๓๐๓.๔๘๓ สำ�นักงานเลขาธกิ ารสภาการศึกษา ส.๖๙๑๙ คู่มือประกอบการอบรมหลกั สูตรการพฒั นาหนังสืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส/์ กรงุ เทพฯ : สกศ., 2554 84 หน้า ISBN : 978-616-7324-83-8 1. สอื่ หนังสอื อิเล็กทรอนิกส์ 2. คู่มอื 3.ชื่อเรือ่ ง คมู่ ือประกอบการอบรมหลักสตู รการพฒั นาหนังสอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ สง่ิ พมิ พ์ สกศ. อันดับที่ 47/2554 พมิ พ์ครง้ั ท่ี 1 สงิ หาคม 2554 จำ�นวน 2,000 เล่ม จดั พิมพ์และเผยแพร่ ส�ำ นกั นโยบายดา้ นการเรยี นรตู้ ลอดชวี ติ และโอกาสทางการศกึ ษา สำ�นกั งานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ ถนนสุโขทยั เขตดสุ ิต กรุงเทพฯ 10300 โทร. 0-2668-7110-24 ต่อ 2428 โทรสาร 0-2669-7736 Web Site : http://www.onec.go.th 21 เซ็นจูร่ี 1,3 ซอย 48 ถนนจรญั สนิทวงศ์ แขวงบางยี่ขนั เขตบางพลดั กรุงเทพฯ 10700 โทร. 0-2883-0417-8 โทรสาร. 0-2883-0419 E-mail : [email protected] พมิ พท์ ่ี
คำ�น�ำ เอกสารคมู่ อื ประกอบการอบรมหลกั สตู รการพฒั นาหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (e-Book) เลม่ นี้ จดั ท�ำ ขน้ึ โดยคณะเทคโนโลยสี ารสนเทศ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั มหาสารคาม เพอื่ ใชป้ ระกอบการจดั อบรมหลกั สตู ร การพฒั นาหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (e-Book) ภายใตโ้ ครงการวจิ ยั รปู แบบการพฒั นาศกั ยภาพครู บคุ ลากรทาง การศึกษาและผู้เรียน ในการใช้ส่ือเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาเรียนรู้ตลอดชีวิต ซ่ึงเป็นโครงการ ท่ีส�ำ นกั งานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษาดำ�เนนิ การร่วมกับมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม สาระสำ�คัญในเอกสารน้ีได้บ่งบอกถึงขั้นตอนและวิธีการ เริ่มต้นตั้งแต่การสร้าง หนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนิกส์ การสร้างสารบญั และการสร้างปมุ่ เช่อื มโยง การสร้างแบบทดสอบและแบบ เฉลยค�ำ ตอบ ฯลฯ ซ่งึ จะช่วยให้ครู บุคลากรทางการศึกษาและผเู้ รียนสามารถเรยี นรูแ้ ละฝกึ ปฏบิ ัติ ด้วยตนเองได้ สำ�นักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ขอขอบคุณ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ผศ. ดร.พสิ ทุ ธา อารรี าษฎร์ ดร.วทิ ยา อารรี าษฎร์ และทมี งานทกุ ทา่ น ทไ่ี ดอ้ ทุ ศิ เวลา ในการจดั ท�ำ หวงั วา่ คมู่ อื เลม่ นจี้ ะมสี ว่ นอยา่ งส�ำ คญั ในการพฒั นาศกั ยภาพครู บคุ ลากรทางการศกึ ษา และผู้เรียน ตลอดจนผู้สนใจท่วั ไปไดศ้ ึกษา อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพและมปี ระสทิ ธิผลโดยสมบูรณ์ (ศาสตราจารย์พเิ ศษธงทอง จันทรางศุ) เลขาธกิ ารสภาการศึกษา
เกริ่นนำ� คมู่ ือประกอบการอบรมหลกั สูตรการพฒั นาหนังสืออเิ ล็กทรอนิกส์ (e-Book) เนอ้ื หาสาระ ประกอบด้วย หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ โครงสร้างของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ การจัดทำ�บทดำ�เนินเร่ือง เริ่มต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ การสร้างสารบัญและการสร้าง ปุ่มเชื่อมโยง การสร้างแบบทดสอบและเฉลย การสร้างภาพป๊อบอัพ การแทรกไฟล์มัลติมีเดีย การประเมนิ หนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ คมู่ อื เลม่ นจี้ ดั ท�ำ ขน้ึ โดย คณะเทคโนโลยสี ารสนเทศ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏมหาสารคาม เพื่อใช้ประกอบการจัดอบรมในหลักสูตรการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (e-Book) ตามโครงการวจิ ัยเรือ่ งรปู แบบการพฒั นาศกั ยภาพครบู คุ ลากรทางการศกึ ษาและผู้เรียน ในการใช้สื่อเทคโนโลยีเพ่ือการศึกษาเรียนรู้ตลอดชีวิต ซึ่งเป็นโครงการที่ดำ�เนินการโดยสำ�นักงาน เลขาธิการสภาการศึกษาร่วมกับมหาวทิ ยาลัยราชภัฏมหาสารคาม คณะผู้จัดทำ�หวังว่าคู่มือฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อครู บุคลากรทางการศึกษา ผู้เรียน และผสู้ นใจทว่ั ไปไดศ้ กึ ษาการพฒั นาหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ สจ์ ากคมู่ อื สามารถพฒั นาหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ไดอ้ ย่างมีประสิทธภิ าพตอ่ ไป คณะเทคโนโลยสี ารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภฏั มหาสารคาม
สารบัญ หนา้ ค�ำ น�ำ 2 บทท่ี 3 4 1 หนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนิกสเ์ พอื่ สง่ เสรมิ การเรียนรู้ 5 ความหมาย 7 ความสำ�คัญในการส่งเสรมิ การเรยี นร ู้ 9 ความส�ำ คญั ในการพฒั นา ขั้นตอนการพฒั นาหนงั สืออเิ ล็กทรอนิกส ์ 11 โปรแกรมที่ใชใ้ นการออกแบบบทดำ�เนนิ เรื่อง 12 โปรแกรมทใ่ี ชใ้ นการสรา้ งหนงั สืออิเล็กทรอนกิ ส์ 13 14 2 โครงสรา้ งหนงั สอื อิเล็กทรอนกิ ส์ 14 ปกหน้า 16 สาระสำ�คัญ 17 จุดประสงค์การเรยี นรู้ 18 สารบญั 19 ขอ้ สอบกอ่ นเรียนและหลังเรยี น เนือ้ หา 21 กจิ กรรมเสริมทักษะ 24 เอกสารอ้างอิง 27 ประวตั ผิ ูจ้ ัดทำ� 3 การจดั ท�ำ บทดำ�เนนิ เรือ่ ง การจัดการขอ้ ความ การจดั การรูปภาพ การแปลงภาพนิ่งจากโปรแกรมเพาเวอรพ์ อยท์เป็นรปู ภาพ
สารบัญ (ตอ่ ) หนา้ บทท่ี 31 4 เร่มิ ต้นสร้างหนังสืออเิ ล็กทรอนิกส์ 33 35 การเปิดใช้งานโปรแกรมเดสทอ๊ ปออเทอร์ 37 การต้ังค่าหนา้ กระดาษหนงั สืออเิ ล็กทรอนกิ ส์ 42 การน�ำ เข้ารปู ภาพที่แปลงจากโปรแกรมเพาเวอร์พอยท์ การปดิ ปกหนงั สืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส ์ 44 การบนั ทึกไฟลห์ นังสอื อิเลก็ ทรอนิกส์ 48 5 การสรา้ งสารบัญและการสรา้ งปุ่มเช่ือมโยง การสรา้ งสารบัญ 55 การสร้างปมุ่ เชื่อมโยง 58 6 การสรา้ งแบบทดสอบและเฉลย 62 การสร้างแบบทดสอบ การสร้างปมุ่ ส่งค�ำ ตอบ 66 การสรา้ งหน้ารายงานผลคะแนน 62 7 การสร้างภาพปอ๊ บอพั 70 การสรา้ งภาพปอ็ บอพั 67 8 การแทรกไฟล์มัลตมิ ีเดีย 76 ขัน้ ตอนการแทรกไฟลม์ ลั ตมิ เี ดีย 81 9 การประเมินหนังสอื อิเลก็ ทรอนิกส์ 83 การประเมินองค์ประกอบ ภาคผนวก คณะผู้จดั ทำ�
บทที่ 1 หนังสืออเิ ล็กทรอนกิ ส์ เพื่อสง่ เสริมการเรียนรู้
2 หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพ่ือส่งเสริมการเรียนรู้ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เป็นสื่อท่ีผู้สอนหรือผู้เรียน สามารถพัฒนาได้ง่าย สะดวก และรวดเร็ว ความสามารถในการเช่ือมโยงเนื้อหาสาระ ท่ีมีการนำ�เสนอเนื้อหาสาระ ทั้งลักษณะของข้อความ ภาพนิ่ง ภาพเคล่ือนไหว เสียง หรือวีดิทัศน์ ตลอดจนการโต้ตอบหรือ การเช่ือมโยงเนื้อหาสาระตามที่ผู้ใช้ต้องการ ทำ�ให้หนังสืออิเล็กทรอนิกส์สามารถนำ�มาใช้เป็น เครื่องมือ เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ท้ังท่ีเป็นส่ือหลักหรือส่ือเสริม สามารถนำ�มาใช้ในการส่งเสริมการ เรียนรู้ของผ้เู รียน ทง้ั การศกึ ษาในระบบ นอกระบบ หรือการศึกษาตามอัธยาศยั 1. ความหมาย หนังสืออิเล็กทรอนิกส์หมายถึง สื่ออิเล็กทรอนิกส์ที่สามารถนำ�เสนอข้อความ ภาพน่ิง ภาพเคลื่อนไหว เสียง วีดิทัศน์ และเชื่อมโยงเน้ือหาสาระภายในแฟ้มเดียวกันหรือแฟ้มอื่นๆ อาจมีการโต้ตอบหรือการเช่ือมโยงเน้ือหาสาระตามท่ีผู้ใช้ต้องการ มีลักษณะเหมือนหนังสือท่ัวไป คือ มีปกหน้า-หลัง สารบัญ เน้ือหาภายในเล่ม และดัชนี เน้ือหาภายในเล่มอาจจะแบ่งออกเป็น บทแต่ละบทมีจำ�นวนหน้ามากน้อยแตกต่างกันไปในแต่ละหน้า ประกอบด้วยตัวอักษร ภาพนิ่ง ภาพเคล่ือนไหว เสียง วีดิทัศน์ โดยอาจจะแสดงทันทีหรือปรากฏเป็นปุ่มไว้ให้กดเรียกก็ได้ ท้ังน้ี โครงสร้างของหนังสอื อิเลก็ ทรอนิกส์แต่ละเล่มอาจจะแตกตา่ งกนั ขึน้ อยู่กับจุดประสงคก์ ารใช้งาน
หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพ่ือส่งเสริมการเรียนรู้ 3 2. ความสำ�คัญในการส่งเสริมการเรียนรู้ จากการที่หนังสืออิเล็กทรอนิกส์สามารถนำ�เสนอข้อความ ภาพนิ่ง ภาพเคล่ือนไหว เสียง และวีดิทัศน์ สามารถเชื่อมโยงเนื้อหาสาระภายในแฟ้มเดียวกันหรือแฟ้มอื่น ๆ อาจมี การโตต้ อบหรอื การเชอ่ื มโยงเนอ้ื หาสาระตามทผี่ ใู้ ชต้ อ้ งการ และมแี บบทดสอบส�ำ หรบั ทดสอบพฒั นาการ การเรียนรู้ของผู้เรียนได้ ดังน้ัน หนังสืออิเล็กทรอนิกส์จึงมีส่วนช่วยให้ผู้เรียนเกิดพัฒนาการเรียน รู้และเข้าใจเน้ือหาวิชาได้เร็วข้ึน สามารถใช้หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ในการชักจูงผู้เรียนในการอ่าน การเขียน การฟงั และการพดู ไดท้ ้งั แบบออฟไลนแ์ ละออนไลน์ สามารถน�ำ ไปใช้ในการจดั การเรียนร ู้ ท้งั แบบส่ือหลัก หรือสือ่ เสริม โดยผ้เู รยี นสามารถเรยี นได้ทกุ ระบบท้ังในระบบ นอกระบบ และตาม อธั ยาศัย นอกจากนี้ จากการท่ีหนังสอื อเิ ล็กทรอนิกสเ์ ปน็ ส่อื ท่ีสร้างไดง้ า่ ย ไมซ่ ับซอ้ น ครจู งึ สามารถ ปรับเปล่ียนวิธีการสอนของตนเองได้ โดยการจัดการเรียนรู้ในรูปแบบให้ผู้เรียนพัฒนาหนังสือ อเิ ลก็ ทรอนกิ สใ์ นเนอ้ื หาทส่ี อนหรอื ทเี่ กยี่ วขอ้ ง ซงึ่ วธิ กี ารนนี้ อกจากจะเปน็ การฝกึ ใหผ้ เู้ รยี นสรา้ งสรรค์ สอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ สด์ ว้ ยตวั ผเู้ รยี นเองแลว้ ยงั เปน็ การพฒั นาผเู้ รยี นในดา้ นเนอ้ื หาอกี ดว้ ย คอื การสง่ เสรมิ
4 หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพ่ือส่งเสริมการเรียนรู้ ให้ผู้เรียนอ่านเนื้อหาในทางอ้อม เพราะการที่ผู้เรียนต้องไปค้นคว้าเน้ือหา รูปภาพ และอื่นๆ ที่เก่ียวข้องด้วยตัวผู้เรียนเอง จะทำ�ให้ผู้เรียนต้องรวบรวมเน้ือหา อ่านเนื้อหา และสรุปเน้ือหา เพ่อื นำ�ไปพฒั นาสอ่ื ถอื เป็นกลยุทธใ์ นการจัดการเรียนรู้ของครูอีกแนวทางหนงึ่ 3. ความส�ำ คัญในการพฒั นา แนวทางการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ตามที่คณะผู้เขียนดำ�เนินการอบรมกันมา อย่างต่อเนื่อง คือ การพัฒนาหน้าเน้ือหาบนโปรแกรมไมโครซอฟต์เพาเวอร์พอยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) เน่ืองจากเป็นโปรแกรมท่ีมีเคร่ืองมือสำ�หรับให้จัดวาง ตัวอักษร รูปภาพ ได้หลากหลายสวยงามและเป็นโปรแกรมที่ครูและผู้เรียนมีทักษะพื้นฐาน ในการใช้งานมาก่อน ในขณะเดียวกันเม่ือดำ�เนินการพัฒนาหน้าเนื้อหาบนโปรแกรมไมโครซอฟต์ เพาเวอร์พอยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) แล้วจึงแปลงหน้าทุกหน้าเป็นไฟล์ ภาพชนดิ JPEG เพือ่ นำ�ไปวางในโปรแกรมเดสทอปออเทอร์ (Desktop Author) ซึง่ เปน็ โปรแกรม สำ�หรบั สรา้ งหนงั สืออิเล็กทรอนกิ ส์ ดังน้นั จะเห็นไดว้ า่ ครูและผู้เรียนไม่จำ�เป็นต้องเรียนรกู้ ารพฒั นา เน้ือหาจากเครื่องมือท่ีมีอยู่ในโปรแกรมเดสทอปออเทอร์ เพียงแต่ต้องเรียนรู้การใช้เครื่องมือ ส�ำ หรบั การสร้างป่มุ การสร้างความเชอ่ื มโยง การสรา้ งแบบทดสอบ เป็นตน้ ดังนั้น การพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ จึงเป็นสิ่งท่ีง่ายต่อสำ�หรับครู เนื่องจากเป็น การเชื่อมโยงความรู้และประสบการณ์เดิมของครูไปสู่การเรียนรู้และการถ่ายทอดในรูปแบบ ใหม่ท่ีน่าสนใจยิ่งข้ึน โดยการนำ�ประสบการณ์ด้านการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และองค์ความร ู้ ท่ีมีอยู่ในแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ของครูในสถานศึกษามาจัดวางองค์ประกอบท่ีมีภาพและ เสยี งประกอบเนอ้ื หาสาระ ผา่ นการออกแบบโดยประยกุ ตใ์ ชค้ ณุ ลกั ษณะของโปรแกรมไมโครซอฟต์ เพาเวอร์พอยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) เพ่ือนำ�ไปสู่การปฏิบัติการสร้างสรรค์ ผลติ ส่ือ ใหม้ คี ุณภาพเพอื่ สง่ เสริมการเรียนรู้ ด้วยโปรแกรมเดสทอปออเทอรท์ ีง่ า่ ยและไมซ่ บั ซ้อนได้ อยา่ งเหมาะสม
หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ 5 ในขณะเดียวกันที่ผู้เรียนซ่ึงมีพ้ืนฐานในด้านการใช้โปรแกรมไมโครซอฟต์เพาเวอร์พอยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) อยู่แล้ว สามารถประยกุ ต์ในการพัฒนาได้ทันที โดยเฉพาะ อย่างยิ่งผู้เรียนเป็นผู้มีทักษะในการใช้คอมพิวเตอร์ และสามารถเรียนรู้ได้เร็ว จึงเป็นส่วนเสริมให้ ผ้เู รยี นสามารถพฒั นาหนังสอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ได้ดว้ ยตวั ผู้เรียนเอง 4. ขน้ั ตอนการพัฒนาหนังสืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ในการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ คณะผู้เขียนได้ใช้ข้ันตอนการพัฒนาท่สี ำ�นักงาน เลขาธกิ ารสภาการศกึ ษาไดพ้ ฒั นาขน้ึ โดยมกี ระบวนการทง้ั หมด 5 ขน้ั ตอน ดงั น้ี ครแู ละบคุ ลากรทางการศึกษา ปูพืน้ ความรู้ สกู่ ารเขียนบทด�ำ เนินเร่อื ง นำ�ไปใช้อยา่ งมี ช่วยเหลอื ร้อยเรียงเป็น คุณภาพ ตรวจสอบ สอื่ อเิ ล็กทรอนกิ ส์ ประเมนิ พิจารณาปรบั ปรงุ แก้ไข หนังสอื อิเลก็ ทรอนิกส์ รูปแบบการอบรมการพฒั นาศักยภาพครู และบุคลากรทางการศกึ ษา
6 หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ จากภาพ สามารถอธบิ ายได้ดงั น้ี 4.1 ข้ันปูพื้นความรู้ เป็นการให้ความรู้เกี่ยวกับภาพรวมของส่ืออิเล็กทรอนิกส์ ความสำ�คัญของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพ่ือการเรียนรู้ตลอดชีวิต ความสำ�คัญของแผนการ จัดกิจกรรมการเรยี นร้สู ่กู ารพัฒนาหนงั สืออิเล็กทรอนิกส์ การเขียนบทดำ�เนนิ เรอื่ ง และการประเมิน หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ โดยเน้นกระบวนการออกแบบสื่อเพ่ือการเรียนรู้ เพื่อปรับความรู้พื้นฐาน และทัศนคติผู้เข้าอบรม ด้านการออกแบบ และการพัฒนาสื่ออย่างมีคุณภาพ กอ่ นการอบรม 4.2 ขนั้ สู่การเขียนบทด�ำ เนนิ เรอ่ื ง เปน็ การออกแบบหน้าจอคอมพวิ เตอรข์ องสอื่ ในแตล่ ะ หน้าด้วยการจดั องค์ประกอบจอภาพ น�ำ เน้ือหา กจิ กรรมและแบบทดสอบ จากแผนการจัดกิจกรรม การเรียนรู้ มาออกแบบและสร้างบทดำ�เนินเรื่อง โดยใช้โปรแกรมไมโครซอฟต์เพาเวอร์พอยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) การดำ�เนินการในขั้นตอนนี้ วิทยากรและผู้ช่วยวิทยากร ให้ความช่วยเหลือผู้เข้ารับการอบรม ให้คำ�ปรึกษา แนะนำ�การสร้างสรรค์ช้ินงาน การนำ�เน้ือหา สาระ รูปภาพ กิจกรรมและแบบทดสอบ มาจัดวางองค์ประกอบ ตลอดจนการสร้างกิจกรรมเพ่ือ ส่งเสริมการเรียนรู้ การบูรณาการกจิ กรรมเพอ่ื การเรยี นรู้ การสร้างสาระชวนคดิ ท่สี ่งเสริมกระบวน การคิด จากประสบการณ์สอนของครู ถ่ายทอดลงสู่บทดำ�เนินเร่ือง เพ่ือให้สื่อมีความเหมาะสม และสมบรู ณย์ ่งิ ขนึ้ 4.3 ข้ันร้อยเรียงเป็นส่ืออิเล็กทรอนิกส์ เป็นการนำ�บทดำ�เนินเรื่องที่สร้างจาก โปรแกรมไมโครซอฟต์เพาเวอร์พอยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) มาจัด วางในโปรแกรมสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ โดยใช้โปรแกรมเดสทอปออเทอร์ ในข้ันนี้ วิทยากรและผู้ช่วยวิทยากรให้ความช่วยเหลือและให้คำ�ปรึกษา การสร้างช้ินงาน การสร้าง เครอ่ื งมอื การแทรกมลั ตมิ ีเดยี เพอ่ื ความสมบรู ณข์ องสอ่ื และตรวจสอบการเชื่อมโยงการท�ำ งานของ โปรแกรมจากสือ่ ทพ่ี ฒั นาข้ึนเพื่อให้หนังสอื อิเล็กทรอนิกสม์ คี วามสมบูรณ์
หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ 7 4.4 ข้ันพิจารณาปรับปรุงแก้ไข ถือเป็นข้ันตอนที่สำ�คัญ ผู้เข้าอบรมได้รับ ความรู้และทักษะในการปรับปรุงแก้ไขหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ตามคำ�แนะนำ�ของ ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้ส่ือท่ีพัฒนาขึ้นมีความถูกต้องและมีความสมบูรณ์ ในข้ันตอนนี้ ผเู้ ชย่ี วชาญ จ�ำ นวน 3 คน ตรวจสอบและใหค้ �ำ แนะน�ำ สอ่ื ทผี่ เู้ ขา้ รบั การอบรมพฒั นาขน้ึ ผชู้ ว่ ยวทิ ยากร ใหค้ �ำ แนะน�ำ การปรบั ปรงุ แกไ้ ขเพมิ่ เตมิ เพอื่ ใหค้ วามสมบรู ณ์ และเกบ็ รวบรวมสอ่ื ใหผ้ เู้ ชยี่ วชาญประเมนิ คุณภาพด้วยแบบประเมินคุณภาพส่อื 4.5 ข้ันนำ�ไปใช้อย่างมีคุณภาพ ผู้เข้ารับการอบรมนำ�หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ที่ผ่าน การประเมินโดยผเู้ ชี่ยวชาญไปทดลองใชก้ บั นักเรยี นกลุ่มเปา้ หมายที่โรงเรียนและเกบ็ รวบรวมข้อมลู ทไ่ี ดจ้ ากการทดลองใชโ้ ดยขอ้ มลู ทเี่ กบ็ ระหวา่ งการทดลองใชห้ นงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ไดแ้ ก่ คะแนนทดสอบ กอ่ นเรยี น-หลงั เรยี น ความพึงพอใจของผ้เู รยี นตอ่ หนังสอื อิเลก็ ทรอนกิ ส์ ความคิดเหน็ ของผ้บู ริหาร เกี่ยวกับผูเ้ ข้ารบั การอบรม 5. โปรแกรมท่ีใชใ้ นการออกแบบบทด�ำ เนนิ เรอ่ื ง โปรแกรมที่ใช้ในการออกแบบบทดำ�เนินเร่ือง ในรูปแบบการอบรมได้ใช้โปรแกรม ไมโครซอฟต์เพาเวอรพ์ อยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) ในการออกแบบบทดำ�เนนิ เรอ่ื ง เน่ืองจากไมโครซอฟต์เพาเวอร์พอยท์เป็นโปรแกรมที่สร้างข้ึนเพ่ืองานนำ�เสนอ โดยเฉพาะ มีความสามารถในการสร้างงานนำ�เสนอได้ง่ายและรวดเร็ว สามารถแก้ไขเปลี่ยนแปลงงาน น�ำ เสนอตามความต้องการได้อยา่ งสะดวก สวยงามและเอฟเฟ็กต์ (Effect) ตา่ ง ๆ กด็ ึงดูดมากกว่า การนำ�เสนอรูปแบบเดิม ความสามารถในการจัดทำ�เอกสารให้มีรูปแบบท่ีสวยงามด้วยกราฟิก แบบใหม่ ซึ่งมีลักษณะเด่นและความสามารถท่ีน่าสนใจของโปรแกรมไมโครซอฟต์เพาเวอร์พอยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) ดังน้ี 5.1 การปรบั แตง่ ขอ้ ความศลิ ปด์ ว้ ย Word Art Style รวมทงั้ การเลอื กสสี นั ตามใจชอบดว้ ย รูปแบบสีทีม่ าพร้อมกับข้อความศลิ ป์
8 หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ 5.2 ปรับแต่งภาพกราฟิกให้สวยงามและรวดเร็ว สำ�หรับผู้ที่ไม่ถนัด ทางด้าน การออกแบบศิลปะ โปรแกรมมีเคร่ืองมือท่ีใช้สำ�หรับแต่งภาพขึ้นมาด้วย ในชื่อเครื่องมือ Picture Styles ซง่ึ เพยี งเราเลอื กรปู แบบทตี่ อ้ งการภาพกจ็ ะถกู ปรับแตง่ ออกมาสวยงามนา่ มอง 5.3 กำ�หนดเอฟเฟก็ ตก์ ารเปล่ยี นสไลด์ หรือการเคลือ่ นไหวของอ็อบเจ็กตไ์ ดง้ า่ ยๆ 5.4 มีสมาร์ทอาร์ต (SmartArt) สำ�หรับงานที่จำ�เป็นต้องสร้างไดอะแกรมหรือ ผงั องคก์ รแลว้ สมารท์ อารต์ จะชว่ ยใหเ้ ราท�ำ งานไดอ้ ยา่ งไมย่ ากเยน็ ทง้ั ยงั ชว่ ยใหม้ คี วามสวยงามมากขนึ้ อกี ดว้ ย เพราะภายในชดุ ตวั เลอื กนจ้ี ะมรี ปู แบบของไดอะแกรมใหเ้ ลอื กมากมายรองรบั กบั งานทกุ ประเภท ดังนั้น การออกแบบบทดำ�เนินเร่ืองด้วย โปรแกรมไมโครซอฟต์เพาเวอร์พอยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) ทำ�ให้ได้บทดำ�เนินเร่ืองที่มีรูปแบบและลักษณะของตัวหนังสือ รูปภาพ สวยงามท�ำ ให้เป็นจดุ เดน่ ดึงดดู ผเู้ รยี น และกระต้นุ ผูเ้ รียน แสดงดงั ภาพ
หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพ่ือส่งเสริมการเรียนรู้ 9 6. โปรแกรมทีใ่ ช้ในการสรา้ งหนงั สอื อเิ ล็กทรอนิกส์ โปรแกรมที่ใช้ในการสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์มีอยู่หลายโปรแกรม เช่น โปรแกรม ฟลบิ อลั บมั้ (Flip Album) หรอื โปรแกรมเดสทอปออเทอร์ แตค่ ณะผเู้ ขยี นไดก้ �ำ หนดใหม้ กี ารพฒั นา หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ให้เป็นรูปแบบเดียวกัน คือ ใช้โปรแกรมเดสทอปออเทอร์ ในการพัฒนา เนื่องจาก จะสามารถใช้หนังสือท่ีพัฒนาขึ้นให้เป็นประโยชน์ อีกทั้งโปรแกรมเดสทอปออเทอร์ เป็นโปรแกรมที่ใช้สำ�หรับสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เอกสารท่ีได้จากการสร้างด้วยโปรแกรม เดสทอปออเทอร์นี้จะมีลักษณะรูปร่างเหมือนหนังสือทั่วไป คือมีปกหน้า สารบัญ ข้อความ รูปภาพ และนอกจากนยี้ ังสามารถที่จะแทรกภาพเคลือ่ นไหว ไฟล์ภาพยนตร์ ไฟลภ์ าพเคลอ่ื นไหว และเสียงบรรยายลงไปในหนังสือได้ โปรแกรมเดสทอปออเทอร์มีจุดเด่นที่ความง่ายในการใช้งาน สามารถสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ได้อย่างรวดเร็ว นอกจากนี้ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ที่ทำ�ด้วย โปรแกรมนี้ยังสามารถเปิดดูในเครื่องคอมพิวเตอร์เคร่ืองใดก็ได้โดยท่ีไม่จำ�เป็นต้องมีโปรแกรม เดสทอปออเทอร์ในเครอ่ื งที่เปิดอย่ไู ด้
บทท่ี 2 โครงสรา้ ง หนังสืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์
โ ค ร ง ส ร้ า ง ห นั ง สื อ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ 11 หนังสืออิเล็กทรอนิกส์มีโครงสร้างเหมือนๆ กับ หนังสือท่ัวๆ ไป โดยจะประกอบด้วย ปกหนา้ -หลงั สารบญั เนอื้ หาภายในเลม่ และดชั นี เนอ้ื หาภายในเลม่ อาจจะแบง่ ออกเปน็ บทแตล่ ะบท มจี ำ�นวนหน้ามากนอ้ ยแตกต่างกันไป ในแตล่ ะหน้าประกอบด้วยตวั อักษร ภาพนง่ิ ภาพเคล่ือนไหว เสยี ง (อาจจะแสดงทนั ทหี รอื ปรากฏเปน็ ปมุ่ ไวใ้ หก้ ดเรยี กกไ็ ด)้ หนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ สจ์ ะแตกตา่ งจาก หนงั สอื ทว่ั ไปในการพลกิ หนา้ โดยทไี่ มไ่ ดม้ กี ารพลกิ หนา้ จรงิ หากแตเ่ ปน็ ไปในลกั ษณะของการซอ้ นทบั กนั การดำ�เนินการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ของคณะผู้เขียนท่ีผ่านมาได้กำ�หนดโครงสร้างของ หนังสอื อเิ ล็กทรอนิกสด์ ังรายละเอยี ดตอ่ ไปน้ี 1. ปกหน้า ปกด้านหน้าของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ซึ่งจะอยู่ส่วนแรก เป็นตัวบ่งบอกว่า หนังสือเล่มน้ีชื่ออะไร ใครเป็นผู้แต่ง สังกัดองค์กรใด เป็นต้น และถือเป็นส่วนท่ีสำ�คัญ เนื่องจากเป็นหน้าแรกที่ผู้เรียนหรือผู้อ่านจะพบก่อนหน้าใดใด ดังน้ัน ปกหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ จึงต้องออกแบบให้มีองค์ประกอบท่ีเร้าใจ และดึงดูดใจผู้อ่านหรือผู้เรียนให้มากท่ีสุด การจัดวาง องค์ประกอบในหน้าปก ควรประกอบด้วยตัวอักษร ภาพ หรืออาจใช้เสียงดนตรีเพื่อสร้าง ความเร้าใจ แสดงดังภาพ
12 โครงสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 2. สาระสำ�คัญ บทสรุปของเน้ือหาเร่ืองใดเรื่องหน่ึงที่ผู้สอนต้องการให้ผู้เรียนจดจำ�ได้ เพ่ือนำ�ไปใช้ ภายหลังจากจบเนื้อหาน้ันแล้ว สาระสำ�คัญคล้ายกับการย่อความ แต่มิใช่การย่อความ บางคนเรียกว่า ประเด็นสำ�คัญ แก่นของเร่ือง หัวใจของเร่ือง ตะกอนความรู้ หลักวิชา เคล็ดวิชา มโนทัศน์พ้ืนฐาน การเขียนสาระสำ�คัญต้องได้ใจความตรงกับเน้ือหาท่ีจะสอน ในหลักสูตรฯ จะกำ�หนดขอบข่ายของสาระสำ�คัญไว้แล้ว ดังนั้น หน้าสาระสำ�คัญในหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ จึงควรออกแบบให้มีองค์ประกอบที่สามารถให้ผู้อ่านหรือผู้เรียนสรุปความได้รวดเร็ว และมคี วามคงทนการเรียนรู้ให้มากทีส่ ุด การจัดวางองคป์ ระกอบในหน้าสาระสำ�คญั ควรประกอบ ด้วยตัวอกั ษร ภาพ หรืออาจใช้เสยี งดนตรีเพื่อสร้างความเร้าใจเช่นเดยี วกันกับปก แสดงดังภาพ
โ ค ร ง ส ร้ า ง ห นั ง สื อ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ 13 3. จุดประสงค์การเรยี นรู้ เป็นจุดประสงค์ที่บ่งชี้พฤติกรรมเฉพาะเจาะจงว่า จะเกิดอะไรข้ึนในตัวนักเรียนหลังจากท่ี ได้ผ่านกิจกรรมการเรยี นรู้เรื่องน้นั ๆ แลว้ การเขียนจดุ ประสงค์การเรียนรู้ ตอ้ งสอดคล้องกับตวั ชวี้ ดั และควรแสดงใหเ้ หน็ ถงึ เปา้ หมายของการเรยี นรทู้ เ่ี ปน็ ภาระงานและพฤตกิ รรมทผี่ เู้ รยี นพงึ แสดงออก ในระดับต่างๆ จุดประสงค์การเรียนรู้ท่ีจะเขียนในหนังสืออิเล็กทรอนิกส์จะครอบคลุมเฉพาะด้าน ความรู้ (knowledge - K) เท่าน้ัน เนื่องจากไม่สามารถวัดด้านทักษะ/ กระบวนการ (process- P) และคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นิยม (attitude-A) เพราะการเรยี นจากหนังสืออเิ ล็กทรอนกิ ส์เปน็ การเรียนด้วยตนเอง ไม่สามารถปฏิบัติในเชิงทักษะได้ นอกจากน้ี ด้านคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม ก็เช่นกัน ไม่สามารถในด้านพฤติกรรมในด้านความมีวินัย ด้านคุณธรรมได้ แต่อย่างไร ก็ตามอาจจะสร้างแบบทดสอบที่ถามเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม ได้โดยการสอบถาม ความคิดเหน็ การปฏิบตั ิตนเองในสถานการณใ์ ดๆ แสดงดงั ภาพเป็นต้น
14 โครงสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 4. สารบญั หน้าสารบัญเป็นหน้าที่แสดงรายการต่างๆ อย่างเป็นหมวดหมู่ เพื่อความสะดวกต่อ ผู้อ่านในการเปิดไปหน้าท่ีต้องการ หน้าสารบัญในหนังสืออิเล็กทรอนิกส์จะแสดงรายการต่างๆ ท่ีผู้พัฒนาจัดไว้ และเชื่อมโยงไปยังหน้าใดใดของแต่ละรายการท่ีผู้อ่านเลือก เป็นการอำ�นวย ความสะดวกให้ผู้อ่านให้สามารถเปลี่ยนหน้าเนื้อหาหรืออื่นๆ ได้รวดเร็วยิ่งขึ้น แสดงดังภาพ 5. ขอ้ สอบก่อนเรยี นและหลงั เรียน หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ข้อสอบก่อนเรียนและหลังเรียนสำ�หรับการวัดผลผู้เรียน การวัดผล เป็นการตรวจสอบว่าผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์การเรียนรู้ที่ตั้งไว้หรือไม่ ซึ่งการวัดผล จะต้องมีวิธีการและเคร่ืองมือท่ีจะตรวจสอบ การวัดผลที่ดีต้องสอดคล้องกับจุดประสงค์ เน้ือหา และกจิ กรรมการเรียนรู้ ดังนั้น ผู้พฒั นาหนังสืออเิ ล็กทรอนิกส์จะต้องพิจารณาข้อสอบกอ่ นเรยี นและ
โ ค ร ง ส ร้ า ง ห นั ง สื อ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ 15 หลังเรยี น ใหส้ อดคล้องกับจดุ ประสงค์ เนื้อหา และกจิ กรรมการเรยี นรู้ที่กำ�หนดไว้ ขอ้ สอบก่อนเรยี น และหลังเรียนในหนังสืออิเล็กทรอนิกส์จะเป็นชุดเดียวกัน อาจจะมีการสลับข้อ หรือสลับตัวเลือก เพื่อมิให้การเรียงลำ�ดับเป็นแบบเดียวกัน การจัดทำ�ข้อสอบก่อนเรียนและหลังเรียนสามารถเป็นได้ ทง้ั แบบเลือกตอบ หรือแบบเตมิ คำ�ก็ได้ ขึน้ อยกู่ ับเป้าหมายของครูผ้พู ฒั นา นอกจากน้ีจ�ำ นวนขอ้ ของ ข้อสอบก่อนเรียนและหลังเรียนก็เป็นไปตามจุดประสงค์ท่ีต้ังไว้ โดยจะต้องให้ครบตามจุดประสงค์ หน้าข้อสอบก่อนเรียนและหลังเรียนในหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ สามารถออกแบบให้มี องค์ประกอบท่ีสามารถให้ผู้อ่านหรือผู้เรียนตีความโจทย์ได้รวดเร็ว ดังน้ัน ในหน้าอาจประกอบ ด้วยทงั้ ตัวอักษร ภาพ หรอื อาจใช้เสียงดนตรจี ังหวะช้า ๆ เพ่อื ชว่ ยในดา้ นการจินตนาการความคิด ในการตอบโจทย์ แสดงดังภาพ
16 โครงสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 6. เนอ้ื หา เป็นเน้อื หามรี ายละเอียดท่ีกระชับ เปน็ เรอ่ื งที่จะนำ�มาใช้ในการจดั การเรยี นรู้ การจัดตอ้ งให้ เปน็ ไปตามล�ำ ดบั สอดคลอ้ งกบั จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ และเหมาะสมกบั ผเู้ รยี น การน�ำ เสนอในแตล่ ะ หนา้ ของหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ สจ์ ะตอ้ งเสนอเพยี งสาระเดยี ว ไมค่ วรน�ำ เสนอสาระทมี่ ากกวา่ หนงึ่ สาระ เชน่ ถา้ จะใหค้ วามรูเ้ รอ่ื งพระรัตนตรัย โดยมเี นอ้ื หาดังนี้ ความหมายของพระรัตนตรยั องคป์ ระกอบพระรัตนตรยั ความหมายพระพุทธ ความหมายพระธรรม ความหมายพระสงฆ์ ดังนั้น ในการออกแบบจ�ำ นวนหนา้ ควรประกอบด้วยจำ�นวน 5 หนา้ ไมค่ วรออกแบบให้ หนา้ ทห่ี น่ึงประกอบไปดว้ ย 2 สาระ เชน่ สาระเนอื้ หาความหมายของพระรตั นตรยั และองคป์ ระกอบ พระรตั นตรยั เปน็ ตน้ การน�ำ เสนอในลกั ษณะนจ้ี ะชว่ ยใหผ้ เู้ รยี นเขา้ ใจเนอื้ หามากยงิ่ ขน้ึ และไมส่ บั สน แสดงดงั ภาพ
โ ค ร ง ส ร้ า ง ห นั ง สื อ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ 17 หนา้ เนอื้ หาในหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ควรออกแบบใหม้ อี งคป์ ระกอบทสี่ ามารถใหผ้ อู้ ่านหรอื ผู้เรียนเข้าใจเน้ือหาได้รวดเร็วมากท่ีสุด ดังน้ันในหน้าต้องประกอบด้วยท้ังตัวอักษร ภาพ วีดิทัศน์ หรืออาจใช้เสียงบรรยายประกอบเนื้อหา เพ่ือช่วยในด้านความน่าสนใจในเน้ือหา และความคงทน ในเน้อื หามากยงิ่ ขึ้น 7. กจิ กรรมเสรมิ ทักษะ กิจกรรมเสริมทักษะในหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ จะกระตุ้นการตอบสนองต่อบทเรียน หากผู้เรียนได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนการสอน การร่วมตอบคำ�ถามก็จะเป็นการกระตุ้น ให้ผู้เรียนแสดงความสามารถหรือมีโอกาสตอบสนองต่อสิ่งเร้าหรือสาระที่เรียนได้ดีกว่าที่จะให้ ผเู้ รยี นเป็นฝา่ ยรบั เพียงอยา่ งเดียว ดงั นนั้ ครูผูพ้ ัฒนาหนังสืออเิ ล็กทรอนิกสจ์ ะตอ้ งออกแบบกิจกรรม เสรมิ ทกั ษะเพอ่ื ย�้ำ ซ�ำ้ ทวนความรแู้ กผ่ เู้ รยี น โดยอาจจะเปน็ ค�ำ ถามเพอื่ ทบทวนความรู้ การอธบิ ายซ�้ำ ในบางประเด็น การมีวีดิทัศน์เสริมความรู้ เป็นต้น โดยท่ีกิจกรรมควรสอดคล้องกับจุดประสงค์ การเรียนรู้ที่ตั้งไว้ ดังนั้นหน้ากิจกรรมเสริมทักษะในหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ต้องประกอบด้วย ท้งั ตวั อกั ษร ภาพ หรอื อาจใช้เสยี งบรรยายประกอบเนอื้ หาหรอื วีดิทัศน์ เพื่อช่วยในด้านการยำ้� ซำ้� ทวนความรูแ้ กผ่ ูเ้ รียน และมีความคงทนในเนื้อหามากยงิ่ ข้นึ แสดงดงั ภาพ
18 โครงสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 8. เอกสารอ้างอิง รายการเอกสารสง่ิ พิมพ์ หรอื สอื่ อ่ืนใด ทค่ี รผู ้ผู ลติ หนังสืออเิ ลก็ ทรอนกิ สใ์ ช้ในเอกสารผลงาน ของตนเอง ตอ้ งมกี ารอ้างอิงทางบรรณานุกรม การแสดงรายการทางบรรณานกุ รมไวท้ ่ีผลงานจงึ นบั เป็นการให้ความเคารพผลงานทางปัญญาท่ีผู้อ่ืนได้แสดงไว้ อีกทั้งยังมีประโยชน์ในการแสดงที่มา ทไี่ ปขององคค์ วามรใู้ นเรอ่ื งนน้ั ๆ ท�ำ ใหผ้ สู้ นใจสามารถตดิ ตามพฒั นาการของเรอื่ งนนั้ ไดใ้ นโอกาสหนา้ ดังนั้น ในหนังสืออิเล็กทรอนิกส์จึงมีหน้าเอกสารอ้างอิง เพ่ือระบุแหล่งที่มาของเนื้อหา รูปภาพ วดี ิทัศน์ หรืออื่น ๆ แสดงดังภาพ
โ ค ร ง ส ร้ า ง ห นั ง สื อ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ 19 9. ผู้จดั ท�ำ หนงั สอื อิเลก็ ทรอนกิ สค์ วรมหี น้ามีหน้าผ้จู ดั ทำ� เพื่อระบชุ อ่ื ผ้พู ฒั นา รูป ท่ีอยู่ เบอรโ์ ทรศัพท์ ในการติดตอ่ หากว่าผ้สู นใจอาจตอ้ งการติดตอ่ ในภายหลงั แสดงดงั ภาพ
บทที่ 3 การจัดท�ำ บทด�ำ เนินเรื่อง
การจัดทำ�บทดำ�เนินเร่ือง 21 การจัดทำ�บทดำ�เนินเรื่องสำ�หรับหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เป็นการออกแบบหน้าจอ คอมพิวเตอร์ของสื่อในแต่ละหน้า การจัดองค์ประกอบ โดยการนำ�สาระและเคร่ืองมือต่างๆ จาก แผนการสอนมาออกแบบและสร้างบทดำ�เนินเรื่อง ท้ังนี้ การออกแบบและเขียนบทดำ�เนินเรื่อง จะใชไ้ ฟล์ตน้ แบบในโปรแกรมไมโครซอฟต์เพาเวอรพ์ อยท์ 2007 (Microsoft PowerPoint 2007) ซ่ึงวางองค์ประกอบของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เรียบร้อยแล้ว ผู้พัฒนาสามารถปรับแก้ ดังต่อไปน้ี 1. การจดั การข้อความ 1.1 การพิมพ์ข้อความ เล่ือนตัวชี้เมาส์ไปบริเวณกล่องข้อความ ตัวช้ีเมาส์จะเปล่ียนเป็น คลิกบริเวณขอ้ ความ และสามารถพมิ พข์ ้อความเพม่ิ ได้ แสดงดงั ภาพ
22 การจัดทำ�บทดำ�เนินเรื่อง 1.2 การคัดลอกและวางข้อความ 1. เปดิ โปรแกรมไมโครซอฟท์เวริ ์ด คลิกเมาสค์ ้างไว้แรเงาเลือกข้อความท่ีตอ้ งการคดั ลอก แสดงดังภาพ 1 คลิกขวาพ้ืนทแ่ี รเงา ใช้ค�ำ สั่ง “คดั ลอก หรอื COPY” 2. เปดิ สลบั มายงั โปรแกรมไมโครซอฟทเ์ พาเวอรพ์ อยท์ คลกิ บรเิ วณทตี่ อ้ งการวางขอ้ ความ แสดงดงั ภาพ 2 คลิกขวาตำ�แหนง่ ท่ีตอ้ งการ วาง เลอื กคำ�ส่ัง “วาง”
การจัดทำ�บทดำ�เนินเรื่อง 23 1.3 การตกแต่งข้อความ 1. แรเงาขอ้ ความทีต่ อ้ งการตกแตง่ 2. ณ แท็บ “หน้าแรก” สามารถแกไ้ ขรปู แบบขอ้ ความ แสดงดงั ภาพดงั น้ี 1 รปู แบบตัวอักษร 2 ขนาดตัวอักษร ตวั หนา ตัวเอยี ง ขีดเส้นใต้ 3 4 การวางแนวตวั อกั ษร 3. ณ แท็บ “รูปแบบ” สามารถแกไ้ ขข้อความเปน็ อกั ษรศลิ ป์ แสดงดงั ภาพดงั นี้ 1 คลกิ เพม่ิ เตมิ ดรู ปู แบบ
24 การจัดทำ�บทดำ�เนินเร่ือง 1 เลอ่ื นตวั ชเ้ี มาส์ ชร้ี ปู แบบทต่ี อ้ งการ ขอ้ ความทเ่ี ลอื กจะเปลย่ี นรปู แบบตามท่ี เมาสช์ ้ี หากตอ้ งการใหค้ ลกิ เลอื ก 2. การจดั การรูปภาพ 2.1 การแทรกรปู ภาพ เลอื กแทบ็ “แทรก” ท่เี มนูด้านบน และเลอื ก “รูปภาพ” แสดง ดงั ภาพดังนี้ 1 คลกิ เลอื ก “รปู ภาพ”
การจัดทำ�บทดำ�เนินเร่ือง 25 2 3 เลอื กรปู ทต่ี อ้ งการ คลกิ “แทรก” 4 รปู ภาพจะอยใู่ นหนา้ จอ
26 การจัดทำ�บทดำ�เนินเรื่อง 2.2 การย่อ/ขยายและการเคลอ่ื นย้าย 1 คลกิ รปู ภาพจะ ปรากฏจดุ ท่ีขอบภาพ 3 2 เลอ่ื นตวั ชเ้ีมาสไ์ ปทจ่ี ดุ มมุ ภาพ เลอ่ื นตวั ชเ้ี มาสไ์ ปทภ่ี าพ ตวั ชเ้ี มาสจ์ ะเปลย่ี นเปน็ ตวั ชเ้ี มาสจ์ ะเปลย่ี นเปน็ คลกิ คลกิ เมาสค์ า้ งไว้ เลอ่ื นเขา้ เพอ่ื ยอ่ เมาสค์ า้ งไว้ แลว้ เคลอ่ื นรปู ภาพไป เลอ่ื นออกเพอ่ื ขยาย ต�ำ แหนง่ ทต่ี อ้ งการ 2.3 การตกแตง่ รูปภาพ คลกิ เลอื กรปู ภาพ เลอื กแทบ็ “รปู แบบ” ทเี่ มนูดา้ นบน 1 ดูรปู แบบเพม่ิ เตมิ ทีม่ ี
การจัดทำ�บทดำ�เนินเร่ือง 27 2 เลอ่ื นตวั ชเ้ี มาสช์ ร้ี ปู แบบทต่ี อ้ งการ รปู ภาพทเ่ี ลอื กจะเปลย่ี นรปู แบบตามท่ี เมาสช์ ้ี หากตอ้ งการใหค้ ลกิ เลอื ก 3. การแปลงภาพน่งิ เพาเวอร์พอยท์เป็นรปู ภาพ แสดงดังภาพ 1 คลกิ สัญลักษณไ์ มโครซอฟท์ 2 เลอื ก “บันทกึ เป็น” 3 คลกิ เลอื ก “รปู แบบอื่นๆ”
28 การจัดทำ�บทดำ�เนินเรื่อง 4 เลอื กไดรฟ์ ทตี่ ้องการเกบ็ ข้อมลู 6 คลิกเลือกรูปแบบไฟล์ “JPEG” 5 คลกิ ช่องบนั ทกึ 7 คลกิ “บันทกึ ” 8 คลิก “ทุกๆภาพน่งิ ” เพื่อแปลงเป็น รปู ภาพทั้งหมด
การจัดทำ�บทดำ�เนินเร่ือง 29 9 เม่อื แปลงเปน็ ภาพเสรจ็ แลว้ คลิก “ตกลง”
บทที่ 4 เริม่ ต้นสรา้ ง หนังสอื อเิ ลก็ ทรอนิกส์
เร่ิมต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 31 1. การเปิดใช้งานโปรแกรมเดสทอ๊ ปออเทอร์ (Desktop Author) 1. ใหค้ ลกิ ท่ปี ่มุ Start 2. หลังจากนนั้ คลิกทีเ่ มนู AllProgram แสดงดงั ภาพ 2 คลิก “All Programs” 1 คลกิ “Start”
32 เร่ิมต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 3. คลิกโปรแกรม Desktop Author แลว้ คลกิ เพ่อื เปิดโปรแกรม 3 คลกิ “Desktop Author”
เร่ิมต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 33 2. การตงั้ ค่าหนา้ กระดาษหนังสอื อิเล็กทรอนกิ ส์ เม่ือเปิดโปรแกรม Desktop Author จะปรากฏหน้าต่างทำ�งานของโปรแกรมที่พร้อมจะ ทำ�งาน ขนั้ ตอนการต้งั คา่ หน้ากระดาษ 1. คลกิ ไอคอน (New) เพ่ือเริ่มสร้างชิ้นงานใหม่ แล้วจะปรากฏหน้าต่าง BookProperties เพอ่ื ตั้งคา่ ส่วนตา่ งๆ ของกระดาษ 2. กำ�หนดขนาดหน้ากระดาษ โดยมคี วามกวา้ ง (Width) 970 Pixels ความสงู (Height) 670 Pixels 3. ตั้งค่าพื้นหลัง (Start with Background Window) ให้คลิกที่ช่องแล้วทำ� “เครือ่ งหมายถกู ” 4. ตัง้ ค่าการเปดิ หนา้ กระดาษ (Page Turn Speed) จะมที ั้งหมด 4 ระดับ ได้แก่ Slow, Medium, Fast, SuperFly ให้เลือกเป็น “ Fast ” 5. ตั้งค่าการสำ�รองไฟลช์ ้ินงาน (Book Backup Files) ใหเ้ ลอื กเป็นเลข “ 1” 6. ตั้งค่าปุ่ม (Book Button) ให้คลิกท่ีปุ่ม Setting หลังจากนั้นคลิกปุ่ม“Clear All Buttons ” 7. คลกิ ท่ปี มุ่ Ok เพ่อื จบการตัง้ ค่าหนา้ กระดาษ แสดงดังภาพ
34 เร่ิมต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 4 5 width 960 pixel Height 670 pixel 6 12 3 78
เริ่มต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 35 9 3.การนำ�เข้ารปู ภาพท่แี ปลงจากเพาเวอร์พอยท์ 3.1 ปรบั มมุ มองหนา้ จอโปรแกรมเดสทอปออรเ์ ทอรใ์ หม้ องเหน็ ขอบบนดา้ นซา้ ย เพอ่ื ความ สะดวกในการน�ำ รูปภาพมาวาง โดยการเลื่อนสกอบารด์ า้ นขวาและด้านล่าง แสดงดงั ภาพ ย่อหนา้ ตา่ งใหเ้ ลก็ 2 1 เล่อื นสกอบารด์ ้านขวาและ ลา่ ง เพื่อใหเ้ ห็นขอบหนังสอื
36 เริ่มต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 3.2 เปดิ โฟลเดอรร์ ปู ภาพที่แปลงจากเพาเวอรพ์ อยท์ แล้วย่อหนา้ ตา่ งให้เลก็ ลง ปรับมมุ มองหนา้ จอโปรแกรมเดสทอปออรเ์ ทอร์ และโฟลเดอรใ์ หม้ องเหน็ ทงั้ สองหนา้ ตา่ ง เพอื่ ความสะดวก ลากรูปภาพจากโฟลเดอรม์ าวางทโ่ี ปรแกรม 3.3 คลิกเลือกรูปภาพจากโฟลเดอร์มาวางท่ีโปรแกรมเดสทอปออร์เทอร์ โดยวางให้ชิด มุมบนดา้ นซา้ ยพอดี
เริ่มต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 37 3.4 เพิ่มหน้าวา่ ง แล้วลากวางภาพถดั ไป ท�ำ จนครบทกุ ภาพ 1 เพิม่ หน้าวา่ ง 4. การปิดปกหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 4.1 สรา้ งกล่องสเี พือ่ ปิดปก แสดงดังภาพ 1 แทรกกลอ่ งสี
38 เริ่มต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 2 ก�ำ หนดสี 3 คลิก OK 4 ขยายกลอ่ งสใี หป้ ิดครึง่ หนา้
เริ่มต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 39 4.2 กำ�หนดค่าความโปรง่ ใสให้กล่องสี แสดงดงั ภาพ 1 คลิก “Properties” 2 Book Transparency คลกิ “Setting” คลิก “With Transparency” กรณปี กหน้าเลอื กชอ่ ง Eazy Cover Shape กรณีปกหนา้ เลือกชอ่ ง Eazy Back Cover 3 คลิก Select เลือกสที ง้ั 2 ช่อง 4
40 เริ่มต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 5 ก�ำ หนดสี 6 คลิก OK คลกิ OK 7
เริ่มต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 41 8 คลกิ OK คลิก Package 9 เพื่อดผู ลงาน
42 เริ่มต้นสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 5. การบนั ทึกไฟล์หนงั สืออเิ ลก็ ทรอนิกส์ แสดงดงั ภาพ 1 คลกิ File 2 คลิก Save 3 เลอื กโฟลเดอรเ์ ดยี วกนั กบั ที่เกบ็ ภาพนง่ิ จากเพาเวอร์พ้อยน์ 4 ตั้งชอื่ คลิก Save 5
บทท่ี 5 การสร้างสารบญั และ การสรา้ งปุม่ เช่ือมโยง
44 การสร้างสารบัญและการสร้างปุ่มเชื่อมโยง องคป์ ระกอบของหนงั สอื ทว่ั ไปตอ้ งประกอบไปดว้ ยหนา้ สารบญั เ พอ่ื ใหผ้ ใู้ ชห้ นงั สอื ไดส้ ะดวก ในการค้นหาเน้ือหาที่ต้องการ เช่นเดียวกันกับหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ส่วนของสารบัญจะเป็นส่วนท่ี ชว่ ยใหผ้ ใู้ ชส้ ามารถใชง้ านหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ สไ์ ดส้ ะดวกและงา่ ยขน้ึ ท�ำ ใหไ้ มต่ อ้ งเปดิ คน้ หาทลี ะหนา้ และสามารถคลิกแลว้ เชอื่ มโยงไปหนา้ ตา่ งๆ ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ในขณะเดยี วกนั หนังสอื อเิ ลก็ ทรอนิกส ์ ก็จำ�เป็นจะต้องมีปุ่มในการเชื่อมโยงหน้าหนังสือเพ่ือให้ผู้ใช้สะดวกในการใช้งานมากย่ิงข้ึน โดย เฉพาะเมื่อผู้ใชต้ อ้ งการเปดิ หน้าหนังสือกลบั ไปกลับมา หน้าสารบญั และปมุ่ เช่อื มโยงจงึ เป็นสว่ นที่มี ความจำ�เป็นในการใช้หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ในบทน้ีจะเป็นการสรา้ งหน้าสารบัญและการสร้างปุ่ม เชอ่ื มโยง โดยมขี ั้นตอนดังนี้ 1. การสรา้ งสารบัญ เครือ่ งมอื ทใ่ี ชใ้ นการสร้างหนา้ สารบัญ 1 Insert Box 2 Change Link เพ่อื ใหส้ ะดวกในการสรา้ งหนา้ สารบญั ก่อนท่ีเราจะทำ�การสร้างการเชอ่ื มโยงของสารบัญ จะตอ้ ง ท�ำ การเช็คหนา้ หนังสอื และทำ�การจดหัวข้อตา่ ง ๆ ว่าอยูท่ ่หี นา้ ใดของโปรแกรม DeskTop Author ก่อน โดยหนา้ ของโปรแกรมสามารถดไู ดจ้ ากบรเิ วณบรรทดั สดุ ทา้ ยของโปรแกรม ดงั รปู อยหู่ นา้ ท่ี 4 จากจ�ำ นวน 58 หนา้
Search
