ผลของการปฏิบัติสมาธิของผู้เรียนหลักสูตรสามธิสถาบันพลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย/พระวิสันต์ ปสนฺนจิตฺโต(ปานเพ็ชร)

ว2Rั5นe6รc4ับe;บivทeคdว:าFมe: b2r8uกarุมyภา2พ8ัน, ธ2022516;4;Rวeันvแisกeไขdบ: ทMคaวมyาหม7า:,ว72ทิ พ0ยว2ฤาาษ1ล;ภยัรAามสคหcมcาาeม2รp5กt6ฏศุe4รd;รา:วชีัลนMวตทิ ้าaอยyบนารล2ับชยั5บ,้าทว2ทิคง0วย2ปาา1มเ;รข: ต2ิทศ5รรพลี ฤรา้ ษนศภชาาน้ คงม์ 1 ผลของการปฏบิ ตั ิสมาธิของผูเรยี นหลักสตู รครสู มาธิ สถาบนั พลงั จิตตานภุ าพ สาขา 97 วัดศรที ปี าราม จังหวัดเลย MEDITATION EFFECTS ON PRACTITIONERS IN MEDITATION INSTRUCTOR COURSE BY WILLPOWER INSTITUTE BRANCH 97 AT SRIDIPARAM TEMPLE, LOEI PROVINCE พระวิสันต ปสนฺนจติ โฺ ต (ปานเพช็ ร) นกั ศึกษาพุทธศาสตรบัณฑติ มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรราชวทิ ยาลัย วิทยาลยั สงฆเ ลย Phra Wison Pasonnacitto (Panpetchara) Buddhist Studies Student Mahachulalongkorn Buddhist University, Loei Religious College Corresponding Author E-mail: wichira2524@ gmail.com บทคัดยอ บทความเร่ืองนม้ี ีวัตถปุ ระสงคเ พ่อื (1) ศกึ ษาผลของการปฏิบัตสิ มาธิของผเู รยี นหลักสูตร ครูสมาธิ สถาบันพลังจติ ตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย และ (2) เปรยี บเทียบเพื่อ ศึกษาผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบนั พลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัด ศรีทปี าราม จังหวดั เลย จำแนกตาม เพศ และอายุ ทตี่ า งกนั ประชากรศึกษาคอื ผเู รยี นหลักสตู รครู สมาธิ สถาบันพลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย รุน 47 สัตตจัตตาีสโม (สิริญาณ) จำนวน 37 คน เครื่องมือที่ใชในการศึกษา ใชแบบสอบถาม ประมาณคา 5 ระดับ ใชส ถติ ิในการวเิ คราะหขอ มูล คือ คารอยละ คา ความถี่ คา เฉล่ยี และคา สวนเบย่ี งเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบวา ผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเ รยี นหลกั สูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจิต ตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทปี าราม จังหวัดเลย โดยรวมทั้ง 3 ดาน อยูในระดับมากที่สุด และเมื่อ พิจารณาเปน รายดา น พบวา ดานท่มี ีคา เฉลย่ี สูงทส่ี ุดคอื ดานสงั คม ดา นจิตใจ และดานกายท่ีอยูใน ระดบั มาก ตามลำดับ สำหรบั การเปรียบเทียบผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบันพลงั จิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทปี าราม จังหวัดเลย จำแนกตามเพศ พบวา เพศหญิงสูง กวาเพศชาย และจำแนกตามอายุ พบวา อายุ 30 – 59 ป มคี าเฉลยี่ สงู ทสี่ ุด รองลงมา คือ อายุ 60 ปข ้ึนไป และอายุตำ่ กวา 30 ป ตามลำดับ

2 วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ ปีที่ 7 ฉบับท่ี 1 มกราคม – มถิ นุ ายน 2564 คำสำคัญ: การปฏบิ ัติสมาธิ; หลกั สูตรครสู มาธิ; สถาบันพลังจติ ตานุภาพ สาขา 97; Abstract The objectives of the research article were (1) to study the effects of meditation on practitioners in the meditation instructor course organized by the Willpower Institute Branch 97 at Sridiparam Temple, Loei province, and (2) to compare the effects of meditation on practitioners in the meditation instructor course organized by the Willpower Institute Branch 97 at Sridiparam Temple, Loei province, classified by gender and age. The population of the research was a total of thirty-seven practitioners in the 47th Class of the meditation instructor course, organized by the Willpower Institute Branch 97 at Sridiparam Temple, Loei province. The instrument used for data collection was the five-point rating scale questionnaire; the statistics used for data analysis comprised of percentage, frequency, mean, and standard deviation. The results of the research revealed that the meditation effects on practitioners in the meditation instructor course conducted by the Willpower Institute Branch 97 at Sridiparam Temple, Loei province was found to be overall at the highest level. Separately considered in the descending order, the aspects with the high level of mean scores were society, mentality, and physicality, respectively. The comparison of meditation effects on practitioners in the Willpoper Institute’s meditation instructor course at Sridiparam Temple, Loei province, classified by gender, was found that the effects on women were higher than on men; the effects on ones with 30-59 years of age were found at the highest level of mean scores, followed by ones with over 60 years and ones with lower 30 years, respectively. Keywords: Meditation; Meditation Instructor Course; Willpower Institute; บทนำ พทุ ธพจนท ว่ี า “สมาหิโต ยถาภตู ํ ปชานาติ” (องฺ.เอกาทสก. 24/209) แปลวา ผูมีจิตต้ัง มัน่ แลว จะรชู ดั ตามทเ่ี ปน คอื มีสมาธแิ ลว จะเกดิ ปญ ญารูจรงิ ได หมายความวา สมาธิเปน ฐาน เปน ตัวเอื้อ เปนปจ จยั หรือเปนเครื่องมือท่ีจะชวยใหการใชป ญญาไดผลดี ขอนี้เปนคุณประโยชนท่บี าง ทีถูกมองขา ม แตกลบั เปนขอ สำคัญ เพราะเปนประโยชนท ่ีมงุ หมายในพระพุทธศาสนา (พระพรหม คณุ าภรณ, 2555: 174) จะเห็นวา คณุ ประโยชนสำคญั ของสมาธิคือการทำใหจ ิตใจ ชวยใหมองเห็น

วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ 3 มหาวทิ ยาลยั มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั วทิ ยาเขตศรลี า้ นชา้ ง สงิ่ ที่ตอ งการไดชัดเจน ซ่งึ เปน เร่ืองของปญญา สมาธิเปนเร่ืองของจิต คือ ทำจติ ใหสงบ และเม่ือจิต สงบแลว จติ ก็จะใส จึงใชป ญ ญาไดดี มองเห็นอะไรไดช ัดเจน สมเด็จพระญาณวชิโรดม (หลวงพอวิริยังค สิรินฺธโร) ไดกอตัง้ สถาบันพลังจิตตานุภาพ เพื่อเปดสอนหลักสูตรครูสมาธิ มาตั้งแตวันที่ 24 กรกฎาคม 2540 ใชระยะเวลาในการเรียน 6 เดือน หลักสูตร) 200 ชั่วโมง (โดยเรียนทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ พรอมทั้งนำไปสอบปฏิบตั ิ ภาคสนาม ณ ดอยอินทนนท จังหวัดเชียงใหมเปนเวลา 4 วัน 3 คืนมีจุดประสงคในการเผยแผ สมาธิ เพื่อเพิม่ พลงั จติ แกประชาชนทกุ เพศ ทุกวัย ทกุ อาชพี สถาบันพลังจิตตานุภาพ มากอตั้งที่วัดศรีทีปาราม ตำบลกุดปอง อำเภอเมือง จังหวัด เลย เปน สาขา 97 เมื่อป พ.ศ. 2557 เปดเรียนวันจันทร - ศุกร หลักสูตร 6 เดือน สำหรับผูไมมี เวลามาเรยี นหลักสูตรเสาร - อาทติ ยท่ี สาขา 69 วัดศรีสุทธาวาส พระอารามหลวง ผวู ิจัยจงึ มีความ สนใจท่ีจะศึกษาผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรที ีปาราม จงั หวัดเลย วตั ถุประสงคข องการวจิ ยั 1. เพื่อศกึ ษาผลของการปฏิบตั สิ มาธิของผูเ รียนหลักสตู รครูสมาธิ สถาบนั พลังจิตตานภุ าพ สาขา 97 วัดศรที ีปาราม จังหวัดเลย 2. เพ่อื เปรียบเทียบเพอ่ื ศกึ ษาผลของการปฏิบตั ิสมาธิของผูเ รียนหลกั สตู รครูสมาธิ สถาบัน พลงั จติ ตานุภาพ สาขา 97 วัดศรที ีปาราม จงั หวัดเลย จำแนกตาม เพศ และอายุ ที่ตางกัน สมมุตฐิ านการวจิ ัย 1. ผูเรียนหลักสูตรครูสมาธทิ ่ีมีเพศตางกัน ผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียนหลักสูตรครู สมาธิ สถาบนั พลงั จติ ตานุภาพ สาขา 97 วัดศรที ีปาราม จงั หวดั เลย แตกตางกัน 2. ผูเรียนหลกั สูตรครสู มาธทิ ี่มีอายุตางกัน ผลของการปฏิบตั ิสมาธิของผูเรียนหลักสูตรครู สมาธิ สถาบนั พลงั จติ ตานภุ าพ สาขา 97 วัดศรีทปี าราม จังหวดั เลย แตกตา งกนั

4 วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ ปีท่ี 7 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม – มถิ ุนายน 2564 ขอบเขตของการวิจัย 1. ขอบเขตดานประชากร ไดแก ผูเรียนหลกั สูตรครูสมาธิ สถาบันพลงั จิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย รุน จำนวน 37 คน 2. ขอบเขตดานเนื้อหา ไดแก ผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วดั ศรที ปี าราม จงั หวัดเลยไว 3 ดา นดังนี้ 1) ดานกาย 2) ดา นจิตใจ 3) ดานสงั คม 3. ขอบเขตดา นพน้ื ท่ี ไดแก การศึกษาวิจัยในสถาบันพลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย วิธดี ำเนนิ การวจิ ยั 1. ประชากรและกลมุ ตัวอยา ง ประชากรท่ีใชในการวิจัยครั้งนี้ ไดแก ผูเรียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบนั พลงั จิตตานุภาพ สาขา 97 วดั ศรีทีปาราม จงั หวัดเลย รนุ จำนวน 37 คน 2. เครือ่ งมือที่ใชใ นการวิจยั เครื่องมือที่ใชในการวิจัยในครั้งนี้ไดแก แบบสอบถาม (Questionnaire) ซึ่งผูศกึ ษาวิจัย จดั สรางขึ้น เพื่อใชเปนเครื่องมือในการเก็บรวบรวมขอมูล โดยเปน แบบสอบถามเรื่องผลของการ ปฏิบัติสมาธิของผูเรยี นหลกั สูตรครสู มาธิ สถาบันพลงั จติ ตานภุ าพ สาขา 97 วัดศรที ปี าราม จงั หวัด เลย ลกั ษณะของแบบสอบถามทีใ่ ชในการศกึ ษาวิจัยครงั้ นี้ แบง ออกเปน 2 ตอน คือ ตอนที่ 1 ขอมูลทั่วไปของผูตอบแบบสอบถาม ไดแก ปจจัยสวนบุคคลลักษณะคำถาม เปนเชิงสำรวจรายการ (Check - list) จำนวน 2 ขอ คือ เพศ และอายุ

วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ 5 มหาวทิ ยาลยั มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั วทิ ยาเขตศรลี า้ นชา้ ง ตอนท่ี 2 ศึกษาเรื่อง ผลของการปฏิบตั ิสมาธิของผูเรียนหลกั สตู รครูสมาธิ สถาบันพลังจิต ตานภุ าพ สาขา 97 วดั ศรที ปี าราม จังหวัดเลยแบบสอบถามทใ่ี ชในการศึกษาวิจยั มีจำนวน 3 ดา น คือ ดานกาย ดานจิตใจ และดานสังคม ลักษณะของแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ตามวิธีการของลิเคริ ท (Likert) แบง ออกเปน 5 ระดบั โดยกำหนดคา ดงั น้ี (บุญชม ศรีสะอาด, 2535: 99) มากทสี่ ดุ มีคา เทากบั 5 มาก มคี าเทา กบั 4 ปานกลาง มคี า เทา กับ 3 นอย มีคาเทา กับ 2 นอ ยทีส่ ุด มคี า เทากับ 1 ซึง่ มีเกณฑก ารแปลความหมายของระดับคะแนน ดังน้ี (ประคอง กรรณสูตร, 2538: 70) 1.00 - 1.49 หมายถงึ ผลของการปฏบิ ัตินอ ยที่สุด 1.50 - 2.49 หมายถึง ผลของการปฏิบตั ินอย 2.50 - 3.49 หมายถึง ผลของการปฏบิ ตั ิปานกลาง 3.50 - 4.49 หมายถึง ผลของการปฏบิ ัติมาก 4.50 - 5.00 หมายถงึ ผลของการปฏบิ ัติมากทส่ี ุด 3. การวเิ คราะหข อมลู 1. ผูวิจัยนำแบบสอบถาม ที่เก็บรวบรวมขอมูลได มาตรวจสอบความถูกตองและความ สมบูรณของขอมลู ไดแ บบสอบถามทีส่ มบูรณ 37 ชุด 2. ผูวิจัยนำแบบสอบถามมาตรวจใหค ะแนนตามเกณฑท่ใี หไว จัดระบบขอมูล ตรวจสอบ เพ่อื นำไปวิเคราะหขอมลู โดยใชคอมพิวเตอรโปรแกรมสำเร็จรูปและแปลความหมายคา เฉลี่ย ของ แบบสอบถาม โดยใชเกณฑของบญุ ชม ศรีสะอาด ดังน้ี การวเิ คราะหข อมูล ในการวิจยั น้ีไดดำเนินการโดยนำขอมูลมาวเิ คราะหดวยเคร่ือง คอมพิวเตอรโ ดยใชโ ปรแกรมสำเร็จรูป มีลำดบั ข้นั ตอน ดังนี้ 1. ศึกษาปจจัยสว นบุคคลโดยหาคาสถิติพื้นฐานคือ คาความถี่ (Frequency) และ คารอ ยละ (Percentage)

6 วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ ปีที่ 7 ฉบับท่ี 1 มกราคม – มิถุนายน 2564 2. ศึกษาระดับการรับรูทางการเมืองของผูตอบแบบสอบถาม โดยการหาคาเฉลี่ย (������������) และ คา สว นเบย่ี งเบนมาตรฐาน (������������) 3. ทดสอบสมมตฐิ านการวิจัย โดยการวเิ คราะหเพื่อเปรยี บเทียบผลของการปฏิบัติ สมาธิของผูเรยี นหลักสูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจิตตานภุ าพ สาขา 97 วัดศรีทปี าราม จังหวัดเลย แบบสอบถาม โดยการหาคา เฉล่ีย (������������) และ คาสวนเบ่ียงเบนมาตรฐาน (������������) สรุปผลการวิจยั 1. การวิเคราะหผลของการปฏิบัตสิ มาธิของผูเรยี นหลกั สูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจิต ตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลยใชการวิเคราะหหาคาเฉลี่ย (������������) และ คา สวน เบย่ี งเบนมาตรฐาน (������������) ตารางที่ 1 แสดงคาเฉลี่ย (������������) และ คา สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (������������) ของผลของการปฏิบัติ สมาธิของผูเรยี นหลกั สูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจติ ตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปา ราม จงั หวดั เลย โดยรวมท้งั 3 ดาน ที่ ผลของการปฏิบัติสมาธิ X S.D. แปลผล 1 ดา นกาย 4.30 0.51 มาก 2 ดา นจติ ใจ 4.75 0.35 มากทส่ี ุด 3 ดานสังคม 4.83 0.28 มากที่สดุ รวม 4.63 0.39 มากทส่ี ุด จากตารางท่ี 2 พบวา ผลของการปฏิบัตสิ มาธิของผเู รยี นหลักสตู รครสู มาธิ สถาบนั พลังจิต ตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย โดยรวมทั้ง 3 ดาน อยูในระดับมากที่สุด และเม่ือ พจิ ารณาเปน รายดาน พบวา ดา นทมี่ คี า เฉล่ยี สงู ท่ีสุดคือ ดา นสังคม ดา นจิตใจ และดา นกายท่ีอยูในระดับ มาก ตามลำดบั

วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ 7 มหาวทิ ยาลยั มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั วทิ ยาเขตศรลี า้ นชา้ ง 2. การเปรยี บเทียบคาเฉล่ีย (������������) และ คา สวนเบย่ี งเบนมาตรฐาน (������������) ของผลของ การปฏิบตั สิ มาธิของผเู รียนหลกั สตู รครูสมาธิ สถาบันพลงั จติ ตานภุ าพ สาขา 97 วัดศรที ปี าราม จังหวัดเลย โดยรวมท้ัง 3 ดาน จำแนกตาม เพศ และอายุ ทีต่ างกัน สามารถสรุปผลไดดงั นี้ ตารางท่ี 2 คาเฉลีย่ (������������) และ คาสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (������������) ของผลของการปฏิบัติสมาธิ ของผูเ รียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย โดยรวมทง้ั 3 ดาน จำแนกตามเพศ เพศ แปลผล ผลของการปฏิบตั ิสมาธิ ชาย หญิง 1 ดา นกาย X S.D. X S.D. มาก 4.26 0.52 4.35 0.49 2 ดานจติ ใจ 4.55 0.38 4.95 0.29 มากทีส่ ดุ 3 ดา นสงั คม 4.75 0.30 4.91 0.29 มากท่สี ุด รวม 4.52 0.48 4.74 0.44 มากทสี่ ดุ จากตาราง พบวา การเปรียบเทียบผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย จำแนกตามเพศ โดยรวมทั้ง 3 ดาน เพศหญิงสูงกวาเพศชาย ตารางท่ี 3 แสดงคาเฉลี่ย ( X ) และสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของผลของการปฏิบัติ สมาธิของผูเรียนหลกั สูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรที ีปา ราม จังหวดั เลย โดยรวมและรายดาน 3 ดาน จำแนกตามอายุ อายุ แปลผล ผลของการปฏิบัติสมาธิ ตำ่ กวา 30 ป 30 – 59 ป 60 ปข ึน้ ไป 1 ดา นกาย X S.D. X S.D. X S.D. มาก 4.26 0.52 4.35 0.49 4.29 0.51 2 ดา นจิตใจ 4.55 0.48 4.75 0.31 4.95 0.27 มากทส่ี ดุ 3 ดา นสงั คม 4.95 0.30 4.91 0.32 4.63 0.48 มากทส่ี ดุ รวม 4.59 0.45 4.67 0.41 4.62 0.52 มากทีส่ ดุ

8 วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ ปที ี่ 7 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม – มิถุนายน 2564 จากตารางพบวา การเปรียบเทียบผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบนั พลงั จิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย จำแนกตามอายุ โดยรวมทั้ง 3 ดาน พบวา อายุ 30 – 59 ป มีคา เฉลี่ยสูงที่สุด รองลงมา คือ อายุ 60 ปขึ้นไป และอายุ ต่ำกวา 30 ป ตามลำดบั การอภิปรายผลการวิจัย 1. ผลของการปฏิบัตสิ มาธขิ องผูเรยี นหลกั สูตรครูสมาธิ สถาบนั พลงั จติ ตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จงั หวัดเลย โดยรวมท้งั 3 ดา น อยใู นระดบั มากที่สดุ และเมื่อพิจารณาเปนรายดาน พบวา ดานที่มีคาเฉลีย่ สงู ที่สดุ คอื ดานสังคม ดานจิตใจ และดานกายที่อยูในระดับมาก ตามลำดบั ทง้ั น้ีอาจเปนเพราะวา สภาพการการเรียนของนักศกึ ษาหลกั สูตรครูสมาธิ ไดป ฏบิ ัตติ ามคำสอนของ สมเด็จพระญาณวชิโรดม (หลวงพอวิริยังค สิรินฺธโร) และไดนำมาเปนแนวทางการปฏิบัติตน มี ความตัง้ ใจในการศึกษาตามหลักสูตรทั้งภาคทฤษฎี และภาคปฏบิ ัติ มคี วามสามัคคใี หความรวมมือ ดวยดี มคี วามเออ้ื อาทรตอ กนั ใหความเคารพตอ กัน นำหลกั การปฏบิ ัตสิ มาธิอยา งมีสติและตอเนื่อง ดำรงชีวิตอยางมีสตแิ ละประพฤติชอบดวย กาย วาจา ใจ เปนตัวอยางที่ดตี อครอบครัว และสังคม เอือ้ เฟอตอผูอื่นสามารถใหคำแนะนำในการปฏิบตั สิ มาธิ และการดำรงตนในสงั คมแกผูอน่ื ไดอยางดี สอดคลองกับ สมศักดิ์ ชวนเชย (2561: 70 - 71) ไดศึกษาการประยุกตใชหลักกัลยาณมิตรธรรม ของนกั ศึกษาหลักสูตรครสู มาธิ จังหวัดสกลนคร พบวา การประยุกตใชหลักกัลยาณมิตรธรรมของ นักศึกษาหลักสูตรครูสมาธิ จังหวัดสกลนคร มาใชในชีวิตประจำวันในแตละดานทั้ง 7 ประการ ประกอบดวย ปโย (นารัก) ครุ (นาเคารพ) ภาวนีโย (นาเจริญใจ) วัตตา จะ (รูจักพูดใหไดผล) วจนักขโม (อดทนตอถอยคำ) คัมภีรัญจะ กะถัง กัตตา (แถลงเรื่องล้ำลึกได) โน จัฏฐาเน นิโยชเย (ไมชักนำในอฐาน) นักศึกษายังไมมีพืน้ ฐานในความรูเรื่องหลกั กลั ยาณมิตรธรรมอยา งครบถวน แต สามารถปฏิบัติตนเปนไปตามหลักกัลยาณมิตรตามความเขาใจของตนทั้ง การแตงกาย กิริยามารยาท การใชคำพดู เปนเพื่อนท่ีดีตอกนั สนิทสนมเปนกนั เองมีความรูสึกอบอุนพึ่งพากันได ประพฤตติ นเปน แบบอยางที่ดีของสังคม นอมนำเอาหลกั ธรรมพรหมวิหาร 4 มาใชมีกิริยามารยาท ที่สุภาพเรียบรอย รับผิดชอบทั้งในเรื่องสวนตัวและสวนรวม มีมนุษยสัมพันธที่ดี ใหการชวยเหลือ เกื้อกลู ตอกัน หมั่นศึกษาหลักธรรมเพื่อการพัฒนาตน ท้ังเปนคนมเี หตุผล และใชการพูดเพื่อแสดง ความคดิ เห็นตอกันอยางมีเหตผุ ล ใหการแนะนำในสิ่งท่ีเปนประโยชน ดว ยความยม้ิ แยมแจมใส ไม

วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ 9 มหาวทิ ยาลยั มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั วทิ ยาเขตศรลี า้ นชา้ ง เปนไปดวยการสอ เสียดนินทา และหลีกเลี่ยงความขดั แยง สามารถใหคำแนะนำในการดำเนินชีวติ และเรือ่ งทลี่ ึกซ้งึ ทั้งทางโลกและทางธรรม ทัง้ เรื่องครอบครวั และความกา วหนาในการปฏิบัติสมาธิ ไมช ักนำพากันในทางช่วั รา ยเสอื่ มเสีย 2. การเปรยี บเทียบผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรยี นหลักสูตรครูสมาธิ สถาบนั พลงั จิตตา นุภาพ สาขา 97 วัดศรีทปี าราม จังหวัดเลย จำแนกตามเพศ โดยรวมทั้ง 3 ดาน เพศหญิงสูงกวา เพศชาย ทั้งนี้อาจเปนเพราะวาผูฝกสมาธิเพศหญิง มีการปฏิสัมพันธและใหการแนะนำ ตลอดจน การชักชวนคนเขามาเรียนครูสมาธิไดอยางเปนกันเอง และงา ยกวาผูชาย ทำใหเกิดความคุนเคย และเปนนิสัยในการทำงาน แสดงออกถึงความเปน ผูนำในการทำงานมากกวาผูชาย ซึง่ สอดคลอง กับ สมศักดิ์ ชวนเชย (2561: 136) กลาววา โดยประเด็นที่มีความสัมพันธกับการฝกสมาธิตาม หลกั สูตรครูสมาธิของสถาบันพลังจิตตานภุ าพ คอื บทบาทผูนำสูความพนทกุ ขในการสงเสรมิ ทำนุ บำรุงพระพุทธศาสนาใหยืนยงหรือการชี้ทางพน ทกุ ข ซึง่ เปนบทบาทของพระสงฆซึ่งเปนผูนำไปสู ความพนทุกข โดยการปลูกฝงศรัทธาผานการประพฤติปฏิบัติการเผยแผหลักธรรมคำสอนและ หลกั การประพฤติปฏิบตั ิ โดยยึดถอื พระธรรมวินัยในการประพฤตปิ ฏิบตั ิตนใหมศี ีลาจารวัตรกิริยา งดงามเรยี บรอ ย รักษาศีล ปฏิบัตธิ รรม เพอ่ื ฝก หดั ลำ้ คาผา นหลักการทางสตปิ ฏฐาน คอื สมถกรรม ฐาน และวิปสสนากรรมฐานเมื่อสามารถทำวิปสสนาญาณใหแจงไดแลวการบรรลุมรรคผลจึงจะ เกิดข้ึน เชนเดียวกับไซเดน และคณะ (Zeidenet al., 2010) ที่ทำการศึกษาเรื่องการฝกเจริญสติ และสมาธิ ที่มีตอระบบความคิดและอารมณ ในนักศึกษามหาวิทยาลัยนอรท แคโรไลนา และได พบวา การฝกสติและสมาธิชวยพัฒนาอารมณทางบวก ลดความออนลา ความเครียด และยัง ปรับปรุงการรับรูภ าพ และความจำไดดีดว ย 3. การเปรยี บเทียบผลของการปฏิบัตสิ มาธิของผเู รียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบนั พลงั จิตตา นภุ าพ สาขา 97 วดั ศรีทปี าราม จงั หวัดเลย จำแนกตามอายุ โดยรวมทงั้ 3 ดาน พบวา อายุ 30 – 59 ป มคี า เฉล่ยี สงู ทสี่ ุด รองลงมา คอื อายุ 60 ปข้นึ ไป และอายุ ตำ่ กวา 30 ป ตามลำดบั ทั้งนอ้ี าจ เปนเพราะวาคนอายุ 30 – 59 ป สวนมากเปนวัยทำงานมีความเครียดในการทำงานสะสมไมรูตัว เมื่อไดมาฝกสมาธิแลวทำใหเกิดประโยชนในการนำไปใชในการทำงานมากเปนพิเศษ ดังที่ พระ ธรรมมงคลญาณ ([วิริยงั ค สิรินธโร], 2559) ไดกลาวไวในหลกั สตู รครูสมาธิเลมที่ 2 เพื่อใหผูเรียน ไดเขา ใจวา การทำสมาธนิ น้ั จะเกิดประโยชนดา นใดบางและสงผลตอชวี ิตไดอยา งไร เมื่อเขาใจแลว ทำใหการปฏิบัติมีความตอเน่ือง เพิ่มกำลังใจในการปฏิบัติมากขึ้น ทั้งนี้ประโยชนของสมาธิทีไ่ ด

10 วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ ปีท่ี 7 ฉบับท่ี 1 มกราคม – มถิ ุนายน 2564 กลาวถึงมี 12 ประการ คือ 1) ทำใหหลบั สบายคลายกังวล 2) กำจดั โรคภัยไขเจ็บ 3) ทำใหสมอง ปญญาดี 4) ทำใหรอบคอบกอ นทำงาน 5) ทำใหร ะงบั ความรา ยกาจ 6) บรรเทาความเครยี ด 7) ทำ ใหมีความสุขพิเศษ 8) ทำใหจิตออนโยน 9) กลับใจได 10) เวลาจะสิ้นลม พบทางดี 11) เจริญ วาสนาบารมี และ 12) เปนกุศล ขอ เสนอแนะการวิจยั 1. ขอ เสนอแนะเชิงวิชาการ 1) ดานกาย ควรมีการตรวจสุขภาพของผูฝกสมาธิ การทำกิจกรรมบำเพ็ญ ประโยชนเ พือ่ สังคม และเพื่อสถาบัน 2) ดานจิตใจ ควรมีการทดสอบอารมณ และมีการสรางบรรยากาศท่ีดีตามหลัก ปฏบิ ัติของหลักสตู ร 3) ดานสังคม ควรมีการนำผลที่ไดรับจากสถาบันขยายผลไปยังชุมชนท่ีอยูอาศัย ของผปู ฏิบตั ิ โดยการชกั ชวนคนในชมุ ชนเขา มาเรียนครูสมาธิ 2. ขอเสนอแนะในการวจิ ยั ครง้ั ตอ ไป 1) ควรมกี ารศึกษาคณุ ลักษณะที่พึงประสงคข องผเู รียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบัน พลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรที ปี าราม จังหวดั เลย 2) ควรมีการศึกษาเชิงคุณภาพเกี่ยวกับผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียน หลักสตู รครูสมาธิ สถาบนั พลังจติ ตานภุ าพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวดั เลย 3) ควรมีการศึกษาปจจัยที่สงผลตอผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียนหลักสูตร ครสู มาธิ สถาบันพลังจิตตานุภาพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย องคความรทู ไ่ี ด ผลของการปฏิบตั ิสมาธิของผูเ รียนหลักสูตรครสู มาธิ สถาบันพลังจิตตานภุ าพ สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวดั เลย โดยรวมท้ัง 3 ดาน อยูในระดับมากท่ีสดุ และเมื่อพิจารณาเปน รายดา น พบวา ดา นที่มีคาเฉลีย่ สงู ที่สุดคอื ดานสังคม ดานจิตใจ และดานกายที่อยูในระดบั มาก ตามลำดับ การเปรียบเทียบผลของการปฏิบัติสมาธิของผูเรียนหลักสูตรครูสมาธิ สถาบันพลังจิตตานุภาพ

วารสารศรีล้านช้างปริทรรศน์ 11 มหาวทิ ยาลยั มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั วทิ ยาเขตศรลี า้ นชา้ ง สาขา 97 วัดศรีทีปาราม จังหวัดเลย จำแนกตามเพศ โดยรวมทัง้ 3 ดาน เพศหญิงสูงกวาเพศชาย จำแนกตามอายุ โดยรวมทั้ง 3 ดาน พบวา อายุ 30 – 59 ป มคี าเฉล่ียสูงท่ีสดุ รองลงมา คือ อายุ 60 ปข นึ้ ไป และอายุ ตำ่ กวา 30 ป ตามลำดับ เอกสารอางองิ พระธรรมมงคลญาณ. (2559). คำสอนพระธรรมมงคลญาณ (พระอาจารยหลวงพอวิริยังค สิรินฺธ โร) ในงานปฐมนิเทศนักศึกษาครูสมาธิภาคภาษาอังกฤษประเทศแคนาดา รุน ที่ 21 ณ วัดราชธรรมวิริยาราม3 เมือง Edmonton Canada 2016., แหลงสืบคนออนไลน จ า ก http://www.bp.or.th/webboard/index.php?topic=2 9 4 2 1 . 0 ;wap2 . สบื คน 5 ตลุ าคม, 2563 พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2555). คูมือชีวิต. กรุงเทพฯ: บริษัท อมรินทรพริ้นต้ิง แอนด พับลชิ ช่ิง จำกัด (มหาชน). สมศักด์ิ ชวนเชย. (2561). การประยุกตใชหลักกัลยาณมิตรธรรมของนักศึกษาหลักสูตรครูสมาธิ จังหวัดสกลนคร. วิทยานิพนธปริญญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาวิชา พระพุทธศาสนา). บณั ฑิตวทิ ยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. Zeiden, F., Johnson, S. K., Diamond, B. J., David, Z., & Goolkasian, P. (2 0 1 0 ) . Mindfulness meditation improves cognition: evidence of brief mental training. Retrieved May 1 9 , 2 0 1 6 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pubmed/20363650.