เอกสารสรุปเนื้อหาที่ต้องรู้ รายวิชาทักษะการประกอบอาชีพ ระดับประถมศึกษา

1

2 เอกสารสรุปเน้อื หาท่ีตองรู รายวิชาทักษะการประกอบอาชพี ระดับประถมศึกษา รหัส อช11002 หลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 สํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สํานักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธิการ หามจาํ หนาย หนงั สือเรยี นนี้จัดพมิ พด ว ยเงินงบประมาณแผนดนิ เพอื่ การศกึ ษาตลอดชวี ิตสาํ หรับประชาชน ลขิ สิทธ์เิ ปนของสํานักงาน กศน.สํานักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ



สารบัญ 4 คาํ นาํ หนา สารบัญ บทท่ี 1 ทกั ษะในการเขาสูอาชพี 1 กจิ กรรมทา ยบทที่ 1 8 บทท่ี 2 การทาํ แผนธรุ กจิ เพอ่ื การเขาสอู าชีพ 10 กจิ กรรมทา ยบทที่ 2 14 บทที่ 3 การจดั การการผลิตหรือการบรกิ าร 16 กิจกรรมทายบทท่ี 3 22 บทที่ 4 การจดั การการตลาด 24 กจิ กรรมทา ยบทที่ 4 26 บทที่ 5 การขับเคลอ่ื นสรา งธุรกิจเพอื่ เขา สูอาชพี 28 กจิ กรรมทายบทที่ 5 30 บทท่ี 6 โครงการเขาสอู าชพี 31 กิจกรรมทา ยบทที่ 6 33 คณะทํางาน 34

๑ บทที่ 1 ทกั ษะในการเขาสอู าชพี ความจําเปน ในการฝก ทกั ษะอาชพี กระบวนการผลติ กระบวนการตลาด ท่ใี ชน วัตกรรมเทคโนโลยี กระบวนการผลิตกระบวนการตลาดจําเปนตองดาํ เนินกจิ กรรมควบคูกันไปจะผลิตอะไร ตองมีการนําเสนอผลงานหรือช้ินงานจากนั้นจึงมีการสั่งจองสินคาเพื่อผูผลิตจะไดทราบความ ตองการทั้งดา นขนาดคุณภาพปรมิ าณและราคาของสินคาท่ีเปนธรรมเพ่ือผูผลิตท่ีจะไดคํานวณ ตน ทนุ เพือ่ การตกลงในการผลิตสนิ คา นน้ั ตัวอยา งเชน เกษตรกรจะปลกู พืชชนิดหนึ่งเกษตรกรจะตองไปศึกษาหาความรูของพืช ชนิดน้ันอยางถูกตองเร่ืองพันธุที่ตองการของตลาดดินฟาอากาศเปนอยางไรชวงฤดูกาลใด ปรมิ าณผลผลิตตอไรก ารเตรยี มดนิ การปลูกดแู ลรักษาความตอ งการใชปุยหมักเกษตรกรจะตอง คิดคน สูตรปยุ หมักที่พชื ชนดิ นัน้ มีความตอ งการธาตอุ าหารทถี่ ูกตอ งจึงเปนสตู รปุยหมักใหมทําให เกิดเปนนวัตกรรมปุยหมักข้ึนชวงแรกอาจจะใชแรงงานคนในการทําปุยหมักเพราะความ ตอ งการในปรมิ าณไมมากตอมามคี วามตองการปริมาณมากขนึ้ จาํ เปนตองซื้อเครื่องผสมปุยหมัก เครื่องอดั เม็ดปุยหมักการพรวนดนิ จาํ เปนตอ งใชเคร่ืองพรวนดินเพ่ือลดคาแรงงานทําใหมีการใช เทคโนโลยีขึน้ ดังนน้ั กระบวนการผลติ กระบวนการตลาดไมสามารถแยกจากกนั ไดจ ะทําใหผูผลิต สามารถผลิตสนิ คา ไดต ามความตอ งการของตลาด คณุ ธรรมและคณุ สมบตั ทิ ด่ี ขี องผมู ีอาชพี ในกระบวนการผลติ 1. ซื่อสัตยตอ ผูบรโิ ภค 2. รักษาคณุ ภาพของสินคาใหคงท่แี ละปรับปรุงใหดีข้ึน 3. ไมปลอมปนสนิ คา หรอื ปลอมสนิ คา 4. ไมกักตุนสนิ คา 5. ไมเอาเปรียบแรงงาน 6. มคี วามรูความชาํ นาญในอาชพี ของตนเองเปนอยางดี 7. มคี วามรกั ในอาชีพของตนเองเมื่อเกิดปญหาตองไมท อ ถอย 8. มีความเชอื่ ม่ันในตนเองเพ่อื สามารถตัดสนิ ใจไดทันตอ เหตกุ ารณบ างอยา ง 9. มคี วามคดิ รเิ ร่มิ และมีมนษุ ยส ัมพนั ธท่ีดี

๒ ความหมาย ความสาํ คัญของการจดั การอาชพี อาชพี หมายถงึ หนา ทก่ี ารงานที่พึงประสงคตอสังคมและสรางผลตอบแทนที่เปนรายได ตรงตามความตอ งการเพ่ือการดํารงชีวิตโดยเฉพาะอยา งยงิ่ ในปจจบุ นั มกี ารแขง ขนั กันมากอาชีพ ตางๆจําเปนตองมีความรูความสามารถความชํานาญการท้ังภาคทฤษฎีและปฏิบัติผูที่ประสบ ผลสําเร็จในอาชีพของตนเองจะตองมีการคนควาหาความรูจากแหลงเรียนรูตางๆเพ่ือเพิ่มพูน ความรูความสามารถใหส อดคลอ งกับการเปลยี่ นแปลงอยตู ลอดเวลา ปจจัยทจ่ี ะจัดการอาชพี ใหไดผลสําเร็จจาํ เปน ตองมีปจ จัยหลายดา นเชน 1. การหาขอมูลจากเอกสารในแหลงตา งๆ 2. สอื่ วิทยุโทรทศั นห นังสือพมิ พ 3. ศกึ ษาจากแหลงเรียนรใู นอาชพี นั้นๆ 4. พบผูร ูภูมปิ ญ ญาในชุมชน 5. มกี ารทดลองวิเคราะหเพ่อื จัดการอาชพี น้ัน การจัดการหมายถงึ กระบวนการในการบริหารงานโดยการอาศัยบุคคลอื่นทาํ งานเพ่ือให บรรลวุ ัตถุประสงคท ีต่ ้งั ไวอ ยางมีประสิทธภิ าพ การจัดการอาชีพหมายถึงกระบวนการในการจัดกิจกรรมงานอาชีพนับตั้งแตการวาง แผนการจัดองคการการตัดสินใจการสั่งการการควบคุมการติดตามผลเพื่อใหไดผลผลิตหรือ บริการทเ่ี ปน ท่ตี อ งการของลกู คาและไดรบั การยอมรบั จากสังคม การจัดการอาชีพที่สําคัญคือตองรูวาตนเองมีความรูความสามารถความถนัด ชํานาญ การและมคี ุณสมบตั เิ หมาะสมกบั อาชีพนัน้ คณุ ลกั ษณะท่สี ําคญั ในการจัดการอาชพี 1. มีความคิดริเร่ิมสรางสรรคซ่ึงเกิดขึ้นไดหากเราเปนคนชางสังเกตและสามารถ รวบรวมความรูหลายๆดานเขาดวยกันชางคิดรูจักดัดแปลงสิ่งตางๆท่ีเปนสิ่งเกิดขึ้นมาใหมมี ความแปลกใหม นาสนใจ 2. มคี วามเพียรพยายามเปน ลกั ษณะทส่ี าํ คัญมากทีจ่ ะทาํ ใหก ารประกอบอาชีพประสบ ความสําเรจ็ 3. มีความอดทนผูที่อดทนเปนผูท่ีไมยอมแพอะไรงายๆนั่นคือเปนผูที่จะทําอะไรตอง เปาหมายถงึ ความสําเรจ็ ไวลวงหนา ปรารถนาอยางแรงกลาท่ีจะไปถึงเปาหมายที่ตั้งไวตั้งใจและ ปฏบิ ัติจรงิ เมือ่ พบกบั ความลมเหลวกไ็ มยอทอ ฟน ฝาอุปสรรคและนําผลของการลมเหลวมาเปน บทเรยี นและแกไ ขปรบั ปรงุ ใหดขี ้ึน

๓ 4. มีความเช่ือมั่นในตนเอง ในการประกอบอาชีพตองเปนผูมีความเช่ือม่ันในตนเอง กลาทาํ ในส่ิงทคี่ วรทํา 5. มีความรอบรูและทันสมัย ในการประกอบอาชีพตองเปนผูท่ีมีความรอบรูโดยการ ตดิ ตามขาวสารและแสวงหาความรอู ยเู สมอ 6. สามารถส่ือสารไดดีมปี ระสิทธภิ าพเพราะการส่ือสารมีความสําคัญตอการเขาใจใน การติดตอซ่ึงกันและกันการส่ือสารที่มีคุณภาพจะนําไปสูการยอมรับและปฏิบัติตามความ คาดหวงั ของผูสง สารในทางตรงขา มหากการสื่อสารบกพรองก็จะเกิดการปฏิบัติในสิ่งท่ีผูสงสาร ไมตองการได 7. มีมนษุ ยสมั พันธท่ดี ีซึ่งเปนคณุ ลักษณะทส่ี ําคญั อกี ประการหน่ึงของผูประกอบอาชีพ การมีมนุษยสัมพันธทําใหลูกคาสนใจที่จะคาขายดวยหรือทําธุรกิจรวมกันรวมไปถึงผูรวมงาน เต็มใจท่ีจะทํางานดวยการมีมนุษยสัมพันธจึงเปนโอกาสท่ีจะทําใหการประกอบอาชีพมี ความสําเร็จมากย่งิ ขึ้น 8. กลาเส่ียงอยางมีเหตุผลผูประกอบอาชีพโดยเฉพาะผูลงทุนประกอบอาชีพของ ตนเองตองกลาท่ีจะตัดสินใจลงทุนกลาตัดสินใจในการทํางานกลาเสี่ยงแตจะเปนการเสี่ยง โดยศกึ ษาขอ มลู อยางรอบคอบแลว 9. ความซ่ือสตั ยการประกอบอาชพี ทุกอยางจะตอ งทําดวยความซ่อื สัตยส จุ ริตเพอื่ จะได เปนท่เี ช่อื ใจแกลกู คา หรอื ผูทม่ี าติดตอธรุ กจิ 10. ความรับผิดชอบการประกอบอาชีพจําเปนอยางยิ่งท่ีจะตองมีความรับผิดชอบ ทัง้ กบั ลูกคา สังคมและสภาพแวดลอ มซึง่ กห็ มายถงึ การมคี ณุ ธรรมนน่ั เอง ความสาํ คญั ของการจดั การอาชพี มดี งั น้ี 1. มีรายไดท่ีสามารถตอบสนองความตองการเพ่ือการดํารงชีวิตของตนเองและ ครอบครัว 2. อยใู นสังคมไดเ มื่อมอี าชีพท่ีดแี ละสจุ ริตทาํ ใหส ังคมยกยอ งและใหเกียรติสามารถสราง ประโยชนใหก บั ครอบครวั และสังคมได 3. มีเวลาในการทํางานอยา งเตม็ ท่ีการมีอาชีพท่ดี ีและสจุ ริตเปนการใชเ วลาทีต่ นเองมีอยู ใหเกิดประโยชนม ากที่สดุ 4. เศรษฐกิจของประเทศดีขึ้นเมื่อคนมีอาชีพที่สุจริตทําใหเกิดรายไดจึงเปนสวนสําคัญ ในการพฒั นาประเทศสงผลทําใหร ายไดเฉล่ียของประชากรสูงขน้ึ 5. มคี ุณภาพชวี ติ ดขี นึ้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

๔ ประเภทของอาชพี อาชพี มีอยหู ลากหลายประเภทและมีลกั ษณะงานทแ่ี ตกตางกันการเลอื กอาชีพข้ึนอยูกับ ความชอบของแตละบุคคลโอกาสและความชํานาญในอาชีพนั้นๆโดยสามารถจําแนกอาชีพ ประเภทตา งๆดงั น้ี 1. ดา นการผลิตมคี วามหลากหลายในการผลิตของอาชีพน้ันๆมีวิธีการดําเนินการของ แตล ะอาชพี แตกตา งกนั อาจเปน เจาของกจิ การหรือลูกจางโดยแบงไดดงั นี้ 1.1 ผูขายทอ่ี าจจะเปนผูผลิตสินคาหรือเปนผูท่ีไปรับวัตถุดิบจากแหลงผลิตมา ประกอบเปนสนิ คา ขนึ้ มา 1.2 ผูขายท่ีเปนคนกลางขายสินคาคือคนท่ีมีเงินทุนที่สามารถเปนผูซื้อสินคา หรอื ผลผลิตสวนใหญจ ะเปน ดานการเกษตรเพอ่ื จําหนายผลผลิตสงใหพ อคาตอ ไป 2. ดานการบริการเปนอาชีพที่มีความตองการของตลาดแรงงานสูงเน่ืองจากสภาวะ ความเปล่ียนแปลงของโลกปจจุบันที่มีการแขงขันกันตลอดเวลาทําใหบุคคลมีโอกาสและเวลา ใหกับครอบครัวนอยลงการประกอบอาชีพในการใหบริการจึงเขามาทดแทนการประกอบ กิจกรรมตางๆในชีวิตประจําวันนอกจากนี้อาชีพดานบริการยังใชเงินลงทุนนอยแตได คา ตอบแทนสูงและเปนอาชพี ที่สุจรติ เปนท่ียอมรับของสงั คม 3. งานรับราชการและรฐั วสิ าหกจิ เปนอาชีพที่มีความมั่นคงและสรางรายไดสม่ําเสมอ ตลอดไปหากผปู ระกอบอาชีพรูจักใชจายอยางประหยัดก็สามารถดํารงชีวิตอยูไดขอสําคัญตอง ซ่ือสตั ยร บั ผิดชอบตออาชีพและรักอาชีพของตนเองไมกอใหเกิดความเส่ือมเสียตอหนวยงานที่ ตนเองสังกดั อยอู าชีพเหลานีไ้ ดแกค รทู หารตาํ รวจพยาบาลแพทยแ ละขาราชการอืน่ ๆท่ีทํางานใน กระทรวงทบวงและกรมตา งๆที่เปน หนว ยงานราชการโดยรับคาตอบแทนเปนเงินเดือนที่ไดจาก การชําระภาษีของประชาชนโดยถือวาเปนเงินของแผนดินดังน้ันขาราชการทุกคนจึงมีหนาท่ี ปฏิบัติงานเพื่อสนองนโยบายของรัฐบาลและบริการประชาชนดวยความเต็มใจเพื่อการศึกษา พัฒนาบรหิ ารและคุมครองปองกนั ประเทศชาติ แหลงเรยี นรแู ละสถานทฝ่ี ก อบรม แหลงเรียนรูหมายถึงแหลงขอมูลขาวสารสารสนเทศและประสบการณท่ีสนับสนุน สงเสริมใหผ ูเรยี นใฝเรยี นใฝร แู สวงหาความรแู ละเรียนรูดวยตนเองตามอัธยาศัยอยางกวางขวาง และตอเนื่องเพอื่ เสริมสรางใหผูเรียนเกิดกระบวนการเรียนรูและเปนบุคคลแหงการเรียนรูการ เรียนรูท่เี นนผเู รยี นเปนศนู ยกลางเปน แนวคิดที่มงุ เนน การเรยี นรูของผูเรยี น

๕ ความสําคัญของแหลงเรียนรู 1. เปน แหลงเสริมสรา งจินตนาการและความคดิ ริเร่ิมสรา งสรรค 2. เปน แหลง ศึกษาตามอธั ยาศยั 3. เปนแหลงเรยี นรตู ลอดชวี ติ 4. เปนแหลงสรางความรูความคิดวิชาการและประสบการณ 5. เปนแหลงปลูกฝงคานิยมรักการอานและแหลงศึกษาคนควาแสวงหาความรูดวย ตนเอง 6. เปน แหลง สรางความคิดเกิดอาชพี ใหมสคู วามเปน สากล 7. เปน แหลง เสรมิ ประสบการณต รง 8. เปนแหลงสงเสริมมิตรภาพความสัมพันธระหวางคนในชุมชนหรือผูเปนภูมิปญญา ทองถ่ิน ประเภทของแหลง เรยี นรู แหลง เรียนรมู ีทัง้ ภายในและภายนอกชุมชนซึ่งแหลงเรียนรูเหลานี้สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทคอื แหลงเรยี นรูท ่ีมีอยูแ ลวตามธรรมชาติและทีม่ นุษยส รางขึ้น 1. แหลงเรียนรูท่ีมีอยูแลวตามธรรมชาติเชนบรรยากาศสิ่งแวดลอมปรากฏการณ ธรรมชาตสิ ่ิงมีชีวิตปาภเู ขาแหลง น้ําทะเลสัตวและพืชตา งๆฯลฯ 2. แหลงเรียนรูท่ีมนุษยสรางขึ้นเชนชุมชนวิถีชีวิตอาชีพภูมิปญญาประเพณีวัฒนธรรม สถาบันโบราณสถาน สถานที่สําคัญสถานประกอบการหองสมุดโรงเรียนหองสมุดเคล่ือนที่ หองเรียนหองปฏิบัติการตางๆหองโสตทัศนศึกษาหองมัลติมีเดียเว็บไซตหองอินเทอรเน็ต หองเรียนสีเขียวพิพิธภัณฑสวนพฤกษศาสตรสวนสุขภาพสวนหินสวนสมุนไพรสวนวรรณคดี สวนหยอ มสวนผเี สอ้ื บอ เลี้ยงปลาเรือนเพาะชําฯลฯ การวางแผนในการฝก ทกั ษะอาชพี ความรูและทกั ษะท่ตี อ งฝกอาชพี โดยการกาํ หนดส่งิ ตา งๆ ดังน้ี ผูเ รียนจะตองคาํ นึงถงึ ตวั เองกอ นวามีความชอบนิสัยความถนัดสภาพทางสังคมเปนตนที่ จะทําใหตวั เองประสบผลสาํ เรจ็ ในอาชีพนน้ั ๆแยกการวางแผนการฝก อาชพี ดงั นี้ 1. ศึกษาเกย่ี วกับอาชีพตางๆการศึกษาหาความรใู นอาชพี ตางๆจะทาํ ใหไ ดร วู า ตนเองมี ความสนใจในอาชีพอะไรมีใจรักงานดานใดมีความถนัดดานใดผูเรียนจะไดฝกปฏิบัติงานนั้นๆ ซึ่งจะทําใหเกิดความรูความเขาใจและมีทกั ษะการปฏบิ ัติในอาชีพน้นั ได 2. สรา งลักษณะนสิ ยั ในการทํางานคือมคี วามกระตอื รือรน ขยนั ขันแขง็ มคี วามอดทนใน การทาํ งานและทาํ งานรวมกับผูอ่ืนไดเมื่อผูเรียนทราบวาคนท่ีประกอบอาชีพตองมีนิสัยเหลานี้ ผเู รยี นจะไดฝ กตนเองในขณะทยี่ ังเรียนอยจู ะทาํ ใหนสิ ยั เหลา นต้ี ิดตวั ผูเ รยี นตลอดไป

๖ 3. การฝกปฏิบัติงานตางๆหรือทดลองทํางานชวยใหผูเรียนสามารถนําส่ิงที่ผูเรียน ปฏิบัติและฝก ฝนไปประกอบอาชพี ในอนาคตไดแ ละผเู รยี นควรทจี่ ะฝกงานหลายๆงานเพื่อจะได รวู าเราชอบและสนใจงานดา นไหนและเปนการเตรยี มตวั ท่ีจะประกอบอาชพี ดวย 4. การฝก วางแผนการทาํ งานเปนสง่ิ จาํ เปนสําหรับการทํางานทุกอยางมีการกลาวกัน โดยทัว่ ไปวา “การวางแผนการทํางานทด่ี เี หมือนกบั ทาํ งานนน้ั เสร็จไปคร่ึงหนึ่ง” แสดงใหเห็นวา ความสําคัญของการวางแผนงานมีคาตอการทํางานถึงรอยละหาสิบของงานท้ังหมดจึงเปน สิง่ จําเปนมากการฝกในเรื่องการวางแผนทําไดกับงานทุกอยางการเรียนควรมีแผนในการเรียน แตละวนั แตล ะสัปดาหแ ตละเดือนแตล ะปก ารทํากิจกรรมตางๆก็ตองมีการวางแผนถาฝกทําอยู เปน ประจําเมอ่ื เราประกอบอาชีพก็จะนําไปใชไดดีเพราะเราทําจนเกิดเปน นสิ ัยแลว วิธีการฝก ผูเรียนเมื่อรูจักตัวเองแลวจะเขารับการฝกในอาชีพตางๆตามความตองการของตัวเอง สวนมากในการฝก อาชีพจะเนนการปฏบิ ัติดังนั้นจะตอ งกลบั มาฝกปฏิบัติทบ่ี า นเพื่อใหเกิดทักษะ ความชํานาญเพ่มิ ความมั่นใจอาจจะมีการเสริมเพิ่มเติมในสิ่งที่ขาดไปหรือตลาดมีความตองการ จะไดเปน องคความรขู องตัวเองได วันเวลาในการฝก ผูเรียนควรสํารวจหาขอมูลแหลงฝกอาชีพเพ่ือจะไดตัวเลือกท่ีดีท่ีสุดเชนวิชาอาชีพ เดยี วกันกห็ าระยะการฝก วาแตกตา งกนั อยา งไรบางแหงอาจใชเ วลานานแตมกี ารนาํ ผเู รียนไปฝก ในสถานประกอบการโดยตรงผเู รยี นสามารถนําขอมูลมาวิเคราะหเพ่ือประโยชนของผูเรียนเอง เม่ือผูเรียนกําหนดส่ิงตางๆดังกลาวแลวจึงนําขอมูลท่ีไดมาวางแผนการฝกทักษะอาชีพเพ่ือใช เปนแผนการฝกตอ ไป การจดบนั ทกึ การจดบันทึกหมายถึง การมีขอมลู ที่ดีไวชวยในการตดั สนิ ใจเพราะขอมูลที่บันทึกไวจะ บอกใหท ราบวา กจิ การดาํ เนนิ ไปไดอยางเหมาะสมเพียงใดหากเกิดปญหาก็ยอมหาทางแกไขได ทันทวงทีและเราสามารถใชขอ มลู เพอื่ การวางแผนในอนาคตได ประโยชนก ารจดบนั ทกึ 1. เพ่ือปองกันการลมื 2. เปน ขอมลู ในการตดั สนิ ใจ 3. เก็บไวเปนหลักฐาน 4. ไดท ราบขอบกพรองและหาทางแกไ ขไดทนั ทวงที

๗ 5. เปน ขอมลู ในการเปรียบเทียบการดาํ เนนิ งานแตล ะครัง้ 6. เปนการควบคมุ ตดิ ตามการดาํ เนินงาน 7. เปนขอมลู ในการวางแผนงานในครั้งตอไป อาชพี ในชมุ ชน แบง ออกเปน 2 ประเภท คือ 1. อาชีพประกอบการเอง เชน อูซอมรถ ปมนํ้ามัน รานตัดผม การทําไร ทํานา ทาํ สวน เลี้ยงสตั ว รา นขายของชาํ รา นอาหาร เปนตน 2. อาชพี รับจา ง งานใชแรงงาน สวนใหญจะเปน ภาคการเกษตร งานท่ีใชฝมือ ทักษะ ในการทํางาน เชน รับจา งตามโรงงานตาง ๆ หลักการบนั ทกึ กจิ กรรมและรายการตางๆ 1. บันทกึ อยา งสมาํ่ เสมอและทันตอ เหตุการณ 2. จดบันทึกอยางมรี ะบบ 3. ขอ ความถกู ตองชัดเจนเขา ใจงา ยและเปน ประโยชนตอการฝก อาชีพ ขอ แนะนาํ ในการบนั ทึกรายการ 1. การเขียนตวั หนังสือจะตองอา นงา ยสะอาดเรียบรอ ย 2. การบนั ทกึ รายการตองเรียงตามลาํ ดับกอน - หลงั ของเหตุการณท ี่เกิดขน้ึ 3. การบนั ทกึ ท่ีเปนตัวเลขท่ีมีตั้งแต 3 หลักข้ึนไปใหใชเคร่ืองหมายจุลภาค( , ) โดยนับ จากจดุ ทศนยิ มไปทางซา ยมอื ทกุ 3 ตวั การบนั ทกึ ขอมลู แบงออกเปน 2 ลกั ษณะ 1. การบนั ทกึ ขอ มูลที่ไมเก่ยี วของกบั เงินเชน การจดบนั ทึกนัดหมายตางๆ 2. การบันทกึ ขอ มูลทเี่ ก่ียวของกบั เงินเชน การบนั ทึกบัญชีรายรบั รายจา ย

๘ กิจกรรมทา ยบทท่ี 1 1. ใหน กั ศกึ ษาบอกถงึ คณุ ธรรมและคณุ สมบตั ิทีด่ ขี องผมู อี าชพี ในกระบวนการผลิตมา 5 ขอ ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. ซื่อสัตยต อผบู ริโภค 2. รกั ษาคุณภาพของสินคาใหค งที่ และปรบั ปรงุ ใหดีขนึ้ 3. ไมปลอมปนสนิ คา หรอื ปลอมสนิ คา 4. ไมก กั ตนุ สนิ คา 5. ไมเอาเปรียบแรงงาน 2. การจัดการอาชพี หมายถึง ................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ กระบวนการในการจัดกจิ กรรมงานอาชพี นบั ตัง้ แตก ารวางแผน การจัดองคการ การ ตัดสนิ ใจ การสัง่ การ การควบคมุ การติดตามผล เพ่ือใหไดผลผลิตหรือบริการที่เปนท่ีตองการ ของลูกคา และไดรับการยอมรบั จากสงั คม 3. แหลงเรียนรู หมายถงึ ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบแหลง ขอมูล ขา วสาร สารสนเทศ และประสบการณที่สนับสนุน สงเสริมใหผูเรียนใฝ เรยี นใฝรู แสวงหาความรูแ ละเรียนรูดวยตนเองตามอัธยาศัยอยางกวา งขวางและตอเน่ือง เพอ่ื เสรมิ สรางใหผเู รียนเกิดกระบวนการเรียนรูและเปนบุคคลแหงการเรียนรู การเรียนรูท่ีเนน ผูเรียนเปนศูนยกลางเปน แนวคดิ ท่ีมุงเนนการเรยี นรขู องผูเรยี น

๙ 4. ใหน กั ศึกษาบอกความสาํ คญั ของการวางแผน ...……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. เปนการคาดการณส ิง่ ที่จะเกิดในอนาคต 2. เปนการกําหนดวิธีการดําเนินงานตาง ๆ อยางเปนข้ันตอน เพ่ือใหบรรลุ วัตถุประสงค 3. ทาํ ใหบคุ คลรหู นาที่ และความรับผดิ ชอบอยา งชดั เจน 4. ทาํ ใหเกดิ การประสานงานทด่ี ี และเปน ระบบในองคกร 5. ใหนักศึกษาบอกประโยชนข องการจดบนั ทึกกิจกรรมการฝกอาชีพ ...……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. เพอ่ื ปอ งกันการลืม 2. เปน ขอมลู ในการตัดสนิ ใจ 3. เกบ็ ไวเ ปน หลกั ฐาน 4. ไดท ราบขอบกพรองและหาทางแกไขไดทันทวงที 5. เปน ขอมูลในการเปรียบเทียบการดําเนินงานแตล ะครงั้ 6. เปน การควบคุมตดิ ตามการดาํ เนินงาน 7. เปนขอ มูลในการวางแผนงานในครัง้ ตอ ไป

๑๐ บทท่ี 2 การทาํ แผนธุรกจิ เพือ่ การเขา สูอาชพี การวเิ คราะหชมุ ชน การดําเนนิ งานอาชีพใหประสบความสาํ เร็จถึงแมวาผทู ี่จะดําเนนิ การประกอบอาชีพไดมี การตดั สินใจเลือกประกอบอาชีพดวยการวิเคราะหความเปนไปไดรวมทั้งไดมีการศึกษาขอมูล องคป ระกอบท่ีเกยี่ วขอ งมาแลวกต็ ามในการเขาสูอาชีพไมวาจะเปนอาชีพอะไรจําเปนที่จะตอง ศึกษาวางานอาชีพดังกลาวมีความเหมาะสมสอดคลองกับสภาพบริบทของพื้นที่ไดแก ทรัพยากรธรรมชาติลักษณะภูมิอากาศภูมิประเทศศิลปะวัฒนธรรมประเพณีและวิถีชีวิตและ ทรัพยากรมนุษยดังนั้นเพ่ือเปนการสรางความเชื่อม่ันและสามารถกําหนดเปาหมายในการ ดําเนนิ งานอาชีพไดอยา งเหมาะสมจงึ ควรไดมีการวิเคราะหชุมชนเก่ียวกับสภาพบริบทของพ้ืนที่ กับงานอาชีพทีต่ ัดสินใจ การดาํ เนนิ การวิเคราะหชมุ ชนโดยใชเ ทคนคิ SWOT การดําเนินการวิเคราะหชุมชนโดยท่ัวไปนิยมใชเทคนิค SWOT ในการประเมินเพราะ เปนเทคนิคสาํ หรับการวเิ คราะหสภาพแวดลอมทีม่ ีผลกระทบวามีผลดีหรือผลเสียอยางไรตอสิ่ง ท่ีจะกระทาํ เทคนคิ SWOT ประกอบดวย S (Strength) จุดแข็งหมายถึงความสามารถหรือสถานการณภายในชุมชนท่ีเปนเชิง บวกซ่ึงสามารถนํามาใชประโยชนในการทํางานเพ่ือใหงานบรรลุวัตถุประสงคหรือกอใหเกิด ประโยชนตอการทํางานสง ผลใหง านที่ทําเกิดความเขมแข็ง W (Weakness) จดุ ออ นหมายถึงสถานการณภายในชุมชนท่ีเปนเชิงลบซึ่งไมสามารถ นํามาใชเ ปนประโยชนในการทํางานเพือ่ ใหงานบรรลุวตั ถปุ ระสงคหรือไมกอใหเกิดประโยชนตอ งานอาจสงผลใหงานทที่ าํ เกดิ ความลม เหลวได O (Oportunity) โอกาสหมายถึงปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชนที่เอื้อ ประโยชนในการทํางานใหบรรลุวัตถุประสงคหรือหมายถึงสภาพแวดลอมภายนอกที่เปน ประโยชนต อการดําเนินงาน T (Treat) อุปสรรคหมายถึงปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชนที่ขัดขวางหรือไม สนบั สนนุ ตอการทํางานใหบ รรลวุ ตั ถุประสงคห รอื หมายถงึ สภาพแวดลอมภายนอกที่เปนปญหา ตอ การดาํ เนนิ งาน

๑๑ การดาํ เนนิ การวิเคราะหชุมชนตามสภาพบรบิ ทของพืน้ ท่ี ในการดําเนินการวิเคราะหชุมชนตามสภาพบริบทของพื้นที่ไดแกทรัพยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภมู อิ ากาศภมู ปิ ระเทศศิลปะวัฒนธรรมประเพณีและวิถีชีวิตและทรพั ยากรมนุษยกับงาน อาชพี ท่ตี ัดสนิ ใจเลือกดวยเทคนิค SWOT เพือ่ การเขาสอู าชีพ ขั้นตอนการดําเนนิ งานการวเิ คราะหชมุ ชนตามสภาพบริบทของพ้ืนที่ 1. กําหนดประเดน็ สภาพบรบิ ทของพื้นท่ที ีม่ ีความสัมพันธตองานอาชีพท่ีตัดสินใจเลือก เพือ่ การนํามาวิเคราะห 2. กาํ หนดรายละเอยี ดยอยทจ่ี ะทําการวิเคราะหในแตละประเด็นของสภาพบรบิ ทแตละ ดานกบั งานอาชพี ท่ีตดั สนิ ใจเลอื ก 3. เม่อื สามารถกาํ หนดรายละเอียดยอยไดในแตละประเด็นของสภาพบริบทแลวในการ วเิ คราะหใ หด ําเนินการวิเคราะหในแตล ะดานของการวิเคราะหด ว ยเทคนคิ SWOT 4. ดาํ เนนิ การวิเคราะหระบุขอมูลตามความเปนจริงตามหัวขอของรายละเอียดยอยใน แตละประเด็นของสภาพบริบทชมุ ชนวา มคี วามสัมพนั ธกบั งานอาชพี ทต่ี ดั สินใจเลอื กอยา งไร 5. เมือ่ ดาํ เนนิ การวิเคราะหระบุขอมูลตามหัวขอของรายละเอียดยอยในแตละประเด็น ของสภาพบริบทชุมชนแลว ผวู เิ คราะหขอมูลตองวิเคราะหสรุปขอมูลท้ังหมดเพ่ือใหมองเห็น สภาพการณท ั้งหมดพรอ มทีจ่ ะนาํ ไปกาํ หนดเปา หมายและทศิ ทางท่ีจะดาํ เนินการอาชีพตอไป โดยควรสรปุ เปนขอเพือ่ ความชดั เจน การกาํ หนดวสิ ยั ทัศน พันธกจิ เปาหมาย กลยทุ ธ ในการกาํ หนดแผนธรุ กจิ ชุมชน วสิ ยั ทศั น หมายถึงการมองภาพอนาคตของผูนําและสมาชิกในองคกรชุมชนและกําหนดความ ตอ งการรวมสดุ ทา ยพรอ มเชอื่ มโยงกบั ภารกิจคานิยมและความเช่อื เขาดวยกันแลวมุงสูจุดหมาย ปลายทางที่ชัดเจนทาทายมีพลงั และความเปนไปไดโดยเปนความตองการของชุมชนและทุกคน ในชุมชนเห็นพอ งตองกันแลว พนั ธกจิ หมายถึงความประสงคหรือความมุงหมายพ้ืนฐานขององคกรชุมชนที่จะตองทําเพื่อให เกิดผลตามวิสัยทัศนที่กําหนดไวอาจกลาวไดวาเปนขอบเขตในการดําเนินงานขององคกรหรือ ชุมชนก็ไดพันธกิจที่ดีจะสามารถแยกความแตกตางและคุณคาขององคกรชุมชนแตละแหงได อยางชัดเจนดังนั้นพันธกิจจะบงบอกวาธุรกิจขององคกรชุมชนคืออะไรอะไรคือส่ิงท่ีองคกร ชุมชนตองการจะเปนและบางคร้ังอาจแสดงส่ิงท่ีองคกรชุมชนกําลังใหบริการแกลูกคาอยูท้ัง ผลิตภัณฑและบริการ

๑๒ เปาหมาย หมายถึง ส่งิ ทเี่ ราตอ งการจะใหเปน อยางนั้นตามขอบง ชค้ี วามสาํ เรจ็ ตามพนั ธกิจจะตอ งมี ผลออกมาในเชงิ ปรมิ าณคือเปน รูปธรรมสามารถคดิ คํานวณหรือคิดหาเปอรเซน็ ตไ ด กลยุทธ หมายถึง ตัวที่ถูกกําหนดขึ้นมาเพื่อเปนกรอบของการจัดการใหดําเนินงานเปนไปตาม เปาหมายทจ่ี ะชว ยชี้นาํ ถึงกระบวนการในการวางแผนปฏบิ ตั กิ ารตอ ไป การวางแผนการปฏบิ ตั กิ าร การจัดทําแผนปฏิบตั กิ ารมี 5 ข้นั ตอน ดงั นี้ 1. การวางแผนการวางแผนเปนจุดเร่ิมตนในการดําเนินการโดยกําหนดวัตถุประสงค และวิธีดาํ เนินงานเพื่อใหบรรลวุ ัตถปุ ระสงคทก่ี าํ หนดอยา งมีประสิทธภิ าพและประสทิ ธิผล ความสําคญั ของการวางแผน 1. เปนการคาดการณส งิ่ ทีจ่ ะเกดิ ในอนาคต 2. เปนการกําหนดวิธีการดําเนินงานตางๆอยางเปนขั้นตอนเพื่อใหบรรลุ วัตถุประสงค 3. ทําใหบ คุ คลรหู นา ท่ีและความรบั ผดิ ชอบอยา งชดั เจน 4. ทําใหเ กิดการประสานงานทด่ี ีและเปนระบบในองคกร หลักสาํ คญั ในการวางแผน การศกึ ษาขอ มูลพ้ืนฐานเพื่อการวางแผน 1.1 การวิเคราะหผลตอบแทนของการลงทุนการทํากิจกรรมใดสิ่งที่ตองการคือ ผลตอบแทนท่ีไดกาํ ไรดังนนั้ การประกอบธรุ กิจจงึ เปนกิจกรรมที่ตอ งการกาํ ไรคือ 1) กําไรท่เี ปนตวั เงิน 2) กําไรท่ีเปน ผลพลอยไดต อ สังคม 1.2 การพจิ ารณาเกย่ี วกับสถานที่ประกอบการศึกษาสถานท่ีประกอบการอยูใกล แหลงชุมชนวัตถุดิบแรงงานตลอดถึงการขนสงท่ีจะสงผลใหประสบผลสําเร็จในการประกอบ อาชพี 1.3 ชวงระยะเวลาการผลติ มคี วามจําเปนอยางย่ิงมีการวิเคราะหชวงระยะความ ตองการของผบู ริโภคตลอดจนใชชว งท่วี กิ ฤตใหเ ปน โอกาสเชนนํ้ามันราคาสูงจะตองปรับเปล่ียน มาใชแ กส แทนเปน ตน

๑๓ 1.4 ความตอ งการของผูบริโภคจะตองสํารวจความตองการของผูบริโภคมีความ ตองการสินคา แบบใดปรมิ าณมากนอ ยเพียงไร 2. การกําหนดเปา หมายจะตองมีการกําหนดเปา หมาย 2 ลักษณะคือ 2.1 เปา หมายเชิงปรมิ าณจะตอ งมีการกําหนดปริมาณสินคาท่ีจะผลิตเขาสูตลาด วา มอี ะไรจํานวนเทาไรในแตล ะชว งเวลา 2.2 เปาหมายเชิงคุณภาพมีปจ จยั ทพี่ จิ ารณา คือ -ลักษณะผลผลิตเขา สูตลาด -ขนาดผลผลิตและอน่ื 3. การกําหนดกิจกรรมดําเนินการเมื่อกําหนดเปาหมายการผลิตแลวจะตองมีการ กําหนดกิจกรรมดาํ เนินงานใหส ามารถมีผลผลติ ไดต ามเปาหมายไดแก 3.1 การกําหนดสินคาที่ผลิตตามลักษณะของสินคาซ่ึงจะตองผลิตจํานวนเทาใด ตอวนั 3.2 การจัดระบบแรงงานวัตถุดิบจํานวนเทาไรในแตละชว ง 3.3 การจัดอุปกรณใ หครบและพรอ มท่จี ะผลติ ไดต ลอดเวลา 4. การตรวจสอบแผนการตรวจสอบแผนทาํ ไดโดยพจิ ารณาความเปน ไปไดดังนี้ 4.1 การลงทนุ เงินทุนทจ่ี ะใชต ามแผนมีเพยี งพอหรือไม 4.2 แรงงานทจี่ ะใชตามขั้นตอนการดาํ เนนิ งานเพียงพอหรอื ไม 4.3 ขัน้ ตอนการดําเนินงานจะทําไดทนั ตามเวลาและปรมิ าณงานหรอื ไม 4.4 วัสดอุ ุปกรณเพยี งพอพรอ มใชงานหรือไม 4.5 เมื่อดาํ เนินงานแลว ไมข าดทนุ 5. การปฏบิ ตั ิตามแผนเม่ือพิจารณาตรวจสอบแผนแลววาสามารถดําเนินการไดลงมือ ปฏิบัติตามขัน้ ตอนตา งๆตามแผนโดยมหี ลกั การดังนี้ 5.1 ดาํ เนินงานตามแผน 5.2 ทําการตดิ ตามผลการดําเนินงานอยา งละเอยี ดทุกขั้นตอนศึกษาสภาพปญหา หาทางแกไ ขจากประสบการณและผูร ตู า งๆ 5.3 ตดิ ตามผลวากจิ กรรมใดท่ีไมประสบผลสาํ เรจ็ ตอ งหากิจกรรมอ่ืนหรือผลผลิต อน่ื แทนเพอื่ จะไดผ ลผลิตตามแผนทก่ี าํ หนดไว

๑๔ กจิ กรรมทายบทที่ 2 1. S (Strength) จดุ แขง็ หมายถงึ ………………………………………………………………………………………………………………………… ……….…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ ความสามารถหรือสถานการณภายในชุมชนที่เปนเชิงบวกซึ่งสามารถนํามาใช ประโยชนในการทํางานเพ่ือใหงานบรรลุวัตถุประสงคหรือกอใหเกิดประโยชนตอการทํางาน สง ผลใหง านท่ที าํ เกดิ ความเขม แขง็ 2. วิสยั ทศั น หมายถึง ………………………………………………………………………………………………………………………… ……….…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ การมองภาพอนาคตของผนู ําและสมาชิกในองคกรชุมชนและกําหนดความตองการ รวมสุดทายพรอมเชื่อมโยงกับภารกิจคานิยมและความเช่ือเขาดวยกันแลวมุงสูจุดหมาย ปลายทางทชี่ ัดเจนทา ทายมีพลงั และความเปนไปไดโดยเปนความตองการของชุมชนและทุกคน ในชมุ ชนเหน็ พอ งตอ งกันแลว 3. ใหน กั ศกึ ษาบอกความสาํ คญั ของการวางแผน ………………………………………………………………………………………………………………………… ……….…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. เปนการคาดการณสิง่ ทจ่ี ะเกดิ ในอนาคต 2. เปนการกําหนดวธิ กี ารดําเนินงานตางๆอยางเปนขั้นตอนเพ่อื ใหบรรลุ วัตถุประสงค 3. ทาํ ใหบ ุคคลรูหนาท่ีและความรบั ผดิ ชอบอยางชัดเจน 4. ทําใหเ กิดการประสานงานท่ดี แี ละเปนระบบในองคก ร

๑๕ 4. การกาํ หนดเปาหมายจะตอ งมีการกาํ หนดเปา หมายก่ลี ักษณะอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………… ……….…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบการกาํ หนดเปา หมายจะตองมกี ารกําหนดเปา หมาย 2 ลกั ษณะคือ 1. เปา หมายเชงิ ปรมิ าณจะตอ งมีการกาํ หนดปรมิ าณสนิ คาทจี่ ะผลติ เขา สตู ลาดวามอี ะไร จํานวนเทา ไรในแตล ะชว งเวลา 2. เปาหมายเชงิ คุณภาพมีปจ จยั ท่ีพิจารณาคือลักษณะผลผลิตเขา สตู ลาดขนาดผลผลิต และอื่น 5. การตรวจสอบแผนทาํ ไดโดยพิจารณาความเปนไปไดข องส่งิ ใดบาง ………………………………………………………………………………………………………………………… …….……………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. การลงทุนเงนิ ทุนท่ีจะใชต ามแผนมีเพยี งพอหรอื ไม 2. แรงงานทีจ่ ะใชต ามข้ันตอนการดําเนินงานเพยี งพอหรือไม 3. ขน้ั ตอนการดาํ เนินงานจะทําไดทันตามเวลาและปรมิ าณงานหรือไม 4. วสั ดุอุปกรณเพียงพอพรอมใชง านหรือไม 5. เม่อื ดําเนินงานแลว ไมข าดทุน

16 บทที่ 3 การจัดการการผลิตหรอื การบริการ การจดั การเกย่ี วกบั การควบคมุ คณุ ภาพ ในการประกอบอาชีพเปนเร่ืองการตัดสินใจเร่ิมตนคิดและนําไปสูการปฏิบัติซึ่งผูริเร่ิม อาชีพจะตองจัดการเก่ียวกับคุณภาพของสินคาทุกข้ันตอนใหเปนไปตามมาตรฐานขอกําหนด และมขี อควรปฏิบตั ิดงั นี้ 1. การสรางความคิดในการทําผลิตภณั ฑ การสรา งความคดิ ในการทําผลิตภัณฑเ ปน การคน หาความคดิ ของตนเองในการทําอาชีพ วา จะเปนไปไดหรอื ไมและมองเห็นชอ งทางท่ีจะขายผลติ ภณั ฑข องตนเองทกี่ าํ หนดไวไ ด ซง่ึ จะตอ งมเี ทคนคิ การคนหาอาชีพคือ 1.1 ตองดูคุณสมบัติของผลิตภัณฑกลาวคือเมื่อทําผลิตภัณฑข้ึนมาแลวตองมีปริมาณ ความตองการของลกู คา เกดิ ข้ึน 1.2 ตองกําหนดความตองการและปญหากลาวคือตองรูวาผลิตภัณฑที่จะทําสามารถ แกปญหาอะไรใหกับผูบริโภคไดบางทั้งในดานการบริการความสะดวกสบายและความสนใจ ในสนิ คา 2. เลือกผลติ ภณั ฑหรอื อาชพี เปน การพิจารณาเลอื กความคิดและทําสนิ คาท่ีตนเองคิดวาเหมาะสมและสามารถสราง กําไรในการดําเนินงานไดซึ่งตองพิจารณาความรูความสามารถของตนเองโอกาสในการสราง ตลาดสินคา ของตนเองและจดั เตรยี มวสั ดุอุปกรณตางๆใหพรอมในการทําผลติ ภัณฑ 3. การทดสอบผลิตภัณฑ เปนการพัฒนาแนวความคดิ ของตนเองเกย่ี วกบั ผลิตภัณฑทตี่ นเองสรางขึ้นและพยายาม สรา งภาพลกั ษณทีด่ ใี นผลิตภณั ฑของตนเองเชนกาํ หนดช่ือสินคาและตราสินคาที่เหมาะสมและ สอดคลอ งกับผลิตภัณฑและจะตองมีคําถามในการทดสอบผลติ ภณั ฑเ สมอดังนี้ 3.1 ผลติ ภณั ฑท ่ีสรางขึ้นนา เชอื่ ถือหรอื ไม 3.2 ผลิตภัณฑเปนท่ีตองการหรือแกปญหาหรือตอบสนองความพอใจของผูบริโภค หรือไม 3.3 ผใู ดหรือเปา หมายใดท่จี ะเปน คนใชผลติ ภณั ฑข องเราบาง 3.4 ราคาทกี่ าํ หนดไวเ หมาะสมกบั คุณภาพของผลิตภณั ฑห รอื ไม

17 4. มาตรฐานของผลติ ภณั ฑ มาตรฐานคอื เกณฑในการพิจารณาผลิตภัณฑหรือสินคาเพื่อใหการรับรองวาผลิตภัณฑ หรอื สินคา น้ันมคี ุณภาพตามทแ่ี จง ไวในฉลากโดยมมี าตรฐานอตุ สาหกรรมที่ใชกันอยทู ่วั ไป 4.1 มาตรฐานระบบคุณภาพ ISO 9000 สวนใหญจะใชกับสินคาหรือผลิตภัณฑที่ ตองการรบั รองคุณภาพ 4.2 มาตรฐานระบบการจัดการส่ิงแวดลอม ISO 14000 เปนการรับรองมาตรฐาน ส่ิงแวดลอมโดยเฉพาะโรงงานอตุ สาหกรรมทม่ี รี ะบบการกาํ จดั นํา้ เสยี และไมท ําลายส่ิงแวดลอมก็ จะไดก ารรับรองมาตรฐานน้ี 4.3 มาตรฐานขอ กําหนดท่วั ไปวาดวยความสามารถของหองปฏิบัติการสอบเทียบและ หองปฏิบัติการทดสอบมอก. 1300 – 2537 เปนมาตรฐานท่ีสรางความเช่ือม่ันกลาวคือ หลังจากมีการทดสอบในหองปฏิบัติการหรือการสอบน้ันแลวจะทําใหเปนท่ียอมรับในผลการ ทดสอบหรอื สอบเทียบและผลการทดสอบระหวา งประเทศซึ่งจะชวยแกปญหาทางวิกฤตการณ ในขอตกลงดานการกดี กันทางการคาได 5. ความสาํ คัญและประโยชนข องเครอื่ งหมายมาตรฐาน 5.1 ความสําคัญของเครื่องหมายมาตรฐาน เคร่ืองหมายมาตรฐานท่ัวไปจะพบใน สินคาหรือผลิตภัณฑประเภทตางๆผลิตภัณฑท่ีแสดงเครื่องหมายมาตรฐานแสดงวาเปน ผลติ ภัณฑท ใ่ี หค วามมัน่ ใจคือ 1) มีคุณภาพตรงตามมาตรฐาน 2) ปลอดภัยในการบริโภค 3) ราคาเหมาะสมกับคณุ ภาพ 4) ผูซอื้ ไดรับความเปนธรรม 5.2ประโยชนข องเคร่ืองหมายมาตรฐานเครื่องหมายมาตรฐานจะชว ยอํานวย ประโยชนแ กบ ุคคลหลายๆฝา ยท้ังผผู ลิตและผบู ริโภคโดยการกําหนดมาตรฐานท่ีจะสง ผลตอ ภาพลกั ษณแ ละเศรษฐกจิ ของชาติโดยสว นรวมคอื 1) ปลอดภัยในการใชง านและการบริโภคสนิ คา 2) สะดวกประหยัดเงินและเวลาในการเลือกซ้ือและเลือกใชสินคาเพราะ ผลติ ภัณฑม าตรฐานเปนสนิ คาทสี่ ามารถใชท ดแทนกันและมีมาตรฐานใกลเคียงกนั 3) ไดรับความยุติธรรมในการซ้ือสินคาหรือผลิตภัณฑท่ีมีคุณภาพเหมาะสมกับ ราคาและสามารถเลอื กซอ้ื ไดตามความตอ งการ 4) สามารถซือ้ สนิ คาที่มีคุณภาพและเหมาะสมกบั การใชประโยชนไดอ ยางถกู ตอง 5) สามารถทดแทนช้ินสวนอุปกรณที่ชํารุดไดสะดวกและรวดเร็วไมจําเปนตอง ปรบั เปล่ยี นอปุ กรณใหมทงั้ ชุดเนื่องจากอุปกรณบ างชนิดสามารถใชท ดแทนกันได

18 6) ซื้อสว นประกอบและอะไหลทต่ี องการปรับเปลยี่ นไดง ายเน่ืองจากอุปกรณมีให เลอื กใชและมขี ายอยูท่ัวไป การใชนวัตกรรมเทคโนโลยีในการผลติ ในปจจุบันมนุษยเราตองการความสะดวกสบายจึงมีความจําเปนท่ีจะตองนําเอา นวัตกรรมเทคโนโลยีมาใชเพ่ือชวยเหลือหรือประกอบกับงานอาชีพที่มีอยูและอํานวยความ สะดวกในการดํารงชีวิตประจาํ วันตลอดจนนํามาประยุกตใชใหเกิดประโยชนเพ่ือลดระยะเวลา แรงงานเพอ่ื จะไดผลผลิตจํานวนมากตามความตองการ นวตั กรรมเทคโนโลยใี นการผลติ นวัตกรรมหมายถึงสิ่งประดิษฐที่คิดคนข้ึนมาใหมเพื่อชวยเหลืออํานวยความสะดวก พฒั นางานใหด ขี ้นึ ทั้งคณุ ภาพและปรมิ าณตรงตามความตองการของตัวเองและผูรับบริการเชน การทําเครอ่ื งมืออดั ปุย นํ้าใหแกต นพืชในดินทําใหป ระหยัดการใชปุยตนพชื สามารถใชไดเต็มท่ีไม มีการสญู หายจากการชะลา งและระเหยหายไป เทคโนโลยีหมายถึงการนําความรูทักษะและทรัพยากรมาสรางวิธีการหรือส่ิงของ เครื่องใชหรือการนําวิธีการโดยผานกระบวนการเพื่อแกปญหาสนองความตองการหรือเพ่ิม ความสามารถในการทํางานเชนอดีตใชแ รงงานผสมปุยหมักปจ จุบนั ใชเครือ่ งผสมและอดั เม็ด หลกั การเลอื กนวัตกรรมเทคโนโลยใี นการผลติ แนวทางในการตัดสินใจเลือกใชนวัตกรรม/เทคโนโลยีท่ีเหมาะสมเพ่ือนํามาประยุกตใช ในการผลิตโดยคํานึงถงึ ผลกระทบตอสงั คมและส่งิ แวดลอ ม 1. เลือกขนาดทีพ่ อเหมาะกับงาน 2. ใชงานราคาถูกและมปี ระสิทธิภาพ 3. สามารถใชว ัสดพุ น้ื บานหรอื วัสดทุ อ งถ่ิน 4. ใหผ ลคุมคา 5. มีความสะดวกในการใชงาน 6. ไมเ ปนอันตรายตอผใู ชและธรรมชาติสง่ิ แวดลอม กระบวนการทางนวัตกรรมเทคโนโลยใี นการผลติ 1. ระบุปญหาความตอ งการ 2. รวบรวมขอมูลหรอื ความรูเ พื่อแสวงหาวิธกี ารการแกปญหา 3. เลือกวธิ กี ารในการแกป ญ หา 4. วางแผนกําหนดวิธกี ารเพ่อื แกปญหา 5. ปฏิบัตงิ านหรือสรา งส่งิ ของเครอ่ื งใช

19 6. ทดสอบนาํ ผลงานมาใชป ระโยชน 7. ปรับปรงุ พฒั นาผลติ ผลงานทีส่ มบูรณ ประโยชนของนวตั กรรมเทคโนโลยใี นการผลติ 1. ปรบั ปรุงคุณคาทางโภชนาการของอาหารใหส ูงข้นึ 2. ใหพ ืชมีความทนทานตอ โรคและแมลงศตั รูพชื 3. ใหพชื มคี วามทนทานตอ ความแหงแลง และอุณหภูมสิ งู หรอื ตา่ํ 4. ยืดระยะเวลาการสุกของพืชผกั และผลไม 5. ทําใหส ตั วผลิตโปรตนี ทมี่ ีคุณคา สูงข้ึน 6. ปศุสตั วที่ใหเนอื้ มีโปรตีนหรอื ยาปะปนอยู 7. การใหวัคซนี แกม นษุ ยใ นรปู ของผกั ผลไมท ีก่ ินได การลดตน ทุนการผลติ หรอื การบริการ การผลติ มคี วามจําเปน ตองลดตน ทนุ ในการผลิตและการบริการก็เชนเดียวกันเพ่ือจะได ราคาสินคา และบรกิ ารที่เหมาะสมเปนที่พึงพอใจของผูบริโภคตลอดจนมียอดของการจําหนาย เหมาะสมซ่ึงการลดตนทุนจะไมตองทําใหคุณภาพของผลิตภัณฑดอยลงในการลดตนทุนการ ผลติ /บริการผปู ระกอบการมคี วามจาํ เปนตอ งปรบั ปรงุ โครงสรา งในการประกอบธรุ กจิ ตางๆ ท้ังคาแรงงานตนทุนวัตถุดิบที่ส่ังมาจากตางประเทศคานํ้ามันเช้ือเพลิงและคูแขงขันมากขึ้น ปจจยั ในการลดตนทุนการผลิตหรอื การบรกิ ารมหี ลายประการเชน 1. เจาของธุรกิจจะตองมีนโยบายและโครงการเพื่อลดตนทุนการผลิตหรือการบริการ อยา งจรงิ จงั ชดั เจนและตอเนื่อง 2. สรางจิตสํานึกพนักงานใหมีจิตสํานึกท่ีดีตอโครงการลดตนทุนการผลิตหรือการ บริการ 3. มีมาตรการเพ่ิมประสิทธภิ าพและคุณภาพของการบริหารจดั การ 3.1 ประสิทธภิ าพการผลติ คอื ดัชนีช้วี ดั ใชเ ปรยี บเทยี บการผลติ ในแตละเดอื นท่ี ผานมา 3.2 คุณภาพสินคา และบรกิ ารจะตอ งปลกู ฝง ใหพ นักงานมีการควบคมุ คุณภาพ ใหไ ด 3.3 การสงมอบสินคา/บริการจะตองมอบสินคาตรงตามเวลาตามท่ีลูกคา ตอ งการโดยไมม ีปญหา 3.4 ตน ทุนการผลิตในสินคาประเภทเดียวกันแตตนทุนไมเทากันการลดตนทุน มใิ ชส่งิ ท่ที าํ ใหค ณุ ภาพของสนิ คา ลดลงเสมอไป

20 3.5 ความปลอดภัยเปนเร่ืองพนักงานโดยตรงซ่ึงควรกระทําอยางเครงครัดมี สว นทีใ่ หต น ทุนการผลติ ลดนอยลงรวมทงั้ สรางคณุ ภาพชีวติ ใหกับพนักงานได 3.6 ขวญั กาํ ลังใจเปนวิธที ่ีดที ่สี ดุ คอื เพม่ิ คา จางและเพิ่มสวัสดกิ ารใหกับพนักงาน จะทาํ ใหพ นักงานทาํ งานอยา งเตม็ ที่ 3.7 ส่ิงแวดลอมที่ดีเปนการสรางคุณภาพชีวิตใหกับเจาหนาท่ีบางธุรกิจจะ เกยี่ วกับมาตรฐานและการจดั การกบั ส่ิงแวดลอมไดดถี ือวาเปน ความรับผดิ ชอบตอ สงั คม 3.8 จรรยาบรรณเมื่อมีการผลิต/บริการที่พลาดจะตองมีการยอมรับผิดและ ปรบั เปลีย่ นใหกบั ผูร ับบริการ การลดตนทุนการผลิตหรือการบริการจะตองใชวงจร PDCA (Deming Cycle) ควบคุม ใหมีการดําเนินไปอยางตอเนื่องเม่ือเกิดปญหาในสวนใดหรือข้ันตอนใดใหมีการปรับปรุงแกไข และพัฒนาใหมกี ารตรวจสอบทุกข้ันตอนจะทําใหสามารถลดตนทุนการผลิตหรือการบริการได อยางถูกตอง การลดตน ทนุ การผลติ หรอื การบริการใชว งจร PDCA Deming Cyc P (Planning) กิจกรรม/โครงการ การลดตน ทนุ การผลติ หรอื การบรกิ าร A (Action) การปรบั ปรงุ แกไ ข D (Doing) การ ปฏิบตั ิงานและตงั้ มาตรฐานในการดาํ เนินงาน หรอื การ ดาํ เนนิ งาน C (Check) การตรวจสอบ กิจกรรม/โครงการ

21 การจดั ทาํ แผนการจดั การการผลติ หรือการบรกิ าร ปจ จัยการจัดทาํ แผนการจัดการการผลติ หรอื การบริการไดแก 1.1 การเลือกทําเลท่ีต้ังของโรงงานเพ่ือใหการผลิตดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพ การหาสถานที่ตั้งโครงการทเี่ หมาะสมจงึ มีความจาํ เปนอยา งยง่ิ หากเลือกทําเลท่ีไมเหมาะสมใน การประกอบกจิ กรรมจะทําใหอ งคกรประสบปญหาตางๆไดเ ชนการขาดแคลนแรงงานคาใชจาย ในการขนสงขาดแคลนทรัพยากรท่ีจําเปนในการผลิตเปนตน ดังนั้นในการเลือกทําเลที่ต้ังของ สถานท่ปี ระกอบการควรคาํ นงึ ถึงปจจัยตาง ๆ ดังนี้ 1.2 แหลงวตั ถดุ บิ การเลอื กทําเลทีต่ ้งั สถานประกอบการควรคํานึงถึงแหลงวัตถุดิบท่ีใช ในธุรกิจโดยเฉพาะอุตสาหกรรมการผลิตตาง ๆ เพ่ือความสะดวกในการจัดหาวัตถุดิบที่มี คุณภาพดรี าคาถกู และประหยดั คาขนสง 1.3 แรงงาน คือการใชแรงงานคนในการผลิตสินคาหรือบริการซึ่งมี 2 ประเภทคือ แรงงานที่มีทักษะความชํานาญและแรงงานทั่วไปถาผูประกอบการตองการแรงงานท่ีมีทักษะ ความชํานาญควรต้ังสถานประกอบการอยูในเมืองใหญหรือบริเวณใกลเคียงแตถาเปนแรงงาน ทว่ั ไปสามารถจดั ตง้ั สถานประกอบการในตา งจงั หวัดเพราะแรงงานหาไดง าย 1.4 คาขนสงในการเลือกทําเลที่ตั้งสถานประกอบการตองคํานึงถึงคาขนสงในดาน ตา งๆดังนี้ - คาขนสงวัตถดุ บิ จากแหลง วตั ถดุ ิบไปยังสถานประกอบการ - คา ขนสงสนิ คาเพื่อจัดเกบ็ - คา ขนสงไปสูผบู รโิ ภค 1.5 สงิ่ อํานวยความสะดวกและสาธารณปู โภคตา งๆเชนนํ้าไฟฟาถนน การส่ือสารสถานพยาบาลสถานีตํารวจเปน ตน 1.6. กลมุ ลูกคา ชองทางการจําหนา ยสินคา โดยทัว่ ๆไป 1.7 กฎหมายและระเบียบขอบังคับการเลือกทําเลที่ตั้งตองศึกษากฎหมายและ ระเบยี บขอ บงั คับตา งๆทเ่ี กยี่ วขอ งเพอ่ื ไมใหเ กิดการขัดแยง เงนิ ทนุ เงินทุน หมายถึงเงินทอ่ี งคกรจัดหามาเพ่ือใชลงทุนและดําเนินการประกอบกิจการเพ่ือ หวังผลกําไรจากการลงทุนซึ่งเปนปจจัยสําคัญในการดําเนินธุรกิจต้ังแตเริ่มลงทุนประกอบ กิจการและใชจายระหวางดําเนินกิจการเพื่อใหการดําเนินการเปนไปอยางมีประสิทธิภาพและ ความเจริญเตบิ โตของธุรกิจ

22 ประเภทของเงนิ ทุนแบงออกเปน 2 ประเภทคือ - เงินทุนคงท่ี คือ เงินท่ีองคกรจัดหามาเพ่ือใชในการจัดหาสินทรัพยถาวรซึ่งหมายถึง สินทรัพยที่มีอายุการใชงานเกิน 1 ปข้ึนไปเชนคาใชจายเก่ียวกับการเลือกทําเลท่ีตั้งสถาน ประกอบการไดแกราคาที่ดิน คาแรงงาน คาขนสง คาวัสดุอุปกรณ เครื่องจักรคาโรงงาน คา ธรรมเนียมและภาษที ี่จะตอ งชําระใหองคกรของรฐั เปน ตน - เงินทุนหมุนเวียน คือ เปนเงินทุนที่องคกรจัดหาเพ่ือใชในการดําเนินการจัดหา สินทรัพยหมุนเวียนซ่ึงหมายถึงสินทรัพยที่มีอายุการใชงานตํ่ากวา 1 ปเงินวัตถุดิบในการผลิต วัสดสุ ้นิ เปลอื งคาแรงงาน คาขนสง คาโฆษณา คา นํา้ คา ไฟฟา คา โทรศพั ท เปนตน กิจกรรมทายบทที่ 3 1. ใหน กั ศกึ ษาบอกความสําคญั ของเครื่องหมายมาตรฐาน ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. มคี ุณภาพตรงตามมาตรฐาน 2. ปลอดภยั ในการบริโภค 3. ราคาเหมาะสมกับคุณภาพ 4. ผซู อื้ ไดร บั ความเปนธรรม 2. เทคโนโลยี หมายถงึ ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบ การนําความรู ทักษะ และทรัพยากรมาสรางวิธีการ หรือส่ิงของเคร่ืองใช หรือการนําวิธีการโดยผานกระบวนการเพ่ือแกปญหา สนองความตองการ หรือเพิ่ม ความสามารถในการทาํ งาน เชน อดีตใชแ รงงานผสมปุยหมัก ปจจุบันใชเคร่ืองผสมและอัดเม็ด เปนตน

23 3. จงบอกหลักในการเลอื กนวัตกรรม/เทคโนโลยีในการผลิต ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบ การที่บุคคลกําหนดวัตถุประสงคหรือเปาหมายในชีวิตของตนไวลวงหนา และหาวิธี พัฒนาใหบ รรลเุ ปา หมายที่วางไว เชน กาํ หนดเปา หมายวา ตอ งการปลูกขา วใหไ ด ไรล ะ 100 ถัง ดงั น้ัน จะตองหาวธิ ีการดาํ เนินงานใหไ ดต ามเปาหมาย เชน ใชพันธุขาวท่ีใหผลผลิตสูงควบคูกับ การดูแลรักษาอยา งเอาใจใส 4. ใหนกั ศกึ ษาบอกความหมายของคาํ วา “นวัตกรรม” และ“เทคโนโลย”ี ………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบนวัตกรรม หมายถึง ความคิด การปฏิบัติ หรือส่ิงประดิษฐใหมท่ียังไมเคยมีใชมา กอ นหรอื เปน การพฒั นา ดดั แปลง มาจากของเดิมที่มีอยูแลว เทคโนโลยี หมายถึง สิ่งท่ีมนุษยพัฒนาขึ้นเพ่ือชวยในการทํางานหรือแกปญหาตางๆ เชน อปุ กรณ เครือ่ งมือ เครือ่ งจักร วัสดุ หรอื แมกระท่ังสิง่ ทไี่ มไดเปนสิ่งของท่ีจบั ตองได หรือ อาจเปน ระบบหรือกระบวนการตา งๆ 5. เงินทนุ หมายถงึ ......................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... แนวตอบ เงนิ ท่อี งคกรจัดหามาเพอ่ื ใชล งทุน และดาํ เนนิ การประกอบกิจการเพ่ือหวังผลกําไร จากการลงทนุ ซึ่งเปน ปจ จัยสําคัญในการดําเนินธุรกิจ ต้ังแตเร่ิมลงทุนประกอบกิจการ และใช จายระหวางดําเนินกิจการ เพื่อใหการดําเนินการเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ และความ เจริญเตบิ โตของธรุ กจิ ประเภทของเงนิ ทุน

24 บทที่ 4 การจัดการการตลาด การตลาด การตลาด หมายถึง การดําเนินกิจกรรมตางๆที่จะทําใหสินคาหรือบริการจากผูผลิต ไปสูผบู ริโภคหรอื ผูใชโ ดยวัตถปุ ระสงคเ พื่อความพงึ พอใจของผูบรโิ ภค ชนิดของตลาดในชมุ ชนมอี ะไรบา ง 1. ตลาดทอ งถิ่น 2. ตลาดเชา ในทองถนิ่ 3. ตลาดนัดทอ งถิ่น 4. ตลาดสดเทศบาล 5. หางสรรพสนิ คา การจัดการการตลาด การจดั การการตลาด หมายถึง การสรางการรับรูระหวางผูขายกับผูซื้อเพื่อกระตุนให ลกู คาเกดิ ความตอ งการสินคาและตดั สนิ ใจซอ้ื การจดั การการตลาด ประกอบดวยอะไรบา ง 1. การโฆษณาคอื การสอ่ื สารโดยการใชส ่อื ตางๆ ท่ีไมใชตัวบุคคล และมีคาใชจายใน การโฆษณา เชน วทิ ยุ โทรทัศน สิ่งพิมพ 2. การประชาสัมพันธ คือ กิจกรรมตางๆที่สรางความนาเชื่อถือ และสามารถเขาถึง กลุม เปา หมาย 3. การวิจัยการตลาด เปน สอ่ื หรือเคร่ืองมือที่ใชสําหรับคนหาขอมูลที่เก่ียวของกับการ ตัดสินใจทางการตลาด ขนั้ ตอนการจดั ทาํ วิจยั การตลาด ประกอบดวยขัน้ ตอนตา ง ๆ อะไรบาง 1) การกําหนดขอมูลท่ีตอ งคนหา 2) กําหนดวธิ กี ารรวบรวมขอ มูล 3) กําหนดแบบฟอรม สําหรบั การเก็บรวบรวมขอ มูล 4) กําหนดระเบียบวธิ กี ารสมุ ตวั อยาง 5) กําหนดขัน้ ตอน วิธดี าํ เนนิ การเก็บขอมลู ตาง ๆ 6) วางแผนพัฒนางานสาํ หรับประมวลขอมลู

25 7) วางแผนพฒั นางานสําหรบั การวเิ คราะหขอมูล 8) กาํ หนดการจดั เตรยี มรายงาน เพอื่ นาํ เสนอผลการวิจัยตอฝา ยจัดการ 4. การสงเสริมการขาย คือ กระบวนการที่เก่ียวของกับการสงเสริมการตลาดใน ภาพรวม เพื่อใหเหน็ ถงึ สว นของการตลาดที่แตกตา งกนั 5. การทาํ ฐานขอมลู ลกู คา ประโยชนของการทาํ ฐานขอมูลลกู คา คือ 1) ใชปรับปรุงกลยุทธการตลาดโดยการวิเคราะหและออกแบบกลยุทธได ถูกตอ งกวา 2) สามารถมกี ลวธิ กี ารเขาพบลกู คากอ นหลงั ดว ยวธิ ีตางกัน 3) สามารถปรับสวนประสมทางการตลาดท่ีถูกตองไดป ระสิทธิภาพหลายแงมุม ยิ่งขึน้ โดยใชก ลยุทธเชิงรวมจึงไดผ ลกวา 4) สามารถเพ่ิมคณุ ภาพของศิลปะการปฏบิ ัติตามผลการตลาด โดยเฉพาะการ โนม นาวชักจูงใจ และการสรา งอิทธพิ ลเหนือผูบ รโิ ภค 6.การกระจายสินคา เปนการจัดการเคล่ือนยายสินคาท่ีพรอมขายไปสูผูบริโภค ผูประกอบการผลิตสินคา เพอื่ จาํ หนาย การจดั ทาํ แผนการจดั การการตลาด การวางแผนกลยุทธทางการตลาด 1. การเจาะตลาด คอื พยายามเพิ่มยอดขาย โดยเจาะเขา สูต ลาดใหม ๆ มากขน้ึ 2. การพัฒนาตลาด คือ วิธีการเพิ่มยอดขายของผลิตภัณฑท่ีมีอยูในปจจุบันให ขยายตัวเขา สูตลาดใหม 3. การพัฒนาผลติ ภณั ฑ คอื การเพิ่มยอดขาย โดยวธิ ีการพัฒนาผลิตภัณฑใหม หรือ ปรับปรุงผลิตภัณฑเกา 4. การขยายชนิดผลิตภณั ฑ คือ การขยายตัวเขาสูธรุ กจิ ดานใหม ๆ ขั้นตอนการจดั ทําแผนการตลาด 1. ศกึ ษาสภาพแวดลอ มขององคกรเกีย่ วกับอนาคต 2. การกําหนดวัตถุประสงคจะเปนการกําหนดวาจะทําอะไรเพื่อใครในการกําหนด วตั ถปุ ระสงคน้ันจะตอ งรดั กุมและครอบคลุมสิ่งท่ตี องการ 3. การสรา งเปาหมายหมายถงึ จํานวนท่รี ะบไุ ว 4. การกาํ หนดแผนการดําเนินงานหมายถึงการกําหนดข้ันตอนในการดําเนินงานตางๆ บรรลตุ ามวัตถปุ ระสงค ทกี่ าํ หนดไวไ ดอยางมปี ระสิทธภิ าพ 5. แผนปฏบิ ตั งิ านในการดาํ เนินการกิจกรรมตา งๆ

26 กิจกรรมทายบทที่ 4 1. การตลาด หมายถงึ ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ การดําเนินกิจกรรมตางๆท่ีจะทําใหสินคาหรือบริการจากผูผลิตไปสูผูบริโภคหรือ ผูใชโดยมวี ัตถปุ ระสงคเพือ่ ความพงึ พอใจของผบู ริโภค 2. ชนิดของตลาดในชุมชนมีอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. ตลาดทอ งถนิ่ 2. ตลาดเชาในทอ งถิน่ 3. ตลาดนัดทอ งถิ่น 4. ตลาดสดเทศบาล 5. หา งสรรพสินคา 3. ขั้นตอนการจัดทําวจิ ัยการตลาด ประกอบดว ยขนั้ ตอนตาง ๆ อะไรบา ง ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. การกําหนดขอมลู ท่ีตองคน หา 2. กําหนดวิธกี ารรวบรวมขอมลู 3. กําหนดแบบฟอรมสาํ หรบั การเก็บรวบรวมขอมลู 4. กําหนดระเบียบวธิ ีการสุมตัวอยาง 5. กาํ หนดขนั้ ตอน วธิ ดี าํ เนินการเก็บขอมลู ตา ง ๆ 6. วางแผนพฒั นางานสาํ หรับประมวลขอ มลู 7. วางแผนพัฒนางานสาํ หรบั การวเิ คราะหขอมลู 8. กาํ หนดการจัดเตรยี มรายงาน เพือ่ นําเสนอผลการวิจัยตอ ฝา ยจดั การ

27 4. ประโยชนข องการทาํ ฐานขอมลู ลกู คา คอื ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ1. ใชป รับปรุงกลยุทธการตลาดโดยการวิเคราะห และออกแบบกลยุทธไดถูกตองวา 2. สามารถมีกลวธิ กี ารเขาพบลกู คากอนหลงั ดว ยวิธีตา งกนั 3. สามารถปรับสวนประสมทางการตลาดท่ถี กู ตอ งไดประสิทธิภาพหลายแงม มุ ยง่ิ ขน้ึ โดยใชก ลยุทธเ ชิงรวมจึงไดผ ลกวา 4. สามารถเพิ่มคณุ ภาพของศิลปะการปฏบิ ตั ติ ามผลการตลาด โดยเฉพาะการ โนม นาว ชักจงู ใจ และการสรางอิทธิพลเหนอื ผบู รโิ ภค 5. การปรับตัวขององคก รธุรกิจเม่อื ประสบปญหาอปุ สรรคในการประกอบธุรกจิ สามารถ แยกเปน 4 แนวทาง ประกอบดวยอะไรบา ง ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวตอบ 1. การเจาะตลาด คือ พยายามเพมิ่ ยอดขาย โดยเจาะเขาสูตลาดใหม ๆ มากข้นึ 2. การพฒั นาตลาด คือ วิธีการเพ่มิ ยอดขายของผลิตภัณฑท่ีมีอยูในปจจุบันให ขยายตัวเขาสูตลาดใหม 3. การพฒั นาผลติ ภัณฑ คือ การเพิม่ ยอดขาย โดยวธิ ีการพัฒนาผลิตภัณฑใหม หรือปรบั ปรุงผลิตภณั ฑเ กา 4. การขยายชนิดผลติ ภณั ฑ คอื การขยายตวั เขาสูธรุ กจิ ดานใหม ๆ

28 บทท่ี 5 การขับเคลอื่ นสรา งธุรกิจเพือ่ เขา สูอ าชพี การวิเคราะหค วามเปน ไปไดข องแผนปฏบิ ตั ิการ 1. วเิ คราะหความถูกตองนาเช่ือถอื ของขอ มลู พ้ืนฐาน 2. วิเคราะหวตั ถปุ ระสงค 3. วิเคราะหเ ปาหมายที่ไดกาํ หนดไว รวมถงึ พฤติกรรมของผูบ ริโภค 4. วเิ คราะหถ งึ ผลตอบแทนของแผนปฏบิ ัติการ การพัฒนาแผนปฏบิ ตั ิการ เปนการนาํ ผลการวิเคราะหความเปนไปไดของแผนปฏิบัติการของผูประกอบการมาตอ ยอดเพอ่ื พัฒนางานอาชพี ในธุรกจิ ของตนใหด าํ เนินงานไดด ียง่ิ ข้นึ หรอื อาจมีความสัมพันธกับอีก อาชีพหนึง่ ได ซง่ึ เปน การเช่อื มโยงกันเพอื่ ลดความเสย่ี งของธรุ กจิ หรอื เพ่อื ใหเกดิ รายไดเพมิ่ ข้ึน การประกอบอาชพี ควบคูเกือ้ กูลกนั ประกอบอาชีพควบคูเกื้อกูลกัน เชน การเลี้ยงสุกรบนบอปลา เม่ือใหอาหารสุกรเศษ อาหารรว งหลนลงน้าํ เปน อาหารของปลา ลางคอกสกุ รเศษอาหารรวมท้งั ส่งิ ขับถา ยของสุกรก็จะ เปน อาหารปลา ดังนน้ั ไมไดลงทนุ ดา นอาหารในการเล้ยี งปลา แตต อ งปรึกษาผูรูกอนวาจะเล้ียง ปลาอะไรและสกุ ร 1 ตัวตอ การเลี้ยงปลาก่ีตวั จึงจะไดผลตอบแทนท่ดี ีและนา้ํ ไมเ นาเสีย ขน้ั ตอนการขบั เคลอื่ นการสรางธุรกจิ 1.การทาํ ผลิตภัณฑห รืออาชีพ 2.การทดสอบผลติ ภณั ฑ 3.การพฒั นาการตลาด 4.การประเมินและวเิ คราะหผลติ ภัณฑ 5. การพฒั นาผลิตภัณฑห รืออาชพี ใหเจริญกา วหนา ปญ หา อปุ สรรค และแนวทางแกไ ข ปญหาอปุ สรรค ในการปฏิบัติงานมักจะมีปญหาและอุปสรรคเขามาเก่ียวของ ทําใหธุรกิจไมสามารถ ดาํ เนนิ งานไปตามแผนท่ีวางไว สว นใหญป ญหาจะเกิดจากสง่ิ ท่เี ราไมสามารถควบคมุ ได เชน

29 1. ปญ หาจากภยั ธรรมชาติ 1.1 ภัยแลง 1.2 อทุ กภัย (ภัยน้าํ ทวม) 1.3 วาตภยั (ภัยลม) 1.4 อคั คีภยั (ภยั ไฟไหม) 1.5 ศตั รูพืช 2. ปญหาการตลาด 3. ปญหาแหลงเงนิ ทนุ 4. ปญ หาการขาดการควบคมุ การผลิต แนวทางแกไข 1. ปญ หาจากภยั ธรรมชาติ เกษตรกรควรนําเอาการเกษตรผสมผสานตามแนวทางทฤษฎีใหมของพระบาทสมเด็จ พระเจา อยหู ัวมาใช โดยใหแบงพื้นท่ีออกเปน 4 สวน ตามโครงการสวน 30 : 30 : 30 : 10 คอื สวนแรก รอ ยละ 30 ใหข ดุ สระกกั เกบ็ น้ํา สว นทีส่ อง รอยละ 30 ใหทาํ นาขา ว สวนที่สาม รอยละ 30 ใหปลูกไมผล ไมยนื ตน ไมใ ชสอย สวนท่ีสี่ รอยละ 10 ใหเปน ท่ีอยอู าศยั และอืน่ ๆ 2. ปญ หาการตลาด การแกปญหาเกี่ยวกับแหลงเงินทุน และการขาดการควบคุม ควรยึดหลักปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั มาปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี ความพอเพียง 1. ความพอประมาณ 2. ความมเี หตผุ ล 3. การมีภูมกิ ันในตวั ทีด่ ี การใชค ณุ ธรรมกาํ กับความรู 1. เงือ่ นไขคุณธรรม 2. เง่อื นไขความรู

30 กิจกรรมทา ยบทท่ี 5 1. ใหน กั ศกึ ษายกตัวอยางการประกอบอาชีพควบคเู กือ้ กูลกัน .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ ประกอบอาชีพควบคูเก้อื กลู กนั เชน การเล้ียงสุกรบนบอปลา เม่ือใหอาหารสุกรเศษ อาหารลวงหลนลงน้ําเปน อาหารของปลา ลา งคอกสุกรเศษอาหารรวมทัง้ สง่ิ ขับถา ยของสุกรก็จะ เปน อาหารปลา ดงั นน้ั ไมไ ดลงทุน ดานอาหารในการเล้ียงปลา แตตองปรึกษาผูรูกอนวาจะ เลยี้ งปลาอะไรและสุกร 1 ตัวตอการเลย้ี งปลากตี่ ัว จงึ จะไดผลตอบแทนทด่ี แี ละน้ําไมเนาเสยี 2. ใหน กั ศกึ ษาบอกขัน้ ตอนการขัน้ ตอนการขับเคลื่อนการสรางธุรกิจ .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1.การทาํ ผลติ ภณั ฑห รืออาชีพ 2.การทดสอบผลติ ภัณฑ 3.การพฒั นาการตลาด 4.การประเมนิ และวิเคราะหผลิตภัณฑ 5. การพัฒนาผลิตภณั ฑหรอื อาชีพใหเจรญิ กา วหนา 3.ปญหาจากภัยธรรมชาติทําใหธุรกิจไมสามารถดําเนินงานไปตามแผนปฏิบัติการท่ีวางไวมี อะไรบา ง .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. ภัยแลง 2. อทุ กภัย (ภยั นา้ํ ทวม) 3. วาตภยั (ภยั ลม) 4. อัคคภี ัย (ภัยไฟไหม) 5. ศัตรพู ชื

31 บทที่ 6 โครงการเขาสอู าชีพ ความสําคญั ของการทําโครงการประกอบอาชพี โครงการประกอบอาชีพเปนการทํางานเพ่ือนําไปสูอาชีพและการมีรายไดโดยกําหนด วิธีการทํางานและระยะเวลาลวงหนาเชน โครงการปลูกผักปลอดสารพิษ โครงการทําชุด รบั แขกจากไมยางพารา ประเภทของโครงการประกอบอาชพี 1. ประเภทอนุรกั ษศลิ ปวฒั นธรรมไทย 2. ประเภทรวบรวมเอกสาร 3. ประเภททดลอง 4. ประเภทพฒั นาจากงานเดมิ ข้นั ตอนการเขยี นโครงการ การเขียนโครงการ ควรมกี จิ กรรมดังน้ี 1. การรว มกนั ศกึ ษาตัวอยางโครงการประเภทตางๆ 2. การรวมกลุมคนทมี่ ีความสนใจตรงกัน 3. การสาํ รวจความสนใจ 4. การตดั สนิ ใจ 5. การประชุมกลมุ 6. ผูใหคาํ ปรกึ ษา 7. การประสานงาน ขนั้ ตอนการเขียนโครงการ 1. ช่ือโครงการ ทําอะไร 2. ช่ือผูดําเนินโครงการ ใครเปนผูทาํ 3. ครูท่ีปรึกษาโครงการ ใครเปนผูคอยชวยเหลือใหคาํ ปรกึ ษา 4. หลักการเหตุผล ทําไมจึงเลอื กประกอบอาชีพน้ี 5. วตั ถปุ ระสงค ทําแลว จะไดอะไรหรือเกดิ ประโยชนอยางไร 6. เปาหมาย ทําแลวมีผลงานอะไรมากนอ ยเพียงใด 7. ระยะเวลาดาํ เนนิ การ ทาํ เมื่อใด 8. สถานท่ี ทาํ ทีไ่ หน

32 9. งบประมาณ ใชท รัพยากรอะไรบา งจํานวนเทา ใด 10. ขั้นตอนการดาํ เนนิ งาน ทําอยางไรมขี ้ันตอนทําอยางไร 11. ผลทค่ี าดวา จะไดร ับ สิง่ ที่คิดวา จะเกดิ ขึน้ การเขยี นแผนปฏบิ ตั กิ าร การเขียนแผนปฏิบัติการ เปนการนํากิจกรรมตางๆ ในโครงการมาเขียนเพ่ือนําเขาสู การปฏิบัติ โดยมีการกําหนดงาน ระยะเวลา และผูปฏิบัติ หรือผูรับผิดขอบ ซึ่งการ ปฏิบัติงานโครงการตามแผนที่กําหนดไว จะตองระบุใหชัดเจนวา ทําเร่ืองอะไร มีใครทําบาง และกําหนดระยะเวลาเสร็จส้ินโครงการดวย การตรวจสอบโครงการ การตรวจสอบโครงการ หมายถงึ การตรวจสอบความคบื หนาของโครงการ ตลอดอายขุ องโครงการ การตรวจสอบโครงการ แบง เปน 2 ประเภท 1. การตรวจสอบโครงการในระหวา งการดําเนนิ การ เพอ่ื ปรับปรุง เปลยี่ นแปลง แกไข ในกรณีทีป่ จ จัยตางๆ เปลี่ยนแปลงไปจากเดมิ 2. การตรวจสอบโครงการหลังการดําเนินงาน เพื่อปรับปรุงการบริหารโครงการใน อนาคต

33 กจิ กรรมทายบทท่ี 6 1. ประเภทของโครงการประกอบอาชพี ไดแ กอ ะไรบาง .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. ประเภทอนุรักษศ ิลปวฒั นธรรมไทย 2. ประเภทรวบรวมเอกสาร 3. ประเภททดลอง 4. ประเภทพฒั นาจากงานเดิม 2. ข้นั ตอนการเขยี นโครงการประกอบดวยอะไรบา ง .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. ช่อื โครงการ 2. ช่อื ผูดําเนินโครงการ 3. ครทู ี่ปรกึ ษาโครงการ 4. หลักการเหตุผล 5. วัตถปุ ระสงค 6. เปา หมาย 7. ระยะเวลาดาํ เนนิ การ 8. สถานท่ี 9. งบประมาณ 10. ข้นั ตอนการดําเนินงาน 11. ผลทคี่ าดวา จะไดร บั 3. ในการดาํ เนนิ โครงการเราควรมกี ารตรวจสอบโครงการในระยะใด .......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... แนวตอบ 1. ตรวจสอบโครงการในระหวางดําเนนิ การ 2. ตรวจสอบโครงการหลังดาํ เนนิ งาน

34 คณะทํางาน ทปี่ รกึ ษา จําจด เลขาธกิ าร กศน. นายสรุ พงษ หอมดี รองเลขาธิการ กศน. นายประเสริฐ สุขสุเดช ผูอ ํานวยการกลุม พัฒนาการศกึ ษานอกระบบ นางตรีนุช และการศึกษาตามอัธยาศัย ผอู ํานวยการ สถาบัน กศน.ภาคใต นายอรัญ คงนวลใย ผสู รปุ เนื้อหา ครู กศน.อาํ เภอควนขนนุ จังหวัดพทั ลงุ นางละอองดาว แกวกลบั ครู กศน.อําเภอปา พะยอม จงั หวดั พทั ลุง นางสาวศศมิ ณี สุพิทยพนั ธ ครู กศน.อาํ เภอเขาชัยสน จังหวดั พทั ลงุ นางศศิธร คงเควจ็ ครู กศน.อาํ เภอปา บอน จงั หวดั พัทลุง นางสาวอาภรณ ตนั ติสิทธกิ ร ครู กศน.อําเภอเมอื ง จงั หวัดพัทลุง นางอรญั ญา สวัสดปี ระเสรฐิ ครู กศน.อําเภอศรบี รรพต จงั หวดั พัทลงุ นางสาวสุวรรณา ดว งทอง ผตู รวจและบรรณาธกิ าร ครู สถาบัน กศน.ภาคใต นางนฏั ยา ชูประดิษฐ ครู สถาบนั กศน.ภาคใต นางอรอนงค จนั ทรมณี ครู สถาบัน กศน.ภาคใต นางสาวปทมาภรณ ปนทอง ผพู ิมพต น ฉบบั เจา หนา ที่ สถาบัน กศน.ภาคใต นางสาวก่ิงกาญจน ประสมสขุ ผอู อกแบบปก กลมุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบ นายศุภโชค ศรีรตั นศิลป และการศกึ ษาตามอธั ยาศยั

35