โครงการธนาคารโค-กระบือ

โครงการธนาคารโค – กระบอืRoyal Cattle Buffalo Bank for Farmersนายธนกฤต สังข์ทอง รหัส 60610186นางสาวธมนวรรณ ขนุ ภักดี รหัส 60610193นางสาวนงนภสั จิรทปี ต์ณชิ กุล รหสั 60610209นางสาวนวยิ า ประดษิ ฐ์วฒั นกจิ รหัส 60610216นางสาวนัฐชา คารอด รหสั 60610223นายปฎภิ าณ ปานแก้ว รหสั 60610230นางสาวปริญญาภรณ์ ณ อโุ มง รหัส 60610247นางสาวปรียาณฐั พฒุ ตาลดง รหสั 60610254นางสาวปานแข เหมือนใจนึก รหัส 60610261นายปณุ ณวทิ ย์ บดรี ัฐ รหัส 60610278นางสาวพลอยพนิ ชัยเลศิ รหัส 60610285ปริญญานิพนธ์นีเ้ ป็ นส่วนหน่ึงของการศึกษาตามหลกั สูตรในรายวชิ าสารสนเทศศาสตร์เพอ่ื การศึกษาค้นคว้า ( 001221 ) มหาวทิ ยาลยั นเรศวร ปี การศึกษา 2560

โครงการธนาคารโค – กระบอืRoyal Cattle Buffalo Bank for Farmersนายธนกฤต สังข์ทอง รหสั 60610186นางสาวธมนวรรณ ขุนภกั ดี รหสั 60610193นางสาวนงนภสั จิรทปี ต์ณชิ กุล รหสั 60610209นางสาวนวยิ า ประดษิ ฐ์วฒั นกจิ รหสั 60610216นางสาวนัฐชา คารอด รหสั 60610223นายปฎภิ าณ ปานแก้ว รหสั 60610230นางสาวปริญญาภรณ์ ณ อโุ มง รหัส 60610247นางสาวปรียาณฐั พฒุ ตาลดง รหัส 60610254นางสาวปานแข เหมอื นใจนึก รหัส 60610261นายปณุ ณวทิ ย์ บดรี ัฐ รหัส 60610278นางสาวพลอยพนิ ชัยเลศิ รหัส 60610285ปริญญานิพนธ์นีเ้ ป็ นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลกั สูตรในรายวชิ าสารสนเทศศาสตร์เพอ่ื การศึกษาค้นคว้า ( 001221 ) มหาวทิ ยาลัยนเรศวร ปี การศึกษา 2560

กปริญญานิพนธ์ ธนาคารโค – กระบือ (Royal Cattle Buffalo Bank for Farmers)นักศึกษา นางสาวธมนวรรณ ขนุ ภกั ดีและคณะอาจารย์ผู้สอน นางสาวสมชั ชา เนียมเรืองสถานศึกษา มหาวทิ ยาลยั นเรศวรปี การศึกษา 2560 บทคดั ย่อโครงการธนาคารโค – กระบือเป็นหน่ึงในโครงหน่ึงในโครงการพระราชดาริของรัชกาลที่ 9 ซ่ึงปัจจยั การผลิตที่สาคญั ในการผลิตขา้ ว หรือใชเ้ ป็นแรงงานขนยา้ ย ขนส่ง โดยในรายงานและเพาเวอร์พอยทม์ ีเน้ือหาเกี่ยวกบั โครงการธนาคารโค-กระบือดงั น้ี คือ ปัญหาพระราชดาริของรัชกาลท่ี 9 ในการแกไ้ ข การบริหารโครงการ ระเบียบ สัญญายมื การใหบ้ ริการคุณสมบตั ิของเกษตรกร การขอรับบริการ การบริจาคเขา้ ร่วมโครงการ การเตรียมความพร้อมของเกษตรกรก่อนไดร้ ับโค แนวทางดาเนินโครงการ รายละเอียดการรับบริจาค สถานท่ีติดตอ่ประสานงานโครงการ และมีการจดั ทาวดิ ีโอการ์ตูนซ่ึงมีเน้ือหาเก่ียวกบั การบริการ 5 ข้นั ตอนส่วนประโยชนท์ ี่ไดร้ ับจากโครงการธนาคารโค – กระบือ ส่งผลโดยตรงคือ ไดช้ ่วยเหลือใหเ้ กษตรกรสามารถมีปัจจยั การผลิตเป็นของตนเอง และผลประโยชนท์ างออ้ มน้นั เกิดข้ึนจากการเลือกใชก้ ลยทุ ธ์ที่เหมาะสมในการพฒั นาอีกทางหน่ึงคือ การใชแ้ รงงานสตั วก์ เ็ ป็นการเลือกใชพ้ ลงั งานจากธรรมชาติแทนการใช้น้ามนั เช้ือเพลิง ซ่ึงเป็นทรัพยากรท่ีนบั วนั จะเหลือนอ้ ยลงไป และมีราคาสูงข้ึน ดูจะเป็นประโยชน์หลายทาง ซ่ึงมีความสอดคลอ้ งกนั และมีการสร้างส่ือสารสนเทศในรูปแบบวดิ ีโอท่ีจะสามารถสร้างความเขา้ ใจเก่ียวกบั โครงการธนาคารโค-กระบือไดด้ ียง่ิ ข้ึน

ข กติ ติกรรมประกาศ รายงานฉบบั น้ีสาเร็จลุล่วงไปไดด้ ว้ ยความเมตตาช่วยเหลืออยา่ งดียงิ่ จากนางสาวสมชั ชาเนียมเรือง อาจารยผ์ สู้ อนในรายวชิ าสารสนเทศ ท่ีอนุมตั ิเห็นชอบในการจดั ทารายงานและให้ความรู้เก่ียวกบั ข้นั ตอนการทารายงาน รวมถึงใหค้ าแนะนาในการทารายงานฉบบั น้ีจนเสร็จสมบรู ณ์ รวมถึงเจา้ หนา้ ที่ท่ีใหค้ วามรู้เกี่ยวกบั ธนาคารโคกระบือผา่ นทางสายโทรศทั ท์ นอกจากน้ีผจู้ ดั ทาขอขอบพระคุณบุคคลที่ไม่ไดเ้ อย่ นามและองคก์ รต่างๆ ท่ีไดใ้ หข้ อ้ มลู และคาแนะนาอนั เกิดประโยชน์ต่อการจดั ทาปริญญานิพนธ์จนสาเร็จลุล่วงไปดว้ ยดี มา ณ โอกาสน้ีดว้ ย สุดทา้ ยน้ีขอกราบขอบพระคุณบิดา มารดา ที่ใหก้ ารอุปการะอบรมเล้ียงดู ตลอดจนส่งเสริมการศึกษา และใหก้ าลงั ใจเป็นอยา่ งดี อีกท้งั ขอขอบคุณเพอื่ นๆ ที่ใหก้ ารสนบั สนุนและช่วยเหลือดว้ ยดีเสมอมา และขอขอบพระคุณเจา้ ของเอกสารอา้ งอิงทุกทา่ น ที่ผศู้ ึกษาคน้ ควา้ ได้นามาอา้ งอิงในการรายงาน จนกระทง่ั รายงานฉบบั น้ีสาเร็จลุล่วงไปไดด้ ว้ ยดี นางสาวธมนวรรณ ขนุ ภกั ดี และคณะผจู้ ดั ทา ๒๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐

ค สารบัญบทคดั ยอ่ หน้ากิตติกรรมประกาศ กสารบญั ขสารบญั รูป ค งบทท่ี 1 บทนา 1 1.1 ความเป็นมาและความสาคญั ของปัญหา 2 1.2 วตั ถุประสงคข์ องโครงงาน 2 1.3 ขอบเขตของโครงงาน 2 1.4 วธิ ีการดาเนินงาน 3 1.5 ประโยชนท์ ี่คาดวา่ จะไดร้ ับ 3 1.6 แผนการดาเนินงานบทท่ี 2 ทฤษฎแี ละงานวจิ ัยทเี่ กย่ี วข้อง 4 2.1 ปัญหาของเกษตรกรเก่ียวกบั โค - กระบือ 5 2.2 แนวพระราชดาริ เกี่ยวกบั โครงการธนาคารโค-กระบือ 6 2.3 การบริหารโครงการ 7 2.4 คณะกรรมการบริหาร 8 2.5 การใหบ้ ริการ 2.6 คุณสมบตั ิของเกษตรกรท่ีสมควรไดร้ ับความช่วยเหลือจากธนาคารโค - กระบือ 11 2.7 การขอรับบริการ 11 11 2.8 แนวทางดาเนินโครงการ 12 2.9 รายละเอียดการรับบริจาค

ค สารบัญ(ต่อ) หน้า2.10 สถานที่ติดต่อประสานงานโครงการ 13บทที่ 3 วธิ ีดาเนินงาน 14 3.1 ข้นั ตอนการดาเนินงานบทที่ 4 ผลการดาเนินงาน 15 4.1 ผจู้ ดั ทาตระหนกั ถึงความสาคญั ของโครงการธนาคารโค-กระบือ 15 4.2 ผทู้ ี่ศึกษาไดร้ ู้จกั และเห็นความสาคญั ของโครงการธนาคารโค-กระบือมากข้ึน 15 4.3 ผทู้ ่ีศึกษาโครงงานสามารถนาความรู้ที่ไดร้ ับไปพฒั นาหรือประยกุ ตใ์ ชใ้ น ชีวติ ประจาวนั ต่อไปได้บทท่ี 5 สรุปผลและข้อเสนอแนะ 16 5.1 สรุปผลโครงการ 16 5.2 ขอ้ เสนอแนะบรรณานุกรม จ

สารบัญรูป งรูปท่ี หน้า2.1 ตราสัญลกั ษณ์ ธนาคารโค-กระบือ เพ่ือเกษตรกรตามพระราชดาริ 52.2 พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่สมาชิกกลุ่มเกษตรกรทว่ั ประเทศ ณ 6 บริเวณโครงการส่วนประองคส์ วนจิตรลดา 14 พฤษภาคม 2523 82.3 ตวั อยา่ งการบริหารโครงการธนาคารโค-กระบือ2.4 การใหบ้ ริการโค-กระบือ 5 วธิ ี 102.5 พธิ ีมอบโคใหเ้ กษตรกรเพอื่ การผลิต 12

1 บทที่ 1 บทนา1.1 ความเป็ นมาและความสาคญั ของปัญหา ปัจจุบนั มีโครงการเน่ืองในพระราชดาริของรัชกาลที่ 9 เป็นจานวนมาก หน่ึงในน้นั คือโครงการธนาคารโค – กระบือซ่ึงเป็นโครงการที่พระองคท์ า่ นทรงเห็นวา่ โค-กระบือมีความสัมพนั ธ์กบั วถิ ีชีวติ การผลิตของสังคมไทยมาแต่โบราณ ถือไดว้ า่ เป็ นปัจจยั การผลิตที่สาคญั มาก เพราะเป็นแรงงานอยา่ งเดียว ซ่ึงทาหนา้ ท่ีแทนเครื่องจกั รกล ช่วยใหแ้ รงงานในกระบวนการผลิตขา้ วเกือบทุกข้นั ตอน ต้งั แตไ่ ถ พรวน นวดขา้ ว จนกระทง่ั ถึงการขนยา้ ยผลผลิต ในบางทอ้ งท่ียงั ใชแ้ รงงานจากโค - กระบือ ฉุดลากเคร่ืองทุ่นแรงในการสูบน้าและใชล้ ากเกวยี น เพ่ือการขนส่งในชนบททุรกนั ดารอีกดว้ ย พระองคท์ ่านทรงตระหนกั ไดว้ า่ โค-กระบือ มีจานวนไม่เพยี งพอกบั ความตอ้ งการของเกษตรกรในช่วงระยะเวลาส้ัน ๆ ที่ผา่ นมาน้ีเอง ประมาณวา่ มีความตอ้ งการโค-กระบือ เพอื่ ใชง้ านปีละ 6-8 ลา้ นตวั แตใ่ นปัจจุบนั น้นั ทวั่ ประเทศมีการเล้ียงโค-กระบือ เพ่ืองานดงั กล่าวเพียง 5 ลา้ นตวัเทา่ น้นั ซ่ึงเป็นผลโดยตรงจากความกา้ วหนา้ และการขยายตวั ของเทคโนโลยี ทาใหเ้ กษตรกรหนั มาใชเ้ คร่ืองจกั ร และเคร่ืองมือทุ่นแรงนานาชนิด ทดแทนการใชแ้ รงงานแบบด้งั เดิม วถิ ีการผลิตแบบใหมเ่ ช่นน้ีประสิทธิภาพและใหผ้ ลผลิตสูง แตต่ อ้ งพ่ึงพาเทคโนโลยรี ะดบัตา่ ง ๆ ตอ้ งใชพ้ ลงั งานและจาเป็นตอ้ งใชเ้ งินทุนจานวนมากดว้ ย ดงั น้นั สาหรับเกษตรกรท่ีมีฐานะยากจน มีพ้ืนที่ทากินขนาดเลก็ จะไมส่ ามารถดาเนินวถิ ีการผลิตเช่นน้ีได้ ในขณะเดียวกนั ก็พลอยไดร้ ับผลกระทบจากแนวโนน้ การเปล่ียนที่เกิดข้ึน ไปดว้ ย เพราะโค-กระบือ ซ่ึงเป็นปัจจยั การผลิตท่ีสาคญั ของวถิ ีการผลิตแบบด้งั เดิม กลายเป็นสิ่งหายากและมีราคาสูง จากการศึกษาของธนาคารโลกพบวา่ ในภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ มีเกษตรกรร้อยละ 20 ท่ีไม่มีโค-กระบือเป็นของตนเอง ตอ้ งเช่าโค-กระบือเสียค่าเช่าในอตั ราสูงคิดเป็นขา้ วเปลือก 50 - 100 ถงั ต่อปี บางคร้ังผลผลิตท่ีได้ กไ็ มเ่ พยี งพอท่ีจะชาระค่าเช่า ทาใหเ้ กษตรกรเกิดภาระหน้ีสิน ซ่ึงเป็ นสาเหตุหน่ึงของความยากจนและความเดือนร้อนในการดารงชีวติ รัฐบาลโดยกรมปศุสัตว์ ไดเ้ ร่ิมดาเนินการตามโครงการธนาคารโค-กระบือตามพระราชดาริ มาต้งั แตป่ ี พ.ศ. 2522 เม่ือเริ่มดาเนินการไดใ้ ชก้ ระบือของกรมปศุสัตว์จานวน 280 ตวั ไปช่วยเหลือเกษตรกรผยู้ ากจนในพ้นื ท่ีราบเชิงเขา จงั หวดั ปราจีนบุรี โดยการใหเ้ ช่าซ้ือและผอ่ นส่งใชค้ ืนในระยะเวลา 3 ปี หลงั จากน้นั ไดม้ ีผรู้ ่วมบริจาคสมทบโครงการอีกจานวนมากโครงการจึงขยายไปดาเนินงานในพ้ืนที่ตา่ ง ๆ อยา่ งแพร่หลายในปัจจุบนั

2 คณะผจู้ ดั ทาเลง็ เห็นถึงความสาคญั ของโครงการดงั กล่าว จึงไดจ้ ดั ทาโครงงานเก่ียวกบัธนาคารโค-กระบือข้ึนเพื่อใหผ้ ทู้ ่ีมาศึกษาไดร้ ู้จกั และเห็นความสาคญั ของโครงการน้ีมากข้ึน และสามารถนาความรู้ที่ไดไ้ ปพฒั นาหรือประยกุ ตใ์ ชใ้ นชีวติ ประจาวนั ไดต้ อ่ ไป1.2 วตั ถุประสงค์ 1.2.1 เพอื่ ใหผ้ จู้ ดั ทาตระหนกั ถึงความสาคญั ของโครงการธนาคารโค-กระบือ 1.2.2 เพอื่ ใหผ้ ทู้ ี่มาศึกษาไดร้ ู้จกั และเห็นความสาคญั ของโครงการธนาคารโค-กระบือมาก ข้ึน 1.2.3 ผทู้ ี่ศึกษาโครงงานสามารถนาความรู้ท่ีไดร้ ับไปพฒั นาหรือประยกุ ตใ์ ชใ้ น ชีวติ ประจาวนั ต่อไปได้1.3 ขอบเขตการดาเนินโครงงาน จดั ทารูปเล่มรายงานและการนาเสนอเป็นเพาเวอร์พอยท์ โดยมีเน้ือหาเก่ียวกบั โครงการธนาคารโค-กระบือดงั น้ี คือ ปัญหา พระราชดาริของรัชกาลที่ 9 ในการแกไ้ ข การบริหารโครงการระเบียบ สญั ญายมื การใหบ้ ริการ คุณสมบตั ิของเกษตรกร การขอรับบริการ การบริจาคเขา้ ร่วมโครงการ การเตรียมความพร้อมของเกษตรกรก่อนไดร้ ับโค แนวทางดาเนินโครงการ รายละเอียดการรับบริจาค สถานท่ีติดต่อประสานงานโครงการ จดั ทาวดิ ีโอการ์ตูนซ่ึงมีเน้ือหาเกี่ยวกบั การบริการ 5 ข้นั ตอน1.4 ประโยชน์ทคี่ าดว่าจะได้รับ 1.4.1 มีความรู้เบ้ืองตน้ เกี่ยวกบั โครงการธนาคารโค-กระบือ 1.4.2 มีส่วนช่วยในการรักษาสมดุลของธรรมชาติและเป็ นการอนุรักษว์ ฒั นธรรมทอ้ งถ่ิน 1.4.3 เกิดเครือข่ายเกษตรกรในการประสานงานและช่วยเหลือส่วนราชการมากข้ึน เกิด ความเขม้ แขง็ ในชุมชนตามมา

31.5 ข้นั ตอนการดาเนินโครงงาน 1.5.1 รวมกลุ่มประชุมเพ่ือแบ่งฝ่ ายการทางาน 1.5.2 สืบคน้ ขอ้ มลู จากแหล่งสารสนเทศตา่ งๆ จากหอ้ งสมุดและอินเทอร์เนต 1.5.3 คดั เลือกและตีความขอ้ มลู ที่จะนามาเรียบเรียงเป็นรูปเล่มรายงาน 1.5.4 ประชุมเพื่อเลือกรูปแบบการนาเสนอโครงงาน 1.5.5 เตรียมงานนาเสนอ จดั ทารูปเล่มรายงาน 1.5.6 นาเสนอโครงงาน1.6 แผนการดาเนินงาน การดาเนินงาน รวมกลุ่มประชุมเพ่อื แบ่งฝ่ ายการทางาน วนั /เดือน/ ปี สืบคน้ ขอ้ มูลจากแหล่งสารสนเทศต่างๆ จาก 14 ต.ค. 2560 15 - 16 ต.ค. 2560 หอ้ งสมุดและอินเทอร์เนต คดั เลือกและตีความขอ้ มูลที่จะนามาเรียบเรียง 17 ต.ค. 2560 เป็ นรูปเล่มรายงาน 18 ต.ค. 2560 นาเสนอโครงเร่ืองท่ีไดร้ ับมอบหมาย 4 พ.ย. 2560 ประชุมเพ่ือเลือกรูปแบบการนาเสนอโครงงาน 6 - 19 พ.ย. 2560 เตรียมงานนาเสนอ จดั ทารูปเล่มรายงาน 29 พ.ย. 2560 นาเสนอโครงงาน

4 บทท่ี 2ทฤษฎแี ละงานวจิ ยั ทเี่ กยี่ วข้อง2.1 ปัญหาของเกษตรกรเกยี่ วกบั โค - กระบอื โค – กระบือมีความสมั พนั ธ์กบั วถิ ีชีวติ การผลิตของสงั คมไทยมาแต่โบราณ ถือไดว้ า่ เป็ นปัจจยั การผลิตท่ีสาคญั มาก เพราะเป็นแรงงานอยา่ งเดียว ซ่ึงทาหนา้ ที่แทนเครื่องจกั รกล ช่วยให้แรงงานในกระบวนการผลิตขา้ วเกือบทุกข้นั ตอน ต้งั แต่ไถ พรวน นวดขา้ ว จนกระทงั่ ถึงการขนยา้ ยผลผลิต ในบางทอ้ งท่ียงั ใชแ้ รงงานจากโค – กระบือ ฉุดลากเคร่ืองทุ่นแรงในการสูบน้าและใชล้ ากเกวยี น เพือ่ การขนส่งในชนบททุรกนั ดารอีกดว้ ย เราเพิ่งตระหนกั วา่ โค-กระบือ มีจานวนไม่เพยี งพอกบั ความตอ้ งการของเกษตรกรในช่วงระยะเวลาส้นั ๆ ท่ีผา่ นมาน้ีเอง ประมาณวา่ มีความตอ้ งการโค-กระบือ เพ่ือใชง้ านปี ละ 6-8 ลา้ นตวั แตใ่ นปัจจุบนั น้นั ทวั่ ประเทศมีการเล้ียงโค-กระบือเพื่องานดงั กล่าวเพียง 5 ลา้ นตวั เทา่ น้นั ซ่ึงเป็นผลโดยตรงจากความกา้ วหนา้ และการขยายตวั ของเทคโนโลยี ทาใหเ้ กษตรกรหนั มาใชเ้ คร่ืองจกั ร และเครื่องมือทุ่นแรงนานาชนิด ทดแทนการใช้แรงงานแบบด้งั เดิม วถิ ีการผลิตแบบใหม่เช่นน้ีประสิทธิภาพและใหผ้ ลผลิตสูง แตต่ อ้ งพ่งึ พาเทคโนโลยีระดบัตา่ ง ๆ ตอ้ งใชพ้ ลงั งานและจาเป็นตอ้ งใชเ้ งินทุนจานวนมากดว้ ย ดงั น้นั สาหรับเกษตรกรที่มีฐานะยากจน มีพ้ืนที่ทากินขนาดเล็ก จะไม่สามารถดาเนินวถิ ีการผลิตเช่นน้ีได้ ในขณะเดียวกนั ก็พลอยไดร้ ับผลกระทบจากแนวโนน้ การเปลี่ยนท่ีเกิดข้ึน ไปดว้ ย เพราะโค-กระบือ ซ่ึงเป็นปัจจยั การผลิตท่ีสาคญั ของวถิ ีการผลิตแบบด้งั เดิม กลายเป็นส่ิงหายากและมีราคาสูง จากการศึกษาของธนาคารโลกพบวา่ ในภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ มีเกษตรกรร้อยละ 20 ที่ไมม่ ีโค-กระบือเป็นของตนเอง ตอ้ งเช่าโค-กระบือเสียคา่ เช่าในอตั ราสูงคิดเป็นขา้ วเปลือก 50-100 ถงั ต่อปี บางคร้ังผลผลิตท่ีได้ กไ็ ม่เพียงพอท่ีจะชาระค่าเช่า ทาให้เกษตรกรเกิดภาระหน้ีสิน ซ่ึงเป็ นสาเหตุหน่ึงของความยากจนและความเดือนร้อนในการดารงชีวติ โดยโครงการธนาคารโค-กระบือ มีสัญลกั ษณ์ แสดงดงั รูปท่ี 2.1

5 รูปที่ 2.1 ตราสญั ลกั ษณ์ ธนาคารโค-กระบือ เพ่ือเกษตรกรตามพระราชดาริ ( ISARAKUL,2555)2.2 แนวพระราชดาริ เกย่ี วกบั โครงการธนาคารโค-กระบอื ปัจจุบนั ธนาคารโค-กระบือ เป็นที่รู้จกั กนั กวา้ งขวางข้ึน วา่ เป็นโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดาริ ท่ีจะช่วยเหลือเกษตรกรยากจนท่ีไมม่ ีโค-กระบือ เป็นของตนเอง โดยการแบ่งเบาภาระค่าเช่า หรือดาเนินการเพ่อื ใหเ้ กษตรกรมีโอกาสไดเ้ ป็ นเจา้ ของโค-กระบือเพ่ือใชแ้ รงงานต่อไป คนทวั่ ไปมกั จะนึกวา่ ธนาคารเป็นเร่ืองท่ีตอ้ งเกี่ยวขอ้ งกบั กระแสเงินตรา แตส่ าหรับธนาคารโค-กระบือ น้ี ขออญั เชิญพระราชดารัสของรัชกาลที่ 9 ซ่ึงพระราชทานแก่สมาชิกกลุ่มเกษตรกรทว่ั ประเทศ เม่ือวนั ที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2523 อนั เป็ นท่ีมาของคาวา่ \"ธนาคารโค-กระบือ\"ดงั ต่อไปน้ี \"ธนาคารโคและกระบือก็คือ การวบรวมโคและกระบือ โดยมีบญั ชีควบคุมดูแลรักษาแจกจ่ายใหย้ มื เพอื่ ใชป้ ระโยชน์ในการเกษตรและเพ่ิมปริมาณโคและกระบือตามหลกั การของธนาคาร ธนาคารโคและกระบือเป็นเร่ืองใหม่ของโลกท่ีมีความเป็นเกิดข้ึน เพราะปัจจุบนั มีความคิดแต่จะใชเ้ คร่ืองกลไกเป็นเครื่องทุนแรงในกิจการเกษตร แตเ่ ม่ือราคาน้ามนั เช้ือเพลิงแพงข้ึนความกา้ วหนา้ ในการใชเ้ ครื่องกลไกเสียไป จาเป็นตอ้ งหนั มาพ่ึงแรงงานจากสตั วท์ ี่เคยใชอ้ ยกู่ ่อนเมื่อหนั กลบั มาก็ปรากฏวา่ มีปัญหามากเพราะชาวนาไมม่ ีเงินซ้ือโคและกระบือมาเล้ียงเพือ่ ใช้แรงงาน ธนาคารโคและกระบือพอจะอนุโลมใชไ้ ดเ้ หมือนธนาคารที่ดาเนินการเกี่ยวกบั การเงินเพราะโดยความหมายทว่ั ไป ธนาคารกด็ าเนินกิจการเกี่ยวกบั สิ่งทีคา่ มีประโยชน์ การต้งัธนาคารโคและกระบือ ก็มิใช่วา่ ต้งั โรงข้ึนมาเก็บโคและกระบือ เพียงแตม่ ีศนู ยก์ ลางข้ึนมา เช่น อาจจดั ใหก้ รมปศุสัตวเ์ ป็นศนู ยร์ วม\" แสดงดงั รูปท่ี 2.2

6 รูปท่ี 2.2 พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่สมาชิกกลุ่มเกษตรกรทว่ั ประเทศ ณ บริเวณโครงการส่วนประองคส์ วนจิตรลดา 14 พฤษภาคม 2523 (มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์, ม.ป.ป.) รัฐบาลโดยกรมปศุสตั ว์ ไดเ้ ร่ิมดาเนินการตามโครงการธนาคารโค-กระบือตามพระราชดาริมาต้งั แต่ปี พ.ศ. 2522 เม่ือเร่ิมดาเนินการไดใ้ ชก้ ระบือของกรมปศุสตั วจ์ านวน 280 ตวั ไปช่วยเหลือเกษตรกรผยู้ ากจนในพ้ืนท่ีราบเชิงเขา จงั หวดั ปราจีนบุรี โดยการใหเ้ ช่าซ้ือและผอ่ นส่งใชค้ ืนในระยะเวลา 3 ปี หลงั จากน้นั ไดม้ ีผรู้ ่วมบริจาคสมทบโครงการอีกจานวนมาก โครงการจึงขยายไปดาเนินงานในพ้ืนที่ต่าง ๆ อยา่ งแพร่หลายในปัจจุบนั2.3 การบริหารโครงการ ระเบียบกรมปศุสตั ว์ วา่ ดว้ ยการดาเนินการโครงการธนาคารโค-กระบือเพอ่ื เกษตรกร ตามพระราชดาริถูกกาหนดออกมาเพ่ือใหก้ ารดาเนินการโครงการธนาคารโค-กระบือเพื่อเกษตรกร ตามพระราชดาริเป็นไปตามแนวพระราชดาริของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เป็นไปดว้ ยความเรียบร้อย เหมาะสมกบั สภาวการณ์ปัจจุบนั อนั จะก่อเกิดประโยชนส์ ูงสุดแก่เกษตรกร อธิบดีกรมปศุสตั วจ์ ึงวางระเบียบไว้ โดยจะมีการแกไ้ ขเพ่มิ เติมอยเู่ รื่อยๆ โดยมีเน้ือหาสาคญั ดงั ต่อไปน้ีระเบียบท่ีไดร้ ับการปรับปรุงล่าสุดมีช่ือเรียกวา่ “ระเบียบกรมปศุสัตว์ วา่ ดว้ ยการดาเนินการ

7โครงการธนาคาร โค-กระบือเพ่ือเกษตรกร ตามพระราชดาริ พ.ศ.2556” ซ่ึงระเบียบก่อนหนา้ จะถูกยกเลิกการใชต้ ามระเบียบ ขอ้ ที่ 3 ที่วา่ขอ้ 3 ใหย้ กเลิก (1) ระเบียบกรมปศุสัตวว์ า่ ดว้ ยการดาเนินการโครงการธนาคารโค-กระบือเพ่อื เกษตรกรตามพระราชดาริ พ.ศ. 2547 (2) ระเบียบกรมปศุสัตว์ วา่ ดว้ ยการดาเนินการโครงการธนาคารโค-กระบือเพือ่ เกษตรกรตามพระราชดาริ (ฉบบั ที่ 2) พ.ศ. 2553 (๓) ระเบียบกรมปศุสัตว์ วา่ ดว้ ยการดาเนินการโครงการธนาคารโค-กระบือเพอ่ื เกษตรกรตามพระราชดาริ (ฉบบั ท่ี 3) พ.ศ. 2556และไดก้ าหนดความหมายของคาต่างๆในโครงการไว้ ดงั น้ี “ธคก.” หมายความวา่ ธนาคารโค-กระบือเพอื่ เกษตรกร ตามพระราชดาริ “โครงการ” หมายความวา่ โครงการธนาคารโค-กระบือเพื่อเกษตรกร ตามพระราชดาริ “คณะกรรมการบริหาร” หมายความวา่ คณะกรรมการบริหารโครงการธนาคาร โค-กระบือเพอื่ เกษตรกร ตามพระราชดาริ “ลูกจา้ ง” หมายความวา่ ลูกจา้ งรายเดือน ซ่ึงปฏิบตั ิงานตามโครงการธนาคาร โค-กระบือเพอื่ เกษตรกร ตามพระราชดาริ “ลูกโคหรือลูกกระบือตวั แรก” ใหห้ มายความรวมถึงลูกแฝดหรือลูกที่ติดมากบั แม่โคหรือแมก่ ระบือท่ีใหย้ มื เพ่ือการผลิต2.4 คณะกรรมการบริหาร คณะกรรมการบริหารโครงการธนาคารโค-กระบือเพ่ือเกษตรกร ตาม พระราชาริประกอบดว้ ย อธิบดีกรมปศุสัตว์ เป็นประธานกรรมการ กบั กรรมการอื่นซ่ึงอธิบดีกรมปศุสตั ว์แตง่ ต้งั ตามจานวนที่เห็นสมควร ซ่ึงคณะกรรมการบริหารมีอานาจหนา้ ที่ ดงั น้ี 2.4.1 บริหารโครงการให้เป็ นไปตามเป้ าหมายและวตั ถุประสงคต์ ามแนว พระราชดาริ 2.4.2 ควบคุมกากบั ดูแล และแกไ้ ขปัญหาอุปสรรคของโครงการ ใหเ้ ป็ นไปตาม เป้ าหมาย และวตั ถุประสงค์

8 2.4.3 พิจารณาระเบียบขอ้ บงั คบั ของโครงการ ใหม้ ีความเหมาะสมกบั สภาวการณ์ปัจจุบนัตลอดจนเพ่อื เพมิ่ ขีดความสามารถในการขยายการใหบ้ ริการแก่เกษตรกรผยู้ ากจน ใหม้ ากข้ึน 2.4.4 รับผดิ ชอบการดาเนินการของโครงการในส่วนที่เกี่ยวขอ้ งกบั อานาจหนา้ ท่ี ของสานกั /ศูนย/์ กองตา่ ง ๆ ตามความจาเป็นโดยใหเ้ ลขานุการคณะกรรมการเป็นผปู้ ระสานงาน 2.4.5 อนุมตั ิการจ่ายเงินของโครงการ เพ่ือการดาเนินกิจการของโครงการ หรือ ที่เกี่ยวเน่ืองกบั โครงการตามพระราชดาริ ยกเวน้ ในวงเงินไมเ่ กิน 200,000 บาท อยใู่ นอานาจของ ประธานกรรมการ หรือผซู้ ่ึงประธานกรรมการมอบหมาย 2.4.6 เร่ืองท่ีเก่ียวกบั การใหบ้ ริการโค-กระบือ ตามท่ีอธิบดีกรมปศุสตั วม์ อบหมาย แสดงดงั รูปที่ 2.3 , รูปท่ี 2.3 ตวั อยา่ งการบริหารโครงการธนาคารโค-กระบือ (คณะกรรมาธิการการบริหาร ราชการแผน่ ดิน สนช., 2559)2.5 การให้บริการการใหบ้ ริการโคหรือกระบือของ ธคก. มี 5 วธิ ี ดงั น้ี 2.5.1 การใหย้ มื เพ่อื การผลิต

9 การใหย้ มื เพอื่ การผลิต หมายความวา่ การใหเ้ กษตรกรผยู้ ากจนยมื แมโ่ คหรือแม่กระบือของ ธคก. โดยมีเงื่อนไขวา่ เมื่อลูกโคหรือลูกกระบือตวั แรกมีอายคุ รบ 18 เดือนแลว้ใหเ้ กษตรกรผยู้ มื ส่งลูกโคหรือลูกกระบือน้นั คืน ธคก. เพ่อื ใหป้ ศุสตั วจ์ งั หวดั นาไปใหบ้ ริการแก่เกษตรกรรายอื่นหรือจาหน่ายเพื่อนาเงินส่ง ธคก. ส่วนลูกโคหรือลูกกระบือท่ีเกิดใหม่ในลาดบั ถดั ไป จะตกเป็นของเกษตรกรผยู้ มื เม่ือสัญญายมื มีอายคุ รบ 5 ปี ใหแ้ ม่โคหรือแมก่ ระบือดงั กล่าวตกเป็ นกรรมสิทธ์ิของเกษตรกรผยู้ มื พร้อมลูกโคหรือลูกกระบือที่เกิดใหม่ในลาดบั ท่ี 2 , 3 , 4 ... หากเกษตรกรผยู้ มื ทาสัญญายมื แม่โคหรือแม่กระบือไป3 ปี แลว้ ไม่มีลูกโคหรือลูกกระบือตวั แรกซ่ึงตอ้ งคืนแก่ ธคก. ธคก.จะถอนการใหย้ มื และเกษตรกรผยู้ มื จะตอ้ งนาแม่โคหรือแม่กระบือที่ยมื ดงั กล่าวน้นั ส่งคืน ธคก. เพ่ือใหป้ ศุสัตว์จงั หวดั นาไปใหบ้ ริการแก่เกษตรกรรายอื่นยมื ตอ่ ไปเวน้ แตจ่ ะพิสูจนไ์ ดว้ า่ เป็นความบกพร่องทางระบบสืบพนั ธุ์ของแม่โคหรือแม่กระบือ ไมใ่ ช่เป็นความบกพร่องที่เกิดจากเกษตรกรผยู้ มื ใหท้ ดแทนแม่โคหรือแมก่ ระบือให้เกษตรกรผนู้ ้นั และทาสัญญาใหม่ หากเกษตรกรผยู้ มื ตามวรรคก่อน ยมื แมโ่ คหรือแมก่ ระบือไป และแมโ่ คหรือแม่กระบืออยรู่ ะหวา่ งการต้งั ทอ้ งในระยะเวลาครบกาหนด 3 ปี ธคก. อนุโลมใหเ้ กษตรกรยมืตามสญั ญายมื ต่อไป หรือหากเกษตรกรผยู้ มื ไดล้ ูกโคหรือลูกกระบือที่เกิดตวั แรก ต่อมาลูกโคหรือลูกกระบือตวั แรกน้นั ตายหรือสูญหายก่อนครบกาหนดส่งคืน ธคก. ใหเ้ กษตรกรผู้ยมื นาลูกโคหรือลูกกระบือท่ีเกิดลาดบั ถดั ไป เมื่อมีอายคุ รบ 18 เดือนนาส่ง ธคก. แทนลูกโคหรือลูกกระบือตวั แรกท่ีตายหรือสูญหายน้นั 2.5.2 การใหเ้ ช่าซ้ือ การใหเ้ ช่าซ้ือ หมายความวา่ การใหเ้ กษตรกรเช่าซ้ือโคหรือกระบือของ ธคก.โดยเกษตรกรจะตอ้ งชาระคา่ เช่าซ้ือใหเ้ สร็จสิ้นภายในกาหนดเวลา ดงั น้ี 2.5.2.1 โคเน้ือหรือกระบือ ใหช้ าระค่าเช่าซ้ือภายในระยะเวลา 3 ปี โดยผอ่ นชาระในปี ที่ 1 ร้อยละ 40 ของราคาโคเน้ือหรือกระบือ ปี ที่ 2 ร้อยละ 30 ของราคาโคเน้ือหรือกระบือและปี ท่ี 3 ชาระค่าเช่าซ้ือที่เหลือท้งั หมด 2.5.2.2 โคนมใหช้ าระคา่ เช่าซ้ือภายในระยะเวลา 5 ปี โดยผอ่ นชาระในแต่ละปี ไม่นอ้ ยกวา่ ร้อยละ 20 ของราคาโคนม ในระหวา่ งการชาระค่าเช่าซ้ือโคเน้ือ โคนม หรือ

10กระบือ หากมีลูกสตั วเ์ กิดใหถ้ ือวา่ ลูกสัตวน์ ้นั ตกเป็นกรรมสิทธ์ิของเกษตรกรผเู้ ช่าซ้ือ2.5.3 การใหย้ มื พอ่ พนั ธุ์ หมายความวา่ การใหเ้ กษตรกรยมื พอ่ พนั ธุ์โคหรือพอ่ พนั ธุ์กระบือของ ธคก. โดยมีเง่ือนไขวา่ จะใหย้ มื พอ่ พนั ธุ์โคหรือพ่อพนั ธุ์กระบือในหมู่บา้ น ท่ีมีแม่พนั ธุ์โคหรือแมพ่ นั ธุ์กระบือของ ธคก. ไมต่ ่ากวา่ 50 ตวั โดยใหเ้ กษตรกรท่ีไดร้ ับบริการแม่พนั ธุ์โคหรือแม่พนั ธุ์กระบือคนใดคนหน่ึงเป็นผรู้ ับผดิ ชอบ และใหบ้ ริการผสมพนั ธุ์แก่แมโ่ คหรือแมก่ ระบือของธคก. ในหมู่บา้ น2.5.4 การใหเ้ ช่าเพ่ือใชแ้ รงงาน การใหเ้ ช่าเพื่อใชแ้ รงงาน หมายความวา่ การใหเ้ กษตรกรเช่าโคหรือกระบือเพศผู้เพื่อใชแ้ รงงานโดยเกษตรกรจะตอ้ งชาระค่าเช่าโคหรือกระบือตวั ละ 300 บาทตอ่ ปี2.5.5 การใหบ้ ริการอื่นๆ การใหบ้ ริการอื่นๆ หมายความวา่ การใหบ้ ริการเกี่ยวกบั โคหรือกระบือแก่เกษตรกรนอกเหนือจากวธิ ีการที่ระบุไวใ้ นขอ้ 10 ขอ้ 11 ขอ้ 12 และขอ้ 13 ซ่ึงปศุสัตว์จงั หวดั และ ธคก. ได้ พจิ ารณาแลว้ เห็นสมควรให้ บริการเป็นกรณีพิเศษ เช่น การขอซ้ือโคหรือกระบือของ ธคก. การใหบ้ ริการโคหรือกระบือแก่เกษตรกรมากกวา่ รายละ 1 ตวั เป็นตน้ แสดงดงั รูป 2.4 รูปที่ 2.4 การใหบ้ ริการโค-กระบือ 5 วธิ ี (กลุ่มเผยแพร่และประชาสมั พนั ธ์ สานกั งานเลขานุการกรม,2560)

11 2.6 คุณสมบตั ิของเกษตรกรทสี่ มควรได้รับความช่วยเหลอื จากธนาคารโค - กระบือ 2.6.1 มีสญั ชาติไทยและมีอายคุ รบ 20 ปี บริบูรณ์ 2.6.2 มีอาชีพทานา ทาไร่ ทาสวน หรือเล้ียงสตั ว์ 2.6.3 มีฐานะยากจน โดยมี รายไดไ้ ม่ถึงเกณฑ์ จปฐ. 1 ฉบบั ท่ีเป็นปัจจุบนั ของกรมการ พฒั นาชุมชน แต่หากเกษตรกรมีรายไดเ้ กินเกณฑ์ จปฐ. 1 ฉบบั ที่เป็นปัจจุบนั ให้ คณะกรรมการหมบู่ า้ น หรือคณะกรรมการชุมชนรับรองวา่ สมควรไดร้ ับการช่วยเหลือ 2.6.4 มีความประพฤติดีและยนิ ดีใหค้ วามร่วมมือกบั ทางราชการ 2.6.5 ไม่เคยไดร้ ับบริการโคหรือกระบือจากโครงการอ่ืนมาก่อน 2.6.6 มีความเหมาะสมและความสามารถท่ีจะเล้ียงโคหรือกระบือได้2.7 การขอรับบริการ ใหเ้ กษตรกรท่ีประสงคจ์ ะเขา้ ร่วมโครงการกรอกแบบแสดงความจานงโดยมีผรู้ ับรองในพ้ืนที่ประกอบดว้ ย ประธานองคก์ ารบริหารส่วนตาบล กานนั หรือผใู้ หญ่บา้ น พร้อมแนบการรับรองรายไดข้ องกรมการพฒั นาชุมชน ยนื่ ตอ่ ปศุสัตวจ์ งั หวดั และใหป้ ศุสัตวจ์ งั หวดั แต่งต้งัคณะกรรมการ จานวน 3 ราย เพ่อื ตรวจสอบและรับรองคุณสมบตั ิ และเสนอสานกั งานปศุสัตวเ์ ขตพจิ ารณากลนั่ กรอง และเสนอ ธคก. เพือ่ พิจารณาช่วยเหลือต่อไป2.8 แนวทางการดาเนินโครงการ 2.8.1 เพือ่ สนองพระราชดาริ ตามรอยเบ้ืองพระยคุ ลบาท โดยสนบั สนุนและส่งเสริมเกษตรกรในโครงการเกษตรทฤษฎีใหม่ เกษตรพอเพียง และเกษตรผสมผสาน ตามแนวพระราชดาริของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ซ่ึงโค-กระบือถือวา่ เป็ นปัจจยั สาคญั ปัจจยั หน่ึงต่อการประกอบอาชีพการเกษตรของเกษตรกร 2.8.2 สนบั สนุนการบริหารจดั การโครงการ โดยใหช้ ุมชนมีส่วนร่วมเนน้ ให้เกิดชุมชนหรือหมู่บา้ นที่มีส่วนในการกากบั ดูแลกนั เองในชุมชนน้นั ๆ เพอ่ื เป็นการสร้างความเขม้ แขง็ ในชุมชน และเกิดความยงั่ ยนื 2.8.3 สนบั สนุนและส่งเสริมการใชแ้ รงงานจากโค-กระบือและการใชป้ ๋ ุยคอก ซ่ึงไดจ้ ากมลู โค-กระบือ แสดงดงั รูปที่ 2.5

12 รูปท่ี 2.5 พิธีมอบโคใหเ้ กษตรกรเพ่ือการผลิต (สานกั งานปศุสตั วจ์ งั หวดั พะเยา,2558)2.9 รายละเอยี ดการรับบริจาค การบริจาคเขา้ โครงการธนาคารโค-กระบือเพอ่ื เกษตรกร ตามพระราชดาริ สามารถดาเนินการได้ ดงั น้ี 2.9.1 การบริจาคเป็นตวั สตั ว์ ติดต่อไดท้ ่ี 2.9.1.1 บริษทั พ.บางกอกฟาร์ม จากดั (โรงฆ่าสตั วป์ ทุมธานี) เลขที่ 25 ถนนโสภา ต.บางปรอก อ.เมือง จ.ปทุมธานี โทร. 02-978-0725-9 , 02-581-6168 , 02-581-6367-8 โคราคาตวั ละ 27,000.- บาท กระบือราคาตวั ละ 29,000.- บาท 2.9.1.2 รุ่งโรจนฟ์ าร์ม (โรงฆ่าสัตวอ์ ยธุ ยา) เลขท่ี 50/3 ต.หวั รอ อ.พระนครศรีอยธุ ยา จ.พระนครศรีอยธุ ยา โทร. 035-251-454 , 081-947-7424 , 081-837-8443 โคราคาตวั ละ 27,000.- บาท กระบือราคาตวั ละ 30,000.- บาท 2.9.2 การรับบริจาคเป็ นเงินสดร่วมสมทบทุน ติดต่อไดท้ ี่ 2.9.2.1 กรมปศุสตั ว์ ตึกวจิ ิตรพาหนการ ช้นั 1 หอ้ งธนาคารโค-กระบือฯ โทรศพั ท/์ โทรสาร 02-653-4411

13 2.9.3 การรับบริจาคร่วมสมทบทุนผา่ นธนาคาร ไดท้ ่ี 2.9 3.1 ธนาคารกรุงไทย จากดั (มหาชน) ช่ือบญั ชี \"โครงการธนาคารโค-กระบือ เพ่ือเกษตรกรตามพระราชดาริ\" เลขท่ีบญั ชี 030-6-01239-1 บญั ชีกระแสรายวนั สาขาราชเทวี 2.9.3.2 ธนาคารไทยพาณิชย์ จากดั (มหาชน) ช่ือบญั ชี \"โครงการไถ่ชีวติ โค-กระบือพนั ธุ์ดี เพื่อเฉลิมพระเกียรติ\" เลขท่ีบญั ชี 001-3-48169-3 บญั ชีเดินสะพดั สาขาชิดลมเม่ือท่านโอนเงินบริจาคผา่ นธนาคารเรียบร้อยแลว้ กรุณาส่งหลกั ฐานการโอนเงินผา่ นธนาคาร พร้อมเขียนชื่อ ที่อยู่ เบอร์โทรศพั ท์ ท่ีชดั เจนแลว้ ส่งมาที่ 69/1 กรมปศุสตั ว์ โครงการธนาคารโค-กระบือเพื่อเกษตรกร ตามพระราชดาริ ตึกวจิ ิตรพาหนการ ถนนพญาไท แขวงพญาไทเขตราชเทวี กทม. 10400 หรือโทรสาร 02-653-4411 หรือ 02-653-4926 E-mail: [email protected] 2.9.3.3 การรับบริจาคธนาณตั ิ, ตวั๋ แลกเงิน, เช็ค ส่ังจา่ ยในนาม \"โครงการธนาคารโค-กระบือเพอื่ เกษตรกร ตามพระราชดาริ\" 69/1 กรมปศุสตั ว์ โครงการธนาคารโค-กระบือเพื่อเกษตรกร ตาม พระราชดาริ ตึกวจิ ิตรพาหนการ ถนนพญาไท เขตราชเทวี กทม. 10400 (ธนาณตั ิสง่ั จา่ ย ปณ.ราชเทว)ี2.10 สถานทตี่ ิดต่อประสานงานโครงการ 2.10.1 ส่วนกลาง โครงการธนาคารโค-กระบือเพื่อเกษตรกร ตามพระราชดาริ กองงานพระราชดาริและกิจกรรมพเิ ศษ ตึกวจิ ิตรพาหนการ ช้นั 1 กรมปศุสัตว์ ถนนพญาไท เขตราชเทวีกทม. 10400 โทร 0 2653 4444 ต่อ 3381-5 โทร./โทรสาร. 0 2653 4926 และ 0 2653 4411 2.10.2 ส่วนภมู ิภาค สานกั งานปศุสัตวเ์ ขต และสานกั งานปศุสตั วจ์ งั หวดั ทวั่ ประเทศ

14 บทท่ี 3 วธิ ีดาเนินงาน3.1 ข้นั ตอนการดาเนินงาน 3.1.1 แบง่ ฝ่ ายในการจดั ทารายงานโดยแบง่ เป็ น 3.1.1.1 ฝ่ ายสืบคน้ ขอ้ มลู และวเิ คราะห์ความน่าเช่ือถือของขอ้ มูล 3.1.1.2 ฝ่ ายเรียบเรียงขอ้ มลู เพ่ือจดั ทาเป็นรูปเล่มรายงาน 3.1.1.3 ฝ่ ายจดั ทาสื่อเพ่ือการนาเสนอจากขอ้ มลู ในรูปเล่มรายงาน 3.1.2 ฝ่ ายสืบคน้ ขอ้ มูลและวเิ คราะห์ความน่าเช่ือถือของขอ้ มลู ทาการศึกษาและคน้ ควา้ ขอ้ มลู ตามหวั ขอ้ ท่ีไดร้ ับคือ ธนาคารโค-กระบือเพอ่ื เกษตรกร ตามพระราชดาริ จาก หอ้ งสมุดและอินเทอร์เน็ต โดยฝ่ ายสืบคน้ ขอ้ มูลจะมีการนดั แนะในวนั ที่มีเวลาวา่ เพ่ือ รวมตวั กนั หาขอ้ มูลจากหนงั สือในหอ้ งสมุดของมหาวทิ ยาลยั นเรศวร โดยสืบคน้ หนงั สือ จาพวก โครงการในพระราชดาริของในหลวงรัชกาลท่ี 9 และคน้ หาขอ้ มูลเบ้ืองตน้ เก่ียวกบั ธนาคารโค-กระบือจากอินเทอร์เน็ตพร้อมท้งั บนั ทึกแหล่งท่ีมาของขอ้ มูลวา่ หามากจาก แหล่งขอ้ มูลใดบา้ ง 3.1.3 ฝ่ ายสืบคน้ ขอ้ มูลและวเิ คราะห์ความน่าเชื่อถือของขอ้ มูลทาการรวบรวมขอ้ มลู เก่ียวกบั โครงการธนาคารโคกระบือเมื่อไดม้ ากพอควรแลว้ ฝ่ ายวเิ คราะห์ความน่าเช่ือถือ ของขอ้ มูลจะนาขอ้ มลู ท้งั หมดท่ีไดม้ าวเิ คราะห์หาขอ้ มลู ท่ีเหมือนกนั ของแต่ละแหล่งเพื่อได้ ขอ้ มูลท่ีน่าเช่ือถือ และวเิ คราะห์จากแหล่งที่มาของขอ้ มลู ที่บนั ทึกเอาไวจ้ ากข้นั การสืบคน้ ขอ้ มูลวา่ เป็นแหล่งขอ้ มลู ที่น่าเชื่อถือมากนอ้ ยแคไ่ หน จะตอ้ งหาขอ้ มูลเพม่ิ เติมในส่วน ใดบา้ งและเกบ็ ขอ้ มูลไวเ้ พ่ือจดั ทาเน้ือหาต่อไป 3.1.4 เม่ือวเิ คราะห์เน้ือหาสาหรับการทารูปเล่มรายงานแลว้ ไดม้ ีการรวมตวั ทุกฝ่ ายเพ่ือ ช่วยกนั คิดรูปแบบของการนาเสนอโครงงานโดยผจู้ ดั ทาตระหนกั ถึงความสาคญั ของ โครงการธนาคารโค-กระบือ จึงไดข้ อ้ สรุป คือ จะทาการนาเสนอเน้ือหาในรูปแบบ Powerpoint และแทรกวดิ ีโอรูปภาพภายใน Powerpoint เพ่ิมความน่าสนใจของส่ือในการ

15นาเสนอ เพ่อื เผยแพร่ความรู้ท่ีคน้ ควา้ เพอ่ื ใหผ้ ทู้ ่ีสนใจศึกษาไดร้ ู้จกั และเห็นความสาคญั ของโครงการธนาคารโค-กระบือมากข้ึนและสามารถนาความรู้ที่ไดร้ ับไปพฒั นาหรือประยกุ ตใ์ ชใ้ นชีวติ ประจาวนั ต่อไปไดฝ้ ่ ายนาเสนอนารายงานขอ้ มูลรวบรวมไดแ้ ละรายงานความคืบหนา้ ของงานแก่อาจารยป์ ระจาวชิ า3.1.5 ฝ่ ายเรียบเรียงขอ้ มลู เพ่ือจดั ทาเป็นรูปเล่มรายงานนาขอ้ มลู ท่ีผา่ นการวเิ คราะห์แลว้ มาเรียบเรียงตามบทต่างๆท่ีเกี่ยวขอ้ งและแกไ้ ขงานตามที่ไดร้ ับคาแนะนาจากอาจารยป์ ระจาวชิ า การเรียบเรียงขอ้ มูลจะแบง่ งานในฝ่ ายจดั ทารูปเล่มโดยมีเน้ือหาเกี่ยวกบั3.1.6 เม่ือจดั ทารูปเล่มรายงานและสื่อเพ่อื การนาเสนอเสร็จสิ้นแลว้ ก็คดั เลือกสมาชิกที่มีความสามารถทางดา้ นการนาเสนอ และช่วยกนั ทบทวนความเขา้ ใจขอ้ มูลของโครงงานเพื่อใหผ้ นู้ าเสนอโครงงานมีขอ้ มลู ที่ถูกตอ้ ง และนดั แนะการพดู ของผนู้ าเสนอแลว้ รูปแบบของส่ือนาเสนอ Powerpointใหส้ อดคลอ้ งกนั

16 บทที่ 4 ผลการดาเนินงาน หลงั จากการดาเนินการสืบคน้ ขอ้ มลู เน้ือหาเก่ียวกบั โครงการธนาคารโค-กระบือเพื่อให้ไดผ้ ลการดาเนินงาตามที่ต้งั เอาไวต้ ามวตั ถุประสงคผ์ ลลพั ธ์ที่ไดม้ ี ดงั น้ี4.1 ผู้จัดทาตระหนักถงึ ความสาคญั ของโครงการธนาคารโค-กระบือ จากการสืบคน้ ขอ้ มลู ผดู้ าเนินงานไดพ้ บปัญหาของเกษตรกรดา้ นการซ้ือรถไถ เน่ืองจากรถไถมีราคาสูงทาใหเ้ กษตรกรบางส่วนไม่สามารถซ้ือหามาใชไ้ ดแ้ ละไม่มีงบประมาณมากพอท่ีจะซ้ือโค-กระบือเพื่อใชไ้ ถนาเช่นกนั อีกท้งั จานวนโค-กระบือในประเทศไทยยงั มีจานวนนอ้ ยลงเรื่อยๆ ซ่ึงโครงการธนาคารโค-กระบือ สามารถลดปัญหาเหล่าน้ีลงได้ คณะผจู้ ดั ทาจึงตระหนกั ไดถ้ ึงความสาคญั ของโครงการน้ีจากการทารายงานเรื่องโครงการธนาคารโค-กระบือ4.2 ผู้ทศ่ี ึกษาได้รู้จักและเหน็ ความสาคญั ของโครงการธนาคารโค-กระบอื มากขนึ้ เน้ือหาของรูปเล่มรายงานเล่มน้ีไดร้ วบรวมเน้ือหาเก่ียวกบั ที่มาและรูปแบบการใหบ้ ริการของโครงการธนาคารโค-กระบือเอาไว้ ซ่ึงจะทาใหผ้ ทู้ ่ีศึกษาไดร้ ับรู้ถึงปัญหาท่ีมีอยขู่ องเกษตรกรและความสาคญั ของโครงการธนาคารโค-กระบือวา่ ช่วยแกป้ ัญหาเหล่าน้นั อยา่ งไร4.3 ผู้ทศี่ ึกษาโครงงานสามารถนาความรู้ทไี่ ด้รับไปพฒั นาหรือประยุกต์ใช้ใน ชีวติ ประจาวนั ต่อไปได้ ในรายงานเล่มน้ีไดร้ วบรวมวิธีการขอใชบ้ ริการโครงการธนาคารโค-กระบือและขอ้ กาหนดของผทู้ ่ีสามารถรับบริการเอาไวท้ าใหผ้ ศู้ ึกษาท่ีตอ้ งการใชบ้ ริการธนาคารโค-กระบือสามารถนาความรู้ไปใชใ้ นการขอใชบ้ ริการได้

17 บทที่ 5 สรุปผลและข้อเสนอแนะ5.1 สรุปผล คณะผจู้ ดั ทาไดเ้ ห็นผลประโยชน์ท่ีเกิดข้ึนจากธนาคารโค-กระบือน้นั ซ่ึงส่งผลโดยตรงกบัตวั เกษตรกรที่ยากจน คือ ไดช้ ่วยเหลือใหเ้ กษตรกรสามารถมีปัจจยั การผลิตเป็นของตนเอง ไมต่ อ้ งเสียค่าเช่าแรงงานโค-กระบือ ในอตั ราสูง เป็นหลกั ประกนั อยา่ งหน่ึง ซ่ึงเอ้ืออานวยใหก้ ารผลิตเกิดผลอยา่ งเตม็ เมด็ เตม็ หน่วย ส่วนผลประโยชนท์ างออ้ มน้นั เกิดข้ึนจากการเลือกใชก้ ลยทุ ธ์ท่ีเหมาะสมในการพฒั นา เพราะแรงงานแบบด้งั เดิมน้ี เป็ นส่ิงที่เหมาะสมกบั ระบบเกษตรกรรมแบบยงั ชีพ ซ่ึงเกษตรกรมีฐานะยากจน และมีพ้ืนที่ทากินขนาดเล็ก แรงงานแบบด้งั เดิมน้ี ไม่ตอ้ งการความรู้ทางเทคนิค วชิ าการข้นั สูงใด ๆ ในการบารุงรักษา การใชแ้ รงงาน โค-กระบือ ในการทานาปลูกขา้ ว เป็นลกั ษณะของการอยรู่ ่วมกนั และการพ่งึ พากนั ตามธรรมชาติ เกษตรกรสามารถเรียนรู้ได้เองจากการดารงชีพ อีกทางหน่ึงคือ การใชแ้ รงงานสตั วก์ ็เป็นการเลือกใชพ้ ลงั งานจากธรรมชาติแทนการใชน้ ้ามนั เช้ือเพลิง ซ่ึงเป็นทรัพยากรท่ีนบั วนั จะเหลือนอ้ ยลงไป และมีราคาสูงข้ึน ดูจะเป็นประโยชนห์ ลายทาง ซ่ึงมีความสอดคลอ้ งกนั และมีการสร้างส่ือสารสนเทศในรูปแบบวดิ ีโอที่จะสามารถสร้างความเขา้ ใจเก่ียวกบั โครงการธนาคารโค-กระบือไดด้ ียงิ่ ข้ึน5.2 ข้อเสนอแนะ 5.2.1 ควรนาผลงานการศึกษาโครงการธนาคารโค-กระบือน้ีไปเผยแพร่ใหก้ บั เด็กและ เยาวชน รุ่นใหม่ไดศ้ ึกษา 5.2.3 สามารถนาโครงงานไปตอ่ ยอดร่วมกบั โครงการทางการเกษตรอ่ืนๆ เพื่อพฒั นา ชุมชนได้ 5.2.3 เป็นแนวทางการจดั ทาสื่อสารสนเทศท่ีบรู ณาการร่วมกบั องคค์ วามรูอ่ืนๆใหก้ บั ผอู้ ่ืน ที่สนใจไดน้ าไปประยกุ ตใ์ ช้

185.2.4 ควรมีการจดั ทาส่ือเชิญชวนใหร้ ่วมไถ่ชีวติ โค-กระบือ เพื่อส่งมอบใหธ้ นาคารโค-กระบือ เพื่อช่วยใหเ้ กษตรกรมีโค-กระบือไวใ้ ชแ้ รงงานและเพิม่ ผลผลิตทางการเกษตร

จ บรรณานุกรมประวทิ ย์ มาสกุลรัตน.์ (2532). สมเดจ็ พระภูมิพลมหาราชของชาตไิ ทย [โครงการอนั เนื่องมา จากพระราชดาริ]. (พิมพค์ ร้ังท่ี 2).กรุงเทพฯ :หา้ งหุน้ ส่วนจากดั ป.สมั พนั ธ์พานิชย.์สารคดสี ืบสานงานของพ่อ ตอนโค-กระบือ พระราชทานเพอ่ื เกษตรกร[รายการโทรทศั น์]. (6 พ.ค. 2560). กรุงเทพฯ:สถานีโทรทศั น์สีกองทพั บกช่อง 7ววั ควายจะไม่สูญพนั ธ์ุด้วย\"ธนาคารโค-กระบือ\"ของพ่อ.(16ต.ค.2559).สืบคน้ เม่ือ 1 พฤศจิกายน 2560,จาก http://www.komchadluek.net/news/agricultural/246136นายมานนท์ ไชยเสน(22 เม.ย. 2559).แบบฟอร์มโครงการธนาคารโค–กระบือเพอื่ เกษตรกร ตามพระราชดาริ.สืบคน้ เม่ือ1พฤศจิกายน2560, จาก http://pvloop.dld.go.th/kum/BORIHAN/TKG/FORM.HTMนายธัญญา สุขย้อย. (20 ธ.ค. 2556). สืบคน้ เมื่อ 3 พฤศจิกายน 2560 , จาก http://pvlo-yaa.dld.go.th/yaa25//index.php/en/2014-03-27-15-47-10/248-cowbuffalo