greenbook9

9 Ceftriaxone sodium sterile powder หัวข้อตรวจสอบคุณภาพ (มาตรฐาน USP 34, 2011) การตรวจเอกลักษณ์ (Identification) ปริมาณตวั ยาสำคญั (Active ingredient) ความแตกตา่ งจากนำ้ หนักเฉล่ีย (Weight variation) ความเปน็ กรด – ด่าง (pH) สารก่อไข้ (Bacterial endotoxins; LAL) ความปราศจากเชอ้ื (Sterility) Particulate matter Constituted solution ผ้ผู ลติ ท่ีผา่ นมาตรฐานตามเกณฑค์ ดั เลือก รายชอ่ื ผูผ้ ลติ ทะเบยี นตำรบั ยา ชื่อการค้า Manufacturer Reg. No. Trade Name Biolab Co., Ltd. 1A 172/36 Ceftrex General Drugs House Co., Ltd. 1A 996/40 Ceftriphin M & H Manufacturing Co., Ltd. 1A 685/34 Zefaxone Millimed Co., Ltd . 1A 375/47 Cef-zone 51

ยาต้านเชื้อแบคทีเรีย ผผู้ ลิตท่ผี ่านมาตรฐานตามเกณฑ์คัดเลือก รายช่ือผผู้ ลิต ทะเบียนตำรบั ยา ชื่อการค้า Manufacturer Reg. No. Trade Name Modern Manu Co., Ltd. 1A 1093/44 Tricef Nida Pharma Incorporation 1A 391/39 Ceftrida Co., Ltd. Roche 1C 12/39 Rocephin 2 G Siam Bheasach Co., Ltd. 1A 554/34 Cef-3 Swiss Parenterals Pvt. Ltd. 1C 12/52 Ceftri-one (India) 1A 414/51 Ceftriaxone T.P. Drug Laboratories (1969) Co., Ltd. 52

9 Dicloxacillin sodium capsules หวั ขอ้ ตรวจสอบคุณภาพ (มาตรฐาน USP 34, 2011) การตรวจเอกลกั ษณ์ (Identification) ปรมิ าณตวั ยาสำคญั (Active ingredient) ความแตกต่างจากน้ำหนักเฉล่ีย (Weight variation) การละลายของตัวยา (Dissolution) ปรมิ าณน้ำ (Water) ผ้ผู ลิตที่ผ่านมาตรฐานตามเกณฑ์คดั เลือก รายชอื่ ผู้ผลติ ทะเบยี นตำรับยา ชอ่ื การค้า Manufacturer Reg. No. Trade Name Community Pharmacy Public 1A 105/30 Dicloxacillin 250 mg Co., Ltd. 1A 113/29 Dicloxin 250 mg Modern Manu Co., Ltd. 1A 266/44 Dimocin - 500 mg Nida Pharma Inc. Ltd. 1A 2010/30 Dicloxin 250 mg T. Man Pharma Ltd., Part. 1A 515/44 Dicloxman 500 mg Unison Laboratories 1A 93/41 Dicloson 250 mg Co., Ltd. 53

ยาต้านเชื้อแบคทีเรีย ผผู้ ลติ ทผ่ี า่ นมาตรฐานตามเกณฑค์ ัดเลือก รายชอ่ื ผู้ผลติ ทะเบยี นตำรบั ยา ชื่อการคา้ Manufacturer Reg. No. Trade Name องคก์ ารเภสัชกรรม 1A 386/51 GPO Diclox 250 mg 1A 385/51 GPO Diclox 500 mg 54

9 Norfloxacin tablets หวั ข้อตรวจสอบคุณภาพ (มาตรฐาน USP 34, 2011) การตรวจเอกลกั ษณ์ (Identification) ปริมาณตัวยาสำคัญ (Active ingredient) ความแตกต่างจากน้ำหนักเฉล่ยี (Weight variation) การละลายของตวั ยา (Dissolution) ผูผ้ ลติ ท่ีผ่านมาตรฐานตามเกณฑค์ ัดเลือก รายชอ่ื ผผู้ ลิต ทะเบียนตำรับยา ชอื่ การค้า Manufacturer Reg. No. Trade Name Bangkok Lab & Cosmetic 1A 26/39 Norfloxyl 200 mg Co., Ltd. Community Pharmacy Public 1A 281/32 Norfloxacin 200 mg Co., Ltd. 1A 1151/43 Norfloxacin 400 mg Greater Pharma Ltd., Part. 1A 488/39 Myfloxin 400 mg Nida Pharma Inc. Ltd. 1A 558/32 Foxgoria 400 mg Pharmasant Laboratories 1A 387/36 Xacin 400 mg Co., Ltd. 55

ยาต้านเชื้อแบคทีเรีย ผู้ผลติ ที่ผา่ นมาตรฐานตามเกณฑค์ ดั เลอื ก รายชอื่ ผผู้ ลิต ทะเบยี นตำรบั ยา ชอื่ การคา้ Manufacturer Reg. No. Trade Name Polipharm Co., Ltd. 1A 104/31 Norflocin 100 mg 1A 554/36 Norflocin 200 mg 1A 197/35 Norflocin 400 mg Prooff Co., Ltd. 1A 834/31 Nogo 100 mg Siam Bheasach Co., Ltd. 1A 508/31 Norxacin 100 mg 1A 903/32 Norxacin 200 mg 1A 416/33 Norxacin 400 mg T.O. Pharma Co., Ltd. 1A 569/38 Norfloxin 200 mg 1A 690/43 Norfloxin 400 mg Umeda Co., Ltd. 1A 266/50 U-Flox 400 mg Unison Laboratories Co., Ltd. 1A 861/41 Rexacin 400 mg องคก์ ารเภสชั กรรม 1A 208/46 Norfloxacin 200 mg 1A 209/46 Norfloxacin 400 mg 56

9 Roxithromycin tablets หัวขอ้ ตรวจสอบคุณภาพ (มาตรฐาน ตามทะเบียนตำรบั ยา) การตรวจเอกลกั ษณ์ (Identification) ปริมาณตวั ยาสำคัญ (Active ingredient) ผู้ผลติ ท่ีผา่ นมาตรฐานตามเกณฑค์ ัดเลือก รายชื่อผผู้ ลิต ทะเบียนตำรับยา ช่ือการคา้ Manufacturer Reg. No. Trade Name Biolab Co., Ltd. 1A 354/37 Roxcin 150 mg Community Pharmacy 1A 748/41 Coroxin 150 mg Public Co., Ltd. 1A 329/46 Roxtrocin 150 mg Greater Pharma Ltd., Part. New Life Pharma Co., Ltd. 1A 431/41 Neroxin 150 mg Osoth Inter Lab. Co., Ltd. 1A 255/41 Eroxade 150 mg Pharmasant Laboratories 1A 948/42 Roxithromycin Co., Ltd. 150 mg 57

ยาต้านเชื้อแบคทีเรีย ผู้ผลติ ทีผ่ ่านมาตรฐานตามเกณฑค์ ัดเลือก รายช่ือผ้ผู ลิต ทะเบียนตำรับยา ชือ่ การค้า Manufacturer Reg. No. Trade Name Polipharm Co., Ltd. 1A 423/40 Poliroxin 150 mg Sanofi Winthrop Industrie 1C 8/41 Rulid 150 mg (French Republic) Seven Stars Pharm 1A 644/39 Roxithromycin Co., Ltd. 150 mg Siam Bheasach Co., Ltd. 1A 229/42 Rothricin 100 mg The Medicpharma Co., Ltd. 1A 198/36 Rothricin 150 mg 1A 907/40 Romed 150 mg Utopian Co., Ltd. 1A 1179/40 Utolid 150 mg 58

ยาต้านฮีสตามนี Hydroxyzine hydrochloride syrup

ยาต้านฮีสตามีน Hydroxyzine hydrochloride syrup หวั ข้อตรวจสอบคณุ ภาพ (มาตรฐาน USP 34, 2011) การตรวจเอกลกั ษณ์ (Identification) ปริมาณตัวยาสำคญั (Active ingredient) ผผู้ ลติ ทผ่ี า่ นมาตรฐานตามเกณฑ์คดั เลือก รายช่อื ผผู้ ลติ ทะเบยี นตำรับยา ชื่อการคา้ Manufacturer Reg. No. Trade Name 1A 362/35 Trandrozine syrup Asian Pharmaceutical Co., Ltd. 1A 1877/30 Antipru syrup B.J. Ltd., Part. Pharmasant Laboratories 1A 341/44 Cerax syrup Co., Ltd. 1A 701/33 Histan syrup Siam Bheasach Co., Ltd. T.O. Chemicals (1979) 1A 85/35 Taraxin syrup Co., Ltd. 60

ยารักษาโรคเบาหวาน Glibenclamide tablets

ยารักษาโรคเบาหวาน Glibenclamide tablets หัวข้อตรวจสอบคุณภาพ (มาตรฐาน BP 2011) การตรวจเอกลักษณ์ (Identification) ปรมิ าณตวั ยาสำคญั (Active ingredient) ความสมำ่ เสมอของตัวยา (Content uniformity) Related substances ผู้ผลิตที่ผา่ นมาตรฐานตามเกณฑค์ ัดเลือก รายชื่อผ้ผู ลิต ทะเบยี นตำรบั ยา ชอื่ การค้า Manufacturer Reg. No. Trade Name Greater Pharma Co., Ltd. 1A 1262/28 Diabenol Polipharm Co., Ltd. 1A 1596/30 Benclamin T. Man Pharma Ltd., Part. 1A 1369/28 Locose T.O. Chemicals (1979) Co., Ltd. 1A 388/36 T.O.NIL องค์การเภสัชกรรม 1A 27/55 Glibenclamide 62

ยารักษาไทรอยด์ Methimazole (Thiamazole) tablets

ยารักษาไทรอยด์ Methimazole (Thiamazole) tablets หัวข้อตรวจสอบคณุ ภาพ (มาตรฐาน USP 34, 2011) การตรวจเอกลกั ษณ์ (Identification) ปริมาณตัวยาสำคญั (Active ingredient) ความสม่ำเสมอของตัวยา (Content uniformity) การละลายของตัวยา (Dissolution) ผู้ผลติ ท่ีผ่านมาตรฐานตามเกณฑค์ ดั เลือก รายช่อื ผผู้ ลิต ทะเบียนตำรับยา ชอื่ การคา้ Manufacturer Reg. No. Trade Name Olic (Thailand) Limited 1A 456/51 Tapazole Sriprasit Pharma Co., Ltd. 1A 85/48 Timazol Yung Shin Pharmaceutical Ind. 1C 550/28 Methimazole Co., Ltd. (China) 64

ยารกั ษาโรคระบบกล้ามเน้อื และขอ้ Colchicine tablets Ibuprofen suspension

ยารกั ษาโรคระบบกลา้ มเนอื้ และข้อ Colchicine tablets หัวข้อตรวจสอบคุณภาพ (มาตรฐาน BP 2008) การตรวจเอกลกั ษณ์ (Identification) ปริมาณตวั ยาสำคัญ (Active ingredient) ความสมำ่ เสมอของตวั ยา (Content uniformity) Related substances ผู้ผลติ ทีผ่ ่านมาตรฐานตามเกณฑ์คัดเลือก รายชอ่ื ผผู้ ลติ ทะเบยี นตำรับยา ช่อื การคา้ Manufacturer Reg. No. Trade Name Bangkok Lab & Cosmetic 1A 176/43 Goutichine Co., Ltd. Millimed Co., Ltd 1A 164/46 Prochic Patar Lab Ltd., Part. 1A 1072/43 Koji Pharmasant Laboratories 1A 296/38 Colchily Co., Ltd. 1A 445/52 Goutic Polipharm Co., Ltd. 66

9 ผผู้ ลิตที่ผา่ นมาตรฐานตามเกณฑ์คัดเลอื ก รายช่อื ผู้ผลติ ทะเบียนตำรับยา ช่ือการคา้ Manufacturer Reg. No. Trade Name President Inter Pharma 1A 205/52 PIP Chicine Co., Ltd. Seven Stars Pharmaceutical 1A 280/42 Colcine Co., Ltd. 1A 97/32 Tolchicine T.O. Chemicals (1979) Co., Ltd. Utopian Co., Ltd. 1A 247/35 Colchicine 67

ยารกั ษาโรคระบบกล้ามเน้ือและขอ้ Ibuprofen suspension หวั ข้อตรวจสอบคณุ ภาพ (มาตรฐาน USP 34, 2011) การตรวจเอกลกั ษณ์ (Identification) ปรมิ าณตัวยาสำคัญ (Active ingredient) การละลายของตวั ยา (Dissolution) ความเป็นกรด – ดา่ ง (pH) Related compounds ผูผ้ ลติ ทีผ่ ่านมาตรฐานตามเกณฑ์คดั เลอื ก รายชื่อผ้ผู ลิต ทะเบยี นตำรบั ยา ชอ่ื การคา้ Manufacturer Reg. No. Trade Name IDS Manufacturing Ltd. 1A 327/46 Brusil syrup New Life Pharma Co., Ltd. 1A 671/41 Bethofen Seven Stars Pharmaceutical 1A 836/41 Ibustar Co., Ltd. 1A 357/37 Ibuman-100 T. Man Pharma Ltd., Part. T.O. Chemicals (1979) 1A 715/32 Ibrofen syrup Co., Ltd. 1A 388/37 Duran Thai Nakorn Patana Co., Ltd. องค์การเภสัชกรรม 1A 275/53 Bunofen 68

เกลือแร ่ Magnesium sulfate sterile solution

เกลือแร่ Magnesium sulfate sterile solution หัวขอ้ ตรวจสอบคณุ ภาพ (มาตรฐาน USP 34, 2011) การตรวจเอกลกั ษณ์ (Identification) ปรมิ าณตวั ยาสำคัญ (Active ingredient) ความเป็นกรด – ดา่ ง (pH) สารก่อไข้ (Bacterial endotoxins; LAL) ผู้ผลติ ทีผ่ า่ นมาตรฐานตามเกณฑค์ ดั เลือก รายช่อื ผู้ผลติ ทะเบยี นตำรับยา ชอื่ การคา้ Manufacturer Reg. No. Trade Name Atlantic Laboratories 1A 2138/28 Magnesium Co., Ltd. sulfate 10% Magnesium 1A 2165/28 sulfate 50% Umeda Co., Ltd. 1A 387/46 Magfifty 70

ภาคผนวก

9 เ ภสัชกรรมสมมูลและการศึกษาเปรียบเทียบการละลายใน หลอดทดลองของยาเมด็ ดอ็ กซาโซซิน (Pharmaceutical Equivalence and In Vitro Dissolution Profile Comparison of Doxazosin Tablets Commercially Available in Thailand) โดย ภญ. ดร. ไตรพร วัฒนนาถ บทคดั ย่อ ด็อกซาโซซิน (Doxazosin) เป็นยาในกลุ่ม alpha adrenergic blocker ทใ่ี ชร้ กั ษาตอ่ มลกู หมากโต (Benign Prostatic Hyperplasia, BPH) และความดันโลหิตสูง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินเภสัชกรรม สมมลู และเปรยี บเทยี บการละลายของตวั ยาในหลอดทดลองของยาเมด็ ดอ็ ก ซาโซซนิ ขนาดความแรง 4 มลิ ลกิ รมั ทมี่ จี ำหนา่ ยอยใู่ นทอ้ งตลาดรวม 4 ตำรบั จำนวน 7 รุ่นผลิต กับยาต้นแบบ (Cardura®, Pfizer ประเทศเยอรมนี) จำนวน 3 รุ่นผลิต การประเมินเภสัชกรรมสมมูลใช้วิธีการ ข้อกำหนด และเกณฑ์ตัดสินตามมาตรฐาน USP 34 และเปรียบเทียบการละลายของ ตัวยาออกจากเภสัชภัณฑ์โดยทดสอบในตัวกลางทำละลาย 3 ชนิด ได้แก่ 0.1NHCL,บฟั เฟอร์pH4.5และบฟั เฟอร์pH6.8 ทดสอบตวั อยา่ งยารนุ่ ผลติ ละ 12 เม็ดในตวั กลางทำละลายแตล่ ะชนิด สุ่มตวั อย่างทเี่ วลา 10, 15, 20, 30, 45 และ 60 นาที วิเคราะหป์ รมิ าณตวั ยาทลี่ ะลายออกมาและเปรียบเทียบ กราฟการละลาย (dissolution profile) โดยคำนวณค่าพารามิเตอร์ similarity factor (สf2ว่ )นผกลากราเปรศรึกียบษเาทพียบบวก่าาตรวั ลอะยล่าางยยพาทบ้ังวหา่ มมยีดามทีคดุณสภอาบพเพตายี มง มาตรฐาน USP 34 1 ตำรบั 1 ร่นุ ผลิตท่ีมีลกั ษณะการละลายของตัวยาในตวั กลางทำละลายทัง้ 3 ชนิดเหมือนกนั กับยาต้นแบบ กล่าวคอื มคี ่า (f2) มากกว่า 50 72

9 บทนำ การละลาย/การปลดปลอ่ ยตวั ยาออกจากเภสชั ภณั ฑ์ (dissolution) เป็นข้ันตอนสำคัญก่อนที่ตัวยาจะถูกดูดซึมผ่านระบบทางเดินอาหารเข้า สู่ร่างกาย ดังน้นั ผลติ ภณั ฑย์ าที่ตัวยาสำคัญมกี ารละลายดี (high solubility) และมกี ารแพรผ่ า่ นเซลลผ์ นงั ทางเดนิ อาหารไดด้ ี (high permeability) อกี ทงั้ มีการปลดปล่อยตวั ยาจากเภสัชภณั ฑไ์ ดอ้ ยา่ งรวดเรว็ (rapid dissolution) อาจถอื ไดว้ า่ เปน็ ผลติ ภณั ฑท์ ไ่ี มน่ า่ จะเกดิ ปญั หาดา้ นชวี ประสทิ ธผิ ล (bioavail- ability) สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาได้มีประกาศว่าด้วยการ ยกเว้นการศึกษาชีวสมมูลในมนุษย์สำหรับผลิตภัณฑ์ยารูปแบบของแข็ง ชนดิ รบั ประทานทีป่ ลดปล่อยยาทนั ที พ.ศ. 2550 (1) ให้ผลิตภัณฑย์ าสามญั ประเภทของแขง็ ชนดิ รบั ประทานทป่ี ลดปลอ่ ยยาทนั ที (immediate - release solid oral dosage forms) ทต่ี ัวยาสำคัญมีคา่ การละลายและการแพรผ่ ่าน เซลลส์ ูง ซ่ึงจดั เป็นยาในกลุ่ม BCS Class 1 ในระบบ Biopharmaceutics Classification System (BCS) และมีการละลายในหลอดทดลอง (in vitro dissolution) เหมือนกับยาต้นแบบในตัวกลางทำละลาย 3 ชนิดในช่วง pH 1.2 – 6.8 ซงึ่ เปน็ ชว่ ง pH ในระบบทางเดนิ อาหาร ผลติ ภณั ฑย์ านนั้ สามารถ แสดงผลการศกึ ษาเพอ่ื ขอยกเว้นการศึกษาชวี สมมลู ในคนได้ (Biowaiver) ด็อกซาโซซิน (Doxazosin) เป็นยาในกลุ่ม alpha adrenergic blocker ทใี่ ชร้ กั ษาตอ่ มลกู หมากโต (Benign Prostatic Hyperplasia, BPH) และความดนั โลหติ สงู ดอ็ กซาโซซนิ ในรปู แบบยาเมด็ ชนดิ ปลดปลอ่ ยยาทนั ทมี ี ขนาดความแรง 1, 2, 4 และ 8 มลิ ลกิ รมั (2) สว่ นรปู แบบยาเมด็ ชนดิ ปลดปลอ่ ย ตัวยาออกมาอย่างช้าๆ (extended release) มีเฉพาะขนาดความแรง 73

9 4 และ 8 มิลลิกรมั เทา่ นน้ั (3) ตามบญั ชยี าหลักแห่งชาติ ฉบับปี พ.ศ. 2555 ด็อกซาโซซินจัดเปน็ ยาบัญชี ค ในกลมุ่ ยา 2. Cardiovascular system และ 7. Obstetrics, gynaecology and urinary - tract disorders(4) ดอ็ กซา โซซนิ เปน็ ยาทม่ี คี า่ การละลายคอ่ นขา้ งตำ่ (slightly soluble in water, 0.8% ทีอ่ ณุ หภูมิ 25 องศาเซลเซยี ส) ซึ่งอาจทำใหเ้ กิดปญั หาในด้านการละลายของ ตวั ยาจากเภสัชภัณฑ์และสง่ ผลตอ่ ประสิทธิภาพของยาได้ จากข้อมูลผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพยาเม็ดด็อกซาโซซินที่ ผลิตในประเทศและนำเข้าจากต่างประเทศขนาดความแรง 1, 2 และ 4 มลิ ลกิ รมั โดยสำนกั ยาและวตั ถเุ สพตดิ ในชว่ งปพี .ศ. 2550 – 2553 รวมทง้ั สนิ้ 67 ตัวอย่างจากผู้ผลติ 11 ราย พบว่ามจี ำนวน 23 ตัวอยา่ ง (คดิ เปน็ รอ้ ยละ 34) ที่ไม่เข้ามาตรฐานโดยตัวอย่างดังกล่าวน้ีผิดมาตรฐานในหัวข้อ การละลายของตัวยาท้ังหมด การศึกษาน้ีมีวัตถุประสงค์เพ่ือประเมิน เภสัชกรรมสมมูลของยาเม็ดด็อกซาโซซินขนาดความแรง 4 มิลลิกรัมที่มี จำหน่ายอยู่ในท้องตลาด รวมถึงเปรียบเทียบการละลายในหลอดทดลอง ของยาดงั กล่าวกับยาต้นแบบ เภสัชกรรมสมมูล (Pharmaceutical Equivalence) เภสัชกรรมสมมูล หมายถึง ความเท่าเทียมกันทางเภสัชกรรม ซ่ึง เป็นการแสดงว่าผลิตภัณฑ์ยานั้นมีตัวยาสำคัญ ขนาดความแรง รูปแบบยา และวิธีการให้ยาเหมีอนกัน โดยเข้ามาตรฐานข้อกำหนดเดียวกันหรือ เทียบเท่ากัน การประเมินเภสัชกรรมสมมูลในการศึกษานี้ใช้วิธีการข้อ กำหนด และเกณฑต์ ัดสินตามมาตรฐาน USP 34 ซง่ึ ได้ดำเนนิ การทวนสอบ 74

9 วธิ ีวิเคราะห์ก่อนวิเคราะห์ตวั อย่าง หัวข้อทท่ี ดสอบ ไดแ้ ก่ (1) การตรวจ เอกลักษณ์ (Identification) (2) ปรมิ าณตวั ยาสำคญั (Active ingredient) (3) ความสมำ่ เสมอของปรมิ าณตวั ยาในแตล่ ะหนว่ ย (Content uniformity) และ (4) การละลายของตวั ยา (Dissolution) ตวั อยา่ งยาทใ่ี ชใ้ นการศกึ ษารวม ทั้งสิ้น 5 ตำรบั จำนวน 10 ร่นุ ผลติ ไดแ้ ก่ ผลติ ภณั ฑย์ าต้นแบบ (Reference) ท่ีมีชื่อการค้า Cardura® ผลิตโดยบริษัท Pfizer ประเทศเยอรมนี จำนวน 3 รนุ่ ผลติ และผลติ ภณั ฑย์ าทดสอบ (Test) ทผ่ี ลติ ในประเทศ 4 ตำรบั จำนวน 7 รนุ่ ผลิต ผลการศกึ ษาพบวา่ ตวั อย่างยาทง้ั หมดเข้ามาตรฐานตามทกี่ ำหนด ดงั แสดงในตารางที่ 1 75

9 ตารางท่ี 1 ขอั มลู ผลิตภณั ฑย์ าทที่ ำการทดสอบและผลประเมิน เภสัชกรรมสมมลู Country Assay Content Dissolu USP Product Code of Origin Lot No. (% LA) Uniformity tion Standards R1 Germany A10234330 92.6 Pass Pass Complies R eferen ce R2 Germany B10067933 91.0 Pass Pass Complies R3 Germany B10335637 94.8 Pass Pass Complies A1 Thailand CZT 1114 96.5 Pass Pass Complies A2 Thailand CZT 1103 92.5 Pass Pass Complies Test A3 Thailand CZT 1201 90.3 Pass Pass Complies B1 Thailand H1101 94.9 Pass Pass Complies B2 Thailand H1108 91.6 Pass Pass Complies C Thailand 110901 93.7 Pass Pass Complies D Thailand 12TG472 101.1 Pass Pass Complies 76

9 (กInารVศiกึtrษoาDเปisรsียoบluเทtียioบnกาPรroละfiลleายCใoนmหลpอaดriทsoดnลอ) ง การละลายของตัวยาในหลอดทดลองของยาเม็ดด็อกซาโซซินจาก ผลติ ภัณฑย์ าทดสอบเปรยี บเทยี บกับยาต้นแบบน้นั ทำการศกึ ษาในตวั กลาง ทำละลาย 3 ชนดิ ไดแ้ ก่ 0.1 N HCL, บัฟเฟอร์ pH 4.5 และ บฟั เฟอร์ pH 6.8 โดยใช้ตัวอย่างยารุ่นผลิตละ 12 เม็ดในตัวกลางทำละลายแต่ละชนิด และใช้ USP dissolution apparatus 2 อัตราเร็วการหมุน 50 rpm สุ่มตัวอย่างท่ีเวลา 10, 15, 20, 30, 45 และ 60 นาที วิเคราะห์ปริมาณ ตัวยาที่ละลายออกมาและเปรียบเทียบกราฟการละลาย (dissolution profile) โดยคำนวณค่า similarity factor (f2) ด้วยสมการดงั ต่อไปนี้ f2 =50*log 1+(1/n)*tS=n1 (Rt-Tt)2 -0.5 *100 โดยท่ี n คอื จำนวนจดุ ทีส่ ่มุ ตวั อยา่ ง Rt คือ เปอรเ์ ซน็ ตก์ ารละลายของยาตน้ แบบทีเ่ วลา t Tt คือ เปอร์เซ็นตก์ ารละลายของยาทดสอบทเ่ี วลา t ท้ังน้ีถือว่า dissolution profile ของยาทดสอบเหมือนกับยาต้นแบบ เม่ือค่า f2 ท่ีคำนวณได้อยู่ในช่วง 50 – 100 หากผลการทดสอบพบว่า ผลิตภัณฑ์ยาท้ังสองมีการละลายเร็วมาก (very rapidly dissolving) กล่าวคือ ละลายได้มากกว่า 85% ของปริมาณที่แจ้ง (labeled amount) ภายในเวลา 15 นาที ในกรณีเช่นนี้ถือว่า dissolution profile เหมือนกันโดยไมต่ ้องคำนวณคา่ f2 (5, 6) 77

9 ผลการทดสอบในตวั กลางทำละลาย 0.1 N HCL พบวา่ ยาตน้ แบบ และยาทดสอบส่วนใหญ่มีการละลายเร็วมาก คือละลายได้มากกว่า 85% ของปรมิ าณทแ่ี จง้ ในเวลา 15 นาที ยกเวน้ ยาตน้ แบบ R3 และยาทดสอบ C และ D ผลการทดสอบในตัวกลางทำละลายบัฟเฟอร์ pH 4.5 พบว่า ยาต้นแบบทุกรุ่นผลิตและยาทดสอบส่วนใหญ่มีการละลายเร็วมาก คอื ละลายไดม้ ากกวา่ 85%ของปรมิ าณทแ่ี จง้ ในเวลา15นาทียกเวน้ ยาทดสอบ C และ D ผลการทดสอบในตัวกลางทำละลายบัฟเฟอร์ pH 6.8 พบว่า ท้ัง ยาตน้ แบบและยาทดสอบละลายไดน้ อ้ ยกวา่ และชา้ กวา่ เมอื่ เทยี บกบั ตวั กลาง ทำละลาย 0.1 N HCL และบัฟเฟอร์ pH 4.5 dissolution profiles ของยาทดสอบและยาตน้ แบบในตวั กลางทำ ละลาย 0.1 N HCL, บัฟเฟอร์ pH 4.5 และบฟั เฟอร์ pH 6.8 แสดงในรปู ท่ี 1, 2 และ 3 ตามลำดับ สำหรับยาทดสอบและยาต้นแบบทีม่ ีมากกวา่ 1 รุ่นผลติ พบว่าผลิตภัณฑ์ยาท้ังสองมีการละลายของยาในแต่ละรุ่นผลิตแตกต่างกัน บา้ งในตวั กลางทำละลายบางชนดิ ตารางที่ 2 แสดงค่า f2 ที่คำนวณไดโ้ ดย แยกเปรียบเทียบแต่ละรุ่นผลิตของยาทดสอบและยาต้นแบบ จะเห็นได้ว่า คา่ f2 ทค่ี ำนวณไดน้ น้ั แตกตา่ งกนั ไปตามรนุ่ ผลติ ของยาทดสอบและยาตน้ แบบ ทีน่ ำมาเปรยี บเทยี บกนั และมียาทดสอบเพียง 1 ตำรับ 1 รุน่ ผลิต คอื A1 เท่าน้ันที่มี dissolution profiles เหมือนกับยาต้นแบบทุกรุ่นผลิตในตัว กลางทำละลายทั้ง 3 ชนดิ ส่วนยาทดสอบ A2 นัน้ มี dissolution profiles ในตัวกลางทำละลายท้ัง 3 ชนิดเหมือนกับยาต้นแบบเม่ือเปรียบเทียบกับ 78

9 ยาตน้ แบบ R1 เท่าน้นั จึงกล่าวได้ว่าท้ังผลติ ภณั ฑ์ยาทดสอบและยาตน้ แบบ ท่ีผลิตโดยผู้ผลิตเดียวกันแต่ต่างรุ่นผลิตกันก็อาจมี dissolution profiles ในตวั กลางทำละลายแตล่ ะชนดิ แตกตา่ งกนั ไป ซง่ึ อาจเกดิ มาจากกระบวนการ ผลิตท่ียังไม่ได้มาตรฐาน การพัฒนาสูตรตำรับที่ยังไม่เหมาะสมเท่าที่ควร หรือคุณภาพวัตถดุ บิ ท่ใี ช้ในการผลติ ไมไ่ ดม้ าตรฐาน รปู ท่ี 1 Dissolution profiles ของยาทดสอบและยาตน้ แบบใน 0.1 N HCL 79

9 รปู ท่ี 2 Dissolution profilesของยาทดสอบและยาตน้ แบบในบฟั เฟอร์ pH 4.5 รปู ท่ี 3 Dissolution profiles ของยาทดสอบและยาตน้ แบบในบฟั เฟอร์ pH 6.8 80

9 ตารางท่ี 2 สรุปผลการเปรียบเทียบ dissolution profiles ในตัวกลางทำละลาย 3 ชนดิ cPormodpuarcitsoinn f2 DisPsroolfuilteion T est Refere nce 0.1N H CL Buffer pH 4.5 Buffer pH 6.8 Comparison R1 Similar* Similar* 71 Similar A1 R2 Similar* Similar* 58 Similar R3 51 Similar* 57 Similar R1 Similar* Similar* 57 Similar A2 R2 Similar* Similar* 48 Dissimilar R3 42 Similar* 47 Dissimilar R1 Similar* Similar* 46 Dissimilar A3 R2 Similar* Similar* 40 Dissimilar R3 42 Similar* 40 Dissimilar R1 Similar* Similar* 39 Dissimilar B1 R2 Similar* Similar* 35 Dissimilar R3 35 Similar* 35 Dissimilar R1 Similar* Similar* 48 Dissimilar B2 R2 Similar* Similar* 42 Dissimilar R3 37 Similar* 42 Dissimilar R1 33 20 62 Dissimilar C R2 35 19 55 Dissimilar R3 55 21 53 Dissimilar R1 22 39 60 Dissimilar D R2 24 37 61 Dissimilar R3 33 42 58 Dissimilar * หมายถึง ผลิตภัณฑ์ยาทดสอบและยาต้นแบบมีการละลายมากกว่า 85% ของ ปรมิ าณทแ่ี จ้ง ภายในเวลา 15 นาที จึงถอื วา่ dissolution profile ของผลติ ภัณฑย์ า ทง้ั สองเหมือนกัน โดยไม่ตอ้ งคำนวณค่า f2 81

9 แม้ว่ายาท่ีทดสอบหลายตำรับและหลายรุ่นผลิตจะมีค่า f2 ไม่อยู่ ในเกณฑ์การยอมรับเม่ือทดสอบในตัวกลางทำละลายบางชนิด แต่ยาทุก ตำรับทุกรุ่นผลิตที่ทำการทดสอบน้ันมีคุณภาพตามมาตรฐานท่ีกำหนด แสดงใหเ้ หน็ วา่ ปจั จบุ นั ผผู้ ลติ ในประเทศมกี ารควบคมุ คณุ ภาพของผลติ ภณั ฑ์ ไดด้ ขี น้ึ มากเมอื่ เปรยี บเทยี บกบั ผลตรวจวเิ คราะหค์ ณุ ภาพยาเมด็ ดอ็ กซาโซซนิ โดยสำนกั ยาและวตั ถเุ สพติดในชว่ งปพี .ศ. 2550 – 2553 สำหรับยาท่ีมีค่าการละลายต่ำ การละลายของยาเป็นปัจจัยหลัก ที่มีผลต่อการดดู ซึมและชวี ประสิทธิผลของยา ดงั นน้ั การศึกษาเปรยี บเทยี บ การละลายของยาในหลอดทดลองในตัวกลางทำละลายท่ีครอบคลุม ชว่ ง pH ของระบบทางเดนิ อาหาร จะทำใหไ้ ดข้ อ้ มลู ทม่ี ปี ระโยชนอ์ ยา่ งยงิ่ ตอ่ ผูผ้ ลิต เร่มิ ตั้งแตก่ ารพฒั นาสูตรตำรบั เพอ่ื ให้เหมอื นกับยาต้นแบบ (product development) ใช้เป็นเครื่องมือในการควบคุมคุณภาพซึ่งแสดงให้เห็นถึง ความสม่ำเสมอของการผลิต (batch to batch consistency) ใช้เป็น ข้อมูลในการคัดเลือกรุ่นผลิตท่ีเหมาะสมสำหรับการศึกษาชีวสมมูลในคน (biobatch) ใช้เป็นข้อมูลเพ่ือขอยกเว้นการศึกษาชีวสมมูลในคนสำหรับ ตำรับทม่ี คี วามแรงต่ำกว่า (biowaiver for lower strength) และยงั ใชเ้ ปน็ ข้อมูลสนับสนุนในการขอยกเว้นการศึกษาชีวสมมูลเมี่อผลิตภัณฑ์ยา มีการเปลี่ยนแปลงหลังจากได้รับอนุมัติทะเบียนตำรับ (scale up and post - approval changes(7) ได้อีกดว้ ย อย่างไรก็ตามการศึกษาเปรียบเทียบการละลายของยาในหลอด ทดลองเพียงอย่างเดียวไม่สามารถบ่งชี้ชัดเจนได้ว่าเม่ือให้ยาทดสอบเข้าสู่ ร่างกายแล้วยาจะให้ผลการรักษาเท่าเทียมกับยาต้นแบบหรือไม่ การศึกษา ชีวสมมูลในคนจึงเป็นการยืนยันว่าผลิตภัณฑ์ยาทดสอบจะให้ผลการรักษา เทา่ เทียมกับยาตน้ แบบและสามารถใชแ้ ทนกันได้ 82

9 สรุป ยาเม็ดด็อกซาโซซินขนาดความแรง 4 มิลลิกรัมที่ผลิตในประเทศ และมีจำหน่ายอยู่ในท้องตลาดรวม 4 ตำรับ มีคุณภาพด้านเภสัชกรรม เทา่ เทียมกับยาตน้ แบบ และมยี าทดสอบ 1 ตำรับ 1 รุ่นผลติ ท่มี กี ารละลาย/ การปลดปล่อยตัวยาสำคัญในตัวกลางทำละลายทั้ง 3 ชนิด เหมือนกันกับ ยาต้นแบบโดยประเมนิ จากค่า similarity factor 83

9 เอกสารอา้ งอิง 1. ประกาศสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเร่ืองระเบียบ ว่าด้วยการยกเว้นการศึกษาชีวสมมูลในมนุษย์สำหรับผลิตภัณฑ์ยารูปแบบ ของแขง็ ชนดิ รับประทานทปี่ ลดปล่อยยาทนั ที พ.ศ. 2550 2. Cardura® Tablets prescribing information, Pfizer, 2009. 3. Cardura® XL Tablets prescribing information, Pfizer, 2011. 4. บญั ชยี าหลกั แหง่ ชาติ พ.ศ. 2555, คณะกรรมการพฒั นาระบบ ยาแหง่ ชาติ 5. Waiver of In Vivo Bioavailability and Bioequivalence Studies for Immediate - Release Solid Oral Dosage Forms Based on a Biopharmaceutics Classification System, U.S. Department of Health and Human Services, Food and Drug Administration, Center for Drug Evaluation and Research, August, 2000. 6. Proposal to waive in vivo bioequivalence requirements for WHO Model List of Essential Medicines immediate - release, solid oral dosage forms (Annex 8, WHO Technical Report Series, No. 937, 2006). 7. Scale - Up and Post - Approval Changes: Chemistry, Manufacturing, and Controls, In Vitro Dissolution Testing, and In Vivo Bioequivalence Documentation, U.S. Department of Health and Human Services, Food and Drug Administration, Center for Drug Evaluation and Research, November, 1995. 84

9 หวั ขอ้ ทดสอบในผลิตภัณฑ์ยาสำเรจ็ รปู ผลิตภัณฑ์ยาแต่ละรูปแบบหรือรูปแบบยาเดียวกันแต่ตัวยาสำคัญ ต่างกัน อาจมีหัวข้อการควบคุมคุณภาพ (Requirements) ไม่เท่ากัน อย่างไรก็ตามมีหัวข้อควบคุมคุณภาพหลักๆ ท่ีตรวจสอบในทุกรูปแบบยา คือ ลักษณะภายนอก การตรวจเอกลักษณ์ของตัวยาและการหาปริมาณ ตัวยาสำคัญ สำหรับเกณฑ์มาตรฐานท่ัวไปของแต่ละหัวข้อท่ีตรวจสอบ มีรายละเอียดดังต่อไปน้ี (ยกเว้นจะกำหนดเป็นอย่างอ่ืนเฉพาะบาง ผลิตภณั ฑ์) 1. ลกั ษณะภายนอก (Appearance) ยาเม็ดต้องไม่กร่อนแตกหักหรือเคลือบเม็ดยาหลุด สีสม่ำเสมอ แคปซูลผิวต้องเรียบ ผงยาไม่ช้ืน ยาน้ำหรือยาฉีดต้องไม่ตกตะกอนหรือ รวั่ ซึม ไม่มสี ิ่งแปลกปลอม ยานำ้ แขวนตะกอนตอ้ งเปน็ เน้ือเดยี วกนั หลงั การ เขย่า เป็นตน้ 2. การตรวจเอกลักษณ์ (Identification) เป็นการตรวจพิสูจน์สารที่ต้องการทราบว่าตรงกับท่ีแจ้งในฉลาก โดยการเปรียบเทียบสารละลายตัวอย่างกับสารละลายสารมาตรฐานโดยวิธี spectrophotometry, chromatography หรือ วิธีอน่ื ๆ ตามทีร่ ะบุไว้ 3. ปริมาณตัวยาสำคัญ (Assay หรือ Content of active ingredient) เป็นการตรวจหาปริมาณตัวยาสำคัญตามท่ีระบุในฉลาก มาตรฐานทว่ั ไปกำหนดในชว่ ง 90.0 - 110.0% บางตวั ยาท่ีมีดัชนีการรักษา แคบจะกำหนดเป็น 95.0 - 105.0% และตัวยาท่ีไม่คงสภาพ อาจกำหนด แตกตา่ งออกไปเป็น 90.0 - 115.0% หรอื 95.0 - 110.0% ของปริมาณ ท่แี จ้งบนฉลาก 85

9 4. ความสม่ำเสมอของมวลหรือปรมิ าณตัวยาในแตล่ ะหน่วย (Uniformity of mass, BP หรือ Uniformity of dosage units, USP) ซ่ึงมีการทดสอบ 2 แบบขึ้นกับปริมาณตัวยาในแต่ละหน่วย หรือ เป็นสดั ส่วนกบั สารทำเจอื จาง คือ แบบที่ 1 หาค่าเบ่ียงเบนจากน้ำหนกั เฉล่ีย (weight variation หรือ uniformity of weight) แบบท่ี 2 ความสมำ่ เสมอของปรมิ าณตวั ยาในแตล่ ะหนว่ ย (content uniformity หรือ uniformity of content) โดยตำรายาฉบับใหม่ๆ เชน่ USP 29 เปน็ ต้นไป มีการเปลีย่ นแปลงเกณฑม์ าตรฐานและการคำนวณ เปน็ คา่ ที่ยอมรับได้ เชน่ acceptance value ≤ 15.0% จากเดมิ ทีก่ ำหนด เป็นช่วงของน้ำหนักหรือปริมาณตัวยาสำคัญและค่า Relative Standard Deviation (% RSD) เปน็ ต้น 5. เวลาในการแตกกระจายของเม็ดยา (Disintegration) หมายถึง การทดสอบเวลาในการแตกกระจายในสภาวะ ทีก่ ำหนดของยาสำเร็จรูป ตำรายา BP กำหนดทัว่ ๆ ไป ดงั น้ี ยาเมด็ ไมเ่ คลอื บ (uncoated) ≤ 15 นาที ยาเม็ดเคลือบฟิล์ม ยาแคปซูล ยาเหน็บ ≤ 30 นาที ยาเม็ดเคลือบน้ำตาล ≤ 60 นาที และยาเม็ดชนิดแตกตัวในลำไส้ (enteric coated) ต้องไม่แตกกระจายในสภาวะกรด 2 ชั่วโมง แต่ แตกกระจายในสภาวะด่างภายใน 1 ชวั่ โมง 6. การละลายของตวั ยา (Dissolution) หมายถึง การทดสอบการละลายของตัวยาสำคัญ เพื่อจำแนก คณุ ภาพของผลติ ภณั ฑแ์ ละเปน็ ขอ้ บง่ ชที้ ดี่ กี วา่ การแตกกระจาย (disintegra- tion) ในแงข่ องการเออื้ ประโยชนข์ องยา 86

9 เป็นการทดสอบ in vitro ซ่ึงจะแสดงความแตกต่างระหว่าง ผลิตภัณฑ์ยาของแต่ละบริษัท นอกจากน้ียังแสดงความแตกต่างของ ตำรับ ปัจจัยต่อตำรับ และพารามิเตอร์อื่นๆในกระบวนการผลิต ซ่ึง การทดสอบการละลายของตัวยาน้ี อาจสัมพันธ์หรือไม่สัมพันธ์กับการ ทดสอบ in vivo (bioavailability) ถ้า in vitro dissolution สัมพันธ์กับ in vivo dissolution profile สามารถบง่ บอกถงึ bioavailability คอื การเออื้ ประโยชนใ์ นรา่ งกาย หมายถึง อัตราเร็วและปริมาณตัวยาสำคัญท่ีถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือด และมผี ลหรือเอ้ือประโยชน์ (available) ได้ ณ จดุ ออกฤทธิ์ ถา้ in vitro dissolution ไมส่ มั พนั ธก์ บั in vivo dissolution ถอื เปน็ physical test คือ เป็นการตรวจสอบลักษณะของผลิตภัณฑ์ โดยศึกษา การละลายของตัวยาในสภาวะที่กำหนด ซึ่งไม่สามารถบ่งบอกถึง bioavailability การทดสอบใชว้ ธิ ตี ามตำรายา USP เปน็ หลกั เพราะ USP จะกำหนด ให้ทดสอบ การละลายของตัวยาในสภาวะท่ีกำหนดแทนการทดสอบ เวลาในการแตกกระจายของเม็ดยาเกือบทุกตำรับท่ีเป็นยารับประทาน รูปแบบของแข็ง (oral solid dosage form) หรือยาน้ำแขวนตะกอน (suspension) และสำหรบั ยาเม็ดเคลือบเอนเทอรคิ ตำรายา USP ส่วนใหญ่ กำหนดให้ตรวจหาปริมาณตัวยาที่ละลายด้วย ซึ่งแตกต่างจากตำรายา BP ที่ดูเฉพาะการแตกหรอื ไมแ่ ตกกระจายของเมด็ ยาเทา่ นนั้ การทดสอบตาม USP ประกอบด้วย 3 ข้ันตอนๆ ละ 6, 6 และ 12 เม็ด รวม 24 เม็ด อาจสรุปผลไดต้ ั้งแต่ข้ันตอนใดขน้ั ตอนหน่งึ หรือต้อง ทดสอบท้ัง 3 ข้ันตอน ซ่ึงตำรายา BP เล่มใหม่ๆจะใช้หลักการเดียวกับ USP 87

9 7. Related substances / Related compounds / Chromatographic purity เป็นการตรวจหาสารอนื่ ทีไ่ ม่ใช่ตวั ยาสำคัญในตำรบั อาจเป็นสารซึ่ง เกดิ ขนึ้ ในกระบวนการสงั เคราะหต์ วั ยาสำคญั หรอื เปน็ สารสลายตวั ของตวั ยา สำคัญ หรอื เป็นสารสกัดรว่ ม (co - extracted) ทไ่ี ด้จากการสกดั ตวั ยาจาก สมุนไพร สว่ นใหญ่ใช้วิธี Chromatography 8. ปรมิ าณสารกอ่ ไข้ (Bacterial endotoxins หรือ Limulus Amoebocyte Lysate, LAL) เป็นการทดสอบหาสารก่อไข้ในยาฉีด โดยกำหนดมาตรฐาน เปน็ จำนวนหน่วยตอ่ นำ้ หนกั ของตัวยา เช่น not more than 0.33 EU/mg of vancomycin เป็นตน้ 9. การปนเปื้อนเชอื้ จุลนิ ทรยี ์ (Microbial limits) หมายถึง การตรวจการปนเปือ้ นของเชื้อจุลินทรยี ์ในยารบั ประทาน รวมทั้ง ยาใช้ภายนอกที่ไม่จำเป็นต้องปราศจากเช้ือ (non - sterile) เช่น syrup, suspension, aluminium hydroxide gel โดยการทดสอบ ความสามารถในการเจริญเติบโตของเช้ือจุลินทรีย์ท่ีเกิดในอาหารเลี้ยงเช้ือ ซง่ึ มตี วั อยา่ งทต่ี อ้ งการทดสอบผสมอย ู่ โดยใชเ้ ชอ้ื มาตรฐานดงั ตอ่ ไปน ี้ ไดแ้ ก่ Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa และ Salmonella typhi นอกจากน้ียังมีวิธีการทดสอบหาจำนวนเชื้อแบคทีเรีย และ เชื้อราท่ีเกดิ บนอาหารเล้ยี งเช้ือตามอณุ หภูมแิ ละเวลาท่เี หมาะสม ซง่ึ เรียกว่า การตรวจสอบปริมาณจุลินทรีย์ เชื้อรา และ Enterobacteria ซึ่งแปลผล โดยแสดงจำนวนเชือ้ Enterobacteria หรือ เชื้อรา ยสี ต์ ที่มีอยู่ในตัวอย่าง 88

9 10. ปรมิ าณน้ำ (Water) เป็นการตรวจหาความชื้น (moisture) ในตัวอย่าง เพื่อนำไปใช้ ในการคำนวณความแรงหรือปริมาณของยา แสดงค่าเป็นร้อยละโดย นำ้ หนกั ของตัวยา 11. ความเป็นกรด – ด่าง (pH) วัดคา่ ความเปน็ กรด – ดา่ ง ของสารละลาย 89

9 การจัดทำ GREEN BOOK 1 – 8 ในการจัดทำสารสนเทศด้านคุณภาพยาท่ีได้จากการดำเนิน โครงการประกันคุณภาพยา ของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ซึ่งมีข้อจำกัด ดว้ ยกฎระเบยี บตามพระราชบญั ญัติยา พ.ศ. 2510 และฉบับแก้ไขเพมิ่ เตมิ และพระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ. 2540 ว่าด้วยการ เผยแพร่ข้อมูลสู่สาธารณะในส่วนของข้อมูลผลิตภัณฑ์ยาท่ีไม่ผ่านเกณฑ์ มาตรฐานนั้น ไม่สามารถกระทำได้ทันทีเพราะต้องผ่านกระบวนการ ตรวจสอบหาสาเหตุของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาก่อนท่ีจะ ดำเนินการตามกฎหมาย ดังน้ันข้อมูลเหล่านี้จึงมีการเผยแพร่เฉพาะหน่วย งานของรัฐที่ร่วมดำเนินโครงการทั้งในรูปของเอกสารและผ่านเครือข่าย อินเตอร์เน็ต ซ่ึงต้องกำหนดช้ันความลับและให้รหัสการเข้าถึงข้อมูลแก่ บุคลากรในหนว่ ยงานราชการเท่าน้ัน อย่างไรก็ตามการเผยแพร่ข้อมูลคุณภาพยาที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน สามารถกระทำได้โดยไม่ขัดต่อพระราชบัญญัติดังกล่าว ซึ่งสำนักยาและ วัตถุเสพติดได้กำหนดหลักเกณฑ์ในการคัดเลือก และพัฒนารูปแบบในการ นำเสนอสำหรบั ผลติ ภณั ฑย์ าทผี่ า่ นเกณฑม์ าตรฐาน เพอ่ื เขา้ อยใู่ นบญั ชรี ายชอ่ื ผลิตภัณฑ์ยาคุณภาพ โดยจัดทำเป็นหนังสือ “รายช่ือผลิตภัณฑ์ยาคุณภาพ และผผู้ ลติ หรอื GREEN BOOK” เพอ่ื เผยแพรข่ อ้ มลู ใหผ้ เู้ กยี่ วขอ้ งนอกเหนอื จากหน่วยงานของรัฐไดใ้ ช้ประโยชนม์ ากขน้ึ รายงานนี้ได้กล่าวถึง การจัดทำสารสนเทศด้านคุณภาพยา คือ GREEN BOOK 1 – 8 ซง่ึ เผยแพรต่ ง้ั แต่ ปี พ.ศ. 2548 เปน็ ตน้ มา พรอ้ มการ สำรวจความคดิ เหน็ และความพงึ พอใจของผใู้ ชข้ อ้ มลู เพอื่ นำมาปรบั ปรงุ และ พัฒนาสารสนเทศด้านคุณภาพยาของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ให้มี ความสมบูรณย์ ิง่ ข้นึ 90

9 การจัดทำ GREEN BOOK 1 เป็นการจัดทำ GREEN BOOK เล่มแรกโดยนำข้อมูลผลการ ต ร ว จ ส อ บ คุ ณ ภ า พ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ย า ใ น โ ค ร ง ก า ร ป ร ะ กั น คุ ณ ภ า พ ย า ต้ังแต่ปีงบประมาณ 2545 - 2547 มาพิจารณา การเลือกใช้ผลวิเคราะห์ ผลิตภัณฑ์ยาจากโครงการดังกล่าวมาเผยแพร่ เนื่องจากมีการวางแผน ในการดำเนินการท่ีชัดเจน ทุกผลิตภัณฑ์ท่ีมีชื่อสามัญและรูปแบบยา เหมือนกัน ขนาดความแรงเท่ากัน (pharmaceutical equivalence) ไม่ว่ามาจากแหล่งผลิตใด จะได้รับการตรวจสอบด้วยวิธีและมาตรฐาน เดียวกัน หัวข้อทดสอบเท่าเทียมกัน ซึ่งเป็นวิธีและมาตรฐานตามตำรายาท่ี รฐั มนตรปี ระกาศ (USP 27, 2004 และ BP 2004) หรอื ฉบบั ใหมก่ วา่ เปน็ หลกั ในการกำหนดรูปแบบและหลักเกณฑ์ในการคัดเลือกข้อมูลคุณภาพยา มานำเสนอน้ัน มีการจำแนกข้อมูลผลิตภัณฑ์ยาตามชื่อสามัญทางยาและ แหล่งผลิต พบว่าแต่ละแหล่งผลิตมีการข้ึนทะเบียนตำรับยาชื่อสามัญ เดียวกัน รูปแบบยาและขนาดความแรงเท่ากันจำนวนหลายทะเบียน ตำรับยา บางรายการมีคุณภาพไม่สม่ำเสมอในแต่ละทะเบียนตำรับยาท้ังที่ ผลติ จากแหลง่ เดยี วกนั คอื บางตำรบั ผา่ นเกณฑม์ าตรฐานทกุ รนุ่ ผลติ ในขณะ ที่บางตำรับไม่ผ่านเกณฑ์ในบางรุ่น ดังน้ัน จึงใช้ทะเบียนตำรับยาเป็นตัว สำคัญในการคัดเลือก โดยแต่ละตำรับต้องมีผลการตรวจสอบผ่านเกณฑ์ มาตรฐานทกุ หวั ข้อทีท่ ดสอบทกุ รนุ่ ผลิต อยา่ งนอ้ ย 3 รนุ่ และหากมีปญั หา ในการตัดสนิ ใจจะนำเอกสารทะเบียนตำรับยามาพจิ ารณารว่ มดว้ ย การระบุรายละเอียดข้อมูลท่ีเกี่ยวข้องด้านคุณภาพยา จะคำนึงถึง ประโยชนส์ งู สดุ ในการนำขอ้ มลู ไปใช้ โดยจำแนกประเภทของยา (category) 91

9 ตามประสิทธิภาพในการรักษา ระบุชื่อสามัญทางยา (generic name) รูปแบบยา (dosage form) และหัวขอ้ ท่ที ดสอบคุณภาพ สำหรับผลติ ภณั ฑ์ ยาท่ีผ่านเกณฑก์ ารคดั เลอื กจะระบุ ชื่อผู้ผลิต หรอื ผแู้ ทนจำหนา่ ย ชือ่ การคา้ และขนาดความแรงของตัวยาสำคัญ พร้อมทะเบียนตำรับยา และอธิบาย ความหมายของแต่ละหัวข้อท่ีทดสอบ เพ่ือสร้างความเข้าใจด้านคุณภาพยา ไวใ้ นภาคผนวก บทสรุปจาก GREEN BOOK 1 มีผลิตภัณฑ์ยาจำนวนมากที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน แต่ไม่ได้รับการ คัดเลอื กมาเผยแพร่ เน่ืองจากไม่ครบ 3 รุ่นผลติ ส่วนใหญไ่ ด้รับการสมุ่ ตรวจ ทะเบียนตำรับยาละ 1 รุ่นผลิต โดยแต่ละชื่อสามัญจากแหล่งผลิตเดียวกัน มีการขึ้นทะเบียนไว้ 3 - 5 ทะเบียนตำรับยาหรือมากกว่า ซ่ึงในการรักษา สถานภาพของทะเบียนตำรับยาที่ได้รับอนุมัติจากสำนักงานคณะกรรมการ อาหารและยานั้น ต้องมีการผลิตยาออกจำหน่าย ดังนั้น จากจำนวน ผลิตภัณฑ์ยาที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน 783 ตำรับ แต่ได้รับการคัดเลือก มาเผยแพร่ใน GREEN BOOK 1 เพียง 261 ตำรับ (ร้อยละ 33) เท่านั้น จากชอ่ื สามญั ทางยา 55 รายการ สำหรับยาต้นแบบ พบว่าได้รับการสุ่มตรวจจำนวนน้อยเน่ืองจาก โรงพยาบาลไม่ส่งตรวจ อาจเนื่องจากไม่สงสัยในคุณภาพประกอบกับยามี ราคาแพง ทำให้ข้อมูลของยาต้นแบบไม่ได้รับการเผยแพร่เท่าที่ควร อย่างไรก็ตามพอสรุปได้ว่าผลิตภัณฑ์ยาที่ไม่ได้รับการเผยแพร่มาจาก สาเหตุ 3 ประการ ประการแรก ผลิตภณั ฑ์ยานนั้ ได้รับการตรวจสอบ 3 รนุ่ ผลติ หรือ มากกวา่ ในแต่ละทะเบียนตำรับยา แต่มีบางรุน่ ผลิตไม่ผา่ นเกณฑ์มาตรฐาน 92

9 ประการที่ 2 ผลิตภัณฑย์ านัน้ ได้รับการตรวจสอบและผ่านเกณฑ์ มาตรฐาน แตไ่ มค่ รบ 3 รนุ่ ผลติ ในแต่ละทะเบียนตำรบั ยา ประการสุดท้าย ผลิตภัณฑ์ยานั้นไม่ถูกสุ่มตรวจ เพราะไม่มีใช้ใน โรงพยาบาลในช่วงที่มีการส่มุ ตวั อย่าง การจัดทำ GREEN BOOK 2 จากข้อจำกัด 3 ประการท่ีทำให้ผลิตภัณฑ์ยาไม่ได้รับการเผยแพร่ ใน GREEN BOOK 1 ดงั น้ันเพอ่ื ให้ได้ข้อมลู เผยแพร่มากขน้ึ ในการดำเนนิ โครงการประกันคุณภาพยา ปีงบประมาณ 2548 ได้มีการสุ่มตัวอย่าง เพิ่มเติมรอบที่ 2 สำหรับผลิตภัณฑ์ยาที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานแล้ว 2 รุ่นผลิต นอกจากนี้สำนักยาและวัตถุเสพติดได้ดำเนินโครงการ “ประกัน คุณภาพยาที่ใช้ในโรงพยาบาลชุมชนและหน่วยปฐมภูมิ” โดยความร่วมมือ และสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ โดยสุ่มตวั อยา่ งผลติ ภณั ฑย์ า 10 รายช่อื สามัญทางยาจากโรงพยาบาลชุมชน และคัดเลือกขอ้ มูลมาเผยแพร่ใน GREEN BOOK 2 ด้วย สำหรับในภาคผนวก ได้แปลและเรียบเรยี งข้อมูล เรื่อง “ข้อกำหนด ภาชนะบรรจุสำหรับยาแคปซูลและยาเม็ดเพื่อการแบ่งบรรจุในการ จา่ ยยา ใหผ้ ปู้ ว่ ย” และเรอ่ื ง “การกำหนดชนดิ ของภาชนะบรรจแุ ตล่ ะตำรบั ยา” มาเผยแพรเ่ พ่ือประโยชนใ์ นการบรบิ าลทางเภสชั กรรมของโรงพยาบาล บทสรปุ จาก GREEN BOOK 2 ในการจัดทำ GREEN BOOK 2 พบว่า ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ยา ท่ีได้รับการสุ่มตรวจในโครงการ ส่วนใหญ่ผู้ผลิตใช้ทะเบียนตำรับยาเดียวใน การผลิตยาชื่อสามัญแต่ละรายการเพ่ือจำหน่ายให้โรงพยาบาลรัฐ 93

9 ซ่ึงเป็นผลจาก GREEN BOOK 1 ทำให้ผู้ผลิตพัฒนาคุณภาพผลิตภัณฑ์ยา ภายใต้ทะเบียนตำรับยาเดียวโดยไม่จำเป็นต้องขึ้นทะเบียนตำรับยาไว้มาก เกินความจำเป็น ทำให้แต่ละตำรับมีจำนวนรุ่นผลิตมากพอที่ถูกสุ่มตรวจใน โครงการประกันคุณภาพยา สำหรับปีงบประมาณ 2548 มีตำรับท่ีผ่าน เกณฑ์มาตรฐาน ทั้งหมด 421 ตำรับได้รับการคัดเลือกมาเผยแพร่ใน GREEN BOOK 2 จำนวน 176 ตำรับ (รอ้ ยละ 42) จากชอ่ื สามัญทางยา 44 รายการ สำหรับตำรับยาฉีดยังได้รับการเผยแพร่น้อยและไม่ครอบคลุมทุก แหลง่ ผลติ เนอ่ื งจากการตรวจสอบคณุ ภาพมหี วั ขอ้ ทดสอบมากกวา่ ยารปู แบบ อ่นื ๆ บางหัวขอ้ ใชต้ ัวอยา่ งจำนวนมาก เช่น sterility, particulate matter เป็นต้น ดังนน้ั โรงพยาบาลจงึ ไมค่ ่อยสง่ ตรวจ เพราะมยี าอยจู่ ำนวนจำกดั เท่า ทีพ่ อใช้ในโรงพยาบาล การสำรวจความคดิ เหน็ และความพงึ พอใจของผใู้ ชข้ อ้ มลู GREEN BOOK 1 – 2 จัดทำแบบสอบถามสำรวจความคิดเห็นและความพึงพอใจของผู้ใช้ ข้อมูล เก่ียวกับวิธีการดำเนินโครงการประกันคุณภาพยาและการให้บริการ สารสนเทศดา้ นคุณภาพยา ไดแ้ ก่ เอกสารผลการตรวจวิเคราะห์ยาทั้งท่ผี ่าน และไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานในโครงการประกันคุณภาพยา และ GREEN BOOK 1 - 2 เพ่ือนำมาปรับปรุงและพัฒนาการจัดทำสารสนเทศด้าน คุณภาพยา แบบสอบถามไดส้ ง่ ไปยงั โรงพยาบาลและสถานพยาบาลตา่ งๆ ของรฐั รวมทง้ั สำนกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั ทว่ั ประเทศ จำนวน 941 แหง่ ตอบกลบั มา 94

9 325 แหง่ (รอ้ ยละ 34.5) ผ้ตู อบ ร้อยละ 65 เป็นหัวหนา้ กลมุ่ งานเภสัชกรรม อีกร้อยละ 35 เป็นเภสัชกรในหอ้ งจ่ายยาของโรงพยาบาล สำหรับความคิดเห็นในเร่ืองวิธีการดำเนินโครงการประกันคุณภาพ ยา ผู้ตอบร้อยละ 92 เห็นด้วยในเร่ืองการสุ่มตัวอย่างผลิตภัณฑ์ยาต้ังแต่ 3 รุ่นผลิตข้ึนไปและควรทดสอบคุณภาพยาในทุกหัวข้อตามท่ีตำรายา กำหนด ในกรณีท่ียามีราคาแพง ผู้ตอบร้อยละ 94 เสนอว่าควรมีการชด เชยยาให้แก่โรงพยาบาลที่ส่งตรวจ และวิธีการชดเชยยา ผู้ตอบร้อยละ 45 มคี วามเหน็ วา่ ควรระบุไวใ้ นสัญญาจะซ้ือจะขาย ส่วนความคิดเห็นเร่ืองการให้บริการสารสนเทศด้านคุณภาพยา ผตู้ อบร้อยละ 71 ระบวุ า่ ไดใ้ ชเ้ อกสารผลการตรวจวิเคราะหค์ ณุ ภาพยาเป็น ขอ้ มลู สำหรบั การจดั ซอ้ื ยาคราวตอ่ ไป ผตู้ อบรอ้ ยละ 46 ระบวุ า่ ไดใ้ ช้ GREEN BOOK เป็นแนวทางในการจัดซื้อยาและผู้ตอบรอ้ ยละ 45 ใช้ GREEN BOOK เปน็ แนวทางในการกำหนดคู่ค้า การจดั ทำ GREEN BOOK 3 จากวธิ กี ารสุ่มตัวอยา่ งในโครงการประกันคุณภาพยาทผ่ี ่านมา โดย การรอรับผลิตภัณฑ์ยาจากโรงพยาบาลตามความสมัครใจของแต่ละ โรงพยาบาลว่าจะเลือกส่งตรวจผลิตภัณฑ์ยาชนิดใดท่ีระบุไว้ในโครงการ ซ่ึงพบปัญหาว่า ยาบางรายการที่มีผู้ผลิตน้อยราย มักมีใช้เหมือนๆ กัน ในหลายโรงพยาบาลท่ัวประเทศ เมื่อโรงพยาบาลนั้นๆ ส่งตรวจทำให้ ได้รับตัวอย่างจากแหล่งผลิตเดียวกันซ้ำรุ่นผลิตมากหรือหลายรุ่นเกิน ความจำเป็น ในขณะท่ียาบางรายการมีผู้ผลิตมากราย แต่ได้รับตัวอย่าง 95

9 ไม่ครอบคลุมทุกแหล่งผลิต ดังนั้น เพ่ือให้ GREEN BOOK 3 มีข้อมูล ครอบคลุมทุกแหล่งผลิตและไม่ซ้ำรุ่นผลิตมากเกินความต้องการ จึง เปลี่ยนแปลงวิธีการสุ่มตัวอย่างในการดำเนินโครงการประกันคุณภาพยา ปีงบประมาณ 2549 จากการต้ังรับเป็นการสุ่มเลือกเอง โดยขอข้อมูลยา ที่มีใช้ในโรงพยาบาล ตามชื่อสามัญทางยาและรูปแบบยา และระบุจำนวน ตัวอย่างท่ีต้องการในแต่ละผลิตภัณฑ์ ส่งให้โรงพยาบาลกรอกข้อมูลยา ทมี่ ใี ชอ้ ยใู่ นขณะนนั้ ตามรายชอื่ สามญั ทางยา โดยใหก้ รอกชอ่ื การคา้ ทะเบยี น ตำรับยา ความแรง พร้อมรุ่นผลิตและนำข้อมูลที่ได้มาบันทึกในโปรแกรม การสุ่มตัวอย่างจนครบทุกโรงพยาบาล ภายใน 1 เดือน แล้วจึงส่มุ เลือกให้ ครอบคลุมทุกแหล่งผลิตและจำนวนรุ่นที่ต้องการ โดยแจ้งให้โรงพยาบาล ส่งตัวอย่างตามที่สุ่มเลือก ท้ังนี้ตัวอย่างยาฉีดได้ลดการทดสอบในบาง หัวข้อท่ีต้องใช้ตัวอย่างจำนวนมากและเป็นหัวข้อท่ีไม่เคยพบปัญหาผิด มาตรฐาน เชน่ sterility และ bacterial endotoxins ทำใหไ้ ดร้ บั ตวั อยา่ งยาฉดี เพ่มิ ข้นึ และได้ผลติ ภณั ฑย์ าคลอบคลุมแหล่งผลิตมากกว่าเดิม นอกจากน้ี สำนักยาและวัตถุเสพติดได้รับความร่วมมือและ สนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ในการดำเนินโครงการ “วิเคราะห์คุณภาพยา ณ หน่วยบริการในระบบ หลกั ประกนั สุขภาพถ้วนหนา้ ” ในปี พ.ศ. 2549 โดยสุ่มตัวอย่างยาจำนวน 11 รายชื่อสามัญทางยา ได้ข้อมูลมาเผยแพร่ใน GREEN BOOK 3 ด้วย และในภาคผนวก ได้แปลและเรียบเรียงเร่ือง “การสังเกตผลิตภัณฑ์ยา เพ่ือบ่งชี้ความไม่คงสภาพ (Observing products for evidence of instability)” พร้อมนำเสนอบทความเร่ือง “การจัดทำสารมาตรฐานยา และวตั ถุเสพติด” ด้วย 96

9 บทสรุปจาก GREEN BOOK 3 การปรับวิธีการสุ่มตัวอย่างโดยใช้ระยะเวลาประมาณ 1 เดือนน้ัน เม่ือแจ้งกลับไปยังโรงพยาบาล พบว่าผลิตภัณฑ์ยารุ่นที่ต้องการสุ่ม ถูกใช้หมดแล้ว เนื่องจากโรงพยาบาลมีใช้หมุนเวียนจำนวนไม่มากเพราะ ไม่ต้องการเก็บยาไว้นาน ส่วนใหญ่แจ้งว่ามีใช้หมุนเวียนภายในหน่ึงเดือน เท่านั้น ดังนั้นจึงอนุโลมว่า กรณีที่ยาถูกใช้ไปหมดแล้ว ขอให้ส่งผลิตภัณฑ์ ยาชื่อสามัญเดียวกันที่มีใช้อยู่ในขณะน้ันมาแทนได้ แม้ว่าจะต่างรุ่นผลิต ท่ีต้องการหรือเปลี่ยนแหล่งผลิตไปแล้วก็ตาม และคาดว่ามีโรงพยาบาล จำนวนมากทไ่ี มไ่ ดต้ ดิ ตอ่ กลบั และไมส่ ง่ ตวั อยา่ งเพราะรนุ่ ทต่ี อ้ งการสมุ่ ใชห้ มด ไปแลว้ ซง่ึ ใน GREEN BOOK 3 จำนวนตำรบั ทผ่ี า่ นเกณฑม์ าตรฐาน มที ง้ั หมด 312 ตำรับ ไดร้ ับการคดั เลอื กมาเผยแพร่ จำนวน 211 ตำรบั (ร้อยละ 68) จากชือ่ สามญั ทางยา 50 รายการ การจดั ทำ GREEN BOOK 4 เน่ืองในโอกาสคล้ายวันพระราชสมภพ ครบ 80 พรรษา วันที่ 5 ธนั วาคม 2550 กระทรวงสาธารณสขุ และหนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งทง้ั ภาครฐั และ เอกชนต่างพร้อมใจ สนองพระราชจริยวัตรในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ภายใต้โครงการ “80 พรรษา สืบสานพระเมตตา พัฒนาผู้สูงวัย” เพื่อ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซ่ึงกรมวิทยาศาสตร์การ แพทย์ได้ร่วมดำเนินโครงการของกระทรวงสาธารณสุข ภายใต้ช่ือ “โครงการประกันคุณภาพยาสำหรับผู้สูงอายุ : Golden Drugs for Golden Age (Golden Q)” โดยการตรวจสอบคุณภาพผลติ ภณั ฑ์ยาที่ใช้ใน โรคผู้สูงอายุ ในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ได้แก่ ยาในกลุ่ม 97

9 รักษาโรคหัวใจ ยาขับปัสสาวะ ยาลดความดันโลหิต ยารักษาโรคเบาหวาน ยาลดไขมันในหลอดเลือด ยารักษาโรคระบบทางเดินอาหารและทางเดิน หายใจ และนำข้อมลู คุณภาพยามาจัดทำ GREEN BOOK 4 ซง่ึ ประกอบดว้ ย ข้อมูลผลิตภัณฑ์ยาในกลุ่มโรคผู้สูงอายุจากทุกโครงการที่ผ่านมา รวมกับ ข้อมูลคุณภาพยาในกลุ่มอื่นๆ ซ่ึงมีการปรับระยะเวลาของการสุ่มตัวอย่าง ให้รวดเร็วข้ึน โดยใช้โทรสารทั้งในเร่ืองการส่งข้อมูลจากโรงพยาบาลและ การสุ่มเลือกกลับไปภายใน 1 สัปดาห์ ทำให้ได้รับตัวอย่างตรงตามท่ี สุ่มเลือก และคัดเลือกข้อมูลผลการตรวจสอบคุณภาพมาจัดทำ GREEN BOOK 4 เผยแพรภ่ ายในวนั ที่ 5 ธันวาคม 2550 บทสรปุ จาก GREEN BOOK 4 จำนวนผลิตภัณฑ์ยาท่ีใช้ในโรคผู้สูงอายุ ได้รับคัดเลือกมาเผยแพร่ รวมท้งั ส้นิ 272 ตำรับ จากชือ่ สามญั ทางยา 55 รายการ สำหรบั ผลิตภณั ฑ์ ยากลุ่มอื่นๆมีจำนวนที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน จำนวน 252 ตำรับ ได้รับ การคดั เลอื กมาเผยแพร่ จำนวน 173 ตำรบั (รอ้ ยละ 69) จากชอ่ื สามญั ทางยา 43 รายการ สำหรับการตรวจวิเคราะห์ผลิตภัณฑ์ยาที่ยังไม่มีระบุในตำรายา จะใช้วิธีและเกณฑ์มาตรฐานในทะเบียนตำรับยา ส่วนการคัดเลือกตำรับ ใดมาเผยแพร่จะพิจารณาเกณฑ์มาตรฐานท่ีระบุไว้ในทะเบียนตำรับยาด้วย เพราะแตล่ ะตำรบั อาจกำหนดหัวขอ้ ควบคุมคุณภาพไมเ่ ท่ากัน เนอื่ งจากขึ้น ทะเบียนตำรับยาไว้ในแต่ละปีท่ีแตกต่างกัน ตำรับยาที่มีหัวข้อการควบคุม คุณภาพตามมาตรฐานสากลที่ทันสมัย จะได้รับการคัดเลือกมาเผยแพร่ใน GREEN BOOK 4 เช่น ตำรับยาที่กำหนดหัวข้อการละลายของตัวยา 98

9 (dissolution) ซึ่งบ่งบอกคุณภาพได้ดีกว่าหัวข้อการแตกกระจายตัว ของเม็ดยา (disintegration) เป็นตน้ เพอ่ื ใหโ้ รงพยาบาลได้ใชเ้ ปน็ แนวทาง ในการกำหนดคณุ ลกั ษณะของผลิตภณั ฑ์ยาในการจดั ซื้อด้วย อย่างไรก็ตามในการคัดเลือกผลิตภัณฑ์ยาท่ีผ่านเกณฑ์มาตรฐาน มาเผยแพร่ใน GREEN BOOK 4 พบว่า ผลิตภัณฑ์ยาที่มีการใช้น้อย หรือมีการนำเข้าเพียงปีละ 2 รุ่นผลิต ทำให้สุ่มตัวอย่างได้ไม่ครบ 3 รุ่น ดงั นนั้ ในกรณที มี่ จี ำนวน 2 รนุ่ ผลติ เหมอื นกนั ทกุ แหลง่ ผลติ และเปน็ ยาทไ่ี มม่ ี ปัญหาด้านความคงสภาพ จะอนุโลมคัดเลือกจาก 2 รุ่นผลิตมาเผยแพร่ อย่างเท่าเทยี มกัน นอกจากนี้ ในการจดั ทำ GREEN BOOK 4 เพอื่ ใหท้ กุ ภาคสว่ นทรี่ ว่ ม ดำเนินโครงการได้มีส่วนร่วมเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เน่ืองในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธนั วาคม 2550 จงึ ไดน้ ำรายชอื่ หนว่ ยงานทรี่ ว่ มโครงการทว่ั ประเทศ ตลอดจนรายชอื่ หวั หนา้ หน่วยงานและผู้ทำหน้าที่ตรวจวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการและผู้เกี่ยวข้อง ทัง้ หมดของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ เผยแพรใ่ นภาคผนวกของ GREEN BOOK 4 ด้วย การจัดทำ GREEN BOOK 5 รายการยาที่ปรากฏในเอกสารฉบับน้ี คัดเลือกจากผลการ ดำเนินโครงการสร้างหลักประกันคุณภาพและมาตรฐานบริการด้านยา ปงี บประมาณ 2551 โดยไดร้ บั ผลติ ภณั ฑย์ าทงั้ หมด 1,334 ตวั อยา่ งจาก 356 ทะเบียนตำรับยา การตรวจสอบคุณภาพผลิตภัณฑ์ยาท่ีมีชื่อสามัญทางยา และรูปแบบเดียวกัน โดยอ้างอิงวิธีและเกณฑ์มาตรฐานท่ีระบุในตำรายา 99

9 เป็นหลัก พบว่าผ่านเกณฑ์มาตรฐาน 1,199 ตัวอย่าง ประมาณร้อยละ 90 จากจำนวน 294 ทะเบียนตำรับยา และได้รับการคัดเลือกมาเผยแพร่ ในเอกสาร GREEN BOOK 5 น้ีจำนวน 202 ทะเบียนตำรับยา 54 รายการยาช่ือสามัญ ท่ีมีจำนวน 2 - 3 รุ่นผลิตข้ึนไปและผ่านเกณฑ์ มาตรฐานท้ังหมด สำหรับยาตน้ แบบ ในการจดั ทำ GREEN BOOK 1 - 4 ทผ่ี า่ นมามคี ำถามเสมอวา่ ทำไม GREEN BOOK จงึ ไมม่ รี ายชอ่ื ของยาตน้ แบบ ท้ังน้ีเน่ืองมาจากได้รับตัวอย่างยาต้นแบบจำนวนรุ่นผลิตน้อยกว่าเกณฑ์การ คดั เลอื ก ทำใหไ้ มไ่ ดร้ บั การเผยแพร่ ดงั นน้ั ใน GREEN BOOK 5 ฉบบั น้ี เฉพาะ ยาต้นแบบทุกตำรับที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานได้นำมาเผยแพร่โดยไม่กำหนด จำนวนร่นุ ผลิต ส่วนยาสามัญยังคงคัดเลอื กตามเกณฑท์ ่กี ำหนด ปัจจัยสำคัญประการหนึ่งในการตรวจสอบคุณภาพยา คือ สารมาตรฐาน ซ่ึงส่วนใหญ่ต้องซื้อจากต่างประเทศ ทำให้มีอุปสรรคบ้าง ในเรื่องการตรวจวิเคราะห์ที่ไม่เป็นไปตามระยะเวลาท่ีกำหนด บางชนิด มีราคาแพงจำเป็นต้องรอตรวจวิเคราะห์ตัวอย่างในคราวเดียวกันเพื่อความ ประหยัดและการใช้สารมาตรฐานอย่างคุ้มค่านอกจากน้ีสารมาตรฐาน บางชนิดที่จัดเป็นวัตถุออกฤทธิ์ การจัดซื้อต้องผ่านขั้นตอนตามกฎระเบียบ ของทางราชการผ่านสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ทำให้การ ตรวจวิเคราะห์ต้องล่าช้าและไม่สามารถตรวจได้ทันเวลาท่ีกำหนด เช่น ตำรับยา Alprazolam tablets การตรวจสอบหวั ข้อ content uniformity ตอ้ งใชส้ ารมาตรฐานรว่ ม (internal standard) ทเ่ี ปน็ วตั ถอุ อกฤทธ์ิ ดงั นนั้ ใน GREEN BOOK 1 จงึ ใชผ้ ลของ weight variation แทน ซ่ึงในโครงการฯ ปีงบประมาณ 2552 (จะปรากฏใน GREEN BOOK 6) ได้ดำเนินการ 100