ดูแลผู้ป่วยความดันโลหิตสูง

บทความ สานกั การแพทย์ทางเลอื ก ย่งิ ศกั ด์ิ จติ ตะโคตร์ / 1 การดแู ลผู้ปว่ ยความดนั โลหิตสูงด้วยเทคนคิ การแพทย์ผสมผสาน ยงิ่ ศกั ด์ิ จิตตะโคตร์ (1) ความเร่งรีบการทางานเพอ่ื หาเลย้ี งชีพของประชากรโลก สง่ ผลใหส้ ถิตกิ ารเกิดโรคความดันโลหิตสูงเพิ่มขึ้น พบมากในกลุ่มคนอายุ 40 ปีขึ้นไป ร้อยละ 90ไม่ทราบสาเหตุเป็นโรคความดันโลหิตสูง ซึ่งองค์การอนามัยโลก รายงานไวว้ ่า โรคความดันโลหติ สูงเป็นหนึ่งในสาเหตุสาคัญที่ทาให้ประชาชนอายุส้ัน ซึ่งท่ัวโลก มีผู้ที่เป็นโรคความ ดันโลหิตสูงถึง 1,000 ล้านคน เสียชีวิตปีละเกือบ 8 ล้านคน เฉลี่ยประมาณนาทีละ 15 คน โดย 1 ใน 3 พบในวัย ผใู้ หญ่ และคาดวา่ ในปี พ.ศ.2568 ประชากรวัยผู้ใหญ่ทัง้ โลกจะปวุ ยเป็นโรคนเ้ี พ่ิม 1,560 ลา้ นคน สาหรับกระทรวงสาธารณสุข มีนโยบายควบคุมโรคความดันโลหิตสูง1 โดยให้ทุกพื้นที่ตรวจคัดกรองและ รณรงค์ให้ประชาชนตรวจสุขภาพประจาปี พบว่าโรคความดันโลหิตสูงในประชาชนอายุ 15 ปีขึ้นไป มีจานวน 23 ล้านคนทุกปี แล้วแบ่งความดันโลหิตสูง ออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มคนปกติ กลุ่มที่มีความเสี่ยง และกลุ่มท่ีปุวย ปี 2556 คนไทยปุวยดว้ ยโรคความดนั โลหติ เกอื บ 11 ลา้ นคน เสียชวี ิต 5,165 คน และพบปวุ ยรายใหม่ เพ่ิมเกือบ 1 แสนคน ร้อยละ 50 ไม่รู้ตัวว่าเป็นโรค มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ในกลุ่มท่ีปุวยแล้วมีเพียง1ใน 4 ท่ีควบคุม ความดนั โลหติ ได้ จากการศึกษา ของแพทย์สมาคมโรคหัวใจแห่งอเมริกา กล่าวว่า การแพทย์แบบทางเลือกอย่างการออก กาลังกายแบบแอโรบิคและการบริหารกายจิต ทาให้ความดันโลหิตลดลงได้(2) และการศึกษาของทัศนีย์ ศรีญาณ ลักษณ์และคณะ (2554) พบว่า รูปแบบที่มีผลการใช้อยู่ในระดับมากได้แก่ โยคะ ชีวจิต และช่ีกง ผู้ปุวยโรคคว าม ดันโลหิตสูง นารูปแบบท่ีผู้ปุวยนามาใช้ในการจัดการอาการได้แก่ การนวด สมาธิ และอาหารและสมุนไพร แสดงให้เห็นถึงการเลือกใช้และผลการใช้การดูแลแบบผสมผสานในผู้ปุวยโรคความดันโลหิตสูง ซ่ึงสามารถใช้เป็น แนวทางในการส่งเสริมและจัดระบบการดูแลแบบผสมผสานร่วมกับการดูแลระบบการแพทย์ปัจจุบันแก่ผู้ปุวยโรค ความดันโลหิตสูงได้อย่างเหมาะสม(3) และจากความรู้ทางวิชาการของกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทย สานัก การแพทย์ทางเลือก กล่าวไว้ว่า การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ หรือ 8อ (อโรคยา อิริยาบถ อุเบกขา อากาศ อาจณิ อุดมปญั ญา และอาชีพ) นามาใชป้ รับเปลย่ี นพฤตกิ รรมสขุ ภาพสาหรับโรคเรื้อรงั ต่อไป(4) จะเห็นได้ว่า การรักษา ส่งเสริม ปูองกันโรค และฟื้นฟูสุขภาพ ด้วยแนวทางและวิธีการทางการแพทย์ ผสมผสานไดเ้ ติบโตและเป็นท่ียอดนยิ มสาหรับคนไทยและประชากรโลก มีดังนี้ 1. สมาธิ (Meditation) และการสวดมนตบ์ าบัด (Prayer) สาเหตุสาคญั สว่ นหนึง่ ของโรคความดนั โลหติ สงู คือ ความเครียด วิธีการดูแลและบาบัดท่ีดีที่สุดคือ วิธีการสวดมนต์(Prayer) ให้จิตเป็นสมาธิ (Mantra Meditation) มาใช้ในการรักษาโรคความดันโลหิตสูง จากการศึกษา สมคิด ทองมีและคณะ(2557) ธิติสุดา ลินจงและภารดี (2554) แพรวพรรณ ประกายดาวและคณะ (2553) ธนากร มณีเจริญและคณะ.สรุปได้ว่า การทาสมาธิมีผลต่อระดับความดันโลหิต โดยเฉพาะค่าบนซีสโตลิคและไดแอสโตลิกมีระดับลงหลังจากทาสมาธิ เคล่ือนไหว ได้แก่ แบบชี่กง แบบโยคะ เป็นต้นการสวดมนต์ มีผลต่อระบบไหลเวียน ระบบต่อมไร้ท่อ และระบบ การไหลเวียน กระแสประสาท โดยเฉพาะเม่ือเริ่มสวดมนต์ร่างกายเริ่มปรับสมดุลให้ทุกๆระบบเข้าสู่ภาวะปกติท่ี เรยี กวา่ ระดบั Prehypertension และระดับ Normal ตอ่ จากน้ัน เมื่อการสวดมนต์ดาเนินต่อไป ส่งผลถึงระดับซีส โตลิคและไดแอสโตลิค ระดับความดันโลหิตลดลงในท่ีสุด ดังนั้น การสวดมนต์ให้จิตเป็นสมาธิสามารถนามาใช้ รักษาเสรมิ หรอื รกั ษาโดยตรงโรคความดนั โลหติ สงู ได้ 2. โภชนาการ (Nutrition) อาหารสขุ ภาพทีม่ คี วามสาคญั สาหรบั ผู้ปวุ ยโรคความดันโลหติ สงู ในปัจจุบนั 2.1 อาหาร DASH เป็นลักษณะ อาหารที่มีเกลือต่าซึ่งให้ผลดีต่อการรักษาความดันโลหิตสูง และยังปูองกันความ ดันโลหติ , 35, 36 2.2 กลูตาไธโอน (Glutathione: GHS) เป็นสารมหัสจรรย์อย่างย่ิงท่ีร่างกายคนเราผลิตข้ึนเอง โดยธรรมชาติ การไหลเวียนของเลือดกลับมาเป็นปกติ หลอดเลือดแข็งแรงเป็นปกติ แล้วการฟ้ืนตัวสภาพอวัยวะ ต่างๆกลับมาปกติ ร่างกายของเรากลับมาแข็งแรง จิตใจก็แข็งแรง (5,6,7,8) 2.3โอเมก้า(Omega) ทั้งโอเมก้า-3 โอเมก้า-6 โอเมก้า-9 ชาระล้างหลอดเลือดแดงที่บริเวณหัวใจ เพิ่มความแข็งแรงและฟ้ืนฟูกการทางานของหลอด เลอื ดแดง ให้กลับมาทางานการไหลเวียนเลือดแดงได้คล่องตัว ทางานได้ตามปกติ ส่งผลให้ระดับความดันโลหิตขีด บน(SBP)และขีดลา่ ง(DBP) ลดลงอยู่ในระดับทีเ่ ป็นปกติ (9,10,11,12,13,14,15,16) 3. สมุนไพรไทย (Thailand Herbal) ทั่วโลก พบว่า แพทย์สมัยใหม่ แพทย์ทางเลือกและ การแพทย์ท้องถิ่น (Local medicine) แล้วพบอีกว่า สมุนไพรสามารถรักษาและลดความดันโลหิตในผู้ปุวยความ ดันโลหิตสูงได้ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย พบว่าสมุนไพรหลายชนิด เช่น กระเจ้ียบผสมหญ้า

บทความ สานกั การแพทย์ทางเลอื ก ยงิ่ ศกั ด์ิ จติ ตะโคตร์ / 2 หวานช่วยลดความดันโลหิต ตัวบน (Home Blood Pressure Monitoing) ได้เฉล่ีย 4.9 ม.ม.ปรอท(17)และ ผเู้ ชี่ยวชาญสมนุ ไพร โรงพยาบาลเจา้ พระยาอภัยภเู บศไดแ้ นะนาสมุนไพรไทยที่มีผลช่วยลดอาการความดันโลหิตสูง ทมี่ ีในทอ้ งถน่ิ ไทย ในท่ีนี้จะขอกล่าวไว้ 13 ชนิด ไดแ้ ก่ (1) กระเจ๊ียบแดง วิทยาศาสตร์ทาการวิจัย พบว่า กระเจี๊ยบ แดงสามารถลดความดันโลหิตได้ เน่ืองมาจากสาร “แอนโธไซยานิน” (anthocyanins) ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการ ทางาน และสร้างความแข็งแรงให้กับหลอดเลือดน่ันเอง(2) ค่ึนไฉ่ มีการศึกษาฤทธ์ิทางเภสัชวิทยาพบว่า คึ่นไฉ่มี ฤทธ์ิลดความดันโลหิต ขับปัสสาวะ ลดบวม คุมกาเนิด ลดจานวนอสุจิ ลดระดับน้าตาลในเลือดลคอเลสเตอรอล และไตรกลีเซอไรด์ ยบั ยงั้ การเกดิ มะเรง็ ยับยั้งเน้ืองอก ต้านการอักเสบ ทาให้กล้ามเน้ือเรียบคลายตัว ขับระดู เป็น ต้น(3) บัวบก มีฤทธ์ิลดความดันโลหติ ในหนูขาวเมือ่ ให้ทางหลอดเลือดดา น้าค้ันจากต้น และสารสกัดด้วยน้ามีฤทธิ์ ลดความดันโลหิตในหนขู าวและสุนัข บัวบกยังทาให้หลอดเลือดดาและเส้นเลือดฝอยแข็งแรงข้ึน ซ่ึงจะมีประโยชน์ ต่อคนที่มีปัญหาเส้นเลือดขอดและคนท่ีเป็นริดสีดวงทวาร นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ต่อระบบประสาท ทาให้การ เรียนรู้ดีขึ้น มีฤทธิ์คลายความเครียด ซึ่งฤทธิ์คลายความเครียดน้ีเป็นประโยชน์ต่อผู้ปุวยความดันโลหิตสูงด้วย(4) คาวตอง หรือพลูคาว มีการศึกษาวิจัยและจดสิทธิบัตรมากตัวหน่ึง ซ่ึงจากการวิจัยทั้งในและต่างประเทศ ต่างพบ ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของพลูคาวเช่นเดียวกับการใช้ประโยชน์ของหมอยาพ้ืนบ้าน ในประเทศเกาหลีก็ได้มีการใช้ พลคู าวเปน็ ยาลดความดนั โลหิตสูงภาวะหลอดเลือดแข็งตัวเนื่องจากมีการสะสมของไขมัน(Atherosclerosis) และ มะเร็งอีกด้วย (5)มะรุม ส่วนของใบและรากของมะรุม มีฤทธิ์ในการลดความดันโลหิตได้ รวมทั้งพบสาระสาคัญท่ี ออกฤทธ์ิลดความดันโลหิต เช่น niazinin A, niazinin B, niazimicinและ niaziminin Aand B (6) ใบกระเพรา (18) ชากระเพรา (แบบอายุรเวท) ฤทธิ์ลดความดันเลือด ชาวอินเดียกล่าวว่าชากะเพราน้ีทาให้กระชุ่มกระชวย และคลายเครยี ดอีกด้วย(7) หญา้ หนวดแมว ยาชงจากหญ้าหนวดแมว(19) 4 กรัม ชงกับน้าเดือด 750 ซีซี. ด่ืมต่าง น้าในคนไข้ 27 คน พบว่าทาให้ปัสสาวะคล่องและใส อาการปวดนิ่วลดลงได้และน่ิวขนาดเล็กลง และหลุดออกมา ได้เอง มีผูป้ ุวยรอ้ ยละ 40 ผู้ปุวยหายจากปวดนว่ิ ร้อยละ 20 และสานักวจิ ยั ทางการแพทย์ กรมวทิ ยาศาสตร์ ฤการแพทย์ รายงานว่า หญ้าหนวดแมว ไม่มีพิษเฉียบพลัน(8) แปฺะตาปึง หรือ สมุนไพรจักรนารายณ์(20) มีสรรพคุณที่ทรงคุณค่าเป็นยาครอบจักรวาลแก้ได้สารพัดโรคซึ่งล้วนเป็นโรคยอดนิยม สาหรับเป็นโรคความดัน เลือดสูง จะเห็นผลเร็วมาก หลังจากการกินสมุนไพรแปะตาปึงเป็นประจา(9) ตะไคร้ ช่วยลดความดันโลหิตสูง ขับ เหง่อื แก้หวัดลมเย็น ปวดศีรษะ แก้อาการขดั เมา ขับปสั สาวะ แก้ปัสสาวะเปน็ เลอื ด น้ามนั ตะไคร้แต่งกล่นิ ใช้ เปน็ เครื่องหอมในสบู่ ยาหม่อง(21) ฟูาทะลายโจร ฤทธิ์ในการลดความดันเลือด พบว่า สารสกัดฟูาทะลายโจรและ สารสาคญั มฤี ทธ์ใิ นการลดความดนั เลอื ดไดด้ ี และ AP3 จะเปน็ สารทใี่ ห้ฤทธดิ์ ีที่สดุ ในการขยายหลอดเลือด และลด อัตราการเต้นของหัวใจ (22) ขิง(23) มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาช่วยลดความดันโลหิด และช่วยต้านเช่ือแบคเรียได้อีก ด้วย โดยการนาใบมะกรูด(24) 7-10 ใบมาต้มน้าดื่มเช้าเย็นเป็นประจาทุกวันก็จะช่วยให้ความดันโลหิตเป็นปกติ (12) มะกรูด มีฤทธ์ิทางเภสัชวิทยาช่วยลดความดันโลหิต และช่วยต้านเช่ือแบคทีเรียได้อีกด้วย โดยการนาใบ มะกรูด 7-10 ใบมาตม้ นา้ ดม่ื เชา้ เย็นเป็นประจาทุกวันก็จะช่วยให้ความดันโลหิตเป็นปกติ(13) กระเทียม สารเคมีท่ี สาคัญ คือ allicin ซ่ึงเป็นสารเคมีสาหรับรักษาและเกิดกลิ่น ได้มีการนากระเทียมมาใช้ในปูองกันและรักษาโรค ได้แก่ โรคความดนั โลหิตสงู (25) ไขมันในเลือดสูง เป็นตน้ และอกี หลายๆโรค กระเทียมมีประโยชน์ ในผลการรักษา โรคความดนั โลหติ สงู เอกสารอ้างอิง (1) สถานทป่ี ฏิบตั งิ าน สานกั การแพทยท์ างเลือก กรมการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวง สาธารณสขุ , ตาแหนง่ นกั วิชาการสาธารณสขุ ชานาญการ, วุฒกิ ารศึกษา วิทยาศาสตรมหาบณั ฑิต (สาธารณสขุ ศาสตร)์ มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. (2) โชคชยั นกด.ี (2557). การบรหิ ารกายจติ และเตน้ แอโรบกิ ลดระดบั ความดันโลหติ อา้ งใน http://www.thaihealth.or.th/partnership/Content/23961.html (3) ทศั นีย์ ศรญี าณลักษณ์และคณะ.(2554). การดูแลแบบผสมผสานของผปู้ วุ ยโรคความดนั โลหติ สูง. วารสาร มหาวิทยาลยั นราธิวาสราชนครนิ ทร์ 3, 1 (ม.ค.-เม.ย. 2554) : 61-73. (4) กรมพฒั นาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก.(2557).ค่มู ือการดูแลสขุ ภาพการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือก. อ้างอิง www.dtam.moph.go.th (5) The importance of glutathione in human disease. Biomed Pharmacother. 2003 May-Jun; 57 (3-4): 145-55.

บทความ สานกั การแพทย์ทางเลอื ก ย่งิ ศกั ดิ์ จิตตะโคตร์ / 3 (6) รองศาสตราจารย์ ดร.พิมลพรรณ พทิ ยานกุ ลุ . (2003). กลตู าไธโอน (Glutathione).ภาควชิ าเภสัชกรรม คณะ เภสชั ศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหดิ ล. อา้ งใน http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/137 (7) Glutathione-related antioxidant defense system in elderly patients treated for hypertension.Rybka J1, Kupczyk D, Kedziora-Kornatowska K, Motyl J, Czuczejko J, Szewczyk-Golec K,Kozakiewicz M, Pawluk H, Carvalho LA, Kedziora J. Department of Biochemistry, Nicolaus Copernicus University in Torun, L. Rydygier Collegium Medicum in Bydgoszcz, Poland. [email protected]. PMID: 21140238[PubMed - indexed for MEDLINE] PMCID:PMC3035775 (8) Rybka J1, Kupczyk D, Kdziora-Kornatowska K, Motyl J, Czuczejko J, Szewczyk-Golec K, Kozakiewicz M, Pawluk H, Carvalho LA, Kedziora J. (2011). Glutathione-related antioxidantdefense system in elderly patients treated for hypertension. Department of Biochemistry, Nicolaus Copernicus University in Torun, L. Rydygier Collegium Medicum in Bydgoszcz, Poland. [email protected]. PMID: 21140238[PubMed - indexed for MEDLINE] PMCID: PMC3035775. Cardiovasc Toxicol. 2011 Mar;11(1):1-9. doi: 10.1007/s12012-010-9096-5. (9) Miranda Hitti. WebMD Health News Ueshima, H. (2007). Foods Rich in Omega-3 Fatty Acids May Have Blood Pressure Perk Hypertension, June 4, 2007; early online edition. News release, American Heart Association.© 2007 WebMD, Inc. All rights reserved.. Reviewed by Louise Chang, MD (10) Am J Clin Nutr.(1991) What are omega-6 fatty acids? Can eating omega-6 fatty acids cause heart disease? © 1998-2015 Mayo Foundation for Medical Education and Research. All rights reserved. Feb;53(2):562-72. Review by Donald Hensrud, M.D. (11) Margolin G, Huster G, Glueck CJ, Speirs J, Vandegrift J, Illig E, Wu J, Streicher P, Tracy T. (1991).Blood pressure lowering in elderly subjects: a double-blind crossover study of omega-3 and omega-6 fatty acids. PMID:1989427[PubMed - indexed for MEDLINE] (12) เภสัชกรศุภทัต ชมุ นมุ วฒั น.์ (2553). นา้ มันปลากับน้ามันตับปลาแตกต่างกันอยา่ งไรและให้ประโยชนอ์ ยา่ งไร บา้ งคะ. คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหิดล. เอกสารวชิ าการhttp://www.pharmacy.mahidol.ac.th/dic/qa_full.php?id=1998 วันท่ี 25 สงิ หาคม 2558, เวลา 13.20 น. (13) National Medicines Comprehensive Database: \"Fish Oil.\" Review with Elizabeth Klodas, MD, FACC on March 25, 2015© 2015 WebMD, LLC. All rights reserved. (14) American Heart Association: \"Fish and Omega 3 Fatty Acids.\" Review with Elizabeth Klodas, MD, FACC on March 25, 2015© 2015 WebMD, ฟฟ LLC. All rights reserved. (15) Geleijnse J.M. J Hypertens, 2002; vol 20: p 1493. Review with Elizabeth Klodas, MD, FACC on March 25, 2015© 2015 WebMD, LLC. All rights reserved. (16) Oh R. The Journal of the American Board of Family Practice, 2005; vol 18: pp 28-36. Review vwith Elizabeth Klodas, MD, FACC on March 25, 2015© 2015 WebMD, LLC. All rights reserved.

บทความ สานกั การแพทย์ทางเลอื ก ยิง่ ศกั ดิ์ จิตตะโคตร์ / 4 (17) สมเกียรติ แสงวฒั นโรจน์. (2556). การปรับเปล่ียนวิถีชวี ิตไดผ้ ลดใี นการควบคมุ ความดนั โลหิตสงู หรือ ?. เอกสารประกอบการบรรยายประชุม วิชาการประจาปี 2556 คร้ังท่ี 11 \"Hypertension Management in the Economic Constrain Era\", 14 กมุ ภาพนั ธ์ 2556 ห้อง Ballroom B ชัน้ 6 โรงแรมอมารี วอเตอรเ์ กต กรุงเทพฯ. (18) สุธาทิพ ภมรประวตั ิ. (2551). กะเพรา ราชนิ ีสมุนไพร. นิตยสารหมอชาวบ้าน, 370. (19) หญ้าหนวดแมว อ้างใน http://ph21257.igetweb.com/index.php?lite=article&qid=347918. (20) แปะฺ ตาปึง หรือ สมนุ ไพรจกั รนารายณ์ อา้ งใน http://ph21257.igetweb.com/index.php?lite=article&qid=347918. (21) สมพร ภูติยานันต.์ (2551). สมนุ ไพรใกล้ตวั เลม่ 13 : สมนุ ไพรแต่งสี กล่ิน รส. เชยี งใหม่ : ตุลย์การพิมพ์. (22) ฟาู ทะลายโจร อ้างใน http://www.cri.or.th/en/20090729.php (23) ขงิ อ้างใน https://www.gotoknow.org/posts/511971 (24) มะกรูด อา้ งใน https://www.gotoknow.org/posts/565838 (25)กระเทยี ม อา้ งใน http://www.siamhealth.net/public_html/after/hearbal/galic.htm#.VRS2rfyUezc