ของ ผ้ใู ชร้ ถจกั รยานยนต์ในแต่ละชนั้ ภมู ิ ในข้นั แรกคณะท�ำงานท�ำการสมุ่ เลอื ก ต�ำแหน่งของจุดส�ำรวจโดยอาศัยข้อมูลเบื้องต้นจากแผนท่ีโครงข่ายถนน และแผนทีภ่ าพถา่ ยทางอากาศ ตามดว้ ยการตรวจสอบความเหมาะสมของ จดุ สำ� รวจในภาคสนาม โดยอาศยั หลกั เกณฑด์ งั ตอ่ ไปน้ี เพอ่ื ใหก้ ารคดั เลอื ก และก�ำหนดต�ำแหน่งจุดส�ำรวจในแต่ละจังหวัดมีความสอดคล้องเป็นไป ในทิศทางเดียวกัน 1) ก�ำหนดต�ำแหน่งของจุดส�ำรวจให้กระจายครอบคลุมโครงข่ายถนน บรเิ วณพื้นท่ีสำ� รวจ 2) ตำ� แหนง่ ของจดุ สำ� รวจควรตง้ั อยบู่ รเิ วณจดุ ตดั ทางแยกของเสน้ ทางสญั จร ทส่ี �ำคัญ โดยอาจเป็นทางแยกทีม่ ีหรอื ไม่มกี ารควบคมุ ด้วยสญั ญาณไฟ จราจร ทางเขา้ ออกสถานทสี่ ำ� คญั หรอื บรเิ วณชว่ งถนนในยา่ นชมุ ชนทม่ี ี สภาพการจราจรชะลอตัว เพื่อให้เจ้าหน้าที่ส�ำรวจสามารถสังเกตกลุ่ม ตัวอย่างผขู้ ับข่ีและผโู้ ดยสารรถจกั รยานยนต์ไดอ้ ย่างชัดเจน 3) ก�ำหนดฝั่งของทางแยกหรือช่วงถนน รวมถึงทิศทางจราจรที่จะท�ำการ สำ� รวจดว้ ยวธิ กี ารสมุ่ โดยใหพ้ จิ ารณาถงึ จดุ สำ� รวจใกลเ้ คยี งเพอ่ื หลกี เลยี่ ง โอกาสการเกดิ ความซำ้� ซอ้ นในการสงั เกตและบนั ทกึ ขอ้ มลู กลมุ่ ตวั อยา่ ง จากรถจกั รยานยนตค์ ันเดยี วกนั จากหลักเกณฑ์ดังกล่าว คณะท�ำงานได้ออกแบบและก�ำหนดต�ำแหน่งของ จุดส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยในแต่ละชั้นภูมิ พร้อมท้ังจัดท�ำ ระบบฐานข้อมูลจุดส�ำรวจฯ อาทิเช่น พิกัดต�ำแหน่งท่ีต้ังทางภูมิศาสตร์ รูปถ่าย แผนที่สังเขป ทิศทางในการส�ำรวจ ลักษณะทางกายภาพ เพอ่ื สามารถนำ� ไปใชอ้ า้ งองิ ในการลงพน้ื ทส่ี ำ� รวจเกบ็ ขอ้ มลู ภาคสนามตอ่ ไป คณะท�ำงานได้อาศัยแนวทางดังท่ีอธิบายข้างต้นในการออกแบบการสุ่ม ตัวอย่างและก�ำหนดจุดส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของแต่ละ จังหวัด โดยสามารถสรุปจ�ำนวนจุดส�ำรวจฯ ที่ด�ำเนินการในปี พ.ศ. 2562 ในภาพรวมทั้งประเทศ 3,274 จุด แบ่งออกเป็น 1,290 จุด ในเขตเมือง ขนาดใหญ่ (ชน้ั ภูมทิ ี่ 1) 560 จดุ ในเขตเมืองขนาดกลาง (ช้ันภมู ทิ ี่ 2) และ 1,424 จดุ ในเขตเมอื งขนาดเลก็ (ชน้ั ภมู ทิ ี่ 3) ทงั้ นจี้ ดุ สำ� รวจของแตล่ ะจงั หวดั มีจ�ำนวนแตกต่างกันขึ้นอยู่กับขนาดของพ้ืนที่และจ�ำนวนประชากร โดย มีจ�ำนวนเร่ิมต้ังแต่ 22 จุด จนถึง 84 จุด ส�ำหรับจังหวัดภูมิภาค ในขณะท่ี พ้นื ที่กรงุ เทพมหานครมจี �ำนวนจุดสำ� รวจรวม 100 จุด โดยรายละเอยี ดของ จำ� นวนจุดสำ� รวจของแต่ละจังหวดั จำ� แนกตามช้ันภูมขิ องการออกแบบการ ส่มุ ตวั อย่างแสดงไวใ้ น ตารางท่ี 2-1 010 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ของผู้ใชร้ ถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทท่ี 2 ระเบียบวธิ กี ารส�ำรวจ ตารางท่ี 2-1 สรปุ จ�ำนวนจุดส�ำรวจพฤตกิ รรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใชร้ ถจกั รยานยนต์ ปี พ.ศ. 2562 ภาค จังหวัด ช้นั ภูมิ 1 ชัน้ ภูมิ 2 ชนั้ ภมู ิ 3 รวม เหนือ เชียงใหม่ 28 12 32 72 ล�ำปาง 28 - 24 52 ตะวันออกเฉียงเหนอื พษิ ณุโลก 14 - 16 30 อตุ รดิตถ์ 14 - 24 38 นครสวรรค์ 14 12 16 42 กำ� แพงเพชร 14 12 16 42 เชียงราย 14 8 32 54 ตาก 14 8 16 38 น่าน 14 - 8 22 พะเยา 14 4 24 42 พจิ ติ ร 14 12 24 50 เพชรบูรณ์ 14 12 16 42 แพร่ 14 - 16 30 แมฮ่ อ่ งสอน 14 - 8 22 ลำ� พนู 14 - 24 38 สุโขทยั 14 4 16 34 อทุ ัยธานี 14 - 16 30 นครราชสีมา 28 16 32 76 ขอนแกน่ 28 20 32 80 อดุ รธานี 28 16 32 76 สกลนคร 14 - 24 38 ร้อยเอด็ 14 - 32 46 อบุ ลราชธานี 28 16 24 68 กาฬสนิ ธุ์ 14 - 32 46 ชัยภมู ิ 14 - 24 38 นครพนม 14 - 16 30 บรุ ีรมั ย์ 14 4 32 50 มหาสารคาม 14 - 16 30 มกุ ดาหาร 14 - 8 22 ยโสธร 14 - 16 30 เลย 14 - 24 38 สุรินทร์ 14 - 24 38 ศรสี ะเกษ 14 4 16 34 หนองคาย 14 8 16 38 หนองบัวลำ� ภู 14 8 16 38 อำ� นาจเจรญิ 14 - 8 22 บึงกาฬ 14 - 16 30 THAILAND 011 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทที่ 2 ระเบียบวธิ ีการสำ� รวจ ตารางที่ 2-1 สรปุ จ�ำนวนจดุ สำ� รวจพฤตกิ รรมการสวมหมวกนริ ภัยของผู้ใชร้ ถจกั รยานยนต์ ปี พ.ศ. 2562 (ต่อ) ภาค จงั หวัด ชนั้ ภูมิ 1 ช้นั ภูมิ 2 ช้นั ภูมิ 3 รวม พระนครศรีอยธุ ยา กลางและตะวนั ออก กรุงเทพมหานคร 14 8 24 46 นนทบรุ ี 100 - - 100 ปทุมธานี 28 28 8 64 สระบรุ ี 14 36 16 66 สมทุ รสาคร 14 16 24 54 นครปฐม 14 20 8 42 สพุ รรณบรุ ี 14 8 16 38 เพชรบรุ ี 14 4 32 50 ชยั นาท 14 16 16 46 ลพบุรี 14 - 24 38 สงิ หบ์ ุรี 14 16 16 46 อา่ งทอง 14 - 8 22 กาญจนบรุ ี 14 - 16 30 ประจวบครี ขี ันธ์ 14 4 32 50 ราชบรุ ี 14 12 16 42 สมทุ รสงคราม 14 12 24 50 ชลบรุ ี 14 - 8 22 ระยอง 28 32 24 84 จันทบรุ ี 14 12 24 50 ปราจนี บุรี 14 8 24 46 สมุทรปราการ 14 - 16 30 ฉะเชิงเทรา 14 36 8 58 ตราด 14 - 24 38 นครนายก 14 - 16 30 สระแก้ว 14 - 8 22 ใต้ สรุ าษฎร์ธานี 14 4 8 26 นครศรีธรรมราช 14 12 24 50 สงขลา 14 16 24 54 ชุมพร 28 24 24 76 ตรงั 14 4 16 34 กระบ่ี 14 4 16 34 พงั งา 14 - 8 22 พทั ลุง 14 4 8 26 ภูเก็ต 14 - 32 46 ระนอง 14 20 8 42 สตูล 14 - 8 22 ยะลา 14 - 8 22 ปัตตานี 14 16 8 38 นราธิวาส 14 - 16 30 14 12 16 42 รวมทงั้ หมด 1,290 560 1,424 3,274 012 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ใชร้ ถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทท่ี 2 ระเบียบวธิ กี ารสำ� รวจ 2.4 แนวทางการวเิ คราะห์และรวบรวมขอ้ มลู สำ� หรบั แนวทางการวเิ คราะหร์ วบรวมขอ้ มลู การสำ� รวจการสวมหมวกนริ ภยั ในปี พ.ศ. 2562 น้ี ทางมูลนิธิไทยโรดส์ยังคงใช้ระบบสารสนเทศ ทางเครือข่ายอินเทอร์เน็ต (Web-Based Data Management) ท่ีพัฒนา ข้ึนมาใช้ส�ำหรับการบริหารจัดการข้อมูลผลการส�ำรวจหมวกนิรภัยตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2555 ในการบริหารจัดการข้อมูลการส�ำรวจฯ จากเครือขา่ ย Road Safety Watch ท่ัวประเทศได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ รวมไปถึง ออกแบบให้ระบบฯ สามารถติดตามความก้าวหน้าและสถานะของการ ด�ำเนินงาน ตลอดจนการตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลท่ีได้จากการ ประมวลผล พรอ้ มทง้ั พฒั นาระบบใหส้ ามารถวเิ คราะหผ์ ลการสำ� รวจออกมา ในรูปแบบตา่ งๆ ได้อย่างถกู ต้อง สำ� หรับรายละเอียดของระบบสารสนเทศ บริหารจัดการข้อมูลส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยในประเทศไทย ไดแ้ สดงไว้ใน ภาคผนวก ค รปู ที่ 2-2 ระบบสารสนเทศบรหิ ารจัดการขอ้ มลู ส�ำรวจการสวมหมวกนิรภัยในประเทศไทย THAILAND 013 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทท่ี 2 ระเบียบวิธกี ารสำ� รวจ 2.5 สรุปจ�ำนวนกล่มุ ตัวอย่างจากการสำ� รวจ ด้วยการส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ครอบคลุมพ้ืนท่ีทุกจังหวัดท่ัวประเทศ จ�ำเป็นต้องอาศัยระยะเวลาและ บุคลากรจ�ำนวนมาก “เครือข่ายเฝ้าระวังสถานการณ์ความปลอดภัย ทางถนน” หรือ “Road Safety Watch” จึงถูกจัดตั้งขึ้นเพ่ือท�ำงาน ร่วมกันในลักษณะของเครือข่าย ประกอบด้วย มูลนิธิไทยโรดส์และ สถาบันการศึกษาต่างๆ ในแต่ละภูมิภาคของประเทศ ได้แก่ ศูนย์วิจัย อุบัติเหตุแห่งประเทศไทย สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย มหาวิทยาลัย เชียงใหม่ มหาวิทยาลัยนเรศวร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ มหาวิทยาลัยบูรพา มหาวิทยาลัย วลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และมหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร โดยมูลนิธิไทยโรดส์ท�ำหน้าที่เป็น ประธานเครือข่ายส่วนกลาง รับผิดชอบในการวางแผนและกรอบการ ด�ำเนินงานศึกษาและก�ำหนดแนวทางและขั้นตอนการส�ำรวจ พัฒนาคู่มือ การส�ำรวจและแบบฟอร์มการบันทึกข้อมูล ก�ำกับและควบคุมคุณภาพ ให้เป็นมาตรฐานเดียวกันและรวบรวมข้อมูลเพ่ือวิเคราะห์ประมวลผล ในขณะทสี่ ถาบนั การศกึ ษาตา่ งๆ ทำ� หนา้ ทเ่ี ปน็ หนว่ ยเฝา้ ระวงั ฯ ของเครอื ขา่ ย ในสว่ นภมู ภิ าค รบั ผดิ ชอบงานออกแบบจดุ สำ� รวจและเกบ็ ขอ้ มลู ในภาคสนาม รวมถงึ การบนั ทกึ และตรวจสอบความถกู ตอ้ งของขอ้ มลู ระดบั จงั หวดั ดงั สรปุ ในตารางที่ 2-2 014 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ของผ้ใู ช้รถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทที่ 2 ระเบยี บวธิ ีการสำ� รวจ ตารางท่ี 2-2 เครอื ขา่ ยหน่วยเฝา้ ระวังสถานการณ์ความปลอดภัยทางถนน เครอื ข่าย ช่ือหน่วยงาน จงั หวัดท่รี ับผิดชอบ ภาคเหนือตอนบน มหาวิทยาลยั เชยี งใหม่ เชียงใหม่ ล�ำปาง อตุ รดิตถ์ เชยี งราย แม่ฮ่องสอน ภาคเหนือตอนล่าง มหาวิทยาลยั นเรศวร นา่ น พะเยา แพร่ ล�ำพนู ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคล พิษณุโลก นครสวรรค์ ก�ำแพงเพชร ตาก พิจติ ร ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ตอนล่าง 1 อสี าน วทิ ยาเขตสกลนคร เพชรบรู ณ์ สโุ ขทัย อทุ ัยธานี ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ตอนลา่ ง 2 มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยสี ุรนารี สกลนคร นครพนม มกุ ดาหาร รอ้ ยเอด็ ภาคกลาง มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ กาฬสินธ์ุ บงึ กาฬ ศนู ยว์ ิจยั อบุ ตั เิ หตแุ หง่ ประเทศไทย นครราชสมี า ขอนแก่น อดุ รธานี ชัยภูมิ บรุ รี ัมย์ ภาคตะวนั ออก สถาบันเทคโนโลยแี ห่งเอเซีย มหาสารคาม เลย หนองคาย หนองบัวล�ำภู ภาคใต้ 1 อบุ ลราชธานี ยโสธร สุรินทร์ ศรีสะเกษ ภาคใต้ 2 มหาวิทยาลยั บูรพา อ�ำนาจเจรญิ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ พระนครศรีอยุธยา กรุงเทพมหานคร นนทบุรี มหาวทิ ยาลัยสงขลานครินทร์ ปทมุ ธานี สระบุรี สมทุ รสาคร นครปฐม สพุ รรณบุรี เพชรบุรี ชยั นาท ลพบุรี สงิ ห์บรุ ี อา่ งทอง กาญจนบรุ ี ประจวบคีรขี ันธ์ ราชบรุ ี สมุทรสงคราม ชลบุรี ระยอง จันทบรุ ี ปราจีนบุรี สมทุ รปราการ ฉะเชงิ เทรา ตราด นครนายก สระแกว้ สรุ าษฎรธ์ านี นครศรธี รรมราช ชมุ พร กระบ่ี พังงา ภเู ก็ต ระนอง ยะลา ปตั ตานี นราธิวาส สงขลา พทั ลงุ ตรงั สตลู การส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ในประเทศไทยปี พ.ศ. 2562 ได้ด�ำเนินงานในภาคสนามต้ังแต่ เดือน สิงหาคม ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2562 สังเกตพฤติกรรมการสวมหมวก นริ ภยั ของกลมุ่ ตวั อยา่ งผใู้ ชร้ ถจกั รยานยนตจ์ ำ� นวนรวมทง้ั สนิ้ 1,529,433 คน แบ่งเป็นผู้ขบั ขี่ 1,148,714 คน และผู้โดยสาร 380,719 คน จากการส�ำรวจ ครอบคลุมพ้ืนที่ 77 จังหวัดทั่วประเทศ โดยมีจ�ำนวนกลุ่มตัวอย่างท่ีส�ำรวจ ได้ในแตล่ ะจังหวดั ดงั สรุปไวใ้ น ตารางที่ 2-3 สำ� หรบั ผลการวิเคราะหอ์ ตั รา การสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ในประเด็นต่างๆ ได้สรุปไว้ ในเนื้อหาของบทถัดไปโดยรายละเอียดของผลการวิเคราะห์รายจังหวัด ในแต่ละประเด็น พร้อมด้วยจ�ำนวนกลุ่มตัวอย่างและผลการวิเคราะห์ ช่วงความเชอื่ มั่นทางสถติ ิไดน้ �ำเสนอไว้ในภาคผนวก ง THAILAND 015 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทท่ี 2 ระเบยี บวิธกี ารส�ำรวจ ตารางท่ี 2-3 สรปุ จ�ำนวนกลุ่มตัวอยา่ งจากการส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภยั ปี พ.ศ. 2562 ภาค จงั หวดั ช้นั ภูมิ 1 ชั้นภมู ิ 2 ช้นั ภูมิ 3 รวม เหนือ เชียงใหม่ ผขู้ บั ขี่ ผโู้ ดยสาร ผขู้ บั ข่ี ผโู้ ดยสาร ผขู้ บั ขี่ ผโู้ ดยสาร ผขู้ บั ข่ี ผโู้ ดยสาร ตะวนั ออกเฉียงเหนือ ล�ำปาง 17,854 4,620 5,090 1,230 14,384 4,183 37,328 10,033 พิษณุโลก 13,637 3,532 00 4,783 1,000 18,420 4,532 อุตรดติ ถ์ 5,592 1,789 00 6,838 2,662 12,430 4,451 นครสวรรค์ 5,595 1,622 00 6,025 1,640 11,620 3,262 ก�ำแพงเพชร 8,023 2,691 5,656 1,841 5,200 1,756 18,879 6,288 เชียงราย 3,292 1,102 1,139 328 1,629 503 6,060 1,933 ตาก 3,668 1,058 3,019 989 5,282 1,438 11,969 3,485 น่าน 2,094 680 2,139 548 1,480 720 5,713 1,948 พะเยา 2,831 846 00 3,705 1,125 พจิ ติ ร 3,144 846 337 94 874 279 6,545 1,631 เพชรบูรณ์ 3,630 1,224 3,009 1,006 3,064 691 8,342 2,724 แพร่ 6,414 2,187 4,250 1,235 1,703 494 12,354 3,949 แมฮ่ ่องสอน 2,106 602 00 1,690 527 3,785 1,126 ล�ำพูน 6,107 1,870 00 1,679 524 7,319 2,238 สโุ ขทัย 2,086 525 00 1,212 368 5,248 1,232 อุทยั ธานี 1,846 576 524 139 3,162 707 4,436 1,434 นครราชสมี า 3,906 1,442 00 2,066 719 5,183 1,909 ขอนแกน่ 16,152 4,787 5,598 2,178 1,277 467 28,052 9,074 อดุ รธานี 9,790 2,834 6,323 2,218 6,302 2,109 22,488 7,278 สกลนคร 14,100 3,849 4,803 1,120 6,375 2,226 24,694 6,466 ร้อยเอ็ด 5,704 1,832 00 5,791 1,497 11,760 4,193 อุบลราชธานี 3,904 1,161 00 6,056 2,361 8,131 2,647 กาฬสนิ ธุ์ 11,869 2,937 7,206 2,129 4,227 1,486 25,114 7,243 ชยั ภูมิ 1,681 586 00 6,039 2,177 5,673 1,808 นครพนม 3,506 1,182 00 3,992 1,222 6,773 2,336 บรุ รี ัมย์ 6,688 2,327 00 3,267 1,154 10,768 3,820 มหาสารคาม 4,430 1,550 2,173 893 4,080 1,493 15,585 6,250 มกุ ดาหาร 2,816 1,035 00 8,982 3,807 5,602 2,075 ยโสธร 1,175 300 00 2,786 1,040 2,402 732 เลย 1,430 515 00 1,227 432 3,347 1,262 สุรินทร์ 2,500 804 00 1,917 747 6,633 2,268 ศรีสะเกษ 3,512 1,218 00 4,133 1,464 10,025 3,687 หนองคาย 3,036 1,108 934 328 6,513 2,469 7,047 2,649 หนองบัวลำ� ภู 1,426 482 2,666 704 3,077 1,213 7,725 2,183 อ�ำนาจเจรญิ 1,106 268 131 42 3,633 997 3,509 1,032 บงึ กาฬ 00 2,272 722 1,951 575 991 295 00 960 280 5,590 1,879 3,240 1,031 2,350 848 016 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัย ของผู้ใช้รถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทท่ี 2 ระเบียบวิธีการส�ำรวจ ตารางที่ 2-3 สรุปจ�ำนวนกลมุ่ ตัวอยา่ งจากการส�ำรวจพฤตกิ รรมการสวมหมวกนริ ภยั ปี พ.ศ. 2562 (ตอ่ ) ภาค จงั หวดั ช้นั ภมู ิ 1 ชน้ั ภมู ิ 2 ชัน้ ภมู ิ 3 รวม กลางและตะวนั ออก พระนครศรอี ยุธยา ผขู้ บั ขี่ ผโู้ ดยสาร ผขู้ บั ขี่ ผโู้ ดยสาร ผขู้ บั ข่ี ผโู้ ดยสาร ผขู้ บั ข่ี ผโู้ ดยสาร กรงุ เทพมหานคร 12,897 4,499 6,043 2,429 3,850 1,362 22,790 8,290 นนทบรุ ี 67,774 16,810 0 0 0 0 67,774 16,810 ปทุมธานี 8,487 2,070 13,277 4,554 2,002 796 23,766 7,420 สระบรุ ี 4,216 1,418 15,676 4,411 3,736 1,189 23,628 7,018 สมทุ รสาคร 7,329 2,645 5,618 1,901 5,748 1,507 18,695 6,053 นครปฐม 13,647 5,992 10,582 3,986 3,001 1,215 27,230 11,193 สพุ รรณบุรี 7,846 3,042 3,665 1,261 2,598 5,079 เพชรบรุ ี 8,435 2,852 1,939 749 5,083 776 14,109 5,163 ชยั นาท 15,164 5,612 8,230 2,485 4,226 1,562 15,457 9,398 ลพบรุ ี 7,279 2,686 0 0 3,536 1,301 27,620 4,012 สงิ ห์บุรี 4,430 1,609 2,523 774 3,025 1,326 10,815 3,435 อ่างทอง 6,412 2,026 0 0 1,468 1,052 9,978 2,486 กาญจนบรุ ี 6,604 2,149 0 0 5,114 3,931 ประจวบคีรขี นั ธ์ 7,186 2,430 1,328 570 5,710 460 7,880 4,980 ราชบรุ ี 3,423 1,333 10,285 3,159 4,027 1,782 11,718 5,873 สมุทรสงคราม 3,991 1,223 9,634 3,566 6,126 1,980 14,224 6,969 ชลบรุ ี 11,352 4,035 0 0 932 1,381 17,735 4,377 ระยอง 16,217 4,878 16,410 4,328 5,495 2,180 19,751 10,822 จนั ทบุรี 5,076 1,625 2,990 817 6,867 342 12,284 4,693 ปราจนี บุรี 5,459 1,846 3,072 739 2,888 1,616 38,122 3,236 สมทุ รปราการ 4,301 1,525 0 0 2,493 2,251 14,933 2,198 ฉะเชงิ เทรา 8,682 3,249 24,814 9,868 2,656 14,203 ตราด 8,713 3,596 0 0 6,413 651 11,419 5,725 นครนายก 4,697 1,457 0 0 2,114 673 6,794 2,081 สระแกว้ 5,004 1,326 0 0 1,982 1,086 36,152 1,988 4,346 1,389 5,007 1,557 1,215 2,129 15,126 3,350 ใต้ สรุ าษฎร์ธานี 4,771 1,479 4,696 1,905 7,751 6,334 นครศรธี รรมราช 4,245 1,438 9,837 3,999 8,414 624 6,811 8,394 สงขลา 15,597 5,912 9,497 3,221 8,491 662 6,986 12,654 ชมุ พร 4,593 1,663 2,713 1,048 4,536 404 10,568 4,238 ตรัง 5,121 1,602 947 410 5,141 2,950 17,218 3,988 กระบ่ี 8,395 3,397 0 0 2,264 2,957 22,496 4,341 พังงา 2,620 1,001 1,562 517 2,345 3,521 33,585 2,180 พทั ลุง 6,866 2,860 0 0 8,338 1,527 11,842 6,126 ภเู กต็ 18,531 5,290 6,110 5,678 1,976 11,209 ระนอง 9,400 3,717 20,533 0 2,339 13,149 สตลู 8,363 3,320 0 0 4,011 944 10,659 4,532 ยะลา 14,987 5,484 0 4,181 1,313 662 6,527 5,046 ปตั ตานี 13,731 5,736 0 3,574 3,266 15,204 10,128 นราธิวาส 8,756 4,424 12,884 3,155 3,961 1,749 44,742 6,953 575,824 0 9,116 รวมทั้งหมด 187,958 88,722 306,788 815 11,739 380,719 7,343 1,726 12,374 266,102 463 29,184 1,217 17,305 1,537 20,060 104,039 1,148,714 THAILAND 017 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019



THAILAND MOTO RC YC L E HELMET USE 2019 บทท่ี 3 อตั ราการสวมหมวก นิรภัยในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562

บทท่ี 3 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 บทท่ี 3 3.1 อั ต ร า ก า ร ส ว ม ห ม ว ก นิ ร ภั ย ร ว ม ผู ้ ขั บ ข่ี แ ล ะ ผู ้ โ ด ย ส า ร อัตราการสวม ปี พ.ศ. 2562 หมวกนิรภยั จากผลส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ในภาพรวม รวมผขู้ บั ขแี่ ละผโู้ ดยสาร พบวา่ อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของทง้ั ประเทศใน ปี พ.ศ. 2562 ปี พ.ศ. 2562 คอื รอ้ ยละ 45 โดยภมู ภิ าคทม่ี อี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในภาพรวม สงู สดุ คอื ภาคกลางและตะวนั ออก รอ้ ยละ 57 ในขณะท่ี พบวา่ ภาคตะวนั ออก เน้อื หาในบทนีป้ ระกอบดว้ ย เฉียงเหนือ มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยต�่ำท่ีสุดคือ ร้อยละ 32 และเม่ือ 3.1 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั พิจารณาเปรยี บเทยี บอตั ราการสวมหมวกนิรภัยรายจงั หวดั พบวา่ จังหวดั รวมผูข้ บั ข่ีและผโู้ ดยสาร ท่ีมอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภัยสงู สุด คือ กรงุ เทพมหานคร รอ้ ยละ 84 และ ปี พ.ศ. 2562 จังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยต�่ำที่สุด คือ บึงกาฬ พบว่า มีผู้ใช้ 3.2 อัตราการสวมหมวกนิรภยั รถจักรยานยนต์เพียงร้อยละ 15 เท่าน้ันท่ีสวมหมวกนิรภัย (รูปที่ 3-1 เฉพาะผขู้ บั ข่ี ปี พ.ศ. 2562 และ 3-2) 3.3 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั เฉพาะผู้โดยสาร ปี พ.ศ. 2562 3.4 การจัดลำ� ดบั อัตราการสวม หมวกนิรภยั จำ� แนกตามภูมิภาค ปี พ.ศ. 2562 ท้งั ประเทศ 45% ใต 45% 43% กลางและตะวนั ออก 43% ตะวันออกเฉยี งเหนือ 43% 42% เหนอื 43% 43% 0% 46% 2553 2554 44% 36% 37% 37% 38% 36% 35% 37% 39% 41% 36% 57% 57% 52% 51% 4ป 255%6253% 52% 53% 54% 55% 54% 32% 32% 33% 36% 34% 35% 35% 35% 37% 38% 41% 42% 43% 40% 40% 38% 38% 37% 43% 37% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 รปู ที่ 3-1 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั รวมผูข้ ับขีแ่ ละผู้โดยสาร ปี พ.ศ. 2553-2562 รายภาค 020 อตั ราการสวมหมวกนิรภัย ของผ้ใู ช้รถจกั รยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทท่ี 3 อัตราการสวมหมวกนิรภยั ในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 กรงุ เทพมหานคร 84% นนทบรุ ี รวมผูข้ ับข่ี ภเู ก็ต 63% และผูโ้ ดยสาร 61% ปทมุ ธานี 58% 1. สิงห์บรุ ี 51% สมทุ รปราการ 53% 2. อา่ งทอง 28% นครศรธี รรมราช 51% 3. ปทมุ ธานี 58% 51% 4. นครปฐม 44% สงิ หบ์ รุ ี 51% 5. นนทบุรี 63% ระยอง 51% 6. กรุงเทพมหานคร 84% สระบรุ ี 50% 7. สมทุ รปราการ 53% เชยี งใหม่ 49% 8. สมุทรสาคร 44% ชลบรุ ี 48% 9. สมทุ รสงคราม 41% สรุ นิ ทร์ 46% พษิ ณุโลก 44% มากกวา่ 80% สมทุ รสาคร 44% 61-80% นครปฐม 44% 41-60% 43% 21-40% น่าน 43% ตราด 43% นอ้ ยกวา่ 21% นครนายก 42% นครสวรรค์ 41% รปู ท่ี 3-2 อัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผู้ขบั ข่แี ละผโู้ ดยสาร ปี พ.ศ. 2562 รายจงั หวัด ลําปาง 41% ลพบรุ ี 40% สมทุ รสงคราม 40% นครราชสมี า 40% พะเยา 40% สโุ ขทยั 40% อบุ ลราชธานี 40% สงขลา 39% เพชรบรู ณ์ 37% เชยี งราย 37% 36% มกุ ดาหาร 36% ตรงั 36% 36% พจิ ติ ร 36% ราชบรุ ี 35% สรุ าษฎรธ์ านี 35% แมฮ่ อ่ งสอน 34% ขอนแกน่ 34% กําแพงเพชร 34% พังงา 34% ระนอง 34% 33% ตาก 33% พระนครศรอี ยธุ ยา 32% 32% อตุ รดติ ถ์ 32% อดุ รธานี 31% ศรสี ะเกษ 31% สกลนคร 30% อทุ ัยธานี 30% สระแกว้ 30% 29% แพร่ 29% ฉะเชงิ เทรา 28% อํานาจเจรญิ 28% 28% สตลู 27% สพุ รรณบรุ ี 27% ประจวบครี ขี ันธ์ 27% ปราจนี บรุ ี 27% 26% ชมุ พร 26% อา่ งทอง 26% ชยั นาท 25% 25% ลําพนู 25% มหาสารคาม 21% 21% กาญจนบรุ ี 21% พัทลงุ 21% 19% กาฬสนิ ธุ์ 15% บรุ รี มั ย์ 15% 15% หนองบวั ลําภู 15% จันทบรุ ี เพชรบรุ ี รอ้ ยเอ็ด นครพนม หนองคาย ยโสธร ชยั ภมู ิ เลย นราธวิ าส ปัตตานี ยะลา บงึ กาฬ THAILAND 021 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทท่ี 3 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 3.2 อตั ราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผขู้ ับข่ี ปี พ.ศ. 2562 หากพจิ ารณาผลสำ� รวจเฉพาะในกลมุ่ ผขู้ บั ขร่ี ถจกั รยานยนต์ ในปี พ.ศ. 2562 พบวา่ อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผขู้ บั ขร่ี ถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย คอื รอ้ ยละ 52 โดยภาคกลางและตะวนั ออกมอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั สงู สดุ คอื รอ้ ยละ64ในขณะทภี่ าคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื มอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผู้ขับขี่ต่�ำสุด คือ ร้อยละ 38 และเม่ือพิจารณาเปรียบเทียบรายจังหวัด พบว่า กรุงเทพมหานครมีอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ขับข่ีสูงสุด คือ รอ้ ยละ 91 ในขณะทจ่ี งั หวดั บงึ กาฬเปน็ จงั หวดั ทมี่ อี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผขู้ ับขี่ต่ำ� สดุ คอื ร้อยละ 17 (รปู ท่ี 3-3 และ 3-4) ท้งั ประเทศ 52% ใต 52% 50% กลางและตะวนั ออก 51% ตะวันออกเฉยี งเหนอื 51% 51% เหนอื 51% 52% 0% 54% 2553 2554 53% 44% 46% 45% 47% 46% 45% 47% 49% 51% 47% 64% 64% 60% 60% 5ป 225%6262% 62% 63% 64% 64% 64% 38% 38% 38% 42% 40% 41% 41% 41% 43% 48% 47% 49% 49% 47% 47% 44% 45% 44% 49% 45% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 รูปท่ี 3-3 อตั ราการสวมหมวกนิรภัย เฉพาะผขู้ บั ข่ี ปี พ.ศ. 2553-2562 รายภาค 022 อัตราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ใชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทท่ี 3 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 เฉพาะผขู้ ับข่ี กรงุ เทพมหานคร 91% นนทบรุ ี 73% 1. สิงห์บุรี 59% 71% 2. อ่างทอง 35% ปทมุ ธานี 70% 3. ปทมุ ธานี 71% ภเู ก็ต 65% 4. นครปฐม 54% 61% 5. นนทบรุ ี 73% สมทุ รปราการ 60% 6. กรุงเทพมหานคร 91% สระบรุ ี 60% 7. สมทุ รปราการ 65% 59% 8. สมุทรสาคร 58% นครศรธี รรมราช 58% 9. สมุทรสงคราม 52% ระยอง 58% สงิ หบ์ รุ ี 56% มากกวา่ 80% 55% 61-80% สมทุ รสาคร 54% 41-60% สรุ นิ ทร์ 54% 21-40% ชลบรุ ี 54% 52% น้อยกว่า 21% เชยี งใหม่ 52% นครสวรรค์ 51% รปู ที่ 3-4 อตั ราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผขู้ บั ข่ี ปี พ.ศ. 2562 รายจงั หวัด 51% นครปฐม 49% พษิ ณุโลก 49% สมทุ รสงคราม 48% นครนายก 48% 47% สงขลา 47% น่าน 47% ตราด 46% 46% ลพบรุ ี 45% เพชรบรู ณ์ 44% นครราชสมี า 44% 43% สโุ ขทยั 43% 43% อบุ ลราชธานี 43% ลําปาง 43% ตรัง 42% 42% เชยี งราย 42% ราชบรุ ี 41% พะเยา 41% 41% สรุ าษฎรธ์ านี 41% พจิ ติ ร 40% ระนอง 39% 39% มกุ ดาหาร 39% พระนครศรอี ยธุ ยา 39% 39% พงั งา 36% กําแพงเพชร 36% 36% ขอนแกน่ 35% อทุ ัยธานี 35% แมฮ่ อ่ งสอน 35% 35% ตาก 35% ศรสี ะเกษ 34% 33% สตลู 33% สกลนคร 33% อตุ รดติ ถ์ 31% สระแกว้ 30% ฉะเชงิ เทรา 30% อดุ รธานี 30% สพุ รรณบรุ ี 29% ประจวบครี ขี นั ธ์ 29% 27% แพร่ 26% อํานาจเจรญิ 26% 25% อา่ งทอง 22% ชยั นาท 21% 20% ชมุ พร 19% พทั ลงุ 17% กาญจนบรุ ี ปราจนี บรุ ี บรุ รี ัมย์ มหาสารคาม กาฬสนิ ธุ์ เพชรบรุ ี รอ้ ยเอ็ด ลําพนู หนองบวั ลําภู จันทบรุ ี ยโสธร นครพนม ชยั ภมู ิ หนองคาย เลย นราธวิ าส ปัตตานี ยะลา บงึ กาฬ THAILAND 023 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทที่ 3 อตั ราการสวมหมวกนิรภัยในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 3.3 อตั ราการสวมหมวกนิรภัยเฉพาะผู้โดยสาร ปี พ.ศ. 2562 จากการสำ� รวจในปี พ.ศ. 2562 พบวา่ ในภาพรวมผโู้ ดยสารรถจกั รยานยนต์ เพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่สวมหมวกนิรภัยขณะเดินทางด้วยรถจักรยานยนต์ โดยอตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผโู้ ดยสารรถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย คอื รอ้ ยละ 21 โดยภาคกลางและตะวนั ออกมอี ตั ราการสวมหมวกนริ ภยั สงู สดุ คือ ร้อยละ 30 ในขณะท่ีภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคใต้มีอัตราการ สวมหมวกนิรภัยของผู้โดยสารต่�ำสุดเพียง ร้อยละ 13 และเมื่อพิจารณา เปรียบเทียบรายจังหวัด พบว่า กรุงเทพมหานคร มีอัตราการสวมหมวก นริ ภยั ของผโู้ ดยสารสงู สดุ คอื รอ้ ยละ 54 ในขณะทอี่ กี กวา่ 50 จงั หวดั มอี ตั รา การสวมหมวกนริ ภัยของผโู้ ดยสารไม่ถึง ร้อยละ 20 (รปู ท่ี 3-5 และ 3-6) ท้งั ประเทศ 21% ใต 22% 20% กลางและตะวนั ออก 20% ตะวนั ออกเฉยี งเหนือ 20% 19% เหนอื 19% 20% 0% 24% 2553 2554 19% 13% 14% 15% 14% 12% 12% 13% 14% 19% 9% 30% 31% 23% 23% 2ป 215%6225% 23% 23% 25% 29% 24% 13% 14% 15% 21% 15% 18% 19% 18% 22% 20% 19% 20% 21% 2% 20% 18% 18% 18% 23% 17% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 รปู ท่ี 3-5 อตั ราการสวมหมวกนิรภัย เฉพาะผโู้ ดยสาร ปี พ.ศ. 2553-2562 รายภาค 024 อัตราการสวมหมวกนิรภัย ของผูใ้ ชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทที่ 3 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 กรงุ เทพมหานคร 54% ภเู ก็ต เฉพาะ 30% ผู้โดยสาร เชยี งใหม่ 30% นนทบรุ ี 30% 1. สิงห์บรุ ี 24% 25% 2. อ่างทอง 8% นครศรธี รรมราช 24% 3. ปทมุ ธานี 16% สงิ หบ์ รุ ี 24% 4. นครปฐม 15% 24% 5. นนทบรุ ี 30% พษิ ณุโลก 23% 6. กรุงเทพมหานคร 54% สมทุ รปราการ 23% 7. สมุทรปราการ 24% 23% 8. สมุทรสาคร 11% ชลบรุ ี 23% 9. สมุทรสงคราม 8% ลําปาง 23% พะเยา 21% มากกว่า 80% 21% 61-80% ตราด 19% 41-60% ระยอง 17% 21-40% สรุ นิ ทร์ 17% 17% นอ้ ยกว่า 21% น่าน 17% ลพบรุ ี 17% รูปที่ 3-6 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผูโ้ ดยสาร ปี พ.ศ. 2562 รายจังหวดั สโุ ขทยั 16% มกุ ดาหาร 16% อบุ ลราชธานี 16% แมฮ่ อ่ งสอน 16% นครราชสมี า 16% 15% แพร่ 15% สระบรุ ี 15% ปทมุ ธานี 15% ลําพนู 14% เชยี งราย 14% นครปฐม 14% อตุ รดติ ถ์ 14% 14% ตาก 13% พจิ ติ ร 13% หนองบวั ลําภู 13% ขอนแกน่ 13% ปราจนี บรุ ี 12% สกลนคร 12% อดุ รธานี 12% สรุ าษฎรธ์ านี 12% 11% ราชบรุ ี 11% ศรสี ะเกษ 11% นครนายก 11% กาฬสนิ ธุ์ 10% อํานาจเจรญิ 10% เพชรบรู ณ์ 10% 10% จันทบรุ ี 10% กําแพงเพชร 10% สมทุ รสาคร 9% 9% ระนอง 9% มหาสารคาม 9% 9% ชมุ พร 9% รอ้ ยเอ็ด 9% 9% พงั งา 8% นครสวรรค์ 8% สพุ รรณบรุ ี 8% ประจวบครี ขี นั ธ์ 8% 8% สระแกว้ 7% สงขลา 7% ชยั นาท 7% พระนครศรอี ยธุ ยา 7% หนองคาย 7% ฉะเชงิ เทรา 7% บรุ รี ัมย์ 6% นครพนม 6% เพชรบรุ ี 3% 3% เลย 3% อา่ งทอง สมทุ รสงคราม ตรัง บงึ กาฬ อทุ ยั ธานี พัทลงุ ยโสธร ชยั ภมู ิ สตลู กาญจนบรุ ี ยะลา ปัตตานี นราธวิ าส THAILAND 025 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทท่ี 3 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 3.4 การจัดล�ำดับอัตราการสวมหมวกนิรภัย จ�ำแนกตามภูมิภาค ปี พ.ศ. 2562 จากผลส�ำรวจอัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ ในปี พ.ศ. 2562 ตามท่ีน�ำเสนอในหัวข้อที่ 3-1 ถึง 3-3 สามารถน�ำมา จัดล�ำดับจังหวัดที่มีอัตราการสวมหมวกนิรภัยสูงสุดและต่�ำสุดในแต่ละ ภูมิภาค เพื่อสะท้อนให้เห็นถึงระดับความรุนแรงของสถานการณ์ปัญหา พฤติกรรมเส่ียงการไม่สวมหมวกนิรภัยท่ีแตกต่างกันในแต่ละจังหวัด ท้ังในภาพรวมผู้ขับขี่และผู้โดยสาร เฉพาะผู้ขับขี่และเฉพาะผู้โดยสาร ดังแสดงในรูปที่ 3-7 ถงึ 3-9 ภาคเหนอื ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื • รวมผู้ขับขแ่ี ละผู้โดยสาร 40.5% • รวมผูข้ บั ข่แี ละผโู้ ดยสาร 31.1% • เฉพาะผู้ขบั ข่ี 47.1% • เฉพาะผู้ขับข่ี 38.5% • เฉพาะผู้โดยสาร 18.7% • เฉพาะผโู้ ดยสาร 13.1% ภาคกลางและตะวนั ออก • รวมผู้ขบั ข่แี ละผโู้ ดยสาร 56.8% • เฉพาะผ้ขู ับขี่ 64.5% • เฉพาะผโู้ ดยสาร 30.2% ภาคใต้ • รวมผู้ขบั ข่ีและผ้โู ดยสาร 35.9% • เฉพาะผขู้ ับข่ี 44.3% • เฉพาะผโู้ ดยสาร 12.6% 026 อตั ราการสวมหมวกนริ ภยั ของผ้ใู ชร้ ถจกั รยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทที่ 3 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 ภาคเหนอื ภาคกลางและตะวันออก ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ ล�ำดับ จังหวดั 2562 ล�ำดบั จงั หวดั 2562 ลำ� ดบั จงั หวัด 2562 1 เชยี งใหม่ 50% 1 กรงุ เทพมหานคร 84% 1 สรุ ินทร์ 48% 2 พษิ ณโุ ลก 46% 2 นนทบรุ ี 63% 2 นครราชสีมา 40% 3 น่าน 44% 3 ปทมุ ธานี 58% 3 อุบลราชธานี 40% 4 นครสวรรค์ 43% 4 สมุทรปราการ 53% 4 มุกดาหาร 37% 5 ล�ำปาง 42% 5 สิงห์บรุ ี 51% 5 ขอนแก่น 35% 6 พะเยา 40% 6 ระยอง 51% 6 อดุ รธานี 33% 7 สุโขทยั 40% 7 สระบุรี 51% 7 ศรีสะเกษ 33% 8 เพชรบรู ณ์ 40% 8 ชลบุรี 49% 8 สกลนคร 32% 9 เชยี งราย 39% 9 สมทุ รสาคร 44% 9 อ�ำนาจเจรญิ 30% 10 พิจติ ร 36% 10 นครปฐม 44% 10 มหาสารคาม 27% 11 แมฮ่ อ่ งสอน 36% 11 ตราด 43% 11 กาฬสินธ์ุ 26% 12 ก�ำแพงเพชร 35% 12 นครนายก 43% 12 บรุ ีรมั ย์ 26% 13 ตาก 34% 13 ลพบุรี 41% 13 หนองบวั ล�ำภู 26% 14 อุตรดิตถ์ 34% 14 สมทุ รสงคราม 41% 14 ร้อยเอ็ด 25% 15 อทุ ัยธานี 32% 15 ราชบุรี 36% 15 นครพนม 21% 16 แพร่ 31% 16 พระนครศรีอยธุ ยา 34% 16 หนองคาย 21% 17 ลำ� พูน 27% 17 สระแกว้ 32% 17 ยโสธร 21% รวม 40.5% 18 ฉะเชิงเทรา 31% 18 ชัยภมู ิ 21% 19 สพุ รรณบุรี 30% 19 เลย 19% 20 ประจวบคีรีขนั ธ์ 29% 20 บึงกาฬ 15% ภาคใต้ 21 ปราจีนบรุ ี 29% 22 อา่ งทอง 28% รวม 31.1% ล�ำดับ จังหวัด 1 ภูเกต็ 2562 23 ชัยนาท 28% 2 นครศรีธรรมราช 61% 24 กาญจนบรุ ี 27% 3 สงขลา 51% 25 จนั ทบรุ ี 25% 4 กระบี่ 40% 26 เพชรบรุ ี 25% 5 ตรัง 37% 6 สรุ าษฎร์ธานี 36% รวม 56.8% 7 พังงา 36% 8 ระนอง 34% รวมผ้ขู ับขี่และ 9 สตลู 34% ผ้โู ดยสาร 10 ชุมพร 30% 11 พัทลุง 28% 12 นราธวิ าส 27% 13 ปัตตานี 15% 14 ยะลา 15% รวม 15% 35.9% รูปท่ี 3-7 การจดั ลำ� ดบั อตั ราการสวมหมวกนริ ภัยรวมผูข้ ับข่แี ละผโู้ ดยสาร ปี พ.ศ. 2562 จำ� แนกตามภูมภิ าค THAILAND 027 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019

บทที่ 3 อตั ราการสวมหมวกนริ ภัยในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 ภาคเหนือ ภาคกลางและตะวันออก ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ล�ำดบั จงั หวดั 2562 ลำ� ดับ จงั หวัด 2562 ลำ� ดับ จงั หวดั 2562 1 เชยี งใหม่ 55% 1 กรุงเทพมหานคร 91% 1 สรุ ินทร์ 58% 2 นครสวรรค์ 54% 2 นนทบรุ ี 73% 2 นครราชสีมา 48% 3 พษิ ณโุ ลก 54% 3 ปทมุ ธานี 71% 3 อุบลราชธานี 47% 4 นา่ น 51% 4 สมุทรปราการ 65% 4 มกุ ดาหาร 43% 5 เพชรบรู ณ์ 48% 5 สระบรุ ี 61% 5 ขอนแกน่ 42% 6 สุโขทัย 47% 6 ระยอง 60% 6 ศรีสะเกษ 41% 7 ลำ� ปาง 46% 7 สงิ หบ์ รุ ี 59% 7 สกลนคร 39% 8 เชยี งราย 45% 8 สมทุ รสาคร 58% 8 อุดรธานี 39% 9 พะเยา 44% 9 ชลบุรี 56% 9 อำ� นาจเจริญ 35% 10 พิจิตร 43% 10 นครปฐม 54% 10 บุรรี ัมย์ 33% 11 ก�ำแพงเพชร 42% 11 สมุทรสงคราม 52% 11 มหาสารคาม 33% 12 อุทยั ธานี 41% 12 นครนายก 52% 12 กาฬสินธุ์ 31% 13 แม่ฮอ่ งสอน 41% 13 ตราด 49% 13 รอ้ ยเอด็ 30% 14 ตาก 41% 14 ลพบรุ ี 49% 14 หนองบัวล�ำภู 29% 15 อตุ รดิตถ์ 39% 15 ราชบุรี 44% 15 ยโสธร 27% 16 แพร่ 36% 16 พระนครศรีอยธุ ยา 43% 16 นครพนม 26% 17 ล�ำพนู 30% 17 สระแกว้ 39% 17 ชยั ภูมิ 26% รวม 47.1% 18 ฉะเชิงเทรา 39% 18 หนองคาย 25% 19 สุพรรณบุรี 36% 19 เลย 22% 20 ประจวบคีรีขันธ์ 36% 20 บงึ กาฬ 17% ภาคใต้ 21 อา่ งทอง 35% 22 ชัยนาท 35% รวม 38.5% ล�ำดบั จังหวัด 1 ภูเก็ต 2562 23 กาญจนบรุ ี 34% 2 นครศรธี รรมราช 70% 24 ปราจีนบรุ ี 33% 3 สงขลา 60% 25 เพชรบรุ ี 30% 4 กระบ่ี 51% 26 จนั ทบรุ ี 29% 5 ตรัง 47% 6 สรุ าษฎร์ธานี 46% รวม 64.5% 7 ระนอง 43% 8 พังงา 43% เฉพาะ 9 สตูล 42% ผขู้ บั ขี่ 10 ชุมพร 40% 11 พทั ลงุ 35% 12 นราธวิ าส 35% 13 ปัตตานี 21% 14 ยะลา 20% รวม 19% 44.3% รปู ที่ 3-8 การจัดลำ� ดับอตั ราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผู้ขบั ข่ี ปี พ.ศ. 2562 จำ� แนกตามภมู ภิ าค 028 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั ของผู้ใชร้ ถจักรยานยนต์ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562

บทที่ 3 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ในภาพรวม ปี พ.ศ. 2562 ภาคเหนอื ภาคกลางและตะวนั ออก ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ ล�ำดับ จงั หวัด 2562 ล�ำดบั จงั หวดั 2562 ล�ำดับ จงั หวัด 2562 1 เชียงใหม่ 30% 1 กรุงเทพมหานคร 54% 1 สุรนิ ทร์ 21% 2 พิษณโุ ลก 24% 2 นนทบรุ ี 30% 2 มุกดาหาร 17% 3 ล�ำปาง 23% 3 สิงห์บรุ ี 24% 3 อบุ ลราชธานี 17% 4 พะเยา 23% 4 สมุทรปราการ 24% 4 นครราชสีมา 17% 5 น่าน 21% 5 ชลบุรี 23% 5 หนองบัวล�ำภู 14% 6 สุโขทัย 17% 6 ตราด 23% 6 ขอนแกน่ 14% 7 แม่ฮ่องสอน 17% 7 ระยอง 23% 7 สกลนคร 14% 8 แพร่ 16% 8 ลพบรุ ี 19% 8 อุดรธานี 14% 9 ลำ� พูน 16% 9 สระบรุ ี 16% 9 ศรสี ะเกษ 13% 10 เชียงราย 16% 10 ปทมุ ธานี 16% 10 กาฬสินธ์ุ 12% 11 อตุ รดติ ถ์ 15% 11 นครปฐม 15% 11 อ�ำนาจเจริญ 12% 12 ตาก 15% 12 ปราจีนบุรี 14% 12 มหาสารคาม 10% 13 พิจิตร 15% 13 ราชบุรี 13% 13 รอ้ ยเอ็ด 10% 14 เพชรบูรณ์ 12% 14 นครนายก 12% 14 หนองคาย 9% 15 กำ� แพงเพชร 11% 15 จันทบรุ ี 11% 15 บุรีรมั ย์ 9% 16 นครสวรรค์ 10% 16 สมทุ รสาคร 11% 16 นครพนม 8% 17 อทุ ยั ธานี 7% 17 สพุ รรณบุรี 10% 17 เลย 8% รวม 18.7% 18 ประจวบคีรีขันธ์ 9% 18 บึงกาฬ 7% 19 สระแกว้ 9% 19 ยโสธร 7% 20 ชยั นาท 9% 20 ชัยภูมิ 7% ภาคใต้ 21 พระนครศรีอยุธยา 9% 22 ฉะเชงิ เทรา 9% รวม 13.1% ลำ� ดบั จงั หวดั 1 ภูเกต็ 2562 23 เพชรบรุ ี 8% 2 นครศรธี รรมราช 30% 24 อ่างทอง 8% 3 สุราษฎรธ์ านี 25% 25 สมุทรสงคราม 8% 4 กระบี่ 13% 26 กาญจนบรุ ี 6% 5 ระนอง 13% 6 ชมุ พร 11% รวม 30.2% 7 พังงา 10% 8 สงขลา 10% เฉพาะ 9 ตรัง 9% ผโู้ ดยสาร 10 พทั ลงุ 7% 11 สตูล 7% 12 ยะลา 6% 13 ปัตตานี 3% 14 นราธิวาส 3% รวม 3% 12.6% รูปท่ี 3-9 การจัดลำ� ดบั อัตราการสวมหมวกนิรภยั เฉพาะผู้โดยสาร ปี พ.ศ. 2562 จ�ำแนกตามภูมภิ าค THAILAND 029 MOTO RC YC L E HELMET USE 2019



THAILAND MOTO RC YC L E HELMET USE 2019 บทท่ี 4 อัตราการสวม หมวกนริ ภัยจ�ำแนก ตามกลุ่มผู้ใชร้ ถ จักรยานยนต์ ปี พ.ศ. 2562

บทท่ี 4 อตั ราการสวมหมวกนิรภยั จำ� แนกตามกลุม่ ผ้ใู ช้รถจกั รยานยนต์ ปี พ.ศ. 2562 บทที่ 4 4.1 อัตราการสวมหมวกนริ ภัยของวัยรนุ่ และผูใ้ หญ่ ปี พ.ศ. 2562 อตั ราการ ผลการส�ำรวจพฤติกรรมการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ใน สวมหมวกนริ ภัย ปี พ.ศ. 2562 ช้ีให้เห็นว่า การสวมหมวกนิรภัยในกลุ่มวัยรุ่นคิดเป็นอัตรา จ�ำแนกตาม การสวมคอ่ นขา้ งนอ้ ยเมอื่ เปรยี บเทยี บกบั กลมุ่ ผใู้ หญ่ โดยกลมุ่ วยั รนุ่ มอี ตั รา กลมุ่ ผใู้ ช้รถ การสวมหมวกนริ ภัยรวมผขู้ บั ขแ่ี ละผโู้ ดยสารต่�ำกวา่ กลมุ่ ผู้ใหญ่ คอื ร้อยละ จกั รยานยนต์ 20 และ 48 ตามล�ำดับ โดยเมื่อจ�ำแนกข้อมูลเฉพาะกลุ่มผู้ขับข่ีและข้อมูล ปี พ.ศ. 2562 เฉพาะกล่มุ ผโู้ ดยสาร พบว่าผลส�ำรวจเปน็ ไปในทิศทางเดยี วกัน (รูปท่ี 4-1 และ 4-2) อย่างไรก็ตาม เม่ือพิจารณาถึงแนวโน้มของอัตราการสวมหมวก เน้อื หาในบทนีป้ ระกอบดว้ ย นิรภยั ท้งั ในกลมุ่ วัยรุ่นและผู้ใหญ่ (รวมผู้ขบั ขีแ่ ละผู้โดยสาร) พบว่า ในกลมุ่ 4.1 อัตราการสวมหมวกนริ ภัย ผู้ใชร้ ถจักรยานยนต์วยั รุ่นมสี ดั ส่วนลดลงเล็กน้อยในปี พ.ศ. 2562 (รอ้ ยละ ของวัยรนุ่ และผ้ใู หญ่ 20) ในขณะท่ีกลมุ่ ผใู้ ช้รถจักรยานยนตผ์ ู้ใหญม่ ีแนวโน้มคงทใ่ี นปปี ัจจุบัน ปี พ.ศ. 2562 ส�ำหรับอัตราการสวมหมวกนิรภัยรวมผู้ขับขี่และผู้โดยสารที่เป็นวัยรุ่นและ 4.2 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ผ้ใู หญ่ เปรยี บเทียบรายจงั หวัดปี พ.ศ. 2562 แสดงดังรูปท่ี 4-3 ของเด็ก (เฉพาะผโู้ ดยสาร) ปี พ.ศ. 2562 032 อัตราการสวมหมวกนริ ภยั ของผู้ใชร้ ถจักรยานยนตใ์ นประเทศไทย ปี พ.ศ. 2562