รายงานสรุปการจัดนิทรรศการวิชาการป้องกันการเสพติดสร้างสรรค์

รายงานสรปุ การจดั นิทรรศการวิชาการป้องกนั การเสพติดสร้างสรรค์ วนั ศกุ รท์ ่ี 1 – เสารท์ ่ี 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2562 ณ หอนิทรรศการศิลปวฒั นธรรม มหาวิทยาลยั เชียงใหม่ สาระสาคญั บทที่ 1 ภาพรวมของงานนิทรรศการวิชาการป้องกนั สรา้ งสรรค์ Safe Zone for All บทท่ี 2 สรปุ ผลที่ไดร้ บั จากการดาเนินงาน บทท่ี 3 สรปุ ผลที่ได้รบั จากผเู้ ขา้ ชมนิทรรศการ บทที่ 4 สรปุ ผลที่ได้รบั จากภาคีเครือข่ายรว่ มดาเนิ นงานป้องกนั สร้างสรรค์ บทที่ 5 แผนปฏิบตั ิการป้องกนั สร้างสรรคต์ ่อเนื่อง ภาคผนวก บนั ทึกวิดิทศั น์ จดั ทำโดย ศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนอื มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 052-010401 [email protected]

สารบญั หน้ำ บทที่ 1 ภาพรวมของงานนิทรรศการวิชาการป้องกนั สรา้ งสรรค์ Safe Zone for All 3 1.1 ทม่ี ำและควำมสำคญั 3 1.2 วตั ถุประสงค์ 7 1.3 ผชู้ มเป้ำหมำย 8 1.4 กำหนดกำรและสถำนทจ่ี ดั งำน 8 1.5 นยิ ำมของ Safe Zone for All – พน้ื ทป่ี ลอดภยั ทกุ คนสรำ้ งได้ 15 บทที่ 2 สรปุ ผลท่ีได้รบั จากการดาเนินงาน 17 2.1 แนวปฏบิ ตั งิ ำนป้องกนั กำรเสพตดิ อยำ่ งสรำ้ งสรรคแ์ ละตวั อยำ่ งปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก 17 2.2 กำรสอ่ื สำรสำระควำมรแู้ ละทกั ษะเพ่อื สรำ้ ง Safe Zone for All 26 2.3 สำระจำกเสวนำแลกเปลย่ี นประสบกำรณง์ ำนป้องกนั อยำ่ งสรำ้ งสรรค์ 31 บทที่ 3 สรปุ ผลที่ได้รบั จากผเู้ ข้าชมนิทรรศการ 46 บทที่ 4 สรปุ ผลท่ีได้รบั จากภาคีเครอื ข่ายรว่ มดาเนินงานป้องกนั สรา้ งสรรค์ 50 บทท่ี 5 แผนปฏิบตั ิการป้องกนั สรา้ งสรรคต์ ่อเน่ือง 54 ภาคผนวก บนั ทึกวิดิทศั น์ 56 พธิ เี ปิดและทศั นะต่อกำรป้องกนั กำรเสพตดิ อยำ่ งสรำ้ งสรรคข์ องภำครี ว่ มจดั งำน พธิ มี อบรำงวลั กำรประกวดภำพถ่ำยพน้ื ทป่ี ลอดภยั และนกั เลำ่ นทิ ำน เสวนำแลกเปลย่ี นประสบกำรณ์ 6 เร่อื ง  กำรสรำ้ งเดก็ สฝู่ ันพลเมอื งคณุ ภำพ  กำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั ในโรงเรยี น  กำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั ในชุมชนตน้ แบบ  บทเรยี นจำกเยำวชนพลเมอื งร่นุ ใหม่  “กญั ชำกบั ชุมชน” มองหลำยมุมโอกำสในมติ กิ ฎหมำย กำรแพทย์ กำรใช้ ผลกระทบ  กำรปรบั เปลย่ี นตวั เองจำกกำรใชส้ ำรเสพตดิ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 2 / 56

1 ภาพรวมของงานนิทรรศการวิชาการป้องกนั สรา้ งสรรค์ มนุษยเ์ กอื บทกุ คนมกี ำรเสพตดิ ผเู้ สพตดิ ไมไ่ ดเ้ ป็นผอู้ ่อนแอและไม่ไดเ้ ป็นผเู้ ส่อื มทำงศลี ธรรม สงิ่ ท่ี คน้ พบใหมแ่ ละชดั เจนอยำ่ งมำกคอื กำรเสพตดิ เป็นเร่อื งของสภำพแวดลอ้ ม กำรอยใู่ นสถำนทผ่ี ดิ พลำด กำร เกย่ี วขอ้ งสงั คมกบั ผเู้ สพตดิ ควำมโดดเดย่ี ว ควำมตอ้ งกำรกำรยอมรบั กำรแสวงหำเป้ำหมำยอยำ่ งไม่มที ส่ี น้ิ สุด ควำมทกุ ขใ์ นจติ ใจ มนุษยไ์ ม่เพยี งเสพตดิ สำรเสพตดิ (Substance Addiction) แตย่ งั เสพตดิ พฤตกิ รรม (Behavioral Addiction) หมำยถงึ กจิ กรรมทท่ี ำซำ้ บ่อยดว้ ยหวงั ผลพงึ พอใจเฉพำะหน้ำ แต่กลบั ทำรำ้ ยทงั้ ตนเอง ครอบครวั และสงั คมในระยะยำว แนวทำงจดั กำรกบั ปัญหำเสพตดิ สำรและพฤตกิ รรมสำมำรถทำไดใ้ นสอง ทำงเลอื กระหวำ่ งขจดั เลกิ พฤตกิ รรมเสพตดิ หรอื ควบคมุ ลดผลกระทบจำกกำรเสพตดิ ขณะทข่ี อ้ มลู จำก UNODC ระบวุ ำ่ 9 ใน 10 คนทต่ี ดิ ยำเสพตดิ เรม่ิ ใชก้ ่อนอำยุ 18 ปี ดงั นนั้ กำรป้องกนั จงึ สำคญั 1.1 ท่ีมาและความสาคญั กวำ่ ครง่ึ ศตวรรษของกำรแกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ ทผ่ี ำ่ นมำ สงั คมไทยประกำศสงครำมยำเสพตดิ ซง่ึ เป็น แนวทำงแกป้ ัญหำแบบแขง็ กรำ้ วต่อผเู้ กย่ี วขอ้ งทงั้ ผเู้ สพ ผคู้ ำ้ ผผู้ ลติ ผปู้ ลกู ถกู ระบเุ ป็นอำชญำกรทต่ี อ้ งมงุ่ ปรำบปรำมดว้ ยกฎหมำยและโทษอำญำทร่ี ุนแรง สรำ้ งมำยำคตทิ ำใหส้ งั คมหวำดกลวั ตอ่ ยำเสพตดิ ผลติ ซ้ำวำท กรรมทำใหผ้ เู้ สพเป็นคนรำ้ ยน่ำรงั เกยี จ ตตี รำผเู้ สพคอื อำชญำกร ตตี รำครอบครวั ผเู้ สพ ผเู้ สพหลบซ่อน ตตี รำ ตนเอง เสย่ี งต่อภำวะสขุ ภำพอ่นื ทำใหค้ รอบครวั แตกสลำย บนั ่ ทอนชุมชนและสงั คม ตลอดจนเกดิ ทจุ รติ คอรปั ชนั ่ ระดบั ลำ่ ง ดว้ ยมมุ มองวำ่ ผใู้ ชย้ ำเสพตดิ เป็นอำชญำกร ผลคอื นกั โทษลน้ คกุ ยำเสพตดิ ไมล่ ดลง ตวั ยำมี มำกขน้ึ อตั รำเสพซ้ำสงู ผใู้ ชร้ ำยใหมเ่ พมิ่ ขน้ึ กอ่ ปัญหำสขุ ภำพ ก่อปัญหำสงั คม ละเมดิ สทิ ธมิ นุษยชน ทงั้ น้ี กำร บำบดั ยงั ไม่แยกแยะผเู้ สพ ไมด่ แู ลองคร์ วมของกำย จติ สงั คม อำชพี กำรงำน ฯลฯ ผถู้ ูกปรำบเป็นแรงงำน นกั คำ้ รำยยอ่ ยทท่ี ำผดิ เพอ่ื ควำมอยรู่ อด ควำมจำเป็นทำงเศรษฐกจิ กำรปรำบปรำมยงั ไมถ่ งึ นกั คำ้ รำยใหญ่และ ผผู้ ลติ จงึ เกดิ คำถำมสำคญั ตอ่ แนวทำงกำรแกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ อยำ่ งแขง็ กรำ้ ววำ่ มปี ระสทิ ธภิ ำพ มคี วำมคมุ้ คำ่ ในกำรลงทนุ ของรฐั หรอื ไม่ มองปัญหำยำเสพตดิ ถูกตอ้ งครบถ้วนทกุ มติ หิ รอื ไม่ สอดคลอ้ งกบั ควำมเป็นจรงิ มำก น้อยเพยี งใด อำ้ งตำมสำนกั งำนวำ่ ดว้ ยยำเสพตดิ และอำชญำกรรมแหง่ สหประชำชำติ (UNODC) และองคก์ ำรอนำมยั โลก (WHO) จำแนกกำรป้องกนั ปัญหำยำเสพตดิ (Drug Prevention) ออกเป็น 3 ประเภท ไดแ้ ก่ (1) กำรป้องกนั แบบทวั ่ ไป Universal Prevention เป็นมำตรกำรสำหรบั ประชำกรทุกคนทย่ี งั ไม่พบวำ่ มคี วำมเสย่ี ง มุ่งหมำยทจ่ี ะ ป้องกนั ประชำทกุ กลมุ่ จำกกำรเกย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพตดิ ดว้ ยกำรใหข้ อ้ มลู -ควำมร-ู้ ทกั ษะทจ่ี ำเป็นเพอ่ื ป้องกนั ปัญหำและผลกระทบจำกกำรเสพหรอื ตดิ ยำเสพตดิ (2) กำรป้องกนั กลุ่มเสย่ี งเฉพำะ Selective Prevention เป็น มำตรกำรเฉพำะบคุ คลหรอื กลมุ่ ยอ่ ยทม่ี คี วำมเสย่ี งจะเกดิ ปัญหำกำรใชย้ ำเสพตดิ ทม่ี ำกกวำ่ ประชำกรทวั ่ ไปอยำ่ ง ชดั เจนจำกหลกั ฐำนทำงชวี ภำพ จติ ใจ หรอื สงั คม มงุ่ หมำยทจ่ี ะป้องกนั ประชำกรกลมุ่ เสย่ี ง เปรำะบำง อ่อนไหว ทจ่ี ะเสพหรอื ตดิ ยำเสพตดิ ตงั้ แตเ่ นนิ่ ๆ เพ่อื หำ่ งไกลยำเสพตดิ หำกเสพหรอื ตดิ แลว้ กต็ อ้ งเฝ้ำระวงั ตลอดชวี ติ และ (3) กำรป้องกนั แบบเจำะจง Indicated Prevention เป็นมำตรกำรเฉพำะบคุ คลทต่ี รวจพบจำกอำกำรแสดงหรอื มี รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 3 / 56

ขอ้ บ่งชท้ี ำงชวี ภำพถงึ แนวโน้มเสพตดิ และมปี ัญหำอน่ื รว่ มอนั เกย่ี วเน่ืองกบั ยำเสพตดิ เพอ่ื บำบดั แกไ้ ขอำกำร เสพตดิ และเพม่ิ คณุ ภำพชวี ติ ของบุคคลใหด้ แี ละปลอดภยั ยงิ่ ขน้ึ การป้องกนั แบบทวั ่ ไป การป้องกนั กล่มุ เสี่ยงเฉพาะ การป้องกนั แบบเจาะจง (Universal Prevention) (Selective Prevention) (Indicated Prevention) ม่งุ หมำยทจ่ี ะป้องกนั ประชำทกุ กลมุ่ มุง่ หมำยทจ่ี ะป้องกนั ประชำกรกลมุ่ มงุ่ หมำยทจ่ี ะป้องกนั เฉพำะรำย จำกกำรเกย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพตดิ ดว้ ย เสย่ี ง เปรำะบำง อ่อนไหวทจ่ี ะเสพ บุคคลทม่ี ขี อ้ บ่งชว้ี ำ่ มภี ำวะเสย่ี ง กำรใหข้ อ้ มลู -ควำมร-ู้ ทกั ษะทจ่ี ำเป็น หรอื ตดิ ยำเสพตดิ ตงั้ แต่เนิน่ ๆ เพ่อื หรอื ตดิ ยำเสพตดิ และมปี ัญหำ เพอ่ื ป้องกนั ปัญหำและผลกระทบ ห่ำงไกลยำเสพตดิ หำกเสพหรอื ตดิ อ่นื รว่ มอนั เกย่ี วเน่ืองกบั ยำเสพ จำกกำรเสพหรอื ตดิ ยำเสพตดิ แลว้ กต็ อ้ งเฝ้ำระวงั ตลอดชวี ติ ตดิ เพอ่ื บำบดั แกไ้ ขอำกำรเสพ รปู แบบ/มาตรการระดบั ชมุ ชน (Community-based Prevention) ตดิ และเพมิ่ คุณภำพชวี ติ ของ ถอดบทเรยี นและหารือในเวทีวิชาการ บคุ คลใหด้ แี ละปลอดภยั ยง่ิ ขน้ึ  เพื่อสนับสนนุ ยทุ ธศาสตรป์ ้องกนั ยาเสพติดเสนอสานกั งาน ป.ป.ส.  เพื่อขบั เคลื่อนมติสมชั ชาสขุ ภาพแห่งชาติครงั้ ท่ี 10 Source: International Standards on Drug Use Prevention, 2nd Edition (2016). UNODC [Online] https://www.unodc.org/documents/prevention/statndards_180412.pdf แนวทำงจดั กำรกบั ปัญหำเสพตดิ สำรและพฤตกิ รรมสำมำรถทำไดใ้ นสองทำงเลอื ก ระหวำ่ งขจดั เลกิ พฤตกิ รรมเสพตดิ หรอื ควบคมุ ลดผลกระทบจำกกำรเสพตดิ ทงั้ น้ี กำรขจดั เลกิ พฤตกิ รรมเสพตดิ เป็นทำงเลอื กท่ี เป็นไปไดย้ ำกเน่อื งจำกสภำพแวดลอ้ มมผี ลต่อพฤตกิ รรมและบคุ คลขำดควำมสำมำรถจดั กำรสง่ิ เรำ้ จำกภำย นอกไดด้ ว้ ยตนเอง ตอ้ งอำศยั หลำยองคป์ ระกอบเพ่อื ขจดั เลกิ พฤตกิ รรมเสพตดิ ขณะทก่ี ำรควบคมุ ลดผลกระทบ จำกกำรเสพตดิ กลบั เป็นทำงเลอื กทเ่ี ป็นไปไดม้ ำกกวำ่ ดว้ ยกำรสรำ้ งควำมตระหนกั ถงึ สญั ญำณทส่ี ง่ ผลกระทบต่อ กำรดำเนินชวี ติ เป็นจดุ เรม่ิ ตน้ ทจ่ี ะเปลย่ี นแปลงและวำงแผนปรบั สมดุลชวี ติ คนใกลช้ ดิ เป็นคนสำคญั ทจ่ี ะกระตนุ้ ใหต้ ระหนกั เพ่อื ปรบั กรอบควำมคดิ ทศั นคติ พฤตกิ รรม สรำ้ งพลงั ภำยในทจ่ี ะเปลย่ี นตวั เอง  ขจดั หรอื เลิกพฤติกรรมเสพติด  ควบคมุ และลดผลกระทบจากการเสพติด เป็นทำงเลอื กทเ่ี ป็นไปไดย้ ำก เป็นทำงเลอื กทเ่ี ป็นไปไดม้ ำกกกวำ่ ดว้ ยกำร เน่อื งจำกสภำพแวดลอ้ มมผี ลตอ่ สรำ้ งควำมตระหนกั ถงึ สญั ญำณทส่ี ง่ ผล พฤตกิ รรมและบคุ คลขำด กระทบต่อกำรดำเนินชวี ติ เป็นจดุ เรม่ิ ตน้ ท่ี ควำมสำมำรถจดั กำรสง่ิ เรำ้ จำก จะเปลย่ี นแปลงและวำงแผนปรบั สมดุล ภำยนอกไดด้ ว้ ยตนเอง ตอ้ งอำศยั ชวี ติ คนใกลช้ ดิ เป็นคนสำคญั ทจ่ี ะกระตนุ้ ให้ หลำยองคป์ ระกอบเพอ่ื ขจดั เลกิ ตระหนักเพอ่ื ปรบั กรอบควำมคดิ ทศั นคติ พฤตกิ รรมเสพตดิ พฤตกิ รรม สรำ้ งพลงั ภำยในทจ่ี ะเปลย่ี นตวั เอง รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 4 / 56

แนวทำงจดั กำรกบั ปัญหำเสพตดิ พฤตกิ รรมและเสพตดิ สำรเสพตดิ ทำงเลอื กอน่ื เช่น แนวทำงกำรลด อนั ตรำย (Harm Reduction) โดยประเมนิ อนั ตรำยจำกผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ อยำ่ งชดั เจนและตงั้ เป้ำลดผลกระทบท่ี จะเกดิ ขน้ึ ในทุกมติ ทิ งั้ สขุ ภำพ กำรเรยี น กำรทำงำน และมติ สิ งั คมอ่นื แนวทำงกำรประยกุ ตศ์ ำสตรแ์ หง่ เกม (Gamification) โดยมแี นวคดิ พน้ื ฐำนทว่ี ำ่ มนุษยท์ ำในสง่ิ ทเ่ี หมำะสมมำกขน้ึ หำกสงิ่ นนั้ เป็นเรอ่ื งสนุก ศำสตรแ์ ห่ง เกมสำมำรถกระตนุ้ ใหเ้ กดิ พฤตกิ รรมทฉ่ี ลำดขน้ึ มสี ขุ ภำพดขี น้ึ มคี วำมสขุ มำกขน้ึ นำมำซง่ึ ประโยชน์อยำ่ ง ผสมผสำนเม่อื ควำมรสู้ กึ ปกตธิ รรมดำหรอื ประสบกำรณ์ทไ่ี มน่ ่ำรน่ื รมยน์ กั กลำยเป็นรปู แบบของควำมสนุกสนำน ได้ แนวทำงกำรสรำ้ งบรรทดั ฐำน (Social Norm) ใหมท่ ำงสงั คม กำรยดึ มนั ่ ในหลกั ศำสนำใหเ้ ขำ้ กบั กำรดำเนิน ชวี ติ กเ็ ป็นหน่ึงแนวทำงในกำรแกไ้ ขปัญหำกำรเสพตดิ ได้ เพรำะทกุ ศำสนำตำ่ งมคี ำสอนใหม้ นุษยอ์ ยรู่ ว่ มกนั ใน สงั คมไดอ้ ยำ่ งสนั ตสิ ขุ กำรนำหลกั ธรรมทำงศำสนำมำใชใ้ นกำรบำบดั รกั ษำและฟ้ืนฟูสมรรถภำพผตู้ ดิ ยำเสพตดิ เป็นส่วนสำคญั ในกำรสรำ้ งพลงั ใจ สรำ้ งควำมหวงั ใหม่แก่ชวี ติ เพมิ่ แรงจงู ใจในระหวำ่ งกำรบำบดั รกั ษำฟ้ืนฟูและ ป้องกนั กำรกลบั ไปเสพซ้ำ รวมถงึ พฒั นำควำมฉลำดทำงอำรมณ์ซง่ึ นำไปส่กู ำรพฒั นำทกั ษะทำงสงั คม ทกั ษะ ชวี ติ ทส่ี ำคญั และจำเป็น ยง่ิ ไปกวำ่ นนั้ ยงั มขี อ้ คน้ พบทน่ี ่ำมหศั จรรยอ์ กี ดว้ ยวำ่ พทุ ธศำสนำในฐำนะทเ่ี ป็นรำกฐำน ของวทิ ยำศำสตรท์ ใ่ี หค้ วำมสำคญั แก่กำรแกไ้ ขปัญหำดว้ ยปัญญำอยำ่ งมสี ตติ น่ื รกู้ ไ็ ดช้ ใ้ี หเ้ หน็ เหตแุ ละผลแห่ง ทกุ ขจ์ ำกกำรเสพตดิ ตลอดจนทำงแกไ้ ข กำรประชมุ สมชั ชำสหประชำชำตวิ ำ่ ดว้ ยปัญหำยำเสพตดิ โลก UNGASS 2016 นำส่นู โยบำยยำเสพตดิ อยำ่ งสรำ้ งสรรคแ์ ละมมี นุษยธรรม มงุ่ เป้ำหมำยสงู สุดคอื คน ชมุ ชน สงั คมปลอดภยั จำกยำเสพตดิ ดว้ ยกำร ป้องกนั แนวใหม่ภำยใตน้ โยบำยพฒั นำทล่ี ดทอนควำมเป็นอำชญำกรรม (Decriminalization) ใชม้ ำตรกำรอ่นื แทนกำรจำคุก (Diversion) ลดอนั ตรำยเพ่อื ลดผลกระทบอน่ื (Harm Reduction) อำทิ ลดกำรใชย้ ำเสพตดิ เกนิ ขนำด ลดเอชไอว/ี เอดส์ ลดไวรสั ตบั อกั เสบ ลดทจุ รติ คอรปั ชนั ่ ลดกำรใชค้ วำมรุนแรง ลดกำรละเมดิ สทิ ธิ มนุษยชน ลดกำรทำลำยสงิ่ แวดลอ้ ม ลดอำนำจองคก์ รอำชญำกรรม ลดผลกระทบทำงสงั คมและเศรษฐกจิ ใช้ ประโยชน์จำกพชื เสพตดิ และยำเสพตดิ รวมถงึ ควบคุมยำเสพตดิ บำงชนิดโดยรฐั การประกาศสงครามกบั ยาเสพติด …. การแก้ไขปัญหาที่แขง็ กรา้ ว รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 5 / 56

ด้วยมมุ มองว่า ผใู้ ช้ยาเสพติดเป็นอาชญากร ผลคือ นักโทษล้นคกุ ยาเสพติดไม่ลดลง ตวั ยามีมากขึ้น อตั ราเสพซา้ สูง ผใู้ ช้ราย ใหม่เพิ่มขึ้น ก่อปัญหาสขุ ภาพ ก่อปัญหาสงั คม ละเมิดสิทธิมนุษยชน การบาบดั ไม่แยกแยะผเู้ สพ ไม่ดแู ลองคร์ วม (กาย จิต สงั คม อาชีพ การงาน ฯลฯ) การปราบปราม ผ้ถู กู ปราบเป็นแรงงาน นักค้ารายย่อย ทาเพื่อความอย่รู อด จาเป็นทางเศรษฐกิจ ปราบไม่ถึงนักค้ารายใหญแ่ ละผผู้ ลิต คาถามสาคญั ต่อแนวทางการแก้ไขปัญหายาเสพติดอย่างแขง็ กรา้ ว มปี ระสิทธิภาพค้มุ ค่ากบั การลงทนุ ของรฐั หรอื ไม่ ? มองปัญหายาเสพติดถกู ต้องครบถ้วนทกุ มิติหรอื ไม่ ? สอดคล้องกบั ความเป็นจริงมากน้อยเพียงใด ? …....….. ส่วู นั นี้และวนั หน้าของการแกไ้ ขปัญหายาเสพติด …....….. มำตรกำรสำกลเพ่อื ป้องกนั กำรใชย้ ำเสพตดิ สำหรบั ประชำกรชว่ งวยั เดก็ -วยั ร่นุ -วยั เรมิ่ ทำงำน 17-20 ปี (Adolescence) ตำมขอ้ แนะนำของ UNODC และ WHO ครอบคลมุ พน้ื ทใ่ี นโรงเรยี น ในสถำนประกอบกำร ใน พน้ื ทส่ี ำธำรณะ และในพน้ื ทส่ี อ่ื ประกอบดว้ ย โปรแกรมใหค้ วำมรทู้ กั ษะส่วนบุคคลและทกั ษะทำงสงั คม โปรแกรมจดั กำรสภำพแวดลอ้ มในหอ้ งเรยี น นโยบำยกำรคงรกั ษำเดก็ ใหอ้ ยใู่ นโรงเรยี น โปรแกรมตรวจประเมนิ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 6 / 56

สุขภำพจติ ของเดก็ และวยั รนุ่ โปรแกรมสง่ เสรมิ กจิ กรรมกฬี ำและนนั ทนำกำรนอกเวลำ/หลงั เลกิ เรยี น โปรแกรม เขำ้ ถงึ วยั รนุ่ ทม่ี ปี ัญหำบุคลกิ ภำพและเสย่ี งต่อกำรใชย้ ำเสพตดิ โปรแกรมใหค้ ำปรกึ ษำแบบสนั้ โปรแกรมป้องกนั ยำเสพตดิ ในทท่ี ำงำน/สถำนประกอบกำร โปรแกรมป้องกนั ยำเสพตดิ ในชมุ ชน และโปรแกรมป้องกนั ยำเสพตดิ ในสถำนบนั เทงิ สองแกนหลกั กำรแกป้ ัญหำยำเสพตดิ ดว้ ยกรอบคดิ ใหม่ ไดแ้ ก่ แกนลดทอนศกั ยภำพกำรผลติ นอก ประเทศและสกดั กนั้ ตวั ยำ (Supply Suppression) และแกนสรำ้ งภมู คิ มุ้ กนั ควำมปลอดภยั ของคนและสงั คมจำก ยำเสพตดิ (Demand Reduction) อำทิ สรำ้ งกำรป้องกนั บุคคล สรำ้ งนโยบำยทำงเลอื กใหม่ เพม่ิ กำรมสี ว่ นรว่ ม ของภำคสว่ นตำ่ งๆ ตลอดจนกำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั จำกกำรเสพตดิ หรอื Safe Zone for All ซง่ึ เป็นงำน นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั กำรเสพตดิ อยำ่ งสรำ้ งสรรค์ รว่ มปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสรรคโ์ ดยศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนือ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ สำนกั งำน ป.ป.ส. ภำค 5 และภำค 6 สำนกั งำนกองทนุ สนบั สนุนกำรสรำ้ ง เสรมิ สขุ ภำพ (สสส.) สำนกั 1 กำรควบคมุ ปัจจยั เสย่ี งหลกั และโครงกำรกำลงั ใจในพระดำรพิ ระเจำ้ หลำนเธอ พระองคเ์ จำ้ พชั รกติ ยิ ำภำ ครอบคลมุ มุมมองกำรบงั คบั ใชก้ ฎหมำย มมุ มองทำงสำธำรณสุข มมุ มองทำงวชิ ำกำร มุมมองทำงสขุ ภำวะของสงั คม และมุมมองของภำคประชำสงั คมในวนั ท่ี 1–2 พฤศจกิ ำยน พ.ศ. 2562 ณ หอ นทิ รรศกำรศลิ ปวฒั นธรรม มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 1.2 วตั ถปุ ระสงค์ ศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนอื มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ รว่ มกบั สำนกั งำนป้องกนั และปรำบปรำมยำ เสพตดิ ภำค 5 และภำค 6 สำนกั งำนกองทนุ สนบั สนุนกำรสรำ้ งเสรมิ สุขภำพ และโครงกำรกำลงั ใจ ร่วมจดั งำน นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั กำรเสพตดิ Safe Zone for All มงุ่ หมำยทจ่ี ะป้องกนั ประชำกรทกุ กลุ่มจำกกำร เกย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพตดิ ดว้ ยกำรใหข้ อ้ มลู -ควำมร-ู้ ทกั ษะทจ่ี ำเป็นเพอ่ื ป้องกนั ปัญหำและลดผลกระทบจำกกำรเสพ ตดิ ทงั้ ตดิ ยำเสพตดิ ตดิ พฤตกิ รรม ตดิ เงนิ และตดิ สุข ซง่ึ พบเหน็ ไดท้ วั ่ ไปในสงั คมไทยปัจจุบนั นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ จดั ขน้ึ ภำยใต้วตั ถุประสงค์ 3 ประกำร ดงั ตอ่ ไปน้ี 1.2.1 เพ่อื ถ่ำยทอดใหส้ งั คมมคี วำมรเู้ ทำ่ ทนั สภำพกำรณ์/สถำนกำรณ์กำรเสพตดิ ทงั้ สำรและพฤตกิ รรม 1.2.2 เพ่อื เชอ่ื มโยง-สรำ้ งควำมรจู้ กั -สรำ้ งเครอื ขำ่ ยองคก์ รและบคุ คลเพ่อื ขบั เคล่อื นสสู่ งั คมฐำนควำมรู้ 1.2.3 เพอ่ื รวบรวมบรกิ ำรสนบั สนุนชว่ ยเหลอื ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั กำรเสพตดิ (สำร/พฤตกิ รรม) ใหส้ งั คมเขำ้ ถงึ งำนนทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั กำรเสพตดิ อยำ่ งสรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All เป็นนทิ รรศกำรมชี วี ติ มุง่ หวงั ทจ่ี ะถ่ำยทอดองคค์ วำมรแู้ ละทกั ษะทจ่ี ำเป็นเกย่ี วกบั “กำรเสพตดิ ” ในควำมหมำยทก่ี วำ้ งกวำ่ กำรเสพยำ เสพตดิ ใหโ้ ทษ แต่รวมถงึ กำรเสพตดิ พฤตกิ รรม เพอ่ื สรำ้ ง “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” เน่ืองมำจำกควำมเปรำะบำงอ่อนแอ ของสมั พนั ธภำพในครอบครวั และในชมุ ชน รวมถงึ กำรขำดพน้ื ทส่ี ว่ นกลำงซง่ึ สงั คมไทยประสบอยู่ โดย อำสำสมคั ร ชมุ ชน และหน่วยงำนทม่ี อี งคค์ วำมรู้และนวตั กรรมจะไดเ้ ผยแพรแ่ กเ่ ดก็ เยำวชน วยั ร่นุ พอ่ แม่ ครู อำจำรย์ ผใู้ หญ่วยั ทำงำน ผสู้ งู วยั จติ อำสำ สำธำรณะชน บุคลำกรภำครฐั ภำคประชำสงั คมและภำคเี ครอื ขำ่ ย รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 7 / 56

ร่วมดำเนินงำนดำ้ นป้องกนั กำรเสพตดิ จะไดเ้ กบ็ เกย่ี วทกั ษะทจ่ี ำเป็นต่อกำรดำเนนิ ชวี ติ ของตนเองและดแู ล บคุ คลในควำมรบั ผดิ ชอบอยำ่ งรเู้ ท่ำทนั สรำ้ งเสรมิ ควำมเขม้ แขง็ ของตนเอง ของครอบครวั ของชมุ ชนสงั คม โดย ไม่ทง้ิ ใครไวข้ ำ้ งหลงั 1.3 ผชู้ มเป้าหมาย และภาคีเครอื ข่ายร่วมดาเนินงานป้องกนั สร้างสรรค์ ผทู้ ค่ี วรไดร้ บั กำรเสรมิ ควำมรแู้ ละทกั ษะดำ้ นกำย จติ อำรมณ์ สงั คม สมองเพอ่ื รบั มอื /จดั กำร/ลดอนั ตรำย จำกกำรเสพตดิ ทงั้ สำรและพฤตกิ รรมอนั จะเป็นกำรป้องกนั กำรกระทำผดิ จนนำไปสโู่ ทษทำงอำญำและเขำ้ สู่ เรอื นจำในสถำนกำรณ์ทป่ี ระเทศไทยประสบกบั ปัญหำคนลน้ เรอื นจำในปัจจบุ นั จำนวนกวำ่ 1,000 คน ดงั น้ี  ครอบครวั (เดก็ /เยำวชน วยั รุน่ พ่อแม่ ญำตผิ ใู้ หญ)่  โรงเรยี น/มหำวทิ ยำลยั (คร/ู อำจำรยแ์ นะแนว กจิ กำรนกั เรยี น/นกั ศกึ ษำ ผบู้ รหิ ำรสถำนศกึ ษำ)  สถำนประกอบกำร (เจำ้ ของกจิ กำร เจำ้ หน้ำทฝ่ี ่ำยพฒั นำบคุ คลำกร พนกั งำนลกู จำ้ ง)  ผใู้ หบ้ รกิ ำรดำ้ นสุขภำพกำยและจติ ผใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คม ผแู้ นะแนวควำมคดิ กำรใชช้ วี ติ  ผนู้ ำทอ้ งถน่ิ และจติ อำสำ/อำสำสมคั รจำกพน้ื ทช่ี มุ ชนเขม้ แขง็  เจำ้ หน้ำทร่ี ฐั และชมุ ชนทอ้ งถน่ิ /จติ อำสำทม่ี บี ทบำทหนำ้ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งและทส่ี นใจ 1.4 กาหนดการและสถานที่จดั งาน นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All พน้ื ทป่ี ลอดภยั ทกุ คนสรำ้ งได้ จดั ขน้ึ ณ หอ ศลิ ปวฒั นธรรม มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ ถนนนมิ มำนเหมนิ ทร์ ตำบลสุเทพ อำเภอเมอื ง จงั หวดั เชยี งใหม่ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 8 / 56

แบง่ พน้ื ทจ่ี ดั งำนออกเป็น 5 Zones ดงั น้ี Zone 1 สรำ้ งทศั นะและควำมเขำ้ ใจเปิดโลกทศั น์ต่อกำรมองปัญหำสำรเสพตดิ และพฤตกิ รรมเสพตดิ Zone 2 แสดงนทิ รรศกำรมชี วี ติ ตวั อยำ่ งกจิ กรรมปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก พน้ื ทป่ี ลอดภยั ทุกคนสรำ้ งได้ Zone 3 เวทกี ำรถ่ำยทอดประสบกำรณ์องคค์ วำมรู้ เสวนำทำงวชิ ำกำร กำรแสดงสรำ้ งสรรค์ Zone 4 รถตสู้ บำยใจ คลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำและแบง่ ปันมุมมองดสี ำหรบั ทกุ คน รถโมบำยคลำยเครยี ด Zone ในสวน กำดมวั ่ ครวั ฮอม และ จุดปฐมพยำบำลเบอ้ื งตน้ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 9 / 56

กาหนดการ วนั ศกุ รท์ ่ี 1 พฤศจิกายน 2562 08:00 น. เปิดรบั ลงทะเบยี น พรอ้ มรบั ของทร่ี ะลกึ 08:15 น. ทศั นำชุดนทิ รรศกำรและรว่ มปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก Zone 1 สรา้ งทศั นะและความเข้าใจเปิ ดโลกทศั น์ต่อการมองปัญหาการ 08:30-08:40 น. ชมชุดนิทรรศกำรจำกสำนกั งำน ป.ป.ส. วดิ ที ศั น์-มลั ตมิ เี ดยี สะทอ้ นปัญหำปัญหำสำร เสพตดิ -พฤตกิ รรมเสพตดิ และวธิ คี ดิ งำนป้องกนั กำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั จำกยำเสพตดิ 08:40-09:30 น. ชมกำรแสดงสรำ้ งสรรคข์ องแกนนำเดก็ เยำวชน ศนู ยฝ์ ึกอบรมเดก็ และเยำวชน เขต 7 09:30-09:50 น. ชมวดิ ที ศั น์นยิ ำมพน้ื ทป่ี ลอดภยั และมมุ มองของคนในสงั คมตอ่ คำวำ่ Safe Zone 09:50-10:30 น. พธิ เี ปิดงำน โดยผนู้ ำ 6 ภำคแี สดงทศั นะสรำ้ งสงั คมปลอดภยั จำกยำเสพตดิ 1. นำยวชิ ยั ไชยมงคล รองเลขำธกิ ำร คณะกรรมกำรป้องกนั และปรำบปรำมยำเสพตดิ 2. นำยแพทย์ ววิ ฒั น์ โรจนพทิ ยำกร คณะกรรมกำรบรหิ ำรแผนคณะท่ี 1 สสส. 3. นำยแพทยพ์ ศิ ษิ ฐ์ ศรปี ระเสรฐิ รองปลดั กระทรวงสำธำรณสขุ 4. นำยวรี ะพนั ธ์ ดอี ่อน นำยอำเภอเมอื งเชยี งใหม่ 5. นำยชศู ลิ ป์ สำรรตั นะ แกนนำเครอื ขำ่ ยภำคประชำสงั คม 6. ศำสตรำจำรยค์ ลนิ กิ นำยแพทย์ นเิ วศน์ นนั ทจติ อธกิ ำรบดมี หำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ กล่ำวรำยงำนและชแ้ี จงวตั ถุประสงคก์ ำรจดั งำน โดย ผศ.ดร.นพ.อภนิ นั ท์ อร่ำมรตั น์ ผอู้ ำนวยกำรศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนอื มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 10:30-09:30 น. พธิ มี อบรำงวลั ใหผ้ ชู้ นะกำรประกวด (1) ประกวดภำพถ่ำย (2) ประกวดเลำ่ นทิ ำน Zone 2 พืน้ ท่ีจดั แสดงนิทรรศการมีชีวิตและตวั อย่างกิจกรรมปฏิบตั ิการสร้างสนกุ 10:30 น. ชมพน้ื ทจ่ี ดั แสดงนทิ รรศกำรมชี วี ติ และตวั อยำ่ งกจิ กรรมปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุกพน้ื ทป่ี ลอดภยั ทุก คนสรำ้ งไดใ้ นแนวคดิ “พื้นที่ปลอดภยั ทกุ คนสรา้ งได้” จำกภำคที ท่ี ำงำนป้องกนั และ แกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ ภำคประชำชน ภำคประชำสงั คม หน่วยงำนภำครฐั โดยจำลอง รปู แบบกจิ กรรมสรำ้ งสรรคใ์ นอดตี และปัจจบุ นั ทเ่ี ป็นกจิ กรรม “หน้ำหม”ู่ หรอื กำรมสี ว่ น รว่ มของผคู้ นในชุมชน รวมถงึ ชดุ นทิ รรศกำรใหม้ ุมมองสรำ้ งองคค์ วำมรมู้ ติ ติ ำ่ งๆ ทเ่ี กดิ กบั กำรหำทำงออกจำกปัญหำยำเสพตดิ และกำรสรำ้ งสงั คมทป่ี ลอดภยั นิทรรศการมชี ีวิต นิทรรศกำรท่ี 1: ศำสตรพ์ ระรำชำ พฒั นำผตู้ อ้ งขงั คนื คนดสี ่สู งั คม โดย โครงกำรกำลงั ใจ ในพระดำรพิ ระเจำ้ หลำนเธอ พระองคเ์ จำ้ พชั รกติ ยิ ำภำ นิทรรศกำรท่ี 2: คลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล โดย ศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนือมหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ นิทรรศกำรท่ี 3: ยตุ ธิ รรมถว้ นหน้ำ ประชำมสี ่วนร่วม โดย สำนกั งำนยตุ ธิ รรมจงั หวดั เชยี งใหม่ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 10 / 56

นิทรรศกำรท่ี 4: พชื เสพตดิ ฝิ่น กญั ชง กญั ชำ กระทอ่ ม โดย สถำบนั สำรวจและตดิ ตำมกำรปลกู พชื เสพตดิ สำนกั งำน ป.ป.ส. นทิ รรศกำรท่ี 5: ชมุ ชนสรำ้ งสรรค์ ป้องกนั ยำเสพตดิ โดย เครอื ขำ่ ยภำคประชำชน ตำบลเขอ่ื นผำก อำเภอพรำ้ ว จงั หวดั เชยี งใหม่ นทิ รรศกำรท่ี 6: ชมุ ชนสรำ้ งสรรค์ ป้องกนั ยำเสพตดิ โดย เครอื ขำ่ ยภำคประชำชน ตำบลแม่เปำ อำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย นทิ รรศกำรท่ี 7: ชุมชนสรำ้ งสรรค์ ป้องกนั ยำเสพตดิ โดย เครอื ขำ่ ยภำคประชำชน เครอื ขำ่ ยภำคประชำชนภำคเหนอื ตอนลำ่ ง นทิ รรศกำรท่ี 8: ชุมชนปลอดภยั ป้องกนั ยำเสพตดิ ชุมชนบำบดั น้ำเกยี๋ น โดย คณะทำงำน ตำบลน้ำเกยี๋ น อำเภอภเู พยี ง จงั หวดั น่ำน นทิ รรศกำรท่ี 9: Safe Sex Safe Zone โดย เครอื ขำ่ ย M Power นทิ รรศกำรท่ี 10: ลดอนั ตรำย จำกสำรเสพตดิ (Harm Reduction) โดย มลู นิธิ Ozone นิทรรศกำรท่ี 11: ชุมชนสถำนประกอบกำรตน้ แบบ ป้องกนั ยำเสพตดิ โดย สำนกั งำนสำธำรณสุขจงั หวดั เชยี งใหม่ นิทรรศกำรท่ี 12: รทู้ นั สำรเสพตดิ โดย สถำบนั วจิ ยั วทิ ยำศำสตรส์ ขุ ภำพ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ นิทรรศกำรท่ี 13: กำรลดอนั ตรำยจำกยำเสพตดิ โดย เครอื ขำ่ ยผใู้ ชย้ ำแหง่ ประเทศไทย (TPN) และมลู นิธริ กั ษ์ไทย นิทรรศกำรท่ี 14: กจิ กรรมบำบดั สำหรบั ผมู้ ปี ัญหำยำเสพตดิ โดย สถำบนั ธญั ญำรกั ษเ์ ชยี งใหม่ นิทรรศกำรท่ี 15: ศนู ยฟ์ ้ืนฟชู ุมชนบำบดั ภำคเหนอื โดย บำ้ นพระเมตตำ อำเภอจอมทอง จงั หวดั เชยี งใหม่ นิทรรศกำรท่ี 16: ชดุ นิทรรศกำรสำธำรณสุขเชยี งใหม่ โดย สำนกั งำนสำธำรณสุขเชยี งใหม่ นิทรรศกำรท่ี 17: ทกั ษะสมอง EF เพ่อื ชวี ติ ทส่ี ำเรจ็ โดย สถำบนั รกั ลกู RLG (Rakluke Learning Group) กิจกรรมปฏิบตั ิการสร้างสนุก พืน้ ท่ีปลอดภยั ทุกคนสรา้ งได้ ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก 1: สนี ้ำวำดฝัน โดย ลงุ ต๋อม และเยำวชนคณะวจิ ติ รศลิ ป์ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก 2: เกมรทู้ นั สำรเสพตดิ โดย สถำบนั วจิ ยั วทิ ยำศำสตรส์ ุขภำพ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก 3: คน มอื ดสี รำ้ งสรรค์ โดย เครอื ขำ่ ยเยำวชนคนมอื ดี รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 11 / 56

ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก 4: กำรสรำ้ งคณุ ค่ำจำกกระดำษ ลำยดอกตุงลำ้ นนำ โดย กลุ่มลำยคำ ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก 5: สงู วยั ดด๊ี ี โดย กลมุ่ ผสู้ งู วยั บำ้ นป่ำบงหลวง อำเภอสำรภี จงั หวดั เชยี งใหม่ ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก 6: เล่ำนทิ ำน โดย โรงเรยี นอนุบำลหนองป่ำครงั ่ 2 และโรงเรยี นบำ้ นคณุ หมอ การแสดงผลงานและผลิตภณั ฑ์ จาก คนต้นแบบ อดีตผเู้ ดินทางสายสีดา คนตน้ แบบพน้ื ทภ่ี ำคเหนือตอนลำ่ ง รำ้ น “ลลี ำนวดไท” รำ้ นนวดแผนไทย เพ่อื คนื คนดสี ่สู งั คม Zone 4 รถต้สู บายใจ คลินิกให้คาปรึกษาและแบง่ ปันมมุ มองดีสาหรบั ทุกคน พน้ื ทใ่ี หค้ ำปรกึ ษำสขุ ภำพจติ พฤตกิ รรมกำรเสพตดิ และทำงออกจำกปัญหำ 1. รถตใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นสุขภำพ โดยสถำบนั วจิ ยั วทิ ยำศำสตรส์ ุขภำพ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 2. รถ Mobile ตรวจสขุ ภำพและใหค้ ำปรกึ ษำ โดยสำนกั งำนสำธำรณสขุ เชยี งใหม่ (ตรวจเลอื ดฟร)ี 3. คลนิ กิ ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นเดก็ และเยำวชน โดยสถำบนั พฒั นำกำรเดก็ รำชนครนิ ทร์ จงั หวดั เชยี งใหม่ 4. รถ Mobile คลำยเครยี ด พรอ้ มเจำ้ หน้ำทใ่ี หค้ ำปรกึ ษำ โดยโรงพยำบำลสวนปรงุ 5. จดุ ปฐมพยำบำลเบอ้ื งตน้ โดยโรงพยำบำลมหำรำชนครเชยี งใหม่ Zone 3 เวทีการถ่ายทอดประสบการณ์องคค์ วามรู้ เสวนาทางวิชาการ การแสดงสร้างสรรค์ 10:30-12:00 น. บทเรยี นและองคค์ วำมรจู้ ำกกำรสรำ้ งเดก็ สฝู่ ันพลเมอื งคณุ ภำพ วทิ ยำกร 1. ผบู้ รหิ ำรองคก์ ำรบรหิ ำรส่วนตำบลแม่เปำ อำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย 2. คุณครผู สู้ อนชนั้ ปฐมวยั ตำบลแมเ่ ปำ อำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย 3. สถำบนั รกั ลกู RLG (Rakluke Learning Group) ดำเนินรำยกำรโดย คณุ สุภำวดี หำญเมธี สถำบนั รกั ลกู RLG (Rakluke Learning Group) 12:00-13:30 น. ชมนิทรรศกำรมชี วี ติ กจิ กรรมปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก รบั คำปรกึ ษำจำกรถตสู้ บำยใจ คลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำและแบ่งปันมมุ มองดดี ี 13:00-13:30 น. กำรแสดงสรำ้ งสรรคจ์ ำกเดก็ เยำวชน ศนู ยฝ์ ึกอบรมเดก็ และเยำวชน เขต7 เชยี งใหม่ 13:30-15:00 น. บทเรยี นและองคค์ วำมรจู้ ำกกำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั วทิ ยำกร 1. โรงเรยี นเทศบำล 3 (ชำญวทิ ยำ) อำเภอเมอื ง จงั หวดั เพชรบรู ณ์ 2. นำงพดั ชำ พรสกลุ ไพศำล โรงเรยี นวนั เสำร์ ศนู ยแ์ สงอรณุ อำเภอปำย แม่ฮอ่ งสอน 3. นำยอคั รชยั อรณุ เหลอื ง ศนู ยฝ์ ึกอบรมเดก็ และเยำวชนเขต 7 จงั หวดั เชยี งใหม่ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 12 / 56

ดำเนินรำยกำรโดย นำยนเรศ สงเครำะหส์ ขุ ผอู้ ำนวยกำรสถำบนั นำนำชำติ IOGT-NTO Movement และ นำยกติ ตชิ ยั เหลอื งกำจร อดตี ผอู้ ำนวยกำรสำนกั งำน ป.ป.ส. ภำค 5 15:00-17:00 น. บทเรยี นและองคค์ วำมรจู้ ำกเยำวชนพลเมอื งรุ่นใหม่ วทิ ยำกร 1. น.ส. เกศรนิ ทร์ พรหมหำ นกั ศกึ ษำมหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ แกนนำเยำวชนคนมอื ดี 2. นำยธรี พงษ์ ธวชั วงศ์ ประธำนเยำวชน ศอ.ปส.ย. ภำคเหนอื ตอนบน 3. ประธำนเยำวชน ศอ.ปส.ย.ภำคเหนือตอนล่ำง 4. น.ส. จริ ำภรณ์ ปิตะกำ ประธำนเยำวชนกลุม่ ลำยคำ 5. นำยณฐั พงษ์ รำหรุ กั ษ์ แกนนำเยำวชนนกหลงลม ดำเนินรำยกำรโดย นำยสทิ ธชิ ยั ซำวคำเขตร เจำ้ หน้ำทม่ี ลู นิธภิ มู พิ ลงั ชุมชนไทย 17:00 น. เป็นตน้ ไป ร่วมสนุกกบั กจิ กรรมสรำ้ งสรรค์ เลน่ เกมสล์ นุ้ ชงิ รำงวลั จำกงำนทกุ ชว่ งเวลำ กาหนดการ วนั เสารท์ ่ี 2 พฤศจิกายน 2562 Zone 1 สร้างทศั นะและความเข้าใจเปิ ดโลกทศั น์ต่อการมองปัญหาการเสพติด เปิดวดิ ที ศั น์กำรสรำ้ งทศั นะและควำมเขำ้ ใจ กำรมองปัญหำสำรเสพตดิ และพฤตกิ รรมเสพตดิ 08:30 - 09:00 น. รบั ชมกำรแสดงสรำ้ งสรรค์ “นนั ทะเภรธี รรมคตี ำ” ของ กล่มุ ลำยคำ Zone 2 พืน้ ท่ีจดั แสดงนิทรรศการมชี ีวิตและตวั อย่างกิจกรรมปฏิบตั ิการสรา้ งสนกุ กจิ กรรมปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุกพน้ื ทป่ี ลอดภยั ทุกคนสรำ้ งได้ ในแนวคดิ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ทุกคนสรำ้ งได”้ Zone 4 รถต้สู บายใจ คลินิกให้คาปรกึ ษาและแบ่งปันมมุ มองดีสาหรบั ทุกคน พน้ื ทใ่ี หค้ ำปรกึ ษำสขุ ภำพจติ พฤตกิ รรมกำรเสพตดิ และทำงออกจำกปัญหำ 1. รถตใู้ หค้ ำปรกึ ษำดำ้ นสขุ ภำพ โดยสถำบนั วจิ ยั วทิ ยำศำสตรส์ ุขภำพ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 2. รถ Mobile ตรวจสุขภำพและใหค้ ำปรกึ ษำ โดยสำนกั งำนสำธำรณสุขเชยี งใหม่ (ตรวจเลอื ดฟร)ี 3. คลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นเดก็ และเยำวชน โดยสถำบนั พฒั นำกำรเดก็ รำชนครนิ ทร์ จงั หวดั เชยี งใหม่ 4. รถ Mobile คลำยเครยี ด พรอ้ มเจำ้ หน้ำทใ่ี หค้ ำปรกึ ษำ โดยโรงพยำบำลสวนปรงุ 5. จดุ ปฐมพยำบำลเบอ้ื งตน้ โดยโรงพยำบำลมหำรำชนครเชยี งใหม่ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 13 / 56

Zone 3 เวทีการถ่ายทอดประสบการณ์องคค์ วามรู้ เสวนาทางวิชาการ การแสดงสร้างสรรค์ 09:00-10:30 น. เสวนำ “กญั ชำ กบั ชุมชน” มองหลำยมมุ โอกำสและขอ้ มลู ควำมจรงิ ของกญั ชำ ในมติ กิ ฎหมำย / กำรแพทย์ / กำรใช้ / ผลกระทบ วทิ ยำกร 1. นำยแพทยป์ ระเสรฐิ มงคลศริ ิ โรงพยำบำลหนองฉำง 2. นำยแพทยป์ รญิ ญำ เทยี นวบิ ลู ย์ โรงพยำบำลมหำรำชนครเชยี งใหม่ 3. นำยสธุ รี ะวฒั น์ ทองคำฟู เครอื ขำ่ ยภำคประชำสงั คม ดำเนนิ รำยกำรโดย ผศ.ดร.นพ.อภนิ นั ท์ อร่ำมรตั น์ ผอู้ ำนวยกำรศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนือ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 10:30 - 12:00 น. เสวนำ “เปลย่ี นกลบั ควำมคดิ ชวี ติ เปลย่ี น” ประสบกำรณ์จำกกำรปรบั เปลย่ี นตวั เองจำกกำรใชส้ ำรเสพตดิ วทิ ยำกร 1. อดตี ผใู้ ชส้ ำรเสพตดิ มลู นิธโิ อโซน 2. ผแู้ ทนจำกศนู ยฟ์ ้ืนฟชู มุ ชนบำบดั ภำคเหนือ บำ้ นพระเมตตำ จ.เชยี งใหม่ 3. นำยอุทยั บำรงุ ตวั แทนจำกคลนิ ิกจติ สงั คม 4. นำงววิ รณ์ นำมเทพ ตวั แทนครอบครวั ทไ่ี ดร้ บั ผลกระทบจำกปัญหำยำเสพตดิ ดำเนินรำยกำรโดย อำจำรยส์ งั วรณ์ สมบตั ใิ หม่ ทป่ี รกึ ษำศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนือ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 12:00-13:00 น. ชมนทิ รรศกำรมชี วี ติ กจิ กรรมปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก รบั คำปรกึ ษำจำกรถตสู้ บำยใจ คลนิ ิกใหค้ ำปรกึ ษำและแบง่ ปันมมุ มองดดี ี 13:00-14:30 น. บทเรยี นและองคค์ วำมรจู้ ำกเครอื ขำ่ ยภำคประชำชน และชุมชนตน้ แบบในกำรสรำ้ ง พน้ื ทป่ี ลอดภยั บทเรยี นดดี จี ำกคนทำงำนในพน้ื ทภ่ี ำคเหนอื วทิ ยำกร 1. นำยสงั วำลย์ จนั ทรต์ บิ๊ ผอู้ ำนวยกำร รพ.สต. บำ้ นแพะพฒั นำ จ.เชยี งใหม่ 2. กำนนั สทุ ศั น์ เชอ้ื นำม กำนนั ตำบลเขอ่ื นผำก อำเภอพรำ้ ว จงั หวดั เชยี งใหม่ 3. นำยพงษเ์ ดช ทองประกำยดำว แกนนำเครอื ขำ่ ยชนเผำ่ จงั หวดั แมฮ่ ่องสอน 4. นำงตอ้ ย ขำวป้อม แกนนำชำวบำ้ น ตำบลบำ้ นป้อม อำเภอครี มี ำศ จงั หวดั สโุ ขทยั ดำเนนิ รำยกำรโดย นำยกติ ตชิ ยั เหลอื งกำจร อดตี ผอู้ ำนวยกำรสำนกั งำน ป.ป.ส. ภำค5 และ นำยนเรศ สงเครำะหส์ ขุ ผอู้ ำนวยกำรสถำบนั นำนำชำติ IOGT-NTO Movement 14:30 - 15:00 น. สรุปกำรเรยี นรู้ และสง่ิ ทส่ี งั คมจะไดร้ บั จำกกำรจดั งำน โดย ผศ.ดร.นพ.อภนิ นั ท์ อรำ่ มรตั น์ ผอู้ ำนวยกำรศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนอื มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 15.30 น. เดนิ ทำงกลบั โดยสวสั ดภิ ำพ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 14 / 56

1.5 นิยามของ Safe Zone for All – พืน้ ท่ีปลอดภยั ทกุ คนสร้างได้ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” เพ่อื กำรป้องกนั กำรเสพตดิ เป็นกำรสรำ้ งระบบนเิ วศทำงสงั คมเชงิ ป้องกนั ทท่ี ุกคนทุก วยั มสี ่วนร่วมทงั้ ในครอบครวั ในโรงเรยี น ในสถำนประกอบกำร ในชมุ ชนสงั คม ในเขตชนบท ในเขตเมอื ง รวมถงึ ในบรบิ ทอนิ เตอรเ์ น็ตและสอ่ื สงั คมออนไลน์ เป็นพน้ื ทท่ี ม่ี กี ำรจดั กำรจนเกดิ นเิ วศทำงสงั คมทป่ี กป้องประชำกรใน พน้ื ทใ่ี หอ้ ยอู่ ยำ่ งปลอดภยั จำกอนั ตรำยของยำเสพตดิ มกี จิ กรรมทต่ี อบสนองกลุม่ เสย่ี งสงู ใน 3 มติ ิ ไดแ้ ก่ มติ ิ ปลอดปล่อยพลงั สรำ้ งสรรค์ มติ พิ ฒั นำศกั ยภำพประชำกรในพน้ื ทเ่ี พ่อื กำรมชี วี ติ ทด่ี ี และมติ เิ ยยี วยำประชำกรใน พน้ื ทเ่ี มอ่ื ประสบปัญหำ เป็นพน้ื ทท่ี ข่ี บั เคล่อื นดว้ ยกำรระดมพลงั ในพน้ื ทเ่ี องจำกกำรมจี ติ สำนกึ ตอ่ สว่ นรวม และ กำรไดร้ บั ประโยชน์รว่ มกนั ของประชำกรทงั้ มวลในพน้ื ทต่ี ลอดจนมกี ำรพฒั นำศกั ยภำพประชำกรในพน้ื ทแ่ี ละ เครอื ขำ่ ยใหส้ ำมำรถขบั เคล่อื นดว้ ยตนเองอยำ่ งต่อเน่ืองยงั ่ ยนื ท่ำมกลำงทศั นะตอ่ ปัญหำกำรเสพตดิ และกำร ป้องกนั จำกหลำกหลำยมมุ มอง ทกุ ภำคสว่ นลว้ นคดิ เหน็ สอดคลอ้ งกนั วำ่ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” สรำ้ งไดโ้ ดยร่วมดว้ ย ชว่ ยกนั ยงิ่ มพี น้ื ทป่ี ลอดภยั มำก กย็ งิ่ ป้องกนั -ลด-แกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ ไดม้ ำก อกี ทงั้ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” ยงั ช่วย แกไ้ ขปัญหำสงั คมไปในเวลำเดยี วกนั อกี ดว้ ย อำ้ งจำกกำรปรบั เป้ำหมำย แนวทำง และตวั ชว้ี ดั ดำ้ นงำนป้องกนั ยำเสพตดิ ในแผนบรู ณำกำรกำรป้องกนั ปรำบปรำม บำบดั รกั ษำ ปี 2563 ของสำนกั งำน ป.ป.ส. ทม่ี งุ่ งำนป้องกนั อยำ่ งเขม้ ขน้ ในกลมุ่ ประชำกรชว่ งอำยุ 15-24 ปีซง่ึ ถกู จดั เป็นวยั เสย่ี งสงู และเป็นกลุ่มประชำกรทม่ี ผี ลกระทบสงู สุด ไดแ้ ก่ เยำวชนมธั ยมศกึ ษำ เยำวชน อำชวี ศกึ ษำ เยำวชนอุดมศกึ ษำ เดก็ และเยำวชนนอกสถำนศกึ ษำ (ม/ช.-สปก.) และแรงงำนทเ่ี รม่ิ ตน้ ทำงำน รวม ประมำณ 8,959,966 คน ภำยใตเ้ ป้ำหมำยงำนป้องกนั ทร่ี ะบุวำ่ ประชำกรวยั เสย่ี งสงู ไดร้ บั กำรสรำ้ งภมู คิ มุ้ กนั และ ป้องกนั จนไม่เขำ้ ไปเกย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพตดิ สอดคลอ้ งกบั มติ “ชุมชนเป็นศนู ยก์ ลำงในกำรป้องกนั และแกไ้ ข ปัญหำยำเสพตดิ ” ยกมตโิ ดยสมชั ชำสุขภำพแหง่ ชำติ ครงั้ ท่ี 10 เดอื นธนั วำคม 2560 แนวทำงป้องกนั โดยกำรสรำ้ งระบบนิเวศทำงสงั คม แนวทำงกำรป้องกนั 3 ระดบั แนะนำโดย UNODC ของมนุษย์ (กำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั ) ในกลมุ่ ทม่ี ี ไดแ้ ก่ กำรป้องกนั แบบทวั ่ ไป กำรป้องกนั ในกลุม่ เสย่ี ง ควำมเสย่ี งแนะนำโดยสำนกั งำน ป.ป.ส. และกำรป้องกนั แบบเฉพำะเจำะจง ภำพ: แนวทำงป้องกนั โดยสำนกั งำน ป.ป.ส. และ UNODC รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 15 / 56

ควำมหมำยของ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” ยงั หมำยรวมถงึ กำรสรำ้ งระบบนเิ วศทำงสงั คมเชงิ ป้องกนั ทท่ี ุกคนทุก วยั มสี ว่ นร่วมทงั้ ในครอบครวั ในโรงเรยี น ในสถำนประกอบกำร ในชุมชนสงั คม ในเขตชนบท ในเขตเมอื ง และ ในบรบิ ทอนิ เตอรเ์ นต็ และส่อื สงั คมออนไลน์ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” เป็นพน้ื ทท่ี ม่ี กี ำรจดั กำรจนเกดิ นเิ วศทำงสงั คมท่ี สำมำรถปกป้องประชำกรในพน้ื ทใ่ี หอ้ ยอู่ ยำ่ งปลอดภยั จำกอนั ตรำยของยำเสพตดิ ได้ มกี จิ กรรมทต่ี อบสนอง ประชำกรกลมุ่ วยั เสย่ี งสงู ใน 3 มติ พิ น้ื ฐำน ไดแ้ ก่  ปลอดปลอ่ ยพลงั สรำ้ งสรรค์  พฒั นำศกั ยภำพประชำกร ในพน้ื ทเ่ี พ่อื กำรมชี วี ติ ทด่ี ี และ  เยยี วยำเม่อื ประสบปัญหำ และ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” ขบั เคล่อื นดว้ ยกำรระดมพลงั ในพน้ื ทเ่ี องจำกกำรทส่ี มำชกิ มจี ติ สำนกึ ตอ่ สว่ นรวม (Volunteerism) กำรไดร้ บั ประโยชน์ร่วมกนั ของประชำกรทงั้ มวลในพน้ื ท่ี ตลอดจนมกี ำรพฒั นำศกั ยภำพประชำกรในพน้ื ทแ่ี ละเครอื ขำ่ ยใหส้ ำมำรถขบั เคล่อื นดว้ ยตนเอง อยำ่ งตอ่ เน่ืองยงั ่ ยนื รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 16 / 56

2 สรปุ ผลที่ได้รบั จากการดาเนินงาน นิทรรศกำรวชิ ำกำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั จำกกำรเสพตดิ Safe Zone for All ทุกคนสรำ้ งได้ เปิดมุมมอง ตอ่ โลกในบรบิ ทของโลกำภวิ ตั น์และทุนนยิ มสดุ โต่งทพ่ี ฤตกิ รรมตดิ ยำเสพตดิ ผดิ กฎหมำยนนั้ เป็นเพยี งหน่งึ ใน ทำ่ มกลำงกำรเสพตดิ พฤตกิ รรมทห่ี ลำกหลำย มงุ่ หมำยทจ่ี ะป้องกนั ประชำกรทุกกลมุ่ จำกกำรเกย่ี วขอ้ งกบั ยำ เสพตดิ ดว้ ยกำรใหข้ อ้ มลู -ควำมร-ู้ ทกั ษะทจ่ี ำเป็นเพ่อื ป้องกนั ปัญหำและลดผลกระทบจำกกำรเสพตดิ ทงั้ ตดิ ยำ เสพตดิ ตดิ พฤตกิ รรม ตดิ เงนิ และตดิ สุข ซง่ึ พบเหน็ ไดท้ วั ่ ไปในสงั คมไทยปัจจุบนั สอดคลอ้ งกบั กำรป้องกนั แบบ ทวั ่ ไป หรอื Universal Prevention ของสำนกั งำนวำ่ ดว้ ยยำเสพตดิ และอำชญำกรรมแหง่ สหประชำชำติ (UNODC) และองคก์ ำรอนำมยั โลก (WHO) โดยจดั บรรยำกำศของนทิ รรศกำรแบบจำลองพน้ื ทห่ี น้ำหมู่ = กำรมี สว่ นร่วมของผคู้ นในชมุ ชน เผยแพร่องคค์ วำมรู้-ทกั ษะทจ่ี ำเป็น-ตวั อยำ่ งกำรปฏบิ ตั ใิ นกำรดำเนนิ ชวี ติ ของตนเอง และดแู ลบุคคลในควำมรบั ผดิ ชอบอยำ่ งรเู้ ทำ่ ทนั สรำ้ งเสรมิ ควำมเขม้ แขง็ ของตนเอง ของครอบครวั ของชุมชน สงั คม เพอ่ื สรำ้ ง “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” เน่ืองมำจำกควำมเปรำะบำงอ่อนแอของสมั พนั ธภำพครอบครวั และชมุ ชน 2.1 แนวปฏิบตั ิงานป้องกนั การเสพติดอยา่ งสร้างสรรคแ์ ละตวั อยา่ งปฏิบตั ิการสร้างสนุก สงั คมไทยรบั มอื และตอ่ สเู้ พ่อื เอำชนะปัญหำยำเสพตดิ มำอยำ่ งตอ่ เน่ืองและยำวนำน นบั ตงั้ แต่พชื เสพตดิ ฝ่ิน กญั ชำ กญั ชง กระทอ่ ม จนถงึ สำรเคมเี สพตดิ ยำบำ้ ยำอี ยำไอซ์ จนถงึ สำรออกฤทธติ ์ อ่ จติ และประสำทชนดิ ใหม่ หรอื NPS (New Psychoactive Substance) ซง่ึ กำลงั แพร่ระบำดแขง่ กบั ยำเสพตดิ ชนดิ ดงั้ เดมิ โดยสำมำรถ สรปุ พฒั นำกำร-ปรำกฎกำรณ์-ควำมพยำยำมต่อปัญหำยำเสพตดิ ของสงั คมไทยจำก “วนั วำน” ถงึ “วนั น้”ี สู่ Safe Zone for All กำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั สำหรบั ทุกคนซง่ึ คำดหวงั วำ่ จะเป็นแนวทำงใหม่ของสงั คมไทยทจ่ี ะรบั มอื กบั ยำเสพตดิ อยำ่ งสรำ้ งสรรคใ์ นวนั ขำ้ งหน้ำ ดงั ภำพต่อไปน้ี ภำพ: คำสำคญั สะทอ้ นควำมพยำยำมแกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ ของสงั คมไทย รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 17 / 56

Safe Zone for All เรม่ิ ตน้ ดว้ ยนทิ รรศกำร อดตี -ปัจจบุ นั -อนำคตของกำรป้องกนั แกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ ของสงั คมไทย เพอ่ื เตรยี มผเู้ ขำ้ ชมถงึ พฒั นำกำรของสงั คมไทยตอ่ ปัญหำยำเสพตดิ จำกอดตี จนถงึ ปัจจบุ นั ปรบั ควำมสมั พนั ธร์ ะหวำ่ งปัจเจกบคุ คลกบั ชมุ ชนสงั คม สะทอ้ นทศั นคตแิ ละควำมพยำยำมของสงั คมไทยต่อยำ/สำร เสพตดิ ดว้ ยมำยำคตทิ ฝ่ี ังแน่น กอปรกบั กำรขำดขอ้ เทจ็ จรงิ ทำงวทิ ยำศำสตรแ์ ละพฤตกิ รรมศำสตรจ์ นนำไปสู่ ปัญหำอ่นื ทงั้ ในเชงิ ระบบและในระดบั ปัจเจก-ครอบครวั จำกอดตี จนปัจจบุ นั สงั คมไทยไดเ้ รยี นรแู้ ละปรบั เปลย่ี นสู่ นโยบำยเชงิ มนุษยธรรมและปฏริ ปู กฎหมำยใหมท่ ส่ี อดคลอ้ งกบั สถำนกำรณ์ในประเทศและในระดบั สำกลดว้ ย กำรลดกำรตตี รำ ลดทอนควำมเป็นอำญำ ลดอนั ตรำย เปิดเสรี ทำใหเ้ ป็นธรรมดำในยำ/สำร/พฤตกิ รรม ภำพ: อดตี -ปัจจบุ นั -อนำคตของกำรป้องกนั แกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ ของสงั คมไทย ภำพ: ผนู้ ำ 6 ภำคเี ครอื ขำ่ ยดำเนนิ งำนดำ้ นป้องกนั ยำเสพตดิ รว่ มแสดงทศั นะงำนป้องกนั สรำ้ งสรรคใ์ นพธิ เี ปิด รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 18 / 56

นำเขำ้ สนู่ ิทรรศกำรดว้ ยจุดถ่ำยรปู Check-in และภำพถ่ำยรว่ มประกวดควำมหมำยของพน้ื ทป่ี ลอดภยั และนทิ ำนสรำ้ งเสรมิ ทกั ษะสมอง EF ตอ้ นรบั ดว้ ย Mascot ตำรวจ ปปส และคณุ หมอ นำเขำ้ ส่พู ธิ เี ปิดงำนดว้ ยวดิ ิ ทศั น์นำนำทศั นะตอ่ ควำมหมำยของ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” กำรแสดงจำกเยำวชนศนู ยฝ์ ึกเขต 7 จงั หวดั เชยี งใหม่ และ กล่ำวตอ้ นรบั โดยผอู้ ำนวยกำร ศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนอื ร่วมแสดงทศั นะตอ่ งำนป้องกนั ยำเสพตดิ จำก ประธำนเปิดงำนทงั้ ภำคยตุ ธิ รรม ภำคสำธำรณสุข ภำคปกครอง ภำคอดุ มศกึ ษำ และภำคประชำสงั คม ภำพ: กำรตอ้ นรบั หน้ำงำนและบรรยำกำศพธิ เี ปิด กำรสรำ้ ง “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” เป็นกำรสรำ้ งระบบนเิ วศทำงสงั คมเชงิ ป้องกนั ทท่ี ุกคนทกุ วยั มสี ว่ นร่วม นิทรรศกำรวชิ ำกำรมชี วี ติ Safe Zone for All เป็นปฏบิ ตั กิ ำรทำงเลอื กดำ้ นกำรป้องกนั ยำเสพตดิ ใน แนวคดิ “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ทุกคนสรำ้ งได”้ โดยจำลองรปู แบบงำน “หน้ำหม”ู่ หรอื กำรมสี ว่ นรว่ มของผคู้ นในชุมชน เป็นปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุกทร่ี วมพลงั ของ 38 ภำคเี ครอื ขำ่ ยคนทำงำนป้องกนั ยำเสพตดิ ทกุ กล่มุ วยั และทกุ ภำค ส่วนเพ่อื ร่วมสง่ มอบควำมรดู้ ำ้ นกำรเสพตดิ ทงั้ สำรและพฤตกิ รรม ตลอดจนสรำ้ งกำลงั ใจแกส่ งั คมดว้ ยแนวคดิ “สำระบนั เทงิ Edutainment” ดว้ ยองคค์ วำมรู้ รปู แบบ/แนวปฏบิ ตั /ิ เครอ่ื งมอื /เทคนคิ เพ่อื สรำ้ งทกั ษะชวี ติ ทกั ษะ จดั กำรอำรมณ์ ทกั ษะจดั กำรควำมเครยี ด ทกั ษะสงั คม ทกั ษะพอ่ แม่ ทกั ษะครอบครวั ทศั นคตเิ ชงิ บวก สง่ิ แวดลอ้ มทเ่ี ป็นปัจจยั ปกป้อง ฯลฯ ประกอบดว้ ย 6 เสวนำวชิ ำกำร 17 ชุดนิทรรศกำร 6 กจิ กรรมปฏบิ ตั กิ ำร สรำ้ งสนุกเพ่อื ใหม้ มุ มองสรำ้ งองคค์ วำมรหู้ ลำกมติ เิ พ่อื หำทำงออกจำกปัญหำยำเสพตดิ และสรำ้ งสงั คม ปลอดภยั อำทิ ศำสตรพ์ ระรำชำ พฒั นำผตู้ อ้ งขงั คนื คนดสี สู่ งั คม ยตุ ธิ รรมถ้วนหน้ำประชำมสี ว่ นรว่ ม พชื เสพตดิ ฝ่ิน-กญั ชง-กญั ชำ-กระท่อม ชมุ ชนสรำ้ งสรรค์ สถำนประกอบกำรตน้ แบบ Safe Sex Safe Zone ลดอนั ตรำยจำก สำรเสพตดิ คลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำล สมองตดิ ยำ ทกั ษะสมอง EF เพ่อื ชวี ติ ทส่ี ำเรจ็ นอกจำกน้ี ผเู้ ขำ้ รว่ มงำน ยงั ไดส้ นุกสนำนกบั ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก สนี ้ำวำดฝัน เกมรทู้ นั สำรเสพตดิ คน-มอื -ดสี รำ้ งสรรค์ คณุ ค่ำจำก กระดำษลำยดอกตุง สงู วยั ดด๊ี ี เลำ่ นิทำน ซง่ึ ลว้ นเป็นองคค์ วำมรทู้ จ่ี ำเป็นและใหป้ ระโยชนน์ ำไปใชไ้ ดจ้ รงิ ใน ชวี ติ ประจำวนั เมอ่ื ประสบปัญหำเพอ่ื ป้องกนั หรอื ยบั ยงั้ กำรกำ้ วพลำดกระทำผดิ รวมถงึ เขำ้ ถงึ แหล่งบรกิ ำรให้ คำแนะนำชว่ ยเหลอื ตำมตอ้ งกำร รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 19 / 56

ภำพ: ตวั อยำ่ งปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุกทน่ี ำเสนอในงำนนทิ รรศกำรวชิ ำกำรพน้ื ทป่ี ลอดภยั จำกกำรเสพตดิ Safe Zone for All เปิดมมุ มองต่อโลกในบรบิ ทของโลกำภวิ ตั น์และทนุ นยิ มสดุ โตง่ ทม่ี ปี ัญหำมำกกวำ่ กำรเสพตดิ ยำ/สำรเสพตดิ แต่เป็นปัญหำกำรเสพตดิ พฤตกิ รรมซง่ึ มหี ลำกหลำยรปู แบบแต่ทพ่ี บเหน็ บอ่ ย ไดแ้ ก่ เสพตดิ กำรกนิ เสพตดิ อนิ เตอรเ์ น็ต เสพตดิ สงั คมออนไลน์ เสพตดิ โทรศพั ทม์ อื ถอื เสพตดิ เกม เสพตดิ กำรพนนั เสพตดิ ชอ้ ปป้ิง เสพตดิ กำรมเี พศสมั พนั ธ์ เสพตดิ กำรออกกำลงั กำย เสพตดิ กำรทำงำน บำดแผลทำงใจกบั ควำม เสย่ี งกำรใชส้ ำรเสพตดิ เป็นตน้ ซง่ึ พฤตกิ รรมตดิ ยำเสพตดิ ผดิ กฎหมำยนนั้ เป็นเพยี งหน่งึ ในท่ำมกลำงกำรเสพ ตดิ พฤตกิ รรมทพ่ี บบ่อยดงั กลำ่ ว นทิ รรศกำรกล่ำวถงึ จดุ เปลย่ี นกำรเสพตดิ ดว้ ยกำรสรำ้ งทกั ษะสมอง หรอื Executive Functions: EF เหตทุ บ่ี ุคคลเสพยำหรอื ตดิ พฤตกิ รรม เพรำะตอ้ งกำรควำมสุข ตอ้ งกำรคลำยทกุ ข์ เคยชนิ โดยไม่วำ่ จะสขุ หรอื ทุกขก์ ค็ ดิ ถงึ ยำเสพตดิ หรอื คดิ ถงึ พฤตกิ รรมทท่ี ำซ้ำบอ่ ย อยำกทงั้ ทเ่ี สพยำหรอื ทำพฤตกิ รรมแลว้ แตก่ ลบั สุข น้อยลง จงึ ตอ้ งเสพเพมิ่ /ทำเพมิ่ แมอ้ ยำกเลกิ กเ็ ลกิ ไมส่ ำเรจ็ เน่ืองมำจำกสมองส่วนระบบรำงวลั ของผเู้ สพตดิ ทำงำนผดิ ปกติ ผเู้ สพตดิ ไมส่ นใจสง่ิ ทเ่ี คยใหค้ วำมสุขใจตำมธรรมชำติ ควำมสุขเกดิ ไดย้ ำกขน้ึ ตอ้ งอำศยั ยำเสพ ตดิ หรอื พฤตกิ รรมบำงอยำ่ งมำกระตนุ้ สมองใหเ้ กดิ สขุ ขณะทส่ี มองสว่ นหน้ำหรอื สมองส่วนคดิ ทำงำนแยล่ ง ขำด ควำมยบั ยงั้ ชงั ่ ใจ และไมส่ ำมำรถคดิ อยำ่ งเป็นเหตุเป็นผล สมองเป็นจดุ เรม่ิ ตน้ และจุดเปลย่ี นกำรเสพตดิ “สมอง” ในควำมหมำยของศนู ยร์ วมระบบประสำท ไม่ใช่ สตปิ ัญญำ งำนศกึ ษำวจิ ยั ทำงประสำทวทิ ยำพยำยำมเรยี นรกู้ ำรทำงำนของสมองและระบบประสำททเ่ี กย่ี วขอ้ ง กบั กำรเสพตดิ ทงั้ ยำเสพตดิ และตดิ พฤตกิ รรม ผลกำรศกึ ษำพบวำ่ กำรเสพตดิ เรม่ิ ตน้ ขน้ึ ท่ี “วงจรประสำทของ ควำมพงึ พอใจ” (Pleasure Circuit) หรอื “วถิ รี ำงวลั ” (Reward Pathway) ซง่ึ เป็นหน่ึงในระบบทส่ี ำคญั ทส่ี ุดใน สมอง ขบั เคลอ่ื นพฤตกิ รรมของบคุ คลตอ่ สงิ่ เรำ้ ทพ่ี งึ พอใจ เชน่ อำหำร เพศ แอลกอฮอล์ ทำใหร้ สู้ กึ เป็นสขุ ลมื รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 20 / 56

ควำมเจบ็ ปวดหรอื ควำมรสู้ กึ ทุกขไ์ ดช้ วั ่ ขณะ ขบั เคลอ่ื นโดย “โดปำมนี ” (Dopamine) สำรส่อื ประสำททน่ี ำบุคคล ไปส่สู ง่ิ เรำ้ หรอื รำงวลั ทต่ี อ้ งกำร สมองจะปลอ่ ยโดปำมนี ออกมำมำกถ้ำบุคคลรสู้ กึ พอใจกบั สำรเคมหี รอื กจิ กรรม ทำใหม้ คี วำมสขุ ยำเสพตดิ แตล่ ะชนิดและพฤตกิ รรมแตล่ ะประเภทสง่ ผลกระทบตอ่ สำรเคมใี นสมองแตกตำ่ งกนั แตท่ กุ ชนิดลว้ นทำใหร้ ะดบั โดปำมนี พุง่ พรวดเกนิ ขดี ปกตซิ ง่ึ ทำใหบ้ คุ คลตอ้ งกำรใชส้ ำรหรอื ทำพฤตกิ รรมซ้ำจน นำไปส่วู งจรอบุ ำทวข์ องกำรพง่ึ พำหรอื เสพตดิ ในทส่ี ดุ อยำ่ งไรกต็ ำม กำรเสพตดิ ซง่ึ เป็นโรคทำงสมอง หรอื โรค สมองเสพตดิ (Brain Addiction) ป้องกนั ได้ รกั ษำหำยได้ เพยี งเขำ้ ใจระบบรำงวลั และสำรเคม/ี ฮอรโ์ มนแหง่ ควำมสุขของสมอง เพอ่ื สรำ้ งนสิ ยั ใหมท่ ด่ี มี ำกกวำ่ กำรเสพตดิ ทดแทนใหแ้ ก่ชวี ติ นสิ ยั ใหมส่ รำ้ งไดใ้ น 45 วนั แม้ บุคคลจะตอ้ งผ่ำนภำวะทุกขใ์ จ ทรมำนร่ำงกำย คดิ ถงึ อยำกเสพยำเสพตดิ หรอื ทำซำ้ พฤตกิ รรมเดมิ กต็ ำม รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 21 / 56

องคค์ วำมรู้ และบรกิ ำรผมู้ ปี ัญหำยำเสพตดิ ของหน่วยงำนภำครฐั ไดแ้ ก่ สำนกั งำน ปปส สถำบนั สำรวจ และตดิ ตำมพชื เสพตดิ โครงกำรกำลงั ใจ ในพระดำริ พระเจำ้ หลำนเธอพระองคเ์ จำ้ พชั รกติ ยิ ำภำ โครงกำร To Be Number One กรมสุขภำพจติ สำนกั งำนสำธำรณสขุ จงั หวดั เชยี งใหม่ โรงพยำบำลสวนปรงุ โรงพยำบำลธญั ญำ รกั ษ์ คณะพยำบำลศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ สถำบนั สุขภำพจติ เดก็ และวยั รุน่ รำชนครนิ ทร์ และสำนกั งำน ยตุ ธิ รรมชุมชน จงั หวดั เชยี งใหม่ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 22 / 56

องคค์ วำมรู้ ตวั อยำ่ งงำนป้องกนั และบรกิ ำรดำ้ นลดอนั ตรำยจำกยำเสพตดิ จำกหน่วยงำน NGOs ไดแ้ ก่ มลู นธิ โิ อโซน ศนู ยล์ ดอนั ตรำยจำกยำเสพตดิ องคก์ ร M Plus เครอื ขำ่ ยผใู้ ชย้ ำประเทศไทย ศนู ยบ์ ำบดั TC บำ้ น พระเมตตำ เชยี งใหม่ ภำพ: กำรใหค้ วำมรดู้ ำ้ นกำรลดอนั ตรำยจำกยำเสพตดิ และโรคตดิ ต่อทำงเพศสมั พนั ธ์ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 23 / 56

องคค์ วำมรู้ ประสบกำรณ์ และตวั อยำ่ งกำรปฏบิ ตั เิ พ่อื ดูแลผมู้ ปี ัญหำยำเสพตดิ ในพน้ื ทช่ี ุมชนจำกตำบล แมเ่ ปำ จงั หวดั เชยี งรำย ตำบนเขอ่ื นผำก จงั หวดั เชยี งใหม่ ภำพ: แนวปฏบิ ตั ชิ ุมชนบำบดั จำกชุมชนตวั อยำ่ งร่วมแสดงประสบกำรณ์ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 24 / 56

2.2 การสอื่ สารสาระความรแู้ ละทกั ษะเพอื่ สร้าง Safe Zone for All โดยภำพรวมของกำรส่อื สำรสำระควำมรแู้ ละทกั ษะเพอ่ื สรำ้ ง Safe Zone for All สำมำรถส่อื ผำ่ น บรรยำกำศทเ่ี ป็นมติ ร สนั ทนำกำร ควำมสนุก ถ่ำยทอดประสบกำรณ์จำกกำรลงมอื ปฏบิ ตั ิ และเรอ่ื งเล่ำจำก ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งกำรเปลย่ี นแปลงในตวั เองและในชมุ ชน ภำพ: ผชู้ นะกำรประกวดภำพถ่ำยส่อื ควำมหมำย “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” และนทิ ำนสรำ้ งเสรมิ ทกั ษะสมอง (EF) กำรส่อื สำรสำระควำมรแู้ ละทกั ษะเพอ่ื สรำ้ ง Safe Zone ทำงควำมคดิ ทจ่ี ะรเู้ ท่ำทนั และป้องกนั กำรเสพ ตดิ ทงั้ ยำเสพตดิ และพฤตกิ รรมเสพตดิ ภำยในงำนนิทรรศกำรวชิ ำกำรมชี วี ติ Safe Zone for All จดั ทำสำหรบั ทกุ คน ทุกชว่ งวยั เดก็ ปฐมวยั วยั รุ่นตอนตน้ ผสู้ งู วยั ผมู้ ปี ัญหำยำเสพตดิ และผกู้ ำ้ วพลำด/คนตน้ แบบ ในวธิ แี ละ รปู แบบทแ่ี ตกต่ำงหลำกหลำยแสดงในตำรำงตอ่ ไปน้ี ตาราง: วธิ แี ละรปู แบบกำรส่อื สำรเพอ่ื สรำ้ ง Safe Zone ทำงควำมคดิ ตำมกลุ่มผชู้ มเป้ำหมำย กลมุ่ ผชู้ มเป้ำหมำย วธิ แี ละรปู แบบกำรสอ่ื สำรเพ่อื สรำ้ ง Safe Zone ทำงควำมคดิ 1 สำหรบั ทกุ คน ทกุ ช่วงวยั สอ่ื ผำ่ นโปสเตอร์ เอกสำร ผลงำนวจิ ยั ชุดเรยี นรู้ แผน่ พบั วดิ ที ศั น์ ภำพถ่ำย แบบทดสอบ ถำม-ตอบ เกมควำมร-ู้ นำส่กู ำร บำบดั กจิ กรรมวำดภำพ-ระบำยสี บรกิ ำรตรวจรำ่ งกำย-ให้ คำปรกึ ษำสุขภำพจติ ใหค้ วำมร-ู้ เขำ้ ใจ-เขำ้ ถงึ -บรกิ ำรลด อนั ตรำย งำนฝีมอื สบื สำนภมู ปิ ัญญำลำ้ นนำ ฯลฯ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 25 / 56

ตาราง: วธิ แี ละรปู แบบกำรส่อื สำรเพอ่ื สรำ้ ง Safe Zone ทำงควำมคดิ ตำมกลุม่ ผชู้ มเป้ำหมำย (ตอ่ ) กล่มุ ผชู้ มเป้ำหมำย วธิ แี ละรปู แบบกำรสอ่ื สำรเพ่อื สรำ้ ง Safe Zone ทำงควำมคดิ 2 สำหรบั วยั รุน่ ตอนตน้ ส่อื ผำ่ นเกมควำมร-ู้ นำส่กู ำรบำบดั กจิ กรรมวำดภำพ-ระบำยสี บรกิ ำรตรวจร่ำงกำย-ใหค้ ำปรกึ ษำสุขภำพจติ ใหค้ วำมร-ู้ เขำ้ ใจ- เขำ้ ถงึ -บรกิ ำรลดอนั ตรำย 3 สำหรบั เดก็ ปฐมวยั สอ่ื ผ่ำนกำรเลำ่ -ฟัง-อำ่ นนิทำน กำรละเล่น กำรออกกำลงั กำย 4 สำหรบั ผสู้ งู วยั ส่อื ผำ่ นงำนฝีมอื สบื สำนภมู ปิ ัญญำลำ้ นนำ 5 สำหรบั ผมู้ ปี ัญหำยำเสพตดิ ส่อื ผำ่ นบรกิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำ ดแู ลแบบชมุ ชนบำบดั (Therapeutic ผกู้ ำ้ วพลำด/คนตน้ แบบ Community: TC) ใหค้ วำมร-ู้ เขำ้ ใจ-เขำ้ ถงึ -บรกิ ำรลดอนั ตรำย ใหโ้ อกำส/สรำ้ งทำงเลอื กกจิ กรรม ใหง้ ำนอำชพี สรำ้ งชวี ติ ใหม่ ทรพั ยำกรเพ่อื ส่อื สำรองคค์ วำมรแู้ ละทกั ษะทจ่ี ำเป็น/เกย่ี วขอ้ งในกำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั ทผ่ี ลติ แลว้ ใช้ ซ้ำไดใ้ นกจิ กรรมดำ้ นงำนป้องกนั ยำเสพตดิ อยำ่ งสรำ้ งสรรคใ์ นอนำคต ไดแ้ ก่ โปสเตอรบ์ ทเรยี นแกไ้ ขปัญหำยำ เสพตดิ ของสงั คมไทย วนั วำน-วนั น้-ี วนั หน้ำ โปสเตอรค์ ลนิ ิกจติ สงั คมในระบบศำล โปสเตอรเ์ ครอื ขำ่ ยภำค ประชำชนรว่ มสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั โปสเตอรศ์ นู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนอื Backdrop Safe Zone for All วดิ ิ ทศั น์ สมั ภำษณน์ ำนำทศั นะต่อควำมหมำย “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” วดิ ทิ ศั น์ 10 ทกั ษะส่อื สำรสำหรบั พ่อแมท่ ม่ี ลี กู อยู่ ในช่วงวยั รุ่น ภำพถ่ำยสอ่ื ควำมหมำย “พน้ื ทป่ี ลอดภยั ” และนิทำนสรำ้ งเสรมิ ทกั ษะสมอง (EF) รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 26 / 56

รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 27 / 56

นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All สรำ้ งกำรมสี ว่ นร่วมในงำนป้องกนั รปู แบบใหม่ กบั เยำวชนนกั ศกึ ษำ-จติ อำสำทำดเี พอ่ื สงั คม เปลย่ี นจำก passive audience สู่ active/participative audience ดว้ ยกำรรว่ มทำหน้ำทจ่ี ดั งำน ตอ้ นรบั พธิ กี ร และอ่นื ๆ ภำพ: กำรเปิดโอกำสใหเ้ ยำวชน/นกั ศกึ ษำเป็นจติ อำสำมสี ่วนรว่ มและเป็นเจำ้ ของงำนป้องกนั สรำ้ งสรรค์ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 28 / 56

นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All สง่ เสรมิ เศรษฐกจิ ทอ้ งถนิ่ ผ่ำนกำดมวั ่ ตลำด พน้ื เมอื งจำหน่ำยสนิ คำ้ พน้ื บำ้ นและวฒั นธรรมทอ้ งถน่ิ ในแนวคดิ รกั ษธ์ รรมชำติ ใชว้ สั ดใุ นพน้ื ทแ่ี ละไมท่ ำลำย สง่ิ แวดลอ้ ม โดยภำพรวมของกำรสอ่ื สำรสำระควำมรแู้ ละทกั ษะเพ่อื สรำ้ ง Safe Zone for All สำมำรถส่อื ผ่ำน บรรยำกำศทเ่ี ป็นมติ ร สนั ทนำกำร ควำมสนุก ถ่ำยทอดประสบกำรณ์จำกกำรลงมอื ปฏบิ ตั ิ และเร่อื งเลำ่ จำก ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งกำรเปลย่ี นแปลงในตวั เองและในชมุ ชน รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 29 / 56

2.3 สาระจากเสวนาแลกเปล่ียนประสบการณ์งานป้องกนั อย่างสรา้ งสรรค์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All รวบรวมประสบกำรณ์จำกภำคเี ครอื ขำ่ ยจำก หลำกหลำย Setting ทงั้ ครอบครวั โรงเรยี น ชุมชน และหน่วยงำนภำครฐั สำหรบั กลุ่มเป้ำหมำยโดยเฉพำะเดก็ และวยั รุ่นนำเสนอผำ่ นกำรเสวนำแลกเปลย่ี นประสบกำรณ์ 6 เรอ่ื ง ไดแ้ ก่  กำรสรำ้ งเดก็ สฝู่ ันพลเมอื งคณุ ภำพ  กำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั ในโรงเรยี น  กำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั ในชมุ ชนตน้ แบบ  บทเรยี นจำกเยำวชนพลเมอื งร่นุ ใหม่  “กญั ชำกบั ชมุ ชน” มองหลำยมุมโอกำสในมติ กิ ฎหมำย กำรแพทย์ กำรใช้ ผลกระทบ  กำรปรบั เปลย่ี นตวั เองจำกกำรใชส้ ำรเสพตดิ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 30 / 56

วตั ถุประสงคเ์ พอ่ื ใหแ้ นวทำงกำรพฒั นำเดก็ เพ่อื ใหเ้ ตบิ โตเป็นผใู้ หญ่ทม่ี คี ุณภำพ และเพอ่ื ใหต้ วั อยำ่ งกำร สรำ้ ง สรรคพ์ น้ื ทป่ี ลอดภยั ทท่ี ุกคนมสี ่วนร่วม วทิ ยำกร 1. ณชั ฐศิ กั ดิ ์ภมู ำ นำยกองคก์ ำรบรหิ ำรส่วนตำบลแม่เปำ อำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย 2. จกั รกติ ร์ ก่อเกดิ องคก์ ำรบรหิ ำรสว่ นตำบลแม่เปำ อำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย 3. พญ. อมั พวนั ศรคี รทุ ำนนท์ ผอู้ ำนวยกำรโรงพยำบำล อำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย 4. ประภำพร เชอ้ื เมอื งพำน นกั วชิ ำกำรสำธำรณสขุ โรงพยำบำลพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย 5. พกิ ุล คุณำภรณ์สริ ิ ครชู นั้ ปฐมวยั ตำบลแม่เปำ อำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย ดำเนินกำรเสวนำ สุภำวดี หำญเมธี กรรมกำรผจู้ ดั กำรและประธำนสถำบนั รกั ลกู Learning Group ประเดน็ จำกนำยกองคก์ ำรบรหิ ำรส่วนตำบลแม่เปำ กำรเตรยี มและสรำ้ งควำมพรอ้ มสมบรู ณ์ใหก้ บั เดก็ เพอ่ื ใหเ้ ตบิ โตเป็นผใู้ หญ่ทด่ี มี คี ณุ ภำพ อนั เป็นกำรสรำ้ งภมู คิ มุ้ กนั ใหก้ บั เดก็ ปลอดภยั จำกสำรเสพตดิ และปัญหำ ทำงสงั คมอน่ื ๆ ตอ่ ไปในอนำคต พน้ื ทป่ี ลอดภยั ดว้ ย EF เป็นกำรขบั เคลอ่ื นโดยกำรใชร้ ะบบสขุ ภำพตำบลและ อำเภอเป็นตวั นำ กำรพฒั นำ EF เรม่ิ จำกกำรพฒั นำบคุ ลำกรในองคก์ ร ผบู้ รหิ ำร เจำ้ หน้ำท่ี ครู ผปู้ กครอง ตลอดจนผนู้ ำทอ้ งท่ี ซง่ึ เป็นกำรดำเนนิ งำนอยำ่ งมสี ว่ นรว่ มขององคก์ รภำคเี ครอื ขำ่ ยทกุ ภำคสว่ นในพน้ื ท่ี มกี ำร จดั โครงกำรและกจิ กรรมอยำ่ งตอ่ เน่ืองเพอ่ื ใหเ้ กดิ ควำมยงั ่ ยนื ทงั้ น้ี กำรขยำยพน้ื ท่ีโครงกำรใหค้ รอบคลุมทงั้ ตำบลและอำเภอเป็นสงิ่ สำคญั จะดำเนินกำรเฉพำะพน้ื ทห่ี น่ึงพน้ื ทใ่ี ดไมไ่ ด้ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 31 / 56

ประเดน็ จำกผอู้ ำนวยกำรโรงพยำบำลอำเภอพญำเมง็ รำย กำรสรำ้ งภมู คิ มุ้ กนั ในวยั เดก็ มเี ป้ำหมำยกำร ส่งตอ่ คนคณุ ภำพสสู่ งั คม โดยใชเ้ ครอ่ื ง EF หรอื กำรพฒั นำทกั ษะสมองสว่ นหน้ำ ซง่ึ กำรพฒั นำทกั ษะสมองสว่ น หน้ำเป็นทกั ษะทจ่ี ำเป็นตอ่ กำรดำเนินชวี ติ ของคนใหม้ คี วำมสขุ และประสบผลสำเรจ็ ในชวี ติ กำรพฒั นำคนทงั้ อำเภอพญำเมง็ รำยมกี ระบวนกำรทำงำนโดยสรำ้ งเป้ำหมำยรว่ มกนั ของภำคเี ครอื ขำ่ ยภำยใตส้ ภำพปัญหำและ บรบิ ทของพน้ื ท่ี มคี วำมต่อเน่ืองภำยใตค้ วำมสมั พนั ธ์ทด่ี แี ละควำมเขม้ แขง็ ในชุมชน ชมุ ชนแมเ่ ปำ อำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย มุง่ เป้ำหมำยกำรสรำ้ งคนทม่ี คี ณุ ภำพโดยทำงำน อยำ่ งเป็นองคร์ วมซง่ึ จะเออ้ื ประโยชน์ในกำรทำงำนดำ้ นยำเสพตดิ รว่ มไปดว้ ย แตส่ ถำนกำรณใ์ นพน้ื ทพ่ี บวำ่ ทงั้ อปท อบต ชมุ ชนลว้ นถกู กระทำอยำ่ งมำกจำกคำสงั ่ ของหน่วยงำนภำครฐั ในลกั ษณะ Top-down จนคนทำงำนชำ้ ลำ้ และลำออกกนั มำก หมดพลงั ทจ่ี ะมำช่วยกนั แกไ้ ขปัญหำชมุ ชนและสงั คมเสยี แลว้ ทงั้ พบปัญหำควำมขดั แยง้ ยอ้ นแยง้ สะเปะสะปะไปคนละทำงระหวำ่ งนโยบำยกบั กฎระเบยี บและกฎหมำยต่ำงๆ รวมถงึ กำรเมอื งในองคก์ ร อุดมคติ ทศั นคติ มุมมองของคนทงั้ รฐั ชุมชน ชำตพิ นั ธุท์ แ่ี ตกตำ่ งกนั จนยำกจะรว่ มมอื กนั อกี ทงั้ ระเบยี บเง่อื นไข กำรใชง้ บประมำณไปในงำนดำ้ นป้องกนั และแกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ ในชมุ ชน จนทงั้ หมดกลำยเป็นอปุ สรรคตอ่ กำรปฏบิ ตั แิ ทนทจ่ี ะสนบั สนุนกำรทำงำน อยำ่ งไรกต็ ำม สำหรบั กำรคนื กลบั ส่ชู มุ ชนของผกู้ ระทำผดิ นัน้ มคี วำม เป็นไปไดห้ ำก (1) เจำ้ ตวั ยอมรบั และปรบั ปรุงตนเอง (2) ครอบครวั ยอมรบั สมำชกิ ทก่ี ำ้ วพลำดและประคบั ประคองชว่ ยเหลอื (3) ชุมชนยอมรบั ตำมมำและใหโ้ อกำสในทส่ี ดุ แมอ้ ำจยงั กลบั ไปเสพซ้ำบำ้ งแต่หำกเสพอยำ่ ง รบั ผดิ ชอบไม่เป็นภำระผอู้ ่นื และชมุ ชน สำมำรถดแู ลตนเอง ทำหน้ำทข่ี องตนเองต่อไปไดก้ ไ็ มถ่ กู มองวำ่ เป็นคนมี ปัญหำ ปัญหำจงึ อยทู่ ก่ี ลมุ่ ทเ่ี สพอยำ่ งไมม่ คี ณุ ภำพ ทำตวั เป็นภำระของผอู้ ่นื และชุมชนสว่ นรวมโดยไม่คดิ จะ ปรบั ปรุงตนเอง ครอบครวั ไมร่ ว่ มมอื ชุมชนกไ็ ม่รจู้ ะจดั กำรอยำ่ งไรดี ดำ้ นกำรบำบดั จำกหน่วยงำนสำธำรณสุขใน พน้ื ทร่ี ะดบั โรงพยำบำลอำเภอใชโ้ ปรแกรม Matrix ร่วมกบั กำรดแู ลในชุมชน สุ่มตรวจปัสสำวะเป็นครงั้ ครำวกพ็ อ ประคบั ประคองไปได้ ยกเวน้ แต่ในครอบครวั ทพ่ี ่อแมบ่ กพร่องไมส่ นใจดแู ลเดก็ และเยำวชน ไม่มที กั ษะพอ่ แม่ ไมใ่ หค้ วำมร่วมมอื ใดยอ่ มนำไปสปู่ ัญหำตำมมำแน่นอน กำรสนบั สนุนทต่ี อ้ งกำรจำกหน่วยงำนวชิ ำกำรและ หน่วยงำนทเ่ี กย่ี วขอ้ งคอื สอ่ื วดิ ทิ ศั น์เพ่อื กำรเรยี นรถู้ งึ ผลกระทบของยำเสพตดิ ตอ่ กำย จติ สงั คม เศรษฐกจิ ระดบั บคุ คล/ครอบครวั รวมถงึ กำรจดั กำรต่อแรงตำ้ นของผปู้ ัญหำยำเสพตดิ แต่ตนเองกลบั ไม่เหน็ ปัญหำซง่ึ บุคลำกร สขุ ภำพไมร่ วู้ ำ่ จะจดั กำรอยำ่ งไรดี ประเดน็ จำกนกั วชิ ำกำรสำธำรณสุขโรงพยำบำลอำเภอพญำเมง็ รำย กล่ำวถงึ “สรำ้ งบำ้ น แปงเมอื ง ดว้ ย กำรสรำ้ งคน” โดยใชก้ ระบวนกำรสง่ ต่อคนคณุ ภำพตงั้ แต่ในครรภ์ ซง่ึ กระบวนกำรดำ้ นสขุ ภำพทต่ี อบตวั ชว้ี ดั ของ ทงั้ กระทรวงสำธำรณสขุ และจงั หวดั แต่ไม่ตอบโจทยค์ ุณภำพชวี ติ ในชมุ ชน ทงั้ ปัญหำชมุ ชน ปัญหำเดก็ ตดิ เกม ปัญหำเดก็ เกย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพตดิ ปัญหำทำงเพศ-ตงั้ ครรภก์ อ่ นวยั พฤตกิ รรมกำ้ วรำ้ ว ทงั้ น้ี ชุมชนมเี ครอื ขำ่ ย คำรำวำนเสรมิ สรำ้ งเดก็ มำนำนกวำ่ 10 ปีต่อเน่ืองร่วมกบั ภำคเี ครอื ขำย เมอ่ื คณะทำงำนไดเ้ รยี นรู้ EF กไ็ ดข้ ยำย ควำมรู้ EF ส่ผู ทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั เดก็ ปฐมวยั ทงั้ อำเภอ ประกอบดว้ ย อปท ครศู นู ยพ์ ฒั นำเดก็ เลก็ ครอู นุบำล ผบู้ รหิ ำรโรงเรยี น ผบู้ รหิ ำรทอ้ งถน่ิ ผนู้ ำชมุ ชน อำสำสมคั รสำธำรณสุขหมบู่ ำ้ น จำกนนั้ ตอ่ ยอดคำรำวำน เสรมิ สรำ้ งเดก็ ดว้ ย EF อยำ่ งตอ่ เน่ือง พฒั นำคมู่ อื สง่ ต่อเดก็ รำยบุคคลจำกศนู ยพ์ ฒั นำเดก็ เลก็ ไปยงั โรงเรยี น ระดบั อนุบำลจนถงึ ระดบั ประถมศกึ ษำปีท่ี 6 ผลลพั ธจ์ ำกกำรประเมนิ คอื เดก็ มี EF ทด่ี ขี น้ึ ผเู้ กย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพ ตดิ หน้ำใหมใ่ นตำบลแมเ่ ปำลดลง วยั รนุ่ ตงั้ ครรภก์ อ่ นวยั ลดลง และผลทำงกำรศกึ ษำดขี น้ึ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 32 / 56

ประเดน็ จำกครชู นั้ ปฐมวยั ครมู บี ทบำทในกำรดแู ลสง่ เสรมิ พฒั นำกำรของเดก็ และสง่ เสรมิ ปรบั เปลย่ี น พฤตกิ รรมของเดก็ โดยผำ่ นกำรจดั ประสบกำรณ์กำรเรยี นกำรสอนดว้ ยสอ่ื นวตั กรรมทส่ี ง่ เสรมิ EF เพอ่ื ใหเ้ ดก็ ได้ พฒั นำสมองส่วนหน้ำและชว่ ยใหค้ รนู ำไปใชเ้ ป็นเครอ่ื งมอื ในกำรออกแบบกำรจดั ประสบกำรณ์เรยี นรใู้ หก้ บั เดก็ บรรลเุ ป้ำหมำยทต่ี อ้ งกำร ถำ้ เดก็ ไดร้ บั กำรสง่ เสรมิ ในทุกดำ้ น มสี ่อื ดี มภี มู ดิ ี ฟ้ืนทด่ี ี กจ็ ะเป็นภมู คิ มุ้ กนั ใหต้ วั เดก็ ใหเ้ ตบิ โตเป็นคนดี คนเก่ง คดิ เป็น ทำเป็น ไมก่ ่อปัญหำ แกป้ ัญหำเป็น กจ็ ะอยไู่ ดใ้ นสงั คมอยำ่ งมคี วำมสขุ ประเดน็ จำกสถำบนั รกั ลกู Learning Group สรุปวำ่ กำรเสวนำใหภ้ ำพรวมกำรทำงำนสง่ เสรมิ EF แบบ บรู ณำกำรในพน้ื ทอ่ี ำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย โดยมฐี ำนทุนประกอบดว้ ย (1) กำรทำงำนพน้ื ฐำนของ สำธำรณสขุ ศกึ ษำธกิ ำร กำรปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ ซง่ึ ไดท้ ำงำนมำอยำ่ งตอ่ เน่ืองบนเป้ำหมำยร่วมกนั คอื เดก็ เป็น ศนู ยก์ ลำงของกำรพฒั นำอำเภอ (2) ควำมรว่ มมอื ควำมรกั และควำมสำมคั คขี องชุมชน รวมถงึ กระบวนกำร ส่อื สำรทใ่ี กลช้ ดิ เขำ้ ถงึ ซง่ึ กนั และกนั ทงั้ ทม่ี ฐี ำนทนุ เขม้ แขง็ และดำเนนิ งำนมำหลำยปีต่อเน่ืองแตก่ ย็ งั ไม่สำมำรถ บรรลผุ ล ไดเ้ พยี งตวั ชว้ี ดั ตำมทร่ี ำชกำรกำหนด เม่อื ควำมรู้ EF เขำ้ มำยงั พน้ื ทก่ี ช็ ว่ ยเสรมิ พลงั ทงั้ อำเภอโดยทำให้ เป้ำหมำยของชุมชนชดั เจนยง่ิ ขน้ึ มแี นวทำงในกำรพฒั นำเดก็ เลก็ ทช่ี ดั เจนยงิ่ ขน้ึ EF เป็นฐำนควำมรคู้ วำม รว่ มมอื ทเ่ี ขม้ แขง็ ทำกำรพฒั นำเดก็ เลก็ ทุกกระบวนกำร ครู เจำ้ หน้ำทส่ี ำธำรณสุข พอ่ แม่ ผนู้ ำชมุ ชนต่ำงเหน็ จดุ เน้นในรำยละเอยี ดกำรทำงำนของแตล่ ะส่วนชดั เจนยง่ิ ขน้ึ ทำใหเ้ กดิ ผลต่อเดก็ เลก็ อย่ำงเป็นรปู ธรรมแทจ้ รงิ ซง่ึ ผลลพั ธท์ เ่ี กดิ ขน้ึ ทำใหย้ งิ่ มนั ่ ใจและเหน็ วำ่ ควรขยำยผลกำรดำเนินงำนตอ่ โดยทอ่ี ำเภอพญำเมง็ รำยเป็นพน้ื ท่ี เรยี นรกู้ ำรพฒั นำ EF ในทกุ มติ ใิ หแ้ ก่พน้ื ทอ่ี น่ื สรปุ Keyword ทส่ี ำคญั คอื เป้ำหมำยร่วมปักธงทต่ี วั เดก็ ทำงำน แบบมสี ่วนร่วมจรงิ จงั สรำ้ งกำรเรยี นรทู้ ุกคน เรยี นรแู้ ละถอดบทเรยี นรว่ มกนั อยำ่ งสม่ำเสมอ ‘EF everywhere – EF everyone – All for EF’ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 33 / 56

วตั ถุประสงคเ์ พ่อื ใหต้ วั อยำ่ งกำรสรำ้ งสรรคพ์ น้ื ทป่ี ลอดภยั ทท่ี ุกคนมสี ่วนร่วม วทิ ยำกร 1. นริ ตั น์ จนั ทรเ์ ทย่ี ง ผอู้ ำนวยกำร โรงเรยี นเทศบำล 3 (ชำญวทิ ยำ) อำเภอเมอื ง จงั หวดั เพชรบรู ณ์ 2. พดั ชำ พรสกุลไพศำล โรงเรยี นวนั เสำร์ ศนู ยแ์ สงอรณุ อำเภอปำย จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน 3. อคั รชยั อรณุ เหลอื ง ศนู ยฝ์ ึกอบรมเดก็ และเยำวชนเขต 7 จงั หวดั เชยี งใหม่ ดำเนินกำรเสวนำ 1. นเรศ สงเครำะหส์ ขุ ผอู้ ำนวยกำรสถำบนั นำนำชำติ IOGT-NTO Movement 2. กติ ตชิ ยั เหลอื งกำจร อดตี ผอู้ ำนวยกำรสำนกั งำน ป.ป.ส. ภำค 5 ประสบกำรณ์จำกโรงเรยี นเทศบำล 3 (ชำญวทิ ยำ) อำเภอเมอื ง จงั หวดั เพชรบรู ณ์ เน่ืองจำกภำพลกั ษณ์ ของโรงเรยี นเทศบำลถกู มองวำ่ เป็นแหลง่ รองรบั นกั เรยี นทม่ี ปี ัญหำถูกยำ้ ยมำจำกโรงเรยี นขนำดใหญ่ระดบั จงั หวดั ทก่ี ระทำผดิ ตอ้ งคดใี นศำลเดก็ และเยำวชนและถกู ส่งตวั ไปบำบดั ทส่ี ถำนพนิ จิ โรงเรยี นเทศบำลจงึ มที งั้ เดก็ ดแี ละเดก็ มปี ัญหำยำเสพตดิ กำรดำเนนิ งำนป้องกนั ยำเสพตดิ กบั นกั เรยี นใชแ้ นวทำงเพ่อื นชว่ ยเพอ่ื นโดย จดั ตงั้ ทมี งำน “หมอน้อย” นำนกั เรยี นดมี ำช่วยครทู จ่ี ะพดู คยุ กบั เพ่อื นนกั เรยี นทม่ี ปี ัญหำยำเสพตดิ รว่ มกบั กำรจดั กจิ กรรมเสรมิ นอกเวลำหลำกหลำยตำมควำมตอ้ งกำรของนกั เรยี นทงั้ ดนตรี กฬี ำ วชิ ำกำร เพ่อื ทำใหน้ กั เรยี นไม่ มเี วลำวำ่ งและมที ำงเลอื กใชเ้ วลำอยำ่ งสรำ้ งสรรคแ์ ละมปี ระโยชน์ตำมทต่ี นเองชอบซง่ึ จะสง่ ผลตอ่ กำรหำ่ งไกลยำ เสพตดิ ของนกั เรยี นเองในทส่ี ดุ โรงเรยี นเทศบำลและทมี งำนหมอน้อยไดร้ บั กำรสนบั สนุนควำมรดู้ ำ้ นกำรดแู ล สุขภำพจำกโรงพยำบำลเพชรบรู ณ์และอนำมยั บำ้ นเดน่ ทงั้ อบรมและพำไปศกึ ษำดงู ำนทโ่ี รงพยำบำล ไดฝ้ ึกกำร ดแู ลผปู้ ่วยตดิ เตยี ง นอกจำกน้ยี งั ไดร้ บั กำรสนบั สนุนงบประมำณจดั กจิ กรรมนกั เรยี นจำกองคก์ ำรบรหิ ำรสว่ น ตำบลปีละ 100,000 บำทนำมำจดั ซอ้ื อุปกรณ์ดนตรี กฬี ำ และสงิ่ สนบั สนุนตำ่ งๆ รวมถงึ ชดุ ตรวจยำเสพตดิ จำก รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 34 / 56

มลู นิธเิ พชระบรู ณนิ ทโ่ี รงเรยี นเทศบำลสุ่มตรวจอยำ่ งสม่ำเสมอ ดว้ ยกำรดำเนินงำนอยำ่ งตอ่ เน่ืองทำใหโ้ รงเรยี น กลำยเป็นแหล่งศกึ ษำดงู ำนจำกหน่วยงำนภำครฐั องคก์ ำรบรหิ ำรสว่ นตำบล และมหำวทิ ยำลยั ตำ่ งๆ ในรปู แบบ กำรป้องกนั ยำเสพตดิ โดยนกั เรยี น ปัญหำทน่ี ่ำกงั วลคอื โรงเรยี นขนำดใหญร่ ะดบั จงั หวดั ไมย่ อมรบั ควำมจรงิ เพอ่ื พบปัญหำนกั เรยี นเกย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพตดิ กจ็ ะนำเดก็ ออกจำกโรงเรยี นไปสถำนพนิ ิจและยำ้ ยไปเรยี นโรงเรยี นอน่ื ทนั ทโี ดยไมไ่ ดแ้ กไ้ ขปัญหำใหเ้ ดก็ แตส่ งั ่ ยำ้ ยอยำ่ งเดยี วเพ่อื คงฐำนะโรงเรยี นสขี ำวตอ่ ไป อกี หน่งึ ปัญหำน่ำกงั วล คอื เดก็ นอกระบบกำรศกึ ษำ งำนป้องกนั หำกมงุ่ จดั กำรตงั้ แตว่ ยั เดก็ จะมปี ระสทิ ธภิ ำพแน่นอน อยำ่ งไรกต็ ำม งำน ป้องกนั ตอ้ งไมท่ อ้ เพรำะใชเ้ วลำนำนและอำจไม่สำมำรถวดั ผลงำนได้ งำนป้องกนั เป็นเสมอื นงำนสรำ้ งคนและทำ แบบน้ำซมึ ทใ่ี ชเ้ วลำยำวนำน ประสบกำรณ์จำกศนู ยแ์ สงอรณุ บำบดั ยำเสพตดิ โดยพระกติ ตคิ ุณ อำเภอปำย จงั หวดั แมฮ่ ่องสอน เดมิ เคล่อื นงำนดำ้ นยำเสพตดิ แต่ยง่ิ ทำกลบั ยง่ิ เป็นปัญหำยงุ่ ยำกซบั ซอ้ นจนเหน่ือยลำ้ และเปลย่ี นมำมงุ่ งำนเดก็ และ เยำวชนแทนโดยเฉพำะกลุม่ ไทยใหญ่และลำหใู่ น 3 หม่บู ำ้ น จำนวน 70 คนทค่ี รอบครวั แตกสลำยจำกปัญหำยำ เสพตดิ HIV ตอ้ งคดอี ยใู่ นเรอื นจำ และไม่มบี ตั รประชำชนไทย โดยจดั ตงั้ “โรงเรยี นวนั เสำร”์ ใชพ้ น้ื ทข่ี องโบสถ์ เพ่อื ใหเ้ ดก็ ตงั้ แตว่ ยั อนุบำล 3 ขน้ึ ไปมำทำกจิ กรรมแบบพส่ี อนน้อง ผใู้ หญ่จติ อำสำสอนเดก็ มที งั้ กลุ่มเรยี น ภำษำจนี ภำษำไทย ภำษำองั กฤษ ดนตรี สนั ทนำกำร ปลกู ตน้ ไม้ ทำงำนฝีมอื กำรคบเพ่อื น กำรรเู้ ทำ่ ทนั ส่อื ฯลฯ ดำเนินกำรมำ 5 ปีต่อเน่ืองกเ็ หน็ ผลลพั ธใ์ นตวั ของเดก็ ไดแ้ ก่ ภำวะผนู้ ำ เดก็ มพี น้ื ทท่ี ำกจิ กรรม มกี ลมุ่ มสี งั คม ใช้ ยำเสพตดิ น้อยลงแมว้ ำ่ ทบ่ี ำ้ นจะมที งั้ เหลำ้ และยำทพ่ี ่อแมใ่ ชอ้ ยกู่ ต็ ำม แต่เดก็ พฒั นำเป็นผนู้ ำ เป็นประธำน นกั เรยี น เรยี นตอ่ 100% อยใู่ นระบบกำรศกึ ษำซง่ึ ในช่วงวยั มธั ยม 2 อนั ตรำยทส่ี ดุ แต่โรงเรยี นวนั เสำรม์ พี น่ี ้อง ดแู ลกนั ใกลช้ ดิ รนุ่ ต่อรุ่นทจ่ี ะดแู ลกนั เอง สง่ เสรมิ ใหเ้ ดก็ จดั กจิ กรรมและกระบวนกำรกนั เอง โดยไม่ตอ้ งหวงั กบั ระบบของโรงเรยี น ในภำพรวมพบวำ่ คุณภำพชวี ติ ดขี น้ึ สนใจกำรเรยี น ไม่สนใจเกย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพตดิ ทำใหพ้ อ่ แม่คดิ จะเลกิ และเขำ้ สรู่ ะบบบำบดั รกั ษำในทส่ี ุด มกี ำรตดิ ตำมดว้ ย case management ซง่ึ เน้นทำกลุ่มขนำดเลก็ ทเ่ี หน็ ผลเชงิ คุณภำพมำกกวำ่ กำรทำกล่มุ ขนำดใหญ่ ประสบกำรณ์จำกศนู ยฝ์ ึกและอบรมเดก็ และเยำวชนเขต 7 จงั หวดั เชยี งใหม่ อำจมองวำ่ กำรดแู ลเดก็ และ เยำวชนในสถำนบำบดั เป็นกำรทำงำนตำมหน้ำทท่ี ต่ี อ้ งทำทกุ วนั แมไ้ มม่ ผี ลงำนและไมร่ วู้ นั ประสบควำมสำเรจ็ แตก่ ไ็ มย่ ดึ ตดิ กบั KPI ต่ำงๆ แต่เน้นพดู คุยกบั เดก็ และเยำวชนทม่ี ปี ัญหำยำเสพตดิ ทกุ วนั รบั ฟังและนำมำคดิ ปรบั งำนใหม่ เพรำะโปรแกรมบำบดั และค่ำยบำบดั ทม่ี รี ะยะเวลำเพยี ง 16 คำบ 24 คำบ 3 เดอื น 4 เดอื นนนั้ เดก็ เยำวชนไม่ไดค้ ดิ เองแตเ่ ป็นผใู้ หญ่/ผบู้ ำบดั คดิ ให้ เป็นกำรครอบควำมคดิ เดก็ เยำวชนตอ่ ตำ้ นดว้ ยวธิ ตี ่ำงๆ ทเ่ี ขำ สำมำรถจะทำได้ จงึ ไม่เหน็ ผลสำเรจ็ ของกำรบำบดั ในระยะยำว ทงั้ น้ี ยำเสพตดิ เป็นปัญหำควำมเหลอ่ื มลำ้ ทำง สงั คม หำกหำพน้ื ทใ่ี หเ้ ดก็ เยำวชนมที ย่ี นื ใหอ้ ยใู่ นระบบโรงเรยี น ใหอ้ ยใู่ นชมุ ชน ใหม้ อี ำชพี จะไดไ้ มค่ ดิ คำ้ ยำเสพ ตดิ แตห่ ำกไม่มพี น้ื ท่ี เดก็ เยำวชนอยใู่ นโรงเรยี นไมไ่ ด้ จะไปไหน อยใู่ นชมุ ชนไมไ่ ด้ จะไปไหน ไมม่ อี ำชพี จะทำ อะไรได้ คนทต่ี ดิ ยำเสพตดิ ไมไ่ ดต้ ดิ ทต่ี วั ยำ แตต่ ดิ ทค่ี วำมสขุ ควำมสนุก กำรยอมรบั ผลประโยชน์จนแพรร่ ะบำด ไป โปรแกรมบำบดั ทเ่ี ป็นสตู รสำเรจ็ ในเวลำจำกดั เป็นเพยี งกำรเรมิ่ ตน้ เปิดใจ ยอมคุย แต่หวงั ผลไดย้ ำกในระยะ ยำว ทงั้ น้ี กย็ งั สำคญั อยเู่ พรำะเปิดใจคอื กำรสรำ้ งควำมเชอ่ื มนั ่ ไวใ้ จกนั ระหวำ่ งผดู้ แู ลกบั ผมู้ ปี ัญหำ กจิ กรรมต่ำงๆ ทงั้ กฬี ำ ดนตรี ศลิ ปะ วชิ ำกำร กเ็ ป็นเพยี งขนั้ เรมิ่ ตน้ คอื เปิดใจและสรำ้ งควำมเช่อื มนั ่ ไวใ้ จ แต่ควำมยงั ่ ยนื คอื รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 35 / 56

อำชพี กำรงำน รำยไดท้ ห่ี ำมำไดเ้ อง ดแู ลตวั เองได้ รบั ผดิ ชอบตวั เองไดต้ ่ำงหำก แตห่ ำกคนเคยเสยี หำยแลว้ ตงั้ ตวั ใหม่ได้ กจ็ ะชกั ชวนคนเสยี หำยอ่นื กลบั มำเป็นคนดดี ว้ ย สรุปบทเรยี นร่วมจำกกำรทำงำนเพ่อื สรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั ในโรงเรยี นในระบบ ในโรงเรยี นทำงเลอื ก และ ในสถำนบงั คบั บำบดั เดก็ เยำวชนทก่ี ระทำผดิ คดอี ำญำ โดยในสถำนศกึ ษำตอ้ งมพี น้ื ทป่ี ลอดภยั ของนกั เรยี นทจ่ี ะ อยรู่ ว่ มกนั ทำกจิ กรรมร่วมกนั ตอ้ งมคี วำมสมั พนั ธท์ ด่ี ตี อ่ ส่วนรวมและควำมปลอดภยั ต่อทุกคนบนควำมไวใ้ จซง่ึ กนั และกนั และทกุ คนมคี วำมสขุ ใน Setting โรงเรยี นทงั้ 3 ลกั ษณะ พน้ื ทป่ี ลอดภยั เรมิ่ ตน้ จำกกำรมองเหน็ ปัญหำ ทผ่ี ่ำนบทเรยี นและประสบกำรณ์มำอยำ่ งยำวนำน ตลอดจำกกำรตงั้ คำถำมถงึ อนำคต/ชวี ติ ของเดก็ เยำวชน ทำ่ มกลำงสภำพแวดลอ้ มและเง่อื นไขทเ่ี สย่ี งตอ่ กำรกำ้ วพลำดของชวี ติ จำกนนั้ ใชก้ ำรสรำ้ งศรทั ธำ สรำ้ งควำม ไวว้ ำงใจกบั เดก็ เยำวชน ลดชอ่ งวำ่ งระหวำ่ งเดก็ กบั ครู/อำจำรย/์ ผคู้ ุม มพี น้ื ท่ี มชี อ่ งทำงใหเ้ ดก็ เยำวชนไดส้ อ่ื สำร ส่งเสยี ง แสดงควำมคดิ เหน็ แสดงออก รวมถงึ ส่งเสรมิ กจิ กรรมสรำ้ งสรรคท์ ห่ี ลำกหลำย ทเ่ี ป็นกำรแกไ้ ขปัญหำใน ทำงบวกทงั้ ดำ้ นพฤตกิ รรม กำรยอมรบั ของพ่อแม่ ชมุ ชน และสงั คมในวงกวำ้ ง ซง่ึ จะเหน็ ไดว้ ำ่ พน้ื ทป่ี ลอดภยั สำมำรถสรำ้ งไดใ้ นทกุ Setting ตงั้ แตค่ รอบครวั โรงเรยี น สถำนบำบดั โบสถ์ ชุมชน และพน้ื ทส่ี ำธำรณะ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 36 / 56

วตั ถุประสงคเ์ พ่อื ใหต้ วั อยำ่ งกำรสรำ้ งสรรคพ์ น้ื ทป่ี ลอดภยั ทท่ี กุ คนมสี ่วนร่วม วทิ ยำกร 1. เกศรนิ ทร์ พรหมหำ นกั ศกึ ษำมหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ แกนนำเครอื ขำ่ ยเยำวชน คนมอื ดี 2. ธรี พงษ์ ธวชั วงศ์ ประธำนเยำวชน ศอ.ปส.ย. ภำคเหนอื ตอนบน 3. นฐั สรำ สริ วิ รำวธุ ประธำนเยำวชน ศอ.ปส.ย.ภำคเหนอื ตอนลำ่ ง 4. จริ ำภรณ์ ปิตะกำ ประธำนเยำวชนกลุ่มลำยคำ 5. ณฐั พงษ์ รำหุรกั ษ์ แกนนำเยำวชนนกหลงลม ดำเนินกำรเสวนำ สทิ ธชิ ยั ซำวคำเขตร เจำ้ หน้ำทม่ี ลู นิธภิ มู พิ ลงั ชมุ ชนไทย ประเดน็ จำกแกนนำเครอื ขำ่ ยเยำวชน คนมอื ดี กล่ำวถงึ พน้ื ทป่ี ลอดภยั ของทุกคนคอื ควำมเป็นอสิ ระ สำมำรถทำตำมควำมตอ้ งกำรของตนเองได้ รวมถงึ กำรมคี รอบครวั คอยใหก้ ำรสนบั สนุนและผลกั ดนั ควำมคดิ เมอ่ื พน้ื ฐำนทำงครอบครวั เป็นเร่อื งทส่ี ง่ ผลตอ่ สงั คม เมอ่ื ครอบครวั ดจี ะส่งผลต่อกำรกระทำของคนทม่ี ตี อ่ สงั คม ประเดน็ จำกประธำนเยำวชน ศอ.ปส.ย. ภำคเหนอื ตอนบน กล่ำววำ่ พน้ื ทป่ี ลอดภยั หมำยถงึ กำรใชช้ วี ติ อยรู่ ว่ มกนั กำรยอมรบั ในสงั คม กำรใชช้ วี ติ ในทำงทถ่ี ูกตอ้ งเกดิ ประโยชน์ กำรเป็นอยใู่ นครอบครวั กำรรจู้ กั พดู คยุ ใหก้ ำลงั ใจ กนั ในสงั คม กำรปรบั ตวั เพอ่ื ใหอ้ ยเู่ ป็นสุขและปรำศจำกภยั ยำเสพตดิ ประเดน็ จำกประธำนเยำวชน ศอ.ปส.ย. ภำคเหนอื ตอนล่ำง อยำกจะขอพน้ื ทก่ี ำรแสดงควำมมตี วั ตนองคก์ รจำกผใู้ หญ่องคก์ รอ่นื ใหแ้ กเ่ ยำวชนสมยั ใหมท่ ่ี ตอ้ งกำรพน้ื ทแ่ี สดงออกและควำมมอี สิ ระทำงควำมคดิ เยำวชนขอใหค้ รอบครวั และสงั คมกดดนั น้อยลง อยำ่ คำด หวงั โดยไมไ่ ดถ้ ำมควำมตอ้ งกำรของเยำวชน ประสบกำรณ์จำกกลมุ่ ลำยคำเชยี งใหม่ กำรสอ่ื สำรเชงิ สรำ้ งสรรคท์ ข่ี บั เคล่อื นดว้ ยควำมร่วมมอื กนั ของ ภำคประชำชน โรงเรยี น นกั ศกึ ษำมหำวทิ ยำลยั รำชภฏั เชยี งใหมโ่ ดยเฉพำะภำควชิ ำดนตรแี ละภำควชิ ำภำษำ ไทย โดยสรำ้ งพน้ื ทเ่ี รยี นรู้ ฝึกซอ้ ม แสดงออกทำงดนตรี ศลิ ปะ วฒั นธรรมลำ้ นนำ บนฐำนควำมเชอ่ื ศรทั ธำ ศำสนำ ในลกั ษณะเดยี วกบั กำรเคลอ่ื นงำนป้องกนั ของกล่มุ พน่ี ้องชำตพิ นั ธุบ์ นหลกั ศรทั ธำ ศำสนำ ควำมเชอ่ื ซง่ึ หลกั คดิ เหล่ำน้ถี ูกกม็ ี ผดิ กม็ ี ในกลมุ่ ลำยคำจะชกั ชวนเดก็ เยำวชนไปวดั แทนกำรเขำ้ ผบั บำร์ เดก็ พำอุ๊ยเขำ้ วดั ไม่ ใชอ่ ุ๊ยพำเดก็ เขำ้ วดั ทกุ สดุ สปั ดำหม์ กี ำรปฏบิ ตั ธิ รรม สวดมนต์ ตกี ลองสะบดั ชยั ตดั กระดำษทำตงุ ร่วมกบั อบรม กำรใชช้ วี ติ กำรสรำ้ งตนเองเป็นมนุษยท์ ม่ี พี ลงั สรำ้ งสรรคแ์ ละสรำ้ งประโยชน์แกส่ งั คม เน้นกำรสรำ้ งเป้ำหมำยใน ชวี ติ กลมุ่ ลำยคำดำเนนิ กำรมำอยำ่ งต่อเน่ืองกวำ่ 27 ปีสรำ้ งแกนนำและสมำชกิ แถวสองแถวสำมเพอ่ื สบื สำนกลุ่ม และกจิ กรรม ควำมสำเรจ็ มใี หเ้ หน็ ร่นุ พท่ี ร่ี กั ดกี จ็ ะประสบควำมสำเรจ็ ในกำรเรยี น อำชพี ชวี ติ กก็ ลบั มำเป็น ตวั อยำ่ งและใหค้ วำมช่วยเหลอื แก่รุ่นน้องต่อไป แตก่ ม็ แี รงเสยี ดทำน ตอ่ ตำ้ น ปิดกนั้ ไมเ่ ขำ้ ใจ ไมไ่ วใ้ จเชอ่ื ใจจำก พ่อแมท่ จ่ี ะใหล้ กู มำตกี ลอง ฟ้อนรำ ตดั ตุง กำรแสดงเชงิ วฒั นธรรมของเดก็ เยำวชน โดยรอยตอ่ ทน่ี ่ำเป็นหว่ งคอื เดก็ เยำวชนช่วงวยั มธั ยม 2 มธั ยม 3 เป็นวยั ชอบลองบุหร่ี สรุ ำ ยำเสพตดิ ดงั นนั้ ผใู้ หญ่ ครู ทป่ี รกึ ษำตอ้ งเป็น role model ทด่ี ี รนุ่ พต่ี อ้ งเป็นแบบอยำ่ ง รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 37 / 56

ประธำนกลุ่มลำยคำทงั้ 16 รนุ่ โดยใชด้ นตรี ศลิ ปะพน้ื บำ้ น ภมู ปิ ัญญำลำ้ นนำเป็นสอ่ื กลำงกบั เดก็ และ เยำวชน มพี ธิ ไี หวค้ รดู นตรแี ละศลิ ปะทกุ ปี สรำ้ งพนั ธะสญั ญำตอ่ พระพฆิ เนศ ครบู ำอำจำรยผ์ ถู้ ่ำยทอดโองกำร นำฏศลิ ป์ และช่ำงสบิ หมู่ ซง่ึ นอกจำกจะไดค้ วำมรแู้ ละทกั ษะทำงศลิ ปะ ดนตรี และงำนช่ำงต่ำงๆ แลว้ เดก็ และ เยำวชนของกลมุ่ ลำยคำจะไดฝ้ ึกระเบยี บ วนิ ยั กำรไหว้ กรยิ ำมำรยำท กลอ่ มเกลำจติ ใจใหอ้ อ่ นโยน ไดน้ สิ ยั ใหม่ ทด่ี ี และเรยี นรวู้ ำ่ ชวี ติ ใหมท่ ด่ี ตี อ้ งมกี รอบ ศลิ ปะเป็นตวั เชอ่ื มระหวำ่ งครู รุ่นพ่ี กบั เดก็ และเยำวชน ในขณะทพ่ี อ่ แมไ่ ม่ส่อื สำร ไมร่ บั ฟัง ดุ วำ่ กลำ่ ว จนเดก็ และเยำวชนอดึ อดั รสู้ กึ วำ่ บำ้ นรอ้ น กจ็ ะออกจำกบำ้ นไปหำทเ่ี ยน็ สบำย ใจ กวำ่ 27 ปีของกลุ่มลำยคำทท่ี ำงำนศลิ ปะสรำ้ งสรรคอ์ ยำ่ งต่อเน่ือง มรี ำงวลั มลี งโทษ มกี ระบวนกำรเพอ่ื นสอน เพ่อื น พส่ี อนน้อง เพรำะเป็นงำนปลกู ฝังสรำ้ งคน จงึ ตอ้ งทำซำ้ ๆ ฝึกซอ้ มซ้ำๆ จนแขง็ แกรง่ เหมอื นกำรปลกู ฝัง วฒั นธรรมซง่ึ ตอ้ งใชเ้ วลำทย่ี ำวนำน ประเดน็ จำกประธำนเยำวชนกลมุ่ ลำยคำสะทอ้ นวำ่ วฒั นธรรมเป็นศนู ยก์ ลำงกำรพฒั นำพฤตกิ รรมให้ เป็นไปในทศิ ทำงทด่ี ี ฝึกฝนทงั้ กำยและใจใหเ้ ยำวชนเป็นเยำวชนทด่ี ี มจี ดุ ยนื ไดร้ บั กำรยอมรบั จำกสงั คม ชมุ ชน และครอบครวั เยำวชนไดร้ บั ควำมเขำ้ ใจจำกครอบครวั ลดปัญหำช่องวำ่ งระหวำ่ งวยั ลดปัญหำกำรเกำะรวมกล่มุ ทจ่ี ะทำสง่ิ ทไ่ี ม่เหมำะสมโดยนำเขำ้ มำทำกจิ กรรมทำงวฒั นธรรม อำทิ ตกี ลองสะบดั ชยั ป่จู ำ ฟ้อนดำบอกั ขรำ ฟ้อนหอก ตดิ ลำยดอก ทำตงุ เป็นตน้ เม่อื เยำวชนไดร้ บั กำรสนบั สนุน ยอมรบั มจี ดุ ยนื แลว้ เยำวชนจะกลำยเป็น เยำวชนตน้ แบบทด่ี แี ก่ชมุ ชนและสงั คมไดเ้ ป็นอยำ่ งดี ประเดน็ จำกแกนนำเยำวชนนกหลงลมสะทอ้ นวำ่ สงิ่ ทเ่ี ดก็ และเยำวชนทก่ี ระทำควำมผดิ ตอ้ งกำรมำก ทส่ี ดุ คอื กำรยอมรบั และใหโ้ อกำสจำกสงั คม ทงั้ สงั คมในบำ้ น ในทท่ี ำงำน และในสงั คมทวั ่ ไป เดก็ เยำวชนทก่ี ำ้ ว พลำดจะไมม่ คี วำมสุขเลยหำกเขำไมไ่ ดร้ บั กำรยอมรบั จำกสงั คม กำรทส่ี งั คมใหโ้ อกำสแกไ้ ขควำมคดิ ปรบั ปรุง พฤตกิ รรม ใหม้ ที ย่ี นื ในสงั คมอกี ครงั้ กจ็ ะชว่ ยลดกำรทำผดิ ซ้ำลงได้ เพรำะโอกำสนนั้ ทำใหเ้ ดก็ เยำวชนทท่ี ำผดิ ได้ เรยี น ไดม้ งี ำนทำ ไดม้ เี งนิ ใช้ ไดใ้ ชช้ วี ติ ทด่ี อี กี ครงั้ ประเดน็ จำกเจำ้ หน้ำทม่ี ลู นิธภิ มู พิ ลงั ชมุ ชนไทยกล่ำววำ่ เพยี งแคเ่ ยำวชนไดร้ บั โอกำสจำกสงั คม เขำจะ สำมำรถร่วมกนั สรำ้ งพน้ื ทส่ี รำ้ งสรรคท์ ป่ี ลอดภยั ได้ เยำวชนจะไดร้ บั กำรพฒั นำจำกกำรทเ่ี ขำไดเ้ รยี นรแู้ ละลงมอื ทำ เยำวชนจะรสู้ กึ ไมส่ ุขเทำ่ ทค่ี วร ตรำบทผ่ี ใู้ หญ่ยงั คงปิดกนั้ และไมใ่ หอ้ สิ ระแก่เยำวชน รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 38 / 56

วตั ถุประสงคเ์ พอ่ื ใหต้ วั อยำ่ งกำรใชป้ ระโยชน์จำกพชื เสพตดิ วทิ ยำกร 1. นพ. ประเสรฐิ มงคลศริ ิ โรงพยำบำลหนองฉำง 2. นพ. ปรญิ ญำ เทยี นวบิ ลู ย์ โรงพยำบำลมหำรำชนครเชยี งใหม่ 3. สุธรี ะวฒั น์ ทองคำฟู เครอื ขำ่ ยภำคประชำสงั คม ดำเนนิ กำรเสวนำ ผศ.ดร.นพ.อภนิ นั ท์ อรำ่ มรตั น์ ผอู้ ำนวยกำร ศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนอื มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ มุมมองทำงกำรแพทยเ์ หน็ วำ่ กญั ชำมปี ระโยชน์ทำงกำรรกั ษำและควรนำมำใชใ้ นทำงกำรแพทย์ มุมมอง จำกภำคประชำสงั คมเหน็ วำ่ กญั ชำเป็นพชื ทม่ี ปี ระโยชน์และชุมชนสำมำรถอยรู่ ว่ มกบั กญั ชำไดอ้ ยำ่ งปลอดภยั รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 39 / 56

วตั ถุประสงคเ์ พ่อื ใหแ้ นวทำงกำรป้องกนั -บำบดั รกั ษำ-แกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ วทิ ยำกร 1. ธรี พงศ์ ศรสี วุ รรณ อดตี ผใู้ ชส้ ำรเสพตดิ มลู นิธโิ อโซน 2. นพิ นธ์ คำอำ้ ย ผแู้ ทนจำกศนู ยฟ์ ้ืนฟชู ุมชนบำบดั ภำคเหนือ บำ้ นพระเมตตำ จงั หวดั เชยี งใหม่ 3. ววิ รณ์ นำมเทพ ตวั แทนครอบครวั ทไ่ี ดร้ บั ผลกระทบและคนทำงำนแกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ ดำเนินกำรเสวนำ สงั วรณ์ สมบตั ใิ หม่ ทป่ี รกึ ษำ ศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนือ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ อดตี ผใู้ ชส้ ำรเสพตดิ เลำ่ ถงึ ประสบกำรณ์ตรงเกย่ี วกบั กำรใชส้ ำรเสพตดิ ระหวำ่ งอยใู่ นวงั วนกำรใชส้ ำร เสพตดิ นนั้ ไมม่ คี วำมคดิ ทจ่ี ะเลกิ แต่มจี ดุ เปลย่ี นทก่ี ระตกุ ควำมคดิ วำ่ คนอน่ื เลกิ ไดจ้ ำกกำรเขำ้ ถงึ ของทมี โอโซนซง่ึ เป็นหน่วยงำน NGO ในพน้ื ท่ี แต่สำคญั ทต่ี วั เองตอ้ งตอ่ สกู้ บั ตวั เองทจ่ี ะเลกิ เสพตดิ ใหไ้ ด้ โดยกำรสรำ้ งพน้ื ท่ี ปลอดภยั ทงั้ ทำงจติ ใจและทำงกำยภำพ ประเดน็ จำกอดตี ผใู้ ชส้ ำรเสพตดิ กลำ่ ววำ่ เรำไมส่ ำมำรถเปลย่ี นคนรอบ ขำ้ ง ชมุ ชน สงั คมได้ แตเ่ รำสำมำรถเปลย่ี นตวั เรำได้ แลว้ เรำกจ็ ะสำมำรถอยใู่ นพน้ื ทใ่ี ดกไ็ ดบ้ นโลกใบน้ีโดยไมใ่ ช้ ยำเสพตดิ ขอ้ แนะนำคอื ผเู้ สพตดิ สำมำรถเปรยี บเทยี บชวี ติ ก่อนใชย้ ำเสพตดิ และชวี ติ ระหวำ่ งวนเวยี นใชย้ ำเสพ ตดิ กจ็ ะตระหนกั ไดเ้ อง เม่อื มจี ุดหมำยทจ่ี ะเปลย่ี นแปลงกส็ ำมำรถเปลย่ี นตนเองได้ ประเดน็ จำกคนทำงำนดำ้ นยำ เสพตดิ ในพน้ื ทม่ี แี รงบนั ดำลใจจำกประสบกำรณล์ กู สำวตดิ ยำและครอบครวั ไดร้ บั ผลกระทบ จงึ ลกุ ขน้ึ มำทำงำน ป้องกนั โดยนำครอบครวั เขำ้ มำรว่ มในกระบวนกำรอยำ่ งเขำ้ ใจและใหโ้ อกำสเพอ่ื ช่วยกนั สรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั สำหรบั ทงั้ ผใู้ ชย้ ำและผอู้ ยรู่ ่วมกนั นนั ่ คอื พน้ื ทค่ี รอบครวั กำรสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั พน้ื ทป่ี ลอดภยั สำหรบั ผใู้ ชย้ ำและครอบครวั ซง่ึ ผคู้ นมกั มมี มุ มองแบบประทบั ตรำ และเลอื กปฏบิ ตั ิ จงึ ควรมพี น้ื ทป่ี ลอดภยั โดยเฉพำะทำงใจใหก้ บั กลุม่ พวกเขำดว้ ย ขอ้ มลู จำกเวทเี สวนำสะทอ้ นให้ เหน็ วำ่ กลมุ่ ผใู้ ชย้ ำตอ้ งกำรควำมเขำ้ ใจ เหน็ อกเหน็ ใจ กำรทผ่ี ใู้ ชย้ ำจะหยดุ หรอื เปลย่ี นแปลงพฤติกรรมนนั้ สำคญั อยทู่ ก่ี ำรตดั สนิ ใจและมแี รงจงู ใจทส่ี งู พอดว้ ยตวั เอง ขณะทส่ี งั คมมกั มองแบบผวิ เผนิ วำ่ กำรเขำ้ ส่กู ระบวนกำร รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 40 / 56

บำบดั รกั ษำไมว่ ำ่ จะเป็นแบบบงั คบั บำบดั หรอื แบบสมคั รใจ (แรงกดดนั ) แลว้ ตอ้ งเลกิ ได้ ซง่ึ เป็นไปแบบชวั ่ ครงั้ ชวั ่ ครำว ดงั นนั้ พน้ื ทป่ี ลอดภยั สำหรบั ผใู้ ชย้ ำและครอบครวั หมำยรวมทงั้ ดำ้ นกำยภำพและดำ้ นจติ ใจดว้ ย วตั ถุประสงคเ์ พ่อื ใหแ้ นวทำงกำรป้องกนั บำบดั รกั ษำ แกไ้ ขปัญหำยำเสพตดิ และเพอ่ื ใหต้ วั อยำ่ งกำร สรำ้ งสรรคพ์ น้ื ทป่ี ลอดภยั ทท่ี กุ คนมสี ว่ นรว่ ม วทิ ยำกร 1. สุทศั น์ เชอ้ื นำม กำนนั ตำบลเขอ่ื นผำก อำเภอพรำ้ ว จงั หวดั เชยี งใหม่ 2. นิคม ศรโี นช ผใู้ หญ่บำ้ น ตำบลเขอ่ื นผำก อำเภอพรำ้ ว จงั หวดั เชยี งใหม่ 3. พงษเ์ ดช ทองประกำยดำว แกนนำเครอื ขำ่ ยชนเผำ่ จงั หวดั แมฮ่ ่องสอน 4. ตอ้ ย ขำวป้อม แกนนำชำวบำ้ น ตำบลบำ้ นป้อม อำเภอครี มี ำศ จงั หวดั สุโขทยั ดำเนินกำรเสวนำ 1. กติ ตชิ ยั เหลอื งกำจร อดตี ผอู้ ำนวยกำรสำนกั งำน ป.ป.ส. ภำค 5 2. นเรศ สงเครำะหส์ ขุ ผอู้ ำนวยกำรสถำบนั นำนำชำติ IOGT-NTO Movement ประเดน็ จำกกำนนั และผใู้ หญ่บำ้ นระบุวำ่ ผปู้ กครองทอ้ งทเ่ี ป็นผนู้ ำสรำ้ งชุมชนเขม้ แขง็ ดว้ ยกำรรเิ รมิ่ ดแู ล บำบดั ผมู้ ปี ัญหำยำเสพตดิ ดว้ ยกำรเขำ้ ใจ เขำ้ ถงึ ดงึ เขำ้ มำอยใู่ นกำรดแู ลอยำ่ งใกลช้ ดิ ในสำยตำและกำรยอมรบั ของชมุ ชนเพ่อื ใหโ้ อกำสผกู้ ำ้ วพลำดไดแ้ กไ้ ขปรบั ปรุงตนเองกลบั เป็นสมำชกิ ทด่ี ขี องครอบครวั และชมุ ชน นบั ตงั้ แต่ปี พ.ศ. 2552 จนถงึ ปัจจบุ นั กเ็ ป็นเวลำ 10 ปีแลว้ สำหรบั ชมุ ชนบำบดั เขอ่ื นผำกโมเดลซง่ึ ผใู้ หญ่บำ้ น กำนนั เจำ้ หน้ำทส่ี ำธำรณสุข แกนนำชุมชน รว่ มกนั คน้ หำผเู้ สพในชมุ ชนพบ 47 คนนำมำเขำ้ ค่ำยบำบดั 3 วนั 2 คนื ในบรรยำกำศแบบพน่ี ้องกนิ อยดู่ ว้ ยกนั อุดจดุ ออ่ นทไ่ี ดเ้ รยี นรจู้ ำกรปู แบบกำรทำคำ่ ยบำบดั ของอำเภอในสมยั ประกำศสงครำมยำเสพตดิ ไมท่ ำโทษ ไม่คุยถงึ ยำเสพตดิ แต่เน้นพดู คุยใหก้ ำลงั ใจกนั หำทำงออก ทำพนั ธ สญั ญำกนั และตดิ ตำมเยย่ี มบำ้ น 1 ปีอยำ่ งใกลช้ ดิ และเขม้ ขน้ มำกกวำ่ 7 ครงั้ ของกำรตดิ ตำมทร่ี ฐั กำหนด พบวำ่ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 41 / 56

ครง่ึ หน่ึงเลกิ ได้ แต่อกี ครง่ึ หน่งึ กลบั ไปเสพซ้ำ บทเรยี นจำกกำรตดิ ตำมทำใหต้ ดั สนิ ใจไมเ่ ขำ้ ร่วมในค่ำยบำบดั ของอำเภออกี เลยเพรำะเหน็ วำ่ ขำดประสทิ ธภิ ำพ แตใ่ ชว้ ธิ กี ดั ไม่ปลอ่ ยตดิ ตำมดแู ลช่วยเหลอื ผทู้ ม่ี ปี ัญหำยำเสพ ตดิ ในชุมชนทเ่ี สพซำ้ ยงั เสพอยตู่ ่อไป รว่ มกบั กำรปลกุ กระตนุ้ ในเดก็ เยำวชนและสมำชกิ ชุมชนเขำ้ มำมสี ว่ นร่วม ในกำรดแู ล ตงั้ สภำน้ำเตำ้ หพู้ ดู คยุ กนั ตอนเชำ้ จดั ขว่ งกำกด๊ึ หำรอื แกไ้ ขปัญหำ ทำงำนอยำ่ งอดทนเพรำะรวู้ ำ่ ตอ้ ง ใชเ้ วลำอยำ่ งทป่ี รำชญ์ชำวบำ้ นใหข้ อ้ คดิ วำ่ ปัญหำยำเสพตดิ เป็นปัญหำใหญ่เหมอื นตน้ ไมใ้ หญ่ทร่ี อ้ื ถอนยำก แต่ หำกชุมชนช่วยกนั ปลดิ ใบเสยี ทง้ิ เสมอ ดแู ลใบใหมไ่ ดด้ ี ตน้ ไมเ้ สยี กจ็ ะเป็นตน้ ไมด้ แี ละชมุ ชนทร่ี ว่ มมอื กนั กจ็ ะรอด กำนนั ใหข้ อ้ คดิ เหน็ วำ่ แมใ้ นพน้ื ทม่ี ผี คู้ ำ้ กค็ ำ้ ไป แตห่ ำกชุมชนช่วยกนั ไม่ใหม้ ผี ซู้ อ้ื ผู้เสพในทส่ี ดุ ผคู้ ำ้ กอ็ ยไู่ มไ่ ดเ้ อง หำกยดึ ตำมคะแนนประเมนิ ควำมเสย่ี งภำวะเสพตดิ ดว้ ยเครอ่ื งมอื ASSIST และ ASSIST V2 คะแนนทจ่ี ะดแู ล หรอื ทำ BA/BI ชมุ ชนและโรงพยำบำลสรำ้ งเสรมิ สขุ ภำพตำบลไม่สำมำรถดำเนินกำรไดเ้ ลย ตอ้ งสง่ ตอ่ โรงพยำบำลอำเภอและโรงพยำบำลเฉพำะทำงเทำ่ นนั้ ชุมชนเขอ่ื นผำก อำเภอพรำ้ ว จงั หวดั เชยี งใหม่ พบปัญหำขอ้ ขดั แยง้ กนั ระหวำ่ งนโยบำยผเู้ สพ =ผปู้ ่วย ตอ้ งสง่ บำบดั กบั กฎหมำยทร่ี ะบุวำ่ ผเู้ สพ = ผกู้ ระทำผดิ ตอ้ งถูกดำเนนิ กำรตำมกฎหมำย รฐั มงุ่ เน้นเฉพำะผเู้ สพ จดั บรกิ ำรบำบดั มำเฉพำะผเู้ สพ ทงั้ ทใ่ี นควำมเป็นจรงิ แลว้ ผเู้ สพเป็นผลหรอื เหยอ่ื ของกำรกระทำจำกบคุ คล แวดลอ้ ม โดยเฉพำะพ่อ แม่ ญำตผิ ใู้ หญ่ดว้ ยวำจำดำ่ ทอ เหตทุ ะเลำะววิ ำท กำรใชค้ วำมรนุ แรง จนเป็นบำดแผล ในใจของเดก็ เยำวชนทห่ี ำทำงออกไม่ไดแ้ ละใชส้ รุ ำหรอื ยำเสพตดิ เป็นทำงระบำยควำมเจบ็ ปวดชวั ่ ครำว ดงั นนั้ กำรบำบดั จงึ ควรคำนงึ ถงึ บุคคลแวดลอ้ มผู้เสพดว้ ย ขอฝำกส่อื สำรสงั คมวำ่ “กำรป้องกนั ยำเสพตดิ ประชำชนทำ ได้ ในพน้ื ทท่ี ป่ี ระชำชนทำไดค้ วรเผยแพรใ่ นวงกวำ้ งตำมบรบิ ทของชุมชน” โดยมุ่งผลกำรป้องกนั แตเ่ ปิดกวำ้ งใน วธิ /ี วถิ กี ำรดำเนินงำน กล่ำวคอื กำรป้องกนั ไมไ่ ดม้ วี ธิ หี รอื วถิ มี ำตรฐำนตำยตวั เพยี งอยำ่ งเดยี วเทำ่ นนั้ หำกแต่ หลำกหลำยและผสมผสำนเพรำะเดก็ และเยำวชนมที งั้ เดก็ ดี เดก็ รำย จงึ ตอ้ งมที งั้ โปรแกรมบำบดั คำ่ ยบำบดั ชมุ ชนบำบดั ฯลฯ ผใู้ หญ่และสงั คมดจู ะมองเหน็ ปัญหำแตอ่ ยำ่ ผกู ขำดควำมรดู้ ำ้ นกำรป้องกนั ควรสรำ้ งพน้ื ท่ี เรยี นรใู้ หเ้ ดก็ และเยำวชนถงึ องคร์ วมของชวี ติ ทงั้ หมด ตลอดจนควรสรำ้ งกำรเรยี นรใู้ หเ้ ดก็ เยำวชนและผใู้ หญ่ ควบค่ไู ปดว้ ย ประเดน็ จำกผนู้ ำชนเผ่ำชำตพิ นั ธุก์ ล่ำววำ่ ชุมชนชำตพิ นั ธเุ์ กย่ี วขอ้ งกบั ยำเสพตดิ ทงั้ ปลกู เสพ คำ้ และ เป็นมำตงั้ แต่อดตี จนถงึ ปัจจบุ นั ชุมชนชำตพิ นั ธุม์ กี ระบวนกำรจดั กำรปัญหำยำเสพตดิ ไดใ้ นระดบั หน่ึง แตก่ ม็ ี สภำพกำรณ์ปัญหำยำเสพตดิ คงอยู่ ในดำ้ นกำรป้องกนั กำรเสพจงึ มคี วำมพยำยำมสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั ใหม้ กี ำร ดแู ลกนั ในครอบครวั และเครอื ขำ่ ย ระหวำ่ งเดก็ และเยำวชนตอ่ ประเดน็ ยำเสพตดิ นนั้ เดก็ น่ำเป็นหว่ งน้อยกวำ่ เยำวชนเพรำะเดก็ ยงั อยใู่ นกำรดแู ลของครอบครวั แตเ่ ยำวชนกลบั ขำดพน้ื ท่ี โอกำส และบุคคลทจ่ี ะพดู คยุ ปรกึ ษำ รบั ฟัง และใหค้ ำแนะนำต่อปัญหำของเขำ รวมถงึ กำรจดั กำรอำรมณ์และกำรใชค้ วำมรุนแรง แมก้ ระทงั ่ กจิ กรรมกฬี ำสมั พนั ธร์ ะหวำ่ งหม่บู ำ้ น ระหวำ่ งชนเผำ่ เยำวชนกม็ ุ่งแพช้ นะมำกกวำ่ สำมคั คี หำกแพก้ จ็ ะเอำชนะ ตอ่ ดว้ ยกำรยกพวกตกี นั ภำยหลงั จำกกำรด่มื แอลกอฮอลม์ นึ เมำแลว้ มกี รณหี น่งึ ทเ่ี ยำวชนยกพวกตกี นั และเป็น เหตใุ หค้ กู่ รณถี งึ แก่ชวี ติ พอ่ แมต่ อ้ งไปกเู้ งนิ จำก ธกส. มำชดใชใ้ หค้ รอบครวั ผเู้ สยี หำยและพอ่ แมก่ เ็ ป็นหน้ีตอ่ จำก ผลของกำรใชอ้ ำรมณ์ขำดกำรยงั้ คดิ ของเยำวชน ในกลมุ่ ชำตพิ นั ธุน์ นั้ ลซี อเป็นกลุ่มทร่ี วดเรว็ กวำ่ กล่มุ อ่นื ทจ่ี ะ เขำ้ ถงึ เงนิ และวตั ถุนยิ ม ชอบอวดทรพั ย์ ซง่ึ ไมร่ ทู้ ม่ี ำของกำรไดม้ ำ อยำ่ งไรกต็ ำม ขออยำ่ เหมำรวมชำตพิ นั ธุ์ รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 42 / 56

เพรำะคนไม่ดกี ม็ ี แต่คนดกี ม็ ำก แตค่ วำมขำดหรอื ดอ้ ยโอกำสทงั้ ทำงสงั คมและเศรษฐกจิ เป็นสำเหตุของกำรเขำ้ ไปเกย่ี วขอ้ งกบั กระบวนกำรผลติ และคำ้ ยำเสพตดิ จงึ ขอโอกำสและกำรเปิดใจยอมรบั จำกหน่วยงำนปกครอง ทอ้ งถน่ิ ทจ่ี ะใชจ้ ำ่ ยงบประมำณในงำนป้องกนั ยำเสพตดิ ในชมุ ชนโดยไม่ตดิ ขดั เชงิ ระเบยี บ หรอื ซำ้ ซอ้ นกบั กจิ กรรมอบรมและงำนบำบดั ของค่ำยอำเภอ จนทำใหค้ นทำงำนในพน้ื ทห่ี มดกำลงั ใจและลดทอนกำรมสี ว่ นร่วม ของสมำชกิ ในชมุ ชนโดยเฉพำะจำกพน่ี ้องชำตพิ นั ธุ์ ประเดน็ จำกแกนนำชำวบำ้ นกล่ำววำ่ ภำคประชำชนสำมำรถรว่ มมอื กนั เป็นชมุ ชนตน้ แบบในกำรสรำ้ ง พน้ื ทป่ี ลอดภยั และประมวลประสบกำรณ์ทจ่ี ะถ่ำยทอดเป็นบทเรยี นบอกเลำ่ แก่ชุมชนอ่นื ได้ ทงั้ น้ี ทกุ พน้ื ทท่ี ่ี ขบั เคล่อื นงำนป้องกนั ยำเสพตดิ ถอื วำ่ มขี อง กข็ นของมำออกบธู พรอ้ มตอบทกุ คำถำมหำกมพี น้ื ทใ่ี ดสนใจจะ เรยี นรถู้ งึ กระบวนกำรเพอ่ื นำไปดำเนินงำนบำ้ ง หำกมหี ลำยพน้ื ท่ี หลำยรปู แบบกระบวนกำรป้องกนั กจ็ ะทำให้ คนทม่ี ำร่วมงำนสำมำรถ shopping นำไปปรบั ใชไ้ ดอ้ ยำ่ งเหมำะสมกบั บรบิ ทพน้ื ทข่ี องตน รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 43 / 56

3 สรปุ ผลท่ีได้รบั จากผ้เู ข้าชมนิทรรศการ สรุปจำนวนผรู้ ว่ มงำนทงั้ หมด 1,129 คน ประกอบดว้ ย บคุ ลำกรภำครฐั (160) แกนนำ/แนวรว่ มภำค ประชำสงั คม (230) ภำควชิ ำกำร นกั เรยี นประถม นกั เรยี นมธั ยม นกั ศกึ ษำอำชวี ะ นกั ศกึ ษำอดุ มศกึ ษำ ครู/ อำจำรย์ (481) ผทู้ ส่ี นใจทวั ่ ไป (113) ผนู้ ำเสนอขอ้ มลู ในบธู นทิ รรศกำร (66) วทิ ยำกรและผดู้ ำเนินรำยกำร (32) สอ่ื มวลชน (13) เจำ้ หน้ำทแ่ี ละนกั ศกึ ษำจติ อำสำ (34) จำกกำรประเมนิ ดว้ ยวธิ สี มุ่ แบบสอบถำมรวม 348 ตวั อยำ่ ง พบวำ่ รอ้ ยละ 74 ของผตู้ อบแบบสอบถำมพงึ พอใจอยำ่ งมำกตอ่ ภำพรวมของนิทรรศกำรวชิ ำกำร ขณะทร่ี อ้ ยละ 21 พงึ พอใจปำนกลำง รอ้ ยละ 66 จะเป็น เพ่อื นและตดิ ตำมขอ้ มลู วชิ ำกำรกำรป้องกนั ยำเสพตดิ อยำ่ งตอ่ เน่ืองจำก Facebook สำรสม้ โดยศนู ยว์ ชิ ำกำรสำร เสพตดิ ภำคเหนอื มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ ผลประเมนิ สะทอ้ นวำ่ พน้ื ทแ่ี ละกจิ กรรมทผ่ี เู้ ขำ้ ร่วมงำนทต่ี อบแบบ ประเมนิ ชน่ื ชอบมำกทส่ี ดุ คอื พน้ื ท่ี ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุก รองลงมำคอื พน้ื ทเ่ี ปิดโลกทศั น์บอรด์ ใหค้ วำมรู้ พน้ื ทร่ี ถตู้ สบำยใจบรกิ ำรตรวจสุขภำพกำยและใหค้ ำปรกึ ษำสุขภำพจติ และพน้ื ทเ่ี สวนำวชิ ำกำร ในสดั สว่ นรอ้ ยละ 38.5, 30 และ 23 ตำมลำดบั พน้ื ทแ่ี ละกจิ กรรมทผ่ี เู้ ขำ้ รว่ มงำนทต่ี อบแบบประเมนิ “ชน่ื ชอบ” มำกทส่ี ุด พบวำ่ ผตู้ อบแบบประเมนิ รอ้ ย ละ 64 ช่นื ชอบพน้ื ท่ี Zone 2 ปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุกมำกทส่ี ดุ รองลงมำคอื พน้ื ท่ี Zone 1 เปิดโลกทศั น์ พน้ื ท่ี Zone 4 รถตสู้ บำยใจ และพน้ื ท่ี Zone 3 เสวนำวชิ ำกำร ในสดั สว่ นรอ้ ยละ 38.5, 30 และ 23 ตำมลำดบั รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 44 / 56

สำระควำมรทู้ ผ่ี เู้ ขำ้ ร่วมงำนทต่ี อบแบบประเมนิ จดจำได้ ไดแ้ ก่ วงจรของกำรเสพตดิ ชนิดของยำเสพตดิ โทษของยำเสพตดิ ประโยชน์และโทษของพชื เสพตดิ /สำรเสพตดิ กำรป้องกนั กำรเสพตดิ กำรมเี พศสมั พนั ธ์ ปลอดภยั กำรตดิ ต่อของโรคทำงเพศ ควำมปลอดภยั ในกำรปฏบิ ตั ติ วั กบั สงั คม กำรแสวงหำสงั คมทด่ี รี อบขำ้ ง กำรวำงตวั อย่ำงเหมำะสมในสงั คม กำรคน้ หำตวั เองในอนำคต กจิ กรรมกำรใหค้ ำปรกึ ษำเกย่ี วกบั อำชพี ใน อนำคต กำรตดั สนิ ใจเลอื กอำชพี กำรรเู้ ทำ่ ทนั อำรมณ์ของตนเอง กฎหมำยสรุ ำ กำรใหโ้ อกำสและเปิดโอกำสใหผ้ ู้ ตดิ ยำเสพตดิ ไดแ้ กไ้ ขตนเอง กำรเล่ำนิทำนใหก้ ำลงั ใจคนตดิ ยำเสพตดิ กำรเขยี นใบ/ใหก้ ำลงั ใจแกผ่ ทู้ ก่ี ำลงั จะเลกิ ยำเสพตดิ กำรใหค้ ำปรกึ ษำ กำรใหค้ ำแนะนำเร่อื งต่ำงๆ ทด่ี ี กำรสรำ้ งเสรมิ สมรรถนะ กระบวนกำรสรำ้ ง ควำมคดิ /กำรวำงแผนป้องกนั ยำเสพตดิ อยำ่ งมสี ่วนร่วมจำกหลำยภำคส่วน ควำมหมำยของพน้ื ทป่ี ลอดภยั แนว ทำงกำรร่วมสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั พน้ื ทป่ี ลอดภยั สรำ้ งได้ กจิ กรรมในพน้ื ทป่ี ลอดภยั กำรสรำ้ งแกนนำเครอื ขำ่ ย ชว่ ยกนั ดแู ลแกไ้ ข กำรพฒั นำอยำ่ งเป็นเครอื ขำ่ ย กำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพ่อื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ ใจ กำรทำ กลุม่ ใหค้ วำมรเู้ รอ่ื งยำเสพตดิ สขุ ภำพและโรคตำ่ งๆ สุขภำพของเยำวชน เยำวชนกบั ยำเสพตดิ ของดขี องเมอื ง เชยี งใหม่ ประโยชน์ของวติ ะมนิ B12 กำรทำใหเ้ รำเป็นคนดมี วี นิ ยั กำรใชเ้ วลำวำ่ งใหเ้ ป็นประโยชน์ ไดเ้ ล่นบงิ โก ตอ่ จกิ๊ ซอ วำดรปู ปลกู ตน้ ไม้ มสี งิ่ ของใหท้ ำหลำยอยำ่ ง ไดน้ ำกลบั ไปเป็นงำนอดเิ รก ไดค้ วำมคดิ สรำ้ งสรรค์ ได้ ควำมสนุก สนุกมำก สำระควำมรทู้ ผ่ี เู้ ขำ้ รว่ มงำนทต่ี อบแบบประเมนิ จดจำได้ ไดแ้ ก่  ไดค้ วำมรดู้ มี ำก ไดค้ วำมรเู้ พมิ่ เตมิ  ไดเ้ ปิดโลกทศั น์ ไดเ้ รยี นรหู้ ลำยสงิ่ ทไ่ี ม่เคยเหน็ มำก่อน เอกสำรดมี ำก  ไดเ้ รยี นรจู้ ำกเวทเี สวนำทเ่ี น้ือหำจดจำไดง้ ำ่ ย  ไดเ้ ขำ้ ใจวงจรของยำเสพตดิ ไดร้ จู้ กั ยำเสพตดิ ชนิดต่ำงๆ  ไดเ้ รยี นรกู้ ระบวนกำรสรำ้ งควำมคดิ /กำรวำงแผน  ไดเ้ รยี นรกู้ ระบวนกำรทำงำนอยำ่ งมสี ่วนร่วมจำกหลำยภำคส่วน  ไดร้ วู้ ำ่ ไม่ควรยงุ่ เกย่ี วกบั ยำเสพตดิ ไดร้ ถู้ งึ โทษของยำเสพตดิ  ไดร้ เู้ กย่ี วกบั พน้ื ทป่ี ลอดภยั กจิ กรรมในพน้ื ทป่ี ลอดภยั พน้ื ทป่ี ลอดภยั สรำ้ งได้  ไดร้ คู้ วำมหมำยของพน้ื ทป่ี ลอดภยั คอื พน้ื ทท่ี ม่ี คี วำมสมั พนั ธท์ ด่ี ตี อ่ กนั เป็นเพ่อื นกนั  ไดร้ แู้ นวทำงกำรรว่ มสรำ้ งพน้ื ทป่ี ลอดภยั  ไดส้ รำ้ งควำมเขำ้ ใจและสรำ้ งแกนนำเครอื ขำ่ ยช่วยกนั ดแู ลแกไ้ ข  ไดค้ วำมร/ู้ แนวทำงกำรป้องกนั กำรเสพตดิ กำรป้องกนั /กำรระวงั ตนเองใหห้ ่ำงไกลยำเสพตดิ  ไดค้ วำมรเู้ กย่ี วกบั กำรป้องกนั โรคตดิ ตอ่ ทำงเพศสมั พนั ธ์ และกำรมเี พศสมั พนั ธป์ ลอดภยั  ไดเ้ รยี นรกู้ ำรใหโ้ อกำสและเปิดโอกำสใหผ้ ตู้ ดิ ยำเสพตดิ ไดแ้ กไ้ ขตนเอง  ไดค้ วำมรเู้ กย่ี วกบั กฎหมำยสรุ ำ  ไดร้ วู้ ำ่ พชื เสพตดิ /สำรเสพตดิ ใหค้ ณุ และมปี ระโยชน์ และใหโ้ ทษอยำ่ งไร  ไดร้ วู้ ำ่ กญั ชำทำเป็นยำได้  ไดเ้ รยี นรเู้ รอ่ื งควำมปลอดภยั ในกำรปฏบิ ตั ติ วั กบั สงั คม  ไดเ้ รยี นรเู้ ร่อื งกำรพฒั นำวชิ ำกำรเชงิ ระบบเพอ่ื ใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ ใจ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 45 / 56

สำระควำมรทู้ ผ่ี เู้ ขำ้ ร่วมงำนทต่ี อบแบบประเมนิ จดจำได้ (ตอ่ )  ไดแ้ ลกเปลย่ี นเรยี นรแู้ ละกำรสรำ้ งสรรคง์ ำนทห่ี ลำกหลำย  ไดเ้ รยี นรกู้ ำรพฒั นำอยำ่ งเป็นเครอื ขำ่ ย  ไดเ้ รยี นรกู้ ำรแสวงหำสงั คมทด่ี รี อบขำ้ ง  ไดเ้ รยี นรกู้ ำรเล่ำนทิ ำนใหก้ ำลงั ใจคนตดิ ยำเสพตดิ  ไดเ้ รยี นรเู้ รอ่ื งเกย่ี วกบั กำรคน้ หำตวั เองในอนำคต  ไดเ้ รยี นรเู้ รอ่ื งกำรรเู้ ท่ำทนั อำรมณ์ของตนเอง  ไดเ้ รยี นรเู้ ร่อื งกำรวำงตวั อยำ่ งเหมำะสมในสงั คม  ไดเ้ รยี นรแู้ ละชอบกจิ กรรมกำรใหค้ ำปรกึ ษำเกย่ี วกบั อำชพี ในอนำคต  ไดค้ ำแนะนำไปประกอบกำรตดั สนิ ใจเลอื กอำชพี  ไดเ้ รยี นรกู้ จิ กรรมของกำรทำกลมุ่ ใหค้ วำมรเู้ รอ่ื งยำเสพตดิ  ไดเ้ รยี นรกู้ ำรสรำ้ งเสรมิ สมรรถนะ  ไดร้ บั คำปรกึ ษำทด่ี ี ไดเ้ รยี นรขู้ นั้ ตอนกำรรบั บรกิ ำร  ไดเ้ รยี นรกู้ ำรเขยี นใบ/ใหก้ ำลงั ใจแกผ่ ทู้ ก่ี ำลงั จะเลกิ ยำเสพตดิ  ไดเ้ รยี นรกู้ ำรใหค้ ำปรกึ ษำ กำรใหค้ ำแนะนำเร่อื งตำ่ งๆ ทด่ี ี  ไดเ้ รยี นรเู้ กย่ี วกบั สุขภำพ เร่อื งโรคตำ่ งๆ  ไดเ้ รยี นรเู้ รอ่ื งสขุ ภำพของเยำวชน  ไดเ้ รยี นรเู้ รอ่ื งเยำวชนกบั ยำเสพตดิ วยั รนุ่ กบั ยำเสพตดิ  ไดใ้ หโ้ อกำสเดก็ ๆ ไดค้ วำมรู้ มสี ่วนรว่ ม ทำกจิ กรรม ทำใหเ้ ดก็ ๆ สนุก  ไดเ้ ปิดโอกำสใหช้ มุ ชนรว่ มดว้ ยชว่ ยกนั ป้องกนั ยำเสพตดิ  ไดเ้ รยี นรขู้ องดขี องเมอื งเชยี งใหม่  ไดจ้ ดจำประโยชน์ของวติ ะมนิ B12  ไดล้ งมอื ทำกจิ กรรม ไดท้ ำของและนำของทท่ี ำกลบั บำ้ นดว้ ย  ไดเ้ ลน่ บงิ โก ตอ่ จก๊ิ ซอ วำดรปู ปลกู ตน้ ไม้ มสี งิ่ ของใหท้ ำหลำยอยำ่ ง มสี ง่ิ ใหท้ ำเยอะชอบมำก  ไดค้ วำมคดิ สรำ้ งสรรค์  ไดเ้ รยี นรกู้ ำรทำใหเ้ รำเป็นคนดมี วี นิ ยั  ไดเ้ รยี นรกู้ ำรใชเ้ วลำวำ่ งใหเ้ ป็นประโยชน์ ไดน้ ำกลบั ไปเป็นงำนอดเิ รก  ไดค้ วำมสนุก สนุกมำก ผเู้ ขำ้ รว่ มงำนทต่ี อบแบบสอบถำมจะนำสำระควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั จำกนิทรรศกำรไปใชป้ ระโยชน์ดงั ต่อไปน้ี  จะนำสง่ิ ทไ่ี ดร้ บั ไปใชใ้ นชวี ติ ประจำวนั  จะนำสงิ่ ทไ่ี ดร้ บั ไปใชใ้ นกำรทำงำน นำไปทำงำนเชงิ บรู ณำกำร นำไปขยำยควำมคดิ ตอ่  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดไ้ ปรเิ รมิ่ และลงมอื ทำ  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดไ้ ปตรวจสอบและระวงั ตนเอง  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปถ่ำยทอดแก่นกั เรยี น รำยงำนฉบบั สมบรู ณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 46 / 56

สำระควำมรทู้ ผ่ี เู้ ขำ้ ชมงำนไดร้ บั จำกนิทรรศกำรไปใชป้ ระโยชน์ (ต่อ)  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปจดั กำรเรยี นกำรสอนในเดก็ ปฐมวยั  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปบอกต่อกบั เพอ่ื นๆ และคนรจู้ กั  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปใหค้ ำแนะนำปรกึ ษำแก่เพ่อื นทเ่ี สย่ี งต่อยำเสพตดิ  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปถ่ำยทอดแก่ชมุ ชน แก่คนในหมบู่ ำ้ น แก่เยำวชนในหม่บู ำ้ น  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปป้องกนั ยำเสพตดิ ในชมุ ชน  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปพฒั นำเดก็ เยำวชน  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปประยกุ ตใ์ ชก้ บั ประชำชนดำ้ นกำรส่งเสรมิ สขุ ภำพ  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปใหก้ ำลงั ใจผมู้ ปี ัญหำยำเสพตดิ  จะนำกำรวำดรปู ไปพฒั นำตอ่  จะใหเ้ ยำวชนรวมกลมุ่ กนั ทำกจิ กรรม เชน่ ตอ่ ยอดตน้ ไม้ เพอ่ื สรำ้ งรำยไดแ้ ละหำ่ งไกลยำเสพตดิ  จะนำสำระจำกปฏบิ ตั กิ ำรสรำ้ งสนุกไปสรำ้ ง/เพม่ิ รำยได้  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดร้ บั ไปทำอำชพี ทน่ี ่ำสนใจ  จะนำควำมรทู้ ไ่ี ดไ้ ปใชท้ ำใหเ้ วลำวำ่ งมปี ระโยชน์ สง่ิ ทผ่ี เู้ ขำ้ ร่วมงำนทต่ี อบแบบประเมนิ คดิ เหน็ วำ่ ควรปรบั ปรงุ ไดแ้ ก่  ควรปรบั ปรงุ สถำนทจ่ี ดั งำน พน้ื ทค่ี บั แคบ พน้ื ท่กี จิ กรรมน้อย ทำงเดนิ คบั แคบ  ควรเพม่ิ พน้ื ทจ่ี ดั นทิ รรศกำร  ควรเพมิ่ ทน่ี งั ่ ฟังเสวนำวชิ ำกำร  ควรเพม่ิ เวลำจดั งำนในยำวนำนขน้ึ  ควรปรบั ปรุงกำรจดั กำร/ประสำนงำนทล่ี ำ่ ชำ้ ไมเ่ ป็นระบบ ไม่ทวั ่ ถงึ  ควรปรบั ปรงุ กำรสอ่ื สำรประชำสมั พนั ธเ์ พมิ่ มำกกวำ่ น้ี  ควรนำนกั เรยี นมธั ยมตน้ และมธั ยมปลำยมำเขำ้ รว่ มงำนใหม้ ำกเพรำะเป็นกลมุ่ เสย่ี ง  ควรเพมิ่ เกม กำรต์ นู สสี นั กำรละเลน่ ของรำงวลั ใหม้ ำกกวำ่ น้ี  ควรเพม่ิ เจำ้ หน้ำทต่ี รวจสขุ ภำพ เพรำะเจำ้ หน้ำทน่ี ้อยทำใหต้ อ้ งรอนำน  ควรมแี ผนทแ่ี สดงแต่ละจดุ ของงำน แตล่ ะจดุ ของฐำน ตำแหน่งของแตล่ ะกจิ กรรมใหช้ ดั เจน  ควรปรบั ปรุงสถำนทใ่ี นกำรจดั บอรด์ นทิ รรศกำร โปสเตอรค์ วรนำเสนอในสถำนทเ่ี หมำะสมดสู บำยตำ  ควรปรบั ปรงุ เวทเี สวนำวชิ ำกำรใหอ้ ยใู่ นหอ้ งประชุม กำรบรรยำยควรอยใู่ นหอ้ งประชุม  ควรเพม่ิ ทน่ี งั ่ ในชว่ งเสวนำวชิ ำกำร  ควรปรบั ปรุงจดุ รบั อำหำรและของวำ่ งเพรำะหำยำก เปิดใหร้ บั อำหำรชำ้ ควรใหร้ บั เวลำ 10.00 น.  ควรจดั ใหม้ อี ำหำรกำรกนิ มำกและหลำกหลำย อำหำรน้อยเกนิ ไปไมอ่ มิ่ เป้ือนมอื ควรเป็นขำ้ วกล่อง  ควรเพม่ิ น้ำดม่ื  ควรปรบั ปรุงหอ้ งน้ำ  ควรเตอื นวำ่ พน้ื ทบ่ี ำงจุดเสย่ี งตอ่ อนั ตรำย รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 47 / 56

รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 48 / 56

4 สรปุ ผลท่ีได้รบั จากภาคีเครอื ข่ายงานป้องกนั สรา้ งสรรค์ ภำคเี ครอื ขำ่ ยร่วมสรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All ประกอบดว้ ย หน่วยงำนอำนวยกำรและสนบั สนุน งบประมำณ หน่วยงำนร่วมเผยแพรอ่ งคค์ วำมร-ู้ ทกั ษะ-ตวั อยำ่ งปฏบิ ตั กิ ำรป้องกนั กำรเสพตดิ แกนนำเยำวชน และเยำวชนจติ อำสำ แกนนำเยำวชนและเยำวชนจติ อำสำ รวม 39 หน่วยภำคี ดงั รำยช่อื ต่อไปน้ี หน่วยงานอานวยการและสนับสนนุ งบประมาณ  มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่  สำนกั งำน ป.ป.ส. ภำค 5 ภำคเหนอื ตอนบน และภำค 6 ภำคเหนือตอนล่ำง  สำนกั งำนกองทุนสนบั สนุนกำรสรำ้ งเสรมิ สุขภำพ (สสส.) สำนกั 1 กำรควบคุมปัจจยั เสย่ี งหลกั  โครงกำรกำลงั ใจ ในพระดำริ พระเจำ้ หลำนเธอพระองคเ์ จำ้ พชั รกติ ยิ ำภำ  ศนู ยว์ ชิ ำกำรสำรเสพตดิ ภำคเหนือ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ หน่วยงานร่วมเผยแพร่องคค์ วามร้-ู ทกั ษะ-ตวั อย่างปฏิบตั ิการป้องกนั การเสพติด 1. สถำบนั สำรวจและตดิ ตำมกำรปลกู พชื เสพตดิ สำนกั งำน ป.ป.ส. 2. สำนกั งำนสำธำรณสุขจงั หวดั เชยี งใหม่ กระทรวงสำธำรณสขุ 3. สถำบนั ธญั ญำรกั ษ์เชยี งใหม่ กรมกำรแพทย์ กระทรวงสำธำรณสุข 4. โรงพยำบำลสวนปรุง กรมสขุ ภำพจติ กระทรวงสำธำรณสขุ 5. สถำบนั สุขภำพจติ เดก็ และวยั ร่นุ รำชนครนิ ทร์ กรมสขุ ภำพจติ กระทรวงสำธำรณสุข 6. สถำบนั วจิ ยั วทิ ยำศำสตรส์ ขุ ภำพ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 7. สำนกั งำนยตุ ธิ รรมจงั หวดั เชยี งใหม่ 8. คลนิ กิ จติ สงั คม ศำลจงั หวดั เชยี งใหม่ 9. สำนกั งำนเขตพน้ื ทก่ี ำรศกึ ษำจงั หวดั เชยี งใหม่ 10. สถำบนั รกั ลกู RLG (Rakluke Learning Group) 11. สถำบนั นำนำชำติ IOGT-NTO Movement 12. มลู นิธโิ อโซน 13. มลู นธิ ภิ มู พิ ลงั ชมุ ชนไทย 14. เครอื ขำ่ ย M power 15. เครอื ขำ่ ยภำคประชำชนตำบลเขอ่ื นผำก อำเภอพรำ้ ว จงั หวดั เชยี งใหม่ 16. เครอื ขำ่ ยภำคประชำชนตำบลแม่เปำ อำเภอพญำเมง็ รำย จงั หวดั เชยี งรำย 17. เครอื ขำ่ ยชนเผำ่ จงั หวดั แม่ฮ่องสอน 18. บำ้ นพระเมตตำ อำเภอจอมทอง จงั หวดั เชยี งใหม่ 19. โรงเรยี นวนั เสำร์ ศนู ยแ์ สงอรณุ อำเภอปำย จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นทิ รรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 49 / 56

หน่วยงานร่วมเผยแพร่การป้องกนั การเสพติด (ต่อ) 20. โรงเรยี นเทศบำล 3 (ชำญวทิ ยำ) อำเภอเมอื ง จงั หวดั เพชรบรู ณ์ 21. เครอื ขำ่ ยภำคประชำชนภำคเหนอื ตอนลำ่ ง 22. กลุ่มผสู้ งู วยั บำ้ นป่ำบงหลวง อำเภอสำรภี จงั หวดั เชยี งใหม่ 23. สถำนประกอบกำรตน้ แบบ โดยสำนกั งำนสำธำรณสขุ จงั หวดั เชยี งใหม่ 24. สมำคมโรงเรยี นเอกชนเชยี งใหม่ 25. โรงเรยี นหนองป่ำครงั ่ 2 26. โรงเรยี นบำ้ นคณุ หมอ 27. รำ้ น “ลลี ำนวดไท” รำ้ นนวดแผนไทย เพอ่ื คนื คนดสี สู่ งั คม แกนนาเยาวชนและเยาวชนจิตอาสา 1. นกั ศกึ ษำคณะศกึ ษำศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ เครอื ขำ่ ยเยำวชนคนมอื ดี 2. นกั ศกึ ษำ มหำวทิ ยำลยั แมโ่ จ้ เครอื ขำ่ ยเยำวชนคนมอื ดี 3. นกั ศกึ ษำคณะวจิ ติ รศลิ ป์ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ 4. เยำวชนกลมุ่ ลำยคำ 5. เครอื ขำ่ ยเยำวชน ศอ.ปส.ย. ภำคเหนอื ตอนบน 6. ศนู ยฝ์ ึกอบรมเดก็ และเยำวชน เขต 7 จงั หวดั เชยี งใหม่ Mobile Clinic รถโมบำยคลำยเครยี ด คลนิ กิ เคล่อื นทใ่ี หบ้ รกิ ำรตรวจสขุ ภำพกำย เจำะเลอื ด ตรวจไวรสั ตบั อกั เสบ เอชไอว/ี เอดส์ และใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นสขุ ภำพจติ โดย สำนกั งำนสำธำรณสุขจงั หวดั เชยี งใหม่ โรงพยำบำลสวนปรงุ คณะพยำบำลศำสตร์ มหำวทิ ยำลยั เชยี งใหม่ และสถำบนั สุขภำพจติ เดก็ และวยั รุ่นรำช นครนิ ทร์ จงั หวดั เชยี งใหม่ รำยงำนฉบบั สมบูรณ์ นิทรรศกำรวชิ ำกำรป้องกนั สรำ้ งสรรค์ Safe Zone for All 50 / 56