ชุดการสอนทักษะชีวิต สื่อออนไลน์

46 ๕. “สอนใหร้ ทู้ นั ดีกวา่ ปดิ กั้น” เน้นเรอื่ งอะไรเพอื่ ไมใ่ หเ้ กดิ อนั ตรายในการดำเนนิ ชีวิตแกน่ ักเรียน ก. การใช้สือ่ เทคโนโลยีให้เปน็ ประโยชน์ ข. การเปิดคอมพิวเตอรใ์ หถ้ ูกตอ้ ง ค. การใชโ้ ทรศัพท์ในการติดตอ่ ส่ือสาร ง. วธิ ใี ชเ้ ทคโนโลยีใหท้ นั สมัย ๖. ถ้ามหี นังสือแจ้งค่าโทรศพั ท์มอื ถอื จากรา้ นคา้ ขายโทรศัพท์ ทง้ั ๆทน่ี ักเรยี นไม่ไดซ้ อื้ จากรา้ นน้นั นักเรียนคิดว่ามาจากสาเหตใุ ด ก. การเปิดเผยข้อมลู ส่วนตวั ข. มกี ารนำเอกสารส่วนตัวที่สำคัญไปใช้ประโยชน์ ค. การขม่ ขู่ หวงั ผลประโยชน์ทางส่ือออนไลน์ ง. เป็นไปไดท้ ุกขอ้ ๗. หากนกั เรียนถกู กลั่นแกลง้ ทางโซเชยี ล นกั เรยี นควรแกป้ ัญหาด้วยวิธีใด ก. ลบขอ้ ความท่สี ร้างความเสียหาย ข. ไม่โตต้ อบขอ้ ความใดๆ เลิกใชส้ อ่ื ออนไลนส์ กั ระยะ ค. บล็อกคนที่กลัน่ แกลง้ เรา ง. เลือกคำตอบทุกข้อที่กลา่ วมา ๘. เครื่องมือส่ือสารชนิดใดท่ีใช้งานตา่ งจากพวก ก. โทรทัศน์ ข. โทรศพั ท์ ค. โน๊ตบคุ๊ ง. แท็บเล็ต ๙. “สงั คมกม้ หน้า” คอื การกลา่ วถงึ บคุ คลทีม่ ีพฤตกิ รรมอย่างไร ก. ทำนา ข. เลน่ โทรศพั ทม์ อื ถอื ค. พมิ พ์คอมพิวเตอร์ ง. คนไม่มงี านทำ ๑๐.ปัญหาที่ทำให้ผู้ใช้สอ่ื ออนไลน์และเทคโนโลยกี ังวลใจมากที่สุด คอื อะไร ก. ไมม่ ีสญั ญาณ ข. พลังงานหมด ค. ราคายี่หอ้ ของโทรศัพท์ ง. อปุ กรณเ์ สริม

47 ช่ือ.......................................................นามสกุล..................................เลขที่.......... กระดาษคำตอบแบบทดสอบก่อนเรยี น ชดุ การสอนกจิ กรรมแนะแนวเพ่ือพฒั นาทักษะชวี ติ ดา้ นการพัฒนาชีวติ สว่ นตนและสงั คม ของนักเรียนชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 3 โดยวิธีกลุ่มสมั พนั ธร์ ่วมกบั เทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A เรื่อง สอื่ ออนไลน์ กิจกรรม สอนให้ร้เู ทา่ ทัน ดกี วา่ ปิดกั้น ข้อที่ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 คะแนนก่อนเรยี น คะแนนเต็ม 10 คะแนนท่ไี ด้

48 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน ชุดการสอนกิจกรรมแนะแนวเพ่อื พฒั นาทักษะชีวิต ด้านการพัฒนาชวี ิตส่วนตนและสงั คม ของนักเรยี นชนั้ มัธยมศึกษาปที ่ี 3 โดยวิธีกลุ่มสัมพันธร์ ว่ มกบั เทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A เรื่อง สื่อออนไลน์ กิจกรรม สอนใหร้ ู้เท่าทัน ดีกวา่ ปิดกัน้ ขอ้ ๑ ง ขอ้ ๖ ง ขอ้ ๒ ก ข้อ ๗ ง ขอ้ ๓ ข ขอ้ ๘ ก ขอ้ ๔ ค ขอ้ ๗ ข ขอ้ ๕ ก ข้อ ๑๐ ก

49 ใบความรู้ สอนใหร้ เู้ ท่าทนั ดีกวา่ ปดิ กนั้ สื่อออนไลน์ ปัจจุบันเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทของมนุษย์เป็นอย่างมาก มีการนำความรู้และ เทคโนโลยีด้านต่างๆ มาพัฒนาเป็นสิ่งอำนวยความสะดวกมากมายในชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะด้านการส่ือสาร ไม่ว่าจะเป็นโทรศัพท์มือถือ สมาร์ทโฟน หรือแท็บเล็ตก็ถูกผลิต ออกมามากมายหลายรุ่น ซึง่ ไม่เพียงแต่เทคโนโลยีดงั กล่าวจะเปน็ ประโยชนต์ ่อผ้ใู หญ่แลว้ แต่ ยงั มีประโยชน์ต่อเด็กเล็กๆ ไปจนถึงวัยรุ่นในด้านของสื่อความรู้ ส่ือออนไลน์และส่ือดิจิตอล ท่ีถือเป็นแหล่งเรียนรู้ใกล้ตัวและเข้าถึงง่าย ทั้งยังช่วยให้ส่ือสารกันได้อย่างรวดเร็วอีกด้วย และเล่นเพ่ือการพกั ผ่อน ความเพลิดเพลนิ เชน่ เกม คุยแชทกับเพ่อื น เป็นตน้ การใชส้ ่อื ออนไลน์และการใช้เทคโนโลยีของเด็กนัน้ ถอื เป็นเรอ่ื งท่ีดแี ละมีประโยชน์ แตก่ ต็ อ้ งอย่ใู นความพอดีและเหมาะสมกบั วยั ในเด็กเล็กๆ ชว่ งวยั 3 ขวบขน้ึ ไป หากใหเ้ ขาใชเ้ วลากับสมาร์ทโฟนและสือ่ ออนไลนม์ ากเกนิ ไป ก็อาจทำให้ เขาเสียโอกาสในการเรยี นร้ดู า้ น อน่ื ๆ ขาดทักษะในการเขา้ สังคม และอาจสง่ ผลในแง่ลบอน่ื ๆ ต่อตัวเดก็ ได้ ดังนนั้ คณุ พ่อคุณแม่ จึงจำเปน็ ต้องสอนลูกใหอ้ ยใู่ นโลกออนไลน์ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม เพราะอันตรายจากส่ือออนไลนแ์ ละโซเชยี ลมเี ดยี น้ัน มีซอ่ นอยมู่ ากมายเลยทีเดียว

50 ทัง้ นเ้ี พราะสอ่ื ออนไลน์ตา่ งๆ มีการเขา้ ถงึ งา่ ย และมคี วามเป็นสาธารณะที่ใครต่อใครก็ สามารถรับชมและเข้ามาแสดงความคดิ เห็นไดต้ ่างๆ โดยทเ่ี ราไม่สามารถห้ามใหใ้ ครแสดง ความคิดเห็นได้ บางความเหน็ อาจทำให้เกิดความรสู้ ึกไม่ดี ผ้ใู หญจ่ งึ ควรสอนและให้คำแนะนำ แก่เดก็ ๆ ใหร้ ู้จักรับมอื กับสภาวะทางอารมณ์ การแสดงความรู้สกึ และการโตต้ อบความคิดเห็น ในสอ่ื โซเชียลให้เขาอย่เู ป็นและสามารถปรบั ตวั ได้ดีในโลกออนไลน์ จากงานวจิ ัยพบวา่ เดก็ อังกฤษในชว่ งอายุ 15 ปี กว่า 27 % ใช้อินเทอร์เน็ตมากที่สดุ โดยพวกเขาใช้เวลาหลังเลิกเรยี น อยู่ในโลกออนไลนม์ ากกวา่ 6 ชว่ั โมงต่อวัน โดย 95 % ใชง้ านในสอ่ื ออนไลน์แบบสว่ นตวั มากขึ้น ไม่วา่ จะเป็น เฟซบุก๊ อนิ สตาแกรมและสแนปแชท ซึ่งสอ่ื ดงั กล่าวมีความเสีย่ งที่จะทำให้มภี ัย บนโลกออนไลน์รวมไปถึงผลกระทบในแงล่ บตา่ งๆ ทางด้านจิตใจ เช่น การกล่ันแกลง้ ทาง ไซเบอร์ การโจมตีดว้ ยถอ้ ยคำรุนแรงและหยาบคาย ต่างๆ การหลอกลวง การแบลก็ เมล ไปจนถึงการคุกคามทางเพศ เปน็ ต้น ดังนั้นการมคี วามรู้ ความเข้าใจในการใช้งานอย่างเหมาะสม มีภูมิคมุ้ กันท่ีดี จะช่วยให้สามารถเข้าถึงเทคโนโลยไี ด้อยา่ งปลอดภยั และรเู้ ทา่ ทนั ถงึ ความเสีย่ งและอันตรายท่ซี ่อนอยู่ในสื่อ ออนไลน์ ประโยชนแ์ ละข้อจำกดั ของสอื่ สังคมออนไลน์ แม้ลักษณะของเครอื ข่ายสังคมออนไลน์ จะเปน็ สอื่ ให้ขอ้ มลู ขา่ วสารสามารถกระจาย ออกไปอยา่ งรวดเร็วและกว้างขวางมีคณุ ประโยชน์มากมายในด้านการติดต่อส่อื สาร แตก่ ็ เปรียบเสมือนดาบสองคมหากผใู้ ชข้ าดคุณธรรมจริยธรรม สามัญสำนึก การร้จู กั เคารพสทิ ธิ ของผู้อนื่ และความระมดั ระวงั ในการใช้แล้ว สงั คมออนไลนเ์ หลา่ น้ีกจ็ ะเปน็ “สังคมอนั ตราย” ทีจ่ ะเป็นด้านมืดของสงั คมไทย

51 1. สามารถแลกเปล่ยี นข้อมลู ความรู้ในส่ิงท่สี นใจร่วมกนั ได้ 2. เปน็ คลังข้อมูลความรู้ขนาดย่อมเพราะเราสามารถเสนอและแสดงความคิดเห็น แลกเปล่ียนความรู้ หรอื ตั้งคำถามในเรือ่ งต่างๆ เพ่ือให้บคุ คลอนื่ ท่ีสนใจหรอื มีคำตอบ ไดช้ ่วยกันตอบ 3. ประหยดั คา่ ใช้จ่ายในการตดิ ต่อส่ือสารกับคนอืน่ สะดวกและรวดเร็ว 4. เป็นส่ือในการนำเสนอผลงานของตวั เอง เชน่ งานเขยี น รูปภาพ วีดิโอตา่ งๆ เพื่อให้ผูอ้ ่นื ได้เขา้ มารบั ชมและแสดงความคดิ เหน็ 5. ใช้เป็นสือ่ ในการโฆษณา ประชาสมั พนั ธ์ หรือบรกิ ารลกู ค้าสำหรบั บริษทั และองค์กรต่างๆ ช่วยสรา้ งความเชอ่ื ม่นั ให้ลกู คา้ 6. ช่วยสรา้ งผลงานและรายไดใ้ หแ้ ก่ผใู้ ช้งาน เกิดการจ้างงานแบบใหมๆ่ ขน้ึ 7. คลายเครยี ดไดส้ ำหรบั ผ้ใู ช้ทต่ี อ้ งการหาเพอื่ นคุยเล่นสนกุ ๆ 8. สร้างความสมั พันธท์ ่ดี ีจากเพื่อนสูเ่ พ่ือนได้ หลกั การและแนวทางการใชส้ ือ่ สงั คมออนไลน์ (Social Media) อยา่ งสรา้ งสรรค์ 1. หลกั การและแนวปฎิบัตทิ วั่ ไป 1.1 พึงระมดั ระวังการใชถ้ อ้ ยคำและภาษา ท่ีอาจเป็นการดูหม่ิน หรอื หมน่ิ ประมาท บคุ คลอ่ืน และควรใช้ภาษาใหถ้ ูกตอ้ ง สภุ าพ สร้างสรรค์ 1.2 พงึ งดเว้นการโต้ตอบ ดว้ ยความรุนแรง กรณีบุคคลอืน่ มคี วามคิดเห็นที่แตกต่าง การละเวน้ ไม่โต้ตอบจะทำใหค้ วามขดั แยง้ ไม่บานปลายจนหาที่สิน้ สดุ ไม่ได้ 1.3 พึงงดเวน้ การใช้สอื่ สังคมวิพากษ์วจิ ารณ์ ตลอดจน แสดงความเหน็ ในเร่ืองทเ่ี ป็นขอ้ มูลภายในองคก์ รหรืออาจส่งผล กระทบต่อองค์กรได้

52 1.4 พึงใชร้ ปู แสดงตัวตนทีแ่ ท้จรงิ และพึงงดเว้นการนำรปู บคุ คลอนื่ รูปบุคคลสาธารณะ มาแสดงว่าเปน็ รปู ของตนเอง เว้นแต่เปน็ สื่อสังคมในนามบุคคล 1.5 องค์กร หรือ แผนกงานทส่ี ังกดั อาจใช้รปู สญั ลกั ษณ์ เคร่อื งหมายแสดงสังกัดได้ แต่ตอ้ งคำนึงถงึ ความเหมาะสมในการใชง้ าน 1.6 พึงระมดั ระวังข้อความทีส่ ง่ ผลกระทบตอ่ เดก็ สตรี หรือ ละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชน 2 หลักการส่งต่อขอ้ มลู 2.1. ควรส่งขอ้ มลู ข่าวสารเฉพาะบคุ คลท่รี ู้จกั แสดงตัวตน ตำแหน่ง หนา้ ท่กี ารงาน สถานะทีช่ ดั เจนเท่าน้นั 2.2. ละเว้นการสง่ ข้อมูลท่ีเปน็ ข่าวลือ ขา่ วไมป่ รากฎทมี่ า หรือเป็นเพียงการคาดเดา 2.3. งดเวน้ การส่งตอ่ ข้อความเก่ยี วขอ้ งกับสถาบันทกุ กรณี ยกเว้น ข้อความนั้นๆ เปน็ ทเี่ ผยแพรต่ อ่ สาธารณะแล้ว 2.4 พึงระลกึ เสมอวา่ การสง่ ตอ่ ข้อความท่ีเป็นเทจ็ หรือ ข้อความทเี่ จ้าของประสงค์ กระจายขา่ วสร้างความสบั สน วนุ่ วายในบา้ นเมือง เทา่ กับตกเป็นเครอ่ื งมอื ของบุคคลเหล่านั้น 2.5 ควรงดเวน้ การส่งต่อข้อความเร่อื งบุคคลเสยี ชวี ติ เว้นเสยี แต่ตรวจสอบขอ้ เท็จจริง แลว้ 2.6 การสง่ ตอ่ ขอ้ ความเชิญชวนไปรว่ มชุมนุม หรือ กระทำกิจกรรมทางสังคมใดๆ ต้อง ตรวจสอบข้อเท็จจรงิ ให้แน่ชัดเสยี กอ่ น

53 พระราชบญั ญตั วิ า่ ด้วยการกระทำความผดิ เก่ียวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 ขอ้ ควรปฏบิ ัติและควรระวังในการใช้เครือขา่ ยสงั คมออนไลน์ ดังน้ี 1. พงึ ตระหนักเสมอวา่ การโพสตข์ ้อความ หรอื แสดงความคิดเห็น ให้เผยแพรบ่ นส่ือสงั คมออนไลน์ เปน็ ข้อความทส่ี ามารถเข้าถึงได้ โดยสาธารณะ ดังนัน้ ผเู้ ผยแพรต่ ้องรับผิดชอบ ทง้ั ด้านสังคม และกฎหมาย 2. อย่าเปดิ เผยขอ้ มลู ส่วนตัวมากเกินไปบนสอ่ื สงั คมออนไลน์ รวมถงึ ขอ้ มูลทางการเงนิ เพราะการเปดิ เผยข้อมูลสว่ นตวั มากเท่าไหร่ ภัยรา้ ยก็จะเข้าใกลต้ วั เรามากข้ึนเทา่ นนั้ การระบุ วัน เดอื น ปเี กิด จะทำใหม้ ิจฉาชพี ทราบถึงอายุ 3. ไม่ควรโพสต์ขอ้ ความทีช่ ้ชี วนใหม้ จิ ฉาชพี รับรู้ความเคลื่อนไหวสว่ นตัวของเราตลอด เช่น บอกสถานะว่าไม่อยบู่ ้าน หรอื เดนิ ทางไปท่ไี หน ซง่ึ จะทำใหผ้ ้ไู ม่หวังดีวางแผน มาทำร้าย หรอื วางแผนขโมยทรัพย์สนิ เราได้ 4. ใช้ความระมัดระวังอย่างยิ่งในการโพสต์ หรือ เผยแพร่ ส่งต่อ ข้อความ รูปภาพ วีดโิ อ ท่อี าจทำให้ผูอ้ ืน่ เสียหาย เชน่ ภาพหลุด คลิปหลุด หรือ โพสต์รูปภาพทสี่ ือ่ ถงึ อบายมขุ ตา่ งๆ และไมค่ วรใชถ้ อ้ ยคำหยาบคาย ถอ้ ยคำลามก อนาจาร ดูหมิ่น ส่อเสียด เสียดสี ให้ร้ายผ้อู ืน่ ในทางเสียหาย หรอื สร้างความแตกแยกในสังคม 5. พึงระมดั ระวังทจ่ี ะไวใ้ จหรือเชอ่ื ใจคน ท่ีรจู้ กั ผ่านอินเทอร์เน็ต ในการแลกเปล่ยี นข้อมลู ส่วนตัว เช่น ชอ่ื อีเมล หมายเลขโทรศัพท์ ที่อยู่ หรือชื่อสถานศึกษา เพราะอาจถกู หลอกลวง หรือลอ่ ลวงไปทำอนั ตรายได้ 6. ใหร้ ะมัดระวังการเชค็ อนิ (Check-in) ผ่านส่ือสังคมออนไลน์ โดยใชก้ ล้องโทรศพั ท์ ถา่ ยภาพ ระบพุ ิกัด และเวลา เพราะภาพทกุ ภาพ การโพสต์ทกุ อย่างจะอยใู่ น อนิ เทอรเ์ น็ต ไมม่ วี นั ถกู ลบอย่างแทจ้ ริง ----------------------------------------------------------------------------------------- อ้างอิงจาก วารสารประกนั ภัย.ปีที่ 33 ฉบบั 139 (กรกฎาคม-กันยายน 2556) หน้า 28-29. http://smforedu.blogspot.com/2014/02/blog-post.html. http://mirror.co.uk. ucg.org.

54 แบบฝึกประกอบการสอนกจิ กรรมแนะแนวเพ่ือพัฒนาทกั ษะชีวติ ช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 เรอื่ ง สือ่ ออนไลน์ กิจกรรม สอนให้ร้เู ท่าทัน ดกี วา่ ปิดกนั้ ----------------------------------------------------------------------------- แบบฝกึ กจิ กรรม สอนให้รู้เทา่ ทัน ดกี วา่ ปิดกัน้ โดยเทคนิคการใชค้ ำถาม R-C-A ชือ่ กลุ่ม....................................................ชนั้ ............ รายชือ่ สมาชกิ กล่มุ 1……………………………………….........………………..4………………………………....………………..….. 2………………………………………………….........……..5………………....………………………..………….. 3…………………………………………………….........…..6………………………....…………………..……….. คำชแ้ี จง ใหส้ มาชิกในกลมุ่ ช่วยกันตอบคำถามตอ่ ไปน้ี (๑๐ คะแนน) 1. เมอื่ นกั เรยี นได้อา่ นใบความรู้ เร่ือง สอนใหร้ ู้เท่าทนั ดกี วา่ ปิดกั้น นักเรียนเขา้ ใจอย่างไร และเหน็ ดว้ ยหรือไม่ อยา่ งไร (๒ คะแนน) ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... 2. การรู้เทา่ ทันเทคโนโลยีและการเข้าถึงสือ่ ออนไลน์ เปน็ การแก้ปญั หาการใชส้ ่ือออนไลน์ และเทคโนโลยีตรงจดุ หรือไม่ อย่างไร (๒ คะแนน) ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ............................................................................. .................................. ......................................................................................................................................

55 3. ถ้าพอ่ แม่เพ่ือนนักเรียนหา้ มไม่ ให้เพือ่ นใช้ส่ือเทคโนโลยแี ละเข้าถงึ สื่อออนไลน์ เพราะกลวั การมว่ั สุมแหล่งข้อมลู ท่ีไมส่ มควร นักเรียนจะมีวิธแี นะนำให้พ่อแม่ของเพอื่ นให้เขา้ ใจ อยา่ งไร (๒ คะแนน) ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... 4. การท่ีพอ่ แม่ ผู้ใหญใ่ หโ้ อกาสนักเรยี นเรียนรู้การใช้สอื่ ออนไลนแ์ ละเทคโนโลยโี ดยไม่กีดกัน นกั เรียนคดิ อยา่ งไร เพราะอะไร (๒คะแนน) ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ๕. สื่อเทคโนโลยีและส่อื ออนไลนท์ พ่ี ่อแม่เปิดโอกาสให้นกั เรียนไดเ้ รียนรแู้ ละใช้ไดถ้ ูกตอ้ งเกิด ประโยชน์ มอี ะไรบา้ ง (๒ คะแนน) ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................

56 เกณฑ์การใหค้ ะแนน แบบฝกึ กจิ กรรม สอนใหร้ เู้ ท่าทัน ดกี วา่ ปดิ ก้นั ขอ้ 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน 1 บอกส่ิงท่ีได้จากการอ่าน บอกสิ่งท่ีไดจ้ ากการอ่าน บอกสิง่ ทไ่ี ดจ้ ากการอ่าน ใบความรู้/บอกความรสู้ ึก/ ใบความร/ู้ บอกความรูส้ กึ / ใบความรู้/บอกความรู้สึก/ เล่าประสบการณ์ทีเ่ กย่ี วข้อง เล่าประสบการณท์ เ่ี ก่ยี วขอ้ ง เล่าประสบการณ์ทเี่ ก่ยี วขอ้ ง ได้ชัดเจน ตรงประเดน็ ไดแ้ ต่ไม่ชดั เจน ตรงประเด็น ไมไ่ ด้ บางสว่ น 2 บอก/อธบิ าย/เล่า บอก/อธิบาย/เลา่ บอก/อธบิ าย/เลา่ ประสบการณ์ไดช้ ดั เจน ประสบการณ์ไดช้ ัดเจน แต่ ประสบการณไ์ มช่ ดั เจน พร้อมบอกเหตุผลประกอบ บอกเหตผุ ลประกอบไม่ได้ และไม่มีเหตุผลประกอบ ได้ 3 บอก/อธบิ าย โดยสามารถ บอก/อธบิ าย โดยสามารถ ไมส่ ามารถบอก/อธิบาย/ เช่ือมโยงประสบการณ์เดิม เชอ่ื มโยงประสบการณเ์ ดมิ เชอื่ มโยงประสบการณเ์ ดิม กบั ความรใู้ หม่ได้ชดั เจน กับความรูใ้ หมไ่ ดแ้ ตไ่ มช่ ัดเจน กับความรูใ้ หมไ่ ด้ พร้อมบอกเหตผุ ลประกอบ ได้ 4 บอก/อธิบาย โดยสามารถ บอก/อธิบาย โดยสามารถ ไมส่ ามารถบอก/อธิบาย/ เชอ่ื มโยงประสบการณ์เดมิ เชอื่ มโยงประสบการณ์เดิม เช่ือมโยงประสบการณเ์ ดมิ กบั ความรู้ใหม่ได้ชัดเจน กับความร้ใู หม่ได้ไม่ค่อยชัด กบั ความรู้ใหมไ่ ด้ พร้อมบอกเหตผุ ลประกอบ ชดั เจนบอกเหตุผลประกอบ ได้ ไมไ่ ด้ 5 บอก/อธิบาย โดยสามารถ บอก/อธิบาย โดยสามารถ ไมส่ ามารถบอก/อธบิ าย/ เชอ่ื มโยงประสบการณ์เดมิ เชอ่ื มโยงประสบการณ์เดิม เชือ่ มโยงประสบการณเ์ ดิม กบั ความรใู้ หมไ่ ด้ชัดเจน กับความรู้ใหม่ไดแ้ ตไ่ มช่ ดั เจน กับความรใู้ หม่ได้ พรอ้ มบอกเหตผุ ลประกอบ ได้

57 เกณฑ์การประเมิน แบบฝึกกจิ กรรม กิจกรรม สอนใหร้ ู้เท่าทนั ดกี ว่าปดิ ก้ัน โดยเทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A 9 - 10 คะแนน ระดับคณุ ภาพ ดมี าก 6-8 คะแนน ระดับคณุ ภาพ ดี 3-5 คะแนน ระดับคณุ ภาพ พอใช้ 0-2 คะแนน ระดับคุณภาพ ต้องปรับปรงุ เกณฑก์ ารผ่าน รอ้ ยละ 60 ขน้ึ ไป (6 คะแนน)

58 แนวคำตอบแบบฝกึ กจิ กรรม สอนให้ร้เู ทา่ ทัน ดีกว่าปดิ ก้นั โดยเทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A คำถาม (ขอ้ ) แนวคำตอบ /พฤตกิ รรมการคิด ๑. เม่อื นกั เรยี นได้อา่ นใบความรู้ ๑.๑ เหน็ ด้วยเพราะเทคโนโลยีและสื่อออนไลน์ สอนให้รเู้ ท่าทนั ดกี ว่าปิดก้นั มีความสำคัญต่อการดำเนนิ ชีวติ เดก็ เยาวชนต้องสมั ผสั นักเรยี นเข้าใจอย่างไร และเหน็ ดว้ ยหรอื ไม่ และเรียนรู้ ใชง้ านอยูแ่ ล้ว การแนะนำและสอนให้รู้ อยา่ งไร ประโยชนแ์ ละใช้มากไปเป็นโทษต่อสขุ ภาพ และการดำเนนิ ชีวิต จงึ ควรเรยี นรูอ้ ย่างเขา้ ถึง ๑.๒ (ดกู ารตอบของนกั เรียน) ๒. การรู้เทา่ ทนั เทคโนโลยีและการเข้าถงึ สอ่ื ๒.๑ แกป้ ัญหาได้ตรงจุดในการใช้ส่ือสารออนไลนแ์ ละ ออนไลน์ เปน็ การแก้ปัญหาการใชส้ ่ือ เทคโนโลยชี ่วยลดการอยากรอู้ ยากเหน็ ในวัยรนุ่ ออนไลน์ และเทคโนโลยตี รงจุดหรือไม่ ๒.๒ สอนใหเ้ ข้าถงึ เทคโนโลยชี ่วยอำนวยประโยชนเ์ ขา้ ถึง อย่างไร แหลง่ เรียนรู้ โดยมีพ่อแม่คอยแนะนำ ๒.๓ เดก็ หลงทาง ไม่มัวเมา เสพสือ่ ออนไลน์ทีเ่ ป็นอบายมขุ มพี อ่ แม่ให้การช่วยเหลือ ๒.๔ (ดกู ารตอบของนกั เรียน) 3. ถ้าพ่อแม่เพอื่ นนักเรยี นหา้ มไมใ่ ห้เพือ่ นใช้ ๓.๑ บอกพ่อแม่ของเพ่ือนวา่ เทคโนโลยชี ่วยอำนวย ส่อื เทคโนโลยแี ละเข้าถึงสอ่ื ออนไลน์ เพราะ ความสะดวกคน้ ควา้ ความรขู้ ้อมูลจากแหลง่ เรยี นรู้ กลวั การม่ัวสมุ แหลง่ ขอ้ มูลที่ไม่สมควร มากมาย นักเรยี นจะมีวธิ แี นะนำให้พอ่ แมข่ องเพอ่ื น ๓.๒ พอ่ แม่ของเพอ่ื นควรกำหนดเวลาการเข้าถงึ ส่ือออนไลน์ ใหเ้ ข้าใจอย่างไร หรอื เทคโนโลยีพอสมควรอาจต่อเปน็ อันตรายสุขภาพ เช่น สมาธสิ นั้ สายตาเสีย อารมณ์เสยี เครียด ฯลฯ ๓.๓. บอกโทษของส่อื เทคโนโลยีหรอื สือ่ ออนไลน์ท่ไี ม่ควร เข้าไปยุ่งเกี่ยวอันตราย ๓.๔ (ดูการตอบของนกั เรยี น) 4. การที่พ่อแม่ ผูใ้ หญใ่ หโ้ อกาสนักเรยี นเรียนรู้ ๔.๑ เหน็ ด้วย เพราะ ไดช้ ้แี นะรูโ้ ทษการรู้เท่าทันถงึ การใชส้ ่ือออนไลน์และเทคโนโลยีโดยไม่กดี ความเส่ียงและอันตรายท่ีแอบแฝงอยใู่ นสอ่ื ออนไลน์ กนั นกั เรยี นคิดอยา่ งไร เพราะอะไร นนั้ ๆ ๔.๒ ไมบ่ ังคับ ไม่หา้ มวัยรนุ่ ในการเขา้ ถึงสอื่ ออนไลน์ แต่สอน ให้รู้เท่าทนั เทา่ นั้น ๔.๓ สอนใหล้ ูกอยู่ในโลกการใช้สอ่ื ออนไลน์ในเวลา ท่ีเหมาะสม (ดกู ารตอบของนกั เรียน)

59 คำถาม (ขอ้ ) แนวคำตอบ /พฤติกรรมการคิด 5. สื่อเทคโนโลยแี ละสอื่ ออนไลนท์ ี่พอ่ แม่เปดิ 5.๑ โทรศัพทม์ อื ถอื ใช้ควา้ หาความรู้ การพูดคุยออนไลน์ โอกาสให้นักเรยี นไดเ้ รียนรู้และใช้ได้ถูกตอ้ ง ผา่ นอินเตอรเ์ น็ต (chat) , ถ่ายรูป การเกบ็ ข้อมูล ฯลฯ เกดิ ประโยชน์มีอะไรบ้าง ๕.๒ คอมพวิ เตอรใ์ ช้เลน่ อนิ เตอรเ์ น็ต,ให้ความบนั เทิง, เล่นเกม ,การพูดคุยออนไลน์ผ่านอินเตอร์เน็ต (chat) การเกบ็ ขอ้ มูล ฯลฯ ๕.๓ แทบ็ เลต็ ใช้เก็บข้อมูล การพดู คุยออนไลนผ์ ่าน อนิ เตอร์เนต็ (chat), ถา่ ยรูป การเก็บขอ้ มูล ฯลฯ (ดูการตอบของนักเรยี น)

60 แบบบนั ทึกคะแนนแบบฝึกกจิ กรรม สอนใหร้ ูเ้ ท่าทนั ดีกวา่ ปดิ กั้น โดยเทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A ลำดับที่ ชอ่ื -สกุล 1 2 ข้อ 45 รวมคะแนน แบบฝกึ 1 (2คะแนน) (2คะแนน) 3 (๒คะแนน) (2คะแนน) 2 กิจกรรม 3 (2คะแนน) (10คะแนน) 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

61 ลำดบั ท่ี ชื่อ-สกุล 1 2 ขอ้ 45 รวมคะแนน 26 (2คะแนน) (2คะแนน) 3 (๒คะแนน) (2คะแนน) แบบฝกึ 27 กจิ กรรม 28 (2คะแนน) (10คะแนน) 29 30 31 32 33 34 35

62 แบบทดสอบหลงั เรยี น ชดุ การสอนกิจกรรมแนะแนวเพอื่ พฒั นาทกั ษะชวี ิต ด้านการพัฒนาชวี ิตส่วนตนและสังคม ของนกั เรยี นช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 3 โดยวธิ กี ลุ่มสัมพันธ์รว่ มกบั เทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A เรอื่ ง สอื่ ออนไลน์ กิจกรรม สอนให้รเู้ ท่าทนั ดกี วา่ ปิดกัน .................................................................................................................................... คำช้ีแจง 1. ให้นกั เรียนทำเครอ่ื งหมาย X ทับขอ้ ท่ถี กู ตอ้ งที่สุดเพยี งขอ้ เดียวในกระดาษคำตอบ 2. แบบทดสอบมีทง้ั หมด 10 ขอ้ คะแนนเต็ม 10 คะแนน 1. ในการใชส้ ือ่ ออนไลน์ อะไรคือสิ่งท่ีเปน็ อันตรายต่อการดำเนนิ ชีวิต ก. การพดู คุยออนไลน์ผ่านอนิ เตอรเ์ นต็ (Chat) ข. การปิดบงั ขอ้ มูลของอีกฝ่ายหนึ่ง ค. ความเครียดท่ีเกดิ จากเลน่ สอื่ ออนไลน์ ง. ไวรัสที่ตดิ มาจากการโหลดขอ้ มูล ๒. เด็กวยั ใด สามารถเรม่ิ เล่นสอ่ื ออนไลน์และเทคโนโลยีได้แลว้ ก. อายุ ๓ ปขี ้ึนไป ข. อายุ ๔ ปีขนึ้ ไป ค. อายุ ๖ ปีขนึ้ ไป ง. อายุ ๗ ปีข้นึ ไป 3. “สอนใหร้ ้ทู นั ดกี วา่ ปิดกน้ั ” เน้นเร่ืองอะไรเพอื่ ไมใ่ หเ้ กิดอันตรายในการดำเนินชวี ิตแก่ นกั เรยี น ก. การใชส้ ื่อเทคโนโลยีใหเ้ ป็นประโยชน์ ข. การเปดิ คอมพวิ เตอรใ์ ห้ถกู ตอ้ ง ค. การใชโ้ ทรศัพทใ์ นการติดตอ่ สอ่ื สาร ง. วธิ ใี ชเ้ ทคโนโลยีให้ทันสมยั 4. เคร่อื งมอื สื่อสารชนดิ ใดท่ีใช้งานตา่ งจากพวก ก. โทรทศั น์ ข. โทรศัพท์ ค. โนต๊ บคุ๊ ง. แทบ็ เล็ต

63 5. ในต่างประเทศเดก็ อายุเฉล่ยี ๑๕ – ๑๖ ปี ถา้ ใช้เวลาอยู่กับสอื่ ออนไลน์วันละประมาณ เท่าไรจะมโี อกาสเสยี่ งตอ่ ภยั บนโลกออนไลน์ ก. มากกวา่ ๒ ชั่วโมง ตอ่ วัน ข. มากกวา่ ๓ ชว่ั โมง ต่อวัน ค. มากกว่า ๕ ช่วั โมง ต่อวนั ง. มากกว่า ๖ ชั่วโมง ตอ่ วนั ๖. ถา้ มีหนงั สอื แจ้งคา่ โทรศพั ท์มอื ถอื จากรา้ นคา้ ขายโทรศพั ท์ ทั้งๆทีน่ กั เรยี นไมไ่ ดซ้ ือ้ จาก ร้านน้นั นักเรยี นคดิ วา่ มาจากสาเหตุใด ก. การเปิดเผยข้อมูลสว่ นตัว ข. มีการนำเอกสารสว่ นตวั ที่สำคัญไปใช้ประโยชน์ ค. การข่มขู่ หวงั ผลประโยชน์ทางสอ่ื ออนไลน์ ง. เปน็ ไปได้ทุกขอ้ 7. ปญั หาท่ีทำใหผ้ ู้ใช้ส่ือออนไลน์และเทคโนโลยีกังวลใจมากท่ีสุด คืออะไร ก. ไม่มีสญั ญาณ ข. พลังงานหมด ค. ราคาย่ีหอ้ ของโทรศัพท์ ง. อปุ กรณ์เสริม 8. “สงั คมก้มหน้า” คือการกลา่ วถึงบุคคลทม่ี พี ฤติกรรมอย่างไร ก. ทำนา ข. เลน่ โทรศัพทม์ ือถอื ค. พิมพ์คอมพวิ เตอร์ ง. คนไม่มงี านทำ 9. หากนกั เรียนถูกกล่ันแกลง้ ทางโซเชียล นกั เรียนควรแกป้ ญั หาด้วยวิธใี ด ก. ลบขอ้ ความท่สี รา้ งความเสียหาย ข. ไม่โต้ตอบขอ้ ความใดๆ เลกิ ใชส้ ่ือออนไลนส์ ักระยะ ค. บล็อกคนท่กี ลนั่ แกล้งเรา ง. เลือกคำตอบทกุ ขอ้ ทก่ี ล่าวมา 10. ในปัจจุบนั สอ่ื ออนไลน์อะไรทม่ี บี ทบาทสำคัญตอ่ การดำเนินชวี ติ ของมนษุ ย์มากทีส่ ุด ก. สมาร์ทโฟน ข. โทรศพั ทม์ ือถอื ค. แทบ็ เลต็ ง. คอมพวิ เตอร์

64 ชื่อ.......................................................นามสกลุ ..................................เลขท่ี.......... กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรียน ชดุ การสอนกจิ กรรมแนะแนวเพื่อพฒั นาทักษะชีวิต ดา้ นการพัฒนาชีวิตส่วนตนและสังคม ของนกั เรยี นช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 3 โดยวิธีกลุ่มสมั พนั ธ์รว่ มกบั เทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A เรื่อง สือ่ ออนไลน์ กิจกรรม สอนใหร้ เู้ ท่าทัน ดกี วา่ ปิดกั้น ข้อที่ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 คะแนนหลงั เรยี น คะแนนเต็ม 10 คะแนนท่ไี ด้

65 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น ชุดการสอนกิจกรรมแนะแนวเพ่ือพัฒนาทักษะชวี ิต ดา้ นการพัฒนาชวี ิตส่วนตนและสงั คม ของนักเรยี นชนั้ มัธยมศึกษาปีท่ี 3 โดยวิธีกลุ่มสัมพนั ธ์รว่ มกับเทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A เรอ่ื ง สื่อออนไลน์ กิจกรรม สอนให้รเู้ ท่าทัน ดีกวา่ ปิดกัน้ ขอ้ 1 ค ขอ้ 6 ง ขอ้ 2 ก ขอ้ 7 ก ขอ้ 3 ก ขอ้ 8 ข ขอ้ 4 ก ขอ้ 9 ง ขอ้ 5 ง ขอ้ 10 ข

66 แบบบนั ทกึ คะแนนทดสอบก่อนเรียนหลังเรยี น ชุดการสอนกจิ กรรมแนะแนวเพือ่ พัฒนาทักษะชีวติ ดา้ นการพฒั นาชวี ติ สว่ นตนและสังคม ของนักเรียนชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 3 โดยวิธีกลุ่มสมั พนั ธ์รว่ มกับเทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A เรอ่ื ง ส่อื ออนไลน์ กิจกรรม สอนให้รูเ้ ท่าทัน ดกี วา่ ปิดก้ัน ลำดบั ที่ ชื่อ-สกลุ คะแนน คะแนน กอ่ นเรียน หลังเรยี น 1 (10คะแนน) (10คะแนน) 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

ลำดบั ที่ ชื่อ-สกลุ คะแนน 67 กอ่ นเรียน 26 (10คะแนน) คะแนน 27 หลงั เรียน 28 (10คะแนน) 29 30 31 32 33 34 35

68 แบบสอบถามความคดิ เห็นทมี่ ีต่อชุดการสอนกิจกรรมแนะแนวเพ่อื พฒั นาทักษะชีวติ ดา้ นการพัฒนาชวี ติ สว่ นตนและสังคม ของนักเรียนชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 3 โดยวธิ ีกลุม่ สมั พันธร์ ว่ มกับเทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A เร่ือง สอ่ื ออนไลน์ กจิ กรรมสอนใหร้ ้เู ท่าทัน ดกี วา่ ปดิ ก้ัน คำช้แี จง ใหน้ กั เรยี นทำเครื่องหมาย  ลงในช่องวา่ งให้ตรงกบั ระดับความคิดเห็นของนักเรียน ระดบั 5 หมายถึง เห็นดว้ ยในระดบั มากทส่ี ุด ระดับ 4 หมายถึง เห็นด้วยในระดับมาก ระดบั 3 หมายถงึ เหน็ ด้วยในระดบั ปานกลาง ระดับ 2 หมายถงึ เห็นดว้ ยในระดับน้อย ระดบั 1 หมายถึง เหน็ ด้วยในระดับนอ้ ยทส่ี ุด ท่ี รายการประเมนิ ระดับความคิดเหน็ 54321 1. หลังจากทำกิจกรรมนักเรยี นมีความเข้าใจเนอ้ื หาเก่ยี วกบั เรื่อง ส่อื ออนไลน์ กิจกรรม สอนใหร้ ู้เทา่ ทัน ดกี วา่ ปดิ ก้ัน 2. เนอ้ื หาในกจิ กรรมสอดคลอ้ งกบั จุดประสงคท์ ่ีม่งุ พฒั นานักเรียน ใหร้ จู้ กั สร้างความคิด มที ักษะชีวิตและตอบคำถาม R-C-A 3. เนื้อหาในกิจกรรมการเรยี นเหมาะสมกบั การพฒั นานกั เรยี นให้ เกดิ ทกั ษะชวี ติ และตอบคำถาม R-C-A 4. กิจกรรมการเรียนเปิดโอกาสใหน้ ักเรยี นมสี ว่ นร่วม ในการแสดงออก และกลา้ แสดงความคดิ เหน็ 5. กิจกรรมการเรียนมุ่งปลกู ฝังใหน้ ักเรียนเปน็ ผ้มู ที กั ษะการคดิ และตอบคำถาม R-C-A 6. ขอ้ ความในใบความรู้ แบบฝกึ อา่ นง่าย คำสัง่ ชดั เจน และเขา้ ใจงา่ ย 7. เวลาท่ีใชเ้ หมาะสมกบั กจิ กรรมการเรียนและเนอ้ื หา 8. สือ่ ตา่ งๆทใี่ ช้ในกจิ กรรมมคี วามนา่ สนใจ มคี วามหลากหลาย 9. การวดั และการประเมนิ ผลเปน็ การวดั จากการกระทำ ของนกั เรยี น 10. นักเรียนสามารถนำความรแู้ ละทกั ษะชีวติ ที่ไดร้ ับไปใช้ ประโยชนไ์ ด้

69 แบบสังเกตการปฏิบัติกิจกรรม เรือ่ ง สอื่ ออนไลน์ กิจกรรมสอนให้ร้เู ท่าทัน ดกี ว่าปดิ ก้ัน และตอบคำถาม R-C-A ลำดบั ที่ ช่ือ-สกลุ ความสนใจ การตอบคำถาม ชิ้นงาน รวม ในกจิ กรรม R-C-A ทีไ่ ด้รับ 12 1 คะแนน 2 มอบหมาย 3 4 432143214321 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

70 ลำดับท่ี ช่อื -สกุล ความสนใจ การตอบคำถาม ทำชิ้นงาน รวม ในกิจกรรม R-C-A ท่ไี ด้รบั 12 26 มอบหมาย 27 คะแนน 28 432143214321 29 30 31 32 33 34 35 ลงชือ่ ........................................ผูป้ ระเมนิ ( นางสาวนนั ทิยา ชมุ ดี ) …........./............/............ เกณฑก์ ารประเมนิ หมายถึง ดีมาก 4 คะแนน หมายถึง ดี 3 คะแนน หมายถงึ พอใช้ 2 คะแนน หมายถึง ปรับปรงุ 1 คะแนน เก=ณ1ฑก์ ารตัดสินระดับคณุ ภาพ (จากคะแนนรวม) ชว่ งคะแนน ระดบั คุณภาพ 10-12 คะแนน ดีมาก 7-9 คะแนน ดี 4-6 คะแนน พอใช้ 1-3 คะแนน ปรับปรงุ

๓ ชุดการสอนกจิ กรรมแนะแนวเพ่ือพฒั นาทกั ษะชีวติ ด้านการพัฒนาชีวิตส่วนตนและสังคม ของนักเรียนชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยวธิ กี ล่มุ สัมพนั ธ์รว่ มกับเทคนิคการใช้คำถาม R-C-A เรอื่ ง สื่อออนไลน์ กิจกรรม สงั คมออนไลน์ นำไปสู่การฆา่ ตวั ตาย

72 ชดุ การสอนกิจกรรมแนะแนวเพอ่ื พฒั นาทักษะชวี ิต ด้านการพฒั นาชวี ติ ส่วนตนและสงั คม ของนักเรยี นชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 3 โดยวิธกี ลุ่มสัมพนั ธ์ร่วมกบั เทคนิคการใช้คำถาม R-C-A เรอ่ื ง ส่ือออนไลน์ กิจกรรม สังคมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆา่ ตวั ตาย -------------------------------------------------------------- ชอื่ กิจกรรม สงั คมออนไลน์ นำไปสู่การฆ่าตัวตาย จุดประสงค์ ๑. เพอ่ื ให้นักเรยี นศึกษาสาเหตุทีท่ ำให้ผู้ใช้สอ่ื สงั คมออนไลน์มีความคิดฆ่าตัวตาย ๒. เพอื่ ใหน้ ักเรยี นอธบิ ายวธิ ีปฏบิ ัติตนไม่ตกเปน็ เหยอื่ ของส่อื ท่ีนำไปสู่การคดิ ฆ่าตัวตายได้ ๓. เพ่ือใหน้ ักเรยี นวิเคราะห์ปัญหาและวิธีการป้องกันเพอ่ื ไมน่ ำไปสูก่ ารคดิ ฆ่าตัวตายได้ เทคนคิ 1. การใช้คำถาม R-C-A 2. กระบวนการกลมุ่ ทักษะสำหรับศตวรรษที่ 21 การคดิ วเิ คราะห์ การร่วมมอื องค์ประกอบของทกั ษะชวี ติ องค์ประกอบที่ 2 การคดิ วเิ คราะห์ ตัดสนิ ใจ และแกป้ ญั หาอยา่ งสรา้ งสรรค์ เวลา 1 คาบ สว่ นประกอบในชุดการสอน 1. คำชแ้ี จง 2. คูม่ ือครู 3. คูม่ อื นักเรยี น 4. สือ่ และอุปกรณ์

73 คำชีแ้ จง 1. การเตรยี มตัวของครู 1.1 ก่อนจดั กจิ กรรมครตู อ้ งอา่ นคำชี้แจงในการใช้ชุดการสอนกจิ กรรมแนะแนว คู่มอื ครู คมู่ ือนักเรยี น และทำความเข้าใจให้ดีและสามารถนำไปปฏบิ ัตไิ ดถ้ กู ต้อง 1.2 ครูเตรียมสื่อการเรยี นการสอนให้พร้อมและปฏิบัติตามคูม่ ือ โดยยึดคู่มือครเู ปน็ หลัก ในการดำเนนิ การจัดกิจกรรม 1.3 ครูต้องศึกษาหลกั การจัดกิจกรรมแนะแนวโดยวิธกี ล่มุ สัมพนั ธร์ ว่ มกับเทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A ใหเ้ ขา้ ใจ 2. การจดั กจิ กรรม 2.1 ชุดการสอนกิจกรรมแนะแนวเพื่อพัฒนาทักษะชีวิต ด้านการพัฒนาชีวิตส่วนตนและสังคม ของนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 3 โดยวิธีกลุ่มสัมพันธ์ร่วมกับเทคนิคการใช้คำถาม R-C-A เร่ือง ส่ือออนไลน์ กิจกรรมสังคมออนไลน์นำไปสู่การฆ่าตัวตาย เป็นแนวการสร้างประสบการณ์ทักษะชีวิต และการตอบคำถาม โดยวิธีกลุ่มสัมพนั ธ์ร่วมกับเทคนิคการใช้คำถาม R-C-A คำถามสะท้อน (R) คำถามเชื่อมโยง (C) คำถามปรับใช้ (A) เป็นกิจกรรมหลกั ในการผา่ นจุดประสงค์การเรยี น 2.1.1 ข้นั นำ 2.1.2 ขั้นดำเนนิ กิจกรรมโดยวิธกี ลมุ่ สมั พันธร์ ่วมกับเทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A 2.1.3 ข้ันสรุป 2.2 ใหน้ ักเรยี นมีสว่ นรว่ มในการปฏิบตั กิ จิ กรรมและทำแบบฝกึ ทุกคน 2.3 ให้นกั เรยี นได้ฝึกการอธบิ าย การสะท้อนความคดิ ของตนเอง รับฟังและการสรปุ 2.4 ใหน้ ักเรียนนำเสนอผลงานของตนเอง ของกล่มุ และครอู ธบิ ายเนอ้ื หาเพิ่มเตมิ 2.5 วธิ ีการวดั และประเมินผล (ถอื เกณฑ์การผา่ น ร้อยละ 60) 2.5.1 ดา้ นความรู้ (K) 2.5.2 ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P) 2.5.3 ดา้ นเจตคติ (A) 3. บทบาทครู 3.1 ชี้แจงการเรียนด้วยชุดการสอนกิจกรรมแนะแนวเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิต ด้านการพัฒนาชีวิต ส่วนตนและสังคมของนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยวิธีกลุ่มสัมพันธ์ร่วมกับเทคนิคการใช้คำถาม R-C-A เร่ือง ส่ือออนไลน์ กิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปสู่การฆ่าตัวตาย และตอบคำถามโดยวิธีกลุ่มสัมพันธ์ร่วมกับ เทคนิคการใช้คำถาม R-C-A คำถามสะท้อน (R) คำถามเช่ือมโยง (C) คำถามปรับใช้ (A) เป็นกิจกรรมหลักใน การผา่ นจดุ ประสงค์การเรียนใหน้ ักเรียนเข้าใจ 3.2 นำเสนอกิจกรรมแนะแนวเพื่อพัฒนาทักษะชีวิต ด้านการพัฒนาชีวิตส่วนตนและสังคมของ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยวิธีกลุ่มสัมพันธ์ร่วมกับเทคนิคการใช้คำถาม R-C-A เรื่อง สื่อออนไลน์ กจิ กรรมสังคมออนไลน์ นำไปสู่การฆา่ ตวั ตายและตอบคำถาม R-C-A คำถามสะทอ้ น (R) คำถามเชอ่ื มโยง (C) คำถามปรับใช้ (A) ตามลำดับดงั น้ี

74 3.2.1 ครูใหน้ ักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ขอ้ 3.2.2 ครูนำเข้าสู่กิจกรรม โดยครใู ช้คำถาม “หลังเลกิ เรียน นกั เรียนทำกจิ กรรมอะไรบ้าง” 3.2.3 ครูกระตุน้ ให้นกั เรยี นร่วมสนทนาและแสดงความคดิ เห็น 3.2.4 ครชู ี้แจงจุดประสงค์การเรียนรู้ การทำงานร่วมกันเป็นกล่มุ ของนกั เรยี นและทำความเข้าใจ เกี่ยวกบั การปฏิบัตกิ ิจกรรมใหน้ กั เรยี นทราบ 3.2.5 ครูใหน้ ักเรยี นแบ่งกลุม่ ๆละ 5-6 คน โดยวิธคี ละนักเรียนเกง่ ปานกลาง อ่อน 3.2.6 ครูดำเนนิ การจัดกิจกรรม ตามแผนการจัดกิจกรรมแนะแนว เร่อื ง สือ่ ออนไลน์ กจิ กรรมสังคมออนไลน์ นำไปสู่การฆ่าตัวตาย • ขนั้ นำ - ครูชบู ตั รภาพสญั ลกั ษณ์ของสือ่ ออนไลนต์ ่างๆ แลว้ ใหน้ กั เรยี นบอกช่ือ และประโยชน์ การใช้งานของแต่ละชนิด - ครูสนทนากับนกั เรยี น เก่ยี วกับพฤติกรรมการใช้สอื่ ออนไลนข์ องนกั เรยี น เชน่ ชนดิ ของส่ือออนไลน์ที่นักเรียนชอบ ระยะเวลาและช่วงเวลาในการใชส้ อื่ ออนไลน์ - ครูเลา่ ข่าว “เด็ก 11 ปี ฆ่าตวั ตาย ตกเป็นเหยือ่ โลกไซเบอร์”ให้นกั เรียนรว่ มกนั วเิ คราะห์ถึงพฤตกิ รรมของบคุ คลในขา่ ว - ครูแจกใบความรู้ประกอบการจัดกิจกรรม เรอ่ื ง สังคมออนไลน์ นำไปสูก่ ารฆา่ ตัวตาย ให้นักเรียนคนละ 1 ชดุ - นักเรยี นศึกษาใบความรู้ อภปิ รายรายบคุ คล รายกลมุ่ ระดมความคิด วิเคราะห์ ค้นหาคำตอบ สะทอ้ นความคดิ เช่อื มโยงประสบการณ์ และนำไปปรบั ใช้ • ขน้ั ดำเนนิ กิจกรรม โดยเทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A - ครแู จกแบบฝกึ กจิ กรรม - นกั เรยี นทำแบบฝกึ กิจกรรม คำถาม R-C-A โดยร่วมกันระดมความคิดและ ตอบคำถาม - ครูแจกอปุ กรณ์ทจ่ี ำเปน็ ท่ใี ช้ในการจัดกจิ กรรม - ครูเปิดโอกาสใหน้ กั เรยี นไดม้ โี อกาสปฏิสัมพันธภ์ ายในกลมุ่ ให้ไดข้ ้อสรุปงาน การอภปิ ราย การซักถาม ขอ้ เสนอแนะ แลกเปลี่ยนความคดิ เหน็ ซึ่งกันและกัน - ครูให้คำแนะนำและเป็นทปี่ รึกษานักเรยี นขณะท่ีนักเรียนทำกจิ กรรมและ สอดแทรกคุณธรรมและจรยิ ธรรม ตรวจสอบการปฏิบัติกจิ กรรมตา่ งๆของ นกั เรียน - ครสู ังเกตพฤตกิ รรมนักเรียนในดา้ นความสนใจ ใฝ่รู้ใฝเ่ รียน ม่งุ ม่ันในการทำงาน ความซ่ือสตั ย์ และความรบั ผิดชอบ

75 • ข้นั สรปุ - ครตู รวจสอบความเขา้ ใจของนักเรยี นโดยวธิ ีกลมุ่ สมั พนั ธ์ร่วมกบั เทคนคิ การใช้ คำถาม R-C-A ให้นักเรยี นตอบปากเปล่าและอธิบายเพมิ่ เตมิ - นักเรียนรว่ มกันสรปุ ผลการทำแบบฝกึ กจิ กรรมและสิง่ ท่ีนักเรียนไดจ้ ากการทำ กจิ กรรม • ข้นั ประเมิน - ดา้ นความรู้ การตรวจแบบฝกึ กจิ กรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆ่าตัวตาย - ดา้ นกระบวนการ สังเกต การร่วมอภิปราย และกิจกรรมกลมุ่ - ด้านเจตคติ การสังเกตพฤติกรรม 3.2.7 หลงั การจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ • ครูบันทึกคะแนนการสังเกตพฤติกรรม • ครูบนั ทึกคะแนนลงในแบบฝึกกจิ กรรม • ครูบันทกึ ผลการจดั กจิ กรรม 3.2.8 ครูให้นกั เรยี นทำแบบทดสอบหลังเรยี น จำนวน 10 ขอ้ 3.2.9 ครูให้นักเรียนทำแบบสอบถามความคิดเห็นท่ีมตี ่อชุดการสอนกจิ กรรมแนะแนวเพ่ือ พฒั นาทักษะชวี ิต ดา้ นการพฒั นาชีวิตสว่ นตนและสงั คมของนกั เรยี นชนั้ มธั ยมศึกษาปที ่ี 3 โดยเทคนิค การใช้คำถาม R-C-A เรอ่ื ง สื่อออนไลน์ กจิ กรรมสังคมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆ่าตัวตาย 4. ส่ิงท่ีครูตอ้ งเตรียม 4.1 แบบทดสอบกอ่ นเรียนและหลังเรียน เรอ่ื ง สอ่ื ออนไลน์ กิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆ่า ตัวตาย 4.2 บตั รภาพสัญลักษณ์สอ่ื ออนไลน์ 4.3 ข่าว เรือ่ ง “เด็ก 11 ปี ฆา่ ตัวตาย ตกเป็นเหย่ือโลกไซเบอร์” 4.4 ใบความรู้ เรอ่ื ง ส่อื ออนไลน์ กิจกรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆ่าตวั ตาย 4.5 แบบฝกึ กิจกรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสู่การฆ่าตัวตาย ๔.6 คำถาม R-C-A และแนวการตอบคำถาม ๔.7 แบบประเมนิ การตอบคำถาม R-C-A 4.8 แบบสอบถามความคิดเห็นท่มี ีตอ่ ชดุ การสอนกจิ กรรมแนะแนวเพอื่ พัฒนาทักษะชวี ติ โดยวิธกี ลมุ่ สัมพันธ์ร่วมกบั เทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A 4.9 แบบสังเกตการปฏิบตั ิกิจกรรม

76 คู่มอื ครู สำหรับการดำเนินการจัดกิจกรรมแนะแนวในชุดการสอนกจิ กรรมแนะแนวเพื่อพัฒนาทักษะชวี ิต ด้านการพัฒนาชีวติ ส่วนตนและสังคม ของนักเรยี นช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 3 โดยเทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A เรื่อง ส่ือออนไลน์ กิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปสู่การฆ่าตัวตาย และตอบคำถาม R-C-A คำถามสะท้อน (R) คำถามเชื่อมโยง (C) คำถามปรับใช้ (A) เป็นกิจกรรมหลักในการผ่านจุดประสงค์การเรียน ใช้เวลาเรียน 50 นาที ครูควรศึกษาเพื่อเตรยี มการสอน ดังนี้ 1. สาระสำคัญ การใช้สื่อสังคมออนไลน์ ทำให้มนุษย์เช่ือมโยงถึงกัน ทำความรู้จักกันผ่านระบบอินเทอร์เน็ต ในรูป การให้บริการผ่านเว็บไซต์เช่ือมโยงบุคคลต่อบุคคลไวด้ ้วยกัน โดยเว็บไซต์เหลา่ นจี้ ะมเี น้ือทใี่ ห้บุคคลเข้ามา ทำความรู้จกั กัน มพี ้ืนที่บริการเคร่ืองมือต่างๆ เพื่ออำนวยความสะดวกในการสร้างเครอื ข่าย สร้างเนื้อหา ตามความสนใจของผใู้ ช้และเชอื่ มโยงอินเทอรเ์ นต็ ที่ผู้ใช้คุ้นเคย จนกลายเปน็ ชุมชนท่ผี ใู้ ช้สามารถแชร์ตวั ตน และทุกๆ สิ่งที่สนใจ เช่ือมโยงกับคนด้วยวธิ ีการตา่ งๆ เม่ือเกิดความสนใจสามารถเช่ือมต่อกลับ และเมื่อมี การติดต่อกนั แตผ่ ู้ใช้งานขาดทกั ษะชวี ติ ที่ดี กย็ ่อมท่ีจะเกดิ มีปญั หาตามมาเชน่ กนั ๒. จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ ๑. เพอื่ ให้นักเรยี นศึกษาสาเหตทุ ่ที ำให้ผู้ใช้สอื่ สังคมออนไลน์มคี วามคดิ ฆา่ ตวั ตาย ๒. เพื่อใหน้ ักเรยี นอธบิ ายวิธปี ฏิบตั ติ นไมต่ กเป็นเหย่ือของส่ือท่ีนำไปสกู่ ารคดิ ฆา่ ตวั ตายได้ ๓. เพื่อใหน้ กั เรยี นวเิ คราะห์ปญั หาและวธิ กี ารปอ้ งกันเพ่ือไม่นำไปสู่การคิดฆ่าตัวตายได้ 3. เนอื้ หา องคป์ ระกอบของทักษะชวี ติ สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพ้ืนฐาน (2556:4-5) ได้กำหนดองค์ประกอบของทักษะชีวิต สำคัญที่จะสร้างและพัฒนาเป็นภูมคิ ุ้มกนั ชีวติ ใหแ้ ก่เด็กและเยาวชนในสภาพสังคมและเตรยี มความพร้อม สำหรบั อนาคต ไดแ้ ก่ องคป์ ระกอบที่ 2 การคิดวเิ คราะห์ ตดั สินใจ และแกป้ ญั หาอยา่ งสร้างสรรค์ การคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ หมายถึง การแยกแยะข้อมูล ข่าวสาร ปัญหาและสถานการณ์รอบตัว วิพากษ์วิจารณ์และประเมินสถานการณ์รอบตัวด้วยหลักเหตุผล และข้อมูลที่ถูกต้อง รับรู้ปัญหา สาเหตุของปัญหา หาทางเลือกและตัดสินใจในการแก้ปัญหาในสถานการณ์ ตา่ งๆ อย่างสรา้ งสรรค์ ซึง่ ระบุพฤตกิ รรมทักษะชีวติ ที่คาดหวงั ดังนี้ 1. รู้จกั สังเกต ต้ังคำถาม และแสวงหาคำตอบ 2. วิเคราะหค์ วามน่าเชอื่ ถือของขอ้ มลู ขา่ วสาร 3. ประเมินสถานการณแ์ ละนำไปประยุกต์ใช้ในชวี ติ ประจำวนั ได้ 4. มีความสามารถในการคดิ เช่อื มโยง 5. รจู้ กั วิพากษ์วิจารณ์บนพื้นฐานของขอ้ มูลสารสนเทศทีถ่ ูกตอ้ ง 6. รู้จักวธิ ีการและขน้ั ตอนการตดั สนิ ใจและแก้ไขปัญหาทถ่ี กู ต้อง

77 ยทุ ธวิธีในการฝกึ คือ 1. ใช้เทคนิคตอบคำถาม R-C-A คำถามสะทอ้ น (R) คำถามเชอ่ื มโยง (C) คำถามปรบั ใช้ (A) 2. การคดิ วเิ คราะห์ ตัดสินใจ และการแกป้ ัญหาอย่างสร้างสรรค์ 4. วิธดี ำเนนิ การจัดกจิ กรรม 4.1 ขัน้ ทดสอบกอ่ นเรียน ครใู หน้ ักเรียนทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน เรอ่ื ง สอ่ื ออนไลน์ กจิ กรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสู่การฆ่า ตวั ตาย โดยใชเ้ ทคนิคคำถาม R-C-A จำนวน 10 ข้อ 4.2 ขน้ั นำเข้าสบู่ ทเรียน 4.2.1 ครนู ำเข้าสกู่ ิจกรรม โดยครูใช้คำถาม “หลงั เลกิ เรียน นกั เรียนทำกิจกรรมอะไรบา้ ง” 4.2.2 ครกู ระตุน้ ให้นักเรียนรว่ มสนทนาและแสดงความคดิ เหน็ 4.2.3 ครูช้ีแจงจุดประสงค์การเรียนรู้ การทำงานร่วมกันเป็นกลุ่มของนักเรียนและทำความเข้าใจ เกี่ยวกับการปฏิบัติกิจกรรมใหน้ ักเรยี นทราบ 4.2.4 ครใู หน้ ักเรียนแบง่ กลุม่ ๆละ 5-6 คน โดยวิธคี ละนกั เรยี นเกง่ ปานกลาง ออ่ น ๔.๓ ขน้ั กิจกรรม ขน้ั นำ ๔.๓.๑ ครูชูบัตรภาพสัญลักษณ์ของสื่อออนไลน์ต่างๆ แล้วให้นักเรียนบอกชื่อ และประโยชน์การใช้ งานของแตล่ ะชนดิ 4.3.2 ครูสนทนากับนักเรียน เก่ยี วกับพฤติกรรมการใช้สอื่ ออนไลนข์ องนักเรยี น เช่น ชนดิ ของสื่อ ออนไลน์ทนี่ กั เรยี นชอบ ระยะเวลาและชว่ งเวลาในการใช้สือ่ ออนไลน์ 4.3.3 ครเู ลา่ ขา่ ว “เดก็ 11 ปี ฆา่ ตวั ตาย ตกเป็นเหย่อื โลกไซเบอร์”ใหน้ ักเรียนรว่ มกัน วิเคราะห์ถงึ สาเหตขุ องพฤติกรรมของบุคคลในขา่ ว “เดก็ 11 ปี ฆ่าตัวตาย ตกเปน็ เหยอื่ โลกไซเบอร์” หนูน้อยท่ีตกเป็นเหย่ือโลกไซเบอร์ มีช่ือว่า Tysen Benz เด็กชายวัย 11ปีจากรัฐมิชิแกน ตัดสินใจผูกคอตาย หลังคุย Snapchat กับเพ่ือนท่ีแกล้งปล่อยข่าวว่าแฟนสาวอายุ 13 ปีของไทเซ่น เสียชีวิตแล้ว หลังรับรู้ข่าวเพียง 2 ชั่วโมง ไทเซ่นจึงตัดสินใจท่ีจะฆ่าตัวตาย เจ้าหน้าท่ีทางการแพทย์ ช่วยชีวติ ใหไ้ ทเซ่นกลบั มาหายใจได้ และนำตัวสง่ โรงพยาบาล แตเ่ ขากเ็ สียชวี ิต แม่ของไทเซ่นบอกว่า ลูกชายตกเป็นเหย่ือโลกไซเบอร์ สื่อต่างๆรายงานว่า แฟนสาวใช้บัญชี Snapchat ของคนอื่นเข้ามาคุยกับไทเซ่นเพ่ือบอกข่าว โดยไม่มีใครบอกไทเซ่นว่าข่าวที่ได้รับน้ันเป็น ขา่ วเท็จและเป็นการแกลง้ กันของเพ่ือนๆ ซึ่งแมข่ องไทเซ่นบอกวา่ ลูกชายของเธอเด็กเกินกว่าจะรู้ได้ว่า กำลังถูกแกล้งอยู่ ล่าสุดอัยการรัฐมิชิแกน เผยว่าเด็กสาววัย 13 ปี กำลังถูกตั้งข้อหาในคดีอาญาแล้ว ในข้อหาใชอ้ ปุ กรณก์ ารสอื่ สารท่ผี ดิ จากการวิจัยเม่ือปี 2016 ของAmerican Academy of Pediatrics พบว่าในช่วงไม่กี่ปีท่ีผ่านมา จำนวนวัยรุ่นอเมริกันท่ีฆ่าตัวตายเพ่ิมขึ้นอย่างรวดเร็ว และการใช้อินเตอร์เน็ตมากเกินไปทำให้เกิด ภาวะซึมเศรา้ และมีความคิดท่จี ะฆ่าตวั ตายเพม่ิ มากขนึ้ ...................................................................................................................................................................... อ้างอิงจาก www.newa.ch3thailand.com. 10 เมษายน 2560

78 ๔.๓.4 ครูแจกใบความรู้ประกอบการจัดกิจกรรม เร่ือง ส่ือออนไลน์ กิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปส่กู ารฆ่าตวั ตาย ให้นักเรียนคนละ 1 ชดุ พร้อมอธิบาย 4.3.5 นักเรียนศึกษาใบความรู้ประกอบการจัดกิจกรรม เรือ่ ง ส่อื ออนไลน์ กจิ กรรมสังคมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆา่ ตัวตาย ข้ันเทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A 4.3.6 ครูเริ่มต้นใช้เทคนิคการใช้คำถาม R-C-A เพ่ือให้นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมความคิดเพื่อ วเิ คราะห์ แก้ปญั หา ค้นหาคำตอบ ดงั นี้ คำถามสะท้อน (R) - นักเรียนรู้สึกอย่างไรกับปัญหาการใช้ส่ือสังคมออนไลน์ที่นำไปสู่การฆ่าตัวตายใน กจิ กรรมนี้ คำถามเชอ่ื มโยง (C) - ผ้ทู ต่ี กเปน็ เหยอ่ื ของการใชส้ อ่ื ออนไลนแ์ ล้วคดิ ฆ่าตวั ตาย เกดิ จากสาเหตุใด เพราะอะไร คำถามปรบั ใช้ (A) - ถ้าเพ่ือนของนักเรียนมีปัญหาเก่ียวกับการใช้สื่อออนไลน์ จนมีผลเสียต่อร่างกาย สุขภาพ การเรยี นต่ำ นักเรยี นควรช่วยเหลอื หรอื ไม่ อยา่ งไร 4.3.7 เมื่อนกั เรียนได้รบั ฟงั คำถาม R-C-A แล้ว ครใู ห้ตวั แทนแต่ละกลุม่ ตอบคำถามปากเปล่า และแสดงความคดิ เห็น (ข้อละ ๒–๓ คน) หลังจากน้นั ครูแจกแบบฝึกกิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปส่กู ารฆา่ ตวั ตาย กลุ่มละ ๑ ชุด 4.3.8 นกั เรยี นแต่ละกลุม่ ปฏิบัติกจิ กรรม โดยทำแบบฝึกกจิ กรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสู่การฆา่ ตัวตาย 4.3.9 ครเู ปิดโอกาสให้นกั เรียนได้มีโอกาสปฏสิ มั พันธ์ภายในกล่มุ ใหไ้ ด้ขอ้ สรุปงาน การอภปิ ราย การซกั ถาม ขอ้ เสนอแนะ แลกเปลี่ยนความคดิ เหน็ ซ่งึ กนั และกัน 4.3.10 ครูให้คำแนะนำและเปน็ ท่ปี รกึ ษานกั เรียนขณะทน่ี กั เรยี นทำกจิ กรรมและสอดแทรก คุณธรรมและจริยธรรม ตรวจสอบการปฏบิ ัติกิจกรรมตา่ งๆของนกั เรียน 4.3.11 ครูสงั เกตพฤติกรรมนกั เรยี นในดา้ นความสนใจ ใฝ่รใู้ ฝ่เรียน ม่งุ มน่ั ในการทำงาน ความซือ่ สัตย์ และความรับผดิ ชอบ 4.4 ขัน้ สรปุ และการประเมินกิจกรรม 4.4.1 ครูตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียนโดยวธิ ีกลุม่ สมั พันธ์รว่ มกบั เทคนิคการใช้คำถาม R- C-A ใหน้ ักเรียนตอบปากเปล่าและครอู ธบิ ายเพม่ิ เตมิ - “ประสบการณท์ ่ีนกั เรียนได้รบั ในการร่วมกจิ กรรมวันน้ี คืออะไร” - “นักเรียนจะเชอื่ มโยงกับสง่ิ ท่รี ู้ สิ่งท่ีนักเรยี นเช่อื หรือรสู้ ึกมากอ่ นได้อย่างไร” - “นักเรียนจะนำสิ่งที่ได้เรยี นรู้จากประสบการณ์ไปใช้ได้อยา่ งไร” 4.4.2 ครปู ระเมนิ นกั เรียน ดา้ นความรู้ ดา้ นกระบวนการ ดา้ นเจตคติ ลงในเครื่องมือการวดั และประเมนิ ผลการรว่ มกจิ กรรม - ดา้ นความรู้ โดยวธิ ีการตรวจแบบฝกึ กจิ กรรมสังคมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆ่าตัวตาย - ด้านกระบวนการ โดยวิธกี ารสังเกต การร่วมอภปิ ราย และกิจกรรมกลุม่ - ดา้ นเจตคติ โดยวธิ กี ารสังเกตพฤติกรรม

79 4.4.3 นักเรียนและครูร่วมกันสรปุ ผลการทำแบบฝึกกจิ กรรมและขอ้ คิดได้จากการทำกิจกรรม 4.4.4 ครใู หข้ ้อคิดเรอ่ื ง สงั คมออนไลน์ นำไปส่กู ารฆ่าตวั ตาย 4.5 ขั้นทดสอบหลงั เรยี น 4.5.1 ครใู ห้นักเรยี นทำแบบทดสอบหลังเรียน เร่อื ง ส่อื ออนไลน์ กจิ กรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสู่ การฆา่ ตัวตาย โดยใชเ้ ทคนคิ คำถาม R-C-A จำนวน 10 ขอ้ 4.5.2 ครูให้นักเรียนทำแบบสอบถามความคิดเห็นที่มีต่อชุดการสอนกิจกรรมแนะแนวเพื่อ พฒั นาทักษะชวี ิต ด้านการพัฒนาชีวิตสว่ นตนและสังคม ของนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยวิธกี ล่มุ สมั พันธ์ ร่วมกบั เทคนคิ การใชค้ ำถาม R-C-A ๕. สือ่ – อุปกรณ์ 5.1 แบบทดสอบกอ่ นเรียนและหลังเรยี น เร่อื ง ส่อื ออนไลน์ กิจกรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆา่ ตัวตาย 5.2 บตั รภาพสัญลักษณ์สือ่ ออนไลน์ 5.3 ข่าว เร่ือง “เด็ก 11 ปี ฆา่ ตัวตาย ตกเป็นเหยื่อโลกไซเบอร”์ 5.4 ใบความรู้ เรอ่ื ง สื่อออนไลน์ กจิ กรรมสังคมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆ่าตวั ตาย 5.5 แบบฝกึ กิจกรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสูก่ ารฆ่าตัวตาย 5.6 คำถาม R-C-A และแนวการตอบคำถาม 5.7 แบบประเมินการตอบคำถาม R-C-A 5.8 แบบสอบถามความคดิ เหน็ ทมี่ ตี ่อชุดการสอนกจิ กรรมแนะแนวเพอ่ื พัฒนาทกั ษะชวี ติ โดยวิธีกลุม่ สมั พนั ธ์ร่วมกบั เทคนิคการใช้คำถาม R-C-A 5.9 แบบสังเกตการปฏิบัติกิจกรรม 6. การประเมนิ ผล วิธวี ดั เครอ่ื งมอื วัด เกณฑ์การประเมนิ 1. สังเกตการปฏบิ ตั ิกิจกรรม 1. แบบสังเกตการปฏิบัติกจิ กรรม 1. พฤตกิ รรมการปฏิบัติกิจกรรม 2. ตรวจผลงานแบบฝกึ 2. แบบฝึกกิจกรรม R-C-A ตง้ั แตร่ ะดบั ดีขน้ึ ไป กจิ กรรม R-C-A 3. แบบทดสอบกอ่ นเรียนหลังเรียน 2. ไดค้ ะแนนจากการทำแบบฝกึ 3. ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียน ร้อยละ 60 ขึน้ ไป และหลงั เรียน 3. ไดค้ ะแนนจากการทำ แบบทดสอบร้อยละ 60ข้นึ ไป

80 คำอธบิ ายเพม่ิ เตมิ เกี่ยวกบั เทคนิคการใชค้ ำถาม R-C-A เพอื่ พฒั นาทกั ษะชีวติ คำถาม R-C-A เป็นคำถามที่สะท้อนประสบการณ์ของผู้เรียน มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อดึงประสบการณ์ ที่เก่ียวกับทักษะชีวิตของบุคคลน้ันออกมา การทำกิจกรรมแล้วมีการต้ังคำถาม R-C-A ร่วมด้วย จะทำให้ เด็กเข้าถึงบทเรียนมากขึ้น แล้วสามารถนำไปเช่ือมโยงกับเหตุการณ์หรือสงิ่ ต่างๆ ท่ีผา่ นมา รวมถงึ การนำ ประสบการณ์ต่างๆ เหล่านั้นไปปรับใช้ในอนาคต (คู่มือทักษะชีวิต.มมป.:15) ซึ่งกระบวนการเรียนรู้รูปแบบน้ี สนับสนุนให้เกิดความร่วมมือและการมีส่วนร่วม นอกจากนย้ี ังช่วยพัฒนาทักษะในการคิด เช่น การคดิ วิเคราะห์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ การเจรจาและการสังเคราะห์ การใช้คำถาม R-C-A จะทำให้นักเรียนผ่านการประมวล ผลประสบการณ์ 3 ขั้นตอน ดงั ตารางต่อไปนี้ ขั้นตอนในวงจร สง่ิ ทน่ี กั เรียนพิจารณา เกดิ อะไรขึน้ กับประสบการณ์ คำถามสะทอ้ น นักเรยี นจะนกึ ถึงประสบการณ์ที่ (Reflect : R) “ประสบการณ์ทไ่ี ดร้ ับคืออะไร” ได้รบั และทำให้มนั ชดั เจนข้นึ โดย “ร้สู กึ อย่างไร” “เห็นอะไร” ประสบการณท์ เ่ี พ่งิ เกดิ ข้นึ จะถูก คำถามเชื่อมโยง “ความสัมพนั ธร์ ูปแบบใดทีไ่ ดม้ ีสว่ นรว่ มกับ สง่ เข้าสกู่ ระบวนการจดั เรยี งลำดับ (Connect : C) ประสบการณ”์ การจดั ลำดบั ของประสบการณ์ ยงั คงดำเนินตอ่ ไป และ คำถามปรบั ใช้ “ประสบการณค์ ร้งั นี้สมั พันธก์ บั ประสบการณ์ ประสบการณต์ า่ งๆท่นี ักเรียนมี (Apply : A) กอ่ นหน้าน้อี ย่างไร” จะถกู เชอ่ื มโยงเข้าด้วยกัน “จะเชอ่ื มโยงกับสง่ิ ท่รี ู้ เชือ่ หรือร้สู ึกมาก่อนได้ อยา่ งไร” การเรยี นร้ถู กู ถ่ายทอดและ “มันสรา้ งความชดั เจนหรือขยายขอบเขตมมุ มอง ถูกนำไปปรับใชก้ ับสถานการณ์ หรอื ไม่” ตา่ งๆ “มนั ท้าทายหรอื หักล้างมมุ มองหรือไม”่ “จะนำส่ิงทไ่ี ด้เรยี นรู้จากประสบการณไ์ ปใช้ได้ อยา่ งไร” “สามารถนำประสบการณด์ งั กล่าวไปปรับใช้กับ สถานการณท์ ี่คล้ายคลงึ กนั หรอื แตกตา่ งกนั อย่างไร” “สามารถนำการเรยี นรู้ใหม่นไ้ี ปใชเ้ พ่อื ให้เกดิ ประโยชนก์ ับตนเอง ผ้อู น่ื และชมุ ชนของตนเอง ได้อยา่ งไร”

81 คู่มือนกั เรยี น สำหรับการดำเนินการจัดกิจกรรมแนะแนวชุดการสอนกิจกรรมแนะแนวเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิต ด้านการพัฒนาชีวิตส่วนตนและสังคม ของนักเรียนชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี ๓ โดยเทคนิคการใช้คำถาม R-C-A เรื่อง ส่ือออนไลน์ กิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปสู่การฆ่าตัวตาย และตอบคำถาม R-C-A คำถามสะท้อน (R) คำถามเชื่อมโยง (C) คำถามปรับใช้ (A) เป็นกิจกรรมหลักในการผ่านจุดประสงค์การเรียน ใช้เวลาเรียน ๕๐นาที สำหรับนักเรยี น เพือ่ การเตรยี มตัวดังน้ี 1. นกั เรียนทำแบบทดสอบกอ่ นเรยี น เรอ่ื ง ส่อื ออนไลน์ กิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปส่กู ารฆา่ ตวั ตาย 2. นกั เรียนสนทนาและวเิ คราะหพ์ ฤตกิ รรมการใช้ส่ือออนไลน์ของนักเรยี นและวเิ คราะหข์ ่าว 3. นักเรยี นแบ่งกลมุ่ ออกเปน็ กลมุ่ ๆละ 5-6 คน 4. นกั เรยี นศึกษาใบความรู้ เรอ่ื ง สงั คมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆา่ ตวั ตาย 5. นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม แบบฝึกกิจกรรม เรื่อง ส่ือออนไลน์ กิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปสู่ การฆ่าตัวตาย โดยตอบคำถามและทำกิจกรรมกลุ่ม ฝึกการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา ทกั ษะ การคดิ เชื่อมโยง ข้นั ตอนการตดั สินใจ และการแกป้ ัญหาท่ีถูกตอ้ ง 6. นักเรียนรวบรวมความคิดของกลุ่ม นำเสนอ รว่ มอภปิ รายกับเพ่ือนต่างกลุ่มจากการตอบ คำถามสะทอ้ น (R) คำถามเชือ่ มโยง (C) คำถามปรับใช้ (A) เร่ือง สือ่ ออนไลน์ กิจกรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสู่การฆ่าตัวตาย 7. นกั เรยี นร่วมกนั สรปุ ผลการทำแบบฝกึ และส่ิงทนี่ กั เรียนได้จากการทำกิจกรรม และการตอบ คำถาม R-C-A ๘. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรยี น เรอื่ ง สอ่ื ออนไลน์ กจิ กรรมสังคมออนไลน์ นำไปสู่การฆา่ ตวั ตาย ๙. นกั เรียนทำแบบสอบถามความคิดเหน็ ท่มี ีต่อการเรยี นโดยใชช้ ดุ การสอนกจิ กรรมแนะแนวเพ่อื พัฒนาทกั ษะชีวิต ด้านการพฒั นาชีวติ สว่ นตนและสงั คมของนักเรียนชัน้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 3 โดยวิธีกลุ่มสัมพันธ์รว่ มกับเทคนิคการใชค้ ำถาม R-C-A เร่อื ง สื่อออนไลน์ กจิ กรรมสังคมออนไลน์ นำไปสู่การฆา่ ตวั ตาย

82 แบบทดสอบก่อนเรยี น ชดุ การสอนกิจกรรมแนะแนวเพ่ือพัฒนาทกั ษะชวี ิต ด้านการพัฒนาชีวิตส่วนตนและสังคม ของนกั เรียนช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ 3 โดยวธิ ีกลุม่ สมั พนั ธร์ ว่ มกับเทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A เรื่อง ส่ือออนไลน์ กิจกรรม สงั คมออนไลน์ นำไปสูก่ ารฆา่ ตวั ตาย .................................................................................................................................... คำชีแ้ จง 1. ให้นกั เรยี นทำเครือ่ งหมาย X ทับข้อท่ถี กู ตอ้ งทีส่ ดุ เพยี งขอ้ เดยี วในกระดาษคำตอบ 2. แบบทดสอบมที ง้ั หมด 10 ขอ้ คะแนนเต็ม 10 คะแนน ๑. ผทู้ คี่ ิดฆ่าตวั ตายจากการใช้สังคมออนไลน์ ส่วนใหญเ่ กดิ จากความบกพร่องทางดา้ นใด ก. มีอาการทางจิตเวช ข. สมาธิสั้น ค. ซึมเศรา้ ง. สมองเสือ่ ม ๒. ขอ้ ใดไมใ่ ช่อาการทางจติ เวชหรอื อาการซมึ เศรา้ จากเฟสบุ๊ค ก. มกั เปรยี บเทยี บระดบั คณุ ภาพชวี ิตของตนเองกบั เพอ่ื นๆเสมอๆ ข. มกั ชอบเปลยี่ นโปรไฟสข์ องตนเองอยู่เสมอๆ ค. มกั ชอบโฟสตข์ อ้ ความต่างๆ เชน่ ข้อความขำขัน ง. มคี วามเข้าใจเปน็ อยา่ งดีกับความจริงทเี่ ปน็ ความสุขเพื่อนๆ ๓. สาเหตุแรกท่สี ่งผลให้วัยรุน่ คิดฆา่ ตวั ตาย คอื อะไร ก. พฤตกิ รรมการเลยี นแบบ ข. ขาดการยับยงั้ ช่งั ใจ ค. ขาดความสามารถในการแกป้ ญั หา ง. ความเครยี ดทางด้านอารมณ์ ๔. การใช้สอ่ื ออนไลนช์ นิดใดทำให้วยั รุ่นคิดฆ่าตวั ตายมากที่สุด ก. การเล่นเฟสบคุ๊ ข. การเล่นเกมออนไลน์ ค. การพูดคุยออนไลนผ์ ่านอินเตอร์เน็ต (Chat) ง. การเล่นไลน์

83 ๕. ข้อใดไม่ใช่ เนือ้ หาทเ่ี ผยแพรท่ างสอื่ ออนไลน์ในดา้ นลบ ก. การถ่ายทอดสดการแขง่ ขันกฬี าฟตุ บอล ข. การถ่ายทอดสดแสดงการฆา่ ตวั ตาย ค. การแสดงออกการใช้ความรุนแรง ง. การทำรา้ ยตนเอง ๖. ข้อใดเป็นสาเหตุทำใหว้ ัยรนุ่ ท่ีใชส้ ่อื ออนไลน์ คดิ จะฆา่ ตัวตาย ก. การถูกวิพากษว์ ิจารณท์ างเฟสบุ๊ค ข. ไมไ่ ด้รับความช่นื ชมด้วยการกดไลค์ (like) ค. ผเู้ ผยแพร่ข้อมูลเป็นโรคจติ ง. เป็นไปได้ทุกข้อท่ีกลา่ วมา ๗. ข้อใดเป็นขอ้ ดีทผ่ี ู้ปกครองมสี ่วนร่วมในการเลน่ ส่ือออนไลน์ของลกู ก. มสี ่วนรว่ มแสดงความคดิ เหน็ เช่น กดไลค์ (like) เพอ่ื การยอมรบั ข. ผู้ปกครองควบคุมเดก็ อย่างใกลช้ ิด ค. การควบคมุ เวลาในการเล่นสอื่ ออนไลน์ ง. คอยสงั เกตว่าเดก็ สนใจด้านเดียวกบั ตนหรือไม่ ๘. ใครคือผู้ทจี่ ะดแู ลและปอ้ งกนั การคดิ ฆา่ ตวั ตายของวัยรุ่นไดด้ ีท่สี ุด ก. โรงเรยี น ข. ครอบครวั ค. นักสังคมสงเคราะห์ ง. ตำรวจ ๙. ขอ้ ใดไม่ใช่สาเหตุของการตดิ สอ่ื ออนไลน์ ก. ปว่ ยเปน็ โรคซึมเศรา้ ข. สมาธิสัน้ โทรศพั ทงค์ม.. ือบสถังา้ ือคดมารกาม้ หตนดิ ลา้ ะคร ๑๐. “สงั คมกม้ หนา้ ”หมายถงึ ผตู้ ิดสื่อออนไลน์ประเภทใด ก. คอมพิวเตอร์ ข. แท็บเล็ต ค. สมาร์ทโฟน ง. โทรศพั ท์มือถือ

84 ช่ือ.......................................................นามสกลุ ..................................เลขท่ี.......... กระดาษคำตอบแบบทดสอบก่อนเรยี น ชดุ การสอนกจิ กรรมแนะแนวเพื่อพัฒนาทักษะชวี ิต ดา้ นการพัฒนาชวี ิตสว่ นตนและสงั คม ของนักเรียนชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี 3 โดยวิธกี ลุ่มสมั พนั ธ์ร่วมกบั เทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A เร่ือง ส่อื ออนไลน์ กิจกรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสูก่ ารฆ่าตวั ตาย ข้อท่ี ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 คะแนนกอ่ นเรียน คะแนนเต็ม 10 คะแนนท่ีได้

85 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น ชุดการสอนกจิ กรรมแนะแนวเพ่อื พัฒนาทักษะชีวิต ดา้ นการพัฒนาชวี ิตสว่ นตนและสงั คม ของนกั เรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3 โดยวิธีกลุ่มสมั พันธ์รว่ มกบั เทคนิคการใชค้ ำถาม R-C-A เรอ่ื ง สือ่ ออนไลน์ กิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปส่กู ารฆ่าตวั ตาย ข้อ 1 ก ขอ้ 6 ง ข้อ 2 ง ขอ้ 7 ค ขอ้ 3 ค ขอ้ 8 ข ขอ้ 4 ก ขอ้ 9 ค ขอ้ 5 ก ขอ้ 10 ค

86 ใบความรู้ สงั คมออนไลน์ นำไปสู่การฆ่าตัวตาย สอ่ื สงั คมออนไลน์กับการฆ่าตวั ตาย เป็นท่ีรู้กันดีว่าในยุคปัจจุบันส่ือสังคมออนไลน์ได้เข้ามามีบทบาทต่อชีวิตประจำวัน คอ่ นข้างมาก และส่ือดังกลา่ วกเ็ ปรียบเสมือนดาบสองคมทีม่ ีทง้ั ดา้ นบวกและด้านลบ อยา่ งใน กรณที ีม่ ีการเผยแพร่เนื้อหาแสดงออกถึงความรุนแรง เชน่ การทำร้ายตัวเอง ทำรา้ ยผู้อืน่ หรือ การถ่ายทอดสดแสดงการฆ่าตัวตาย ล้วนเป็นปัญหาที่ควรได้รบั การแก้ไข และแพทย์ระบุว่า การเผยแพร่ข้อความหรือเนื้อหาที่เก่ียวข้องกับความรุนแรงรวมถึงการฆ่าตัวตาย ส่งผลโดยตรง ในเร่ืองของการเรียนรู้ในสังคม โดยเฉพาะอิทธิพลท่ีมีต่อเด็กและวัยรุ่นท่ียังรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ไม่มีทักษะการแก้ไขปัญหาท่ีดี อาจมีการเลียนแบบพฤติกรรมได้ เนื่องจากคิดว่าเป็นการแก้ปัญหา ท่ีดีทส่ี ุด ปัจจุบัน “ปญั หาการพยายามฆา่ ตวั ตาย” นบั เปน็ ปัญหาสังคมทีเ่ กิดขนึ้ บ่อยๆ และยงั พบว่ามวี ัยรุน่ มกี ารพยายามฆา่ ตวั ตายเพมิ่ มากขน้ึ ซึ่งจากข้อมลู ปี 2559 ประเทศไทยมีอัตราผู้ฆ่าตัวตายสำเร็จ อยู่ที่ 6.35 ต่อประชากรแสนคน แต่ท้ังนี้เร่ืองของการฆ่า ตัวตายกต็ ้องมปี จั จัยหลายอย่างรว่ มด้วย นอกเหนือจากการเลยี นแบบพฤตกิ รรมตามเน้อื หา ท่ีเผยแพร่ในส่ือสังคมออนไลน์โดยปัญหาท่ีเกิดมากท่ีสุดมักเกิดกับวัยรุ่นโดยเฉพาะเนื่องจาก ความสามารถของสมองสว่ นทีเ่ กี่ยวขอ้ งกับการยับย้ัง ชง่ั ใจยงั พัฒนาได้ไม่เทา่ กับด้านของอารมณ์ ทำใหข้ าด ความสามารถในการจดั การกบั ปัญหาท่ีเกดิ ข้ึน และ การใช้สื่อสังคมออนไลน์ก็มีสว่ นต่อการแสดงออก ทางพฤติกรรมคอ่ นขา้ งมาก

87 สาเหตขุ องการพยายามฆา่ ตวั ตายในวยั รุ่น • เกดิ จากภาวะโรคซึมเศร้า ส่งผลใหท้ ำร้ายตัวเองและไม่อยากมชี ีวติ อยู่ • ปรบั ตัวไม่เก่ง จงึ ประชดชีวิตด้วยการฆา่ ตวั ตายเพอ่ื หนีปัญหา • สารเสพติด • กลุ่มทม่ี อี าการทางจิต เช่น หูแวว่ เห็นภาพหลอน ทำใหท้ ำร้ายตวั เองไดเ้ ชน่ กนั นอกจากนนั้ อาจเกดิ จากการเหน็ ตวั อย่าง เช่น เหน็ เพ่ือนแกป้ ญั หาดว้ ยวิธีนี้ก็ ทำใหเ้ ขาทำตาม และเนอ่ื งจากในปัจจุบนั ส่ือในสังคมมันแพร่ไปอยา่ งรวดเรว็ เม่อื มีขา่ วการฆา่ ตวั ตายเกดิ ขน้ึ จึงเหมอื นกับเป็นตวั อยา่ งใหเ้ ดก็ เห็นวา่ การฆา่ ตัวตาย คอื การแกป้ ัญหา แต่เดก็ จะไมท่ ันคิดว่าผลจากการพยายามฆา่ ตวั ตาย ทีม่ าจะกอ่ ให้เกดิ ปัญหาอกี มากมาย สื่อสงั คมออนไลน์กบั อาการทางจติ เวช อีกหนึ่งภาวะท่ีควรทำความรู้จกั ทเ่ี ก่ียวกบั การใชง้ านส่อื สังคมออนไลน์ เรยี กวา่ Facebook Depression Syndrome หรอื ภาวะซึมเศร้าจากเฟสบุ๊ค ซงึ่ มีลกั ษณะ ดังน้ี 1. มีความเข้าใจผดิ เกี่ยวกบั ความเปน็ จรงิ ท่ีเป็นสุขของเพือ่ นๆ ในเฟสบุ๊ค 2. ตกเป็นเหย่ือทางอารมณข์ องกจิ กรรมชวี ติ ประจำวนั ของผู้อ่ืน 3. มักเปรยี บเทยี บระดับคุณภาพชีวิตของตนเองกับเพื่อนๆ อยเู่ สมอ 4. มักเปล่ียนรูปโปรไฟลข์ องตนเองอยู่เสมอเพอื่ เรียกร้องความสนใจ 5. รูส้ กึ กระวนกระวายใจเมอ่ื ไมส่ ามารถเช็คขอ้ ความขา่ วสาร หรือสถานะตวั เองไดเ้ หมือนที่ทำเป็นปกติ 6. มกั อพั เดทสถานะแบบดงึ ดูด หรือโพสต์บทความต่างๆ เช่น ขอ้ ความขำขนั ข้อความแหลมคม

88 สัญญาณอันตรายของโรคซึมเศร้าและการพยายามฆา่ ตวั ตายในวัยร่นุ คนท่ีคิดจะฆา่ ตวั ตายนน้ั มกั จะมอี าการหรอื คำพดู ท่ีบ่งบอกอะไรบางอยา่ ง เช่น พฤตกิ รรมที่เปลีย่ นแปลงไป ซึ่งสงั เกตได้ดงั นี้ 1. มกี ารเปล่ียนแปลงในเรื่องการทานอาหารและการนอนอยา่ งเหน็ ไดช้ ัด (อดอาหาร นอนไมห่ ลับตลอดคืน ฯลฯ) 2. มพี ฤติกรรมรนุ แรงกา้ วรา้ ว ทำลายของหรอื ทำรา้ ยคนอื่นและตัวเอง อย่างไม่มี สาเหตุหรอื เหตุผลมาสนบั สนุน 3. เก็บตวั เงียบ ไม่สุงสิงกับเพ่อื นหรอื คนในครอบครวั เหมือนเคย 4. หนีออกจากบ้าน 5. มีอาการเบอ่ื หนา่ ย ไมม่ ีสมาธิ 6. อาจเรมิ่ หันมาด่ืมเหล้าหรือใชย้ าเสพติด 7. เริ่มไม่ยอมเรียนหรือไมย่ อมทำงานที่ไดร้ ับ มอบหมายจากอาจารย์ หรอื ทำไปอย่างลวกๆ ให้เสร็จๆไป ไมม่ เี หตผุ ลอนั สมควร 8. ไม่ใสใ่ จในการแต่งตวั หรอื หนา้ ตา เหมือนแตก่ อ่ น 9. มีบุคลกิ เปลย่ี นไปอย่างมาก เชน่ จากเดิมเคยเปน็ คนชา่ งคยุ กลบั เกบ็ ตัวเงียบ หรอื เคยเป็นคนอารมณด์ ี ชอบแหย่เพอื่ นฝูงกลบั กลายเปน็ คนอารมณ์ร้อนหงุดหงิด ไมอ่ ยาก ให้ใครมาย่งุ ด้วย 10.บน่ ถงึ อาการเจบ็ ป่วยทไี่ มไ่ ดป้ ่วยจรงิ เช่น ปวดหัวมาก หรือแขนขาไมม่ แี รง รู้สึกชา เจบ็ ไปหมด ฯลฯ 11. มักจะพดู ถึงหรอื ใส่ใจกบั เร่อื งความตายบ่อยๆ เร่ิมมอบของทตี่ นเองรักเปน็ พิเศษหรอื ชอบสะสมไวแ้ กค่ นอ่ืนๆโดยไม่มเี หตุผลอันใด 12. มกั พดู ถงึ หรือบ่นอยากฆา่ ตัวตาย หรือบางคร้ังทำเปน็ พดู เล่น หรือทำเป็น วางแผนว่าจะฆา่ ตวั ตาย ให้คนใกลช้ ิดฟงั เช่น “ถา้ เขาตายไป คนอืน่ ๆคงสบายใจขนึ้ ” ถา้ ขนึ้ ไปบนตึกสูงๆโดดลงมาจะตายไหม” ฯลฯ 13. มีการขูห่ รือพยายามทำร้ายตัวเองหรือพยายามทำการฆ่าตวั ตาย

89 การป้องกัน และลดปญั หาการฆา่ ตัวตายจากสื่อสังคมออนไลน์ 1. อยา่ ทา้ ทาย ไม่สือ่ ความหมายต่างๆ เช่น “ทำเลย” “กล้าทำหรือเปลา่ ” เพราะจะ ยิ่งไปกระตนุ้ ใหเ้ ขาทำ 2. อย่าใชค้ ำพูดเยาะเย้ย เช่น “โง”่ “บา้ ” หรอื ตำหนิอนื่ ๆ เพราะจะย่งิ เพ่ิมความคดิ ทางลบและเพมิ่ โอกาสทำมากขน้ึ 3. อยา่ นิง่ เฉย การนง่ิ เหมอื นเปน็ การสนบั สนนุ ทางอ้อม 4. อย่าส่งข้อความ หรอื เผยแพรภ่ าพการฆ่าตวั ตายและความโศกเศรา้ ของครอบครวั ของผู้เสยี ชวี ิตมากเกินไป เพราะจะกระตนุ้ ใหผ้ ทู้ ค่ี ดิ ฆา่ ตัวตายเกดิ การเลยี นแบบ 1. ควรห้าม หรือขอให้หยุดพฤตกิ รรมทจ่ี ะฆา่ ตัวตาย 2. ควรชวนคยุ ประวิงเวลาให้มีโอกาสทบทวนโดยการถาม ถงึ ความทกุ ข์ รับฟัง และไมป่ ลอ่ ยใหอ้ ย่คู นเดยี ว ให้คิดถงึ คนท่รี กั และเป็นห่วง แนะทางออกอ่ืนๆ 3. ควรติดต่อหาความชว่ ยเหลอื เช่น บคุ คลทีใ่ กล้ชดิ เขา ที่สุดขณะนนั้ วัคซีน 3 ส. ป้องกนั ปญั หาฆา่ ตวั ตาย ส. ที่ 1 คอื การมสี มั พนั ธภาพทีด่ ีตอ่ กัน (Connect) ส. ที่ 2 คอื การส่ือสารท่ีดตี อ่ กัน (Communication) ส. ที่ 3 คอื ใสใ่ จรบั ฟงั (Care) ----------------------------------------------------------------------------------------- อา้ งอิงจาก รศ.พญ.สุวรรณี พุทธิศรี สาขาจิตเวชศาสตร์เด็กและวัยร่นุ ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล. https://thestandard.co/thai-people-try-to-commit-suicide-6-people-per-hour/ https://med.mahidol.ac.thme/article.

90 http://www.komchadluek.net/news/edu-health/213160 แบบฝกึ ประกอบการสอนกิจกรรมแนะแนวเพื่อพฒั นาทกั ษะชวี ิต ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 เร่ือง สอ่ื ออนไลน์ กิจกรรมสงั คมออนไลน์ นำไปสู่การฆา่ ตัวตาย ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- แบบฝึกกิจกรรม สังคมออนไลน์ นำไปส่กู ารฆา่ ตัวตาย โดยเทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A ชอื่ กลุ่ม....................................................ชน้ั ............ รายชื่อสมาชกิ กลมุ่ 1……………………………………….........………………..4………………………………....………………..….. 2………………………………………………….........……..5………………....………………………..………….. 3…………………………………………………….........…..6………………………....…………………..……….. คำชแี้ จง ใหส้ มาชกิ ในกล่มุ ช่วยกันตอบคำถามตอ่ ไปนี้ (๑๐ คะแนน) 1. นกั เรียนรู้สึกอย่างไรกบั ปญั หาการใชส้ อ่ื สงั คมออนไลนท์ น่ี ำไปส่กู ารฆ่าตวั ตายในกจิ กรรมนี้ (๒ คะแนน) .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... 2. ผทู้ ี่ตกเปน็ เหยอ่ื ของการใช้สอ่ื ออนไลนแ์ ลว้ คิดฆ่าตวั ตาย เกดิ จากสาเหตุใด เพราะอะไร (๒ คะแนน) .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

91 ๓. เม่อื นักเรยี นได้รบั ข่าวจากเพื่อนของนักเรียนวา่ มีคนแพร่ภาพสดคดิ จะฆา่ ตัวตาย นกั เรยี น จะบอกกบั เพอื่ นนักเรยี นอยา่ งไร เพราะอะไร (๒ คะแนน) ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... 4. ถ้าเพอื่ นของนักเรียนมีปัญหาเก่ยี วกับการใชส้ ือ่ ออนไลน์ จนมีผลเสยี ตอ่ ร่างกาย สุขภาพ การเรยี นตำ่ นกั เรียนควรชว่ ยเหลอื หรอื ไม่ อยา่ งไร (๒ คะแนน) .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ๕. นกั เรยี นมีวิธไี ม่ตกเป็นเหยอ่ื ของการคิดฆา่ ตัวตายจากการใช้ส่อื ออนไลนไ์ ดอ้ ย่างไร มา ๓ วธิ ี (๒ คะแนน) .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

92 เกณฑก์ ารให้คะแนน แบบฝกึ กิจกรรม สงั คมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆ่าตวั ตาย ข้อ 2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน 1 บอกสิง่ ทไ่ี ด้จากการอา่ น บอกสง่ิ ท่ีได้จากการอ่าน บอกส่ิงทไี่ ด้จากการอ่าน ใบความร/ู้ บอกความรสู้ กึ / ใบความรู/้ บอกความร้สู ึก/ ใบความร/ู้ บอกความรสู้ ึก/ เล่าประสบการณ์ท่เี กี่ยวขอ้ ง เลา่ ประสบการณ์ทเ่ี กยี่ วข้อง เลา่ ประสบการณ์ที่เก่ียวขอ้ ง ไดช้ ัดเจน ตรงประเดน็ ไดแ้ ตไ่ ม่ชัดเจน ตรงประเดน็ ไมไ่ ด้ บางสว่ น 2 บอก/อธบิ าย/เลา่ บอก/อธิบาย/เล่า บอก/อธบิ าย/เล่า ประสบการณไ์ ดช้ ัดเจน ประสบการณไ์ ด้ชดั เจน แต่ ประสบการณ์ไมช่ ัดเจน พร้อมบอกเหตผุ ลประกอบ บอกเหตุผลประกอบไม่ได้ และไม่มเี หตุผลประกอบ ได้ 3 บอก/อธิบาย โดยสามารถ บอก/อธิบาย โดยสามารถ ไม่สามารถบอก/อธบิ าย/ เชือ่ มโยงประสบการณ์เดิม เชอ่ื มโยงประสบการณ์เดมิ เชอ่ื มโยงประสบการณเ์ ดิม กบั ความรูใ้ หม่ได้ชัดเจน กบั ความรู้ใหม่ไดแ้ ต่ไมช่ ัดเจน กบั ความรใู้ หม่ได้ พรอ้ มบอกเหตุผลประกอบ ได้ 4 บอก/อธิบาย โดยสามารถ บอก/อธิบาย โดยสามารถ ไม่สามารถบอก/อธิบาย/ เชื่อมโยงประสบการณเ์ ดิม เชอื่ มโยงประสบการณ์เดมิ เชอ่ื มโยงประสบการณเ์ ดมิ กบั ความรใู้ หมไ่ ดช้ ัดเจน กับความรใู้ หมไ่ ด้ไมค่ ่อยชัด กับความรูใ้ หมไ่ ด้ พรอ้ มบอกเหตุผลประกอบ ชดั เจน บอกเหตผุ ลประกอบ ได้ ไม่ได้ 5 บอก/อธิบาย โดยสามารถ บอก/อธิบาย โดยสามารถ ไม่สามารถบอก/อธิบาย/ เชื่อมโยงประสบการณ์เดมิ เชอ่ื มโยงประสบการณเ์ ดมิ เชอ่ื มโยงประสบการณ์เดมิ กับความร้ใู หม่ไดช้ ดั เจน กบั ความรใู้ หมไ่ ดแ้ ตไ่ ม่ชดั เจน กับความรใู้ หม่ได้ พร้อมบอกเหตผุ ลประกอบ ได้

93 เกณฑก์ ารประเมิน แบบฝึกกิจกรรม สงั คมออนไลน์ นำไปสู่การฆา่ ตวั ตาย โดยเทคนิคการใชค้ ำถาม R-C-A 9 - 10 คะแนน ระดับคณุ ภาพ ดมี าก 6-8 คะแนน ระดบั คณุ ภาพ ดี 3-5 คะแนน ระดบั คุณภาพ พอใช้ 0-2 คะแนน ระดบั คณุ ภาพ ตอ้ งปรับปรงุ เกณฑ์การผา่ น รอ้ ยละ 60 ขึ้นไป (6 คะแนน)

94 แนวคำตอบแบบฝกึ กจิ กรรม โดยเทคนคิ การใช้คำถาม R-C-A คำถาม (ขอ้ ) แนวคำตอบ /พฤตกิ รรมการคดิ 1. นกั เรยี นรู้สึกอยา่ งไรกับปญั หาการใชส้ ื่อ ๑.๑ ได้รบั แรงจงู ใจจากการเลน่ เฟสบุ๊ค สังคมออนไลน์ที่นำไปสกู่ ารฆา่ ตวั ใน การไดร้ ับคอมเมนต์หรอื การกดไลด์ กจิ กรรมน้ี ๑.๒ การเผยแพร่ขอ้ มลู ด้านลบของพวกเปน็ โรคจิต ๑.๓ การไดร้ บั ข้อมูลที่ไม่เหมาะสม 2. ผทู้ ่ีตกเป็นเหยือ่ ของการใช้สอ่ื ออนไลน์ ๒.๑ เกิดจากภาวะโรคซมึ เศรา้ แลว้ คิดฆา่ ตัวตาย เกดิ จากสาเหตุใด ๒.๒ ประชดชีวติ เพราะอะไร ๒.๓ เห็นตวั อยา่ งทางสอื่ ออนไลน์ ๒.๔ เกิดการเลียนแบบ (ดกู ารตอบของนักเรียน) 3. เมอ่ื นกั เรียนได้รับขา่ วจากเพ่ือนของ ๓.๑ มคี นท่ีเป็นโรคจิต บ้าเสพส่ือออนไลน์มากเกินไป นกั เรยี นวา่ มีคนไลดส์ ด คิดที่จะฆา่ ตวั 3.๒ ไม่ควรเอาอย่าง คนท่คี ิดฆา่ ตัวตาย ไมม่ ีทักษะ ตายจะบอกกบั เพ่อื นนักเรียนอย่างไร เพราะอะไร การแก้ปัญหาให้ตนเอง ๓.๓ การฆา่ ตัวตายไม่ใช่ทางออกของการแกป้ ัญหา ก่อนคดิ จะทำอะไรควรปรึกษาผู้ใหญเ่ สียกอ่ น ท่านจะชว่ ยแก้ปญั หาให้ ๓.๔ พวกอยากดงั อย่าไปเอาอยา่ ง 4. ถ้าเพือ่ นของนักเรียนมปี ัญหาเกย่ี วกบั การ 4.1 ควรช่วยเหลือเพื่อนทต่ี ิดส่ือออนไลน์ โดยชกั ชวน ใช้สื่อออนไลน์ จนมีผลเสียต่อรา่ งกาย เพอ่ื นมาเล่นกฬี าแทน สขุ ภาพ การเรยี นต่ำ นักเรยี นควร 4.๒ ปรกึ ษาครปู ระจำชั้นหรอื ครูแนะแนว เพ่อื ให้ครู ชว่ ยเหลอื หรอื ไม่ อยา่ งไร ดำเนินการช่วยเหลอื ๔.๓ แนะนำใหเ้ พอื่ นเลน่ ส่อื ออนไลนเ์ พ่อื ความบนั เทิง มกี ารแบ่งเวลา ที่เคยเล่นนานๆก็คอ่ ยๆลดลง 5. นกั เรียนมีวิธไี ม่ตกเปน็ เหย่ือของการคดิ ฆ่า 5.๑ ปฏบิ ัติตนไมใ่ หเ้ ปน็ โรคซึมเศรา้ จากการเล่น ตัวตายจากการใช้ส่ือออนไลนไ์ ด้อยา่ งไร ๕.๒ ใช้สื่อออนไลน์ท่ีสง่ ผลด้านบวก เลอื กสื่อทเ่ี หมาะสม มา ๓ วิธี กบั การพัฒนา ๕.๓ ขออนุญาตผู้ปกครองเมอ่ื ตอ้ งการใช้สื่อออนไลน์

95 แบบบันทกึ คะแนนแบบฝึกกิจกรรมสังคมออนไลน์ นำไปสกู่ ารฆา่ ตวั ตาย โดยเทคนิคการใช้คำถาม R-C-A ลำดับที่ ช่ือ-สกุล 1 2 ข้อ 45 รวมคะแนน แบบฝกึ 1 (2คะแนน) (2คะแนน) 3 (๒คะแนน) (2คะแนน) 2 กิจกรรม 3 (2คะแนน) (10คะแนน) 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25