430

เห็ดเศรษฐกจิ เพื่อสุขภาพ ตามภมู ปิ ัญญาของหมอพ้นื บา้ น เห็ดบด Lentinus polychrous Léveillé รูปราง/ลกั ษณะ หมวกเห็ดมีลักษณะรูปรางคลายแจกันปากบาน หรือคลายกรวยปากบาน ผิวเรียบแหง เม่ือเห็ดอยูในระยะ ออนมีสีน้ำตาลแดงถึงน้ำตาลเหลืองออน แลวจะจางลง กลายเปนสีขาวนวลในที่สุด เนื้อเห็ดบาง เหนียวและยืดหยุน สีขาวหมน ใตหมวกเห็ดมีครีบสีขาวนวล แลวกลายเปนสีครีมอมชมพูออนเรื่อๆ ขนานกันลงสูกานดอก กานดอกมีสีน้ำตาลแดงถึงน้ำตาลสนิม และท่ีโคนกานดอกจะมีสีเขมกวาดานบน กานดอกจะมีท้ังอยูกึ่งกลาง ไมอยูกึ่งกลางและอยูดานขาง ของหมวกเห็ด กานดอกสวนมากจะกลวงและโคนกานดอกจะเช่ือมติดกันเปนกลุมหลายๆ ดอก เนื้อ กา นดอกเหนยี วและยดื หยุน รับประทานไดโดยการแกง ซุบ เปนเห็ดที่สามารถทำเปนเห็ดแหงเก็บไวรับประทานไดนานๆ นบั เดอื น กอ นนำมารับประทานตอ งนำมาแชน ำ้ แลวสับใหล ะเอียดนำมาซุบใสหอยขม ใสปลา ตามตำรับพ้ืนบานอีสานใชตมกับฝอยลมแกโรคลม โดยเฉพาะใชกับสตรีที่คลอดลูกใหมกระตุน ภูมิคุมกัน บำรุงรางกายและสารสกัดเห็ดกระดางและเห็ดหลินจือ สามารถลดไขมันในเลือดของผูปวย เบาหวานและผตู ดิ เชอื้ HIV ท่มี ีไขมันสูงไดผ ลดี 49

เหด็ เศรษฐกิจ เพ่ือสขุ ภาพ ตามภมู ปิ ญั ญาของหมอพ้ืนบ้าน แหลง ท่ีพบในธรรมชาติ พบขึ้นเปนดอกเด่ียวหรือเปนกลุมเล็กๆ โคนกานดอกติด กัน 3-5 ดอก บนขอนไมหรือตอไมเน้ือแข็ง เชน เต็ง รัง แต ฯลฯ ในปาโคกหรือปาเต็งรัง ในตอนปลายฤดูฝนหรือตนฤดูหนาว เมื่อเก็บมาใหมๆ เห็ดมีเน้ือออน ชาวบานนิยมนำมารอยเปนพวง ปลอ ยไวใหแหง สามารถเก็บไวบ ริโภคไดต ลอดทง้ั ป ความรทู างดา นการเพาะเลีย้ ง มกี ารเพาะเลี้ยงในเชงิ พาณิชย โดยเปน เทคโนโลยีทเี่ กิดข้นึ ภายในประเทศ มูลคา การซอื้ ขายในทองตลาด เห็ดบดหรือเห็ดกระดางจัดเปนเห็ดเศรษฐกิจ มีการเพาะเลี้ยงเพ่ือจำหนายเปนอาหาร อยางกวางขวาง เห็ดสดหรือที่เรียกวาเห็ดบดที่ไดจากการเพาะเล้ียง ราคากิโลกรัมละ 100-120 บาท แตถาเปนเห็ดท่ีเก็บไดจากธรรมชาติ ราคากิโลกรัมละ 130-150 บาท สำหรับเห็ดบดท่ีทำใหแหงแลว เรยี กวา เหด็ กระดาง ราคากโิ ลกรมั ละ 70-80 บาท (สำรวจในเดือนเมษายน 2553) งานวิจัยท่ีเกี่ยวของสวนใหญเปนการศึกษาเอ็นไซมแลคเคส (Laccase) ที่มีอยูในเห็ดซ่ึงใชใน อตุ สาหกรรมรมหลายชนดิ เชน การผลิตไวน อุตสาหกรรมเสนใย เปน ตน การใชเปน ยา สวนใหญต อ ง ใชรวมกับเห็ดชนดิ อ่ืนๆ 50

เห็ดเศรษฐกิจ เพอ่ื สุขภาพ ตามภูมปิ ญั ญาของหมอพืน้ บ้าน ภูมปิ ญ ญาของหมอพ้นื บา น สรรพคุณ ตานโรคมะเร็ง กระตุนภูมิตานทานของ รา งกายเปน ยาอายุวฒั นะ สวนประกอบ เหด็ บด 1 ขดี วิธีทำ นำมาตม ใหสุก วธิ ีรับประทาน รับประทานเปน อาหาร 51

เห็ดเศรษฐกจิ เพ่ือสขุ ภาพ ตามภูมิปญั ญาของหมอพ้นื บา้ น เห็ดโคน Termitomyces albiceps S.C.He ชือ่ ทองถิ่น/ชื่ออน่ื ๆ เห็ดปลวกใหญ เหด็ ปลวกตาบ 52

เห็ดเศรษฐกจิ เพ่อื สุขภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพนื้ บ้าน เหด็ โคน Termitomyces albiceps S.C.He รูปราง/ลักษณะ หมวกเห็ดมีรูปรางโคงนูนคลายกรวย เม่ือ เห็ดบานเต็มที่จะโคงลงคลายรม ผิวหมวกเห็ด สีน้ำตาลแดงถึงน้ำตาลอมเทา มีรอยแตกที่ขอบ หมวกและมีริ้วเนื้อเยื่อหอยติดอยู ใตหมวกเห็ดมี ครีบสีขาวถึงขาวอมชมพู กานดอกรูปรางทรงกระบอก เน้ือแนน สีขาว มีรากเทียมสีน้ำตาลเขม ปลายรากเทียมมี ปมแขง็ เหด็ ปลวกใหญเ ปน เห็ดที่อยใู นกลมุ เห็ดปลวก เปนเหด็ ทีอ่ อกดอกเปนกลุม ขนาดใหญ ในบรเิ วณ เดียวอาจเก็บได 1-2 กิโลกรัม ทำใหมีผลผลิตในตลาดคอนขางมากกวาเห็ดปลวกชนิดอื่น นอกจากนี้ ยงั มีชวงฤดกู ารออกดอกไดต ลอดฤดฝู น การเจริญเติบโตของเห็ดชนิดน้ีตองอาศัยปลวก จึงเปนท่ีมาของช่ือท่คี นอีสานเรียกวา เห็ดปลวก นนั่ เอง แมเหด็ ปลวก จะเปนทนี่ ิยมและมรี าคาสูง แตเราก็ยงั ไมสามารถเพาะเลีย้ งได เห็ดปลวกมีวิตามินบี 1 บี 2 และ วิตามินซี อีกท้ังยังใชเปน ยาบำรุงกำลัง ชวยยอยอาหาร หากกินเปนประจำจะชวย ปอ งกันโรคเบาหวาน ได 53

เห็ดเศรษฐกจิ เพอื่ สขุ ภาพ ตามภูมิปญั ญาของหมอพนื้ บา้ น แหลง ท่ีพบในธรรมชาติ พ บ ข้ึ น เ ป น ก ลุ ม บ น พื้ น ดิ น ท่ี มี จ อ ม ป ล ว ก ใ น ต อ น ตนฤดูฝน เดือนพฤษภาคมถึงเดือนกรกฎาคมที่ฝนตกชุกชุม ชน้ื มากๆ ความรูทางดา นการเพาะเล้ยี ง ท้ังหมดเก็บมาจากธรรมชาติ ยังไมมีความรูทางดาน การเพาะเล้ียงในเชิงเศรษฐกิจ แตมีเกษตรกรบางรายปรับ แตงบริเวณท่ีมีเห็ดปลวกงอกข้ึนมา โดยการรักษาระบบนิเวศ และความชื้นใหเหมาะสม เห็ดสามารถเจริญออกมาไดตลอด ทั้งป มลู คา การซ้ือขายในทอ งตลาด ราคาขายกันอยูท ีก่ ิโลกรัมละ 300-500 บาท 54

เห็ดเศรษฐกจิ เพือ่ สขุ ภาพ ตามภมู ปิ ญั ญาของหมอพนื้ บา้ น ภมู ปิ ญญาของหมอพนื้ บาน สรรพคุณ รสหวาน มนั บำรุงกำลงั บำรุงรา งกาย บำรุงหัวใจ ทำใหสุขภาพแข็งแรง ปองกันมะเร็ง ทุกชนิด สวนประกอบ เห็ดโคน วธิ ีทำ ใชป ระกอบอาหารทัว่ ไป วธิ ีรบั ประทาน รบั ประทานเปนอาหาร 55

เหด็ เศรษฐกจิ เพ่อื สุขภาพ ตามภูมิปัญญาของหมอพ้ืนบา้ น เห็ดตับเตา่ ดำ Boletus colossus Heim ชอื่ ทอ งถนิ่ /ชื่ออนื่ ๆ เหด็ ผึ้ง เหด็ น้ำผ้งึ เห็ดผึง้ ทาม 56

เหด็ เศรษฐกจิ เพื่อสุขภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพืน้ บ้าน เหด็ ตบั เต่าดำ Boletus colossus R. Heim รูปราง/ลกั ษณะ หมวกเห็ดมีรูปรางโคงนูนถึงโคงนูนแกมระนาบคลาย กระทะคว่ำ โดยตรงกลางเวาลงเล็กนอยเม่ือบานเต็มท่ี ผิวหมวก เห็ดมีขนเหมือนกำมะหยี่สีน้ำตาลดำบนผิวพื้นสีน้ำตาลดำถึง น้ำตาลเขม เมื่อถูกความชื้นจะเปนเมือกล่ืนมือเล็กนอยและเปนมันเงา ใตหมวกเห็ดมีรูเกือบกลม สีเหลือง แลวคอยๆ เปล่ียนเปนสีเหลืองอมเขียวหรือเหลืองเขียวอมน้ำตาล เมื่อสัมผัสไมเปล่ียนสี โคนกา นดอกใหญเ ปนกระเปาะ เนือ้ แนน ผวิ กานดอกสนี ้ำตาลดำหรือสีคลา ยหมวกเหด็ ดา นบนติดกับ หมวกเห็ดมีสีน้ำตาลอมเหลืองออน บนกานดอกผิวจะโปงนูนและแตกราวเปนรองใหญ มีเสนลาย สีน้ำตาลสานกันหาง ๆ คลายรางแห เนื้อเยื่อภายในกานดอก มีสีขาวอมเหลืองและสานกันแนน เชน เดยี วกับเน้อื หมวกเหด็ เมอ่ื ผากา นดอกจะมยี างสีเหลอื งซมึ ออกมา เม่อื สัมผัสไมเปล่ียนสี รบั ประทานโดยการแกง ออ ม ซบุ รสชาติดี 57

เหด็ เศรษฐกจิ เพ่อื สุขภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพนื้ บา้ น แหลงทพี่ บในธรรมชาติ พบเปนดอกเด่ียวหรือกลุมเล็กๆ บนพ้ืนดินใตตนไมตาม ปา ทามหรอื ปาเบญจพรรณ ท่ีชมุ ชื้นในฤดูฝน ความรูทางดานการเพาะเลยี้ ง ยังไมมีการเพาะเล้ียงจนครบขั้นตอน ในขณะนี้ใชวิธีการ เล้ียงเสนใย จากนัน้ นำไปเพาะในพ้นื ดนิ ทมี่ ีความชน้ื สงู และมีรม เงาเกินกวารอยละ 60 ในธรรมชาติพบเห็ดชนิดน้ีมากในชวง ฤดูฝน ภูมิปญญาอีสานสามารถเก็บรักษาเห็ดชนิดนี้ไว รับประทานไดตลอดป โดยการลางเห็ดใหสะอาดในน้ำเกลือ แลวนำมาตมใหสุก จากน้ันนำมาบรรจุในภาชนะ เชน ถุงพลาสติก ควรบรรจุใหพอรับประทานตอ 1 มื้อ จากน้ันนำไป แชใ นชองแชแ ข็งของตเู ยน็ สามารถเกบ็ รกั ษาไดเ ปน ป มลู คาการซอื้ ขายในทองตลาด เห็ดสดมีจำหนายในตลาดราคาประมาณ 270-350 บาท 58

เหด็ เศรษฐกจิ เพ่อื สขุ ภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพืน้ บา้ น ภูมิปญญาของหมอพืน้ บาน สรรพคณุ รสเย็น หวาน มัน เอยี น แกโ รคทางเดิน อาหาร เชน กระเพาะอาหารอักเสบ แกไข บำรุงตับ บำรุงรางกาย และบำรุงโลหติ ปองกันมะเรง็ ได สวนประกอบ เหด็ ตบั เตา ดำ วิธีทำ ทำเปน อาหาร เชน แกงควั่ หรอื ทำแหง แลว ตมกนิ วธิ รี ับประทาน รบั ประทานเปน อาหารไดต ลอด 59

เหด็ เศรษฐกจิ เพื่อสขุ ภาพ ตามภูมปิ ญั ญาของหมอพ้นื บา้ น เหด็ เผาะ Astraeus hygrometricus (Pers.) Morgan ชื่อทอ งถน่ิ /ชื่ออ่นื ๆ เห็ดถอบ เห็ดเผาะหนงั 60

เหด็ เศรษฐกจิ เพื่อสุขภาพ ตามภูมิปัญญาของหมอพ้ืนบา้ น เหด็ เผาะ Astraeus hygrometricus (Pers.) Morgan รปู รา ง/ลักษณะ ในระยะออนมีลักษณะรูปรางกลม ผิวเรียบ สีขาว หรือมีรอยเปอนดินบางสวน เม่ืออายุมากข้ึนผิวดานนอก จะคอยๆ เปลี่ยนเปนสีน้ำตาลออนไปจนเปนสีน้ำตาลแก มีเนื้อเย่ือเหนียวและแข็งข้ึน ไมมีกานดอก เห็ดเผาะหนังมีเปลือก 2 ช้ัน ชั้นนอกประกอบดวยเน้ือเยื่อ 2-3 ช้ันผนึกติดกัน เน้ือเย่ือชั้นนอกสุดจะแตกออกจากชั้นในไดงายเม่ือเห็ดมีอายุแกเต็มที่จะแตกเปน 6-15 แฉก รอยแตกยาวลงไปจนถึงฐานรองดอก ทำใหเปลือกบานออกเหมือนกลีบดอกไมหรือแฉก ของรัศมีดาว เผยใหเห็นเปลือกหุมดอกช้ันในซ่ึงเปนกอนกลมคลายลูกบอลสีเนื้อถึงน้ำตาลดำ ต้ังอยู กลางดอกเห็ด ระยะน้ีไมรับประทานกันแลว เพราะเห็ดแกแข็งและเหนียวมากเหมือนหนังสัตวแหง ดานบนของลูกบอลมีจดุ นำ้ ตาลเกอื บดำเปน รเู ปด สำหรบั ปลอ ยสปอร เห็ดเผาะ 100 กรัม ใหพลังงาน 47 กิโลแคลอร่ี ประกอบดวย น้ำ 87.8 กรัม โปรตีน 2.2 กรัม ไขมัน 0.4 กรัม คารโบไฮเดรต 8.6 กรัม แคลเซียม 39 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 85 มิลลิกรัม เหล็ก 3.6 มลิ ลกิ รมั ไทอะมนิ 0.04 มลิ ลกิ รัม ไนอะซิน 0.7 มลิ ลิกรัม วติ ามินซี 12 มิลลกิ รัม นิยมรับประทานในระยะท่ีเห็ดยังออนอยู นำไปแกงหรือผัดกับเน้ือสัตว นอกจากรสอรอยแลว เวลาขบเหด็ จะมเี สียงดงั เผาะ เกดิ ความมันในการเค้ียว เห็ดเผาะมคี ณุ สมบัตใิ นการบำรงุ รางกาย ชูกำลัง แกชำ้ ใน 61

เหด็ เศรษฐกจิ เพ่อื สขุ ภาพ ตามภูมิปญั ญาของหมอพื้นบ้าน แหลงทพ่ี บในธรรมชาติ พบเห็ดชนิดน้ีอยูใตผิวดินตามปาไมจำพวกจิก (เต็ง) ฮัง (รัง) และกุง (พลวง) เห็ดเผาะมีมากในฤดูฝนที่มีอากาศรอน อบอาวอยูหลายวันกอนฝนตก ทำใหเสนใยของราที่อยูในดิน เจรญิ ออกมาเปนดอกเห็ด ดันผิวดินใหแตกออกเพอ่ื ใหด อกเหด็ กอนกลมสีขาวโผลข้ึนมาเหนือผิวดิน เห็ดเผาะชอบข้ึนตามดิน รวนที่ถูกไฟไหม ซึ่งพบไดตามภาคเหนือและภาคอีสานใน ประเทศไทย ความรูทางดา นการเพาะเลีย้ ง ยงั ไมส ามารถเพาะเล้ยี งได ตอ งเกบ็ มาจากธรรมชาติ มูลคา การซอื้ ขายในทองตลาด เห็ดสดมีจำหนายในตลาดทองถ่ินราคาประมาณกิโลกรัมละ 100-150 บาท แตสามารถหาซ้ือ เหด็ ชนิดนีม้ ารับประทานไดตลอดท้งั ป โดยตลาดหลกั อยทู ่ีจงั หวดั ลำปาง โดยมีการนำเอาเหด็ สดมา ทำความสะอาดในน้ำเกลือจากน้ันนำมานึ่งใหสุก แลวรักษาไวในน้ำเกลือหรือมีการปรุงรสโดยใส เกลือ หรือเกลือและน้ำตาล เห็ดในรูปน้ีมีจำหนายกิโลกรัมละประมาณ 300-400 บาท นอกจากนี้ ยังมกี ารเก็บรกั ษาในรูปของเห็ดแหง ซ่งึ มีการจำหนายในราคาประมาณกิโลกรัมละ 500 บาท ราคา ของเหด็ ยังข้ึนอยูกบั ปริมาณของผลผลิตที่ถูกนำออกมาขายในตลาดดว ย 62

เห็ดเศรษฐกิจ เพ่ือสขุ ภาพ ตามภูมปิ ญั ญาของหมอพื้นบ้าน ภูมิปญ ญาของหมอพื้นบาน สรรพคุณ รสหวาน เลก็ นอย แกโ รคกระเพาะ ลา ง พิษ บำรุงรางกาย บำรุงกำลัง แกช้ำใน บำรุงหัวใจ ฟนฟผู ูปว ยมะเร็งใหแ ขง็ แรงข้นึ สวนประกอบ เห็ดเผาะ วธิ ที ำ ตมหรือแกงกิน วิธีการรับประทาน รับประทานเปนอาหารได ตลอด 63

เห็ดเศรษฐกิจ เพอื่ สุขภาพ ตามภูมปิ ญั ญาของหมอพืน้ บา้ น เห็ดฟาง Volvariella volvacea (Bull. ex Fr.) Singer ชอื่ ทองถิ่น/ช่อื อื่นๆ เห็ดบัว จีนเปนประเทศแรกที่มีการพัฒนาเทคนิคในการเพาะเลี้ยงเห็ดฟาง แตไมสามารถเพาะ ไดตลอดท้ังป เน่ืองจากภูมิอากาศเย็นไมเหมาะตอการเจริญของเห็ดฟาง ในป พ.ศ. 2479 ประเทศไทยเปนประเทศแรกท่ีมีการทำเช้ือเห็ดฟางบริสุทธ์ิไดสำเร็จ ท่ีกรมกสิกรรมบางเขน โดย ดร.กา น ชลวิจารณ ซงึ่ เปน ผูบกุ เบกิ และไดมีการพฒั นาเทคนคิ การเพาะเลย้ี งในหลากหลาย รปู แบบ จนถึงในป พ.ศ. 2525 ไดมกี ารฝก อบรมใหก ับเกษตรกรและผูสนใจท่วั ไปปลูกเปน การคา การเพาะเห็ดฟางในประเทศประสบความสำเร็จอยางมากเน่ืองจากภูมิอากาศรอนชื้นเกือบทั้งป ซ่งึ เหมาะสมตอ การเจรญิ ของเหด็ ฟาง 64

เหด็ เศรษฐกจิ เพ่อื สุขภาพ ตามภูมิปัญญาของหมอพ้ืนบา้ น เหด็ ฟาง Volvariella volvacea (Bull. ex Fr.) Singer รปู ราง/ลักษณะ ดอกเห็ดออนมีลักษณะรูปรางเปนกอนกลมสีขาว เม่ือเจริญ ข้ึนดานบนปริแตกทำใหหมวกเห็ดและกานเห็ดคอยๆ เจริญขึ้นมา ในอากาศ คงเหลือสวนท่ีหอหุมเปนกระเปาะคลายถวยสีขาวหมน หรือสีเนื้อ รองรับอยูที่โคนกานดอก หมวกเห็ดเมื่อเจริญเต็มท่ีมี ลกั ษณะโคง นนู คลายรม เนอ้ื เห็ดหนา สีขาวนวล รสชาติดี ใตห มวก เห็ดมีครีบบางๆ สขี าว เมือ่ แกครบี เปลี่ยนเปน สีชมพูออนถึงชมพอู ม มวงหรือชมพูอมน้ำตาล กานดอกรูปทรงกระบอกหรือโคนกานดอก เรียวใหญกวาดานบน ผิวกานดอกเรียบ สีขาวนวล มีขนละเอียด สีขาวปกคลุมอยู เน้ือเยื่อกานดอกเปนเสนใยหยาบสีขาวรวมกัน แนนและคอนขางเปราะ เมื่อแกเต็มท่ีจะกลวงเปนโพรง มีปลอก สนี ำ้ ตาลออนถึงเทาอมนำ้ ตาลแกหมุ โคนกา นดอก 65

เห็ดเศรษฐกจิ เพอื่ สขุ ภาพ ตามภูมปิ ญั ญาของหมอพืน้ บ้าน คณุ คาทางอาหาร เห็ดฟาง 100 กรัม ใหพลังงาน 35 กิโลแคลอรี่ ประกอบดวย โปรตีน 3.2 กรัม ไขมัน 0.2 กรัม คารโบไฮเดรต 5.0 กรัม แคลเซียม 8 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 18 มิลลิกรัม เหล็ก 1.1 มิลลิกรัม ไนอะซิน 3.0 มิลลิกรัม วติ ามินซี 7 มิลลกิ รมั เห็ดฟางมีสาร vovatoxins ชวยปองกันการเติบโต ของไวรัสที่ทำใหเกิดไขหวัดใหญ ชวยลดปญหาเกี่ยวกับ ไขมนั ในเสน เลอื ดหรือโรคหวั ใจได แหลงที่พบในธรรมชาติ พบข้ึนกระจัดกระจายตามกองฟางท่ีมีสภาพสิ่ง แวดลอมเหมาะสม ปจจุบันเปนเห็ดท่ีนำมาเพาะเลี้ยงเปน อตุ สาหกรรมเกษตร ความรทู างดา นการเพาะเลย้ี ง มีการเพาะเลีย้ งกนั อยา งกวา งขวาง มลู คา การซ้อื ขายในทอ งตลาด มีจำหนายในรูปเห็ดสดราคาประมาณกิโลกรัมละ 100-150 บาท 66

เห็ดเศรษฐกจิ เพื่อสุขภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพื้นบา้ น ภูมิปญญาของหมอพืน้ บาน สรรพคุณ รสหวาน เปนยาเย็น บำรุงกำลัง รางกาย ในผูปวยมะเร็งทุกชนิด ชวยใหเลือดไหล เวยี นดี รักษาซาง ตานขโมย สว นประกอบ 1/2 กโิ ลกรมั 1. เห็ดฟาง 1 ลติ ร 2. น้ำ วิธีทำ นำเห็ดฟางมา ตมในน้ำจนสุก ประมาณ 20 นาที วิธีรับประทาน รับประทานคร้ังละ 1 ถวย วันละ 3 เวลา เชา -กลางวนั -เยน็ ขอมลู เพิม่ เตมิ - ถาขึ้นตามใบกลวยจะเรียกเห็ดกลวย เหด็ ฟางจะมลี กั ษณะเหนยี วกวา เหด็ กลวย 67

เห็ดเศรษฐกจิ เพื่อสขุ ภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพ้นื บา้ น เหด็ รา่ งแห Phallus indusiatus Vent. ช่ือทองถิน่ /ชือ่ อน่ื ๆ เห็ดดางแห เหด็ ดา งแหยาว (Basket Stinkhorn) เห็ดเยือ่ ไผ (Bamboo Mushroom) 68

เหด็ เศรษฐกจิ เพอ่ื สุขภาพ ตามภูมิปญั ญาของหมอพื้นบ้าน เหด็ รา่ งแห Phallus indusiatus Vent. รปู รา ง/ลักษณะ หมวกเห็ดในระยะออนมีลักษณะเปนกอนกลมสีขาวถึงน้ำตาลออน คลายไขนก เม่ือเจริญขึ้นผิวดานบนจะปริแตกออก ทำใหกานดอกและ หมวกเห็ดยืดตัวออกจากเปลือกเห็ดมีรูปรางคลายระฆังคว่ำ หมวกเม่ือ เจริญเต็มท่ีแบงออกเปน 2 สวน หมวกดานบนมีลักษณะคลายรวงผึ้งบรรจุน้ำเมือกสีน้ำตาลอมเขียว หมนถึงดำอมเขียวหมน ซึ่งเปนแหลงกำเนิดของสปอร น้ำเมือกมีกล่ินเหม็นสงกลิ่นไปไดไกลเพื่อลอ แมลง ถัดจากหมวกดานบนมีแผนเน้ือเยื่อบางๆสีขาวหรือขาวอมชมพูเรือ่ ๆ เปนรูพรุนคลายรางแหยาว 3 ใน 4 ของกานดอกและหอยกางคลุมรอบดานดอก ทำใหเห็ดมีรูปรางสวยงามเหมือนมีผาลูกไมหรือ กระโปรงลูกไมสีขาวคลุมอยู เม่ือมีลมพัดรางแหจะแกวงไปมา คลายเห็ดเตนรำ (Dancing mushroom) กานดอกมีขนาดสม่ำเสมอหรือโคนกานดอกใหญกวาเล็กนอย มีสีขาว เปราะและเปนรู พรุนคลายฟองน้ำ กานดอกบางครั้งโคงเล็กนอย โคนกานดอกมีปลอกสีขาวถึงน้ำตาลออนคลายถวย รองรับอยูและดานลางมีเสนใยหยาบสีขาวคลายเสนดาย 1-3 เสน ยึดติดกับดิน ไมสามารถรับ ประทานไดท้ังดอก เนื่องจากมีสวนยอดของหมวกดอกเปนพิษ พิษของเห็ดรางแหทำใหเกิดอาการ ทองเดิน และปวดทองอยางรุนแรงบางรายมีอาเจียนรวมดวย ชาวบานถือวาเปนเห็ดเมา แตใน ประเทศจีนมีการเพาะเลี้ยงเห็ดชนิดนี้เปนการคา โดยนำเฉพาะสวนหมวกท่ีมีลักษณะเปนรางแหมา ทำใหแหง แลวจำหนายเพื่อใชในการประกอบอาหาร เนื่องจากเห็ดชนิดน้ีเพาะบนไมไผท่ีทำใหเนา เปอ ย จึงมีชื่อในภาษาองั กฤษวา Bamboo mushroom เม่ือนำมาจำหนายในประเทศไทยมีชื่อเรียกวา เย่ือไผ ทำใหมีผูเขาใจผิดคิดวาเปนเย่ือท่ีมาจากลำไผ เห็ดดางแหหรือเห็ดเย่ือไผนิยมนำมาประกอบ เปน อาหารมากกวา รบั ประทานเปนยาโดยตรง 69

เหด็ เศรษฐกจิ เพื่อสุขภาพ ตามภมู ปิ ัญญาของหมอพืน้ บ้าน แหลง ทพ่ี บในธรรมชาติ พบขึ้นเปนดอกเดี่ยวกระจัดกระจายบนพื้นดินที่มีใบไมเนาเปอยผุพังทับถมหรือบนพ้ืนดิน ท่ีมีอินทรียวัตถุสูง พบมากในฤดูฝนหรือบริเวณที่มีความชื้นสูง ตามปาโคก (ปาเต็งรัง) หรือ ปาเบญจพรรณ การแพทยพื้นบานใชเปนสวนผสมในน้ำมันนวดแกโรคเกาต โรครูหมาติซึมและโรคลมบาหมู นอกจากนั้น ใชทาภายนอกจะฆาเชื้อตางๆ ในยุโรปตอนกลางใชผสมเปนยากระตุนทางเพศสำหรับ สัตวเล้ียง มา วัว ฯลฯ ไดเคยมีผูนำไปบดรวมกับจันทรหอมทำเปนธูป จุดไฟรมควันในหอง ทำใหผูได รับควันถึงกับหลับหมดสติ (ที่http://www.doctor.or.th/node/5001) มีงานวิจัยทางวิทยาศาสตร สนับสนุนวามีฤทธิ์ในการตานการอักเสบ ยับย้ังการเกิดเน้ืองอก ยับย้ังการแบงเซลลและสงเสริมการ เจริญของเสนประสาท ในสหรัฐอเมริกาไดมีการจดสิทธิบัตรเปนสารตอตานโรคเอดส (Anti-AIDS drug) โดยไดส ทิ ธิบัตรหมายเลข 7638146 ความรูทางดานการเพาะเลี้ยง เทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงเห็ดชนิดน้ีมีในหลายประเทศ ประเทศจีนเปนประเทศแรกท่ีทำการ เพาะเล้ียงเห็ดชนดิ นี้ สามารถเพาะเล้ยี งเห็ดชนดิ น้ีมานานกวา 200 ป ในการเพาะเล้ียงเหด็ ชนิดนีแ้ ตก ตางจากการเพาะเล้ียงเห็ดชนิดอ่ืนๆ เน่ืองจากตองนำเอาไมไผมาแชน้ำใหเปอยเพ่ือใชเปนวัสดุในการ เพาะเลย้ี ง จงึ เปนที่มาของชื่อเห็ดชนิดน้ีวา “เย่ือไผ” บางทานเขาใจผิดคิดวาเปนเย่ือของไผ แตแทจริง แลวเปน สว นของหมวกของเหด็ มูลคา การซ้อื ขายในทอ งตลาด กโิ ลกรมั ละประมาณ 1,000-1,500 บาท 70

เหด็ เศรษฐกิจ เพอื่ สขุ ภาพ ตามภูมปิ ญั ญาของหมอพืน้ บา้ น ภมู ปิ ญ ญาของหมอพืน้ บา น สรรพคุณ รกั ษาโรคผวิ หนัง สวนประกอบ หมวกและกานซ่ึงเปนสวนที่มี พิษเบื่อเมา วิธที ำ ตากแดดใหแหง บดเปนผง วธิ ีใช ผสมน้ำมนั พชื ทาบริเวณทเี่ ปนโรคผิวหนงั หมายเหตุ มกี ารนำมาใชโ ดยนำเหด็ มาตากแดดให แหง บด แลวนำไปโยนลงในกากมะพราวที่จุดไฟ เพอื่ รมใหค นหลับได 71

เห็ดเศรษฐกิจ เพ่อื สุขภาพ ตามภูมปิ ญั ญาของหมอพนื้ บ้าน เห็ดหอม Lentinula edodes (Berk.) Pegler ชือ่ ทองถนิ่ - 72

เหด็ เศรษฐกิจ เพื่อสุขภาพ ตามภูมิปญั ญาของหมอพื้นบา้ น เหด็ หอม Lentinula edodes (Berk.) Pegler รูปรา ง/ลักษณะ หมวกเห็ดมีรูปรางโคงนูน เมื่อเห็ดเจริญเต็มท่ีตรงกลางเวาลงเล็กนอย มีสีน้ำตาลออนถึง น้ำตาลแดง น้ำตาลเขม บนผิวหมวกเห็ดมีขนละเอียดสีขาวนวลถึงน้ำตาลออนปกคลุมท่ัวไปคลาย เกล็ดหยาบๆ เน้ือหมวกเห็ดหนา สีขาว ใตหมวกเห็ดมีครีบสีขาว กานดอกสีน้ำตาลออน เน้ือเยื่อ ละเอียดแนน สีขาว เหนียวกวาเห็ดฟางหรือเห็ดบัว มีขนหยาบสีน้ำตาลออน ขนละเอียดท่ีปกคลุมบน หมวกเหด็ จะ แหง หายไปเมือ่ นำดอกเห็ดมาผงึ่ ลมหรอื ตากแหง มีกลนิ่ หอมเฉพาะตัว นยิ มนำมาประกอบอาหารรับประทานของคนทั่วไป โดยการตม ซุบ ผดั ตุน แกง เห็ดหอม หรือ เห็ดชิตาเกะเปนยาอายุวัฒนะ เพราะชวยลดไขมันในเสนเลือด อีกท้ังยังเพิ่มภูมิคุมกันตอเชื้อไวรัสและ มะเร็งดวย และมีกรดอะมิโนถึง 21 ชนิด มีวิตามิน บี 1 บี 2 สูงพอๆ กับยีสต มีวิตามินดีสูงชวยบำรุง กระดูกและมีปริมาณโซเดียมต่ำ เหมาะสำหรับผูที่เปนโรคไต นอกจากนี้ยังมีแคลเซียม ฟอสฟอรัส และเหล็ก ซึ่งชวยเสริมสรางกระดูกและฟนใหแข็งแรง ชวยลดความเปนกรดในกระเพาะอาหาร ชวยบำรุงกำลัง บรรเทาอาการไขหวัด ชาวจีนยกใหเห็ดหอมเปนอาหารตนตำรับ สำหรับงานวิจัยทาง ดานวิทยาศาสตรปจจุบันพบวาในเห็ดหอมมีสารพิเศษคือ “เลนติแนน” (Lentinan) ท่ีชวยทำใหระดับ คลอเลสเตอรอลในรางกายลดต่ำลงได และพอลิแซคคารไรดที่ชวยในการกระตุนระบบภูมิคุมกัน ตอ ตานแบคทีเรียและไวรัส และลดการตกตะกอนของเกล็ดเลือด การบริโภคเห็ดหอมจัดวาเปนการ บริโภคอาหารและยาไปพรอ มๆ กัน คนจีนบริโภคเหด็ หอมมากกวา 1,000 ป แลว โดยมกี ารบันทกึ การ บริโภคเหด็ หอมเปนยามาต้ังแตสมัยราชวงศซอ ง (พ.ศ. 1503-1670) มกี ารบนั ทกึ ในตำรายาของจนี ใน สมัยราชวงศหมิง (พ.ศ. 1911-2187) วาเห็ดหอมใชเปนยารักษาโรคทางเดินหายใจผิดปกติ ระบบ หมนุ เวยี นโลหติ ไมด ี มปี ญ หาเกี่ยวกับตบั ไมม ีแรงและใชเ ปนยาอายวุ ัฒนะ 73

เหด็ เศรษฐกิจ เพอื่ สขุ ภาพ ตามภูมิปญั ญาของหมอพน้ื บา้ น แหลง ทพ่ี บในธรรมชาติ พบข้ึนเปนดอกเด่ียวหรือเปนกลุมบนขอนไม เน้ือออนหรือขอนไมจำพวกกอหรือนุน ในที่มีความชื้น สงู และอากาศคอนขา งเยน็ ความรทู างดา นการเพาะเล้ียง มกี ารเพาะเลี้ยงอยางกวางขวาง มลู คาการซื้อขายในทอ งตลาด เห็ดหอมสดราคากิโลกรัมละ 170-200 บาท เห็ดหอมแหง กิโลกรัมละ 400 บาท (สำรวจในเดือน เมษายน 2553) 74

เห็ดเศรษฐกิจ เพือ่ สุขภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพื้นบ้าน ภมู ปิ ญญาของหมอพืน้ บา น สรรพคุณ บำรุงสมอง ชวยปรับธาตุใหสมดุลย แกโรคกระเพาะอาหาร ทำใหกระดูกแข็งแรง บำรุงสายตา และสมอง สวนประกอบ ดอกเห็ดหอมทั้งดอก วธิ ที ำ นำไปประกอบอาหาร วิธีรับประทาน รับประทานเห็ดสด (ดีกวา เหด็ แหง) โดยนำไปประกอบเปน อาหาร 75

เห็ดเศรษฐกจิ เพื่อสุขภาพ ตามภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้าน เห็ดห้า Phlebopus portentosus (Berk. & Broome) Boedijn (=Phaeogyroporus portentosus (Berk. & Broome) Mc.Nabb.) ช่อื ทองถน่ิ /ช่อื อน่ื ๆ เหด็ น้ำผง้ึ เห็ดผ้งึ ทามคาม 76

เหด็ เศรษฐกจิ เพื่อสขุ ภาพ ตามภูมิปัญญาของหมอพืน้ บ้าน เหด็ หา้ Phlebopus portentosus (Berk. & Broome) Boedijn (=Phaeogyroporus portentosus (Berk. & Broome) Mc.Nabb.) รูปรา ง/ลกั ษณะ หมวกเห็ดรูปกระทะคว่ำและแบน ดอกออนมีขนละเอียดคลายกำมะหยี่ สีน้ำตาล ผิวสีน้ำตาลเขมปนเหลืองออน เม่ือบานเต็มที่กลางหมวกเวาลงเล็กนอย ผวิ ปรแิ ตกเปน แหง ๆ เน้ือในสีเหลืองออน ดา นลางเตม็ ไปดวยรูติดกับเนอ้ื สเี ดียวกนั เมอ่ื ฉกี ขาดสีเหลือง คอยๆ เปลี่ยนเปนสีน้ำเงินอมเขียว โดยเฉพาะเหนือรูข้ึนไปจนเกือบถึงผิวหมวกและบริเวณกานตอน บน กา นดอกอวบใหญ สีน้ำตาลอมเหลอื ง โคนกา นเปน กระเปาะ บางสวนนนู และเวาเปน แองหรอื รอ ง ผวิ มขี นละเอียดคลายกำมะหย่สี ีนำ้ ตาลเหมอื นหมวก ถารับประทานสุกๆ ดิบๆ จะแสดงความเปนพิษ ทำใหคล่ืนไส เวียนศีรษะและทองเดิน พษิ จะหายภายใน 3 – 5 ช่วั โมง 77

เหด็ เศรษฐกิจ เพื่อสขุ ภาพ ตามภูมิปัญญาของหมอพน้ื บา้ น แหลงทีพ่ บในธรรมชาติ เห็ดชนิดน้ีพบทางภาคเหนือขึ้นเปนกลุมโคนติดกัน กลมุ ละ 5 –10 ดอก ความรูทางดา นการเพาะเลย้ี ง เทคโนโลยีในการเพาะเล้ียงเห็ดชนิดนี้ไดรับการ พัฒนาในชว งป พ.ศ. 2551-2552 แตยังไมค รบวงจร ยงั ตอ ง อาศัยธรรมชาติ โดยนำเชื้อเห็ดมาชุบกับรากของตนกลาของ ตนหวา เมอื่ นำตน กลา ไปปลูก เห็ดสามารถงอกออกมาได มลู คาการซือ้ ขายในทอ งตลาด กโิ ลกรมั ละประมาณ 250-300 บาท 78

เห็ดเศรษฐกจิ เพือ่ สขุ ภาพ ตามภมู ปิ ัญญาของหมอพนื้ บา้ น ภูมิปญ ญาของหมอพน้ื บา น สรรพคุณ แกดีซาน บำรุงรางกาย ฟนฟูผูปวย มะเร็งใหกลับสูสภาพรางกายใหดีขึ้น บำรุงระบบ ประสาท ชวยใหนอนหลับ และแกไข แกรอนใน กระหายนำ้ สวนประกอบ 1. เหด็ หา 2. นำ้ วธิ ีทำ นำมาตม จนสุกหรือนำมาปรุงอาหาร วธิ ีรับประทาน รับประทานเปนอาหาร 79

เหด็ เศรษฐกิจ เพื่อสขุ ภาพ ตามภูมปิ ญั ญาของหมอพ้นื บา้ น เห็ดหูหนูขาว Tremella fuciformis Berk. ช่ือทอ งถ่ิน/ชื่ออน่ื ๆ ดอกเหมย 80

เหด็ เศรษฐกิจ เพื่อสุขภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพื้นบ้าน เหด็ หหู นูขาว Tremella fuciformis Berk. รูปรา ง/ลักษณะ ดอกเห็ดมีลักษณะเปนแผนวุนใสสีขาวบาง ข้ึนรวมกันเปนกลุมกอนติดกัน มีดอกบางสีขาวใส รปู รางแตกตางกันหลายแบบ เชน เหมอื นใบหู กลบี ดอกไม และภาชนะ มที ั้งแบบหมวกบานใหญและ แบบหมวกบานฝอย คลายแมงกะพรนุ ดอกเห็ดมลี ักษณะคลายวุน ออ นนมุ ขอบหยกั ยน เปนคล่ืน อยู รวมกนั เปน กลมุ ดอกแหง สีขาวอมเหลอื ง รสหวาน เน้ือนุม กวาเห็ดหหู นสู นี ำ้ ตาล นำไปลวกใสอ าหารประเภทยำ และทำอาหารประเภทผดั ตม ตุน นึ่งและแกง หรอื นำไปแปรรูป เปน เหด็ หูหนตู ากแหง และอบแหง เห็ดหูหนูขาว ชาวจีนถือวาเปนยาอายุวัฒนะอีกชนิดหน่ึง ใชบำรุงรางกาย บำรุงปอด บำบัด อาการออนเพลยี ไอ เสมหะมเี ลือดปน รอนใน คอแหง แหลง ท่ีพบในธรรมชาติ พบในเขตปาเบญจพรรณ ปาดิบแลง เกิดบนขอนไมผุ บริเวณที่เกิดมีความชื้นสูง เกิดดอกเด่ียว อยกู ระจัดกระจายกนั เปน กลมุ บนขอนไม แตละกลมุ พบ 2-5 ดอก หรอื มากกวา 81

เห็ดเศรษฐกิจ เพ่ือสขุ ภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพ้นื บา้ น ความรูท างดานการเพาะเลยี้ ง แหลงปลูกขนาดใหญอยูท่ีเมืองจางโจว มณฑลฮกเกี้ยน ประเทศจีน การเพาะปลูกใน ปจจุบันใชเปลือกฝายเปนวัสดุเพาะซ่ึงมีสารพิษ บางประเภทอยูในเปลือกฝาย ดังนั้นไมควรบริโภค บอยเกนิ ไป มูลคา การซอ้ื ขายในทอ งตลาด ราคากิโลกรัมละ 300 บาท (สำรวจในเดือน เมษายน 2553) 82

เหด็ เศรษฐกิจ เพื่อสขุ ภาพ ตามภูมิปญั ญาของหมอพนื้ บา้ น ภูมปิ ญญาของหมอพนื้ บา น สรรพคุณ ฟนฟูผูปวยมะเร็ง เนื้องอกในสมอง แกประสาทสวนปลายเสีย ปรับความดันโลหิตให เปนปกติ สว นประกอบ 1 ขีด (แหง) 1. เห็ดหหู นขู าว 4 ชอนชา 2. น้ำผงึ้ 4 ลูก 3. น้ำมะนาว 1/2 ขีด 4. กระชายเหลือง วิธีทำ นำเห็ดสดมาตากลมใหแหง แลวนำมาตำ หรือบด ใสน้ำผึ้ง น้ำมะนาว กระชายเหลือง นำมา ปนเปน ลกู กลอนเทา ลกู มะเขอื พวง วิธีรับประทาน รับประทานจนหายครั้งละ 2 เม็ด กอ นอาหารวนั ละ 2 เวลา เชา -เยน็ 83

เห็ดเศรษฐกิจ เพ่ือสขุ ภาพ ตามภูมิปญั ญาของหมอพน้ื บ้าน เห็ดหหู นู Auricularia auricula-judae (Bull.) J.Schröt ชอ่ื ทอ งถิน่ /ชอ่ื อืน่ ๆ เห็ดหหู นธู รรมดา เห็ดหลู ัวะ เห็ดกะต้นั 84

เห็ดเศรษฐกจิ เพ่ือสุขภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพื้นบ้าน เห็ดหูหนู Auricularia auricula-judae (Bull.) J.Schröt รูปรา ง/ลกั ษณะ ดอกเห็ดมีลักษณะเปนมันเงา บางใส สีน้ำตาล ปนดำหรือปนแดง มีรอยหยักเปนคล่ืนรอบดอก ดานใต ของดอกมีขนละเอียดคลายๆ กำมะหย่ี กานดอกขนาดสั้น อยูกลางดอกหรือคอ นไปทางใดทางหน่งึ เนอื้ นุมนิ่มรสหวาน นำไปลวกใสอาหารประเภทยำ ทำอาหารประเภทผัด ตมตุน น่ึง และแกง หรือนำไปแปรรูป เปนหูหนอู บแหงหรอื ตากแหง เห็ดหูหนู ชาวจีนถือวาเปนยาอายุวัฒนะ อีกชนิดหนึ่ง ใชบำรุงรางกาย บำรุงปอด บำบัดอาการ ออ นเพลีย ไอ เสมหะมีเลือดปน รอ นใน คอแหง แหลงทพี่ บในธรรมชาติ เจรญิ ไดดีตามลำตน ของไมยนื ตน ท่มี เี ปลอื กลอ น 85

เห็ดเศรษฐกจิ เพ่อื สขุ ภาพ ตามภูมปิ ัญญาของหมอพน้ื บา้ น ความรูท างดานการเพาะเลีย้ ง มีการเพาะเล้ียงมากท่ีเมืองจางโจว มณฑล ฮกเกี้ยน ประเทศจีน ในเมืองไทยมีการเพาะเล้ียง บนขอนไมเนื้อออน แตเน่ืองจากมีศัตรูคือไรไขปลา ทำใหเกษตรกรสวนใหญท้ังในจีนและไทยนำเอา ขอนไมไปจุมในยาฆาแมลง ทำใหเห็ดมีสารฆา แมลงเปนจำนวนมาก เน่ืองจากเห็ดดูดอาหารมา จากขอนไม สวนใหญนำเขามาจากประเทศจีนซ่ึงมี สารฆาแมลงตกคา งมากเชน กนั มูลคาการซือ้ ขายในทอ งตลาด เห็ดสดกโิ ลกรมั ละ 70 บาท เห็ดแหง กิโลกรมั ละ 250 บาท (สำรวจในเดือนเมษายน 2553) 86

เห็ดเศรษฐกิจ เพือ่ สุขภาพ ตามภมู ิปญั ญาของหมอพนื้ บา้ น ภูมปิ ญญาของหมอพน้ื บาน สรรพคณุ บำรงุ โลหติ และชว ยตอ ตา นการผดิ ปกติ ของเมด็ เลอื ดขาว ปอ งกนั มะเรง็ เมด็ เลอื ดขาว สวนประกอบ 1 ขดี 1. เหด็ หูหนูแหง 250 ซซี ี 2. น้ำ วิธีทำ นำเห็ดมาสุมไฟใหเปนถาน แลวนำมาตม ในน้ำ เปนยาทำใหโ ลหิตเย็น วิธีรับประทาน รับประทานคร้ังละ 1 แกวเปก กอนอาหาร วนั ละ 2 เวลา เชา-เย็น 87

เห็ดเศรษฐกิจ เพอ่ื สุขภาพ ตามภมู ปิ ญั ญาของหมอพื้นบ้าน ตลาดเหด็ รมิ ทาง จังหวดั ยโสธร ตลาดเห็ดริมทาง จงั หวดั รอ ยเอด็ ตลาดเหด็ นำ้ หนาว จงั หวดั เพชรบรู ณ 88

เห็ดเศรษฐกิจ เพอื่ สุขภาพ ตามภมู ิปญั ญาของหมอพ้ืนบ้าน บทสรปุ คนไทยรจู ักเห็ดเศรษฐกิจเปน อยา งดี เพราะเปน กลุม เห็ดทส่ี ามารถเพาะเลย้ี งได ตอเน่ืองตลอดปไมจำเปนตองใชแสงแดด ไมตองอาศัยฝน ใชพ้ืนท่ีนอย ลงทุนต่ำ ใหผลผลิตเร็ว ผลตอบแทนสูง ทำเปนอาชีพหลักหรืออาชีพเสริมได จึงทำใหคนไทย สามารถหาเห็ดเศรษฐกจิ มารบั ประทานไดต ลอดทง้ั ป เห็ดเศรษฐกิจแทบทุกชนิดมีสรรพคุณทางยาคอนขางสูง ทำใหผูที่เพาะเห็ดเปน อาหารหันมาผลิตเปนยามากขึ้นและมีการจดทะเบียนสิทธิบัตรยา แตอยางไรก็ตาม พบวา กลุมคนที่เพาะเห็ดในเชิงพาณิชยมักนิยมนำสารเคมีบางชนิดมาเพาะเห็ด ทำใหไ ดผลผลติ จำนวนมากข้ึน แตจ ะมีการสะสมสารเคมีดงั กลาวในเห็ด เมื่อนำมารบั ประทานจะทำใหรางกายสะสมสารพิษ กอใหเกิดสารกอมะเร็งได ฉะน้ัน ถาจำเปน ตองซ้ือเห็ดมารับประทานควรลางทำความสะอาดหลายๆ คร้ัง อาจชวยลดสารพิษลง ไดบ า ง 89

เหด็ เศรษฐกจิ เพือ่ สุขภาพ ตามภมู ปิ ญั ญาของหมอพืน้ บ้าน เอกสารอ้างอิง ขาวสารเพื่อผูเพาะเห็ด. สมาคมนักวิจัยและเพาะเห็ด แหง ประเทศไทย. ดีพรอม ไชยวงศเกียรติ. 2523. การเพาะเห็ดนางฟา. เหด็ สยาม. 4(2): 28-33 รักษ พฤษชาติ. เห็ดเศรษฐกิจ. คูมือการเพาะเห็ดเชิง การคาอยางมืออาชีพ. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพนีออน บุค มเี ดีย,2553 วิทยา ทวีนุช. การเพาะเห็ดแบบเศรษฐกิจพอ เพยี ง. กรงุ เทพฯ: สำนักพิมพสกายบุคส, 2552 อานนท เอ้ือตระกูล. 2523. การเพาะเห็ด นางฟา. วารสารเห็ด. สมาคมนักวิจัยและ เพาะเหด็ แหง ประเทศไทย. 1(1): 31-35 อานนท เอื้อตระกลู . ม.ป.ป. ประวัตกิ าร เพาะเห็ดนางฟาภูฏาน. วารสารเห็ด. 1(1): 31-35 http://www.doae.go.th/library/html/ detail/vegetable/hedrom_index. 90