Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore tos-sa-chart-ja-dok

tos-sa-chart-ja-dok

Published by E-book Bang SAOTHONG Distric Public library, 2019-05-03 12:21:30

Description: tos-sa-chart-ja-dok

Search

Read the Text Version

www.kalyan

namitra.org

คำนำ ภาพและเนอื้ หาทศชาตชิ าดกท่ปี รากฏในหนังสอื เล่มนี้ นำมาจากบอร์ด นทิ รรศการทจ่ี ดั แสดง ณ มหารัตนวิหารคด วัดพระธรรมกาย ในวนั รวมพลงั เด็กดี V-Star ผู้นำฟืน้ ฟูศลี ธรรมโลก ครงั้ ที่ ๒, ๓ ซงึ่ พระราชภาวนาวสิ ุทธ์ ิ (หลวงพ่อธัมมชโย) เปน็ ผดู้ ำรใิ หจ้ ัดข้นึ โดยแตล่ ะครั้งมีเด็กด ี V-Star จากกว่า ๕,๐๐๐ โรงเรียนทว่ั ประเทศ จำนวนกว่า ๕๐๐,๐๐๐ คนมาร่วมงาน ทศชาตชิ าดกเปน็ ประวัตกิ ารสรา้ งบารมใี น ๑๐ พระชาตสิ ุดทา้ ยของ พระสัมมาสมั พุทธเจ้าพระองคป์ ัจจุบัน คอื พระสมณโคดมพุทธเจา้ ซึง่ ในแตล่ ะ ชาตพิ ระองค์ไดท้ รงบำเพ็ญบารมอี ย่างเขม้ ข้นชนดิ เอาชวี ติ เป็นเดิมพนั โดยมี ความโดดเด่นแตกตา่ งกนั ไปในแต่ละชาติจนครบทง้ั ๑๐ ทัศ คอื เนกขัมมบารม ี วริ ิยบารมี เมตตาบารมี อธษิ ฐานบารม ี ปญั ญาบารมี ศลี บารม ี ขนั ตบิ ารม ี อุเบกขาบารม ี สัจบารมี และทานบารมี www.kalyan

การบำเพ็ญบารมีของพระสัมมาสัมพุทธเจา้ ไมไ่ ด้มีเพียง ๑๐ ชาตสิ ดุ ท้าย นีเ้ ท่าน้นั กอ่ นหนา้ นี้พระโพธิสตั วไ์ ด้สงั่ สมบารมีอยา่ งตอ่ เนอื่ งมาเป็นเวลาถงึ ๒๐ อสงไขยกับอีกแสนมหากัป กวา่ จะตรัสรเู้ ปน็ พระสมั มาสัมพุทธเจา้ namitra.org

คำวา่ บารมีิ มีนยั ๒ ประการ คอื ๑.หมายถงึ บญุ ที่มคี ณุ ภาพพเิ ศษ อนั เกดิ จากการอุทศิ ชวี ิตสร้างบญุ นน้ั ดงั นนั้ บุญทีไ่ ดจ้ ึงมีคุณภาพเหนือกว่าการสรา้ งบญุ แบบธรรมดาสามญั ๒.หมายถึง นิสยั ทเ่ี กดิ จากการทำความดีอยา่ งเอาชวี ิตเปน็ เดิมพนั ซง่ึ ต้องทำซำ้ แล้วซำ้ เล่า จนกระท่ังกลายเปน็ นสิ ัยที่ดตี ิดตัวไปขา้ มภพข้ามชาติ ซึง่ จะนำพาชวี ิตของเราให้ประสบแต่ความเจริญ รุ่งเรอื งตัง้ แต่ชาตินี้ และตลอดไป ทกุ ภพทกุ ชาติ www.kalyan

การสรา้ งบารมีไมไ่ ดจ้ ำกัดเฉพาะพระโพธิสตั ว์ ผปู้ รารถนาพระโพธิญาณเทา่ นัน้ แตเ่ ปน็ สง่ิ ท่ที ุกคนจำเปน็ ต้องบำเพญ็ ให้ยงิ่ ๆ ขนึ้ ไป ทง้ั นี้เพอ่ื สรา้ งนสิ ยั ด ี ๆ ไปกำจดั นิสัยทไ่ี มด่ ี ซง่ึ จะนำบาปอกุศล และความเสื่อมมาสู่ชวี ติ ของเรา การสร้างบารมี ๑๐ ทัศ สามารถทำได้ทุกวนั ดว้ ยการทำทาน รกั ษาศีล และ เจรญิ ภาวนา บญุ กุศลทีเ่ ราหมัน่ ทำในวันน้ี สักวันหนง่ึ ยอ่ มเพ่ิมพนู กลายเป็นบารมี ๑๐ ทัศทีเ่ ต็มเปย่ี ม และจะนำพาเราไปสเู่ ปา้ หมายอันสงู สดุ คอื พระนิพพาน ซง่ึ จะ ชว่ ยให้หลุดพน้ จากการเวียนว่ายตายเกดิ ในสังสารวฏั ไดอ้ ยา่ งแทจ้ รงิ namitra.org

ทศชาตชิ าดก สารบัญ ๘ ๑.เตมิยชาดก ๑๐ พระเตมยี ์ ผยู้ ง่ิ ดว้ ยเนกขัมมบารมี ๑๘ ๒.มหาชนกชาดก พระมหาชนก ผยู้ ิ่งดว้ ยวิริยบารม ี ๒๖ ๓.สุวรรณสามชาดก สวุ รรณสาม ผ้ยู งิ่ ดว้ ยเมตตาบารมี ๓๔ ๔.เนมริ าชชาดก พระเนมริ าช ผูย้ ิง่ ดว้ ยอธิษฐานบารม ี ๔๒ ๕.มโหสถชาดก มโหสถบณั ฑติ ผยู้ ิง่ ดว้ ยปัญญาบารมี ๕๐ ๖.ภูรทิ ัตชาดก ภูริทตั นาคราช ผยู้ ิ่งดว้ ยศลี บารมี www.kalyan

๗.จนั ทกมุ ารชาดก ๕๘ พระจันทกุมาร ผยู้ งิ่ ดว้ ยขันตบิ ารมี ๘.มหาพรหมนารทกัสสปชาดก ๖๖ มหาพรหมนารทะ ผู้ย่งิ ดว้ ยอุเบกขาบารม ี ๙.วิธรุ ชาดก ๗๔ วธิ ุรบณั ฑิต ผยู้ ง่ิ ดว้ ยสัจบารมี ๑๐.มหาเวสสันดรชาดก ๘๒ พระเวสสนั ดร ผยู้ ิง่ ดว้ ยทานบารมี เกรด็ น่ารูเ้ กีย่ วกบั ทศชาตชิ าดก เกม V-Star มหาสนกุ กระตกุ ความคดิ กระตุ้นความดี รายนามเจ้าภาพ ๙๐ ๑๑๐ ๑๑๖ namitra.org

ทศชาติชาดก  ทศชาติชาดก www.kalyan

ทศชาติชาดก namitra.org

ผู้ย่งิ ดว้ ยเนกขัมมบารมี 10 www.kalyan

๑ เตมยิ ชาดกเป็นเรอ่ื งราวในอดีตของพระสัมมาสมั พทุ ธเจ้า ท่ีทรงบำเพ็ญเนกขมั มบารมี โดยเอาชีวิตเป็นเดิมพัน (เนกขัมมะ หมายถึง การออกจากกาม, การออกบวช) ในพระชาตนิ ี้ พระโพธสิ ัตว์ทรงสละราชสมบตั ิ เพือ่ ออกผนวชบำเพ็ญเนกขัมมบารมี โดยไมอ่ าลยั อาวรณก์ ับความสุขทางโลก ซึ่งถอื เป็นสิ่งทีท่ ำไดย้ ากยิ่ง แตท่ พ่ี ิเศษยงิ่ กวา่ น้ันกค็ อื ทรงใช้ความอดทนอย่างยง่ิ ยวดตลอดเวลา ๑๖ ปี กว่าจะบรรลเุ ป้าหมายในการออกผนวช ดังนั้น การบำเพญ็ เนกขัมมบารมีของพระองค ์ จึงเปน็ สง่ิ ที่มนุษย์ธรรมดาสามัญยากจะทำได้ เขา้ ทำนองว่า “ยอมตาย ไมย่ อมเปน็ ทาสกิเลสกาม” นน่ั เอง namitra.org

12 พระเตมยี ์ ผ้ยู ิ่งดว้ ยเนกขัมมบารมี www.kalyan

ราชกุมาร ผทู้ รงหวาดกลัวภยั ในนรก ในอดีตกาลพระโพธิสตั วจ์ ตุ ิจากสวรรคช์ ้นั ดาวดึงส์ มาบงั เกิดเป็นพระราชโอรสของพระเจ้ากาสกิ ราช กษัตริยเ์ มอื งพาราณสี และพระนางจนั ทาเทวี ทรงพระนามวา่ “พระเตมิยกมุ าร” หรอื พระเตมีย ์ ขณะที่ทรงมีพระชนมายไุ ด ้ ๑ เดือน ทอดพระเนตรเหน็ พระราชบิดารบั สง่ั ลงโทษพวกมหาโจร จึงทรงดำรวิ ่า “ในอนาคตถา้ เราได้เป็นกษัตริยก์ ค็ งตอ้ งสง่ั ใหเ้ ฆี่ยนตี หรอื ฆ่าฟนั ผู้อ่นื เชน่ เดียวกัน และเมอ่ื ตายไปกจ็ ะต้องตกนรกอยา่ งแนน่ อน” พระเตมยี ท์ รงหวาดกลวั บาปกรรมเป็นอยา่ งยงิ่ จึงทรงหาวธิ ีท่จี ะหนอี อกจากพระราชวัง 13 namitra.org

14 พระเตมยี ์ ผ้ยู ิ่งดว้ ยเนกขัมมบารมี www.kalyan

ยอมทนทกุ ข์ ๑๖ ปี เพอ่ื อิสรเสรีท่ีแท้จรงิ นบั จากน้ันเป็นต้นมา พระเตมีย์จึงทรงแกลง้ ทำเปน็ คนง่อยเปล้ยี หหู นวก และเปน็ ใบ้ พระองค์ตอ้ งทรงอดทนตอ่ การทดสอบของพระราชบดิ า และเหลา่ อำมาตย ์ หลายประการ เช่น การเอาขนมรสอรอ่ ยมาล่อ การเอาไฟ เอาชา้ ง และงูมาข ู่ เอาน้ำออ้ ยมาทาตัวแล้วปล่อยใหแ้ มลงวนั มารุมดดู นำ้ ออ้ ย ทำใหท้ รงเจบ็ ปวดราวกบั ถูกเขม็ แทงทวั่ ตัว รวมทั้งเอาดาบมาวางที่พระศอ (คอ) แลว้ ทำทา่ เหมือนจะตดั พระศอ เป็นต้น แตพ่ ระเตมยี ์ไมท่ รงหวนั่ ไหว ทรงทำเปน็ หหู นวก เปน็ ใบ้ และไม่เคลอ่ื นไหวเลยตลอดเวลา ๑๖ ป ี ต่อมาโหรทำนายวา่ พระเตมียเ์ ปน็ ตัวกาลกณิ ี พระราชบดิ าจงึ ทรงรบั ส่ังให้นำพระองคไ์ ปฝงั ท่ปี า่ ชา้ ผีดิบ 15 namitra.org

16 พระเตมยี ์ ผ้ยู ิ่งดว้ ยเนกขัมมบารมี www.kalyan

นำมหาชน ส่หู นทางพ้นทุกข์ ในปา่ ชา้ ผดี ิบ พระเตมีย์ทรงแสดงให้นายสารถรี ถม้า ทีก่ ำลงั ขุดหลุมฝงั พระองคเ์ หน็ วา่ พระองค์ไม่ไดพ้ กิ ลพกิ ารแตอ่ ย่างใด แต่ทรงปรารถนาท่จี ะออกผนวช บำเพญ็ เนกขัมมบารม ี จึงทรงอดทนทำเปน็ คนพกิ ารนานถึง ๑๖ ปี นายสารถไี ด้กลับไปแจง้ ข่าวแกพ่ ระเจา้ กาสิกราชและพระนางจนั ทาเทว ี ทั้ง ๒ พระองค์ ไดเ้ สดจ็ ตามมาพรอ้ มดว้ ยขา้ ราชบรพิ ารและชาวเมือง ในทีส่ ดุ พระราชบดิ า พระราชมารดา และผู้ติดตาม ต่างพากันออกบวชเป็นฤๅษี ฤๅษิณี จนได้สำเร็จอภญิ ญาสมาบตั ิ เมอื่ สิ้นอายุขยั ไดไ้ ปบังเกดิ ในพรหมโลก 17 namitra.org

พผู้ยริ่งะดว้มยหวริ าิยชบนารกมี 1 www.kalyan

๒ มหาชนกชาดกเปน็ เรอื่ งในอดตี ของพระสัมมาสมั พทุ ธเจ้า ทที่ รงเอาชวี ติ เปน็ เดิมพนั ในการบำเพญ็ วริ ยิ บารมีอย่างย่ิงยวด (วริ ยิ ะ หมายถงึ ความเพยี ร) แม้ว่าจะมีอปุ สรรคมากมายเพียงใด กย็ ังคงพากเพยี รจนกระทัง่ บรรลเุ ปา้ หมาย โดยไมล่ ะทง้ิ ความตง้ั ใจ เขา้ ทำนองว่า “ยอมตาย ไม่ยอมทอ้ ” น่นั เอง ซ่งึ ความเพียรน้ี เปน็ อปุ นิสัยท่ฝี งั แนน่ อยใู่ นใจของพระโพธสิ ัตวท์ ้งั หลาย ผ้ปู รารถนาความเป็นพระสัมมาสมั พทุ ธเจา้ ซึง่ เราทุกคนควรถือเป็นแบบอย่าง และนำไปปฏบิ ัติ เพราะความเพียรจะชว่ ยให้สามารถทำกิจการงานตา่ ง ๆ สำเรจ็ ลุล่วงไปไดด้ ว้ ยดี และทสี่ ำคัญยังชว่ ยใหห้ ลดุ พ้นจากความทุกขไ์ ดด้ ว้ ย namitra.org

20 พระมหาชนก ผู้ย่งิ ด้วยวริ ิยบารมี www.kalyan

กำเนิดราชกุมาร รัชทายาทแห่งมถิ ิลานคร กาลครง้ั หน่ึง พระเจ้าอริฏฐชนกผคู้ รองราชสมบัตมิ ิถลิ านคร ได้สิน้ พระชนม์ในสงคราม ราชสมบตั ิตกไปเปน็ ของพระอนชุ า ซง่ึ เปน็ ผู้ชนะในการรบ ทำให้พระอคั รมเหสีที่กำลงั ทรงพระครรภ ์ ตอ้ งปลอมเป็นชาวบา้ นหลบหนไี ปตา่ งเมอื ง ตอ่ มาประสูตพิ ระโอรสมผี วิ พรรณงามดง่ั ทองคำ ทรงพระนามว่า“พระมหาชนก” เมื่อพระมหาชนกมีพระชนมายไุ ด ้ ๑๖ พรรษา ทรงตดั สนิ พระทยั เดนิ ทางข้ามมหาสมุทรไปคา้ ขายทีส่ วุ รรณภูม ิ เพ่ือหาทนุ สร้างกองทัพสำหรับไปยดึ ราชสมบตั ขิ องพระราชบดิ า ท่คี วรตกเป็นของพระองคก์ ลับคืนมา 21 namitra.org

22 พระมหาชนก ผู้ย่งิ ด้วยวริ ิยบารมี www.kalyan

บุรุษอาชาไนย ยอ่ มไม่ละทิ้งความเพยี ร เรือที่พระมหาชนกโดยสารไปถูกพายกุ ระหนำ่ คลนื่ ลกู ใหญ ่ ๆ ซัดจนเรือแตก คนอนื่ ๆ ต่างกจ็ มนำ้ ตาย กลายเป็นอาหารของปลา และเตา่ แตพ่ ระมหาชนกทรงปีนข้ึนไปบนยอดเสากระโดงเรือ แล้วทรงกระโดดลงไปให้ไกลทีส่ ดุ เพ่อื ให้พ้นภัยจากสตั วน์ ำ้ และพ้นจากแรงดงึ ดูดของน้ำขณะท่เี รอื จม จากนน้ั ทรงพากเพยี รวา่ ยนำ้ ขา้ มมหาสมทุ รอยู่นานถงึ ๗ วัน โดยมงุ่ ไปทางเมอื งมิถลิ า แม้จะทรงเหนด็ เหนอ่ื ยสักเพยี งใดกไ็ ม่ทรงทอ้ ถอย ทรงยึดม่ันในเปา้ หมายทจ่ี ะกอบกูร้ าชสมบตั กิ ลับคนื มาให้ได ้ เทพธดิ ามณเี มขลาเห็นความเพยี รพยายามของพระมหาชนก ก็เกิดความเลอ่ื มใส จึงอุม้ พระองคเ์ หาะไปสง่ ไวบ้ นแผน่ ศิลามงคล ในพระราชอทุ ยานของมถิ ลิ านคร 23 namitra.org

24 พระมหาชนก ผู้ย่งิ ด้วยวริ ิยบารมี www.kalyan

ธรรมราชา ผเู้ สดจ็ ออกผนวช ในเวลานั้น มิถิลานครกำลังปลอ่ ยรถเทียมม้า เสยี่ งทายหากษตั ริย์พระองค์ใหม ่ เนอ่ื งจากกษัตริย์พระองคเ์ กา่ สิ้นพระชนมโ์ ดยไมม่ รี ชั ทายาท ด้วยบญุ ญาธกิ ารของพระมหาชนก ทำให้รถม้าวง่ิ มาหยดุ ใกลแ้ ผ่นศลิ าท่ีพระองค์บรรทมอย ู่ เหล่าอำมาตยต์ า่ งพร้อมใจกันอภิเษกพระมหาชนกข้ึนเป็นกษตั ริย ์ พระมหาชนกทรงไดร้ าชสมบัตคิ นื มาสมปรารถนา เพราะทรงมีความเพยี รพยายามไม่ท้อถอย หากทรงทอ้ แทก้ จ็ ะทรงจมนำ้ สน้ิ พระชนมไ์ ปแล้ว ไม่มีโอกาสได้ราชสมบตั ิคืนมา ดงั เปา้ หมายทต่ี ง้ั ไว ้ ในเวลาต่อมาพระมหาชนกได้เสด็จออกผนวช เมือ่ สิน้ พระชนมไ์ ดไ้ ปบงั เกิดในพรหมโลก 25 namitra.org

สวุ รรณสาม ผยู้ งิ่ ดว้ ยเมตตาบารมี 26 www.kalyan

๓ สวุ รรณสามชาดกเปน็ เรือ่ งราวในอดตี ของพระสมั มาสัมพทุ ธเจ้า ทท่ี รงบำเพ็ญเมตตาบารมี คือ การแผเ่ มตตาจิตให้สรรพสตั วท์ งั้ ปวง เป็นสุขโดยทว่ั หนา้ กนั ซึง่ เปน็ เรอ่ื งธรรมดาของพระโพธสิ ัตวท์ ้ังหลาย ทม่ี ีความเมตตาตอ่ สรรพสตั ว์ โดยไม่เลอื กชนชนั้ วรรณะ เพศ วยั หรือเผา่ พันธ์ุใด ๆ เพราะท่านคดิ วา่ สัตวโ์ ลก คือ เพอ่ื นร่วมทุกข์ เกดิ แก่ เจ็บ ตาย ดงั นั้นท่านจงึ มคี วามปรารถนาจะนำพาหมู่สตั วข์ า้ มวฏั สงสารไปสนู่ ิพพาน ในพระชาติน้ี พระโพธสิ ัตว์สุวรรณสามไดบ้ ำเพญ็ เมตตาบารมอี ยา่ งย่งิ ยวด แม้ว่าจะถูกประทษุ รา้ ยจนสิ้นชวี ติ กต็ าม การสร้างเมตตาบารมขี องพระโพธิสัตว์ในพระชาตินีจ้ งึ เขา้ ทำนองว่า “ยอมตาย ไม่ยอมไรน้ ้ำใจ” นัน่ เอง namitra.org

2 สวุ รรณสาม ผู้ย่งิ ด้วยเมตตาบารมี www.kalyan

เพยี งมือลบู ครรภ์ ปฏิสนธพิ ลนั บังเกิด ในอดีตกาล มีฤๅษีชื่อทุกลู ฤๅษีและปาริกาฤๅษณิ ีอาศยั อย่ใู นป่าหมิ พานต ์ วันหนึ่งท้าวสกั กะทรงเลง็ เหน็ ว่าฤๅษีทง้ั สองจะมีภัย จึงเสดจ็ มาแนะนำใหท้ ้งั ค่มู ีบุตรไวค้ อยชว่ ยดแู ล โดยใหท้ ุกูลฤๅษีใช้มอื ลูบท้องของปาริกาฤๅษิณใี นชว่ งทมี่ ีระดู เพียงแคน่ ี้นางก็จะต้ังครรภ์ เม่ือเวลาผ่านไป ๑๐ เดอื น ฤๅษิณีกค็ ลอดบตุ ร ผู้มผี ิวพรรณเปลง่ ปลงั่ ดงั่ ทองคำ ใหช้ อื่ วา่ สุวรรณสาม วนั หน่ึงขณะทีส่ ุวรรณสาม อาย ุ ๑๖ ป ี บดิ าและมารดาถกู งูที่อาศยั อยใู่ นจอมปลวกพ่นพษิ ใสจ่ นตาบอดสนิท นบั จากนน้ั สุวรรณสามก็ได้ปรนนิบัตดิ แู ลบิดามารดาเป็นอยา่ งดีเรือ่ ยมา 2 namitra.org

30 สวุ รรณสาม ผู้ย่งิ ด้วยเมตตาบารมี www.kalyan

เจริญเมตตาเปน็ นติ ย์ ไม่เคยคดิ โกรธเคืองใคร สุวรรณสามเปน็ ผู้ทีแ่ ผเ่ มตตาอยูเ่ ปน็ ประจำดว้ ยเมตตาจิต จึงทำใหฝ้ งู สัตวป์ า่ นานาชนิดพากนั เดินตามสุวรรณสามไปในที่ต่าง ๆ วนั หน่งึ สุวรรณสามไปตกั น้ำในแมน่ ำ้ ขณะนน้ั พระเจ้าปลิ ยกั ขราชทรงดักซ่มุ รอลา่ เนอื้ อย ู่ ทรงเห็นสวุ รรณสามมีผิวงามดง่ั ทอง แวดลอ้ มด้วยฝงู สตั ว ์ กท็ รงสงสยั วา่ เปน็ นาคหรือเทวดากันแน ่ จงึ ทรงยิงลกู ศรอาบยาพิษเขา้ ใส ่ เพอ่ื ยับยัง้ ไว้มิใหห้ นีหายไป แม้สุวรรณสามทราบวา่ พระราชาทรงยิงลกู ศรใส่ตน กม็ ิไดโ้ กรธเคืองยงั คงมจี ติ เมตตาอยเู่ สมอ และไดส้ นทนากับพระราชา ด้วยวาจาอนั ไพเราะ กอ่ นทีส่ ุวรรณสามจะสิ้นสติไป พระราชาทรงรบั ปากจะดแู ลบดิ ามารดาของสุวรรณสามไปตลอดชวี ิต 31 namitra.org

32 สวุ รรณสาม ผู้ย่งิ ด้วยเมตตาบารมี www.kalyan

คืนชีวา ด้วยเดชแห่งเมตตาและกตญั ญู ตอ่ มา เมอื่ ทุกูลฤๅษีและปารกิ าฤๅษณิ ที ราบวา่ พระราชาทรงยงิ ลกู ศรใส่สวุ รรณสาม กม็ ไิ ดโ้ กรธเคอื ง แตท่ ูลขอร้องให้ทรงนำพวกตนไปหารา่ งของสวุ รรณสาม เม่ือไปถึงทัง้ คตู่ า่ งครำ่ ครวญอยกู่ ับร่างของบุตรอย่างนา่ เวทนา จากนน้ั ปารกิ าฤๅษณิ ีและทกุ ลู ฤๅษไี ด้อธิษฐาน เอ่ยอ้างคณุ ความดีของสวุ รรณสาม รวมกับแรงอธษิ ฐาน ของนางเทพธิดาพสนุ ธร ี ผู้เป็นมารดาในอดตี ชาตขิ องสวุ รรณสาม ทำให้สวุ รรณสามฟน้ื ขน้ึ มาและไมม่ ีบาดแผลใด ๆ อกี ทั้งดวงตาของฤๅษแี ละฤๅษิณกี ็กลับมองเหน็ ได้ดังเดิม จากน้นั สวุ รรณสามไดถ้ วายโอวาทแดพ่ ระราชา ให้ทรงปกครองบ้านเมืองด้วยทศพิธราชธรรมสืบไป 33 namitra.org

ผู้ยพิ่งดร้วยะอเนธิษมฐิรานาบชารมี 34 www.kalyan

๔ เนมริ าชชาดกเป็นเรื่องราวในพระชาติที่พระสมั มาสัมพุทธเจา้ ทรงบำเพญ็ อธิษฐานบารมยี ิง่ กว่าพระชาตใิ ด ๆ คอื ทรงต้งั ใจอยา่ งแน่วแน ่ ในการทำความด ี โดยการเสด็จออกผนวชเพือ่ กำจดั ทกุ ข์ของตนเองและผ้อู น่ื แมเ้ ปา้ หมายจะยง่ิ ใหญแ่ ค่ไหนกต็ าม แตเ่ มือ่ ทรงตงั้ จติ อธิษฐานเอาไวแ้ ลว้ ก็จะทรงพยายามทำใหส้ ำเร็จใหจ้ งได้ ในพระชาตินพี้ ระเนมริ าชทรงละทิง้ ความสขุ ในพรหมโลก ยอมจตุ ิ (ตาย) มาบังเกิดเป็นมนุษย์ เพ่ือสบื ทอดวงศบ์ รรพชิต (ตระกูลนักบวช) ของพระองคไ์ ว้ ดังที่ทรงเคยอธษิ ฐานไวใ้ นอดีตชาติ การบำเพ็ญอธิษฐานบารมขี องพระโพธิสัตว์ในพระชาติน้ี จงึ เข้าทำนองว่า “ยอมตาย ไมย่ อมเปล่ยี นใจ” นน่ั เอง namitra.org

36 พระเนมิราช ผู้ย่งิ ด้วยอธษิ ฐานบารมี www.kalyan

พรหมโพธิสตั ว์ จตุ เิ พ่อื สืบวงศบ์ รรพชิต ในอดตี กาล พระโพธสิ ตั ว์ทรงบงั เกดิ เป็นกษตั รยิ แ์ หง่ มิถิลานคร วันหน่งึ พระองคท์ อดพระเนตรเหน็ พระเกศา (ผม) หงอกเพยี งเสน้ เดยี ว ก็ทรงออกผนวชเป็นฤๅษี เพราะทรงเหน็ ความไม่เท่ยี งของสังขาร ซึ่งเปน็ สญั ญาณวา่ ความตายไดค้ บื คลานเข้ามาใกล้ทกุ ขณะ และทรงอธษิ ฐานว่า “ขอใหร้ าชตระกูลของเราสืบทอดเช้ือสายแหง่ วงศบ์ รรพชติ เช่นนต้ี ลอดไป” เมอ่ื สวรรคตแลว้ ไปบังเกิดในพรหมโลก ลูกหลานของพระองค์ ไดอ้ อกผนวชสืบวงศบ์ รรพชิตต่อกนั มาประมาณ ๘๔,๐๐๐ พระองค์ ต่อมาพระโพธสิ ัตวท์ รงตรวจดดู ้วยฌานสมาบตั พิ บว่า กษัตรยิ พ์ ระองคต์ อ่ ไป จะไม่สามารถรักษาประเพณีน้ไี ว้ได้ จึงตัดสินใจละท้ิงความสขุ ในพรหมโลก จตุ ิมาบังเกดิ เปน็ “เนมริ าชกมุ าร” เพ่อื สบื ทอดวงศบ์ รรพชิตดงั ที่ทรงเคยอธิษฐานไว้ 37 namitra.org

3 พระเนมิราช ผู้ย่งิ ด้วยอธษิ ฐานบารมี www.kalyan

พระเนมิราช ผู้เปน็ ท่รี ักของมนุษยแ์ ละเทวา ต่อมาเมอื่ พระราชบดิ าของพระเนมิราชเสดจ็ ออกผนวชตามราชประเพณี พระเนมิราชได้ทรงข้นึ ครองราชย์แทน พระองคท์ รงชักชวนราษฎร ให้หมนั่ สงั่ สมบญุ กุศล บา้ นเมอื งจงึ สงบสขุ รม่ เยน็ ตลอดมา ชาวเมอื งนเี้ มื่อถงึ แกก่ รรมก็ไปบังเกดิ เปน็ เทวดาจำนวนมาก ทำใหพ้ ระเจ้าเนมิราชทรงเปน็ ทรี่ ักของทัง้ มนุษย์และเทวดา โดยเฉพาะเทวดาชัน้ ดาวดงึ ส ์ ต่างกป็ รารถนาจะได้ฟงั ธรรมจากพระเจา้ เนมริ าช ทา้ วสกั กะ (พระอินทร์) จึงทรงส่งมาตลี สารถีของพระองค์ นำเทวรถมาอญั เชิญพระเจา้ เนมริ าชเสดจ็ ไปยังสวรรคช์ น้ั ดาวดงึ ส์ เพื่อทรงแสดงธรรม ณ สุธรรมมาเทวสภา 3 namitra.org

40 พระเนมิราช ผู้ย่งิ ด้วยอธษิ ฐานบารมี www.kalyan

ท่องนรกสวรรค์ ยนื ยนั ผลบญุ และบาป กอ่ นทจี่ ะนำเสด็จไปยงั สวรรค์ชน้ั ดาวดึงส์ มาตลีได้นำเสดจ็ พระเจา้ เนมิราช ไปทอดพระเนตรอบายภูม ิ ทรงเหน็ สตั วน์ รกท่กี ำลงั ถกู ทรมานอย่างแสนสาหัส ดว้ ยผลบาปท่ีเคยทำไว ้ จากน้นั นำเสด็จไปทอดพระเนตรวิมาน และสมบตั ิทพิ ย์ของเทวดาในสวรรค์ ทเี่ กิดจากบุญที่เคยทำไว้เมอื่ ตอนเปน็ มนุษย ์ เม่ือพระโพธิสัตวท์ รงแสดงธรรมแก่เหลา่ เทวดาแลว้ ทรงนำเร่อื งราวตา่ ง ๆ ท่ีทรงพบเห็นในนรกและสวรรคม์ าเลา่ ใหม้ นุษย์ฟงั เพ่อื ใหร้ ู้ซึ้งถงึ ผลของบญุ และบาปวา่ มีจรงิ ต่อมา เมอื่ พระเจ้าเนมริ าชทรงมีพระเกศาหงอกเพียงเสน้ เดยี ว ก็ทรงออกผนวช และเปน็ กษัตริย์พระองค์สดุ ทา้ ยทีส่ ืบต่อราชประเพณนี ี้ เม่ือสวรรคตทรงไปบงั เกดิ ในพรหมโลกดงั เดิม 41 namitra.org

ผมยู้ โ่งิ ดห้วสยปถัญบญัณาบฑาิตรมี 42 www.kalyan

๕ มโหสถชาดกเป็นเรือ่ งราวในอดีตของพระสมั มาสมั พทุ ธเจ้า ทีท่ รงบำเพ็ญปัญญาบารม ี ด้วยการใช้ปัญญาอันเฉียบแหลม ทีท่ รงส่งั สมมานับภพนับชาติไมถ่ ้วน ในการแกไ้ ขปัญหาตา่ ง ๆ ซ่ึงการใช้ปัญญาอยเู่ สมอ ๆ น้ี เปน็ การชว่ ยใหส้ ติปญั ญาปราดเปรอื่ งยง่ิ ๆ ขึ้น ถอื เปน็ การช่วยเพิ่มพูนปญั ญาบารมีได้วธิ หี น่ึง ในพระชาตนิ ี้ มโหสถบณั ฑติ ไดใ้ ช้ปัญญาเปลี่ยนวกิ ฤตใหเ้ ปน็ โอกาส โดยยึดหลกั ศีลธรรม จนในทส่ี ุดกส็ ามารถฟนั ฝ่าอุปสรรคของชวี ติ นำพาตนเองให้ประสบความเจริญรงุ่ เรอื งยง่ิ ๆ ขึ้นไป และสร้างสนั ติภาพแก่เพ่ือนมนษุ ย์ให้สามารถอยูร่ ว่ มกนั ได้อยา่ งมคี วามสุข ปราศจากการเบยี ดเบยี นซึ่งกันและกนั namitra.org

44 มโหสถบัณฑิต ผู้ย่งิ ด้วยปญั ญาบารมี www.kalyan

บณั ฑติ นอ้ ย ผู้ครองหทยั ของพระราชา เมื่อครง้ั อดีตกาล ภรรยาเศรษฐีแหง่ บา้ นปาจีนยวมัชฌคามใหก้ ำเนิดทารกนอ้ ย ผกู้ ำแท่งโอสถ (ยา) ออกมาด้วย แทง่ โอสถน้นั เมื่อนำไปฝนกบั หนิ บดแล้ว สามารถนำมารักษาโรคตา่ ง ๆ ได ้ บิดาจึงตั้งชอ่ื ให้วา่ มโหสถกุมาร (ผมู้ แี ทง่ โอสถอันเปน็ ประโยชนอ์ ยา่ งย่ิงแก่มหาชน) เม่อื อายุ ๗ ขวบ มโหสถก็มชี ่อื เสียงรำ่ ลอื ไปไกลวา่ มสี ตปิ ัญญาและไหวพริบเปน็ เลิศ จนพระเจา้ วเิ ทหราชแห่งมิถลิ านคร ทรงปรารถนาจะรับไปอย่ใู นราชสำนัก แตป่ ุโรหติ ชื่อเสนกะพยายามทลู ยับยัง้ ด้วยอบุ ายต่าง ๆ เพราะความอจิ ฉา และทูลใหท้ ดสอบสติปัญญาของมโหสถดว้ ยวิธกี ารตา่ ง ๆ แตม่ โหสถกแ็ ก้ไขปัญหาได้ทุกคร้งั จนในท่ีสดุ พระราชาทรงรับมโหสถ เข้าไปอยใู่ นราชสำนักไดส้ ำเรจ็ 45 namitra.org

46 มโหสถบัณฑิต ผู้ย่งิ ด้วยปญั ญาบารมี www.kalyan

“ปญั ญา” เป็นเครือ่ งนำพาตนให้พน้ ภัย มโหสถเติบโตเปน็ บัณฑติ หนมุ่ ผู้ฉลาดหลกั แหลม เปน็ ท่โี ปรดปรานของพระราชาและพระมเหส ี แต่ความรงุ่ โรจน์ของมโหสถ นบั วนั จะยิ่งขม่ รัศมีของบณั ฑติ ทั้งส่ ี ที่อย่มู าก่อนให้อับแสงลงเรือ่ ย ๆ เม่ือไดโ้ อกาสปุโรหติ เสนกะจึงทลู ยุยงพระราชา ใหท้ รงระแวงจนคิดจะฆา่ มโหสถ ทำให้มโหสถต้องหนไี ปอย่ใู นชนบท แตใ่ นท่ีสุดกม็ โี อกาสกลบั มาแกข้ ้อกล่าวหา และใช้ปญั ญาปราบอาจารยท์ ั้งส ี่ ให้เลกิ คดิ ร้ายกบั ตนเองได้สำเรจ็ นอกจากนี้ มโหสถยงั ใชส้ ติปญั ญาอนั ล้ำเลิศ ช่วยให้แควน้ วเิ ทหรฐั รอดพ้นจากการรุกรานของพระเจา้ จุลนีแห่งปัญจาลนคร โดยที่ประชาชนของทัง้ ๒ นคร มิตอ้ งบาดเจบ็ ลม้ ตายแตอ่ ยา่ งใด จนทำใหเ้ กียรตภิ ูมิของมโหสถเลื่องลอื ไปทว่ั ท้ังชมพูทวปี 47 namitra.org

4 มโหสถบัณฑิต ผู้ย่งิ ด้วยปญั ญาบารมี www.kalyan

เสนาบดีแหง่ ปญั จาลนคร เม่อื พระเจา้ วิเทหราชสวรรคต มโหสถได้ทูลลาพระราชาพระองคใ์ หม ่ เพอ่ื เดนิ ทางไปรบั ราชการท่ีปญั จาลนคร เนอื่ งจากพระเจ้าจุลนีทรงเคยขอสญั ญาจากมโหสถวา่ “เมื่อพระราชาของเธอสวรรคตแลว้ ขอให้เธอมาอยู่กบั ฉัน” ท้งั น้เี พราะทรงเลอื่ มใสในปัญญาและคณุ ธรรมของมโหสถเปน็ อย่างยงิ่ แตพ่ ระมเหสีของพระเจา้ จุลนีไม่พอพระทยั มโหสถ เพราะพระนางทรงเคยถูกคนของมโหสถจับไปเป็นตวั ประกัน พระนางจึงทรงคดิ กำจดั มโหสถ แตก่ ็ไม่สำเรจ็ เพราะปริพาชกิ าเถรี นกั บวชประจำราชสำนักไดอ้ อกกุศโลบาย ใหพ้ ระเจ้าจลุ นีประกาศคณุ ความดีของมโหสถใหข้ จรขจายไปทวั่ พระนคร ทา้ ยท่สี ดุ ทรงแต่งตง้ั มโหสถเปน็ เสนาบดีมอี ำนาจในการปกครองบา้ นเมอื ง เสมือนพระราชา และดำรงตำแหนง่ เสนาบดไี ปจนตลอดชวี ิต 4 namitra.org