รายงานวิจัยความปลอดภัยฉบับสมบูรณ์

New SMART TRUST “ School base New Normal Innovationsรายงานการวจิ ัย การศกึ ษาแนวทาง การบรหิ ารจัดการ ดา้ นความปลอดภัยของ ผูเ้ รยี นในสถานศกึ ษา สังกดั สำนักงานเขตพื้นท่ี การศึกษามธั ยมศกึ ษา กรงุ เทพมหานคร เขต 1 กลุ่มโรงเรียนสงั กดั สำนกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา มัธยมศึกษากรงุ เทพมหานคร เขต 1 กลุม่ 2 ประจำปกี ารศกึ ษา 2564



ชอ่ื เรอื่ ง บทคัดย่อ ผู้วจิ ัย การศึกษาแนวทางการบรหิ ารจดั การดา้ นความปลอดภัยของผู้เรียนในสถานศึกษา ปีการศกึ ษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 กลมุ่ โรงเรยี นสงั กัดสำนักงานเขตพืน้ ทกี่ ารศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 กลุ่ม 2 2564 การศึกษาแนวทางการบริหารจัดการด้านความปลอดภัยของผู้เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่ การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย คอื 1) เพอ่ื ศกึ ษาสภาพการบรหิ ารจดั การด้านความปลอดภยั ของผู้เรยี นในสถานศกึ ษาสังกัดสำนักงานเขตพนื้ ท่ี การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 และ 2) เพื่อหาแนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการ ด้านความปลอดภัย ของผู้เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต ประชากร ที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้คือ สถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา กรุงเทพมหานคร เขต 1 จำนวน 67 แห่ง กลุ่มตัวอย่าง ที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ คือสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 จำนวน 44 แห่ง ได้มาจากการสุ่มอย่างง่าย (Simple Random Sampling) กำหนดขนาดตัวอย่างโดยใช้สูตรของ Krejcie and Morgan (1970) ผู้ให้ข้อมูล ประกอบด้วย ประธานกลุ่มโรงเรียน ผู้อำนวยการสถานศึกษา รองผู้อำนวยการสถานศึกษา ครูปฏิบัติหน้าที่ หัวหน้างานความปลอดภัย และครูผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง เก็บข้อมูล 2 ประเภท ได้แก่ ข้อมูลเชิงปริมาณ รวบรวม ขอ้ มูลดว้ ยแบบสอบถาม และขอ้ มลู เชงิ คณุ ภาพรวบรวมข้อมลู ด้วยแบบสัมภาษณ์ ผลการวิจัยพบว่า สภาพการบริหารจัดการด้านความปลอดภัยของผู้เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ภาพรวม มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.62 (SD = 0.60) มีสภาพการปฏิบัติอยู่ในระดับดีมาก เมื่อพิจารณาแต่ละด้าน พบว่า ด้านความปลอดภัยจากโรคติดเชื้อ ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ซึ่งมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.86 (SD = 0.40) รองลงมาคือ ด้าน ความปลอดภัยจากการกลั่นแกล้งรังแก มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.51 (SD = 0.68) และด้านความปลอดภัยจากการ คุกคามทางเพศ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.49 (SD = 0.71) ตามลำดับ สำหรับแนวทางการบริหารจัดการด้านความ ปลอดภัยของผู้เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 มี แนวทางการบริหารจัดการด้านความปลอดภัยจากโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ด้านความ ปลอดภัยจากการกลั่นแกล้งรังแก และด้านความปลอดภัยจากการคุกคามทางเพศ แต่ละด้านครอบคลุม 4 แนวทาง วิธีดำเนินการ 10 วิธี ได้แก่ 1) การป้องกัน ประกอบด้วยวิธีดำเนินการ 3 วิธี 2) การเผชิญเหตุและ การแก้ปัญหา ประกอบด้วยวิธีดำเนินการ 2 วิธี 3) การเยียวยาและการบำรุงขวัญ ประกอบด้วยวิธีดำเนินการ 3 วธิ ี และ 4) การรายงานผล ประกอบด้วยวธิ ีดำเนินการ 2 วิธี

กติ ติกรรมประกาศ งานวิจัยเรื่องการศึกษาแนวทางการบริหารจัดการด้านความปลอดภัยของผู้เรียนในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1สำเร็จลุล่วงด้วยดี เนื่องด้วยความ อนุเคราะห์และความช่วยเหลือจาก ผู้อำนวยการสมใจ วิเศษทักษิณ ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 รองผู้อำนวยการนิสิต เนินเพิ่มพิสุทธ์ิ รองผู้อำนวยการถนอม บุญโต รองผู้อำนวยการศรายุทธ ธิศรีชัย รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ผู้อำนวยการณรงค์ คงสมปราชญ์ ผู้อำนวยการโรงเรียนโยธินบูรณะ ประธานกลุ่มโรงเรียน สำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 กลุ่มโรงเรียนที่ 2 ผู้อำนวยการสุธาณี ธรรมาธิคม ผู้อำนวยการโรงเรียนสตรีวิทยา ประธานคณะกรรมการดำเนินการวิจัย และผู้อำนวยการโรงเรียนกลุ่มที่ 2 ทุก โรงเรียน ที่ไดก้ รุณาใหค้ ำปรึกษา แนะนำ กำกบั ตดิ ตาม และสนบั สนนุ การดำเนนิ งานจนบรรลวุ ตั ถุประสงค์ ขอขอบคุณ รองศาสตราจารย์ ดร.สุกัญญา แช่มช้อย อาจารย์สาขาบริหารการศึกษา ครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ชญาพิมพ์ อุสาโห อาจารย์สาขาบริหารการศึกษา ครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และดร.กัลยารัตน์ เมธีวีรวงศ์ อาจารย์ คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรมและเทคโนโลยี รองผู้อำนวยการสำนักวิชาศึกษาทั่วไป สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ในการตรวจ คณุ ภาพรายงานการวิจยั ขอขอบคุณ นายสุชาติ เขียวสอาด นางสาวสุภาวดี คำนาดี และนายปิยนัฐ ธนะบุตร ศึกษานิเทศก์ ประจำโรงเรียนกลุ่มที่ 2 ที่ได้ให้การสนับสนุนความช่วยเหลือในการดำเนินการต่าง ๆ ให้เป็นไปอย่างราบรื่น และประสบผลสำเร็จ ขอขอบคุณ รองผู้อำนวยการโรงเรียน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 กลุม่ โรงเรียนท่ี 2 ทรี่ ว่ มเป็นคณะทำงานในการศึกษาและดำเนนิ การวิจัย ขอขอบคุณผู้อำนวยการโรงเรียน รองผู้อำนวยการโรงเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษาของ โรงเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ที่ให้ความอนุเคราะห์และ ความร่วมมือในการตอบแบบสอบถามและให้การสัมภาษณ์ ทำให้ได้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ที่นำไปสู่การ วิเคราะห์และสังเคราะห์ผลการวิจัยเพื่อพัฒนาแนวทางในการบริหารจัดการด้านความปลอดภัยของผู้เรียน ต่อไป

สารบญั หนา้ 1 บทท่ี 1 บทท่ี 1 ความเป็นมาและความสำคัญ 6 1.1 ท่ีมาและความสำคัญของปัญหา 6 1.2 คำถามของการวิจัย 6 1.3 วัตถุประสงคข์ องการวจิ ัย 7 1.4 ขอบเขตของการวจิ ัย 8 1.5 นยิ ามศัพท์เฉพาะ 8 1.6 ประโยชนท์ ค่ี าดว่าจะได้รับ 9 1.7 กรอบแนวคิดในการวจิ ัย 9 บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยทเ่ี กย่ี วข้อง 14 2.1 นโยบายด้านความปลอดภยั ของผเู้ รยี น 19 2.2 แนวคิดเก่ยี วกับความปลอดภยั ในสถานศึกษา 22 2.3 สภาพปญั หาความปลอดภยั ในสถานศึกษา 24 2.4 การบรหิ ารจดั การด้านความปลอดภัยในสถานศกึ ษา 32 2.5 เอกสารและงานวจิ ัยทีเ่ กีย่ วข้อง 32 บทท่ี 3 วธิ ีการดำเนินการวจิ ัย 33 3.1 ประชากรและกลุ่มตวั อยา่ ง 34 3.2 เคร่ืองมอื ท่ใี ชใ้ นการวิจยั 3.3 การสรา้ งเครอื่ งมือท่ีใชใ้ นการวจิ ัย 35 3.4 การเก็บรวบรวมขอ้ มูล 35 3.5 การวิเคราะหข์ อ้ มลู 36 บทท่ี 4 ผลการวเิ คราะห์ขอ้ มูล 57 บทท่ี 5 สรปุ ผลวิจยั อภปิ รายผล และข้อเสนอแนะ 63 บรรณานกุ รม 68 ภาคผนวก

1 บทท่ี 1 บทนำ 1.1 ท่ีมาและความสำคัญของป6ญหา ความปลอดภัยเป/นเรื่องที่ทั่วโลกให;ความสำคัญเป/นอย?างยิ่ง โดยเฉพาะความปลอดภัยของผู;เรียน ซึ่งเป/นกลุ?มเปJาหมายที่ทุกประเทศให;ความสนใจมาก เพราะเป/นทรัพยากรที่สำคัญที่สุด ผู;เรียนจึงเป/นหัวใจ สำคัญของการพัฒนา โดยที่สุขภาวะ ความสามารถ ความรู; และพลังของผู;เรียนจะเป/นตัวกำหนดของชุมชน เมือง และประเทศทั่วโลก (WHO, 2000: 1) ดังนั้น ประเทศต?าง ๆ ทั่วโลกจึงกำหนดนโยบายด;านการศึกษา และกรอบการดำเนนิ งานเพ่ือสรา; งความปลอดภยั ให;กับผ;ูเรยี นจากภยั อนั ตรายตา? ง ๆ รัฐธรรมนูญแห?งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 มาตรา 65 ได;กำหนดให;รัฐพึงจัดให;มี ยุทธศาสตรeชาติเป/นเปJาหมายการพัฒนาประเทศอย?างยั่งยืน ตามหลักธรรมาภิบาลเพื่อใช;เป/นกรอบ ในการจัดทำแผนต?าง ๆ ให;สอดคล;องและบูรณาการกันเพื่อให;เกิดเป/นพลังผลักดันร?วมกันไปสู?เปJาหมาย การจัดทำ การกำหนดเปJาหมาย ระยะเวลาที่จะบรรลุเปJาหมาย และสาระที่พึงมีในยุทธศาสตรeชาติเป/นไปตาม หลักเกณฑeและวิธีการที่กฎหมายบัญญัติ ซึ่งสถานศึกษาจะต;องนำไปสู?การปฏิบัติเพื่อให;ประเทศไทยบรรลุ วิสัยทัศนe “ประเทศไทยมีความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน เป/นประเทศพัฒนาแล;ว ด;วยการพัฒนาตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียง” เพื่อความสุขของคนไทยทุกคน การพัฒนาประเทศตามยุทธศาสตรeชาติ จะมุ?งเน;น การสร;างสมดุลระหว?างการพัฒนาความมั่นคง เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล;อม โดยการมีส?วนร?วมของ ทุกภาคส?วนในรูปแบบ “ประชารัฐ” สอดคล;องกับแผนแม?บทภายใต;ยุทธศาสตรeชาติ (พ.ศ.2561 - 2580) แผนปฏิรูปประเทศด;านการศึกษา และแผนการศึกษาแห?งชาติ พ.ศ. 2560 - 2579 ซึ่งได;นำเรื่อง ความปลอดภัยมาเป/นส?วนหนึ่งของเปJาหมายการพัฒนาตามยุทธศาสตรeการจัดการศึกษาเพื่อความมั่นคงของ สังคมและประเทศชาติ โดยกำหนดให;มีการพัฒนาเด็กตั้งแต?ระดับปฐมวัยให;มีสมรรถนะและคุณลักษณะที่ดี สมวัยทุกด;าน โดยการปฏิรูปกระบวนการเรียนรู;ที่ตอบสนองต?อการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ 21 ตระหนักถึง พหุปqญญาของมนุษยeที่หลากหลาย มีเปJาหมายให;ผู;เรียนทุกกลุ?มวัยได;รับการศึกษาที่มีคุณภาพตามมาตรฐาน มีทักษะที่จำเป/นของโลกอนาคต สามารถแก;ปqญหา ปรับตัว สื่อสาร และทำงานร?วมกับผู;อื่นได;อย?างมี ประสิทธิภาพ มีวินัย มีนิสัยใฝsเรียนรู; อย?างต?อเนื่องตลอดชีวิต รวมทั้งเป/นพลเมืองที่รู;สิทธิและหน;าที่มีความ รบั ผดิ ชอบ และมจี ิตสาธารณะ ปqจจุบันภัยคุกคามต?อความมั่นคงรูปแบบใหม?ที่ส?งผลกระทบต?อประชาชนและประเทศชาติมีความ ซับซ;อนและรุนแรงมากขึ้น อาทิ ความรุนแรงในรูปแบบต?าง ๆ ยาเสพติด ภัยพิบัติจากธรรมชาติ ภัยจากโรค อุบัติใหม? ภัยจากไซเบอรe เป/นต;น ความมั่นคงของชาติยังครอบคลุมมิติต?าง ๆ ทั้งเศรษฐกิจ สังคม วิถีชีวิต และวัฒนธรรม วิทยาศาสตรeและเทคโนโลยี ซึ่งในแต?ละมิติล;วนมีความสำคัญต?อการพัฒนาประเทศ การปJองกันภัยคุกคามเหล?านี้ จะต;องพิจารณาในมิติที่มีความเชื่อมโยงกัน และการดำเนินการเพื่อวางรากฐาน และกลไกการสร;างความมั่นคงเพื่อปJองกันและปJองปรามภัยเหล?านั้น โดยต;องเริ่มที่กระบวนการจัดการศึกษา ของประเทศ ดังนั้น การจัดการศึกษาเพื่อเสริมสร;างความมั่นคงของสังคมและประเทศชาตินั้น จำเป/นต;อง

2 วางรากฐานการสร;างความมั่นคงแห?งชาติทั่วไป คือการดูแลและปJองกันภัยคุกคามในรูปแบบใหม?ดังกล?าว เพื่อส?งเสริมให;เกิดความปลอดภัยและความมั่นคงในชีวิตและทรัพยeสิน โดยขับเคลื่อนยุทธศาสตรeการจัด การศึกษาเพื่อความมั่นคงของสังคมและประเทศชาติซึ่งสอดคล;องกับแผนยุทธศาสตรeชาติ 20 ปt (พ.ศ. 2561 - 2580) สู?การปฏิบัติในหน?วยงานระดับต?างๆ ตั้งแต?ระดับกระทรวงศึกษาธิการ สำนักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน สำนักงานศึกษาธิการภาค สำนักงานศึกษาธิการจังหวัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา และสถานศึกษาทุกสังกัด รับผิดชอบดำเนินการ เช?น จัดระบบและรูปแบบการเสริมขวัญและกำลังใจ ความปลอดภัยของครูอาจารยeและบุคลากรทางการศึกษาและผู;เรียน การส?งเสริมการจัดการเรียนรู;เพื่อปJองกัน และแก;ไขภัยคุกคามในรูปแบบใหม?สำหรับผู;เรียนในสถานศึกษาทุกระดับและประเภท เป/นต;น (สำนักงาน เลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร, 2560: 94) จากสภาพปqญหาความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตและทรัพยeสิน ด;วยสถานการณeปqญหาเด็กและเยาวชน ในสังคมไทยปqจจุบัน ได;รับผลกระทบมาจากการเปลี่ยนแปลงของโลก ทั้งทางด;านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และเทคโนโลยี ซึ่งส?งผลกระทบต?อวิถีการดำรงชีวิตและความปลอดภัยของเด็กและเยาวชนไทยในหลาย รูปแบบ ทำใหเ; กิดพฤตกิ รรมทไ่ี ม?เหมาะสมและทวีความรุนแรงมากยงิ่ ขึ้นเกือบทุกด;าน ไม?วา? จะเปน/ ด;านทัศนคติ และพฤติกรรมที่เบี่ยงเบน มีค?านิยมแบบบริโภคอย?างฟุsมเฟxอย การห?างเหินจากศาสนา การทะเลาะวิวาท ติดยาเสพติด การเสพสื่อลามกอนาจาร ติดเกม รวมทั้งการจมน้ำเสียชีวิต และประสบอุบัติเหตุจากการเดินทาง ของเด็กและเยาวชน ฯลฯ และอีกปqญหาหนึ่งที่มีแนวโน;มรุนแรงและหนักมากจนน?าวิตก คือการแพร?ระบาด ของสื่อที่ไม?เหมาะสมหรือสื่อลามกอนาจาร จนทำให;เด็กและเยาวชนไทยซึ่งขาดภูมิคุ;มกันในการบริโภคสื่อ อยู?แล;ว มีการลอกเลียนแบบพฤติกรรมที่ไม?เหมาะสมและนำไปสู?ปqญหาต?าง ๆ และสภาพปqญหาทางเพศ ของนักเรียนวัยรุ?นในปqจจุบันค?อนข;างรุนแรง และมีแนวโน;มเพิ่มสูงขึ้น (สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น พื้นฐาน, 2556: 12) และในสังคมปqจจุบันปqญหาที่ประเทศไทยพบอยู? คือ การกลั่นแกล;งรังแก (Bullying) ซึ่ง กรมสุขภาพจิต ไดแ; บง? ออกเปน/ 4 ประเภท คอื ทางร?างกาย เช?น ชกต?อย ตบตีดว; ยอารมณe ทางสงั คม หรือด;าน อารมณe เช?น การกดดัน แบ?งแยก ทางวาจา เช?น การดูถูก นินทา พูดจาเสียดสี และทางไซเบอรe (Cyberbullying) หรือการกลั่นแกล;งบนโลกออนไลนe อีกปqญหาคือการล?วงละเมิดหรือคุกคามทางเพศเป/นเรื่อง ที่มีขอบเขตกว;างขวาง ซึ่งไม?สามารถระบุพฤติกรรมได;อย?างครอบคลุมทั้งหมด และจากสภาพการณeของสังคม โลกในปqจจุบันมีการเกิดโรคอุบัติใหม?ที่สามารถพรากชีวิตคนทั่วโลกเป/นจำนวนมากและยังเป/นปqญหาทางด;าน สุขภาพอนามัยที่ต;องร?วมกันแก;ไขของทุกประเทศทั่วโลก นั่นคือ การแพร?ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ที่พัฒนาสายพันธุeเพิ่มขึ้น และทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ ทำให;มีคนจำนวนมากติดเชื้อ และแพร?ระบาดไปยังกลุ?มคนด;วยกันและเสียชีวิตในเวลาสั้น ๆ ทั้งนี้ประเทศไทยได;ตระหนักและมีมาตรการ ต?าง ๆ เพื่อลดปริมาณการติดเชื้อและหยุดยั้งการแพร?ระบาดของเชื้อโรคดังกล?าวโดยความร?วมมือ ในทุกภาคส?วน การแพร?ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (CIVID-19) ถือปรากฏการณeที่ทำให;เกิด การเปลี่ยนแปลงมหาศาล เพราะเป/นการระบาดใหญ?ทั่วโลก ส?งผลให;เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย?าง รุนแรง ส?งผลต?อสุขภาพ วิถีชีวิต การทำงาน และการดำเนินชีวิตประจำวัน ก;าวมาถึงยุคที่มีการเปลี่ยนแปลง ทั้งส?วนพฤติกรรมส?วนบุคคล ครอบครัว สังคม รวมไปถึงสภาพแวดล;อมอย?างฉับพลัน อันเนื่องมาจากโรค

3 อุบัติใหม? และการเรียนรู;วิถีชีวิตใหม?เพื่อปJองกันตนเองและผู;อื่น ที่สำคัญเพื่อการปรับตัวดำเนินชีวิตเป/น ปกติบนพื้นฐาน New normal ดังนั้น การดูแลใส?ใจสุขภาพและความสะอาดทั้งตัวเองและคนรอบข;างจะเป/น การปJองกันการแพรเ? ช้อื และไม?ตกอยูใ? นอนั ตราย (กรมสขุ ภาพจติ , 2563: 1) การสร;างความปลอดภัยให;แก?เด็กเป/นสิ่งสำคัญที่หน?วยงานหลาย ๆ ฝsายควรเข;ามาร?วมมือกันเพื่อให; เกิดสังคมที่ปลอดภัยสำหรับเด็กอย?างแท;จริง กระทรวงศึกษาธิการได;ตระหนักถึงความสำคัญของยุทธศาสตรe ชาติด;านการพัฒนา และเสริมสร;างศักยภาพทรัพยากรมนุษยe โดยเฉพาะแผนแม?บทภายใต;ยุทธศาสตรeชาติ ประเด็นการพัฒนาศักยภาพคนตลอดช?วงชีวิต การสร;างสภาพแวดล;อมที่เอื้อต?อการพัฒนาและเสริมสร;าง ศักยภาพมนุษยe การพัฒนาเด็กตั้งแต?ช?วงการตั้งครรภeจนถึงปฐมวัย การพัฒนาช?วงวัยเรียน/วัยรุ?น การพัฒนา และยกระดับศักยภาพวัยแรงงาน รวมถึงการส?งเสริมศักยภาพวัยผู;สูงอายุ ประเด็นการพัฒนาการเรียนรู;ที่ ตอบสนอง ต?อการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ 21 และพหุปqญญาของมนุษยeที่หลากหลาย และประเด็นอื่นท่ี เกี่ยวข;อง จึงประกาศนโยบายการจัดการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการ ปtงบประมาณ พ.ศ. 2564 – 2565 จำนวน 12 ข;อ และกำหนดนโยบายระยะเร?งด?วน (Quick Win) ของกระทรวงศึกษาธิการ 7 ข;อ ซึ่ง 1 ใน 7 ข;อนั้น ได;แก? นโยบายเร?งด?วนด;านความปลอดภัยของผู;เรียน โดยจัดให;มีรูปแบบ วิธีการ หรือกระบวนการ ในการดูแลช?วยเหลือนักเรียน เพื่อให;ผู;เรียนเกิดการเรียนรู;อย?างมีคุณภาพ มีความสุข และได;รับการปกปJอง คุ;มครองความปลอดภัยทั้งด;านร?างกายและจิตใจ รวมถึงการสร;างทักษะให;ผู;เรียนมีความสามารถในการดูแล ตนเองจากภัยอันตรายต?าง ๆ ท?ามกลางสภาพแวดล;อมทางสังคม สำหรับการขับเคลื่อนนโยบายสู?การปฏิบัติ ให;ส?วนราชการ หน?วยงานในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ นำนโยบายการจัดการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการ ปtงบประมาณ พ.ศ. 2564 – 2565 ข;างต;น เพื่อเป/นกรอบแนวทางในการจัดการศึกษา (บัลลังกe โรหิตเสถียร, 2564: 1) สำหรับสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได;ตระหนักถึงแผนแม?บทภายใต;ยุทธศาสตรeชาติ (พ.ศ.2561 - 2580) และแผนปฏิรูปประเทศด;านการศึกษากำหนดให;มีการพัฒนาเด็กตั้งแต?ระดับปฐมวัย ให;มีสมรรถนะและคุณลักษณะที่ดี สมวัยทุกด;านโดยการปฏิรูปกระบวนการเรียนรู;ที่ตอบสนองต?อการ เปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ 21 ตระหนักถึงพหุปqญญาของมนุษยeที่หลากหลาย มีเปJาหมายให;ผู;เรียนทุกกลุ?มวัย ได;รับการศึกษาที่มีคุณภาพตามมาตรฐาน มีทักษะที่จำเป/นของโลกอนาคต สามารถแก;ปqญหา ปรับตัว สื่อสาร และทำงานร?วมกับผู;อื่นได;อย?างมีประสิทธิภาพ มีวินัย มีนิสัยใฝsเรียนรู; อย?างต?อเนื่องตลอดชีวิต รวมทั้งเป/น พลเมืองที่รู;สิทธิและหน;าที่ มีความรับผิดชอบ และมีจิตสาธารณะ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษา ขั้นพื้นฐาน มุ?งมั่นในการพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐานให;เป/น “การศึกษาขั้นพื้นฐานวิถีใหม? วิถีคุณภาพ” มุ?งเน;น ความปลอดภัยในสถานศึกษา ส?งเสริมโอกาสทางการศึกษาที่มีคุณภาพอย?างเท?าเทียมและบริหารจัดการศึกษา อย?างมีประสิทธิภาพ จึงกำหนดนโยบายสำนักงานคณะกรรมการศึกษาขั้นพื้นฐาน ประจำปtงบประมาณ พ.ศ. 2564 -2565 จำนวน 4 ด;าน 1 ใน 4 ด;าน นั้น ได;แก? นโยบายด;านความปลอดภัย พัฒนาระบบและกลไก ในการดูแลความปลอดภัยให;กับผู;เรียน ครู และบุคลากรทางการศึกษาและสถานศึกษา จากภัยพิบัติและภัย คุกคามทุกรูปแบบ รวมถึงการจัดสภาพแวดล;อมที่เอื้อต?อการมีสุขภาวะที่ดีสามารถปรับตัวต?อโรคอุบัติใหม? และโรคอุบัติซ้ำ สำหรับนโยบาย Quick Win 7 วาระเร?งด?วนนั้น สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

4 เป/นเจ;าภาพหลักอยู? 5 เรื่อง และจะนำมาขับเคลื่อนในระยะเร?งด?วนให;เห็นอย?างเป/นรูปธรรม เช?น ความ ปลอดภัยในสถานศึกษา ซึ่งเป/นเรื่องที่สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานยึดเป/นนโยบายสำคัญ ในการขับเคลือ่ นงานท่จี ะต;องทำให;สถานศึกษาเป/นพื้นที่ปลอดภยั (บัลลังกe โรหติ เสถียร, 2564: 1) การจัดมาตรการรักษาความปลอดภัยในโรงเรียน เป/นสิ่งที่ทางโรงเรียนจะต;องจัดให;กับเด็กนักเรียน เพื่อให;ผู;ปกครองเกิดความมั่นใจในการที่จะนำบุตรหลานเข;ามาศึกษาในโรงเรียน นอกจากให;การศึกษา ทางด;านวิชาการและทำกิจกรรมแล;ว โรงเรียนจำเป/นต;องให;ความปลอดภัยแก?เด็กนักเรียนที่มาโรงเรียนด;วย ดังนั้นกระทรวงศึกษาธิการจึงได;กำหนดระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว?าด;วยการรักษาความปลอดภัยแห?งชาติ พ.ศ. 2552 บัญญัติไว;ในหมวดที่ 5 การรักษาความปลอดภัยเกี่ยวกับสถานศึกษา ได;กล?าวว?า หัวหน;าหน?วยงาน ของรัฐ เจ;าหน;าที่ของรัฐ ต;องดำเนินการรักษาความปลอดภัยเกี่ยวกับสถานที่ โดยวางแผนกำหนดมาตรการ แก?ที่สงวน อาคาร และสถานที่ของหน?วยงานของรัฐตลอดจนวัสดุอุปกรณe และข;อมูลข?าวสาร และกำกับดูแล ให;เป/นไปตามกฎหมาย กฎกระทรวงและมติคณะรัฐมนตรี ตลอดจนคำสั่งของทางราชการที่เกี่ยวข;องให;มี การสำรวจ และการตรวจสอบการรักษาความปลอดภัยที่เกี่ยวกับสถานที่ ที่ตามความเหมาะสม โดยขอ คำแนะนำจากองคeการรักษาความปลอดภัย ให;คำนึงถึงภยันตรายที่เกิดจากธรรมชาติ และจากการกระทำของ มนุษยe เพื่อรักษาความปลอดภัยให;ผลจากการจารกรรม โจรกรรม การก?อวินาศกรรม การก?อการร;าย หรือเหตุอื่นใดอันทำให;เกิดความเสียหาย ทั้งนี้ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได;กำหนด มาตรการโรงเรียนปลอดภัย (Safety School) เพื่อเป/นการดูแลช?วยเหลือคุ;มครองนักเรียนและครู ตลอดจน บุคลากรของสถานศึกษา ให;ดำเนินกิจกรรมอย?างสร;างสรรคe มีสิทธิเสรีภาพบนพื้นฐานของกฎหมาย และวัฒนธรรมอันดี จำนวน 4 มาตรการ ประกอบด;วย 1) การปJองกัน 2) การเผชิญเหตุและแก;ปqญหา 3) การเยียวยาและการบำรุงขวัญ และ 4) การรายงานผล โดยรายละเอียดของกระบวนการและแนวทาง การดำเนินงานให;เป/นไปตามบริบทของเขตพื้นที่ (นิพนธe ก;องเวหา, 2564: 18) และเพื่อเป/นการเตรียม ความพร;อม รับสถานการณeต?าง ๆ เฝJาระวังความปลอดภัยของทรัพยeสินของทางราชการ บุคลากร และนักเรียนในทุกด;าน จึงให;สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาแจ;งให;สถานศึกษาดำเนินการเฝJาระวังเหตุ เช?น การเฝJาระวังโรคติดต?อ โดยเฉพาะอย?างยิ่งการเฝJาระวังสถานการณeและการดำเนินการตามมาตรการปJองกัน และควบคุมโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) และการเฝJาระวังพฤติกรรมที่ไม?เหมาะสมของนักเรียน เป/นตน; จากสภาพปqญหาที่ส?งผลกระทบต?อความปลอดภัยของนักเรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นท่ีการศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 แบ?งเป/น 3 เร่ืองดังน้ี 1. ปqญหาการติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ของนักเรียน จากข;อมูลพบว?า สถานการณe การแพร?ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) จังหวัดกรุงเทพมหานคร ข;อมูล ณ วันที่ 27 กรกฎาคม 2564 มีผู;ปsวยสะสม จำนวน 140,991 คน (สำนักงานประชาสัมพันธe, 2564: 1) เมื่อพิจารณาข;อมูลผู;ปsวยติดเชื้อในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา กรุงเทพมหานคร เขต 1 เมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม 2564 พบว?า สถานศึกษาในสังกัดมีผู;ปsวยจำนวนสะสม

5 ทั้งหมด 232 ราย จำแนกเป/นนักเรียน 207 ราย ครู 20 ราย และบุคลาการทางการศึกษา 5 ราย (สำนักงาน เขตพนื้ ที่การศึกษามัธยมศกึ ษากรุงเทพทหานคร เขต 1, 2564: 1) 2. ปqญหาการกลั่นแกล;งรังแก (Bullying) จากข;อมูลพบว?า กรมสุขภาพจิต เป—ดเผยพฤติกรรม การกลั่นแกล;งรังแกของเด็กไทยติดอันดับ 2 ของโลกรองจากญี่ปุsน ผลสำรวจพบ เด็กกว?า 91% เคยถูกกลั่นแกล;งรังแก ตบหัว ล;อพ?อแม? พูดจาเหยียดหยาม พบ 43% คิดจะตอบโต;เอาคืน 18% ไม?มี สมาธิเรียน 15% ไม?อยากไปโรงเรียน 13% ซึมเศร;า พบเด็กขอให;โรงเรียนมีบทลงโทษชัดเจน มีครูให; คำปรึกษา ห?วงสังคมโดดเดี่ยวมากขึ้น อยู?ตัวคนเดียว เสี่ยงทำเด็กตอบโต;รุนแรง หรือทำร;ายตัวเอง ระดม ภาคีถอดบทเรียนหาทางออก หวังลดความรุนแรงในเด็กและเยาวชน 3. ปqญหาการคุกคามทางเพศ เป/นปqญหาสำคัญที่ซ?อนเร;นอยู?ในสถานที่ทำงานและสถาบันการศึกษา ไม?ว?าจะเป/นระดบั โรงเรยี น หรอื ระดับอุดมศึกษา ในมหาวิทยาลยั ตา? ง ๆ แตย? ังไม?ได;รบั การเอาใจใสอ? ยา? งเป—ดเผย และจริงจังจากสถาบันการศึกษา เนื่องจากผู;บริหารมองว?าเป/นเรื่องที่น?าอับอายอาจนำมาซึ่งความเสื่อมเสีย ชื่อเสียงแก?ทางโรงเรียนได;ในประเทศไทย เหตุการณeไม?น?าพึงปรารถนาทางเพศ ไม?ว?าจะเป/นด;วยทางวาจา จนกระทั่งไปถึงการกระทำชำเราทางเพศ เป/นเหตุการณeที่สามารถอ?านพบได;จากทางหน;าหนึ่งของหนังสือพิมพe เป/นรายวัน และการล?วงละเมิดทางเพศระหว?างเพื่อนนักเรียนด;วยกัน หรือจากครู อาจารยeที่ควรทำหน;าท่ี ปกปอJ งใหค; วามปลอดภัยกบั นกั เรียน เป/นเหตุการณeทเ่ี กิดขนึ้ ทางหน;าหนงั สือพิมพe เปน/ ระยะ ๆ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ได;ประกาศนโยบาย Quick Win สพม.กท 1 New SMART TRUST “School Based (โรงเรียนเป/นฐาน) New Normal innovation นวัตกรรม ขับเคลื่อน)” จำนวน 6 ด;าน ประกอบด;วย ความปลอดภัยของผ;ูเรียน หลักสูตรฐานสมรรถนะ การบริหาร จัดการข;อมูลและสารสนเทศในสถานศึกษา การพัฒนาทักษะทางอาชีพ การจัดการสำหรับผู;ที่มีความ ต;องการพิเศษและความเป/นเลิศเฉพาะทาง และการพัฒนาบุคลากร ซึ่งเป/นการนำนโยบายการจัดการศึกษา วาระเร?งด?วน Quick Win ของกระทรวงศึกษาธิการและสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานไปสู? การปฏิบัติ และสถานศึกษาทุกโรงเรียนในสังกัด ทั้งนี้ การขับเคลื่อนนโยบายด;านความปลอดภัยของ ผู;เรียน นำโดยคณะผู;บริหารและครูกลุ?มโรงเรียนที่ 2 ร?วมกันดำเนินการจัดทำคู?มือความปลอดภัย ในสถานศึกษา เพื่อเป/นแนวทางสำหรับสถานศึกษาในการดำเนินการสร;างความปลอดภัยให;กับผู;เรียน จากภัยอันตรายต?าง ๆ โดยเน;นความปลอดภัยจากการติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ปqญหา การกล่ันแกล;งรังแก และปqญหาการคุกคามทางเพศ จากที่กล?าวมาข;างต;นจึงเป/นเหตุผลสำคัญยิ่งที่จะต;องมีการศึกษาสภาพความปลอดภัยจากโรคติดเชื้อ ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ปqญหาการกลั่นแกล;งรังแก และปqญหาการคุกคามทางเพศ เพื่อหาแนว ทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ซึ่งผู;บริหารสถานศึกษาสามารถนำผลการศึกษาไปใช;เป/นแนวทางสำหรับ การพัฒนาบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษา กรุงเทพมหานคร เขต 1 ให;มีความเข;มแข็งและมีการบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ อันจะส?งผล ให;โรงเรียนประสบความสำเร็จในการดำเนินงานได;มากยิ่งขึ้น ตลอดจนสามารถขยายผลส?ูสถานศึกษา

6 ในสำนกั งานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษาอื่น ๆ ได; ซงึ่ จะสง? ผลสถานศกึ ษามคี วามเขม; แขง็ มีความยั่งยนื ในการดำเนนิ งาน ของสถานศึกษายิ่งขึ้น อีกทั้งองคeกรหรือหน?วยงานต?าง ๆ และ ผู;เกี่ยวข;องที่มีภารกิจหลักในการดำเนินงานตาม นโยบายด;านความปลอดภัยของผู;เรียน สามารถนำผลการศึกษาไปใช;เป/นแนวทางพัฒนาการบริหารจัดการของ องคกe รหรือหนว? ยงานอืน่ ต?อไป 1.2 คำถามของการวิจัย 1.2.1 สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นท่ี การศกึ ษามัธยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ปqจจุบันเป/นอยา? งไร 1.2.2. แนวทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขต พน้ื ที่การศกึ ษามธั ยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ควรเป/นอย?างไร 1.3 วัตถปุ ระสงคขB องการวิจัย 1.3.1 เพื่อศึกษาสภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพน้ื ทีก่ ารศึกษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1 1.3.2 เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพนื้ ที่การศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1 1.4 ขอบเขตของการวจิ ัย 1.4.1 ขอบเขตดาG นเนอื้ หา 1. มาตรการความปลอดภัยของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 4 มาตรการ ได;แก? 1.1 การปJองกนั 1.2 การเผชิญเหตุและการแก;ปqญหา 1.3 การเยยี วยาและการบำรุงขวัญ 1.4 การรายงานผล 2. การบรหิ ารจดั การด;านความปลอดภัยของผเ;ู รยี น 3 ด;าน ไดแ; ก? 2.1 ความปลอดภัยจากโรคตดิ เชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) 2.2 ความปลอดภัยจากปqญหาการกล่ันแกล;งรังแก 2.3 ความปลอดภัยจากปqญหาการคุกคามทางเพศ 1.4.2 ขอบเขตดGานประชากร กลLุมตวั อยLาง และผูใG หGขอG มูล 1. ประชากร ที่ใช;ในการศึกษาครั้งนี้คือ สถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1 จำนวน 67 แหง?

7 2. กลุ?มตัวอย?าง ที่ใช;ในการศึกษาครั้งนี้ คือสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 จำนวน 44 แห?ง ได;มาจากการสุ?มอย?างง?าย (Simple Random Sampling) กำหนดขนาดตวั อย?างโดยใช;สตู รของ Krejcie and Morgan (1970) ทร่ี ะดับความเช่ือมัน่ 95% 3. ผู;ให;ข;อมูล ประกอบด;วย ประธานกลุ?มโรงเรียน ผู;อำนวยการสถานศึกษา รองผู;อำนวยการ สถานศกึ ษา ครูปฏบิ ัติหนา; ทหี่ วั หนา; งานความปลอดภัย และครผู มู; ีส?วนเกย่ี วขอ; ง 1.4.3 ขอบเขตดGานระยะเวลา ภาคเรียนท่ี 1 ปกt ารศกึ ษา 2564 1.5 นยิ ามศพั ทเB ฉพาะ 1. การบริหารจัดการดGานความปลอดภัยของผูGเรียนในสถานศึกษา หมายถึง กระบวนการวางแผน ดำเนินงาน และจัดระบบรักษาความปลอดภัยให;แก?ผู;เรียนในสถานศึกษา เพื่อให;ผู;เรียนอยู?ในสภาพที่ไม?เป/น อันตราย โดยการมีส?วนร?วมของครู ผู;ปกครอง เครือข?ายทั้งภาครัฐและเอกชน การกำหนดมาตรการรักษา ความปลอดภัยในโรงเรียน และการกำกับ ติดตาม ประเมินผลและรายงานใน 4 มิติ ได;แก? การปJองกัน การเผชิญเหตแุ ละการแกป; ญq หา การเยยี วยาและการบำรุงขวัญ และการรายงานผล 2. แนวทางการบริหารจัดการดGานความปลอดภัยของผูGเรียนในสถานศึกษา หมายถึง วิธีการ ปฏิบัติหรือการดำเนินการจัดระบบรักษาความปลอดภัยให;แก?ผู;เรียนในสถานศึกษา เพื่อให;ผู;เรียนเกิดความ ปลอดภัยจากโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ปqญหาการกลั่นแกล;งรังแก และปqญหาการคุกคาม ทางเพศ 3. สภาพการบริหารจัดการดGานความปลอดภัยของผูGเรียน หมายถึง สภาพปqจจุบันที่แสดงถึง การปฏิบัติงานในการการบริหารจัดการของสถานศึกษาที่ทำให;ผู;เรียนมีความปลอดภัยจากโรคติดเชื้อไวรัส โคโรนา 2019 (COVID-19) ปqญหาการกลั่นแกล;งรังแก และปqญหาการคุกคามทางเพศ 3.1 โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) หมายถึง โรคติดต?อที่เกิดจากเชื้อไวรัส กลุ?มโคโรนาที่สามารถติดต?อกันผ?านการสัมผัสใกล;ชิตผู;ปsวยและผ?านละอองเสมหะทางการไอจามของผู;ที่มีเช้ือ ซึ่งผ;ูท่ไี ดร; บั เช้ือจะมอี าการไข; ไอ เจบ็ คอ หายใจหอบเหนอื่ ย และอาจรนุ แรงจนถึงขั้นเสียชีวติ 3.2 การกลั่นแกลGงรังแก หมายถึง การกลั่นแกล;งที่แสดงออกทางวาจา หรือแสดงพฤติกรรม ก;าวร;าวหรือแสดงอำนาจเหนอื ผ;ูอ่ืน มกั เกิดขึน้ ซ้ำๆ ซง่ึ ทำใหผ; ู;อนื่ ไดร; บั ความเจบ็ ปวดทางกายและจติ ใจ 3.3 การคุกคามทางเพศ หมายถึง พฤติกรรมทางเพศที่ไม?พึงปรารถนา ซึ่งอาจแสดงออกทาง วาจา หรือแสดงพฤติกรรมอันเป/นการละเมิดสิทธิทางเพศ เช?น การสัมผัส การคุกคามทางสายตา ซึ่งทำให;ผ;ู ทเี่ ปน/ เหย่อื รสGู กึ หรอื อยูLสภาพทีไ่ มLปลอดภยั

8 1.6 ประโยชนทB ค่ี าดวาL จะไดรG บั 1. ทราบสภาพและปqญหาการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพ้นื ท่ีการศกึ ษามธั ยมศึกษากรงุ เทพมหานคร เขต 1 2. ได;แนวทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขต พ้ืนที่การศกึ ษามัธยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ทสี่ ามารถนำไปประยุกตใe ช;ตามบริบทของสถานศึกษา 3. ผู;เรียนได;รับความปลอดภัย 3 ด;าน ได;แก? ความปลอดภัยจากโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) การกลัน่ แกลง; รงั แก และการคกุ คามทางเพศ 1.7 กรอบแนวคิดในการวิจัย มาตรการความปลอดภัย แนวทางการบรหิ ารจดั การด;านความปลอดภัย ของสำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษา ของผเ;ู รยี นในสถานศกึ ษาสังกัดสำนกั งาน ขน้ั พนื้ ฐาน เขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษามัธยมศึกษากรงุ เทพมหานคร 1. การปอJ งกนั เขต 1 2. การเผชิญเหตุและการแก;ปqญหา 3. การเยียวยาและการบำรุงขวัญ 4. การรายงานผล ความปลอดภยั ของผ;เู รียน 1.โรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) 1.7 กร2อ.บกแานรวกคลิดั่นใแนกกลา;งรวงั ิจแัยก 3. การคุกคามทางเพศ ภาพที่ 1.1 กรอบแนวคิดในการวิจัย

9 บทท่ี 2 เอกสารและงานวิจยั ท่ีเกยี่ วขอ: ง การวิจัยเรื่อง แนวทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 มีวัตถุประสงคeเพื่อศึกษาสภาพการบริหารจัดการด;าน ความปลอดภัยของผู;เรียนและเสนอแนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียน ในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 โดยมีรายละเอียดของ เอกสารและงานวิจยั ทเี่ กีย่ วขอ; งดงั นี้ 2.1 นโยบายด;านความปลอดภยั ของผเ;ู รียน 2.2 แนวคดิ เก่ยี วกับความปลอดภัยในสถานศกึ ษา 2.3 สภาพปญq หาความปลอดภัยในสถานศึกษา 2.3.1 โรคตดิ เชื้อเชื้อไวรสั โคโรนา (COVID-19) 2.3.2 การกลนั่ แกลง; รงั แก (Bullying) 2.3.3 การคุกคามทางเพศ 2.4 การบริหารจดั การด;านความปลอดภยั ในสถานศึกษา 2.5 เอกสารและงานวิจยั ทเี่ ก่ียวขอ; ง 2.1 นโยบายดาG นความปลอดภยั ของผูเG รยี น นโยบายและมาตรการความปลอดภัยในสถานศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการโดยรัฐมนตรีว?าการ กระทรวงศึกษาธิการได;ประกาศให;ปtพุทธศักราช 2564 - 2565 เป/นปtแห?งความปลอดภัยในสถานศึกษา ให;สถานศึกษาจัดรูปแบบ วิธีการ หรือกระบวนการในการดูแลช?วยเหลือนักเรียนให;มีความปลอดภัย ทั้งภัยจาก อุบัติเหตุ ภัยจาการใช;ความรุนแรง ภัยจากการใช;สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น และภัยจากปqญหา โรคติดต?อ โรคระบาด โดยอาศัยความร?วมมือจากองคeกรเครือข?ายต?าง ๆ ในการขับเคลื่อนมาตรการ ความปลอดภัยสู?สถานศึกษาเพื่อให;ผู;เรียนได;รับความคุ;มครองให;มีความปลอดภัยทั้งในด;านร?างกายและจิตใจ ส?งผลต?อประสิทธภิ าพในการเรยี นรแ;ู ละคุณภาพชวี ิตของนกั เรียน สถานศึกษาปลอดภัย นักเรียนไทยอบอน?ุ โดย ภัยที่เกดิ กับนักเรยี นนกั ศกึ ษามีดงั นี้ 1. ภยั จากอุบัติเหตุ อบุ ัติภัย เชน? จมน้ำ ไฟฟาJ ชอ็ ต เคร่อื งเลน? ชำรดุ ยานพาหนะ 2. ภยั จากการใช;ความรนุ แรง เช?น การลงโทษ การใช;คำพดู การลว? งละเมิดทางเพศ 3. ภยั จากการใชส; ทิ ธเิ สรภี าพในการแสดงความคิดเห็น 4. ภัยจากปญq หาโรคติดต?อ โรคระบาด

10 นอกจากนี้ กระทรวงศึกษาธิการได;มีนโยบายวาระเร?งด?วน (Quick Win) และประกาศมาตรการ ความปลอดภัยต?าง ๆ ที่เกี่ยวข;อง ทั้งนี้ เพื่อให;การขับเคลื่อนความปลอดภัยในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน คณะกรรมการการศึกษาขัน้ พนื้ ฐานเป/นไปอย?างมีประสทิ ธิภาพและครอบคลมุ ความปลอดภัยทกุ มิติ สำนกั งาน คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จึงได;มีนโยบายและมาตรการโรงเรียนปลอดภัย (Safety School) เพื่อเป/นการดูแลช?วยเหลือและคุ;มครองนักเรียนและครู ตลอดจนบุคลากรของสถานศึกษาโดยให;สถานศึกษา ดำเนินกิจกรรมอย?างสร;างสรรคe มีสิทธิเสรีภาพบนพื้นฐานของกฎหมายและวัฒนธรรมอันดี โดยมีเปJาหมาย สำคัญด;านความปลอดภัยของผู;เรียน 3 ด;าน ได;แก? ผู;เรียนมีความปลอดภัยทางด;านร?างกาย ผู;เรียนมีความ ปลอดภัยทางด;านจิตใจ และผู;เรียนมีความสามารถในการดูแลตนเองจากภัยอันตรายต?าง ๆ และกำหนด มาตรการ 4 มาตรการ ดังน้ี 1. มาตรการปJองกัน คือข;อปฏิบัติหรือแนวทางที่กำหนดขึ้นไว;ล?วงหน;าเพื่อปJองกันไม?ให;เกิดภัย อันตราย 2. มาตรการเผชิญเหตุและแก;ปqญหา คือข;อปฏิบัติหรือแนวทางที่กำหนดขึ้นไว;ล?วงหน;า เพอ่ื ใชส; ำหรบั รบั มอื กบั สถานการณทe เ่ี ป/นภัยอันตราย และใชส; ำหรับแกป; qญหาจากภยั อันตรายท่ีเกดิ ข้นึ 3. มาตรการเยียวยาและการบำรุงขวัญ คือข;อปฏิบัติหรือแนวทางที่กำหนดขึ้นไว;ล?วงหน;าเพื่อให;ความ ชว? ยเหลอื ผ;ทู ี่ไดร; ับผลกระทบจากภัยอันตรายท้งั ทางกายและจติ ใจ 4. มาตรการรายงานผล คือข;อปฏิบัติหรือแนวทางในการดำเนินการติดต?อ ประสานงาน และรายงาน ผลการดำเนินงานเพอ่ื ให;อยู?ในสภาพคามปลอดภยั รายละเอยี ดของตวั อยา? งมาตรการมีดงั น้ี 1. มาตรการปอe งกัน 1.1 มแี ผนปฏิบตั ิการรกั ษาความปลอดภัยในสถานศึกษาอย?างเป/นระบบ (Safety School) กระบวนการและแนวทางการดำเนินงาน 1.1.1 ตัง้ คณะกรรมการจดั ทำแผนปฏิบตั ิการการพัฒนาความปลอดภยั ใน สถานศกึ ษา 1.1.2 กำหนดแผนงาน โครงการที่เกี่ยวข;องกับการขับเคลื่อนความปลอดภัย ในสถานศกึ ษา 1.1.3 จัดทำแผนพฒั นาบุคลากรและผ;ูมีส?วนเกย่ี วข;อง 1.1.4 มีระบบเผยแพร?ข;อมูล ข?าวสาร สารสนเทศ ที่เกี่ยวข;องกับความปลอดภัย ในสถานศกึ ษาไดอ; ยา? งมีประสทิ ธิภาพ 1.2 พฒั นาศกั ยภาพผู;บรหิ าร ครู บุคลากรในการดูแลชว? ยเหลือผ;ูเรียนและผ;ไู ด;รับผลกระทบ กระบวนการและแนวทางการดำเนนิ งาน 1.2.1 กำหนดให;มีการเพมิ่ ความร;ู ทกั ษะ และทัศนคตใิ น 3 ด;าน ดงั น้ี 1) การจดั การความขัดแย;ง 2) การคัดกรองกลุ?มเสี่ยงและชว? ยเหลือ

11 3) การจัดการในภาวะฉกุ เฉนิ 1.2.2 บรู ณาการการจัดการเรยี นร;ูทัง้ ในและนอกหอ; งเรียน 1.2.3 จัดกจิ กรรมเสรมิ สรา; งศกั ยภาพผ;เู รยี นใหม; ีทกั ษะชวี ิต สามารถแกป; ญq หาได;อย?าง เหมาะสม 1.2.4 เป—ดช?องทางให;นักเรียนได;แสดงความคิดเห็น เสนอแนวทาง ความต;องการ เกี่ยวกับ ความปลอดภยั ในสถานศึกษาโดยผ?านกลไกของสภานักเรียนหรอื กลอ? งรับฟงq ความคดิ เหน็ ของสถานศกึ ษา 1.2.5 ดำเนนิ การชว? ยเหลอื ผท;ู ี่ได;รบั ผลกระทบตามโอกาส และความเหมาะสม 1.3 การพัฒนาส่งิ แวดล;อมและบรรยากาศในสถานศกึ ษา กระบวนการและแนวทางการดำเนินงาน 1.3.1 จัดสภาพแวดล;อมทางกายภาพของสถานศึกษาให;มีความปลอดภัย เสมือนบ;านที่ “อบอน?ุ นา? อย?ู นา? เรียน” 1.3.2 มีมาตรการการจัดการความปลอดภัยหลายรูปแบบ ตามความเหมาะสม กับสภาพ ปญq หาและบริบทของสถานศกึ ษา 1.3.3 มแี หลง? เรยี นรเู; พอื่ เสรมิ สรา; งความปลอดภยั ในสถานศึกษา 1.4 การมสี ?วนร?วมของสถานศึกษา ผปู; กครอง ชุมชนและภาคีเครอื ข?าย กระบวนการและแนวทางดำเนนิ งาน คณะกรรมการระดับสถานศึกษา ประกอบด;วย ผู;อำนวยการสถานศึกษา เป/นประธาน รอง ผู;อำนวยการสถานศึกษา/ผู;ที่ได;รับมอบหมาย เป/นรองประธาน ผู;แทนครู ผู;แทนคณะกรรมการสถานศึกษาข้ัน พื้นฐาน ผู;แทนผู;ปกครอง ผู;แทนนักเรียน/รองผู;อำนวยการกลุ?ม บริหาร/ หัวหน;างานกิจการนักเรียน หรือ ผรู; บั ผดิ ชอบ เป/นกรรมการและเลขานกุ าร มหี น;าที่ 1.4.1 ให;ความเหน็ ชอบแผนปฏิบตั ิการสถานศกึ ษาปลอดภยั (Safety School) 1.4.2 กำหนดมาตรการปJองกันและแนวทางแก;ไขปqญหาความปลอดภัยในสถานศึกษาตาม ความเหมาะสมของโรงเรยี น 1.4.3 วิเคราะหeและประเมินสถานการณe ระดับความรุนแรงของเหตุที่เกิดขึ้น และกำหนด แนวทางแกไ; ข 1.4.4 ดำเนนิ การแกป; qญหาตามแนวทางทกี่ ำหนด 1.4.5 ดูแลช?วยเหลอื เยียวยาผู;ทไ่ี ด;รับผลกระทบใหเ; กิดความพึงพอใจ ตามความเหมาะสม 1.4.6 กำกบั ติดตาม และประเมนิ ผล รวมทั้งให;ข;อเสนอแนะ 2. มาตรการเผชญิ เหตุและแกปG ญ6 หา 2.1 จัดการและแกไ; ขให;ความชว? ยเหลอื หากเกดิ เหตุการณe กระบวนการและแนวทางการดำเนินงาน 2.1.1 สถานศึกษามีแนวทางปฏิบตั ิการจดั การหรอื การระงบั เหตุ การช?วยเหลอื เมื่อเกดิ เหตุ ในสถานศึกษา

12 2.1.2 สร;างความตระหนกั ประชาสัมพนั ธe และสรา; งการรับรูแ; นวปฏบิ ัตกิ ารจัดการ และการ ชว? ยเหลอื ทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษา 2.1.3 เตรยี มบคุ ลากร และเคร่ืองมือให;พรอ; มรับสถานการณe เช?น การซอ; มดบั เพลิง การซอ; ม หนไี ฟการปฐมพยาบาลเบื้องต;น เป/นต;น 2.2 คดั กรองและชว? ยเหลอื เบ้ืองตน; ในสถานศึกษา กระบวนการและแนวทางการดำเนนิ งาน 2.2.1 ตรวจสอบข;อมูลเบื้องต;น ประเมินสถานการณe และคัดกรอง ให;การช?วยเหลือ ผู;เรียน และผไ;ู ด;รับผลกระทบในสถานศึกษา 2.2.2 ให;การช?วยเหลือเบื้องต;นกับผู;เรียนและผู;ได;รับผลกระทบในสถานศึกษา เพื่อให;ผู; ประสบเหตุมีความปลอดภัยหรอื ลดอัตราความรนุ แรงของเหตกุ ารณeลง 2.2.3 กำหนดขั้นตอนและวิธีการแจ;งเหตุหรือระงับเหตุสามารถช?วยเหลือ ด;านร?างกาย และจติ ใจ พรอ; มประเมินสถานการณเe บอื้ งต;นไดท; นั ที 2.2.4 ผู;ที่ได;รับแจ;งเหตุ ดำเนินการช?วยเหลือด;านร?างกายและจิตใจพร;อมประเมิน สถานการณe เบอ้ื งต;นโดยทนั ที 2.3 จัดการและประสานความรว? มมอื กับหน?วยงานทเี่ กี่ยวข;อง กระบวนการและการดำเนินงาน 2.3.1 กำหนดช?องทางประสานพิเศษเพื่อขอการสนับสนุนช?วยเหลือ จากหน?วยงานต?าง ๆ เม่ือมภี าวะวกิ ฤตเิ กดิ ขึ้น เช?น สถานพยาบาล สถานตี ำรวจ สถาบนั จติ วิทยา เป/นตน; 2.2 สถานศึกษาระงับเหตุ ช?วยเหลือเมื่อเกิดเหตุในสถานศึกษา เช?น การรับฟqง การเจรจา ต?อรอง การเก็บขอ; มูล เปน/ ตน; 2.4 สง? ต?อผูเ; รียนและผู;ไดร; ับผลกระทบทชี่ ดั เจน (กรณีส?งต?อ) กระบวนการและการดำเนนิ งาน มีขั้นตอนส?งต?อที่ชัดเจนเป/นการเฉพาะกับสถานการณeเพื่อให;ผู;ประสบเหตุได;รับ การบำบดั รักษา ทัง้ ดา; นร?างกายและจติ ใจ จากผู;เชย่ี วชาญเฉพาะทาง 2.5 ติดตามและประสานงานในการประเมนิ สภาพจิตใจของนกั เรียน กระบวนการและการดำเนนิ งาน มกี ารประสานงาน ติดตาม และประเมินสถานการณeหลังไดร; บั การดแู ลชว? ยเหลือ 3. มาตรการเยยี วยาและการบำรุงขวัญ 3.1 มาตรการช?วยเหลือ เยียวยา ฟ¤xนฟูจิตใจ ผูไ; ดร; ับผลกระทบ กระบวนการและแนวทางการดำเนินงาน 3.1.1 การจ?ายเงินช?วยเหลอื ผเ;ู สียชีวติ และผู;บาดเจบ็ ตามสิทธิประโยชนทe างกฎหมาย 3.1.2 จัดกิจกรรมพัฒนาความฉลาดทางอารมณeและสังคม เพื่อสร;างความภาคภูมิใจ และรสู; กึ มคี ณุ ค?าในตนเอง

13 3.1.3 จดั ตั้งศนู ยชe ?วยเหลอื เยียวยาฟนx¤ ฟจู ติ ใจ (การใหค; ำปรึกษา) 3.2 ประสานทำความเขา; ใจตามสถานการณe และความเหมาะสมใหผ; ู;ที่เก่ียวข;องทราบ กระบวนการและแนวทางการดำเนนิ งาน 3.2.1 สถานศึกษากำหนดแนวทางในการช?วยเหลือ ผู;เรียนและผู;ได;รับผลกระทบ ที่สามารถ ตรวจสอบได; อาทิ การจัดต้ังกองทุนเพอื่ ชว? ยเหลือผ;ปู ระสบภัย การขอรับบริจาค 3.2.2 กำหนดหลักเกณฑeและวิธีการในการช?วยเหลือตามความเหมาะสมแก?เหตุที่เกิดขึ้น กับผูเ; รียนและผไ;ู ดร; บั ผลกระทบ 3.3.3 ประสานองคeกรหรือหน?วยงานที่เกี่ยวข;อง เพื่อให;ผู;เรียนและผู;ได;รับผลกระทบ ได;รับ สิทธปิ ระโยชนพe งึ มี เช?น เงนิ ประกนั สงั คม ประกันชวี ิต เป/นตน; 4. มาตรการรายงานผล 4.1 รายงานระหวา? งประสบเหตุ 4.1.1 กรณฉี ุกเฉิน 4.1.2 กรณีไม?ฉุกเฉิน กระบวนการและแนวทางเนินงาน 1) กรณฉี ุกเฉิน (ประสบเหตุซงึ่ หนา; หรอื กรณเี ปน/ ขา? ว) 1.1) รายงานตน; สงั กัดทราบทนั ที 1.2) ตดิ ตามจากเหตุทเ่ี กิดข้นึ อย?างใกลช; ดิ และรายงานเปน/ ระยะ 2) กรณีไม?ฉุกเฉิน 2.1) รายงานผู;บงั คับบญั ชาตามลำดับ 2.2) บันทกึ ข;อมูลในแบบรายงานทีส่ ถานศึกษากำหนด 4.2 รายงานหลังประสบเหตุ กระบวนการและแนวทางดำเนินงาน 4.2.1 รายงานผลการดำเนินงาน 4.2.2 รายงานผลการประสานความรว? มมอื กบั หนว? ยงานอื่นทีเ่ ก่ียวข;อง 4.3 การติดตามและประเมนิ ผลมาตรการการรักษาความปลอดภยั ในสถานศึกษา กระบวนการและแนวทางการดำเนนิ งาน รายงานการตดิ ตามและประเมินผลมาตรการการรักษาความปลอดภยั ในสถานศึกษาพรอ; ม ทงั้ จดั เก็บข;อมลู อย?างเป/นระบบ 4.3.1 มีการประชุมวางแผนรว? มกันในหนว? ยงานที่เกย่ี วขอ; ง 4.3.2 นำมตใิ นทปี่ ระชุมมากำหนดมาตรการการรักษาความปลอดภยั ในสถานศึกษา

14 2.2 แนวคดิ เก่ียวกบั ความปลอดภยั ในสถานศกึ ษา 1. ความหมายและความสำคัญของความปลอดภัยในสถานศกึ ษา 1.1 ความหมายของความปลอดภยั ในสถานศึกษา พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสภาพแวดล;อมในการทำงาน พ.ศ. 2554. (2554: 6) ให;ความหมายของความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล;อมในการทำงาน คือ การกระทำหรือสภาพ การทำงาน ซึ่งปลอดจากเหตุอันจะทำให;เกิดการประสบอันตรายต?อชีวิต ร?างกาย จิตใจ หรือสุขภาพอนามัย อันเนื่องจากการทำงานหรือเก่ียวกบั การทำงาน ปราณี อินทรักษา (2554: 12) ให;ความหมายของความปลอดภัย หมายถึง การรอดพ;นจากอันตราย ทั้งอันตรายต?อตนเองและทรัพยeสิน รวมทั้งมีพฤติกรรมหลีกเลี่ยงจากปqญหาที่ก?อให;เกิดผลเสียต?อสุขภาพกาย และสุขภาพจิตของตนเองและผู;อนื่ ธรรมรักษe ศรีมารุตและคณะ (2555: 16) ให;ความหมายของความปลอดภัย หมายถึง สภาวการณe ปราศจากภัย อันตราย การบาดเจ็บ การเสี่ยงภยั หรอื การสญู เสยี ชัยวัฒนe อุทัยแสนและนพดล เจนอักษร (2558: 23) ให;ความหมายความปลอดภัย หมายถึง สภาวะ การปราศจากภัย หรอื การพ;นภยั และรวมถึงปราศจากอันตราย การบาดเจ็บ การเสย่ี งภัยและการสูญเสยี ชนกานตe สกุลแถว (2559: 13) ให;ความหมายของอาชีวอนามัยและความปลอดภัย คือ การกระทำ หรือสภาพการทำงานซึ่งปลอดจากเหตุอันจะทำให;เกิดความสูญเสีย การบาดเจ็บ ความเสียหาย การเจ็บปsวย ทั้งต?อร?างกาย จิตใจ และทรัพยeสินอันเนื่องมาจากการทำงาน หรือเกี่ยวกับการดูแลด;านอาชีวอนามัย และ ความปลอดภยั มหาวิทยาลัยมหิดล (ม.ป.ป.) ให;ความหมายของความปลอดภัยในเชิงจิตวิทยา คือ ความปลอดภัยทาง ใจ หรอื ความรูส; ึกปลอดภยั ในท่ีทำงาน เป/นความเชื่อท่มี ีรว? มกันในทีมว?า ทีมปลอดภัยมากพอท่ีแตล? ะคนจะกล;า เสีย่ งทำสงิ่ ใหม? โดยรว;ู า? ปqญหาจากบุคคลไม?ใชข? ;อจำกัด ศรัณยา บุญประกอบ (2549: 11) สรุปความหมายของความปลอดภัยในโรงเรียน หมายถึง การปJองกัน การฝ¥กหัดและการบริการที่มุ?งถึงความปลอดภัยในร?างกาย ชีวิต และทรัพยeสินของนักเรียน โดยดำเนินงานทุกวิถีทางที่จะทำให;เด็กปลอดภัยทั้งในห;องเรียน นอกห;องเรียน ไปและกลับระหว?างบ;านและ โรงเรยี นอยา? งปลอดภัย ปราณี อินทรกั ษา (2554: 13) ใหค; วามหมายความปลอดภยั ของสถานศึกษา คอื สภาพภายในบริเวณ สถานศึกษาและสภาพแวดล;อมบรเิ วณใกล;เคยี งกบั สถานศกึ ษาที่ปรากจากอันตรายใน 6 ดา; น คือ ด;านอุบตั เิ หตุ ด;านอุบัติภัย ด;านปqญหาสังคม ด;านสุขภาพอนามัยของนักเรียน ด;านสัตวeมีพิษ และด;านผลกระทบจากการสู; รบและความไม?สงบ สุกัญญา พรน;อย (2562: 22) สรุปความปลอดภัยในโรงเรียน หมายถึง การดำเนินการของโรงเรียน ตามมาตรการ แนวทาง หรือกิจกรรมทุกชนิดในโรงเรียนที่มุ?งเพื่อสร;างความปลอดภัยให;แก?นักเรียน โรงเรียน ดำเนินงานทุกวิถีทางที่ทำให;เด็กปลอดภัยเมื่อดำเนินชีวิตในโรงเรียน มีสภาพแวดล;อมทางกายภาพ ทางสังคม ท่ปี ลอดภัย มกี จิ กรรมท่ีเกี่ยวขอ; งกับการจัดการความปลอดภยั ของนักเรยี น

15 สรุปได;ว?า ความปลอดภัยในสถานศึกษา หมายถึง การปJองกัน การฝ¥กหัด การบริการ มาตรการรวมถึง การดำเนินการต?าง ๆ ของโรงเรียน ให;มีสภาพแวดล;อมภายในและภายนอกปราศจากอันตราย เพื่อให;นักเรียน ครู บุคลากร ผู;ปกครองปลอดภัยจากเหตุอันตรายต?อชีวิต ร?างกาย จิตใจ หรือสุขอนามัยอันเนื่องจากการเรียนร;ู หรอื ปฏบิ ัติงานในสถานศกึ ษา 1.2 ความสำคญั ของความปลอดภยั ในสถานศกึ ษา ความสำคัญของความปลอดภัยมิได;จำกัดอยู?ในการทำงานเท?านั้น หากแต?สถานศึกษามีความจำเป/น อย?างยิ่งที่ต;องมีการดำเนินการด;านความปลอดภัยในสถานศึกษา เนื่องจากสถานศึกษามีหน;าที่หลัก ในการส?งเสริมและพัฒนาศักยภาพบุคคลให;เป/นทรัพยากรมนุษยeที่มีคุณค?าสามารถพัฒนาประเทศชาติ ดังน้ัน จึงจำเป/นอย?างยิ่งที่ต;องจัดให;มีความปลอดภัยเพื่อดูแล ปJองกันอุบัติเหตุ และอุบัติภัยอันอาจเกิดขึ้นแก?นักเรียน ครู และบุคลากรในสถานศึกษา รวมถึงผู;ปกครองและผู;มาติดต?อกับสถานศึกษา ซึ่งมีผู;กล?าวถึงความสำคัญ ของความปลอดภัยในสถานศึกษา ไว;ดงั นี้ มหาวิทยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช (2537: 134 อ;างถึงใน ปราณี อินทรกั ษา. 2554: 13- 14) กลา? วถงึ ความสำคญั ของความปลอดภัย สรุปได; ดงั นี้ 1. เด็กเกดิ การเรยี นรถ;ู งึ ภยั และอนั ตรายต?าง ๆ ทส่ี ามารถเกิดขน้ึ ไดจ; ากการบริการและประสบการณe 2. เดก็ เรียนร;ูวธิ กี ารรักษาความปลอดภยั และปJองกันตนมใิ หเ; กิดอันตราย 3. การให;บรกิ ารดา; นความปลอดภยั สามารถชว? ยปลกู ฝงq นสิ ัยเด็กให;รักษาความปลอดภยั ได;ดว; ยตนเอง 4. ชว? ยผอ? นคลายความกงั วลใจให;แกค? รแู ละผ;ูปกครองในเรอื่ งอันตรายทีจ่ ะเกิดขึ้นกับเดก็ 5. ชว? ยลดอบุ ตั ิเหตแุ ละการเจบ็ ปsวยท่ีเกิดจากภยั อนั ตรายตา? ง ๆ 6. ชว? ยลดความสน้ิ เปลืองของรายจา? ยท่ีต;องใชเ; ม่ือเด็กไดร; ับอันตราย ปราณี อินทรักษา (2554: 14) ให;ความสำคัญของสถานศึกษาว?าเป/นสิ่งสำคัญที่มีผลต?อการพัฒนา คุณภาพผู;เรียน ผู;เรียนจะต;องเรียนรู;ในสถานศึกษาอย?างมีความสุข ได;รับการปกปJองคุ;มครองให;มีความ ปลอดภัย สถานศึกษาที่มีความปลอดภัยผู;ปกครองจะให;ความไว;วางใจและความเชื่อมั่นว?าผู;เรียนจะได;รับ ความรู; ความเจริญงอกงามทางสตปิ qญญา อารมณอe ย?างอบอ?ุนและปลอดภัย อดิศร ดีปานธรรม (2561: 23) กล?าวว?า ความปลอดภัยเป/นหัวใจสำคัญของการปJองกันอุบัติเหตุและ ลดผลความสูญเสียที่ผลมาจากการปรับพฤติกรรมของมนุษยe โดยการปราศจากภัยหรืออันตราย เพื่อการ ดำรงชีวิตอยู?อย?างสุขกาย สุขใจ ไม?เสี่ยงภัย มีความมั่นใจในการประกอบกิจกรรมต?าง ๆ และมีการเตรียม ปJองกนั ไวล; ว? งหนา; อย?างถูกต;อง สุกัญญา พรน;อย (2562: 17) สรุปความสำคัญของความปลอดภัยในโรงเรียนไว;ว?า ความปลอดภัยใน โรงเรียนเป/นสิ่งที่ทั่วโลกให;ความสำคัญ เพราะเป/นปqจจัยที่ส?งผลกระทบโดยตรงต?อคุณภาพการเรียนรู;ของ ผู;เรียน การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน จะประสบความสำเร็จหรือไม? เพียงใด ขึ้นอยู?กับความสุขและการมี ชีวติ ทป่ี ลอดภัยทง้ั ภายในและภายนอกโรงเรียน ดังนั้น ความปลอดภัยในสถานศึกษาจึงมีความสำคัญต?อการเรียนรู;ภัยและอันตรายต?าง ๆ ที่อาจ เกิดขึ้นได; ตลอดจนการเรียนรู;วิธีการรักษาความปลอดภัย และผ?อนคลายความกังวลของครูและผู;ปกครอง

16 เกี่ยวกับอันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับผู;เรียน ซึ่งจะส?งผลต?อการพัฒนาคุณภาพการเรียนรู;ของผู;เรียน การพัฒนา ผลสัมฤทธท์ิ างการเรยี นของผู;เรียน 2. แนวคิดและทฤษฎีความปลอดภัยในโรงเรยี น นกั วิชาการได;เสนอแนวคิดและทฤษฎที เ่ี กีย่ วกับความปลอดภยั ในโรงเรียน ดังนี้ นิภา มนูญป—จุ ได;กล?าวถึงแนวคิดเกี่ยวกับความปลอดภัยในสถานศึกษาว?าอุบัติภัยในสถานศึกษา หมายถงึ 1. ภัยทุกประเภทที่มีอยู?ในสถานศึกษาและเป/นสาเหตุทำให;บุคคลใดบุคคลหนึ่งปsวยบาดเจ็บพิการหรือ ตาย 2. อุบัติเหตุเกิดจากภาวะที่ไม?สมดุลของพฤติกรรมบุคคลสิ่งแวดล;อมและสิ่งที่ทำให;เกิดความบาดเจ็บ 3. อุบัติภัยสามารถปJองกันได;ถ;าผู;บริหารระดับสูงของสถานศึกษาได;เริ่มก?อนและให;ความสำคัญแก?งาน ปอJ งกนั อบุ ตั ภิ ยั ในสถานศึกษาอยา? งเพยี งพอ 4. งานปอJ งกนั อบุ ัติภัยในสถานศึกษาจะสำเรจ็ ไดด; ;วยความร?วมมอื ของทุกคนในสถานศึกษาน้นั โดยเฉพาะอย?างย่งิ ผู;เรียนจะสามารถปอJ งกนั อบุ ัตภิ ัยให;กับตนเองไดอ; ย?างมีประสทิ ธภิ าพสงู สุด 5. งานปJองกันอุบัติภัยในสถานศึกษาจะมีประสิทธิภาพเมื่อได;ดำเนินการอย?างเป/นระบบมีแบบแผน และตอ? เนื่อง 6.อุบัติภัยในสถานศึกษาจะลดลงตามเปJาหมายในระยะเวลาอันสั้นถ;าทุกคนมีเกี่ยวข;องรู;สึกว?างานที่ รับผดิ ชอบของตนดว; ยผ;หู นง่ึ 7. ครูและนักเรียนทุกคนต;องมีความรู;และทักษะในเรื่องการช?วยฟx¤นคืนชีพเป/นอย?างดีจึงจะปJองกัน ความพิการและการสญู เสยี ของผู;ประสบอุบตั เิ หตไุ ด; เอมอัชฌา วัฒนบุรานนทe (จุฬาลงกรณeมหาวิทยาลัย: 2544: 3) ได;กล?าวถึงการจัดสิ่งแวดล;อมใน โรงเรียนให;ปลอดภัยว?าความปลอดภัยของผู;เรียนและบุคลากรทุกคนในสถานศึกษามีความสำคัญต?อการจัด สิ่งแวดล;อมในสถานศึกษาให;ปลอดภัยจะทำให;ผู;เรียนได;รับประสบการณeตรงในการปJองกันอุบัติเหตุและ ส?งเสริมความปลอดภัยในสถานศึกษาจะต;องคำนึงถึงความสะอาดความเป/นระเบียบเรียบร;อยและความ ปลอดภัยของสิ่งแวดล;อมในเรื่องสถานที่ตั้งสถานศึกษาอาคารเรียน ห;องเรียน ห;องปฏิบัติการหรือโรงฝ¥กงาน ห;องสมุด ห;องประชุม ห;องพยาบาล ห;องน้ำ ห;องส;วมโรงฝ¥กพลศึกษา โรงอาหาร สนามและบริเวณสถานศึกษา และเรอื นนอน เฉลิมชัย ชัยกิตติภรณe (2533:17) ได;ให;ความหมายของความปลอดภัยว?า หมายถึงสภาวะการ ปราศจากภัยหรือการพ;นภัยรวมถึงการปราศจากอันตรายการบาดเจ็บการเสี่ยงภัยหรือการสูญเสียเช?นเดียวกับ (Deroche & Kaiser,1980 : 226) ที่ได;กล?าวถึงความหมายของความปลอดภัยในโรงเรียนว?า หมายถึง การดำเนินงานทุกวิถีทางที่จะทำให;เด็กได;รับความปลอดภัยทั้งในโรงเรียนและบริเวณโรงเรียนการเดินทางไป กลับจากบ;านและโรงเรียนอย?างปลอดภัยความปลอดภัยมีความหมายครอบคลุมมากกว?าการไม?เกิดอุบัติเหตุ แต?อบุ ตั เิ หตเุ ป/นสาเหตนุ ำไปสก?ู ารเสียชวี ิตและไดร; บั บาดเจ็บในเดก็

17 เฉลิมชัย ชัยกิตติภรณe (2533:71-72) ได;กล?าวถึง ทฤษฎีรูปแบบการเกิดอุบัติเหตุของกองทัพบกสหรัฐ ที่ได;จำแนกสาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุเป/น 3 ประการคือความผิดพลาดของผู;ปฏิบัติงาน ความผิดพลาดใน ระบบและความผิดพลาดในการบริหารจัดการ ซึ่งสรุปภาพรวมของทฤษฎีที่กล?าวมาทั้งหมดนี้ จะเห็นได;ว?า การเกิดอุบัติเหตุนั้นเกี่ยวข;องกับพฤติกรรมของมนุษยe ลักษณะทางกายภาพและสภาพแวดล;อมและระบบการ บริหารจัดการในการจัดการความปลอดภัยในสถานศึกษานั้น สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ได;จัดทำข;อมูลข;อปฏิบัติและมาตรการรักษาความปลอดภัยในสถานศึกษาขึ้นโดยได;กำหนดแนวทาง การจัดความปลอดภัยในสถานศึกษา ตั้งแต?การจัดความปลอดภัยด;านสภาพแวดล;อมทางกายภาพ การจัดบริการความปลอดภัยในการเดินทางไปจนถึงการจัดความปลอดภัยในการจัดการเรียนการสอนโดยได; กำหนดเปน/ แนวปฏบิ ตั ิในแตล? ะดา; นไว;อย?างชดั เจน มาตรการให;ความปลอดภัย เป/นวิธีการอย?างหนึ่งที่เกิดขึ้นจากประสบการณeที่ครูและผู;มีส?วน เกี่ยวข;องกับการจัดการศึกษาในสถานศึกษาต?าง ๆ ต;องมีความตระหนักในความสำคัญและเล็งเห็นความจำเป/น เร?งด?วนที่ทุก ๆ ฝsายต;องร?วมกันแสวงหาแนวทางที่เป/นรูปธรรมในการดูแลช?วยเหลือนักเรียนให;ได;เรียนรู;อย?างมี ความสุข สามารถอยู?ในระบบการศึกษาได;ตลอดหลักสูตรและมีทักษะชีวิตเพียงพอที่จะดูแลตนเองให;ปลอดภัย ท?ามกลางสภาพแวดล;อมทางสังคมที่ไม?สร;างสรรคeอุบัติเหตุ และอุบัติภัย ที่จะก?อให;เกิดความเสียหายแก? นักเรยี น ท่ีสำคัญคือการรักษาความปลอดภัยในสถานศกึ ษา ดังน้ันมีผ;ูใหแ; นวคิดเก่ียวกับความปลอดภยั ดังน้ี กฤษฎา ศรีสุชาติ (2559: 82) กล?าวว?า ความปลอดภัยในสถานศึกษาหมายถึงสถานศึกษาที่ดำเนินงาน ตามมาตรการ แนวทางหรือกิจกรรมทุกชนิดในโรงเรียน ที่มุ?งเพื่อสร;างความปลอดภัยให;แก?นักเรียนรวมทั้งการ ปกปJองคุ;มครองนักเด็กนักเรียนจากภยันอันตรายต?าง ๆ ทั้งในด;านการปJองกันและแก;ไขปqญหาอุบัติเหตุ การ ปJองกันและแก;ไขปqญหาอุบัติภัยและการปJองกันและแก;ไขปqญหาทางสังคมโดยการดำเนินการดังกล?าวอาจอยู? ในรูปแบบของการจัดการศึกษา และหลักสูตรการเรียนการสอนด;านความปลอดภัย หรือการกำหนดมาตรการ ต?าง ๆ เป/นตน; กฤษฎา ศรีสชุ าติ (2559:12-14) ไดร; วบรวมทฤษฎเี ก่ียวกบั การเกิดอบุ ตั เิ หตตุ ?าง ๆ 3 ทฤษฎี คือทฤษฎี โดมิโน ทฤษฎีรูปแบบระบบความปลอดภัยของฟรีเรนซe และทฤษฎีรูปแบบการเกิดอุบัติเหตุของกองทัพบก สหรฐั อเมรกิ า ดงั นี้ 1.ทฤษฎีโดมิโนของการเกิดอุบัติเหตุสามารถเชื่อมโยงได;กับปรัชญาความปลอดภัยของเฮนริชเกี่ยวกับ สาเหตุของอุบัติเหตุทฤษฎีโดมิโนกล?าวว?าการบาดเจ็บและความเสียหายต?าง ๆ เป/นผลสืบเนื่องโดยตรงมาจาก อุบัติเหตุและอุบัติเหตุเป/นผลมาจากการกระทำที่ไม?ปลอดภัยหรือสภาพการณeที่ไม?ปลอดภัยซึ่งเปรียบเสมือนตัว โดมิโนที่เรียงกันอยู? 5 ตัวใกล;กัน เมื่อตัวหนึ่งล;มย?อมมีผลทำให;โดมิโน?ตัวถัดไปล;มตามกันไปด;วยโดมิโนทั้ง 5 ได;แก? ลำดับที่ 1 บรรพบุรุษและสิ่งแวดล;อมทางสังคมสิ่งแวดล;อมทางสังคมและการประพฤติปฏิบัติ สืบทอดกันมาจากในอดีตทำให;แต?ละบุคคลมีพฤติกรรมที่แสดงออกมาต?าง ๆ กัน เช?น ความสะเพร?า ประมาท เลินเล?อ ขาดความคดิ ความไตต? รอง เปน/ ตน;

18 ลำดับที่ 2 ความผิดปกติของบุคคลสุขภาพจิตและสิ่งแวดล;อมทางสังคมเป/นสาเหตุทำให;เกิด ความผิดปกติของบุคคล เช?น การปฏิบัติงานโดยขาดความยั้งคิด อารมณeรุนแรง ประสาทอ?อนไหวง?าย ความตน่ื เต;น ขาดความรอบคอบ เป/นตน; ลำดับที่ 3 การกระทำที่ไม?ปลอดภัยและหรือสภาพเครื่องจักรหรือสภาวะสิ่งแวดล;อมที่เป/น อันตราย ตัวอย?าง การปฏิบัติงานที่ไม?ปลอดภัยของบุคคล เช?น ยืนทำงานภายใต;ของหนักที่แขวนอย?ู การติดเคร่อื งยนตeโดยไม?แจง; หรือเตอื น ชอบหยอกลอ; เลน? ถอดเซฟการดe ของเคร่อื งจักรออก เปน/ ต;น ลำดับที่ 4 การเกิดอุบัติเหตุเหตุการณeที่มีสาเหตุปqจจัยทั้ง 3 ลำดับมาแล;ว ย?อมส?งผลให;เกิด อุบัติเหตุการ เช?น ตกจากที่สูง ลื่นล;ม เดินสะดุด สิ่งของหล?นจากวัตถุ วัตถุกระเด็นใส? กระแทกหนีบหรือตัด เปน/ ต;น ลำดับที่ 5 การบาดเจ็บตัว อย?างการบาดเจ็บที่เกิดจากอวัยวะบางส?วนของร?างกายเช?น กระดกู หักหรอื แตก ขัดยอก แผลฉีกขาด แผลไฟไหม; เป/นต;น 2. ทฤษฎีรูปแบบระบบความปลอดภัยของฟรีเรนซe มีแนวคิดเกี่ยวกับรูปแบบระบบความปลอดภัยว?า ในการศึกษาถึงสาเหตุของอุบัติเหตุจะต;องศึกษาองคeประกอบซึ่งระบบที่มีปฏิกิริยาสัมพันธeเกี่ยวข;องกัน องคeประกอบดังกล?าวประกอบด;วยคนเครื่องจักรและสิ่งแวดล;อมความสำคัญและองคeประกอบที่เป/นสาเหตุ ของอุบัติเหตุแต?ละองคปe ระกอบมคี วามสำคัญต?อการตัดสนิ ใจในการผลติ งานและการเกิดอบุ ัตเิ หตดุ งั น้ี 1.คนหรือผู;ปฏิบัติงานในการผลิตงานหรือทำงานในแต?ละชิ้นผู;ปฏิบัติงานจำเป/นต;องตัดสินใจ เลือกวิธีปฏิบัติอย?างใดอย?างหนึ่งเพื่อให;งานบรรลุเปJาหมาย แต?การตัดสินใจในการดำเนินงานให;บรรลุเปJาหมาย ในแต?ละครั้งนั้น ย?อมมีความเสี่ยงแอบแฝงอยู?เสมอ ดังนั้นในการตัดสินใจแต?ละครั้งผู;ปฏิบัติงานจะต;องมีข;อมูล ข?าวสารที่เพียงพอถ;าหากข;อมูลข?าวสารดีถูกต;องก็จะทำให;การตัดสินใจถูกต;องแต?ถ;าข;อมูลไม?ถูกต;องจะทำให; การตัดสินใจนานผิดพลาดหรือมีความเสี่ยงสูงและทำให;เกิดความล;มเหลวในการทำงานซึ่งอาจจะส?งผลให;เกิด อุบตั ิเหตุได; 2. อุปกรณeเครื่องจักรที่ใช;ในการผลิตจะต;องมีความพร;อม ปราศจากข;อผิดพลาด ถ;าอุปกรณe เครื่องจักรออกแบบไม?ถูกต;อง ไม?ถูกหลักวิชาการหรือขาดการบำรุงรักษาที่ดี ย?อมทำให;กลไกของเครื่องจักร ปฏิบตั ิงานผิดพลาด 3. สิ่งแวดล;อม สภาพการทำงานและสิ่งแวดล;อมในการทำงานมีบทบาทสำคัญต?อการผลิต ความผิดพลาดที่เกิดขึ้นกับสังคมย?อมทำให;เกิดปqญหาต?อผู;ปฏิบัติงานและเครื่องจักรซึ่งเป/นสาเหตุของการเกิด อบุ ัติเหตุได; 3. ทฤษฎีรูปแบบการเกิดอุบัติเหตุของกองทัพบกสหรัฐอเมริกา การบริหารงานความปลอดภัยของ กองทัพบกสหรฐั อเมรกิ าได;พัฒนามากขึน้ เน่อื งจากไดม; ีการนำเอาเทคโนโลยใี หม? ๆ มาใช;ในการปJองกนั ประเทศ กองทัพบกสหรัฐอเมริกา จึงได;ศึกษาเทคโนโลยีด;านความปลอดภัยควบคู?ไปกับเทคโนโลยีการผลิตและการใช; โดยรูปแบบที่นำเสนอนี้ เป/นรูปแบบที่แสดงถึงการเกิดอุบัติเหตุซึ่งอ;างอิงสรุปเป/นสาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุได; 3 ประการคือ

19 1. ความผิดพลาดของผู;ปฏิบัติงานเกิดจากการที่ผู;ปฏิบัติงานมีพฤติกรรมการกระทำที่ไม? ปลอดภัยสภาพการทำงานที่ไม?ปลอดภัยต?าง ๆ ที่มีอยู?หรือเกิดขึ้นก็เกิดจากวิธีการทำงานที่ไม?ปลอดภัยของ ผู;ปฏิบัติงานเช?นกันความผิดพลาดต?าง ๆ นั้น อาจเกิดขึ้นจากความผิดพลาดทางร?างกายขาดการฝ¥กอบรม อยา? งเพยี งพอหรอื ขาดการกระตนุ; หรือแรงจงู ใจในการทํางาน 2. ความผิดพลาดในระบบอาจเกิดจากการแยกการออกแบบไม?เหมาะสม ซึ่งเนื่องมาจาก นโยบายที่ไม?เหมาะสมของหน?วยงาน เช?น การประหยัดการเลือกใช;เทคโนโลยีการบำรุงรักษาหรือเกิดจาก ความล;มเหลวในการออกแบบทีไ่ ม?ถกู ต;องตามหลกั วิชาการ เปน/ ต;น 3. ความผิดพลาดในการบริหารจัดการสาเหตุอาจเกิดจากความล;มเหลวจากการบริหาร จัดการข;อมูลข?าวสารการใช;เทคโนโลยีและระบบการทำงานที่ไม?เหมาะสมซึ่งความล;มเหลวนี้ อาจเกิดจากการ ถา? ยทอดขอ; มูลขา? วสารที่ไมถ? กู ต;องการฝ¥กอบรมอาจไม?เพยี งพอขาดการกระตนุ; จงู ใจในการปฏิบตั ิงาน การกระทำกิจกรรมต?าง ๆ และสิ่งแวดล;อมภายในสถานศึกษาสามารถก?อให;เกิดอุบัติเหตุได;มากมาย เช?น การพลัดตก หกล;ม การชนหรือปะทะ เป/นต;น ซึ่งอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นนั้นก็มักจะมีสาเหตุมาจากตัวผู;เรียน และสิ่งแวดล;อมไม?ว?าจะเป/นเรื่องของการขาดความรู;และประสบการณeขาดความรับผิดชอบความประมาท เลินเล?อหรือแม;กระทั่งชอบฝsาฝxนกฎระเบียบ ดังนั้นการจัดความปลอดภัยในโครงการความปลอดภัยของ สถานศกึ ษาจงึ มีความจำเปน/ เพราะเป/นการชว? ยปJองกนั อบุ ัติเหตุในสถานศึกษา จากแนวคิดหลักเกี่ยวกับความปลอดภัยในสถานศึกษาพบว?า สถานศึกษามีอิทธิพลต?อความรู;ทัศนคติ ค?านิยมและประสบการณeต?าง ๆ รวมทั้งพฤติกรรมที่ปลอดภัยของนักเรียนการจัดสิ่งแวดล;อมให;ปลอดภัยการ จัดบริการความปลอดภัยและการจัดการเรียนการสอนสวัสดิศึกษาในโรงเรียนจึงเป/นสิ่งจำเป/นอย?างยิ่งที่จะช?วย ให;นักเรียนครูและบุคลากรทุกคนมีความรู;ความเข;าใจเกี่ยวกับการปJองกันอุบัติภัยตระหนักถึงความสำคัญของ ความปลอดภยั มีจติ สำนกึ และสวสั ดนี ิสัยในการปJองกนั ตนเองและผ;อู ่นื ใหพ; น; ภัยหรือลดการเกดิ อุบัติเหตุลงได; 2.3. สภาพปญ6 หาความปลอดภยั ในสถานศึกษา 2.3.1 โรคตดิ เชอื้ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา (COVID-19) องคeการยูนิเซฟ (2564) ระบุว?า ตั้งแต?โควิด – 19 เริ่มแพร?ระบาด มีเด็กและเยาวชนทั่วโลกราว 332 ล;านคน หรืออย?างน;อย 1 ใน 7 คน ต;องอยู?แต?ในบ;านมาแล;วอย?างน;อย 9 เดือนตามมาตรการควบคุมการแพร? ระบาด ส?งผลให;เด็กและเยาวชนเหล?านั้นเสี่ยงต?อปqญหาด;านสุขภาพจิตและสุขภาวะโดยรวม สำหรับประเทศ ไทย ผลสำรวจของยูนิเซฟและภาคี ซึ่งจัดทำในเดือนเมษายน 2563 พบว?า เด็กและเยาวชนกว?า 7 ใน 10 คน กล?าวว?า วิกฤตโควิด-19 ส?งผลกระทบต?อสภาพจิตใจ พวกเขามีความเครียด เป/นห?วงและวิตกกังวล โดยเรื่องที่ พวกเขากังวลมากที่สุด คือ ปqญหาการเงินของครอบครัว สำหรับเด็ก ๆ ที่เผชิญกับความรุนแรง การถูกละเลย หรือการถูก ทำร;ายที่บ;าน มาตรการล็อกดาวนeทำให;พวกเขาต;องติดอยู?กับสมาชิกในบ;านที่ใช;ความรุนแรงโดย ปราศจากการช?วยเหลือจากครู สมาชิกครอบครัวคนอื่น ๆ หรือคนในชุมชน ในขณะเดียวกัน ปqญหาและความ ต;องการด;านสุขภาพจิตของเด็กกลุ?มเปราะบาง เช?น เด็กที่ใช;ชีวิตตามท;องถนน เด็กที่มีความบกพร?องทาง ร?างกายและสติปqญญา และเด็กที่อยู?ในพื้นที่ ๆ มีการสู;รบ ก็มักถูกมองข;ามโดยสิ้นเชิง องคeการอนามัยโลกระบุ ว?า โควิด-19 ทำให;บริการด;านสุขภาพจิตต;องหยุดชะงักหรือช;าลงลงในเกือบทุกประเทศทั่วโลก ทั้ง ๆ ที่ความ

20 ต;องการบริการด;านนี้กำลังเพิ่มขึ้น งานศึกษาจาก 194 เมืองในประเทศจีน พบว?า ร;อยละ 16 ของผู;ตอบ แบบสอบถาม บอกว?าตนเองมีอาการซึมเศร;าในระดับปานกลางถึงรุนแรงในช?วงการแพร?ระบาด และร;อยละ 28 มอี าการวติ กกังวลในระดบั ปานกลางถงึ รนุ แรง กรุงเทพธุรกิจออนไลนe (2563) ระบุถึงปqญหาที่เกี่ยวข;องกับนักเรียนในประเทศไทย ในปt 2563 ว?า การแพร?ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา – 19 โรงเรียนไม?ได;เป/นเพียงสถานที่จัดการศึกษา แต?ยังให;บริการ สวัสดิการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข;องกับชีวิตความเป/นอยู?ของเด็ก เมื่อมีมาตรการป—ดโรงเรียนเนื่องจากสถานการณeการ ระบาดของโรคโควิด-19 ความเสียหายจึงไม?ได;เกิดขึ้นกับการศึกษาเท?านั้น แต?ยังมีต;นทุนอื่นที่กระทบคุณภาพ ชวี ติ ของเด็กไปด;วย ทง้ั ดา; นโภชนาการ ความปลอดภัยและสุขภาพจิต 2.3.2 การกลัน่ แกลงG รงั แก (Bullying) เครือข?ายนักกฎหมายเพื่อเด็กและเยาวชนลงพื้นที่สำรวจความคิดเห็นเรื่อง “บูลลี่ กลั่นแกล;ง ความรุนแรง ในสถานศึกษา” ในกลุ?มเด็ก อายุ10-15 ปt จาก 15 โรงเรียน พบว?า ร;อยละ 91.79 เคยถูกบูลลี่ ส?วนวิธีที่ใช;บูลลี่ คือ การตบหัว ร;อยละ 62.07 รองลงมา ล;อบุพการี ร;อยละ 43.57 พูดจาเหยียดหยาม ร;อยละ 41.78 และอื่น ๆ เช?น นินทา ด?าทอ ชกต?อย ล;อปมด;อย พูดเชิงให;ร;าย เสียดสี กลั่นแกล;งในสื่อออนไลนe นอกจากนี้ 1 ใน 3 หรือ ร;อยละ 35.33 ระบุว?า เคยถูกกลั่นแกล;งประมาณเทอมละ 2 ครั้ง ที่น?าห?วงคือ 1 ใน 4 หรือ ร;อยละ 24.86 ถูกกลั่นแกล;งมากถึงสัปดาหeละ 3-4 ครั้ง ส?วนคนที่แกล;งคือ เพื่อน รุ?นพี่ รุ?นน;อง “เด็ก ร;อยละ 68.93 มองว?า การกลั่นแกล;งรังแก ถือเป/นความรุนแรงอย?างหนึ่ง และผลกระทบที่เห็นได;ชัด คือ ร;อย ละ 42.86 คิดจะโต;ตอบเอาคืน ร;อยละ 26.33 มีความเครียด ร;อยละ 18.2 ไม?มีสมาธิกับการเรียน ร;อยละ 15.73 ไม?อยากไปโรงเรียน ร;อยละ 15.6 เก็บตัว และร;อยละ 13.4 ซึมเศร;า นอกจากนี้ เด็ก ๆ ยังต;องการให; ทางโรงเรยี นมบี ทลงโทษท่ชี ดั เจน มีครูใหค; ำปรึกษา จดั กิจกรรมสร;างความเขา; ใจ กรมกิจการเด็กและเยาวชน (2563). รายงานสภาพการณeและแนวปqญหาเด็กและเยาวชน ใน ปtงบประมาณ พ.ศ. 2563 ระบุถึงปqญหาการถูกกลั่นแกล;งบนโลกออนไลนe (Cyber bulling) การถูกกลั่นแกล;ง ออนไลนe หรือ Cyber bullying เป/นการกลั่นแกล;ง รังแก หรือคุกคามโดยเจตนาผ?านสื่อดิจิทัล หรือส่ือ ออนไลนe เช?น โทรศัพทeมือถือ คอมพิวเตอรe และแท็บเล็ต โดยผู;กลั่นแกล;งจะส?งข;อความหรือรูปภาพผ?าน SMS กล?องข;อความ และแอปพลิเคชันหรือส?งผ?านออนไลนeในโซเชียลมีเดีย กระดานสนทนา หรือเกมออนไลนe ที่ผู;ใช; สามารถเป—ดดู มีส?วนร?วม หรือแบ?งปqนเนื้อหาได; โดยรูปแบบของ Cyberbullying ที่พบบ?อย ๆ ได;แก? การข?มข?ู คุกคาม หรือให;ร;ายเหยื่อ การเป—ดโปงข;อมูลส?วนตัวของเหยื่อ โดยการเอาไปโพสตeหรือส?งต?อให;คนอื่นรับรู; เช?น ภาพหลุด เพื่อประจาน ทำให;อับอาย การคุกคามทางเพศ โดยใช;ถ;อยคำที่ส?อไปในทางเพศ เช?น การส?งภาพ หรือวิดีโอมาให;แล;วชวนทำกิจกรรมทางเพศ การตัดต?อภาพโป¬เปลือย การลวงให;ส?งรูปไม?เหมาะสมแล;วนำไป โพสตeประจานหรือแบล็คเมลe รวมถึงการแอบอ;างตัวตน โดยการแอบเข;าบัญชีออนไลนeของเหยื่อ หรือสร;าง บัญชีใหม?โดยใช;ชื่อและ/หรือรูปภาพของเหยื่อ แล;วนำบัญชีไปใช;ในทางไม?เหมาะสม ตลอดจนการสร;างกล?ุม เพื่อโจมตี เช?น เพจแอนตี้ต?าง ๆ เพื่อจับผิด ประจาน พูดคุยตำหนิ ด?าทอ ทำให;ผู;อื่นเกิดความรู;สึกเกลียดชัง เหยื่อ รายงานสำรวจหลายชิ้นบ?งบอกว?า นับจากปt พ.ศ. 2553 เป/นต;นมา สถิติของการถูกกลั่นแกล;งออนไลนe มีจำนวนสูงขึ้นเรื่อย ๆ โดยได;ทำการสำรวจสถานการณeเด็กไทยกับภัยออนไลนe ในปt 2562 โดยกลุ?มตัวอย?าง

21 อายุ 6-18 ปt จำนวน 15,318 คน จากทั่วประเทศ พบว?า เด็ก 31% เคยถูกกลั่นแกล;งออนไลนe โดยเพศ ทางเลือกจะถูกกลั่นแกล;งมากที่สุด ถึง 49% และเมื่อถูกกลั่นแกล;งทางออนไลนeจะมีเด็กถึง 40% ที่ไม?ได;บอก ใคร ขณะเดียวกัน เด็ก 34% เคยกลั่นแกล;งคนอื่นทางออนไลนe ซึ่งส?วนหนึ่งบอกว?าเป/นการโต;ตอบที่ตนเองโดน แกล;งและสิ่งที่เด็กได;ทำเมื่อถูกกลั่นแกล;งทางออนไลนe เป/นอันดับ 1 คือ บล็อกบุคคลที่กระทำกับเรา 44% ตามมาด;วย ลบข;อความหรือภาพที่ทำให;อับอาย กังวลหรือรู;สึกไม?ดี 38% และเปลี่ยนการตั้งค?าความเป/น ส?วนตัว 31% ตามลำดับ อย?างไรก็ตาม พบว?า เด็ก 74% เคยพบเห็นสื่อลามกอนาจารทางออนไลนe 50% เคย พบเห็นสื่อลามกอนาจารเด็ก 6% เคยครอบครองสื่อลามกอนาจารเด็กเคยส?ง ส?งต?อ หรือแชรeสื่อลามกอนาจาร ทางออนไลนe และ 2% ยอมรับว?าเคยถ?ายภาพหรือวิดีโอตนเองในลักษณะลามกอนาจาร แล;วส?งให;คนอื่น ๆ โดยสิ่งที่น?ากังวลคือ เด็กประมาณ 25% หรือ 3,892 คน เคยนัดพบกับเพื่อนที่รู;จักกันในโลกออนไลนe และนัด เจอกัน โดยปqญหาที่เกิดตามมาก็คือ โดนพูดจาล;อเลียน ดูถูก และทำให;เสียใจ หลอกให;เสียเงิน เสียทรัพยe ไป จนถงึ การถกู ลว? งละเมิดทางเพศ 2.3.3 การคกุ คามทางเพศ เจนวิทยe นวลแสง, ภัทราภรณe เกษตรสาระ และอชิรญา ภู?พงศกร (2559 : 333) กล?าวว?า ปqจจุบัน การคุกคามทางเพศในสถานศึกษาถือวาเป/นปqญหาสำคัญประการหนึ่ง ที่ต;องได;รับการแก;ไขอย?างเร?งด?วน การ คุกคามทางเพศจัดเป/นการใช;ความรุนแรงประเภทหนึ่ง เพราะเป/นการละเมิดสิทธิของนักเรียนในเรื่องเพศ ไม? ว?าจะเป/นคำพูด สายตา การใช;ท?าที รวมไปถึงการบังคับให;มีเพศสัมพันธeและการข?มขืน ซึ่งนำไปสู?ความสูญเสีย แกผ? ทู; ่ตี กเป/นเหยือ่ ของการกระทำ ดังกลา? ว ทั้งการบาดเจ็บทางร?างกายและสภาพจิตใจ ตลอดจนการดำรงชีวติ อยใู? นสงั คมอยา? งปกติสุข สิริลักษณ บัญชาศักดิ์ (2552 : 3) กล?าวว?า ปqญหาเด็กถูกคุกคามทางเพศเป/นปqญหาสังคมที่สำคัญ ประการหนึ่ง ถึงแม;ว?า ปqจจุบันจะมีมาตรการทางกฎหมาย ลงโทษผู;กระทำความผิดอย?างรุนแรงก็ตาม แต? เหตุการณeดังกล?าวยังคงเกิดขึ้นอย?างต?อเนื่อง และเป/นข?าวที่สร;างความสะเทือนใจต?อผู;คนในสังคมมากขึ้นเรื่อย ๆ การคุกคามทางเพศเป/นความรุนแรงที่ไม?ได;เกดิขึ้นกับเด็กเล็ก เท?านั้น แต?ยังเกิดขึ้นกับวัยรุ?นที่มีอายุระหว?าง 13-19 ปt ซึ่งส?วนมากกำลังศึกษาอยู?ในระดับชั้นมัธยมศึกษา และจากการติดตาม ข?าวสารจากสื่อต?าง ๆ คนในวัยนี้ไม?ใช?เฉพาะนักเรียนหญิงที่ถูกคุกคามทางเพศในรูปแบบต?าง ๆ แต?สถานการณeที่ผ?านมาปรากฏว?ามี นักเรียนชายในวัยนี้จำนวนไม?น;อยก็ตกเป/นผู;เสียหายจากการถูกคุกคามทางเพศ โดยเฉพาะการคุกคามทางเพศ จากบุคคล ในสถานศึกษา ซึ่งถือเป/นความรุนแรงรูปแบบหนึ่ง เป/นภัยใกล;ตัวที่อาจเกิดขึ้นได;ทุกเวลา และเป/นท่ี วิพากษeวิจารณeอย?างกว;างขวาง ทุกครั้งที่เกิดเหตุการณe เพราะเกิดขึ้นในสถาบันการศึกษาที่มีหน;าที่บ?มเพาะ และถ?ายทอดความรู; ความเชื่อ ซึ่งสังคมไว;วางใจว?า ควรเป/นสถานที่ที่มีความปลอดภัยสงู และปกปJองลูกหลาน ของประชาชนได; ในปqจจุบันเราได;รับทราบข;อมูลจากสื่อหลาย ๆ ทาง ว?ายังมีผู;กระทำการคุกคามทางเพศเด็ก ในความปกครอง อยู?เรื่อย ๆ รวมทั้งการถูกคุกคามทางเพศของนักเรียนจากข;าราชการครูที่เป/นผู;ดูแล โดยอาศัยโอกาสจากการที่ผู;ปกครอง และนักเรียนไว;วางใจว?าเป/นครู สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น พื้นฐาน (สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2550 : 1) ได;เป—ดเผยสถิตินักเรียนที่ถูกคุกคามทางเพศ

22 ในช?วงเดือนกุมภาพันธe 2549 - มีนาคม 2550 พบว?ามี 66 ราย โดยเป/นการกระทำจากผู;บริหาร และข;าราชการครูในโรงเรียนจำนวน 7 ราย ส?วนที่เหลืออีก 59 ราย เป/นการกระทำจากบุคคลในครอบครัว และคนที่รู;จักและสถิติการคุกคามทางเพศนักเรียนในปt พ.ศ. 2556 - 2560 จากศูนยeเฉพาะกิจคุ;มครอง และชว? ยเหลอื เดก็ นกั เรยี น (สรุ ิยา ฆอ; งเสนาะ, 2561 : 2) กรมกิจการเด็กและเยาวชน (2563) ได;สำรวจกลุ?มเปJาหมายที่เข;าสู?กระบวนการของบ;านพัก เด็กและครอบครัวทั้ง 77 จังหวัด เจาะลึกเฉพาะในเรื่องของการถูกทารุณกรรมทางเพศ (ข?มขืน) พบว?าปt 2561 มีจำนวน 1,296 ราย ปt 2562 มีจำนวน 502 ราย และปt 2563 (วันที่ 1 ต.ค. 2562 - 1 พ.ค. 2563) มีจำนวน 343 ราย 2.4 การบริหารจดั การดาG นความปลอดภยั ในสถานศกึ ษา การบริหารจัดการความปลอดภัยของนักเรียนในสถานศึกษานั้น ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว?าด;วย การรักษาความปลอดภัยแห?งชาติ (2552 : 16) ได;บัญญัติไว;ในข;อ 36 แผนการรักษาความปลอดภัยเกี่ยวกับ สถานศกึ ษาดังน้ี 1. ระดบั ความสำคัญของหน;าที่ และภารกิจของแตล? ะหนว? ยงานของรัฐ ซึง่ มีความแตกต?างกนั 2. สถานการณeและสภาพแวดล;อมโดยรอบพื้นท่ี ข?าวสาร สิ่งบอกเหตุ และการเตือนภัยตลอดจน การสนบั สนุนชว? ยเหลือทอ่ี าจขอรบั จากหน?วยงานของรฐั 3. จำนวนเจ;าหน;าที่ที่ปฏิบัติงาน และเจ;าหน;าที่รักษาความปลอดภัย ซึ่งอยู?กับขนาดของอาคาร สถานท่ี และพนื้ ที่ทต่ี อ; งดแู ล 4. งบประมาณ ทจี่ ะใช;ในการวางมาตรการรกั ษาความปลอดภัยเก่ยี วกบั สถานที่ 5. การออกแบบก?อสร;างทส่ี งวน อาคารและสถานทหี่ รือเครอื่ งกีดขวางของทางราชการท่มี คี วามสำคัญ 6. การตดิ ตอ? ส่อื สารภายในหนว? ยงานของรัฐ และกับหนว? ยงานของรัฐอ่นื ๆ 7. การรายงานผลการสำรวจ หรอื การตรวจสอบการรกั ษาความปลอดภยั ตอ? ผูบ; ังคบั บญั ชา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (2556 : 15-17) ได;วางแผนการรักษาความปลอดภัย ให;แก?นักเรียน โดยจะเน;นการมีส?วนร?วมระหว?างนักเรียน ครู ผู;ปกครองชุมชน และเครือข?าย เพื่อร?วมกัน วางแผนปอJ งกัน ควบคมุ กำกับติดตาม และรายงาน มหี ลกั ปฏิบตั ิ 5 ขนั้ ตอนดงั น้ี 1. ศึกษาสภาพทั่วไปของสถานศึกษา ชุมชน ความเข;มแข็งของเครือข?ายเพื่อวิเคราะหeความเสี่ยงจาก การเกิดอบุ ตั ิเหตุ อุบตั ิภยั และภยั จากสภาพแวดลอ; มทางสงั คม 2. กำหนดมาตรการหลักเพือ่ ปอJ งกันและแกไ; ข 3. กำหนดมาตรการเสริมให;เหมาะสมกับความเชื่อ วัฒนธรรม และประเพณีของท;องถิ่น และสภาพ ความเส่ยี งของท;องถน่ิ 4. กำหนดกจิ กรรมสนบั สนุนมาตรการหลกั และมาตรการเสรมิ 5. กำหนดเวลาและผรู; ับผิดชอบอยา? งชดั เจน และสามารถปฏบิ ัตไิ ด; 4. การมีนโยบายและแผนงานท่ชี ดั เจนตอ? เนื่อง

23 เอมอัชฌา วัฒนบุรานนทe (จุฬาลงกรณeมหาวิทยาลัย: 2544: 4-5) ได;กล?าวถึง การจัดการและบริหาร โครงการความปลอดภัยในสถานศึกษาให;พิจารณาดำเนินการในด;านการวางแผน โดยจัดตั้งกรรมการบริหาร โครงการกำหนดจุดประสงคeนโยบายและแผนงานดำเนินงาน แผนจัดทำแผนปฏิบัติงาน จัดสรรงบประมาณ การดำเนินงาน ตามแผนโดยต;องมีการชี้แจงแนะนำนโยบายและแผนการดำเนินงานโครงการให;แก?บุคลากรทุก คนในสถานศึกษาทราบจัดและดำเนินงานตามโครงการควรจัดให;มีการเพิ่มพูนความรู;หรืออบรมสัมมนาให;แก? คณาจารยeผู;เรียนและบุคลากรต?าง ๆ มีการประสานความร?วมมือกับผู;ปกครองและมีการดำเนินงานตาม แผนปฏิบัติการแก;ไขปqญหาอุบัติเหตุในสถานศึกษา มีการประเมินผลโครงการความปลอดภัยในสถานศึกษา โดยประเมินจากรายงานการสำรวจความปลอดภัย การรายงานอุบัติเหตุ การรายงานผล การใช;บริการความ ปลอดภัยในด;านต?าง ๆ การนิเทศการสอน สวัสดิศึกษาและการแสดงพฤติกรรมของผู;เรียนด;านความปลอดภัย ซึ่งการประเมินผลจะเป/นประโยชนeต?อการพัฒนาและปรับปรุงให;โครงการความปลอดภัยในสถานศึกษามี ประสทิ ธภิ าพมากย่งิ ขน้ึ ต?อไปในอนาคต

24 2.5. เอกสารและงานวิจยั ทเี่ กีย่ วขGอง 2.5.1 เอกสารและงานวิจยั ทเี่ กยี่ วขGองกบั ดGานการบรหิ ารจดั การความปลอดภยั ธรี วัฒนe สมเพาะ (2551, บทคัดยอ? ) ไดศ; กึ ษาวจิ ัยเร่ือง การจัดการความปลอดภยั ในสถานศกึ ษา สงั กัด เทศบาลจังหวัดสมุทรปราการ ผลการศึกษาเกี่ยวกับสภาพการจัดการความปลอดภัยในสถานศึกษา สังกัด เทศบาลจังหวัดสมุทรปราการ พบว?า ด;านมุ?งสร;างความปลอดภัยในโรงเรียนมี 6 ด;าน สถานศึกษา มีการ ดำเนินการสร;างความปลอดภัยด;านสิ่งแวดล;อมทางกายภาพในห;องเรียน การสร;างความปลอดภัย ด;านระบบ คุ;มครองเด็ก สถานศึกษามีการประสานงานร?วมกับผู;นําชุมชนเป/นแนวร?วมในการสอดส?องดูแล มีการจัดการ เรียนการสอนความปลอดภัยโดยบูรณาการเข;ากับการสอนปกติและมีการสร;างหลักสูตร ความปลอดภัย ในสถานศึกษา โดยมีการจัดทำหลักสูตรการปฐมพยาบาลและการช?วยเหลือ สถานศึกษา ได;กำหนดแผนฉุกเฉิน ด;านความปลอดภัย โดยส?วนใหญ?มแี ผนระบบสง? ต?อนักเรียนไปยงั โรงพยาบาลทีใ่ กลเ; คยี ง สายัณหe ละออเอี่ยม (2546: 73) ศึกษาปqญหาสวัสดิภาพในโรงเรียนตามการรับรู;ของ ผู;บริหาร โรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห?งชาติ เขตการศึกษา 12 ในด;าน การจัดสิ่งแวดล;อมในโรงเรียนให;ปลอดภัย การจัดบริการความปลอดภัยในโรงเรียน การ จัดการเรียนการสอน สวัสดิศึกษา การจัดและบริหารงานสวัสดิภาพในโรงเรียนทั้งรายด;านและรวมทุก ด;าน ผลการวิจัยพบว?า 1) ผู;บริหารโรงเรียนมีการรับรู;ปqญหาสวัสดิภาพในโรงเรียนด;านการจัด สิ่งแวดล;อมในโรงเรียน ด;านการ จัดบริการความปลอดภัยในโรงเรียน ด;านการจัดการเรียนการสอน สวัสดิศึกษา ด;านการจัดและบริหารงาน สวัสดิภาพในโรงเรียนทุกด;านอยู?ในระดับปานกลาง เมื่อรวมทุก ด;านแล;วผู;บริหารโรงเรียนมีการรับรู;ปqญหา สวัสดิภาพในโรงเรียนอยู?ในระดับปานกลาง 2) ผู;บริหาร โรงเรียนที่มีเพศต?างกันรับรู;ปqญหาสวัสดิภาพ ในโรงเรียนด;านการจัดสิ่งแวดล;อมในโรงเรียนให;ปลอดภัย ด;านการจัดบริการความปลอดภัยในโรงเรียน และด;านการจัดและบริหารงานสวัสดิภาพในโรงเรียน แตกต?างกันอย?างมีนัยสําคัญทางสถิติ .01 ส?วนด;าน การจัดการเรียนการสอนสวัสดิศึกษาแตกต?างกัน อย?างไม?มีนัยสําคัญ และผู;บริหารโรงเรียนที่มีอายุระดับ การศึกษา ตำแหน?งทางการบริหารต?างกัน การ รับรู;ปqญหาสวัสดิภาพในโรงเรียนในแต?ละด;านแตกต?างกัน อย?างไม?มีนัยสําคัญทางสถิติ 3) ปqญหาใน การจัดการเกี่ยวกับปqญหางานสวัสดิภาพในโรงเรียนตามการรับรู;ของ ผู;บริหารโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห?งชาติ เขตการศึกษา 12 เรื่องการจัดสรร งบประมาณ ขาดการสนับสนุนจากรัฐและหน?วยงานที่เกี่ยวข;อง บุคลากรไม?เพียงพอ และขาด ความรู; บุคลากรไม?ให;ความสำคัญ ขาดสื่อและอุปกรณeสำหรับสอนนักเรียน ขาดแนวทางและการวางแผน เกย่ี วกบั โครงสรา; งการบริหารงานสวัสดภิ าพ และขาดการรว? มมอื จากบุคลากรในโรงเรยี น จากการศึกษางานวิจัยที่เกี่ยวข;องกับความปลอดภัยในสถานศึกษา พบว?า การศึกษาวิจัยด;านความ ปลอดภัยในสถานศึกษา จึงมีการศึกษาให;ความรู; จัดฝ¥กอบรมด;านความปลอดภัยให;กับนักเรียน รวมท้ัง จัดระบบการบรหิ ารของสถานศกึ ษา เพอื่ พัฒนาความปลอดภยั ในสถานศึกษาใหด; ยี งิ่ ข้ึน

25 2.5.2 เอกสารทีเ่ ก่ียวขGองกับโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) 1. ความเปน/ มาของโรคโควดิ -19 (COVID-19) ไวรัสโคโรนาเป/นไวรัสในสัตวeมีหลายสายพันธุe โดยปรกติไม?ก?อโรคในคน แต?เมื่อกลายพันธุeเป/นสาย พันธุeใหม?ที่ก?อโรคในมนุษยeได; (ซึ่งมักเกิดจากการจัดการที่ผิดธรรมชาติโดยมนุษยe) ในขณะที่มนุษยeยังไม?รู;จัก และไม?มีภูมิต;านทานก็จะเกิดการระบาดของโรคในคน cโรคโควิด-19 (COVID-19, ย?อจาก Coronavirus disease 2019) เป/นโรคติดเชื้อทางเดินหายใจที่เกิดจากไวรัสโคโรนา ซึ่งมีชื่อทางการว?า SARS-CoV-2 ทำให; เกิดไข; ไอ และอาจมีปอดอักเสบ เริ่มพบผู;ปsวยครั้งแรกเมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2562 (ค.ศ. 2019) ที่เมืองอู?ฮั่น เมืองหลวงของมณฑลหูเปsยe ภาคกลางของประเทศจีน ซึ่งเป/นเมืองใหญ?มีผู;คนหนาแน?นจึงเกิดการระบาดใหญ? ได;รวดเรว็ การดแู ลรกั ษาเป/นไปอย?างฉกุ เฉนิ มีคนปวs ยหนักและตายมากเกนิ ทีค่ วรจะเป/นจนประเทศจีนต;องป—ด เมือง และป—ดประเทศ ต?อมาขณะนี้ประเทศจีนสามารถควบคุมได; จนแทบจะไม?มีผู;ปsวยรายใหม? แต?โดย ธรรมชาติแล;ว จะยังมีผู;ที่มีเชื้ออยู?ผู;ปsวยรายแรกที่รับการรักษาในประเทศไทย เมื่อวันที่13 มกราคม 2563เป/น คนจีนที่รับเชื้อจากการระบาดในประเทศจีน และได;เดินทางมาประเทศไทย หลังจากนั้นมีผู;ปsวยอีกหลายราย ทม่ี าจากประเทศอ่นื ส?วนผู;ปsวยทตี่ ดิ เชอ้ื ในประเทศไทยรายแรกมีการรายงานเม่ือ 31 มกราคม 2563 โรคนีเ้ กดิ จากไวรัสโคโรนา (Corona virus) ที่กลายพันธุeในธรรมชาติเป/นสายพันธุeใหม? จากการที่ธรรมชาติถูกมนุษยeทำ ร;าย โดยมีสมมุติฐานว?า ไวรัสอาจจะมีแหล?งเริ่มต;นคือค;างคาว และกลายพันธุeเมื่อผ?านสัตวeตัวกลางกลายเป/น ไวรัสสายพันธุeใหม?ที่ก?อโรคในคน และคนไปรับเชื้อมาแพร?ระหว?างคนสู?คน ทั้งนี้ต;องรอการ พิสูจนeต?อไปเคยมี เหตุการณeที่คล;ายคลึงกันจากไวรัสโคโรนาสายพันธุeใหม?ที่เกิดขึ้นใน อดีต คือ การเกิดโรคSARS (พ.ศ.2545) และ MERS (พ.ศ.2557) ซึ่งทั้งสองโรคนั้น ผู;ปsวยมีอาการหนักทั้งหมดและต;องอยู?ในโรงพยาบาล จึงสกัดการ แพร?โรคได;ไม?ยากนัก ส?วนผู;ปsวยโรค COVID-19 ที่แพร?เชื้อมีทั้งผู;ที่มีอาการน;อยหรืออาจไม?มีอาการ นอกเหนือจากผู;มีอาการหนักซึ่งมีน;อยกว?ามาก จึงควบคุมการระบาดได;ยากกว?า การระบาดที่ใกล;เคียงกับคร้ัง นี้มากที่สุด คือการระบาดของไข;หวัดใหญ?สายพันธุeใหม? 2009 (Influenza A (H1N1) pdm09 virus) ในพ.ศ. 2552 ซึ่งเริ่มจากอเมริกา แล;วระบาดหนักไปทั่วโลก แต?คนที่ติดเชื้อโควิด-19 สามารถแพร?เชื้อได;ในช?วงเวลา ของการติดเช้ือไดน; านกวา? การระบาดจึงนา? จะกวา; งขวางกว?า และควบคุมยากกว?า 2. อาการ อาการทั่วไป ได;แก? อาการระบบทางเดินหายใจ มีไข; ไอ หายใจถี่ หายใจลำบาก ในกรณีที่อาการ รุนแรงมากอาจทำให;เกิดภาวะแทรกซ;อน เช?น ปอดบวม ปอดอักเสบ ไตวาย บางรายมีอาการจมูกไม?ได;กลิ่น ลิ้นไม?รับรส หรืออาจเสียชีวิตการรักษาแบบประคับประคองเพื่อบรรเทาอาการปsวยต?างๆ ปqจจุบันมีวัคซีน ปอJ งกันโรคแล;วซ่ึงเปน/ การใช;ในภาวะฉุกเฉนิ

26 2.5.3 เอกสารและงานวิจัยที่เก่ียวขอG งกับการกลั่นแกลงG (bully) การกลั่นแกล;งรังแก (Bully) หมายถึง พฤติกรรมการกระทำให;ผู;อื่นได;รับความทุกขeความเจ็บปวด ทั้งทางร?างกาย และจิตใจ เพื่อให;ตนเองรู;สึกมีอำนาจ มีพลังเหนือกว?าผู;อื่น หรือเพื่อความสนุกสนาน อีกท้ัง การกระทำดงั กล?าวจะเกดิ ขน้ึ ซำ้ อยา? งตอ? เนื่อง และมรี ะยะเวลายาวนาน มาตรการปอJ งกนั 1. ให;ความรู;เกี่ยวกับโทษของการกระทำความผิดทางพระราชบัญญัติคอมพิวเตอรe /กฎหมาย อาญา (หมนิ่ ประมาท) 2. ใหค; วามร;ูความเข;าใจเรื่องการกลน่ั แกลง; รงั แกและทกั ษะชวี ติ 3. นำระบบการดแู ลชว? ยเหลือนักเรียนเข;ามามีบทบาทในการเฝJาระวงั และให;คำปรกึ ษา 4. คดั กรองให;คำปรกึ ษากบั นักเรียนและชว? ยเหลือในการแก;ปqญหา 5. การเฝาJ ระวงั ช?องทางการสือ่ สารท่ีทำใหเ; กิดการกลน่ั แกลง; รังแก แนวทางการช?วยเหลอื 1. คัดกรองข;อมลู ระดบั ความรุนแรงของการถกู กลัน่ แกล;งรังแก 2. ให;คำแนะนำปรกึ ษาในการแกป; qญหา 3. หากระดับปqญหามคี วามรุนแรงให;รายงานผบู; ริหารสถานศกึ ษา 4. สง? ต?อหน?วยงานภายนอกที่เกีย่ วขอ; งชว? ยแกป; qญหา 5. ตดิ ตามดูแลการให;ความชว? ยเหลอื สว? นทเ่ี ก่ียวข;องกับโรงเรียน การีมะหe และคณะ (2554: 621-642) ได;ศึกษาปqจจัยเรื่อง ปqจจัยที่พยากรณeพฤติกรรมการรังแก ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปtที่ 6 ในโรงเรียนสังกัดเทศบาลจังหวัดปqตตานี พบว?า การเห็นพ?อแม? แสดง พฤติกรรมรุนแรงก็ส?งผลต?อพฤติกรรมการรังแกของนักเรียนด;วยเช?นกัน ดังนั้น พ?อแม? ผู;ปกครอง ต;องให; ความสำคัญ มีความอดทนอดกลั้น มีความเข;าใจซึ่งกันและกัน และต;องหลีกเลี่ยงการทะเลาะตบตีกัน ถ;าทะเลาะกันก็ไม?ควรให;เด็กได;เห็นหรือรับรู; นอกจากนี้บุคคลและหน?วยงานที่เกี่ยวข;องต;องร?วมมือ ช?วยเหลือ พ?อแม? ผู;ปกครองที่มีการทะเลาะตบตีเป/นประจำให;ได;รับการฝ¥กอบรม ขัดเกลาจิตใจ ฟx¤นฟูสภาพจิตใจ ฝ¥กสมาธิและอื่น ๆ เพื่อให;ลดละเลิกการทะเลาะตบตี และร?วมกันสร;างครอบครัวที่มีแต?ความสงบสุข รักใคร? และสามคั คีกนั ซ่ึงเปน/ แนวทางหน่ึงในการปอJ งกนั ปญq หาพฤตกิ รรมการรงั แกในโรงเรียนได;เชน? กนั 2.5.4 เอกสารและงานวจิ ยั ทเี่ กย่ี วขGองกบั การคุกคามทางเพศ สุนันทา วรรณยศ (2559) ศึกษาปqจจัยที่ส?งผลให;เด็กและเยาวชนในโรงเรียนสตรีระดับมัธยมศึกษา ตอนต;นในเขตกรุงเทพมหานคร ตกเป/นเหยื่อการคุกคามทางเพศทางออนไลนe: ศึกษาในแนวทางทฤษฎีภาวะ ปกติวิสัย มีวัตถุประสงคeเพื่อศึกษาปqจจัยด;านภูมิหลังทางสังคม การใกล;ชิดกับผู;กระทำผิดที่มีแรงจูงใจ การขาด การดูแลสอดส?องหรือให;คำแนะนำจากผู;ปกครองที่ส?งผลให;เด็กและเยาวชนในโรงเรียนสตรีระดับมัธยมศึกษา ตอนต;นในเขตกรุงเทพมหานครตกเป/นเหยื่อการคุกคามทางเพศทางออนไลนe โดยศึกษาในแนวทางทฤษฎีภาวะ

27 ปกติวิสัย โดยมีกลุ?มตัวอย?าง คือ เด็กและเยาวชนในโรงเรียนสตรีระดับมัธยมศึกษาตอนต;นในเขต กรุงเทพมหานคร จำนวน 338 คน ใช;แบบสอบถามเป/นเครื่องมือ ผลการศึกษา พบว?า 1) ปqจจัยด;านภูมิหลัง ทางสังคม ได;แก? วุฒิการศึกษาของมารดา ระดับชั้นที่กำลังศึกษา ระดับผลการเรียน รวมทั้งสัมพันธภาพใน ครอบครัวที่ไม?ดีของเด็กและเยาวชน มีความสัมพันธeกับโอกาสตกเป/นเหยื่อการถูกคุกคามทางเพศทางออนไลนe 2) ปqจจัยด;านการใกล;ชิดกับผู;กระทำผิดที่มีแรงจูงใจ ได;แก? การใช;โปรแกรมสนทนาออนไลนeเพื่อหาเพื่อนใหม? จำนวนโพสตeที่โพสตeลงบนโปรแกรมสนทนาออนไลนeต?อวัน จำนวนชั่วโมงที่ใช;โปรแกรมสนทนาออนไลนeต?อวัน การตั้งค?าสถานะส?วนตัวบนโปรแกรมสนทนาออนไลนe มีผลต?อการตกเป/นเหยื่อการถูกคุกคามทางเพศทาง ออนไลนeตามลำดับ 3) ปqจจัยด;านการขาดการดูแลสอดส?องหรือให;คำแนะนำจากผู;ปกครองหรือเพื่อน ได;แก? การสอดส?องดูแลการใช;อินเทอรeเน็ตโดยยการเข;าไปตรวจสอบข;อมูลเว็ปไซตeที่กลุ?มตัวอย?างเข;าไปดูของพ?อแม? หรือผู;ปกครอง ทัศนคติต?อการหาเพื่อนใหม?จากโปรแกรมสนทนาออนไลนeว?าเป/นเรื่องที่เสี่ยงต?อการตกเป/นเห ยื่นอาชญากรรม และการตักเตือนถึงภัยอันตรายจากคนที่รู;จักผ?านการใช;อินเทอรeเน็ต อีเมลe หรือโปรแกรม สนทนาออนไลนeอื่นๆ ของพ?อแม?หรือผู;ปกครอง มีผลต?อการตกเป/นเหยื่อการถูกคุกคามทางเพศทางออนไลนe และให;ข;อเสนอแนะ ดังนี้ 1) พ?อแม?หรือผู;ปกครองควรเพิ่มความเอาใจใส?บุตรหลานในทุกด;านทั้งการเรียน และ การใช;ชีวิตประจำวัน พร;อมทั้งเป—ดใจและปรับตัวเข;าหาบุตรหลาน เพื่อเพิ่มสัมพันธภาพและความผูกพันที่ดีใน ครอบครัว 2) พ?อแม?หรือผู;ปกครองควรเฝJาสังเกต ดูแล สอดส?องและกำหนดเวลาในการใช;อินเทอรeเน็ตของ บุตรหลาน รวมทั้งศึกษาหรือหาข;อมูลเกี่ยวกับการปJองกันการใช;งานอินเทอรeเน็ตที่ไม?เหมาะสม พร;อมทั้งสนใจ หาความรู;ความเข;าใจเกี่ยวกับอินเทอรeเน็ตและอัตรายที่แอบแฝงอยู?ภายในอินเทอรeเน็ต 3) พ?อแม?หรือ ผู;ปกครอง เพื่อน สถาบันการศึกษา หน?วยงานของรัฐที่เกี่ยวข;องและสื่อมวลชน ควรมีการให;ความรู; รวมทั้งให; ทัศนคติที่ถูกต;องต?อการหาเพื่อนใหม?ที่ไม?เคยรู;จักผ?านโปรแกรมสนทนาออนไลนeของเด็กและเยาวชน รวมท้ัง ยกตัวอย?างถึงภัยอันตรายที่เคยเกิดขึ้นจากกรณีที่ผู;ใช;โปรแกรมสนทนาออนไลนeเป—ดเผยข;อมูลส?วนตัว การอัพเดตสถานะ หรือกิจวัตรประจำวันของตนลงบนโปรแกรมสนทนาออนไลนeมากเกินไป 4) สถาบันการศึกษา หน?วยงานของรัฐที่เกี่ยวข;องและสื่อมวลชน ควรมีการอบรมให;ความรู;พ?อแม? หรือผู;ปกครองที่มีเด็กและเยาวชนในความดูแลถึงภัยอันตรายที่อาจเกิดขึ้นจากการใช;โปรแกรมสนทนา ออนไลนe รวมทั้งแนวทางในการปJองกันบุตรหลานที่เป/นเด็กและเยาวชนไม?ให;ตกเป/นเหยื่อ 5) หน?วยงานของรัฐ ที่เกี่ยวข;องควรมีมาตรการดูและรักษาความปลอดภัยข;อมูลของผู;ใช;บริการอินเทอรeเน็ตหรือโปรแกรมสนทนา ออนไลนe รวมทั้งควรให;มีการบังคับใช;กฎหมายและมีมาตรการในการลงโทษอย?างเด็ดขาดสำหรับกรณีผู;ที่ คกุ คามผอู; นื่ บนอินเทอรเe น็ต วรภัทร พึ่งพงศe (2561) ศึกษาความร?วมมือระหว?างองคeการภาครัฐและองคeการพัฒนาเอกชนในการ ปJองกันอาชญากรรม : ศึกษากรณี โครงการรณรงคeปJองกันการคุกคามทางเพศบนระบบขนส?งสาธารณะในเขต กรุงเทพมหานคร โดยมีวัตถุประสงคeศึกษาสภาพปqญหาการคุกคามทางเพศบนรถโดยสารประจำทางในเขต กรุงเทพมหานครจากทัศนะของผู;ใช;บริการที่เป/นเพศหญิง รวมถึงศึกษามาตรการปJองกันและแก;ไขปqญหา ดังกล?าวกับการจัดการเชิงระบบขององคeการภาครัฐและองคeการพัฒนาเอกชนที่ร?วมมือกันในแคมเปญถึงเวลา เผือก และให;ข;อเสนอแนะอันเป/นประโยชนeต?อการปรับปรุงความร?วมมือระหว?างองคeการ ซึ่งเป/นงานวิจัยเชิง

28 คุณภาพที่เก็บข;อมูลด;วยเทคนิคการวิจัยเอกสาร เสริมกับเทคนิคการสัมภาษณeแบบเจาะลึกจากผู;ให;ข;อมูล สำคัญ 3 กลุ?มประชากรของประเทศไทย ได;แก? ผู;ใช;บริการรถโดยสารประจำทางที่เป/นเพศหญิงและเคยตกเป/น เหยื่อการคุกคามทางเพศ จำนวน 13 คน และผู;บริหารและพนักงานระดับปฏิบัติการในสังกัดองคeการภาครัฐ และสังกัดองคeการพัฒนาเอกชน จำนวนละ 5 คน รวมเป/นทั้งสิ้น 10 คน ผู;วิจัยได;เลือกวิธีการสุ?มตัวอย?างแบบ ที่มีลักษณะเฉพาะเจาะจง และการสุ?มตัวอย?างแบบลูกโซ? ผลการศึกษาพบว?า 1) สภาพปqญหาการคุกคามทาง เพศบนรถโดยสารประจาทางมีรากเหง;ามาจากมายาคติชายเป/นใหญ?และมองเพศหญิงเป/นวัตถุทางเพศ 2) สภาพแวดล;อมทางกายภาพของรถโดยสารประจำทางยังไม?มีคุณภาพและความปลอดภัยที่เหมาะสม 3) การให; ความช?วยเหลือเหยื่อการคุกคามทางเพศของพนักงานสอบสวนบางคนที่มีทัศนคติขาดความเข;าใจในสภาพ ปqญหาดังกล?าว 4) มาตรการปJองกันและแก;ไขปญq หาดังกล?าวของแคมเปญถึงเวลาเผือก ยังมีการประชาสัมพันธe ให;เป/นที่รับรู;แก?ประชาชนที่ใช;บริการไม?ครอบคลุมทั่วถึงมากพอ และขาดการนำมุมมองของผู;หญิงที่เคยตกเป/น เหยอ่ื มาประยกุ ตใe ชใ; นการสรา; งมาตรการปJองกันและแกไ; ขปญq หาดงั กลา? วอยา? งเปน/ รูปธรรม นพวรรณ ปรากฏวงศe (2559) ศึกษาทัศนะของนักศึกษาปริญญาตรี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตรeที่ ลงทะเบียนเรียนวิชาโทการบริหารงานยุติธรรม ภาคการศึกษา 1/2559 จำนวน 105 คน ต?อการคุกคามทาง เพศในสถานศึกษา มีวัตถุประสงคeเพื่อศึกษาทัศนะของนักศึกษาต?อการคุกคามทางเพศในสถานศึกษา และเพื่อ แสวงหาแนวทางในการปJองกันและแก;ไขการคุกคามทางเพศในสถานศึกษา ขอบเขตการวิจัย แบ?งทัศนะของ นักศึกษาเกี่ยวกับการคุกคามทางเพศในสถานศึกษา ออกเป/น 3 ด;าน ได;แก? ด;านผลกระทบต?อการคุกคามทาง เพศ ดา; นความคิดเหน็ ทว่ั ไปตอ? การคกุ คามทางเพศ และดา; นปจq จยั ที่มอี ิทธพิ ลต?อการคกุ คามทางเพศ เคร่ืองมือ ในการศึกษา คือ แบบสอบถาม สถิติในการวิเคราะหe คือ สถิติเชิงพรรณนา และสถิติเชิงอ;างอิง ผลการศึกษา 1) ทัศนะด;านผลกระทบต?อการคุกคามทางเพศ พบว?า การคุกคามทางเพศทำให;ผู;ตกเป/นเหยื่อสูญเสียความ มั่นใจในตนเอง มีความรู;สึกลดทอนเกียรติและสูญเสียศักดิ์ศรี เหยื่อจะมีพฤติกรรมการเดินทางที่เปลี่ยนไปจาก เดิม มักมีอาการซึมเศร;าและเหม?อลอย เหยื่อเพศหญิงจะมีพฤติกรรมหลีกเลี่ยงบุคคลที่ทำการคุกคามทางเพศ มากกว?าเหยื่อเพศชาย การถูกคุกคามทางเพศส?งผลให;นักศึกษาที่ตกเป/นเหยื่อขาดเรียนและผลการเรียนลดลง รวมทั้งมีพฤติกรรมไม?สนใจทำกิจกรรมในสถานศึกษา และถูกกีดกันออกจากกลุ?มเพื่อน และมีบางกรณีที่เหย่ือ รู;สึกเฉยๆ กับเหตุการณeทีเกิดขึ้น 2) ทัศนะด;านความคิดเห็นทั่วไป พบว?า การคุกคามทางเพศมักเกิดจาก ความผิดปกติหรือการไม?รู;จักยับยั้งชั่งใจของผู;กระทำความผิด สถิติการคุกคามทางเพศในสถานศึกษาจะเกิดกับ ผู;หญิงมากกว?าผู;ชาย สถานศึกษามีข;อมูลข?าวสารเกี่ยวกับการคุกคามทางเพศไม?เพียงพอ และมักถูกปกป—ด โดยฝsายบริหารของมหาวิทยาลัย มีความรู;สึกหวาดกลัวต?อการคุกคามทางเพศในสถานศึกษา การพูดคุยหรือ เล?าเรื่องตลกลามกในสถานศึกษาถือเป/นการคุกคามทางเพศ และอาจารยeผู;ชาย คนงานก?อสร;าง และรปภ. มีแนวโน;มที่จะก?อเหตุการคุกคามทางเพศในสถานศึกษามากกว?าบุคคลอื่น 3) ทัศนะด;านปqจจัยที่มีอิทธิพลต?อ การคุกคามทางเพศ พบว?า การส?งเสริมความเท?าเทียมกันระหว?างเพศชายและเพศหญิงในสถานศึกษาช?วยลด การคุกคามทางเพศ ค?านิยมชายเป/นใหญ? คือสาเหตุอย?างหนึ่งของการคุกคามทางเพศ และการคุกคามทาง เพศในสถานศึกษามีสาเหตุมาจากการแต?งกายและคำพูดของเหยื่อ การติดตั้งกล;องวงจรป—ดไม?ช?วยลดการ คุกคามทางเพศในสถานศึกษา สถานศึกษาเป/นที่ที่ปลอดภัยและมีโอกาสเกิดการคุกคามทางเพศน;อยที่สุด

29 และการคุกคามทางเพศในสถานศึกษาเกิดขึ้นในเวลากลางคืนมากกว?า 4) ข;อเสนอแนะหรือแนวทางการ ปอJ งกันและแกไ; ขการคกุ คามทางเพศในสถานศึกษา พจิ ารณาแบง? ออกเป/น 2 ด;าน ไดแ; ก? 4.1) ด;านการปอJ งกนั และแก;ไข ควรจัดให;มีการสัมมนาประจำปtเกี่ยวกับการคุกคามทางเพศในสถานศึกษา จัดให;มีการรณรงคe เกี่ยวกับการคุกคามทางเพศในสถานศึกษา จัดให;มีช?องทางแจ;งเหตุหรือแจ;งข?าวเกี่ยวกับการคุกคามทางเพศ ในสถานศกึ ษา เชน? มีผ;ูให;คำปรึกษาทัง้ ในรูปแบบทางตรงและทางออ; ม สถานศึกษาควรส?งเสริมความเทา? เทยี ม ทางเพศระหว?างเพศหญิงและเพศชาย และสถานศึกษาควรมีนโยบายและแนวทางปฏิบัติที่เข;มงวดเพื่อปJองกัน การเกิดปqญหาการคุกคามทางเพศ 4.2) ด;านการเยียวยาและชดเชย สถานศึกษาควรเป—ดโอกาส “สัปดาหe ระบายความในใจเรื่องการถูกคุกคามทางเพศในสถานศึกษา” โดยไม?ต;องแสดงตน เช?น การเขียนจดหมาย ส?งอีเมลe เป/นต;น สถานศึกษาควรจัดตั้งชมรมกลุ?มบำบัด หรือชมรมที่มีกิจกรรมนันทนาการบำบัดโดยมี เจ;าหน;าที่เชี่ยวชาญด;านจิตวิทยาประจำอยู? เพื่อรองรับนักศึกษาหรือบุคลากรที่มีปqญหาทางอารมณe ความรู;สึก การปรับตัว การเรียน ครอบครัว การทำงาน เป/นต;น สถานศึกษาควรกำหนดมาตรการเยียวยาความเสียหาย ให;แก?เหยื่อที่ได;รับผลกระทบทั้งในระยะสั้นและระยะยาว เช?น การพักการเรียนได;ชั่วคราว ปรึกษาจิตแพทยe เป/นต;น หากมีความจำเป/นต;องพักการเรียนชั่วคราว ให;สถานศึกษาประสานความร?วมมือจากหน?วยงานของรัฐ และเอกชนที่มีความพร;อม เพื่อส?งนักศึกษาเข;ารับการบำบัดฟx¤นฟู และรับนักศึกษากลับเข;าเรียนตามเดิมเมื่อมี ความพร;อมทางด;านจิตใจ และสถานศึกษาควรจัดตั้งหน?วยงานที่รับผิดชอบโดยตรงในการรับฟqง ให;คำปรึกษา และชว? ยเหลือผูต; กเปน/ เหยอ่ื จากการถูกคกุ คามทางเพศในสถานศกึ ษา อินทอุ ร ไชยนรา (2555) ศึกษาความคิดเหน็ ของนกั เรยี นชัน้ ประถมศกึ ษาปทt ี 6 ต?อการจดั การเรียนรู; ทักษะชีวิตในการปJองกันการถูกคุกคามทางเพศ และเปรียบเทียบความคิดเห็นของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปtท่ี 6 ต?อการจัดการเรียนรู;ทักษะชีวิตในการปJองกันการถูกคุกคามทางเพศและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต?างกัน ผลการศึกษา พบว?า 1) ความคิดเห็นของกลุ?มตัวอย?างต?อการจัดการเรียนรู;ทักษะชีวิตในการปJองกันการถูก คุกคามทางเพศ แบ?งออกเป/น 3 ด;าน ดังนี้ 1.1) ด;านความรู;เรื่องการปJองกันการถูกคุกคามทางเพศ คือ ผู;ปกครองและครูเคยสอนเรื่องสิทธิในร?างกายว?าสิ่งใดเป/นสิทธิของเด็กที่ผู;อื่นล?วงละเมิดไม?ได; แม;ว?าจะเป/นครู หรอื เพ่ือนกต็ าม การใช;สื่ออินเทอรeเน็ตเป/นสาเหตุที่ก?อให;เกิดอาชญากรรมทางเพศของผู;หญิง ผู;ใหญ?และ ผู;เยาวeสามารถก?อเหตุล?วงละเมิดทางเพศหรือตกเป/นเหยื่อของการล?วงละเมิดทางเพศได; 1.2) ด;านทักษะการ ปฏิเสธและการต?อรอง คือ การปฏิเสธเพื่อเรื่องการไปเที่ยวไม?ทำให;เสียเพื่อน การปฏิเสธเรื่องเพศสัมพันธeเป/น มารยามทางสังคมที่ดี และควรหลีกเลี่ยงและปJองกันตนเองต?อสถานการณeเสี่ยงการถูกคุกคามทางเพศ 1.3) ด;านการเห็นคุณค?าในตนเอง คือ นักเรียนขอร;องให;เพื่อหยุดดื่มสุราและหยุดเที่ยว เพราะเป/นสิ่งไม?ดี และ นักเรียนเป/นที่พึ่งของพ?อแม?ได; 2) การเปรียบเทียบความคิดเห็นของกลุ?มตัวอย?าง พบว?า เพศชายและเพศหญิง มีความเห็นต?อการจัดการเรียนรู;ทักษะชีวิตในการปJองกันการถูกคุกคามทางเพศแตกต?างกันอย?างมีนัยสำคัญ ทางสถิตทิ ่ีระดับ .001 อัมพร ธำรงลักษณe (2552) ศึกษาปqญหาความรุนแรงที่เกิดขึ้นในกลุ?มนักเรียนระดับมัธยมศึกษา ตอนต;น เกี่ยวกับการรับรู;และรูปแบบพฤติกรรมการคุกคามทางเพศของนักเรียน การตอบโต;ของนักเรียนเม่ือ ถูกคุกคามทางเพศ ผลกระทบต?อนักเรียน การรับรู;ข?าวสารของนักเรียน และนโยบาย มาตรการของโรงเรียนใน

30 การปJองกันและแก;ไขเกี่ยวกับการคุกคามทางเพศ โดยศึกษากลุ?มตัวอย?าง โรงเรียนละ 200 คน จำนวน 2 โรงเรียน แบบไมเ? จาะจงเพศ ผลการศกึ ษา พบวา? 1) ความรู;ความเข;าใจเกี่ยวกับพฤติกรรมการคุกคามทางเพศ พบว?า นักเรียนทั้ง 2 โรงเรียนมีความ เข;าใจไม?ค?อยแตกต?างกัน พฤติกรรมที่นักเรียนมีความรู;ความเข;าใจน;อย คือ พฤติกรรมการคุกคามทางเพศท่ี มิได;กระทำตอ? รา? งกาย ทัง้ ทเี่ ป/นพฤตกิ รรมทางวาจา และพฤตกิ รรมคกุ คามทางเพศโดยอากปั กริ ยิ า 2) การรับรู;เกี่ยวกับพฤติกรรมการคุกคามทางเพศของนักเรียน พบว?า นักเรียนมีการรับรู;เกี่ยวกับ พฤติกรรมการคุกคามทางเพศในระดับปานกลาง โดยพฤติกรรมที่รับร;ูในระดับต่ำคือ พฤติกรรมการคุกคาม ทางวาจา เชน? การวิจารณรe ูปร?าง หนา; ตา การแต?งตัว การเล?าเร่ืองตลกลามก เป/นตน; 3) สาเหตุของการคุกคามทางเพศ พบว?า ทั้ง 2 โรงเรียนมีความเห็นต?างกัน โดย นักเรียนหอวัง ส?วน ใหญ?คิดว?ามีสาเหตุมาจากทฤษฎีความผิดปกติทางจิต ส?วนโรงเรียนเซนตeจอหeนสามัญ ส?วนใหญ?คิดว?ามีสาเหตุ มาจากโครงสรา; งองคกe าร เชน? นโยบาย การดำเนินกาตอ? ปญq หา การให;ความสำคัญกับปqญหา การปJองกัน 4) การตอบโต;เมื่อถูกคุกคามทางเพศ พบว?า หากเป/นเพียงการคุกคามทางเพศด;วยวาจา นักเรียนท้ัง สองโรงเรียนมักจะไม?ตอบโต;พฤติกรรมนั้น แต?ถ;าเป/นการคุกคามทางเพศด;วยวาจาและชัดแจ;งว?าเกี่ยวกับเรื่อง เพศ นักเรยี นเลอื กท่จี ะหลีกเลยี่ งจากการถกู คกุ คาม 5) ผลกระทบจากการถูกคุกคามทางเพศ พบว?า มีผลต?อพฤติกรรมการแสดงออก เช?น การเปลี่ยน ท่ีนั่งเรยี นเพ่ือหลกี เลีย่ ง การคดิ อยากยา; ยโรงเรียน และการปลีกตัวออกจากกลุม? เพอ่ื น 6) การรับรู;ข?าวสารเกี่ยวกับการคุกคามทางเพศ พบว?า นักเรียนทั้งสองโรงเรียนรับรู;ข?าวสารทางเพศ มาจากอินเทอรeเน็ต เว็ปไซตe และมีผู;บอกเล?าให;ฟqง หากจำเป/นต;องร;องขอความช?วยเหลือ นักเรียนส?วนใหญ? ขอความชว? ยเหลือจากสถานีตำรวจ มูลนธิ ปิ วีณาเพื่อเดก็ และสตรี และมูลนธิ ผิ ห;ู ญิง 7) ขอ; เสนอแนะสำหรับปญq หาการคุกคามทางเพศ ได;แก? 7.1) กระทรวงศึกษาธิการควรให;ความสำคัญกับปqญหานี้อย?างจริงจัง และออกกฎระเบียบให; ทกุ สถาบนั การศกึ ษามกี ารจดั ทำเอกสาร ออกเปน/ นโยบายของสถาบนั การศกึ ษา บังคบั ใช;กับทุกสถานศึกษาทุก สังกดั ใหม; ีแนวทางปฏบิ ตั ใิ นแนวทางเดยี วกัน 7.2) หากได;มีการประกาศเป/นนโยบายของกระทรวงศึกษาที่ชัดเจน สถาบันการศึกษาควรมี การจัดทำเอกสารคู?มือไว;แจกจ?ายและทำความเข;าใจต?อนักเรียนและผู;ปกครองให;ตระหนักในปqญหาและ ชว? ยกนั ระแวดระวงั ท้งั ตวั นกั เรียนเอง และผ;ปู กครองใหช; ?วยกันสอดส?องดแู ล 7.3) ควรมีการจัดทำเครือข?ายระแวดระวังให;ความรู;เชื่อมโยงทั้งส?วนราชการกระทรวง ศึกษาธิการ สถานึกษา ตำรวจ โรงพยาบาล กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข หน?วยงานเอกชน มูลนิธิ ในเขตพ้ืนทใี่ ห;ความร?วมมือกันอยา? งเป/นระบบโดยมีสถานศกึ ษาเป/นศนู ยeกลาง 7.4) มาตรการในการปJองกันและปJองปรามประการหนึ่งที่พบในสถานศึกษา คือ การให;มี อาจารยeผู;รับผิดชอบในแต?ละวันเดินตรวจตรารอบๆ บริเวณโรงเรียน ซึ่งไม?สามารถกระทำได;ตลอดเวลา และใน บางครัง้ ไมส? ามารถปJองกันอะไรมาก 7.5) การระแวดระวงั ท่ดี ที ส่ี ดุ คอื การลงทนุ ตดิ ต้ังกล;องวงจรปด— ใหค; รอบคลุมมากที่สุด

31 7.6) ควรให;ผู;ปกครองเข;ามามีส?วนร?วมในกระบวนการสอดส?องดูแล โดยเฉพาะในครอบครัวท่ี เด็กมิได;อาศัยอยู?กับบิดา มารดา จำเป/นต;องสร;างชุมชนให;เกิดความร?วมมือกันคอยเป/นหูเป/นตา และพร;อมให; คำแนะนำเด็กมากกว?าซำ้ เตมิ 7.7) จัดสร;างระบบฐานข;อมูลรวบรวมสถิติของการคุกคามทางเพศที่เกิดขึ้นในสถานศึกษา อยา? งเป/นระบบ อันธิกา บุญชู (2556) ศึกษารูปแบบการพัฒนาความรู;เรื่องการปJองกันตนเองจากการถูกล?วงละเมิด ทางเพศ: กรณีศึกษาครูและนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปtที่ 4 ของโรงเรียนอนุบาลศรีธาตุ จ.อุดรธานี. มีวัตถุประสงคeเพื่อ 1) ศึกษาความรู;ในเรื่องการปJองกันตนเองจากการถูกล?วงละเมิดทางเพศของนักเรียนที่ร?วม กิจกรรมตัวฉันเป/นของฉันรูปแบบแอนิเมชั้น 2) ศึกษาความคิดเห็นของครูต?อการเสริมทักษะการตัดสินใจ ทักษะการปฏิเสธ และทักษะการขอความช?วยเหลือที่มีในหลักสูตรฯ ประชากร คือ นักเรียนระดับช้ัน ประถมศึกษาปtที่ 4 จำนวน 113 คน แบ?งออกเป/น กลุ?มที่ 1 กลุ?มเด็กเก?ง จำนวน 28 คน กลุ?มที่ 2 กลุ?มเด็ก ปกติ จำนวน 85 ราย ผลการศึกษา พบว?า ก?อนเข;าร?วมกิจกรรมฯ ประชากรกลุ?มที่ 1 มีความรู;เรื่องการปJองกันตนเองจาก การถูกล?วงละเมิดอยู?ในระดับปานกลาง แต?เมื่อผ?านการเข;าร?วมกิจกรรม มีความรู;ระดับมาก สำหรับประชากร กลุ?มที่ 2 พบว?า ก?อนเข;าร?วมกิจกรรมมีความรู;ระดับน;อย แต?เมื่อผ?านการเข;าร?วมกิจกรรม มีความรู;ระดับปาน กลาง ส?วนความเหน็ ของครตู ?อการเสรมิ ทักษะการตัดสินใจ ทักษะการปฏิเสธ และทกั ษะการขอความช?วยเหลือ พบว?า หลักสูตรฯ มีการส?งเสริมทักษะข;างต;นอยู?แล;ว แต?ควรเพิ่มเนื้อหาของบางทักษะให;ครอบคลุมหรือ ปรับปรุงเนื้อหาให;เข;มข;นมากขึ้น เพื่อนำไปใช;กับกลุ?มเปJาหมายที่สูงวัยกว?า ส?วนข;อเสนอแนะ ควรปรับให;มี กระบวนการเน;นการปฏิบัติมากขึ้น และพัฒนาหลักสูตรที่ใช;ในการปJองกันเด็กจากการถูกล?วงละเมิดทางเพศ ให;กับเด็กทุกระดับ ตั้งแต?ปฐมวัย ซึ่งการจัดกิจกรรมแต?ละครั้งควรมีจำนวนผู;เข;าร?วมไม?เกิน 30 คน เพื่อ ประสิทธิผลทางการเรียนรู; และโรงเรียนควรนำความรู;เรื่องทักษะที่ใช;ไปขยายผลในกับบุคลากรอื่นๆ โดยเพ่ิม ทักษะเพื่อนช?วยเพื่อน และทักษะการแก;ปqญหา ควบคู?ไปกับทักษะที่ใช;ในการปJองกันเด็กจากการถูกล?วงละเมิด ทางเพศ และพัฒนากระบวนการสร;างการมีส?วนร?วมกับผู;ปกครองและชุมชน และโรงเรียนควรบูรณาการ วิธีการปJองกันตนเองจากการถูกล?วงละเมิดทางเพศลงในวิชาเรียน หรือจัดทำหลักสูตรพิเศษที่มีการบังคับใช;ใน โรงเรียน และควรมีนักสังคมสงเคราะหeหทางการศึกษาในการทำงานเชิงปJองกัน เพื่อไม?ให;เด็กในโรงเรียนถูก ล?วงละเมดิ ทางเพศ หรือ สามารถหาวธิ กี ารช?วยเหลืออย?างเรง? ดว? นและถกู ตอ; ง

32 บทที่ 3 วิธดี ำเนนิ การวจิ ัย การวิจัยเรื่อง แนวทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 มีวัตถุประสงคeเพื่อศึกษาสภาพการบริหารจัดการด;าน ความปลอดภัยของผู;เรียนและเสนอแนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียน ในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 โดยมีรายละเอียด วธิ ดี ำเนนิ การวจิ ยั ดงั นี้ 3.1 ประชากรและกล?ุมตวั อยา? ง 3.2 เคร่ืองมือท่ใี ช;ในการวจิ ัย 3.3 การสร;างเครอ่ื งมือท่ใี ช;ในการวจิ ยั 3.4 การเกบ็ รวบรวมขอ; มลู 3.5 การวเิ คราะหขe ;อมลู 3.1 ประชากรและกลุมL ตัวอยLาง 3.1.1 ประชากร ประชากรที่ใช;ในการศึกษาครั้งนี้คือ สถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา กรงุ เทพมหานคร เขต 1 จำนวน 67 แหง? 3.1.2 กลมุL ตัวอยLาง กลุ?มตัวอย?างที่ใช;ในการศึกษาครั้งนี้ คือสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา กรุงเทพมหานคร เขต 1 จำนวน 44 แห?ง ได;มาจากการสุ?มอย?างง?าย (Simple Random Sampling) กำหนด ขนาดตวั อย?างโดยใช;สูตรของ Krejcie and Morgan (1970) ท่ีระดบั ความเชอื่ มนั่ 95% 3.1.3 ผGใู หขG Gอมลู ผใู; หข; ;อมูล ประกอบด;วย 1) ผู;ให;ข;อมูลในการตอบแบบสอบถาม คือประธานกลุ?มโรงเรียน ผู;อำนวยการสถานศึกษา รองผู;อำนวยการสถานศึกษา ครูปฏิบัติหน;าที่หัวหน;างานความปลอดภัย และครูผู;มีส?วนเกี่ยวข;อง สถานศึกษาละ 3 คน รวมทง้ั หมด 201 คน รายละเอียดแสดงดังตารางที่ 3.1

33 ตารางที่ 3.1 จำนวนผู;ใหข; อ; มูลที่เปน/ กลุ?มตวั อย?าง จำนวน (คน) ผใ;ู หข; ;อมลู 6 ประธานกลุม? โรงเรยี น 40 ผอ;ู ำนวยการสถานศกึ ษา 40 รองผ;อู ำนวยการสถานศกึ ษา 40 ครปู ฏิบัตหิ นา; ทหี่ ัวหนา; งานความปลอดภัย 75 ครู 201 รวม 2) ผใู; หข; ;อมูลในการสมั ภาษณe คือประธานกลมุ? โรงเรยี น จำนวน 6 คน 3.2 เครอื่ งมือทใี่ ชGในการวิจยั เครื่องมือท่ีใช;ในการวจิ ัยมดี ังนี้ 3.2.1 แบบสอบถามสภาพทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 สำหรับผู;อำนวยการสถานศึกษา รอง ผอู; ำนวยการสถานศกึ ษา ครปู ฏิบัติหนา; ทีห่ ัวหนา; งานความปลอดภัย และครู แบ?งออกเปน/ 3 ตอน ตอนที่ 1 ข;อมูลทั่วไปของผู;ตอบแบบสอบถาม ได;แก? ชื่อ เพศ อายุ ตำแหน?ง และสังกัด มีลักษณะ เป/นแบบตรวจสอบรายการ ตอนที่ 2 สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขต พื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 มีลักษณะเป/นแบบมาตรส?วนประมาณค?า 5 ระดับ (Rating Scale) โดยมเี กณฑeการให;คะแนนดงั นี้ 5 หมายถงึ สภาพการปฏิบตั อิ ย?ใู นระดับมากทีส่ ุด 4 หมายถงึ สภาพการปฏบิ ัตอิ ย?ใู นระดบั มาก 3 หมายถงึ สภาพการปฏิบัตอิ ยูใ? นระดับปานกลาง 2 หมายถงึ สภาพการปฏิบตั อิ ยใ?ู นระดับนอ; ย 1 หมายถงึ สภาพการปฏบิ ตั อิ ยใ?ู นระดับน;อยทส่ี ุด ตอนที่ 3 ข;อเสนอแนะเพิ่มเตมิ มลี ักษณะเปน/ คำถามปลายเป—ด (Open-ends questions) 3.2.2 แบบสัมภาษณeแนวทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 สำหรับประธานกลุ?มโรงเรียน มีลักษณะเป/น แบบสัมภาษณeแบบมีโครงสร;าง (Structure Interview) โดยกำหนดประเด็นคำถามสำหรับให;ประธานกลุ?ม โรงเรียนได;เสนอแนวทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขต พ้นื ที่การศึกษามธั ยมศึกษากรงุ เทพมหานคร เขต 1

34 3.3 การสราG งเครอื่ งมือที่ใชGในการวจิ ัย การสรา; งเครอื่ งมือท่ีใช;ในการวิจยั มรี ายละเอยี ดดงั น้ี 3.1 แบบสอบถามสภาพทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศึกษากรงุ เทพมหานคร เขต 1 มขี ั้นตอนการสรา; งดังน้ี 3.1.1 ศึกษาและทบทวนเอกสารที่เกี่ยวข;องกับแนวคิดการบริหารจัดการด;านความปลอดภัย ของผูเ; รยี นในสถานศึกษา 3.1.2 กำหนดโครงสรา; งของแบบสอบถามและนิยามศพั ทeเชิงปฏิบัติการท่เี กีย่ วข;อง 3.1.3 จัดทำร?างแบบสอบถาม แล;วให;ผู;ทรงคุณวุฒิ จำนวน 3 ท?านเป/นผู;ตรวจสอบความตรง เชิงเนื้อหา (Content Validity) ประกอบด;วย ผู;ทรงคุณวุฒิด;านสถิติ 1 ท?าน ผู;ทรงคุณวุฒิด;านการบริหาร การศึกษา จำนวน 2 ท?าน โดยพิจารณาค?าดัชนีความสอดคล;องของเนื้อหา (IOC) และคัดเลือกข;อคำถามที่มีค?า ดัชนีความสอดคล;องของเนื้อหาตั้งแต? 0.6 ขึ้นไป นำมาสร;างแบบสอบถามสำหรับทดลองใช; (Try out) ทั้งนี้ ข;อคำถามมีคา? ดัชนคี วามสอดคลอ; งของเน้ือหาอยูร? ะหว?าง 0.60 - 1.00 3.1.4 นำแบบสอบถามไปทดลองใช;เก็บข;อมูล (Try out) กับกลุ?มที่มีลักษณะใกล;เคียงกับ กลุ?มตัวอย?างคือ ผู;บริหารสถานศึกษาและครูของสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา กรุงเทพมหานคร เขต 2 จำนวน 30 คน และหาค?าความเท่ียงของแบบสอบถาม โดยการคำนวณหาค?า สัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) ทั้งนี้ ค?าความเที่ยงของแบบสอบถาม ท้ังฉบบั มคี า? เทา? กบั 0.95 3.1.5 ปรับปรงุ แก;ไข แบบสอบถามตามขอ; เสนอแนะข;อผู;ทรงคณุ วุฒิ แล;วนำแบบสอบถาม ไปใชเ; ก็บขอ; มลู จริงกับกลม?ุ ตวั อย?าง 3.2 แบบสัมภาษณeแนวทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนกั งานเขตพืน้ ท่ีการศกึ ษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 มขี ั้นตอนการสรา; งดังนี้ 3.2.1 ศึกษาและทบทวนเอกสารที่เกี่ยวข;องกับแนวคิดการบริหารจัดการด;านความปลอดภัย ของผู;เรียนในสถานศกึ ษา 3.2.2 กำหนดโครงสร;างของแบบสัมภาษณeและนิยามศัพทeเชิงปฏิบตั ิการที่เก่ียวข;อง 3.2.3 จัดทำร?างแบบสัมภาษณe แล;วให;ผู;ทรงคุณวุฒิ จำนวน 3 ท?านเป/นผู;ตรวจสอบความตรง เชิงเนื้อหา (Content Validity) ประกอบด;วย ผู;ทรงคุณวุฒิด;านสถิติ 1 ท?าน ผู;ทรงคุณวุฒิด;านการบริหาร การศึกษา จำนวน 2 ท?าน โดยพิจารณาค?าดัชนีความสอดคล;องของเนื้อหา (IOC) และคัดเลือกข;อคำถามที่มีค?า ดัชนีความสอดคล;องของเนื้อหาตั้งแต? 0.6 ขึ้นไป นำมาสร;างแบบสัมภาษณe ทั้งนี้ ข;อคำถามมีค?าดัชนี ความสอดคล;องของเนือ้ หาอยร?ู ะหว?าง 0.60 - 1.00 3.2.4 นำแบบสอบสัมภาษณe ไปใชเ; ก็บข;อมูลจรงิ กับกลม?ุ ตวั อย?าง

35 3.4 การเก็บรวบรวมขGอมลู 3.4.1 ประสานงานสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 จัดทำหนังสือขอความ ร?วมมอื ในการเกบ็ รวบรวมขอ; มลู การวิจัยจากสถานศกึ ษาในสังกัด 3.4.2 ส?งหนังสือแจง; สถานศกึ ษาของความรว? มมอื ในการเก็บรวบรวมข;อมูลการวจิ ยั จากสถานศกึ ษา 3.5 การวิเคราะหBขGอมลู 3.5.1 การวิเคราะหeข;อมูลเชิงปริมาณ การวิเคราะหeข;อมูลเชิงปริมาณครั้งนี้ ใช;สถิติพรรณนา ได;แก? ค?าเฉลี่ย ร;อยละ และส?วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน โดยมเี กณฑกe ารแปลผลดงั น้ี คา? เฉลี่ยระหว?าง 4.51 - 5.00 หมายถงึ สภาพการปฏิบัติอยู?ในระดบั มากท่ีสุด ค?าเฉลี่ยระหวา? ง 3.51 - 4.50 หมายถงึ สภาพการปฏิบตั อิ ยู?ในระดับมาก คา? เฉลย่ี ระหวา? ง 2.51 - 3.50 หมายถึง สภาพการปฏิบตั ิอยใ?ู นระดบั ปานกลาง ค?าเฉลยี่ ระหว?าง 1.51 - 2.50 หมายถงึ สภาพการปฏบิ ตั ิอยใู? นระดับนอ; ย ค?าเฉลีย่ ระหว?าง 1.00 - 1.50 หมายถึง สภาพการปฏิบตั ิอยูใ? นระดับน;อยทส่ี ุด 3.5.2 การวิเคราะหขe อ; มลู เชิงคณุ ภาพ การวิเคราะหขe ;อมูลเชิงคณุ ภาพครั้งน้ี ใชก; ารวเิ คราะหeเชิงเน้อื หา (Content Analysis)

36 บทท่ี 4 ผลการวิเคราะหBขอ: มูล การวิจัยเรื่อง แนวทางการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 แบ?งผลการวิเคราะหeข;อมูลออกเป/น 2 ตอนตาม วตั ถุประสงคeของการวิจยั ดังน้ี ตอนที่ 1 ผลการศึกษาสภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพน้ื ท่กี ารศกึ ษามัธยมศึกษากรงุ เทพมหานคร เขต 1 ตอนที่ 2 แนวทางการพัฒนาการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพ้นื ทีก่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรงุ เทพมหานคร เขต 1 รายละเอียดของผลการศึกษามีดงั นี้ ตอนท่ี 1 ผลการศึกษาสภาพการบริหารจัดการดGานความปลอดภัยของผูGเรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนกั งานเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษามธั ยมศึกษากรงุ เทพมหานคร เขต 1 ตารางที่ 4.1 ขอ; มูลทัว่ ไปของผูต; อบแบบสอบถาม ข\"อมูลจำแนกตาม ชาย รอ\" ยละ หญงิ รอ\" ยละ รวม ร\"อยละ ตำแหน8ง ผู\"อำนวยการสถานศกึ ษา 25 12.44 21 10.45 46 22.89 รองผ\"ูอำนวยการสถานศึกษา 20 9.95 20 9.95 40 19.90 ครปู ฏบิ ัติหนา\" ทห่ี วั หนา\" งาน 20 9.95 20 9.95 40 19.90 ความปลอดภยั ครู 59 29.35 16 7.96 75 62.69 รวม 124 61.69 77 38.31 201 100.00 ระดบั การศึกษา ปริญญาเอก 15 7.46 5 2.49 20 9.95 ปรญิ ญาโท 40 19.90 52 25.87 92 45.77 ปริญญาตรี 69 34.33 20 9.95 89 44.28 รวม 124 61.69 77 38.31 201 100.00 อายุ 41 ปWขึ้นไป 75 37.31 38 18.91 113 56.22 30 – 40 ปW 31 15.42 35 17.41 66 32.84 ต่ำกว8า 30 ปW 18 8.96 4 1.99 22 10.95 รวม 124 61.69 77 38.31 201 100.00

37 จากตารางที่ 4.1 พบว?า ผู;ตอบแบบสอบถามส?วนใหญ?เป/นเพศชาย จำนวน 124 คน คิดเป/นร;อยละ 61.69 และเพศหญงิ จำนวน 77 คน คดิ เป/นรอ; ยละ 38.31 เมื่อจำแนกผู;ตอบแบบสอบถามตามตำแหน?ง พบว?า ผู;ตอบแบบสอบถามส?วนใหญ?ดำรงตำแหน?งเป/น ครูที่เกี่ยวข;อง จำนวน 75 คน คิดเป/นร;อยละ 62.69 รองลงมาคือผู;อำนวยการสถานศึกษา จำนวน 46 คน คิดเป/นร;อยละ 22.89 รองผ;อู ำนวยการสถานศกึ ษา จำนวน 40 คน คิดเปน/ ร;อยละ 19.90 และครู ปฏิบัตหิ นา; ท่ี หวั หนา; งานความปลอดภัย จำนวน 40 คน คดิ เป/นร;อยละ 19.90 เมื่อจำแนกผู;ตอบแบบสอบถามตามระดับการศึกษา พบว?า ผู;ตอบแบบสอบถามส?วนใหญ?สำเร็จ การศึกษาระดับปริญญาโท จำนวน 92 คน คิดเป/นร;อยละ 45.77 รองลงมาคือปริญญาตรี จำนวน 89 คน คดิ เปน/ ร;อยละ 44.28 และปรญิ ญาเอก จำนวน 20 คน คดิ เป/นร;อยละ 9.95 เมื่อจำแนกผู;ตอบแบบสอบถามตามอายุ พบว?า ผู;ตอบแบบสอบถามส?วนใหญ?อายุ 41 ปtขึ้นไป จำนวน 113 คน คิดเป/นร;อยละ 56.22 รองลงมาคืออายุระหว?าง 30 - 40 ปt จำนวน 66 คน คิดเป/นร;อยละ 32.84 และต่ำกวา? 30 ปt จำนวน 22 คน คิดเปน/ ร;อยละ 10.95 ตารางที่ 4.2 สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพนื้ ท่ีการศึกษามธั ยมศกึ ษากรงุ เทพมหานคร เขต 1 ภาพรวม ท่ี รายการ คา8 เฉลย่ี ส8วนเบ่ียงเบนมาตรฐาน การแปลผล 1 ดา\" นความปลอดภัยจากโรคตดิ เชอื้ ไวรสั 4.86 0.40 ดีมาก โคโรนา 2019 (COVID-19) 1.1 การปfองกนั 4.84 0.40 ดมี าก 1.2 การเผชิญเหตแุ ละการแก\"ปgญหา 4.85 0.42 ดีมาก 1.3 การเยียวยาและการบำรุงขวัญ 4.88 0.38 ดีมาก 1.4 การรายงานผล 4.88 0.38 ดมี าก 2 ดา\" นความปลอดภยั จากการกลนั่ แกลง\" รังแก 4.51 0.68 ดมี าก 2.1 การปอf งกัน 4.62 0.57 ดีมาก 2.2 การเผชิญเหตุและการแก\"ปญg หา 4.54 0.66 ดีมาก 2.3 การเยยี วยาและการบำรุงขวัญ 4.50 0.68 ดี 2.4 การรายงานผล 4.37 0.80 ดี 3 ด\"านความปลอดภยั จากการคกุ คามทางเพศ 4.49 0.71 ดี 3.1 การปอf งกนั 4.45 0.72 ดี 3.2 การเผชิญเหตแุ ละการแกป\" ญg หา 4.67 0.57 ดี 3.3 การเยยี วยาและการบำรุงขวัญ 4.42 0.77 ดี 3.4 การรายงานผล 4.42 0.77 ดี ภาพรวม 4.62 0.60 ดีมาก

38 จากตารางที่ 4.2 พบว?า สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ภาพรวม มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.62 (SD = 0.60) มสี ภาพการปฏิบตั อิ ยู?ในระดับดีมาก เมื่อพิจารณาสภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 จำแนกตามสภาพปqญหา พบว?า ด;านความปลอดภัย จากโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) มีค?าเฉลี่ยสูงสุด ซึ่งมีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.86 (SD = 0.40) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก รองลงมาคือ ด;านความปลอดภัยจากการกลั่นแกล;งรังแก มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.51 (SD = 0.68) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก และด;านความปลอดภัยจากการคุกคามทางเพศ มีค?าเฉล่ียเทา? กับ 4.49 (SD = 0.71) มสี ภาพการปฏบิ ตั ิอยู?ในระดบั ดี เมื่อพิจารณาสภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ด;านความปลอดภัยจากโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) พบว?า การเยียวยาและการบำรุงขวัญ และการรายงานผล มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุด ซ่ึงมีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.88 (SD = 0.38) เท?ากัน มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก รองลงมาคือ การเผชิญเหตุและการแก;ปqญหา มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.85 (SD = 0.42) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก และการปJองกัน มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.84 (SD = 0.40) มีสภาพการปฏิบัตอิ ยใู? นระดบั ดมี าก เมื่อพิจารณาสภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ด;านความปลอดภัยจากการกลั่นแกล;งรังแก พบว?า การปJองกัน มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุด ซึ่งมีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.62 (SD = 0.57) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก รองลงมาคือ การเผชิญเหตุและการแก;ปqญหา มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.54 (SD = 0.66) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ใน ระดับดีมาก การเยียวยาและการบำรุงขวัญ มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.50 (SD = 0.68) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับ ดีมาก และการรายงานผล มคี ?าเฉล่ียเท?ากับ 4.37 (SD = 0.80) มสี ภาพการปฏบิ ัตอิ ย?ใู นระดบั ดี เมื่อพิจารณาสภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ด;านความปลอดภัยจากการคุกคามทางเพศ พบว?า การเผชิญเหตุและการแก;ปqญหา มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุด ซึ่งมีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.67 (SD = 0.57) มีสภาพการปฏิบัติ อยู?ในระดับดีมาก รองลงมาคือ การปJองกัน มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.45 (SD = 0.72) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับ ดี การเยียวยาและการบำรุงขวัญ และการรายงานผล มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.42 (SD = 0.77) เท?ากัน มีสภาพ การปฏิบตั ิอยใ?ู นระดับดี

39 ตารางท่ี 4.3 สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพ้นื ท่ีการศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ดา; นความปลอดภัยจากโรคตดิ เชื้อไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) ที่ รายการ ค8าเฉลย่ี ส8วนเบ่ยี งเบนมาตรฐาน การแปลผล ด\"านความปลอดภยั จากโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) การปfองกนั 1 มีการจัดตัง้ จดุ คดั กรองด\"วยการตรวจวัด 4.92 0.33 ดมี าก อุณหภมู ิรา8 งกายโดยใชเ\" ครื่องวัดอณุ หภมู ิ ใหก\" บั นกั เรียน ครู บคุ ลากรโรงเรยี น รวมถึงผท\"ู มี่ าตดิ ต8อราชการ 2 มีแนวปฏิบัติทีช่ ดั เจนสำหรับผูท\" ีเ่ ริ่มมีไข\" 4.85 0.45 ดีมาก หรอื สงสัยวา8 ติดเช้อื ท่มี อี ณุ หภมู ิมากกวา8 37.5 องศาเซลเซยี ส 3 จัดบรกิ ารใหผ\" \"ูรบั การตรวจคดั กรองลา\" งมือ 4.90 0.32 ดีมาก ดว\" ยสบแ8ู ละน้ำหรอื ใชเ\" จลแอลกอฮอลm ทำความสะอาดมือ 4 มแี นวปฏบิ ตั ทิ ่ชี ัดเจนวา8 ทกุ คนตอ\" งสวม 4.96 0.23 ดีมาก หนา\" กากผ\"า หรือหนา\" กากอนามัย ตลอดเวลาทีอ่ ยใ8ู นสถานศึกษา 5 ใชร\" ูปแบบการจดั การเรียนการสอนแบบลด 4.96 0.23 ดมี าก จำนวนนกั เรียนหรือสลับกล8มุ นักเรยี นท่ีตอ\" งมา เรียนท่โี รงเรียน 6 ไม8จัดกจิ กรรมทเ่ี กดิ การรวมกล8ุมของนกั เรียน 4.91 0.47 ดมี าก 7 จัดให\"มอี า8 งล\"างมอื หรือบริการเจลแอลกอฮอลm 4.93 0.26 ดมี าก ทำความสะอาดมือ ทเ่ี พยี งพอเพื่ออำนวย ความสะดวกและสขุ อนามัยทด่ี ี 8 จัดจดุ ลา\" งมอื ในแต8ละจุด ให\"มีปfายแสดง 4.61 0.56 ดมี าก การล\"างมือที่ถกู วิธี 9 จัดให\"มถี งั ขยะมลู ฝอยแบบมฝี าปดp 4.75 0.52 ดมี าก 10 มกี ารรวบรวมขยะออกจากหอ\" งเรยี น 4.81 0.47 ดมี าก เพอ่ื นำไปกำจัดทุกวนั 11 จัดให\"มกี ารทำความสะอาดพน้ื ผวิ สัมผัสบริเวณ 4.73 0.48 ดมี าก ทมี่ กี ารใชบ\" รกิ ารรว8 มกนั ทุกวนั และอาคาร สถานท่ี เช8น ราวบนั ได ลกู บิดประตู โตqะ เก\"าอ้ี ห\"องเรยี น สำนกั งานโรงอาหาร หอ\" งประชมุ โรงยมิ สนามเดก็ เล8น ห\"องสมุด

40 ตารางท่ี 4.3 (ต?อ) ค8าเฉลยี่ สว8 นเบ่ียงเบนมาตรฐาน การแปลผล 4.82 0.43 ดมี าก ท่ี รายการ 4.68 0.57 ดมี าก 12 มีการทำความสะอาดหอ\" งสขุ า บรเิ วณท่ีมี การสัมผสั บ8อย ๆ ทำความสะอาด อย8างนอ\" ย 4.85 0.40 ดมี าก วันละ 2 คร้งั ดว\" ยนำ้ ยาทำความสะอาด 4.90 0.32 ดมี าก หรอื ไดแ\" ก8 พ้ืนห\"องส\"วม โถสว\" ม ท่ีกดชกั โครก 4.84 0.40 ดีมาก หรือโถปสg สาวะ สายฉดี ชำระ 4.85 0.43 ดีมาก 4.82 0.41 ดีมาก 13 มีการเปpดประตู หน\"าต8าง เพ่อื ระบายอากาศ 4.93 0.35 ดมี าก หอ\" งที่มกี ารใชง\" านร8วมกัน เชน8 ห\"องเรียน 4.82 0.41 ดีมาก สำนกั งาน โรงอาหาร หอ\" งประชมุ หอ\" งสมดุ หอ\" งคอมพิวเตอรm ห\"อง ดนตรีหอ\" งเก็บอปุ กรณm กีฬา หากมีเครือ่ งปรับอากาศใหท\" ำ ความสะอาด 14 มกี ารจัดเวน\" ระยะห8างระหว8าง บคุ คล อยา8 งน\"อย 1 - 2 เมตรเช8น ระหวา8 งโตะq เรียน ที่น่ังเรียน ท่นี ่งั ในโรงอาหาร ทนี่ งั่ พัก ทางเดิน จุดพักคอย 15 มีการสอ่ื สารประชาสัมพนั ธแm กค8 รแู ละบุคลากร ในสถานศกึ ษาใหม\" คี วามร\"ูความเข\"าใจ เบ้ืองตน\" เกยี่ วกบั โรคโควดิ -19 การเผชญิ เหตุและการแกป\" gญหา 1 มีการแจง\" ผูป\" กครองนักเรียนทราบและติดตอ8 ศนู ยmสาธารณสขุ เมือ่ มีนกั เรียนติดเช้อื ไวรสั โคโรนา (COVID-19) 2 มกี ารทำความสะอาด ฆ8าเชื้อ สถานท่ี เมอื่ มี นกั เรยี นตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา (COVID-19) การเยยี วยาและการบำรงุ ขวญั 1 มกี ารติดตามผลการรกั ษาและอาการปvวย ของนักเรียน เมือ่ มกี ารติดเชือ้ ไวรัสโคโรนา (COVID-19) 2 ใหข\" วัญกำลังใจนกั เรียน เมื่อมกี ารติดเชอ้ื ไวรัส โคโรนา (COVID-19) การรายงานผล 1 มีการรายงานตอ8 ตน\" สังกัดท่ีเกย่ี วข\"อง เม่ือพบ นักเรียนทต่ี ิดเช้ือไวรสั โคโรนา (COVID-19)

41 ตารางที่ 4.3 (ต?อ) คา8 เฉลย่ี ส8วนเบย่ี งเบนมาตรฐาน การแปลผล 4.93 0.35 ดมี าก ที่ รายการ 2 นำรายงานผลนักเรียนทตี่ ิดเชอ้ื ไวรสั โคโรนา (COVID-19) มาใช\"ในการปรบั ปรุงแก\"ไข แนวทางหรอื มาตรการต8าง ๆ จากตารางที่ 4.3 พบว?า สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ด;านความปลอดภัยจากโรคติดเชื้อไวรัส โคโรนา 2019 (COVID-19) มรี ายละเอยี ดดงั น้ี การปJองกัน มีค?าเฉลี่ยอยู?ระหว?าง 4.61 - 4.96 โดยรายการที่มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุดคือ มีแนวปฏิบัติ ที่ชัดเจนว?าทุกคนต;องสวมหน;ากากผ;าหรือหน;ากากอนามัย ตลอดเวลาที่อยู?ในสถานศึกษา และใช;รูปแบบ การจัดการเรียนการสอนแบบลดจำนวนนักเรียนหรือสลับกลุ?มนักเรียนที่ต;องมาเรียนที่โรงเรียน มีค?าเฉล่ีย เท?ากับ 4.96 (SD = 0.23) เท?ากัน มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก รายการที่มีค?าเฉลี่ยรองลงมาคือ จัดให; มีอ?างล;างมือ หรือบริการเจลแอลกอฮอลeทำความสะอาดมือ ที่เพียงพอเพื่ออำนวยความสะดวกและสุขอนามัย ที่ดี มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.93 (SD = 0.26) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก และรายการที่มีค?าเฉลี่ยต่ำที่สุด คือ จัดจุดล;างมือในแต?ละจุด ให;มีปJายแสดงการล;างมือที่ถูกวิธี มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.61 (SD = 0.56) มีสภาพ การปฏิบตั ิอย?ูในระดบั ดมี าก การเผชิญเหตแุ ละการแก;ปqญหา มีคา? เฉลี่ยอย?ูระหว?าง 4.84 - 4.85 โดยรายการทมี่ ีค?าเฉลีย่ สูงทสี่ ุดคือ มีการทำความสะอาด ฆ?าเชื้อ สถานที่ เมื่อมีนักเรียนติดเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID-19) มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.85 (SD = 0.43) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก และรายการที่มีค?าเฉลี่ยต่ำที่สุดคือ มีการแจ;งผู;ปกครอง นักเรียนทราบและติดต?อศูนยeสาธารณสุข เมื่อมีนักเรียนติดเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID-19) ) มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.84 (SD = 0.40) มีสภาพการปฏิบัตอิ ย?ูในระดบั ดมี าก การเยียวยาและการบำรุงขวัญ มีค?าเฉลี่ยอยู?ระหว?าง 4.82 - 4.93 โดยรายการที่มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุดคือ ให;ขวัญกำลังใจนักเรียน เมื่อมีการติดเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID-19) มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.93 (SD = 0.35) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก และรายการที่มีค?าเฉลี่ยต่ำที่สุดคือ มีการติดตามผลการรักษาและอาการ ปsวยของนักเรียน เมื่อมีการติดเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID-19) มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.82 (SD = 0.41) มีสภาพการปฏิบัตอิ ยใ?ู นระดบั ดมี าก การรายงานผล มีค?าเฉลี่ยอยู?ระหว?าง 4.82 - 4.93 โดยรายการที่มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุดคือ นำรายงานผล นักเรียนที่ติดเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID-19) มาใช;ในการปรับปรุงแก;ไขแนวทางหรือมาตรการต?าง ๆ มีค?าเฉล่ีย 4.93 (SD = 0.35) มสี ภาพการปฏบิ ตั อิ ยใู? นระดับดีมาก และรายการทีม่ ีคา? เฉลย่ี ต่ำทีส่ ดุ คอื มกี ารรายงานตอ? ตน; สังกัดที่เกี่ยวข;อง เมื่อพบนักเรียนท่ีติดเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID-19) มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.82 (SD = 0.41) มีสภาพการปฏบิ ัติอยู?ในระดับดมี าก

42 ตารางที่ 4.4 สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ด;านความปลอดภัยจากการกลั่นแกล;ง รังแก ท่ี รายการ คา8 เฉลีย่ ส8วนเบ่ียงเบนมาตรฐาน การแปลผล ด\"านความปลอดภัยจากการกล่นั แกลง\" รงั แก การปอf งกนั 1 มกี ารให\"ความรคู\" วามเข\"าใจ ทศั นคตทิ ีถ่ ูกต\"อง 4.65 0.53 ดีมาก ตอ8 การกล่ันแกลง\" รังแก 2 มกี ารประสานงานความร8วมมอื กบั ผ\"ปู กครอง 4.53 0.60 ดีมาก เพือ่ ปfองกนั และแกไ\" ขการกลนั่ แกลง\" รังแก 3 มกี ารใหค\" วามสำคญั และสรา\" งกระบวนการ 4.63 0.52 ดมี าก เรียนรูเ\" กย่ี วกับการกลัน่ แกล\"งรังแกทถ่ี ูกต\"อง 4 มกี ารเสรมิ สร\"างวฒั นธรรมการรายงาน 4.47 0.67 ดี เมื่อพบเหน็ การกลั่นแกล\"งรังแกกันในโรงเรยี น 5 มกี ารสร\"างบรรยากาศในโรงเรยี นทท่ี ำให\" 4.57 0.54 ดมี าก นกั เรยี นรู\"สกึ ปลอดภัยจากการกล่ันแกลง\" รังแก 6 มีการสง8 เสรมิ ใหน\" ักเรียนเปpดเผยและพดู คยุ ถึง 4.59 0.60 ดีมาก ปgญหาการกลนั่ แกล\"งรังแก 7 มีการสนบั สนุนกิจกรรมตา8 ง ๆ ท่เี ก่ียวขอ\" งกับ 4.48 0.59 ดี การลดการกลั่นแกล\"งรังแกกัน 8 มกี ารปลูกฝgงเร่อื งการเคารพสิทธิ 4.82 0.50 ดีมาก การใหเ\" กียรตกิ นั ทง้ั ในครอบครัวและโรงเรยี น 9 มกี ารสื่อสารเชิงบวก ในกรณที ่มี ีปgญหา 4.75 0.54 ดมี าก การกลน่ั แกล\"งรังแก 10 มีนโยบายตอ8 ต\"านการกล่ันแกล\"งรงั แกท่เี กิดขึน้ 4.50 0.71 ดี ในโรงเรยี นและทางออนไลนm (Cyber Bullying) 11 มมี าตรการปfองกนั การกลน่ั แกลง\" รังแก 4.82 0.50 ดมี าก ในโรงเรียนและทางออนไลนm (Cyber Bullying) การเผชญิ เหตแุ ละการแก\"ปgญหา 1 มีวธิ ดี ำเนนิ การสอบสวนและจดั การกับ 4.45 0.69 ดี พฤติกรรมการกลัน่ แกล\"งรงั แกทุกรูปแบบ 2 มีวิธกี ารแกป\" ญg หาและรบั มือกับการกล่นั แกล\"ง 4.62 0.64 ดมี าก รงั แกท่เี กดิ ขึน้ ในโรงเรยี นและทางออนไลนm (Cyber Bullying)

43 ตารางท่ี 4.4 (ต?อ) ค8าเฉลี่ย สว8 นเบย่ี งเบนมาตรฐาน การแปลผล 4.45 0.69 ดี ท่ี รายการ 4.54 0.67 ดมี าก การเยียวยาและการบำรุงขวัญ 4.28 0.91 ดี 1 มกี ารใหค\" วามชว8 ยเหลอื และบำรงุ ขวญั นกั เรยี น 4.45 0.69 ทถี่ ูกกล่ันแกลง\" รังแกในโรงเรยี น ดี และทางออนไลนm (Cyber Bullying) 2 มกี ารเยียวยานกั เรียนทถ่ี กู กลนั่ แกลง\" รงั แก ในโรงเรียนและทางออนไลนm (Cyber Bullying) การรายงานผล 1 มกี ารส8งตอ8 การแกป\" ญg หาการกลน่ั แกลง\" รงั แก ใหห\" น8วยงานภายนอก ตามพรบ.คุ\"มครองเด็ก พ.ศ. 2546 เพ่ือเขา\" กระบวนการชว8 ยเหลอื แกไ\" ขต8อไป 2 นำรายงานผลการกลน่ั แกล\"งรงั แกในโรงเรยี น และทางออนไลนm (Cyber Bullying) มาใช\" มาใช\"ในการปรบั ปรงุ แก\"ไขแนวทาง หรือมาตรการตา8 ง ๆ จากตารางที่ 4.4 พบว?า สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ด;านความปลอดภัยจากการกลั่นแกล;งรังแก มรี ายละเอยี ดดงั นี้ การปJองกัน มีค?าเฉลี่ยอยู?ระหว?าง 4.47 - 4.82 โดยรายการที่มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุดคือ มีการปลูกฝqงเรื่อง การเคารพสิทธิ การให;เกียรติกันทั้งในครอบครัวและโรงเรียน และมีมาตรการปJองกันการกลั่นแกล;งรังแก ในโรงเรียนและทางออนไลนe (Cyber Bullying) มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.82 (SD = 0.50) เท?ากัน มีสภาพการ ปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก รายการที่มีค?าเฉลี่ยรองลงมาคือ มีการสื่อสารเชิงบวก ในกรณีที่มีปqญหาการกลั่นแกล;ง รังแก มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.75 (SD = 0.54) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก และรายการที่มีค?าเฉลี่ยต่ำที่สุด คือ มีการเสริมสร;างวัฒนธรรมการรายงาน เมื่อพบเห็นการกลั่นแกล;งรังแกกันในโรงเรียน มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.47 (SD = 0.67) มีสภาพการปฏบิ ตั ิอย?ใู นระดบั ดี การเผชิญเหตุและการแก;ปqญหา มีค?าเฉลี่ยอยู?ระหว?าง 4.45 - 4.62 โดยรายการที่มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุดคือ วิธีการแก;ปqญหาและรับมือกับการกลั่นแกล;งรังแกที่เกิดขึ้นในโรงเรียนและทางออนไลนe (Cyber Bullying) มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.62 (SD = 0.64) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก และรายการที่มีค?าเฉลี่ยต่ำที่สุดคือ มีวิธีดำเนินการสอบสวนและจัดการกับพฤติกรรมการกลั่นแกล;งรังแกทุกรูปแบบ มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.45 (SD = 0.69) มีสภาพการปฏบิ ตั ิอยู?ในระดับดี

44 การเยียวยาและการบำรุงขวัญ มีค?าเฉลี่ยอยู?ระหว?าง 4.45 - 4.54 โดยรายการที่มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุดคือ มีการเยียวยานักเรียนที่ถูกกลั่นแกล;งรังแกในโรงเรียนและทางออนไลนe (Cyber Bullying) มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.54 (SD = 0.67) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก และรายการที่มีค?าเฉลี่ยต่ำที่สุดคือ มีการให;ความ ช?วยเหลือและบำรุงขวัญนักเรียนที่ถูกกลั่นแกล;งรังแกในโรงเรียนและทางออนไลนe (Cyber Bullying) มคี ?าเฉลีย่ เทา? กบั 4.45 (SD = 0.69) มีสภาพการปฏิบัตอิ ยู?ในระดับดี การรายงานผล มีค?าเฉลี่ยอยู?ระหว?าง 4.28 - 4.45 โดยรายการที่มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุดคือ นำรายงานผล การกลั่นแกล;งรังแกในโรงเรียนและทางออนไลนe (Cyber Bullying) มาใช;มาใช;ในการปรับปรุงแก;ไขแนวทาง หรือมาตรการต?าง ๆ มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.45 (SD = 0.69) มีสภาพการปฏิบัติอยู?ในระดับดี และรายการที่มี ค?าเฉลี่ยต่ำที่สุดคือ มีการส?งต?อการแก;ปqญหาการกลั่นแกล;งรังแกให;หน?วยงานภายนอก ตามพรบ.คุ;มครองเด็ก พ.ศ. 2546 เพื่อเข;ากระบวนการช?วยเหลือแก;ไขต?อไป มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.28 (SD = 0.91) มีสภาพการปฏิบัติ อยใ?ู นระดับดี ตารางท่ี 4.5 สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ด;านความปลอดภัยจากการคุกคามทาง เพศ ด\"านความปลอดภัยจากการคุกคามทางเพศ การปอf งกัน 1 จัดบรรยากาศใหป\" ลอดภัยและไม8เปดp โอกาส 4.84 0.41 ดมี าก ใหเ\" กดิ การคุกคามทางเพศได\"งา8 ย 2 มกี ารสง8 เสริมและให\"ความรูเ\" กยี่ วกบั 4.69 0.60 ดีมาก การคกุ คามทางเพศจากหนว8 ยงานภายใน และภายนอก 3 มมี าตรการการติดตงั้ กล\"องวงจรปpดท้ังภายใน 4.83 0.46 ดีมาก และภายนอกสถานศึกษาเพ่ือชว8 ยลด การคุกคามทางเพศในสถานศึกษา 4 มีการจดั ต้ังหนว8 ยงานท่ีรบั ผดิ ชอบโดยตรง 4.58 0.68 ดมี าก เพือ่ รับฟงg ให\"คำปรกึ ษาและช8วยเหลือผ\"ทู ่ีตก เปน„ เหยื่อจากการคุกคามทางเพศ 5 มกี ารเปpดโอกาส “สปั ดาหmระบายความในใจ 3.95 0.98 ดี เรื่องการคุกคามทางเพศในสถานศึกษา” โดยไมแ8 สดงตัวตน เชน8 การเขยี นจดหมาย ส8งอเี มลm เป„นต\"น 6 มชี อ8 งทางแจง\" เหตหุ รือแจง\" ข8าวเก่ียวกบั 4.48 0.82 ดี การคกุ คามทางเพศในสถานศึกษา

45 ตารางท่ี 4.5 (ต?อ) คา8 เฉลย่ี สว8 นเบ่ียงเบนมาตรฐาน การแปลผล 3.78 0.94 ดี ท่ี รายการ 4.33 0.81 ดี 4.52 0.73 7 มกี ารสัมมนาประจำปเW กย่ี วกับปgญหา 4.49 0.78 ดมี าก การคกุ คามทางเพศในสถานศึกษา ดี 4.76 0.52 8 มีการรณรงคเm ก่ียวกับการคกุ คามทางเพศ 4.58 0.61 ดีมาก ในสถานศึกษา ดีมาก 4.34 0.78 9 มีมาตรการเข\"มงวดเพ่อื ปอf งกนั การเกดิ ปญg หา 4.49 0.76 ดี คกุ คามทางเพศ 4.34 0.78 ดี ดี 10 มนี โยบายต8อตา\" นการคุกคามทางเพศ 4.49 0.76 ในสถานศกึ ษา ดี การเผชญิ เหตแุ ละการแกป\" ญg หา 1 มวี ธิ ดี ำเนินการสอบสวนและจัดการกบั พฤตกิ รรมการคกุ คามทางเพศทกุ รปู แบบ 2 มวี ิธีการแกป\" gญหาและรบั มือกบั การคกุ คาม ทางเพศในสถานศกึ ษา การเยียวยาและการบำรุงขวัญ 1 มีแนวทางใหค\" วามช8วยเหลอื และบำรุงขวัญ นกั เรียนทถ่ี กู คุกคามทางเพศ 2 มีการเยียวยานกั เรียนท่ีถกู คกุ คามทางเพศ การรายงานผล 1 มีการแจง\" ผ\"ปู กครองใหช\" 8วยเหลือด\"านร8างกาย และจติ ใจของนกั เรยี น เมื่อนักเรียนถกู คกุ คาม ทางเพศ 2 แตง8 ตง้ั คณะกรรมการ คมุ\" ครอง ช8วยเหลือ นกั เรยี น และมกี ารประสานตำรวจในพน้ื ท่ี เม่อื นักเรยี นถูกคุกคามทางเพศ จากตารางที่ 4.5 พบว?า สภาพการบริหารจัดการด;านความปลอดภัยของผู;เรียนในสถานศึกษาสังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 1 ด;านความปลอดภัยจากการคุกคามทางเพศ มรี ายละเอียดดงั น้ี การปJองกัน มีค?าเฉลี่ยอยู?ระหว?าง 3.78 - 4.84 โดยรายการที่มีค?าเฉลี่ยสูงที่สุดคือ จัดบรรยากาศให; ปลอดภัยและไม?เป—ดโอกาสให;เกิดการคุกคามทางเพศได;ง?าย มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.84 (SD = 0.41) มีสภาพ การปฏิบัติอยู?ในระดับดีมาก รายการที่มีค?าเฉลี่ยรองลงมาคือ มีมาตรการการติดตั้งกล;องวงจรป—ดทั้งภายใน และภายนอกสถานศึกษาเพื่อช?วยลดการคุกคามทางเพศในสถานศึกษา มีค?าเฉลี่ยเท?ากับ 4.83 (SD = 0.46)