Kütahya Atatürk Ortaokulu E Dergisi

KÜTAHYA ATATÜRK ORTAOKULU Sunuş YAYIN ORGANIDIR. Her yılı bir önceki yıldan daha başarılı ve dinamik geçen, Yıl: 2 • Sayı: 2 • Haziran 2022 ilimizin gözde okulu Atatürk Ortaokulu’nun dergi mevsi- minden yeniden merhaba.. YAYIN KURULU Engin AYKAÇ ‘’Başarını İzinde Erdemli Nesiller’’ yetiştirmek şiarıyla çalışan ida- Kütahya Atatürk Ortaokulu Müdürü recilerimizden öğretmenlerimize, bütün eğitim kadromuzla ku- Barış AKAY rumsal ilim geleneğini ihya edebileceğimiz; geleceğin nesillerine, Türkçe Öğretmeni geleceğin eğitimini verebileceğimiz sosyal, akademik ve manevi Nesrin EREN alanlarda gelişmelerine imkan sunacak çalışmalar yürütüyoruz. Türkçe Öğretmeni Harun BİLGİLİ 1963 yılından bu yana, eğitim ve öğretime devam eden okulumuz- Türkçe Öğretmeni da istişare ve ortak çalışmaya önem veren bir yönetim anlayışı ile Seher GÜVEN akademik ve sosyal başarımız, her yıl artarak devam etmektedir. Türkçe Öğretmeni Bildiğiniz gibi okulumuz; 2021 LGS’de tüm soruları doğru yapan Ebru CESUR öğrencimizle ilimizden Türkiye birincisi çıkartarak başarı gururu- Türkçe Öğretmeni nu taçlandırmıştır. Bu başarıda emeği büyük geçen tüm öğretmen- Kübra ARAS lerimize bir kez daha teşekkür ediyorum. Türkçe Öğretmeni Halenur ÇETİNKAYA Bilimin ve bilginin rotasında hareket eden Atatürk Ortaokulu’nun Türkçe Öğretmeni ‘Kelimelerin Büyüsü 2. Sayısı’ yine düşünmenin ve çalışmaların Seher SAÇ ürünü olan; her sayfasında ayrı bir emeğin yer aldığı, tamamıyla Türkçe Öğretmeni öğretmen ve öğrencilerimizin gözünden, gönlünden, kaleminden dökülen eserlerden oluşmaktadır. Dergimiz bu yıl da; öğrencileri- Grafik ve Görsel Tasarım mizin düş gücünü desteklemek ve geliştirmek için ürettiğimiz eser- H. Mehmet ÖZTÜRKOĞLU lerden, akademik çalışmalardan ve başarılarımızdan bahsediyor. İçeriğinde tüm zümre öğretmenlerimizin etkin katılımıyla oluştu- Akkent Mahallesi 5. Ak Sokak rulan zengin ve kapsamlı dergimiz, siz değerli okurlarımızın beğe- No: 84 Merkez/KÜTAHYA nisine sunulmuştur. http://kutahyaataturkortaokulu.meb.k12.tr/ Eposta: [email protected] Kırk dokuz yıl önce eğitim ve öğretime başlayan okulumuz, günü- Telefon: 0(274) 225 56 99 müzde de halen daha iyi başarılara imza atabilmek misyonuyla yoluna devam ediyor. Sevgi ve saygılarımla.. Yayın Kurulu, yazılar üzerinde değişiklik yapabilir. Dergi kaynak gösterilerek alıntı İyi okumalar. yapılabilir. “Başarının izinde erdemli bir gençlik için her gün daha ileriye..’’ Engin AYKAÇ Okul Müdürü

İçindekiler Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi TIRIŞKA TURŞUCUSU S6 Sunuş..........................................................................................................................................................................................1 Yazmak.......................................................................................................................................................................................5 Tırışka Turşucusu....................................................................................................................................................................6 Resimlerle Deyimler..............................................................................................................................................................8 Hayat Sınavı..............................................................................................................................................................................9 Orman: Bizim Nefes Yuvamızdır........................................................................................................................................10 Resfebe......................................................................................................................................................................................11 Matematiğin Başlangıcı.......................................................................................................................................................12 Evcil Hayvanlar........................................................................................................................................................................16 Korona Sultan’ın Taç Töreni...............................................................................................................................................17 Harun Bilgili Biyografisi........................................................................................................................................................20 Herkes Farklı............................................................................................................................................................................21 Bir Padişah İki Ulu Cami ......................................................................................................................................................22 Annem........................................................................................................................................................................................24 Bahar...........................................................................................................................................................................................25 Canlılar Dünyasından İlginçlikler.......................................................................................................................................26 Yağmur Deneyi........................................................................................................................................................................28 Yıldırım Bayezit........................................................................................................................................................................29 Bandırma Vapuru’nda Bir Kahraman..............................................................................................................................30 Bülbül İle Eşek.........................................................................................................................................................................32 Ormanın Bilgi Evi.....................................................................................................................................................................33 Okulumuzda Değerler Eğitimi Faaliyetleri.....................................................................................................................34 Öğrencilerimiz İçin.................................................................................................................................................................35 Okumak......................................................................................................................................................................................36 Moğolistan................................................................................................................................................................................37 Okulumuzda e twinning Projeleri.....................................................................................................................................38 EVCİL HAYVANLAR S28 e TWINNING S16 YDaeğnmeyuir S38 2

POLİS OLMAK BUKALEMUN VE KERTENKELE S52 S69 Zamana Yolculuk.....................................................................................................................................................................40 Sonbahar...................................................................................................................................................................................45 Hisarlı Ahmet............................................................................................................................................................................46 Paris Gezimiz............................................................................................................................................................................48 Ekmeğin Üstünde Neden Tek Çizgi Var?.........................................................................................................................49 Göz Yanılmalar.........................................................................................................................................................................50 Polis Olmak...............................................................................................................................................................................52 Lav Lambası Deneyi...............................................................................................................................................................55 Kralın Mutluluk Arayışı..........................................................................................................................................................56 Şairlerin ve Yazarların Takma Adları................................................................................................................................57 Resfebelerin Dilinden............................................................................................................................................................58 İklim Değişikliği.......................................................................................................................................................................59 Teknoloji Tasarım Ürünleri...................................................................................................................................................60 Uzay Çöpçüsü...........................................................................................................................................................................62 Hayatımıza Girecek 10 Heyecan Verici Teknoloji.........................................................................................................64 İngilizce Sınıflarımız...............................................................................................................................................................68 Bukalemun ve Kertenkele...................................................................................................................................................69 Demokrasi Şehitlerine..........................................................................................................................................................70 Yazarı Doğru Eleştirmek......................................................................................................................................................71 Bilim İnsanlarımız...................................................................................................................................................................72 Akif’e Mektup...........................................................................................................................................................................74 Yüreklerde Âkif Dillerde Hürriyet......................................................................................................................................75 Aydın Zihinler............................................................................................................................................................................76 Okulumuzdan Haberler........................................................................................................................................................77 Karikatür Köşesi......................................................................................................................................................................99 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ AKİF’E MEKTUP OKULUMUZDAN HABERLER S59 S74 S77 3



YAZMAK POyienaksmşuaalrnuminlmaeaardussyausvazeleyeanussvgaşrelneimmutnvrİ.cngailyşPeigikyoa,giillleğyihgeezulaünacdynrzçşeoaflmeulkbluÖelğadliarrğubkirlşryneti,areıua…irnntezn.smRğvaadeieerntış.innımnkaikarNilsıçeleievihrnmvuladedrnien,uaiçÖmlyıkiszaZuıa.gşdlEHbailuBedianrrıyEğinlaeOı t,Ğa,LU Nihan ÖZEBEOĞLU RÖPORTAJ: Zeynep Tuğfe ALSOLAK 5/B Mina ÇELİK 6/A Okuduğunuz ilk kitabı hatırlıyor rafımdaki rengarenk insanları da Yine iki yıl önceydi. Milli Eğitim musunuz? Bu kitabı hala saklıyor yazmayı, yeni karakterler oluştur- Bakanlığı bünyesinde aldığım eği- musunuz? mayı ve onları ölümsüzleştirmeyi timlerden biriydi. O günden bu- Ortaokul yıllarımda “Çocuk Kal- çok ama çok seviyorum. güne Kütahya koordinatörümüzle bi”ni okumuştum. Evet, kitabımı Öykücülük alanında Emin Gür- güzel işler yapıyoruz. hala saklıyorum. Her konuda ol- damur, Şermin Yaşar ve Mustafa duğu gibi bu konuda da ilkler, ilk Çiftçi gibi isimlerden etkilendim. Öykü yazmanızda Anadolu Ma- okumalar önemlidir. Bana öykücülük serüvenimde reh- salları’nın etkisi oldu mu? ber oldular. İki tür de birbirini besleyen tür- Çocukluğunuzda kitaplarla aranız ler. Destandan masala, masaldan nasıldı? Daha çok ne tür öyküler kaleme hikayeye, hikayeden romana yol- Kitaplarla aram hep çok iyiydi. alıyorsunuz? culuktur edebiyat. Gün gelir ma- Hayatımın her döneminde en iyi Doksanlı yıllarda geçen olayları sallar öykülere yeni mecralar açar, arkadaşım oldular ve de en vefalı. mizahi yönden kaleme almayı ve gün gelir öyküler masallara. İlham postmodern öyküler yazmayı sevi- perisi nereye giderse kalem de ora- Öykü yazmaya nasıl ve ne zaman yorum. Aslında ayrı dünyalar gibi ya… başladınız? görünen, birbirine hem çok uzak Pandeminin ilk yılında evde geçir- hem de fazlasıyla yakın mizah da Öykü yazmak isteyen öğrencileri- diğimiz zaman zarfında vaktimi postmodernden çizgi de benim nize tavsiyeleriniz nelerdir? boşa harcamamak, verimli kılmak için çok mu çok kıymetli. Düzenli olarak kitap okumalarını, için Tuğba Coşkuner önderliğin- günlük tutmalarını, disiplinli bir de çevrimiçi bir yazarlık eğitimine Öykülerinizde öğüt vermek amacı şekilde yazmalarını ve de mutla- katılmıştım. Yazma serüvenim işte güttüğünüz oluyor mu? ka eğitimlere katılmalarını tavsiye bu şekilde başladı. Yaklaşık iki yıl- Öykülerimde zaman zaman oku- ediyorum. dır düzenli olarak yazıyorum. Yaz- yucuya mesaj vermeyi seviyorum mak, bir tutkuya dönüştü benim ama amacım onlara öğüt vermek Bize zaman ayırdığınız ve soru- için. Pandemi döneminin koca- değil, onların yüreklerine dokun- larımıza içten cevaplar verdiğiniz man bir artısı diyebiliriz. mak, damaklarında bir tat bırak- için çok teşekkür ediyoruz. mak. Bu, benim için daha kıymetli. Bu güzel röportaj için teşekkür İlham kaynağınız nelerdir ve kim- ediyorum. Sevgilerimle… lerden ilham aldınız? Anadolu Masalları’na nasıl ve ne Günlük hayat, sıradan detaylar zaman başladınız? 5 diyebilirim. Bunların dışında et-

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi TIRIŞKA TURŞUCUSU “Normallik asfalt yol gibidir. Yürümesi rahattır, lakin tek bir Nihan ÖZEBEOĞLU çiçek bile açmaz üzerinde.” Eğitimci-Yazar N Van Gogh eriman annem mutfak raflarını gün içinde bilmem ka- çıncı kez silerken düşüp düştüğü gibi de kalkamayıp bir de sol kalça kemiğini kırınca çarşısıydı pazarıydı derken envai çeşit aksata bendeniz Muharrem’e kaldı. İki cihan saadetim Nuray’ımla evlendim evleneli Neriman annem de bizle beraber oturur. Ye dediği yenir, giy dediği giyilir Neriman annemin. Tostoparlak bacakları, dizindeki naylon çorapları ve de iki adet yirmi iki ayar burgulusuyla hem bizi hem de iki tosunum Cemil’imle Cemşit’imi gözünden sakınır. Aklıma gelmişken söyleyeyim: Cemşit’ten hemen bir yıl sonra Cemil’e hamile kaldı benim hanım. Ötesiydi berisiydi derken ben mas- raflar karşısında, çok affedersiniz, trene bakan öküz gibi kalakalınca Hızır gibi yetişti Neriman annem. O doğ- rulttu bükük belimi. Yoksa benim Kuşçular Yokuşu’n- daki ufaktan hallice kahveci dükkanından her ay sonu cebime kalanla ne ederdim maazallah! Unutmadan, yaptığı zeytinyağlılarla hamur işlerine ilaveten her ayın on beşinde büyük bir özen ve mutlulukla cebi- me indirdiğim maaşı da eklenince sevdikçe sevesim geliyor haroşa yelekli, yumuk gözlü Neriman annemi. Ondan olsa sebep, Allah’ın her günü “Muharrem evla- dım, soğanla sarımsak al gel.” demesine ses etmiyorum hiç. Etmiyordum daha doğrusu. Sonradan aydım. İlk zamanlar garipsemedim. Normaldir dedim. ‘Sarımsakla turşu kuracak soğan da zaten bilu- mum yemeğe lazım.’ dedim. Gel zaman, git zaman, Allah’ın her günü kahveyi kapatır kapatmaz bir elimde torba torba soğan öbüründe de sarımsakla bizim Sirkeci Sokağa girince eğlence oldum Spot- çu Rıza’yla Kasap Necmettin’e. Sokağın adı da Sirke- ci malum, türlü türlü lakırdılar çevirdiler arkamdan. ‘Turşucu Muharrem’e çıktı adım. ‘Tırışka Muharrem’ diyenler bile oldu. Çok sinirlendim de maaştan olu- ruz diye ses etmedim Neriman anneme. Nuray’ım da çok şaştı da sesini çıkarmadı hiç, saygısızlık olma- sın diye. Cemil’imle Cemşit’imin gömleğiyle çora- 6 bı sarımsak soğan kokunca baştan aşağı, okuldan

Cemşoitl’imnuyşuumzusratnlaadlığaılneamgdöe.re tt aramışlar benim hanımı bir gün. durup koklamasıyla lıkır lıkır şal- nasipse benim kahveci dükkanının 7 “Oğlanları gel al. Şehir hamamında gam suyu içmesi kaldı geriye. Az yanına turşucu açıyoruz Nuray’ım- iyice yıkamadan geri getirme sakın karşılaşmadık bizim hanenin ince la. Onu da duyurduk ortak sosyal ha. Öğretmenleriyle arkadaşla- uzun koridorunda benim hacet medya hesabımızdan. Ben “kocişi- rı şikayetçi. Okul burası hanım. gidermeye çıktığım gecenin kör nin biriciği…” diye başladım o da Turşu ambarına döndü sayeniz- vakitlerinde. Muharrem tuvalete, “karısının lokum kocası…” dedi de!” deyince müdür ağlaya ağlaya Neriman annesi de dili dışarda sü- cümlesinin başında. Cemşit’in yu- eve gelmiş Nuray’ım. Mutfak za- rahiye su içmeye. Tesadüfleri seven murtladığına göre tt olmuşuz sanal ten ağzına kadar soğan sarımsak bir tek aşk değildir. Kayınvalideler alemde. Anlamadım da sevindim. dolu. Neriman annemi de belinde de ihtimale dahildir, özellikle sa- Hiçbir şey olamamaktan iyidir tt soğan sarımsaktan kemerle mut- rımsak kokanları. Neyse, efendim. olmak. Hem dalgasını geçtiler o fak masasının üstünde “Misafir ol Mevzuya döneyim. Çayım soğudu kadar Rızayla Necmettin de ger- gel bana, soğan kavurayım sana. gevezelik ederken. Nuray’ım atma- çek oldu ağızlarında geveledikleri. Onu da bulamazsam sarımsak var ya kıyamadı sarımsakları. Turşu Bizim dükkânın adı “Tırışka Tur- hiç korkma.” diye pop şarkısından kurdu küp küp. Soğanları da balla şucusu” olacak. ‘Elde günde du- bozma maniyle kendi kendine oy- karıştırıp içirdi Cemil’imle Cem- yulmadık ya tutar mutlaka.’ dedi narken görünce euzü besmele çek- şit’ime güz çıkana dek. İlk önce bizim tosunlar. Kayınvalideciğimi tik benim hanımla. Kıymetlilerin konu komşuya hediye etti turşuları de başımızdan ilelebet eksik et- şahı kayınvalideciğimi doktora canım karıcığım. Sonra da bizim mesin Allah. Hasta oldu da o bile götürmeye karar verdik kavga kı- turşuların namı aldı başını gitti. hayra döndü ya. Mevla’nın işlerine yamet, aslında palas pandıras. Tak- Nuray’ımın sosyal medyasında he- hiç akıl sır ermiyor. Onu da bu ya- siydi, hemşireydi, acil servisiydi ha sap bile açtık. Adını da ‘Nuray’la şımda bu kıt aklımla bir kez daha bir de kovid testi belasıydı derken Muharrem’in Turşu Dünyası.’ koy- anladım. Dükkânın girişine de psikiyatriye sevk ettiler Neriman duk. Neriman annemin emeklisini Neriman annemin dört köşe siyah annemi. ‘Düpedüz obsesyon bu!’ kefil edip orta karar kredi çektim beyaz vesikalığını çerçevelettim, dedi deli doktoru. Çocukluğuna hemen. Oğlanların dediği gibi ta- sarımsakla soğan çuvallarının te- inmiş, oralarda bulmuş ne bulduy- kipçi satın aldık. Bizim turşucu pesine, bereket olsun diye. Şişele- sa. Saplanıp kalmış Neriman an- hesabının altındaki üç beş satırlık rin üstüne de bastırayım diyorum nem sarımsakla soğana. Saplandığı yere de havalı olsun diye “HOME- renkli fotoğrafını. Altına da “Since yerden de çıkamayınca çılgınlar MADE TURŞU” yazıp yalancıktan bilmem kaç…’ yazdıracağım. Belli gibi temizlik yapmayı adet edin- salatalık domates resmi falan koy- mi olur? Tırışka Muharrem belki miş. Vakitlerden bir vakit, travma duk. İlk önce herkese takip isteği olur Fabrikatör Muharrem. zamazingosu depreşince de olan gönderip, takipçisi arttıkça takip Nuray’ım, Cemil’im, Cemşit’im benim orta direk, çöp çekirdek ettiği eşi dostu listesinden çıkarı- toplanın buraya. Bizim sosyal aileme olmuş anlayacağınız. Kalça verdi bizim hanım. Meğerse usul medya hesabına asortik cümleler kırığına bir de obsesyon nanesi ek- böyleymiş. Serdengir’i bırak ülke- buldum. Allah’ın izniyle alacağız lenince hastane yollarını düz ettik nin dört bir yanından sipariş alma- mavi tiki: Nuray’ımla aylarca. İlaçtı, terapiy- ya başladık. Hikayesinde bayram “Misafir ol gel bana, soğan kavu- di, telkindi, telli babaya adaktı fa- fotoğrafımızı paylaşıp öpücüklü rayım sana. Onu da bulamazsam, lan derken iç güveyden hallice oldu kalp koyup bizi etiketleyene bir sarımsak var hiç korkma.” Neriman annem. Şarkısı, türküsü kavanoz turşu gönderme kampan- bitti ama parmak uçlarını durup yası bile yaptık. Önümüzdeki ay

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Resimlerle Deyimler rheDBasizaliimmıkrlalieazlırrimnlkeezbgneeönğçrgeosinnekellileğecğieşoltkeilranmddnikiiskd.i.neBizyizi?mleler ri 8

HAYAT SINAVI Fatih Kara 8/B Herkesin bildiği hayat bir sınavdır. Ama kimsenin dilinde çalışmak yoktur. Ne kadar söylense de bunu hatırlamak zordur. Zira hayat uzun bir yoldur. Herkesin sınavı zor kendince. Oysa herkes kendi hayatını zor bulur. Ne yaparsak yapalım insan aslında hep yalnızdır. Hayat yolculuğu elbet bir gün bitecek. İnsan kendi kıyametini gün gelip yaşayacak. Önemli olan geriye güzel bir ses bırakmak . 9

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi ORMAN: BİZİM NEFES YUVAMIZDIR Zeynep ÖZDEMİR 7/C 693 dır. İnsanların gıda, barınma, yakıt, yangınlar bunlara örnek verilebilir. temiz hava, su ve ilaç gibi günlük Orman yangınları birçok zarara yol Orman, belli bir yükseklikteki hayatımızda kullandığımız birçok açmaktadır, iklim değişiklikleri ve ve genişlikteki, çeşitli ağaç- alanda da kullanılmaktadır fakat kuraklık başlıca sorunlardır. Peki, lara, mantarlara, hayvanlara, günümüzde insanların bilinçsiz “Orman yangınlarının çıkmaması otsu bitkilere ve daha birçok canlı- kullanımı yüzünden birçok doğal için bizim üstümüze düşen vazife ya kucak açan ağaçlar bütünüdür. kaynaklarımız tükenmektedir ve nedir?” Sönmemiş sigara izmariti Genel olarak doğal sebeplerden bu doğanın geleceği için çok bü- ve kibriti yere atmamalıyız, or- oluşmuş bir kara ekosistemidir. yük bir sorundur. Şehrimizin ünlü manda güvenlik tedbiri almadan Verilere göre 2000 yılı itibariyle seyyahı Evliya Çelebi “Seyahatna- ateş yakmamalıyız, eğlence veya Dünya’nın toplam ormanlık alanı me”sinde bir sincabın meşe ağa- gösteri için ormanda ateşle bir 3.869 milyon hektardır. Ormanlık cından inmeden Van’dan İsken- şeyler yapmamalıyız. Kurallar ve bölgenin büyüklüğünün Dünya’nın derun’a ulaşabildiği belirtilmiş. O kanunlara uyarak ateş yakmalıyız toplam kara alanına oranı %29,6’ zamandan bu zamana insanların ve tabii ki en önemlisi herhangi bir dır. Ormanlar dünyanın akciğeri bilinçsiz kullanımı yüzünden do- yerde yangın görüyorsak hemen gibidir. Mavi gezenimizin yeşil yü- ğaya birçok zarar veriliyor. Yanlış 112’yi aramalıyız. züdür. Türkiye’nin de neredeyse kesimler, ağaçların kontrolsüz %29’u ormanlarla kaplıdır. kesilmesi gibi sebeplerle her yıl Ormanlarımızı korumak için or- orman arazileri azalıyor. Bunlarla man ağaçlarının düzenli ve planlı Peki, “Ormanların faydaları ne- birlikte ormanların yok olmasının kesimi, orman yangınlarının kont- lerdir?” İlk olarak bizim nefes al- başında orman yangınları geliyor. rolü, yeniden ağaçlandırma ve or- mamızı sağlar. Bizim yaşamsal Orman yangınları insanların çöple- manlaştırma ve tarım ve yerleşim faaliyetlerimizden olan nefes alıp rinin çöp kutularına değil de doğa- amaçları için orman alanlarının verme eylemimiz için gerekli olan ya attıkları zaman özellikle de cam tahribinin kontrol edilmesiyle ilgili oksijenin çok büyük bir kısmını or- şişelerinde güneş ışınlarının geliş önemler alınmalı ve uygulanmalı- manlar oksijen salgılayarak sağ- açısından dolayı yangınlar çıkmak- dır. Orman bizim evimizdir ve bizi lıyorlar. Havaya çeşitli nedenlerle tadır. Tabi ki de doğal sebepler de yaşamsal faaliyetlerimiz için vaz- karışmış olan karbondioksiti emip vardır. Yıldırım düşmesi, yanardağ geçilmez bir unsurdur. Bu yüzden yerine oksijen vererek dünyadaki patlaması ve yüksek sıcaklık gibi onu korumak bizim en önemli va- yaşama çok kıymetli bir hediye ve- doğal sebeplerden dolayı çıkan zifemizdir. riyor ormanlar. İkinci olarak birçok 10 canlının yuvası ve ihtiyaç karşılığı-

Resfebe Htgereummpeelalnörıhnrenınem, ğheiadnirrhf. e,RspEaimSyFıizvEienBorEek,sui“mlreylesıllirmaler”ınvtdeeam“naslihfl aeatbdıriellma” deısğiyı le Ro“kCEleu1S=lşiFmtCuEeerBlbueEilrrai,”nnkbdoeielmlynimuetnecülearvsereiatybiladmuenkişnuetinyilrimo.eren. “R123.4 .5E6 .H .b.P .ö DS gaKalBnMeyakrFoeeelnöfmiğnemllEşnleirrıdtrarluaiilBhey,inriknnsıiavibraiErddse.kiyeavruiça”kırğeylkavielaNrgybaortr.aeuru,ne.ttİsrkutıeeuNrmny.ndnaeeükukyoFşlleigüdeAreönralgiğkeiYnşirblbtieaiDiitndlrmikeamrAr,aheepvaaykLrliaaaiaylvnAmırieşlaıktlRkşaahatarnınaaIrrırlammıferğakaaırvelskkeatılranrıeezıtyabamsaçinapılemldğmanlırearidanıryry.ai.an 11

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi MATEMATİĞİN BAŞLANGICI Matematik sözcüğü, MATEMATİĞİN ÖNEMİ ilk kez MÖ 550 civa- rında Pisagor okulu Matematik, genel mantığın uygulama alanı ve insan zekasının üyeleri tarafından bu yolda işlemesi görevini görür. Ayrıca; mekanik, fizik, kullanılmıştır. Yazılı literatüre girmesi, Platon’la birlikte, astronomi bilimlerinin de temelini teşkil eder. Bunların dışında, MÖ 380 civarında olmuştur. Kelime sosyal bilimler, tıp, jeoloji, psikoloji, sosyoloji ve iş idareciliği manası “öğrenilmesi gereken şey”, yani, bilgidir. Bu tarihlerden önceki gibi alanlarda da, matematiğe geniş bir ihtiyaç duyulur ve yıllarda matematik kelimesi yerine yaygın bir şekilde kullanılır. “yer ölçümü” manasına gelen geo- metri ya da eski dillerde ona eşde- Bugünün medeniyetinde ön safı tutan, büyük endüstri ve ğer olan sözcükler kullanılıyordu. yan kuruluşları, istihkam hizmetleri hep matematiğin yardımı ile yapılmış eserlerdir. Onun için en soyut ilim olan matematik, Matematiğin nerede ve nasıl baş- ladığı hakkında da kesin bir şey ikinci elden pratik hayata da etki ediyor demektir. söylemek mümkün değildir. Daya- Denilebilir ki günlük yaşantımızın her evresinde karşı karşıya nak olarak yorum gerektiren ar- keolojik bulguları değil de yorum olduğumuz bir bilimin tarihini bilmek, matematiğin önemini gerektirmeyecek kadar açık yazılı kavramanın temeli olsa gerekir. belgeleri alırsak matematiğin MÖ 3000-2000 yılları arasında Mısır ve Mezopotamya’da başladığını söyle- yebiliriz. Herodotos’a (MÖ 485-415) göre ma- tematik Mısır’da başlamıştır. Bildi- ğiniz gibi, Mısır topraklarının %97’si tarıma elverişli değildir; Mısır’a hayat veren, Nil deltasını oluşturan %3’lük kısımdır. Bu nedenle, bu top- raklar son derece değerlidir. Oysa, her sene yaşanan Nil nehrinin ne- den olduğu taşkınlar sonucunda, toprak sahiplerinin arazilerinin hudutları belirsizleşmektedir. Top- rak sahipleri de sahip oldukları toprakla orantılı olarak vergi öde- dikleri için her taşkından sonra, devletin bu işlerle görevli “geomet- ricileri” gelip, gerekli ölçümleri ya- pıp toprak sahiplerine bir önceki yılda sahip oldukları toprak kadar toprak vermeleri gerekmektedir. Herodot geometrinin, bu ölçüm ve hesaplarının sonucu olarak oluş- 12 maya başladığını söylemektedir.

Matematik Kaşiflerini B“Evrenin hakimi sayıdır. Sayılar evreni yönetiyor.” Tanıyalım u sözlerin sahibi Samoslu Pisagor’un, İsa’dan önce 596 yıllarında doğduğu tahmin ediliyor. Yunan filozofu ve matematikçisidir. PİSAGOR Pisagor’un matematik, fizik, astronomi, felsefe ve müzikte getirmek (MÖ 596-500) istediği yenilik, buluşlar ve ışıkları hazmedemeyen bir takım siyaset ve din yobazları halkı Pisagor’a karşı ayaklandırarak okulunu ateşe vermişler, Pisagor ve öğrencileri bu okulun içinde alevler arasında MÖ 500 yıllarında ölmüşlerdir. Geometride, aksiyomlar ve postülatlar her şeyden önce gelmelidir. So- nuçlar bu aksiyom ve postülatlardan yararlanılarak elde edilmelidir dü- şüncesini ilk bulan ve ilk uygulayan matematikçi Pisagor’dur. Matematiğe aksiyomatik düşünceyi ve ispat fikrini getiren yine Pisagor’dur. Çarpma cetvelinin bulunuşu ve geometriye uygulanması, yine Pisagor tarafından yapılmıştır. Pisagor’un adını 2.600 yıldır yaşatan, onu ünlü eden meşhur teoremi şu- dur: Bir dik üçgende, dik kenarlar üzerine kurulan karelerin alanlarının toplamı, hipotenüs üzerine kurulan karenin alanına eşittir. Pisagor teore- mi, rasyonel sayılarla ölçülemeyen uzunluğun da var olduğunu gösterir. Pisagor’dan önce, geometride, şekiller arasındaki bağlılıklar gösterilmek- sizin elde edilenler, görenek ve tecrübeye dayanan bir takım kurallardı. Daha önce gelen bir yetkili ne demişse o sürüp gidiyordu. Pisagor’un ma- tematiğe ispat fikrini sokması bu yüzden çok önemlidir. DESCARTES Rene Descartes, Avrupa’nın savaşa sürüklendiği yıllarda, Fransa’nın (1596-1650) Tours kenti yakınında La Haye’de 31 Mart 1596’de doğdu. Asilzade, asker ve matematikçi olan Descartes, analitik geometrisi ile yeni bir çığır açmıştır. 13 Descartes, asil bir aileden geliyordu. Babası varlıklıydı. Rene’nin doğumun- dan birkaç gün sonra annesi öldü. Babasının küçük filozofu Descartes’in yetenekleri daha okul sıralarında ortaya çıkmıştı. Körü körüne inanılması ve bağlanılması gerekenleri temelsiz görüyor ve ispatsız hiçbir şeyi kabul etmiyordu. Bu yüzden de papazlarla tartışmaya ispat yoluyla başladı. Her şeyden şüphe ediyordu. Arkadaşlarından ayrılıp, iki yıl boyunca gizli bir eve taşındı ve matematik araştırmaları yaptı. Fakat arkadaşları burayı da bulunca, huzura ve süku- na kavuşmak için savaşa gitmeye karar verdi. Fakat burada da istediği sü- kunu bulamadı. Almanya’ya gitti. Bayram, tören ve şölenlere merak sardı. Yeniden askerliğe döndü. Avrupa’daki skolastik düşüncenin egemenliğini sürdürdüğü ve karanlık çağın sona erdiği yıllarda, Descartes’i dinsizlikle de suçlamışlardır. Onun dini fikir ve düşünceleri rasyonalistti ve oldukça sadeydi. Sağlıksız ve cılız büyüdüğü için, yıllarca ölüm korkusu içinde yaşamıştır. Uzun yıllar Hollanda’da kaldı. Optik, fizik, anatomi, embriyoloji, tıp, astrono- mi, meteoroloji ve gökkuşağı üzerindeki incelemelerini sonuçlandırmıştı. Her olaya bir hammadde gözüyle bakıyor ve ondan yeni bir şeyler çıkar- mayı düşünüyordu. Bu nedenle çok yenilikçiydi. Biraz sükuna kavuştuğunu sandığı elli yaşlarında, karşısına İsveç Kraliçe- si Christine çıktı. Bilmesi gereken her şeyi, hatta daha fazlasını öğrenmiş olan on dokuz yaşındaki Christine, Descartes’i kendisine özel öğretmen olarak tuttu. Christine’nin insafsız ve bitmek tükenmek bilmeyen çalışma- ları onu yedi bitirdi. Kış, soğuk ve Christine’nin amansız çalışmaları so- nunda hastalandı. Doktor kabul etmedi. 11 Şubat 1650’de öldü. Descartes, yeni bir geometriyi kurmuş ve modern geometrinin doğmasına olanaklar vermiştir.

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi PASCAL problemleriyle uğraşmaya başladı. rın verdiği gece kabusları onu yedi Sağlığının bozulacağından endi- bitirdi. Böyle olmasına rağmen, yine (1623-1662) şelenen babası, bir ara matematik de durmadan çalışıyordu. çalışmasına engel olduysa da onun Pascal, 19 Haziran 1623 günü bu davranışı Pascal’ı matematiğe 1648 yılında Toriçelli’nin çalışma- Fransa’da Clermont’ta doğdu. daha çok yöneltti. larını inceleyerek, onun da önüne Babası kültürlü bir adamdı. geçti. Yükseklikle basıncın değişti- Descartes ve Fermat gibi büyük Hiçbir yardım görmeden ve hiçbir ğini saptadı. matematikçilerle çağdaş olması bir geometri okumadan, çok küçük yerde kendisi için bir şanssızlıktı. yaşta bir üçgenin iç açılarının top- Pascal, kız kardeşinin de etkisi ile Bu nedenle, olasılıklar kuramının lamının 180 derece olduğunu ka- 1654 yılından sonra kendini dünya keşfini Fermat ile paylaştı. Kendisi- nıtlamıştır. Daha önce hiçbir kitabı işlerinden ve matematikten çekti, ni “Harika Çocuk” diye ünlü yapan okumadan Euclides’in birçok öner- Hıristiyanlığın o koyu tutuculuğu geometri fikrini, kendisinden daha mesini ispatlamıştı. Pascal kendi içine gömülüp gitti. az ünlü olan Desargues’dan esin- kendine bir geometrici olmuştu. lendi. Daha çok din ve felsefe konu- 1658 yılının bir gecesinde, uykusuz- larına eğildiği için matematiğe az Pascal, on altı yaşından önce, 1639 luk ve diş ağrılarından kıvranan zaman ayırdı. yılında, geometrinin en güzel teore- Pascal, kerpetenin egemen olduğu mini ispat etti. İngiliz matematikçisi bir zamanda, korkunç ağrılarını Pascal, çok erken gelişen bir ço- ünlü Sylvester, Pascal’ın bu büyük unutmak amacıyla, birçok ünlü cuktu. Fakat vücutça oldukça za- teoremine “Kedi Beşiği” adını ver- matematikçinin uğraştığı zarif sik- yıftı. Bunların tersine kafası çok miştir. loid eğrisine daldı. Sikloid üzerine o parlaktı. Çok küçük yaşta olmasına kadar daldı ki, tüm ağrı ve acılarını rağmen, gece gündüz matematik Pascal, 11 yaşına gelince sesler unuttu. Tam sekiz gün sikloid geo- hakkında bir eser vermiştir. On metrisi üzerine çalıştı. altı yaşındayken, konikler üzerine bir eser yazarak ünlü Descartes’i Yıl 1658… Kısa aralıklarla gelen hayretlere düşürmüştür. On sekiz uyuklamalar dışında, dinmek bil- yaşına gelince şimdi Paris sanayi meyen şiddetli baş ağrıları ona çok müzesinde saklanan hesap maki- eziyet ediyordu. Tam dört yıl bu ağ- nesini bulmuştur. Fizikte; havanın rılarla kıvrandı. 1662 yılının Hazi- ağırlığını, sıvıların denge halini ve ran ayında otuz dokuz yaşındayken basıncı hakkında Pascal kanunları- öldü. Yapılan otopside, ağrılarının nı bulmuştur. nedeninin ciddi bir beyin hastalı- ğından ileri geldiği saptandı. Pascal, on yedi yaşından ölümü olan otuz dokuz yaşına kadar ızdı- Pascal, Fermat ile birlikte olasılık- rapsız ve acısız gün görmedi. Yirmi lar kuramını kurmakla, yeni bir üç yaşlarında, geçici bir felç geçirdi. matematik dünyası kurmuştu. Pas- Hazımsızlık, mide ağrıları, uykusuz- cal üçgeni, binom açılımındaki kat- luk, yarı uyuklamalar ve bu ağrıla- sayıları bulmaya yarar. KARİKATÜR ZAMANI 14

FIKRA Balonla seyahat etmekte olan bir grup yolunu kaybeder ve biraz ZAMANI alçalarak aşağıdaki kişiye yaklaşırlar. İçlerinden biri aşağıya bağırır: — Heyyy!.. Şu anda nerdeyiz? Aşağıdaki şahıs onlara şöyle bir bakar ve biraz düşünüp dalgın dalgın cevap verir: — Bir balonun içinde ve oldukça alçaktasınız… Balondaki adam doğrulur ve arkadaşlarına: — Biliyor musunuz? Bu adam matematikçi, der. Bunun üzerine balondaki diğer şahıslar bunu nerden anladığını sorduklarında şöyle yanıtlar: — Birincisi, çok düşündü; ikincisi söylediği şey kesin olarak doğru… Üçüncüsü, bir işe yaramıyor… Temel coğrafya öğretmenine sorar: Bir matematikçi, bir fizikçi ve bir kimyacıyı — İstanbul’dan Ankara’ya uzaklık kaç bir ay süreliğine ayrı ayrı odalara kilometre?.. kapatmışlar. Odalarda kilitli bir buzdolabı ve — 450, diye yanıtlar öğretmeni. çeşitli araç gereç varmış. Temel bunun üzerine: Bir ay sonunda odaların kapılarını açıp — Peki Ankara’dan İstanbul’a uzaklık kaç bakmışlar. kilometre?.. diye sorduğunda öğretmen Fizikçi mekanik bir makine yaparak hiç düşünmeden: buzdolabının kapısını kırmış ve karnını — Aynı uzaklık 450, diye cevapladığında doyurmuş. Temel biraz duraklar ve itiraz eder: Kimyacı çeşitli elementleri karıştırarak bir — Öyle olmayabilir, mesela Ramazan sıvı yapıp buzdolabının kapısını eritmiş. Bayramı’ndan Kurban Bayramı’na Son olarak matematikçinin odasına iki, Kurban Bayramı’ndan Ramazan girmişler. Matematikçinin kurumuş cesedi Bayramı’na ise on ay var… duvara dayanmış bir halde yerde kanla şunlar yazılıymış: Teorem: Buzdolabını açamazsam ölürüm. İspat: Buzdolabını açtığımı varsayalım. 15

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Evcil Hayvanlar EREN KARABIYIK 5/A Çevremizde birçok hayvan vardır. Sokaklarda daha çok gördüğümüz hayvanlar kedi ve köpeklerdir. Genellikle evcil hayvan olanlar da yine onlardır. Bazı insanlar başka hayvanları da evcil hayvan edinebilirler. Kedi ve köpek dışındaki hayvanları evcil hayvan olarak edinmek bence çok da doğru değildir. Evcil hayvanlar kedi, köpek ve bazen de kuş olabilir. Bazıları evcil hayvan olarak sokak hayvanları veya cins hayvan edinebilirler. İçinde hayvan sevgisi olan her insan evcil hayvan edinmek ister çünkü evcil hayvanlar insanların dostu olur. Evcil hayvanlarla oyun oynayabilir, onlarla ilgilenebilir ve onları eğitebiliriz. Evcil hayvanlarımız bizi karşılıksız sever, hayvanlar birer sevgi pıtırcığıdır. Sevgimize her zaman sevgi ile cevap verirler. Evcil hayvan illa kedi köpek olmak zorunda değildir tabi. Bazen bir kuş bazen balıklar bazen de bir civciv olabilir ama bence bazı hayvanlar evde beslenmemelidir çünkü doğal yaşam alanları ev değildir. Bazı kedi ve köpeklerin doğal yaşam ortamı ev olabiliyor fakat bir kuşu kafese hapsetmek çok da doğru değildir. Evcil hayvanlarımızdan birçok şey öğrenebiliriz. Paylaşmayı, sevgiyi, sadakati onlardan öğrenebiliriz. Hayvanlar bizi koşulsuz severler. Evcil hayvan veya sokak hayvanı fark etmeksizin hiçbir hayvana şiddet göstermemiz gerekiyor ve şiddet gösterenlerin de karşısında durmalıyız. Sokak hayvanları için evlerimizin önüne bir kap su ve mama koyarak onlara yardımcı olabiliriz. Hayvanları sevelim ve onları koruyalım. 16

KORONA SULTAN’IN TAÇ TÖRENİ Harun BİLGİLİ Türkçe Öğretmeni Merhaba… Ben siz koklamayı bilmiyordunuz. Beni lar Beykoz sırtlarında erguvan… 17 Korona, nâmıdiğer bir ibret çiçeği niyetiyle koklar- Kirpikler mistik köprülerin tırab- Covid-19… Nadir sanız size artık bulaşmayacağım. zanı… Bu cemâl, her zerresiyle olarak söylense de bana Söz!.. İstanbul’un minyatürü… Ve tüm deniyçeohkit“aTpaeçdVilimrüessüin” den Malûmunuz aynı anda birçok be- erdemleriyle semâlarımda yükse- dende, yuvada bulunabilirim ama len bir ahlâk âbidesi… Bu kadar 2hoşlanıyorum. ben bu öykümde, geç de olsa sözü- mı? Elbette hayır… O, viran kalp- 019’un sonlarında doğdum mü dinleyen bir yuvayı anlataca- leri bayındır hâle getiren dokunak- ve ülkenize uzak diyarlar- ğım. Aslan ailesinin yuvasına mi- lı bir kalem… Hayattaki en büyük dan geldim. Şüphesiz ki safir oldum bu aralar. Bu yuva üç sorunu ise diğer hakikî sanatçılarla doğum günümü kutlaya- kişilik: Nihat Bey, eşi Semiha Ha- aynı: canlı olmak. Sanatçılar yete- bilmek bana acı verecektir. Çünkü nım ( Eşinin hitabıyla Frezya…) neklerine ölümü de eklemişlerdir. bu, beni hafife aldığınızı gösterir. ve bu evliliğin her daim turfanda Ancak o zaman anlaşılmıştır kıy- Umarım kurallara uyup doğum meyvesi olarak kalabilen oğulları metleri. Kıymetli olmak için, kıyâ- günümü görebilmeme izin ver- Emre… Bir de cennetin minyatü- metli olmak şart mı? Olsun, ben mezsiniz. Bir virüsün kaleminden rü sayılabilecek kedileri var: Du- de sanat icra etmek istiyorum, her hikâye okumanın ince ruhlu, sağ- man… Nihat Bey’in bedeninde, şeye rağmen… görülü ve gerçekçi okuyucuları ra- Emre’nin kıyafetlerinde ve dezen- hatsız etmeyeceği kanaatindeyim. fekte edilmeyen birkaç eşya üze- Davudî değildi Mısra Hoca’nın Ciddiye alındığım sürece, zarar rinde hayatımı sürdürmekteyim. sesi… Çünkü bana bulaşmamaya şöyle dursun, faydam dokunur siz Durun bir dakika… Canlı ders özen gösteriyordu her daim. Hiç insanlara. bildirim sesi bu… Derse kulak ve- kimselere benzemeyen özgün, öz- Beni şaka kaldırmaz, insanları ku- relim lütfen: gür bir esintisi vardı hançeresinin. surlarıyla sevemeyen, mükemme- Emre’nin düşünce girdabıyla ce- Ve işte yine bu esinti ile ses bayra- liyetçi bir virüs olarak tanıdınız. belleşmesine ve kafasındaki soru ğımızı dalgalandırmaya başladı: Temizlik budalası, titizlikte çığır işareti kancalarının birbirinden açmış bir ruh hastası olarak nite- ayrılmasına, canlı ders bildirim Eşin var, âşiyanın var, baharın lendirdiniz. İnce mesajlarımı id- sesi son verdi. Koyu kıvama gelmiş var, ki beklerdin; Kıyâmetler ko- rak edemediniz. “Ne olacak, tıpkı düşünceleri şimdilik seyreltildi: parmak neydi, ey bülbül, nedir atalarına çekmiş!..” dediniz. “Ağaca derdin ? çıkan keçinin dala bakan oğlağı” - Öğretmenim… Mısra Hanım… Âşiyan… Âşiyan ne demekti aca- idim ben sizlerin gözünde. Anam Bu saygıdeğer hanımefendi, benim ba? TDK’nin mobil uygulaması ne soğan, babam sarımsak iken ben hocam… İrisleri ışığın inisiyati- güne duruyordu? Emre ivedilikle gül kokamazdım size göre. Belki de fine kalmış öğretmenim… Kâh yazıp arattı: yuva… kuş yuvası… bir akşamüstü sazlıkların gölgesi ev… göle düşmüş yeşili kâh Orhan Ve- li’nin “Gün Olur” mavisi… Yanak- -Yâni benim kaybetmekten kork- tuğum şey: yuva… Babamın Co-

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi vid-19 testinin pozitif çıkmasın- Oysaki ben, onun akıllı telefonu görevi gören alt göz kapaklarını dan bu yana beynimdeki şeması üzerinde yaşamıyordum artık. çiğnemek üzereydi. Akabinde zar değişen kavram: yuva… Çünkü Semiha Hanım’ın dip bu- zor da olsa kısık monoloğunu işit- cak temizliği sonum olmuştu. tim: Mısra Hoca vurgu, tonlama, ulama Babası mukabele etmedi. Tedirgin ve duraklama yasalarına harfiyen olmuştu. Odanın kapısını açtığın- -Ne acımasız bir virüs!.. Gidenin uyarak edebiyat yolunda ilerleme- da annesini, babasının karantina yasını tutmamıza bile göz yumma- ye devam ediyordu. Güzide addet- odasının eşiğinden yemek bıra- dı. Babamın herhangi bir eşyasını tiği mısraları ise şeddeliyordu: kırken gördü. Artık el bombasını alıp koklamak yasak… Annemle fırlatıp sipere yatan bir asker eda- birbirimize sarılıp ağlamak bile O zümrüd tahta kondun, bir sıyla yapmıyordu bu işi. Nihat için, yasak… semâvî saltanat kurdun; Cihânın Nihat’a karşı özen gösteriyordu. Kurunun yanında yaşı da yakmam yurdu hep çiğnense, çiğnenmez Rahatlamıştı, odasına çekilip kitap konusunda haklıydı kendince. Bü- senin yurdun, (…) okumaya başladı. Topraklarına âli- yük resmi gördüğünde o da anla- Edebiyatçı Mısra Hanım, mısrala- cenap tohumlar serpen bir kitap… yacaktı ince mesajlarımı. Zaten ra ruh üfledikçe Emre’nin damar- Ayaklarının altında bir iskemle, bir tercih ettiği kitaplar da bu hedefi larında yüksek dozda umut dolaş- dağ olup duvarların ardındaki sır- yakınlaştırabilecek cinstendi. Ben maya başladı: lı âlemi, maverayı gösterebilen bir insanlardan, dünyanın en vazge- -Yurdumuzu düşman çizmeleri- kitap… Dimağa habis ur gibi yer- çilmez şeyini istiyordum: temiz- nin çiğnemesine nasıl izin verme- leşen taassubu çürüten, şakaklarla lik… Onların pis ya da temizimsi diysek, Korona’nın da yuvamızı bütünleşmiş at gözlüklerini söküp olmalarını değil; temiz, tertemiz çiğnemesine izin veremeyiz!.. Ha atmasına vesile olan bir kitap… olmalarını istiyordum. Tek isteğim Alparslan’ın Türklerin yuvası olan Kitaplığına bakılacak olursa, Emre bu değildi insanlardan elbette. Sab- Anadolu’nun kapısını ardına kadar birçok akranının aksine, popüler rediniz lütfen, ileride anlatacağım. açması ha babamın bu yuvanın ka- kültürün endüstriyel baskılarına Semiha Hanım’ın ne hâlde olduğu- pısını ailemize açması… değil, derin eserlere vakit ve nakit nu görmekte güçlük çekiyordum. Tüm bunlar bir yuva silsilesiydi ve harcamakta… On dakika kadar Çünkü ambulans gider gitmez şâhikadan kutsaldı. geçmişti ki duvar dillendi: tak, tak, korku ve sitemle harmanlanmış bir tak… edayla market poşetlerini yıkamak Ders biter bitmez bilgisayarı kapa- Karantinanın dokuzuncu günün- için kolları sıvamıştı. Ölüyordum, tıp su bardağı eşliğinde babasının de, duvarlar yine bir şeyler anlat- yıkadıkça ölüyordum. Sırılsıklam duvarına kulak verdi: maya çalışıyordu. Lâkin bu sefer ölüyordum. Bu sebeple Semiha -Babam, aramıza ilk kez duvarlar duvar da lisân da yabancı idi. Hıç- Hanım’dan ancak yarın haberdar ördü bugüne değin. Yıkabilecek kırık titreşimleri yayılıyordu dalga edebilirdim sizleri. Çünkü üst kat miyiz acaba? dalga. Semiha Hanım ağlıyordu. komşuları, aynı zamanda apart- İniltiler çok istikrarsızdı. Saman Emre’nin içini okkalı bir hüzün, man yöneticisi olan ve çevresinin alevi gibi, sabun köpüğü gibi ka- karşı konulmaz bir tecessüs istilâ Yusuf Başkan diye hitap ettiği bir barıp sönüyordu. Evde geçen ka- etti. Annesinin yanına gitmek üze- adam, karantina döneminde mar- rantinanın sekizinci gününde de iç re yatağında doğrulduğu sırada, ket, kasap ve manav alışverişlerini rahatlatıcı bir tablo yoktu. Duvara odanın tavanında kırmızı ve mavi yapıyordu. Onun sosyal mesafe, üç kez vurdu. Bu, onların içindeki ışıkların köşe kapmaca oynadıkla- maske ve temizliğe yüklediği ek- lisândı. “Seni çok seviyorum!” de- rını gördü. Perdeyi sıyırdı, aşağıda sik ve yanlış anlam vasıtasıyla bu mekti. Aynı şekilde karşılık verilir- ambulans vardı. Bilim-kurgu film- yuvayı her daim ziyaret edebiliyor- se “Ben de…” anlamına geliyordu. lerinden fırlamış karakterler, elle- dum. Lisanlarının birçok kelimesi daha rinde fanuslu bir sedye ile apart- vardı: İki kez vurmak, manın giriş kapısına yöneldiler. Nihat Bey soluk alışverişini artık “Filyasyon ekibi geldi…” cümle- O ekibin, babasını kutsal yuvadan tıbbî cihazlar aracılığı ile sağlaya- si ile aynı işlevi görüyordu. Dört alıp ambulansa bindirmesi ve ge- biliyordu. Diğer söyleyişle entübe kez vurmak, ilâç saati yaklaştı, ceye karışması, çizgi filmleri çağ- etmiştim onu. Bu hastane odasın- zamanında ve dozunda içmelisin, rıştıran bir ivedilikte oldu. O an- da bir sürü arkadaşım vardı. Hepsi manasına geliyordu. Daha derin dan itibaren haram listelerine bir kendilerine verilen görevi yerine meseleleri ise aynı yuvayı paylaş- yenisi daha eklenmişti: uyku… getiriyordu. Eşini ve oğlunu gör- malarına rağmen telefonla çözü- Bense Emre’yi hem fanus sedyeden mesine izin verilmiyordu elbette. yorlardı mecburen. Çünkü Nihat görebiliyordum hem de kıyafet- Bir dakika… Ayak sesleri geliyor. Bey, bana yakalandıktan sonra, lerinden duyabiliyordum. Pence- Yine titiz bir hemşirenin ellerinden telefonunu mikrop kumkuması reden bize bakıyordu. Yaşlar, bent acıyı tadacağım anlaşılan. Neyse ki başka tarafa yöneldi. 18 olarak nitelendirmeye başlamıştı.

Satırlarıma Nihat Bey’le tanışma dar savunmasız hissetmişti ken- lerle cevap vermeye gayret ediyor- hikâyemizle devam edeyim izni- dini. Yürümeyi tekrar öğrenmesi du. Çoğu zaman da yorgun argın nizle. Türkiye’de henüz maske ve için tay tay arabasına ihtiyaç duyu- olduğundan, cevaplamayı unutup sosyal mesafe bilincinin oluşmadı- labileceğini düşündü kekre bir te- bir çekyatta derin uykulara dalıve- ğı bir gün, bir düğünde rastladım bessüm ederek… Cansız vitrinler, riyordu. ona. Maskesizler durağından bir ıssız kaldırımlar, mavisini yeniden Semiha Hanım ve oğlu, üç gün damlacığa binip hemen hemen bir kazanmış bir gökyüzü… Bir ban- boyunca gerçekleri değil, seçimle- metrelik hava yolculuğuna çıktım. ka oturmak istedi fakat bulaşma rini yaşadılar. Çünkü kitap kurtla- İniş pistim ise Nihat Bey’in dudak- ihtimâlimi hesaba katıp vazgeçti. rı zamandan, zeminden ve zattan larıydı. Çünkü Nihat Bey’in mas- Tedbirleri yersiz değildi. Çünkü şikâyet etmeden kendi seçimle- kesi, o esnada çenesinin altındaydı. ben de birkaç saattir o bankın ar- rini yaşarlar. Avaz avaz sustular. Yâni bütün kapılar açıktı. Elleri va- kalığını bir birleştiren bir metalin Boğazlarını yırtarcasına sustular. sıtasıyla da en yakın kapıdan içeri üzerinde dinleniyordum. Kelimeleri tartarak, yüksek per- girdim. On gündür de bu bedende Azıcık bir yol yürümesine rağmen deden sustular. Hiçbir meraklı tip- yaşamaktayım. dizlerine kara sular inmişti. Ciğer- ten, suskunluklarını esirgemediler. Ertesi gün Yusuf Başkan’ın getirdi- leri tertemiz havaya ev sahipliği Şu güne kadar biriktirdikleri tüm ği market ürünlerinin ambalajla- yaparken gökyüzüne bakıp avuçla- mutlulukları, azap zamanlarında rına tutunup Aslan ailesini tekrar rını semaya açtı: harcadılar. Sessizliğin sözünü ke- ziyaret ettim. Hemşireler, Nihat Allah’ım yuvamı bana bağışla lüt- sip de sükûta saygısızlık etmediler. Bey’i telefonunun temiz olduğu- fen!.. Duman’ın tüylerini okşadılar. Sık- na ikna ettiler. Şu anda görüntülü Semiha Hanım hayallerinin ger- ça göğe baktılar. Kuş detaylı minik konuşuyorlar. Ben ise hem arayan çekleşmesi için değil, gerçekleri tokalarına, bulutlu blûzuna… Yal- hem de aranan tarafındaydım, hayalleşmesin diye dua etmişti bu dızlı ve yıldızlı elbiselerine… daha doğrusu tüm dünyadaydım. sefer… Bense bu aralıkta Nihat Bey ile Kulak verelim lütfen: Bense Semiha Hanım’ı işe uğurla- giriştiğim savaşı kaybetmiştim, -Nihatçığım… Ya Rabb’im şükür- yıp Emre’yi ziyaret ettim. Canım yani kazanmıştım ince mesajlarım ler olsun!.. Nihatçığım nasılsın? yanıyordu. Çünkü Semiha Hanım, yerine ulaştığı için. Nihayet o tele- Nasılsın? artık birçok şeyi bol sabunla orta- fon çaldı. Semiha Hanım ve Emre, -Anne, bana verir misin? Baba… lama yirmi saniye yıkamayı alış- bir ok gibi fırlayıp hastaneye sap- Baba… Sıhhâtin… kanlık hâline getirmişti. Canım landılar âdeta. Evvelce belirttiğim -Frezyam… İyi… Öhö… Öhö yansa da ben mutluydum. Zira gibi, ben bir taç virüsüyüm ve ar- öhö… Koçyiğidim!.. insanlar ince mesajlarımı dikkate tık taç törenim başladı. Nihat Bey, - Baba kendini yorma. almaya başlamışlardı demek ki. alkış tufanı eşliğinde hastaneden -Evimizin, yuvamızın direği… Emre, babasının tedavi gördüğü taburcu oluyordu. İnsanlar, yuva- Sensiz harap olduk. hastanede çalışan ve anne tarafın- larının kıymetini doruk seviyeden Baba güçlü ol ve iyileş artık lütfen dan akrabaları olan bir hemşireye, anlıyordu varlığımla… Saygı duy- -… ikide birde mesaj gönderip aynı so- mayarak bindiğiniz dalı kestiği- Nihat Bey, artık kapatmanız gere- ruyu yineliyordu: niz çevre, pırıl pırıldı artık, sizleri kiyor. Cihazı takmama müsaade “Ne zaman taburcu olur dersiniz?” kirletmekten menettiğim için… ediniz lütfen. Bazen de muhatabının algısını zor- Tozlanmaya mahkûm ettiğiniz ki- Evet, kapatması gerekiyordu. Çün- layacak cinsten yazıyordu: taplar, ruhlarınıza dokunma fırsatı kü hem benimle savaşıp hem de “Babamın kurduğu yuva, Sultan buldu sayemde, o alışveriş merkezi konuşmakla güç sarf etmesi, yaşa- Alparslan’ın kurduğu yuvanın sim- senin, bu kafe benim gezemediği- mını tehdit ederdi muhakkak. İki- gesidir. Büyük önem arz ettiği için niz için… Para ve makamın bana miz de ter döküyorduk. Ben alın sorup duruyorum. Anlayışınız için sökmeyeceğini de öğrettim nice teri, o ise ecel teri… teşekkür ederim. Sağlık çalışanları Kârûn’a, lidere, prense, prensese… On dördüncü günde, yuvada ka- ailesinin emeğine paha biçilemez. Ruh ve beden temizliğinin hayatî rantina süreci bitmişti. Semiha Ha- Kolaylıklar dilerim.” önemini de benden öğrendi cüm- nım, nöbetleşe yöntem ve yarı za- le âlem… Sadede gelelim. Sadet manlı olarak muhasebe bürosunda Hemşire ise dolabında muhafaza saadet verir zannımca… Dünya yeniden çalışmak üzere evden ettiği telefonuna gelen mesajları, bir insan yuvasıdır ve her insan bu çıkmıştı. Hamlaşmış bacakları, saatler sonra sucuk gibi olmuş tu- yuvanın kıymetini de adabını da bir kadavradan nakledilmişçesine lumunu çıkarırken anca okuyabi- bilmelidir. Şimdi bu tâcı ben tak- yabancı iki organ idi âdeta. Anne liyordu. Boş umutlar vermeden, mayayım da kimler taksın? rahminden ayrılmış bir bebek ka- mümkün olduğunca güzel ifade- 19

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Eğitimci Yazar Harun Bilgili Biyografisi Elif Sümeyye AKARSU 6/F Harun BİLGİLİ (d.1982, Kü- lere yönelmesini hedefledi. Tanı- Millî Eğitim Bakanlığı, Atatürk Kül- tahya) Eğitimci; makale, tım yazısı editörü Şair Ahmet Edip tür-Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve roman ve aforizma ya- Başaran’ın cümleleriyle “Harun Vakıfbank iş birliğiyle tertiplenen zarı... 2005’te Çanakkale BİLGİLİ, genç okura tam da olması ası yarışmasına katıldı. “Dilimizi arı On Sekiz Mart Üniversitesi Türkçe gereken yaşta hayati bir uyarıda Türkçe soksun e mi?” düsturlu “Arı Öğretmenliği bölümünden mezun bulunuyor. İçe ve içine eğileme- Türkçe” adlı ası çalışması ile “Fo- oldu. Aynı sene Millî Eğitim Bakan- yen insanların, kabukta kalan cılız toğraf, Karikatür ve Ası Ödülü”nü lığı kadrolarında Türkçe öğretme- soluk alışverişleri... Neyi okumak, aldı. ni olarak görev yapmaya başladı. niçin okumak? Edebiyat Kasabı, Edebî çalışmalarına, Türkçenin piri bu soruların izinde bir hayat yokla- 2019’da ise “Üvey Eleştiri” adlı afo- olarak kabul gören Prof. Dr. Zeynep masıdır. Bir hastalığın hem teşhisi rizma kitabı çıktı. Bu eserinde, edi- Korkmaz’ın tüm neşriyatını irdele- hem de tedavisidir.” törü Bilsem Eğitmeni-Yazar Şeb- dikten sonra başladı. 2014’te Prof. nem GÜRLER’in deyimiyle “Sıradan Dr. Selçuk Yahşi Ortaokulunda gö- Kitaptan bazı alıntılar: olanı ters yüz eden, tescilli ve özgün rev yapmakta iken ilk eseri “Arsız- bir söyleyiş” ile okuyucunun karşı- cadan Türkçeye” yayımlandı. Bu “Kitap, duvarların ardındaki sırlı sına çıktı. Alışılagelen dize sonu ka- eserde “özenti vergisi” kavramını âlemi, maverayı gösterebilmelidir fiye anlayışını yıktı: ortaya attı. Dilimizin yozlaşması ve icâbında. Şakaklarımla bütünleşen sömürülmesine karşı alınabilecek at gözlüklerimi söküp atabilmeme “Kıymetli olması için, özgün önlemleri sıraladı. Ayrıca vesile olmalıdır. Dimağıma habis ur Kıyâmetli olması şart mı?” “Biz, at koşturduğumuz yerleri ada- gibi yerleşmiş taassubumu çürüte- “Kalp aradıkça let ve hoşgörüyle tanıştırmak yeri- bilmelidir.” Kalpazan bulduk!” ne onlar gibi sömürseydik; Türkçe de ‘dünya dili (!)’ olurdu.” satırlarıyla 2017’de Türkiye Cumhuriyeti Cum- Bir o kadar da uyaksız aforizmalar hem müstemlekeci zihniyeti hem hurbaşkanlığı, Türk Dil Kurumu, kaleme aldı: de kendini ve dilini yetersiz gören Millî Eğitim Bakanlığı, Atatürk Kül- “Çok şiirliydim, hatırlamıyorum.” kesimi eleştirdi. tür-Dil ve Tarih Yüksek Kurumu- “İmamın abdest suyu gibi bir karak- nun ortaklaşa düzenlediği “Dilimiz tere, 2016’da, popüler kültürün edebi- Kimliğimizdir” muhtevalı makale Tavşankanı değeri biçmekten vaz- yat endüstrisinin ağında çırpınan yarışmasına katıldı. “Dil Milletin geç artık.” gençlere seslendiği “Edebiyat Ka- Tutkalıdır” adlı makalesi, 2017 Ma- sabı” adlı romanı yayımlandı. İkinci kale Seçici Kurul Özel Ödülü’ne Bir erkek çocuğu (Erdem) babası romanında, gençliğin vakit ve nakit lâyık görüldü. Ertesi yıl ödüllü ma- olan Harun BİLGİLİ, öğretmenlik ve kaybı olan popüler kültür müsved- kalesi, Türk Dil Kurumu tarafından yazarlık meşgâlelerini hâlen sür- kitaplaştırıldı. 2018’de T.C. Cum- dürmektedir. 20 delerinden kurtulup kanonik eser- hurbaşkanlığı, Türk Dil Kurumu,

Herkes Farklı Şiir yazamıyor, Matematik çözemiyor. Herkes yargılıyor Bu kalıplarda. Okka burun, kalp dudak. Keman kaş, elma yanak. Herkes yargılıyor Bu kalıplarda. Belki o güzel resim çizer, Belki onun sesi güzel. Belki güzel dans eder. Herkes farklı güzel. Herkes farklı özel. Zeynep Ecrin ATASEVER 8/B 21

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi BİR PADİŞAH Kütahya Ulucami’nin içi Bayezid Germiyan beyi Süley- man Şah’ın kızı Devlet Hatun ile İKİ ULU Türkiye’de Atatürk Kültür evlendiğinde Kütahya valisi iken CAMİ Merkezi Başkanlığınca (1381-1389) bu camiyi yaptırmaya tespit edilen kayıtlı Ulu başlamıştır. Ancak seferden sefere Hakan ÖZDEMİR Camii sayısı 118’dir. Bu- koşması ve Ankara Savaşı sonunda Sosyal Bilgiler Öğretmeni nunla birlikte bu camiler içinde en Timurleng’e esir düşmesi ve daha çok bilinenlerden biri Bursa’daki sonrada vefat etmesi sebebiyle ca- 22 Ulu Camii’dir. Bu camiyi kimin miyi bitirmek oğlu Musa Çelebi’ye yaptırdığını biliyor musunuz? Yap- nasip olmuştur. tıran Osmanlı Devleti’nin 4. padi- şahı Yıldırım Bazeyid’dir. Yıldırım (https://www.kutahya.bel.tr/tarihiyerler. Bayezid’in 1396 Niğbolu Zaferi’n- asp?islem=goster&id=13) den sonra Ulu Camii inşaatına Kaynak:https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ başlanmıştır. Caminin inşaatı bit- kutahya/gezilecekyer/ulu-cam873994 tikten sonra ilk namazı, araların- da Yıldırım Bayezid, Molla Fenari, Bu muhteşem cami birçok Osman- Emir Sultan’ın da olduğu cemaate lı padişahını ağırlamıştır. Somuncu Baba kıldırmıştır. Ulu • Kanuni Sultan Süleyman Han Camii adı size de tanıdık geldi de- ğil mi? Şehzadeler şehri Kütahya 1 Temmuz 1522’de Rodos Se- ilimizde de gösterişli mimarisiyle feri’ne giderken Kütahya’da bir Ulu Camii var. Peki, bu cami- ordusu ile birlikte üç gün kal- yi kimin yaptırdığını biliyor mu- mış ve Mimar Sinan’a bu güzel sunuz? Kütahya Ulu Camii’ini de camiiyi tamir etmesini emret- henüz bir şehzade iken yaptıran miştir. Yıldırım Bayezid’dır. • 1 Temmuz 1534’te de yine Ka- nuni Irak Seferi’ne çıktığında (https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/ dört gün burada kalmış ve gezilecekyer/bursa-ulu-cami) namazlarını bu camiide kıl- mıştır. Önce Şehzadeler şehri Kütah- • II. Selim şehzadeliğinde Kü- ya’nın Ulu Camii’nin hikâyesini tahya valisi iken (1558 – 1566) okuyalım. Kütahya’da bulunan tek babasının vefatını öğrendi- padişah camisidir. Vakfa Sultan ğinde 27 Eylül 1566’da Cuma Bayezid Yıldırım Han Camii şeri- Hutbesi’ni kendi adına oku- fi olarak kayıtlıdır. Kütahya’nın en masını hatibe emretmiş ve büyük camiidir. Şehzade Yıldırm böylece padişahlığını bu ca-

mide ilan etmiş ve cuma na- Bursa Ulucami’nin içi ve şadırvanı mazından sonra İstanbul’a ha- reket ederek tahta oturmuştur. Bursa Ulucami’de âyet sayısına tekabül eden 6666 23 • 1889 senesinde Kütahya Mu- sergilenen Kâbe’nin adet parçadan meydana gelme- tasarrıfı Veysel Paşa zamanın- sidir. Bundan daha da önemlisi da eski yapı temellere kadar örtüsü minberin mihraba bakan doğu yü- yıktırılmış ve caminin bugün- zünde güneş sisteminin yani güneş kü kubbeli ve mermer direkli cami yerine yirmi kubbeli bir cami ile gezegenlerinin, batı yüzünde ise olan yapımı başlatılmıştır. Ca- yapılmasını tavsiye etmiştir. Cami- galaksi sisteminin tasvir edilmiş mideki mermer sütun ve pla- nin yeri de Emir Sultan’a, rüyasın- olmasıdır. kalar Çavdarhisar (Aizanoi) da manevi bir işaretle gösterilmiş, Her iki camide yüzyıllardır ayakta harabelerinden getirilmiştir. ertesi gün bu işaret edilen yerde çi- durmuştur ve günümüzde de ziya- men bittiği görülerek caminin yeri retçilerine huzur vermeye devam (https://www.kutahya.bel.tr/tarihiyerler. tespit edilmiştir. Karar Padişah’a etmektedir. asp?islem=goster&id=13) bildirilmiş, Padişah da bunu uy- Türkiye’nin ihtişamlı Ulu cami- gun görerek caminin inşasını baş- lerinden ikisini yaptıran Sultan Yüzyıllarca birçok olaya tanıklık latmıştır. Cami, Niğbolu Zaferi’nde Yıldırım Bazeyid Han’ın ruhu şad eden cami hala Kütahya’nın en kıy- kazanılan ganimet mallarıyla yap- olsun. metli sembollerinden biridir. Yolu- tırılmıştır (http://www.bursa.gov. nuz Ulu Camii’ye düşerse siz de bu tr/ulucami). tarihi anların ortağı olacaksınız. Caminin ceviz ağacından kün- Yıldırım Bayezid Han’ın Bursa’da dekârî minberi bir sanat şahese- yaptırdığı diğer Ulu Camii’nin hi- ridir. Minberin ilginç özellikle- kayesine bakalım şimdi. rinden biri de Kur’ân-ı Kerîm’deki Kaynak: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ bursa/gezilecekyer/bursa-ulu-cami Bursa Ulu Camii, Orhan Gazi Parkı’nın bulunduğu geniş bir ala- na, Yıldırım Bayezid zamanında, 1396-1400 yılları arasında yapıl- mıştır. Bursa Ulucami Türkiye’deki ulucamilerin en büyüğüdür. Ulu Camii’nin ilk imamı, Mevlid’in ya- zarı Süleyman Çelebi’dir. Cami içinde Kâbe’nin örtüsü bu- lunmaktadır. Mısır Seferi’nden sonra halife olan Yavuz Sultan Selim, Kâbe’nin örtüsünü İstan- bul’dan gönderilen yeni örtü ile değiştirmiştir. Yavuz, eski örtüyü ise Bursa’ya getirtip Ulu Cami’i- ye hediye etmiş ve kendi elleri ile taşıyıp asmıştır. Cami avlusunda üç şadırvan bulunmaktadır. Cami içerisindeki şadırvanın, Osmanlı Devleti’nin ilk yıllarında Türklerin suya olan ilgilerinden kaynaklana- rak tasarlandığı tahmin edilmekte- dir. (https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/ gezilecekyer/bursa-ulu-cami) Kaynak: http://www.bursa.gov.tr/ulucami Caminin inşasına ait bir menkıbe vardır. Rivayete göre; Yıldırım Ba- yezid, Niğbolu Muharebesi’nde muzaffer olunca yirmi cami yap- tırmaya karar vermiştir. Bursa’ya geldiğinde bu fikrini damadı olan Emir Sultan’a söylemiş, O da yirmi

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Annem Gözlerimi açtığım andan Ömrüm yetene kadar Her anımı seninle yaşar . Seni gördüğüm an eteklerim zil çalar. Kimsenin mavi gözlerinde boğulmadım. Senin kahverengi gözlerinde gömülene kadar. Saç tellerin düşer üstüme Kokun hep üzerimde. Verseler bana dünyayı Değişmem seninle olan hiçbir anımı. Yaşayamam sensiz ömrümün geri kalanını, Sensiz bir hayat bana zindan annem. Nilay AKTEPE 8/B fotograf: pixabay-51953 24

B ahar Dağlarda açan çiçek , ufukta doğan güneş, Irmakta akan su , kırda dolaşan böcek, Hepsi hatırlatır seni bana. Dur derim gönlüme bahar geldi. Açınca bembeyaz papatya sorar kendine heyecanla, Yine hangi yaprağında sevecek, sevmeyecek haber verecek. Karşısında bekleyen deli gönle, O deli gönülde bağlayacak tüm umudunu o yaprağa. Uçacak yine tüm serçeler ahenkli bir neşeyle, Mest olacak gönüller o müthiş sesle, Sevinecek insanlar baharın gelişine, Uçacak hindibalar göklere. Çocuklar koşacak kırda bayırda, Annelerinin yüreği ağzında. Kelebeklerin kanatlarında her bir manzara, Güzelliklerinle geldin ey bahar. Tuğçe DUMAN 8/A Fotoğraf: Shane Aldendorff 25

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Canlılar Dünyasından İlginçlikler 1. FİRAVUN FARELERİ 2. MAVİ BALİNA Gruplar halinde yaşayan firavun fareleri hepsi aynı Boyu 33 m, kütlesi 180 ton olan yaşayan en büyük günde doğum yapar, böylelikle, gruba egemen olan canlıdır. Mavi balinanın kalbi ortalama 180 kg ağırlı- yaşlı fareler kimin kim olduğunu bilmedikleri için ğındadır. 1,2 m genişliğinde ve 1,.5 m yüksekliğindedir. ve kendi yavrularını riske atmamak için yavruları Aortları 23 cm genişliğindedir ve kalp atışları 3,2 km öldüremezler. uzaktan duyulabilir. 3. DENİZ HIYARI 4. BÖCEKKAPAN Deniz hıyarı ya da deniz patlıcanı olarak isimlendiren Dionaea muscipula familyasından, ABD’nin güneydo- hayvanların vücutları, ağızla anüsten geçen eksen ğusundaki sulak alanlarda yetişen, böcek ve örüm- istikametinde uzamış olup, sosis veya hıyara benzer. cekgiller ile beslenen bir bitki. Çok yıllık bir bitki olan Ağız ve anüs karşılıklı iki uca yerleşmiştir. En önemli sinekkapan, etçil bir bitkidir. Dikenli yapraklarını kapa- özellikleri ise vücutlarının her yanındaki yakalama tarak, yaprağın üzerinde bulunan avını sıkıştırır. Özel kollajeni adlı yapı sayesinde kendini sıvıya dönüştür- sindirici sıvı salgılayarak avını öldürür ve beş ile yirmi me becerileridir. Sıvı haldeyken küçük çatlaklardan gün arasında sindirir. Bitki yapraklarının iki ucunda geçebilir ve tekrar eski haline dönebilirler. yer alan üçgen şeklindeki üçer tüyün, fiziksel uya- rımları elektriksel uyarılara dönüştürebilme özelliği 26 olduğu ve avın yaprak üzerindeki hareketi ile bitkinin elektrik mekanizmasını kullanarak avını yakalayabil- digi saptanmıştır.

5. KANADA KURBAĞASI 6. KİVİ KUŞU Daha sık olarak ABD’nin doğusunda ve Kanada’nın Kivi kuşu, kivigiller ailesinden gelen bir kuş türüdür. güneyinde rastlanılan ve ağaçlarda yaşayan küçük Kivigiller içerisinde olan tek kuş türü olma özelliği bir kurbağa türüdür. En önemli özellikleri, kışın dona- taşımaktadır. Kivi kuşları sadece Yeni Zelanda’da rak kalbini durdurup bahar gelince yaşamına kaldığı görülmektedir. Bunun dışında herhangi bir şekilde yerden devam etmesi. bulunmaz ve sadece Yeni Zelanda’ya özgü bir kuş tü- rüdür. Uçamasalar da tüm kuşların kanatları vardır, sadece kivi kuşları kanatsız kuşlardır. 7. CAM KURBAĞASI 8. ORNİTORENK Centrolenidae familyasına bağlı bir amfibi cinsidir. Ornitorenk, doğum yapmak yerine yumurtlayan Kurbağalar arasında belki de en güzeli olan bu türün yavrusunu süt ile besleyen gagalı memeli hayvandır. en ilginç özelliği alt derisi şeffaf olduğu için kalp, ka- Memeliler arasında elektrik algılama duyusuna sahip raciğer gibi bir çok iç organının görülebilmesidir. tek canlıdır. Avlarını kısmen vücutlarının yarattığı elektriği algılayarak bulurlar. 9. DENİZ LALESİ 10. PLANKTON Deniz laleleri veya zambakları (Crinoidea), saç yıl- Plankton, suda bulunan ve hareket yeteneği akıntıya dızları veya deniz leylakları olarak da bilinir. Deniz bağımlı olan canlılara verilen genel isimdir. Balıklar laleleri bitki görünümlü olsalar da hayvan sınıfından planktonlar ile beslenirler. Planktonların mikros- canlılardır. Deniz laleleri ayaklarını yürümek için kobik olanı da vardır, gözle görünür olanı da vardır. değil solunum yapmak için kullanırlar. Planktonların bitki olanı da hayvan olanı da vardır. 27

YDaeğnmeyuir Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi GEREKLİ MALZEMELER 1. Kavanoz 2345. .. . STMDıuraaamvşilKarelöıknpküğ(güıda, parmak) boyası YKrATguagıPrryöbpıuIadekıLzmşüayIbŞzvükıbaeIezzöoışrünpyilynnıaüyayiüvokmatalrrateşuııezmsrzmıyiı.nababsdmvuuiaalllueunşetntdlyblaaitayirırrğroıaıma,arzaş.cılfzAatkaırnkötzdaplyüıarnüazsadğeğıfnaütrmıaniniskuldbeuireilsrkainluareklıpdaudblaçıoaeymdllokdaalrlanueumt-mzdıyl.aaeo-- SONUÇ Neden- sonuç ilişkisi kurarak yağmurun nasıl oluştuğuna dair yakından gözlem yapmak. Sen bir yağmur damlası olsan nereye düşmek isterdin? 28

Osmanlı Devleti’nin 4. Sultanı 1. Bayezid seri bir şekilde at kullanması, savaşlarda çok hızlı manevralar yapabilmesi dolayısıyla “Yıldırım” lakabıyla anılıyor. Yıldırım Bayezit 1389 Melih UYDAŞ Babası 1. Murad’ın 8/E 1. Kosova Savaşı’nda 1396 şehit edilmesinin ardından “Orta Çağ’ın sonuncu büyük Haçlı Seferi” olarak da anılan Niğbolu tahta geçti. Savaşı’nda, Haçlı ordusunu yenerek Anadolu Türk birliğinin önemli zafer kazandı. En büyük ideali sağlanması için çalıştı ve İstanbul’u fethetmek olan ve öncelikle birçok beyliği Osmanlı deniz yardımının kesilmesi gerektiği düşüncesiyle İstanbul Boğazı’na Anadolu Devleti’ne kattı. Hisar’ını inşa ettiren Yıldırım Bayezid, şehri 4 defa kuşatmasına rağmen bu isteğine ulaşamadı. 1402 1403 Timur Yıldırım Bayezid İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı 8 Mart’ta 49 Timur ile karşılaştığı Ankara yaşındayken hayata Savaşı’nda yenildi ve esir düştü. gözlerini yumdu. 29

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi BANDIRMA VAPURU’NDA BİR KAHRAMAN Efe Mert GÜRLEK Kemâl, yedinci sınıf öğrenci- Kemâl kafasına koymuş ve ortalık- 7/C SINIFI siymiş. Bilime çok meraklı tan el etek çekilince gizlice labora- 30 olan Kemâl, fırsat buldukça tuvara girmiş. İşte, zaman makine- çılgın mucit dayısının labo- si karşısında duruyormuş. Kemâl ratuvarına gidip orada saatlerce vakit kaybetmeden makinenin deney yaparmış. Dayısı uzun za- içine girmiş ve düğmeler üzerinde mandır ilginç bir makine üzerinde ellerini yavaşça gezdirmiş. Her şey çalışıyormuş. Dediğine göre bu hazır görünmüş gözüne. Tek yap- makine tamamlandığında zaman- ması gereken hangi yıla gideceğini da yolculuk yapabileceklermiş. belirlemekmiş. Bunu da çok dü- “Bu, müthiş bir makine olacak.” şünmesine gerek kalmamış çünkü diyormuş Kemâl. makinenin bir an daha o sabah öğretmeni Mustafa önce tamamlanması için dayısına Kemâl Paşa’dan, Bandırma Vapu- yardım ediyor, öte taraftan bu sırrı ru’ndan bahsetmiş ve Kemâl’ e herkesten saklıyormuş. de bu konuyu ödev vermiş. Kemâl kararını vermiş: 18 Mayıs 1919 ge- Aylar ayları kovalamış. Nihayet bir cesine gidecekmiş. Önünde duran gün dayısı müjdeli haberi vermiş. rakamlara basınca makine büyük Evet, zaman makinesi artık ha- bir gürültüyle çalışmaya başlamış. zırmış. Nihayet hayâlleri gerçeğe Makinenin her tarafından rengâ- dönüşebilecekmiş. Kemâl, ma- renk ışıklar çıkıyor, makine dönüp kineyi bir an evvel denemek için duruyormuş. sabırsızlansa da dayısı biraz daha sabretmesini, birkaç deneme Kemâl, daha ne olduğunu anlaya- daha yapması gerektiğini söyle- madan kendini kapkara bir gecede miş. Kemâl’in ise sabredecek hâli azgın dalgalarla boğuşan bir gemi- yokmuş. nin güvertesinde bulmuş. Yerinden

yavaşça kalkmış ve gizliden gizliye “Be… be… ben Ke… Kemâl!” diye- nın başındaki herkes mutluluktan 31 güvertede dolaşmaya başlamış. bilmiş heyecanla. Cevabı duyan ağlıyormuş. Kemâl sözlerini biti- Merdivenlerden yukarıya, kaptan Mustafa Kemâl Paşa’nın yüzüne rince Mustafa Kemâl Paşa kendi- köşkünün bulunduğu kata çıkmış bir tebessüm yerleşmiş ve “Benim sini kucaklamış ve, ve başını buğulu cama dayayıp adım da Kemâl, çocuk!” demiş. Hep içeriye bakmış. Üç beş adam, cı- birlikte gaz lambasının aydınlattığı “Bu gece hayatımın en büyük ar- lız bir gaz lambasının aydınlattığı masanın etrafında toplanmış- mağanını getirdin bana. Bizlere masanın başında toplanmış ve ha- lar yeniden. Bu sefer yanlarında umut oldun, moral oldun. Öyleyse raretli hararetli konuşuyorlarmış. Kemâl de varmış. Herkes meraklı biz vatanımızı kurtaralım, sizler Belli ki ciddi bir mesele diye geçir- gözlerle ona bakarken o gözlerini yani geleceğin mimarı olan genç- miş içinden Kemâl. Tam bu sırada Mustafa Kemâl Paşa’dan ayırma- ler de emanetimize sahip çıkın!” bir çift mavi gözle göz göze gelmiş. dan başlamış anlatmaya. Dayısı demiş. İşte, Mustafa Kemâl Paşa kendisi- ile bir zaman makinesi yaptıklarını, ne bakıyormuş. Çok heyecanlanan güzel bir ülkede yaşadıklarını, her- İmkânı olsa Mustafa Kemâl Pa- Kemâl, heyecandan ne yaptığını kesin kendisine gönülden minnet şa’nın yanından bir saniye ay- bilmez hâlde sağa sola çarparak duyduğunu, burada tutuşan ba- rılmayacaktı Kemâl ama ayrılık yere düşmüş. Gürültüyü duyan ğımsızlık ateşinin bütün memleke- vakti gelmişti. Herkesle tek tek herkes güverteye toplanmış. Tüm ti saracağını, yaşanan zorlukların vedalaşıp içinde buruk bir sevinçle bakışları üzerinde toplayan Kemâl zaferle sonuçlanacağını… Her şeyi zaman makinesine bindi ve ma- çok utanmış, artık gizlenecek hâli bir çırpıda anlatıvermiş. kineyi çalıştırdı. Eve döndüğünde de kalmamış. Bu sırada kendisine neredeyse sabah olmuştu. Kimse- uzatılan eli fark etmiş, eli tutup Karşısındaki çocuğu büyük bir ye görünmeden odasına giderek ayağa kalktığında yine o bir çift sabırla dinleyen Mustafa Kemâl ödevine şu cümlelerle başlamış: mavi gözle buluşmuş gözleri. Eli Paşa’nın mavi gözleri bulutlanmış, uzatan Mustafa Kemâl Paşa’ymış. yanaklarından aşağı süzülen göz- “18 MAYIS GECESİ BİR KAHRAMAN “Kimsin sen çocuk?” diye sormuş. yaşlarına engel olamamış. Masa- MİLLETİN KADERİNİ DEĞİŞTİRMEK ÜZERE BANDIRMA VAPURU’YLA SAMSUN’A DOĞRU YOL ALIYORDU.”

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Bülbül İle Eşek Eşek, bir gün bülbülün yoluna çıkmış ve bülbülü durdurmuş. - Yahu, kardeş, demiş. Nereye gitsem hep sen! Herkes bülbül diyor da başka bir şey demiyor. Yok, en güzel öten senmişsin, yok güle şu dünyada âşık olan tek senmişsin. Hele o güle olan aşkın, hele o… Öylesine bir aşk ki bu, diyorlar. Ne Mecnun’da vardır ne Ferhat’ta ne Kerem’de… Doğru mu? Bülbül boynunu bükmüş, derin bir iç çekmiş: - Doğru kardeş, demiş. Doğru! Eşeği bu kez daha büyük bir şaşkınlık almış mı sana. Kulaklarını eğip dudaklarını sarkıtmış: - Vallahi çok şaştım birader, demiş. Geçen de senin o güllerden birini yedim, hiçbir şeye benzetemedim. Çünkü ne tadı vardı ne tuzu. Ah, insanlar arasında bülbülü tanımadıkları yetmiyormuş gibi bir de güle olan tutkusunu bilmeyen nice nice eşekler yok mudur? Ali Ensar YETİK 32 7/F SINIFI

Ormanın Bilgi Evi Ormanda bütün hayvanların bir görevi var. Kütüphaneden sorumlu da Bilge Tavşan’dır. Kütüphaneye gelen herkese yardımcı olmaya çalışır. Ormanda yaşayan hayvan dostları, Bilge Tavşan’ın, bilgi ve tecrübelerinden yararlanırdı. Boş zamanlarında kitap okur, bilgisine bilgi eklerdi. Bilge tavşan bir sabah işe giderken, yolda komşusu Dikkulak Eşek’i gördü. Dikkulak Eşek, Bilge Tavşan’ı fark etmedi bile. Bilge Tavşan o anda eşek dostunun hiç kütüphaneye gelmediğini fark etti. Aynı zamanda Dikkulak Eşek’in bir mesleği de yoktu. Akşam iş dönüşü dostu eşeğin kapısını çaldı. Kapıyı eşek açtı: - Ooo! Bilge Tavşan, sen benim evime gelir miydin? - Merhabalar sevgili eşek. Bu sabah seni gördüm beni fark etmedin bile. Bir derdin mi var dostum, benimle paylaşmak ister misin? - Bilirsin Bilge Tavşan benim bir işim yok. Yapmayı sevdiğim bir hobim de yok. O yüzden hayat bana çok sıkıcı gelir. - Arkadaşım ben seni hiç kütüphanede görmedim. Kütüphaneye gelip araştırma yapsan hem bilgi edinirsin hem de kendine bir uğraş bulursun. - Amaan! Oradaki kitaplar mı bana bilgi verip bir şeyler öğretecek. - Neden öyle dersin güzel dostum. Kitapların her biri yeni bir dünyadır, her bir kitap yeni bilgilerle doludur. Kitapların içinde yeni hayatlara yelken açarsın. - Tamam Bilge Tavşan. Senin hatırın için gelirim. Yarın olur ve Dikkulak Eşek kütüphaneye gider. Dikkulak Eşek ,akşama kadar ilgisini çeken kitapları okur. Akşam olunca Bilge Tavşan’ın yanına gider. - Bilge Tavşan sana çok teşekkür ederim. Bana kitapların içindeki dünyayı gösterdiğin için minnettarım. Sayende kendime bir uğraş da buldum. - Ne demek, mutlu olmana çok sevindim. O gün Dikkulak Eşek ön yargılarından kurtulup kütüphaneye gitmemiş olsaydı hayatının ne kadar boş geçtiğini fark etmeyecekti. Berat CEYLAN 5/C 33

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Okulumuzda Değerler Eğitimi Faaliyetleri Hatice BOZKURT Din Kültürü ve Ahlak Bil. Öğretmeni 2021-2022 Eğitim öğretim kartı” verdiler ve en çok karta sa- mızda en güzel panoyu yapan ilk yılında siz değerli öğrenci- hip öğrencilerimiz “ayın erdemli üç sınıfımıza iftar yemeği organize lerimizin eğitimine ve ge- öğrencisi” rozetlerini takdim ettik. ettik, sizlerin okumuş olduğu cüz- lişimine katkıda bulunmak Bununla da kalmayıp yıl boyunca ler ile hatim etkinliğimizi gerçek- amacıyla değerler eğitimi kapsa- en çok rozeti toplayan ilk üç öğ- leştirdik kadir gecesinde duasını mında bir çok proje ve etkinliği rencimize bisiklet, akıllı saat ve yaptık, “Ramazan ve Kuran” konulu okulumuz genelinde uygulamaya paten ödüllerimizi vereceğiz. Diya- online bilgi yarışmasında ilk üçe geçirdik. Mevlid-i Nebi etkinliği- net’in Şubat ayında yapmış olduğu giren 7/D sınıfından Ahmet KARA- mizde, sizlere Mevlid kandilinin “Peygamberimiz’in (sav) hayatı” TAY, Mehmet BAYGIN, 7/G sınıfın- önemini anlatarak gül suyu ve lo- konulu online bilgi yarışmasına dan Raşid BAŞTÜRK isimli öğrenci- kum ikramında bulunduk. Ağızları- katılmak isteyen öğrencilerimizi lerimize hediyelerimizi verdik. nızı tatlandırdık. hazırladık ve 7/D sınıfından Ayşe KARADELİ ilimizde üçüncü oldu ve Kasım-Nisan ayları aralığında, 3 Her ay belirlenen değere göre ödül aldı. öğretmenimizin 15 öğrencimizin kendi el emeğinizle yaptığınız pa- katılımıyla “Learn a value apply nolardan birinci seçilen sınıfımıza Ramazan ayında da etkinliklerimiz it into your life (bir değer öğren hediyeler verdik. Örnek ahlaki dav- devam etti. Kıymetli öğrencileri- hayatına uygula)” Avrupa ortaklı e ranışlar gösteren öğrencilerimize mizin yaptıkları, büyük ses getiren twinning projesini gerçekleştirdik. 34 öğretmenlerimiz “erdemli öğrenci “Ramazan” konulu pano yarışma-

ÖĞRENCİLERİMİZ İÇİN Güneşe İsmini Kim Verdi? Biliyor Musunuz; Zaman zaman günlük hayatta Aklınızı kurcalayan pek çok soruyu bende sormuştum. Sonra düşündüm, kullandığımız ve neden bu ismin düşündüm ve birazcık da araştırma yaptım. Allah, yeryüzünü insanların verildiğini bilmediğimiz birçok yaşayabileceği şekilde var etmiş ve Dünya’yı yaratmıştır. Güneş’i, suyu, kelime duyarız. Güneş, Ay ,yıldız havayı, toprağı, hayvanları, denizi, ağaçları, bitkileri ve pek çok şeyi…. gökyüzü, yeryüzü, toprak, hava, İlk insan ve ilk peygamber olan Hz. Adem’i yaratan Allah, dünyadaki her su gibi…. şeyi insanların huzur içinde yaşaması için var etmiştir. Allah Hz. Adem’i Güneş’e ismini kim verdi!? yarattıktan sonra ona eşyanın isimlerini öğretmiştir. Ay’a neden Ay diyoruz! Evet yanlış okumadınız. İnsan, hayvan, gökyüzü, yeryüzü, deniz, Gü- Yıldızın adı nereden geliyor? neş…. Varlıkların ismini Hz. Adem’e Allah öğretmiştir. Toprak, hava, su gibi isimleri onlara kim verdi? Mesela biz toprağa neden su demedik de toprak dedik? Neden? Neden? Neden? Bulmaca Treni 35

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi OKUMAK Hatice TETİK 8/A Okumak, haz duymaya, zihnimizi süslemeye ve yetkimizi arttırmaya yarar. Haz duyurmak hususundaki faydası, insan bir köşeye çekilip tek başına kaldığı zaman kendini gösterir. Zihnimizi süslemesinin, konuşurken yetki- mizi arttırmasının bir iş hakkında hüküm verirken o işi başarırken faydası dokunur. Tecrübeyle yetişmiş kimseler, tek tek bazı işler yapar, onlar hakkında birer hüküm verebilirse de meseleyi her bakımdan göz önünde tutan öğütler vermek, planlar yapmak, nizam kurmak bilhassa bilgi sahibi kimselerin elinden gelir. Okumak tabiatı tamamlar. İnsanın tabiatından gelen kabiliyetleri kendiliğinden çıkan bitkilere benzer. Okumakla budanmaları lazımdır. Okumak tecrübe ile sı- nırlanmaz da başına buyruk bırakılırsa dağınık yönlere yayılmış bir bilgi verir. Tec- rübe ile yetişen kimseler, okumayı hor görürler. Basit kimseler ona hayrandırlar. Bilginler ondan faydalanırlar çünkü sağladığı faydanın ne olduğunu öğretmez. Bu insanın göre göre tahsile ihtiyaç duymadan onun ötesine varan bir kuvvetle elde ettiği bir bilgeliktir. Kitapları ne şerh etmek, ne yanlış bulmak için ne de zaten ispat edilmiş diye olduğu gibi kabullenip, konuşmalarında sana konu olsun diye okuma. Bazı kitap- lardan insan sadece zevk alır, bazılarını olduğu gibi yutar. Bazılarını geveler ve hazmeder. Bazı kitaplardan yalnız birtakım parçalar okunur, bazıları baştanbaşa ama ince- den inceye tetkik edilmeden. Bazıları ise dikkatle okunur. Bazı kitaplar da var- dır insan onları vekil vasıtasıyla yani başkalarının onlardan çıkardıkları parçaları okur. Bu ancak kitabın değeri ve konunun önemi az olduğu zaman yapılır. Çünkü böyle başkasının süzgecinden geçmiş kitapları imbikten süzülmüş su gibi yavan 36 olur.

İzlanda’nın buzulları, Mısır’ın çöl kervanları, Avustralya’nın ornitorenkleri, Madagaskar’ın baobab ağaçları, Meksikalı- lıarın garip bayramlarını ve daha nicelerini bu küçücük sayfaya sığdırmak isterdik ama dünyanın binbir harikası ve il- ginçliği arasından sizler için benliğini yüzyıllardır korumayı başarmış, sokaklarında halen geleneksel kıyafetlerle gezilen, yüzlerce yıldır “Kartal Festivali”nin yapılmaya devam edildiği Moğolistan’ı seçtik. Yolculuğa hazır mısınız? MOĞOLİSTAN Ceyda ESENSOY - Sosyal Bilgiler Öğretmeni Fotoğraf: Julia Volk Türklerin ana yurdu olarak en eski yazılı kaynaklarındandır. Çölü’nün efsanevi canavarı Moğol bildiğimiz 0rta Asya’da Bilge Kağan ve Kültigin Yazıtla- Ölüm Solucanı’nın da burada ya- denize kıyısı olmayan, rı’nın orijinalleri yazıtların yanına şadığına inanılmaktadır. Gobi adı dünyanın en büyük im- yapılan Orhun Müzesi’nin içeri- Moğolcada “çok büyük ve kuru” paratorluklarından birini kurmuş sinde sergileniyor. Müzede aynı anlamına gelen bir sözcükten türe- olan Cengiz Han’ın kadim vatanı zamanda taşların üzerine dikildiği tilmiştir. Bu çölde çok sayıda dino- Moğolistan… Son zamanlarda tek- orijinal kaplumbağa heykelleri, bu zor fosillerine rastlanmıştır. nolojinin gelişmesiyle şehirleşme çevreden çıkan Türklerle ilgili de- hızı artsa da kendi özünü oluştu- ğerli eserler ve fotoğraflar sergile- Moğolistan’ın kuzeyinde yaşayan ran göçebe yaşamı korumaya ça- niyor. Yazıtların orijinal yerlerinin ve varlıklarını hala devam ettiren lışmıştır. Moğolistan’ın başkenti yerine de yazıtların birebir boyu- Dukhalar Tuva (güney Sibirya) Ulanbatur’da şehir merkezinin tundaki kopyaları dikilmiş. dan gelmiş göçer bir Türk halkıdır. hemen dışında kırsal hayat başla- Nüfusunun %30u göçebe veya yarı Bu halkın temel geçimleri avcılık makta. Kırsalda yaşayanların çoğu göçebedir. At, Moğol kültürünün ve ren geyiği yetiştiriciliğine daya- geleneksel kıl çadırlarda yaşamak- ayrılmaz bir parçasıdır. Ülke; dağ- lıdır. Moğolistan’da rengeyiği ye- ta. Uçsuz bucaksız bozkırlarda lar, ormanlar, bozkırlar ve çöller- tiştiren tek halk Dukhalardır. Ren at koşturan insanları, kıl çadırın den oluşmaktadır. Dünyanın en geyikleri zorda kalınmadıkça kesi- önünde yemek yapan kadınları, büyük çöllerinden olan Gobi Gölü lip yenilmez. Binek hayvanı olarak taygada otlayan yaban geyiklerini burada bulunmaktadır. Gobi Çölü kullanılırlar. Sütünden faydalanıl- hayal etmek zor değil. yaz mevsiminde 50°C yi bulurken dığını da unutmamak lazım. Bu Ulanbatur’a 400 kilometre uzaklık- kış mevsiminde -40°C ye düş- küçük topluluk 500 kişiden oluş- taki Karakum bölgesindeki Orhun mektedir. Bu zor iklim şartlarına maktadır. Eğer Dukhaların yaşamı Nehri vadisindeki Bilge Kağan, uyum sağlayabilmiş hayvanlar ya- ilginizi çektiyse size daha ayrıntılı Vezir Tonyukuk ve Kültigin adına ban atları, develer, ayılar, kurtlar bilgi alabileceğiniz bir de kitap tav- dikilen Orhun Abideleri Türklerin ve kar kaplanlarıdır. Ayrıca Gobi siyesi bırakalım: Ren Geyiği Türk- leri Dukhalar. 37

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Okulumuzda eTwinning Projeleri eTwinning ,Avrupa’daki okullar için oluşturulmuş topluluktur. İletişim kurmak,iş birliği yapmak, projeler geliş- etirmek, paylaşmak, kısacası Avrupa’daki en heyecan verici öğrenme topluluğudur. Bu portala kayıtlı 1.056.000 öğretmen, 233.000 okul yer almaktadır. Twinning, Bilgi ve İletişim etkileşimde bulunurlar, araştırma daha etkin katılma. Okulumuzda da Teknolojileri (BİT) kullanı- yaparlar, karar alırlar, birbirlerine etwining projeleri öğrencilerimizin mıyla okullar için destek, saygı duyarlar ve 21. yüzyıl beceri- bilişsel, sosyal ve İngilizce bece- araç ve hizmetler sağla- lerini öğrenirler. eTwinning proje- rilerini geliştirmek adına düzenli yarak Avrupa’daki okullar leri, ekibin her bir üyesinin katkıla- olarak yapılmaktadır. Projelerimiz arası iş birliğini teşvik eder. Ayrıca; rını içerir. eTwinning, eğitimciler için sürek- Avrupa ortaklı projeler olup çalış- li çevrim içi mesleki gelişim için eTwinning’in Öğrenciler maların tamamı İngilizce olarak yürütülmektedir. Projelerimizdeki ücretsiz fırsatlar da sunmaktadır. İçin Faydaları çevrim içi toplantılar ve eğitimler- eTwinning portalı, eTwinning dün- yasına giriş noktasıdır. 30 dilde eTwinning öğrenciler içinde yeni le kullanılan dil İngilizce olduğu kullanıma sunulmuş olan eTwin- öğrenme fırsatları sunmaktadır. için öğrencilerimizin Speaking ve ning.net’te; eTwinning ülkelerinden eTwinning projesi yapan bir çok Listening becerileri olumlu yönde haberler, mesleki gelişim fırsatları, öğretmenin görüşlerinden yola gelişmektedir. Çalışmalarda yazı tanımayla ilgili bilgiler ve ayrıca ba- çıkarak eTwinning’in öğrencilere dili olarak da İngilizce kullanıldığı şarılı projelerden örnekler sunul- sağladığı faydalar şu şekilde özet- için yazma ve okuma becerilerine maktadır. lenebilir: de katkıları olumlu yöndedir. Proje- - Derse daha fazla motive olma, lerimizde dijitalleşmede ön planda- İş birliği - Başka okullardan veya ülkelerden dır. Web 2.0. araçların kullanımıyla akranları ile iletişim kurarak, farklı öğrencilerimiz elektronik ortam- eTwinning’in en önemli unsurla- rından biri öğretmenler, öğren- kültürleri tanıma, da poster, logo, afiş, video, intro, e ciler, okullar, ebeveynler ve yerel - Yabancı dilde iletişim kurabilme, book, sanal sergi tasarlayarak diji- yetkililer arasındaki iş birliğidir. - Web teknolojilerinin eğitim ama- tal becerilerini de geliştirmekteler. eTwinning’de, öğretmenler birlikte cıyla da kullanabileceğini fark eTwining projeleri hem öğretmen çalışır ve öğrencileri için aktivite- etme, hem de öğrencilerimiz için keyifli ler düzenlenler. Aktif rolleri vardır, - Projede yer aldığı için derslere bir yolculuk. Okulumuz İngilizce Öğretmeni Vildan GEDİK ve Remziye KARA‘nın yürütmüş olduğu yabancı ortaklı A Listening Mind ve 38 Hatice BOZKURT, Merve ÖZDEMİR, Remziye KARA’nın Learn a Value projelerimizden örnek çalışmalar.

Okulumuz öğretmenlerinden Emel ÇELİK ve Şeyda AYDEMİR öğretmenlerimizin Journey to the Other end of the World projesinden çalışmalar: Okulumuz Türkçe Öğretmeni Kübra ARAS’ın Seize the Moment adlı projesinden çalışmalar: Görsel Sanatlar Öğretmeni Emel ÇELİK’in Art 39 as Children’s Right adlı projesinden çalışmalar

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Zamana Yolculuk Zeynur UZUN Suna Öğretmen: Sosyal Bilgiler Öğretmeni “Çocuklar araştırma ödeviniz Mezapotamya Uygarlıkları’ndan Sümer, Babil ve Asurlar. Güzelce araştırıp geliyoruz.” dedi. Dersin bitmesiyle eve 40 dağıldı çocuklar. Kenan söylene söylene tuttu evin yolunu. Ne gerek vardı ki asırlar önce yaşamış insanların hayatlarını araştırmak ne kazandırırdı ki! Gereksiz şeyler bunlar. Söylene söylene girdi evin bahçesinden. Öyle sinirli ve dalgındı ki dedesinin seslenişini duymadı bile. Kapıda anahtarı- nı çıkarırken arkasında beliriverdi dedesi. “Hayırdır evlat, ne bu öfke?” dedi. Kenan: “Ya dede, sosyal bilgiler öğ- retmeni gereksiz bir ödev verdi. Neymiş uygarlıkları araştıracakmışız. Neye yarayacaksa?” dedi. Dedesi gülümseyerek : “Doğru evlat, gerçekten gereksizmiş (!) Hadi boş ver bunları, akşam yemeğinden sonra, zaman yolculuğuna çıkmaya ne dersin?” diye sordu. Kenan “Tabii ki dede, be- nim bisikletimle mi yoksa scootırımla mı gidelim? Yok yani arabayla gi- delim, diyeceğim ama babam vermez arabasını. Taksi de buradan oraya çok yazar. Ya Allah aşkına dede, bakkala mı gidiyoruz?” Dedesi “Peki, ya gerçekten gidebilsek gelir miydin?” deyince, Kenan “Yok dedeciğim, ben almayayım. Ben tarihe kitap sayfalarında tahammül edemiyorum, gidip bir de o asırda zaman kaybetmeye gerek yok.” deyip eve girdi. Odasına giderken kendi kendine dedesine söylenmeye başladı. Kenan’ın kendi kendine söylendiğini gören annesi “Hayırdır kuzum, ca- nını sıkan bir şey mi oldu?” diye sordu. Kenan “Evet annecim, oldu ama bir değil iki şey: Önce Suna Öğretmen’in gereksiz ödevi, sonra dedemin zamana yolculuk teklifi.” “Zamana yolculuk teklifi mi, nasıl yani?” dedi annesi. Kenan sinirli bir ses tonuyla “Anne, ciddi ciddi soruyor musun ya! Haaa bu arada biz yemeğe kalamayabiliriz, Malum asırlar öncesine gideceğiz. Vakitlice gidip gelelim (!)” deyip bütün sinirini de alıp odasına çekildi. Biran önce şu gereksiz ödevi yapmalıydı. Tabletini aldı eline. Ara- ma motoruna hiç merak etmediği, asla merak etmeyeceği, hatta nefret etmeye devam edeceği ödevini yazdı. Daha sayfa açılır açılmaz afakanlar basmıştı. “Ya arkadaş, şimdi iki el oyun atmak varken yazık değil mi bu harcanan zamana?” diye yakınmaları devam ettiği sırada annesinin o ipek gibi sesi kurtuluş sireni gibi yetişti “Yemek hazır, hadi sofraya!” “Annemin sesi bu kadar güzel miydi ya! Eğer öyleyse oyun oynadığım zamanlarda “Hadiii! Bırak şu tabletini de gerçek hayata dön.” sesi neden kulağımı tır- malıyordu? Amaaan, neyse ne canım. Şimdi açlıktan çığlık atan karnımın imdat çığlıklarına, güzel yemeklerle karşılık verme zamanı.” Ailece ak- şam yemeği yendi. Dedesi Kenan’a “Hadi Şuayip amcana gidelim. O sana ödevinle ilgili bolca bilgi verir.” deyince Kenan “Hangi Şuayip amcama? Cumhuriyet kaç yılında ilan edilmişti, diye sorduğumda Taş Devri’n-

den başlayıp Kurtuluş Savaşı’ndan Kenan yüreği ağzında bir şekilde dedesini harekete geçirdi. Kenan’ın çıkan Şuayip amcam mı? Yok de- odaya girdi. Odaya girdiğinde gör- yanına yaklaşıp “Hadi Küçük Kâ- deciğim, ben almayayım. Malum düklerine inanamadı. Burası nor- şifim, yeni yerler keşfetme zama- insan bünyesi bu kadar da zulmü mal sıradan bir odaydı. “Ne yani, nı!” diyerek kolundan tuttu ve gizli kaldırmaz.” dedi. Ama dedesi çok bunca atraksiyonu boşuna mı yaşa- odadan aşağı icat odasına indirdi. ısrar etti. Kenan dedesini çok se- dım?” diye düşündü. Kenan’a göre Karanlık mekân dedesinin ışıkları verdi onu üzmek isteyeceği son şey bu odadan uzaylılar bile çıkabilirdi yakmasıyla aydınlanmıştı. Burası bile değildi. “Tamam, hadi gide- ya da dünyayı birbirine düşürebile- resmen uzay üstü gibiydi. Ya tam lim.” dedi. Dedesiyle birlikte kapı- cek uluslararası bir anlaşma. Ama şu karşısında duran araç. Kenan dan çıktılar. Kenan bahçe kapısına çıka çıka iki kanepe çıkmıştı. Peki, gördüklerine inanamadı. Ne ara yönelirken dedesi “Dur evlat, bu ama dedesi yıllardır bu odaya ne- dedesi kendini bu kadar geliştir- taraftan.” diyerek kendi evini gös- den kimseyi almamıştı? Kenan mişti, peki şimdiye kadar neden terdi. Kenan “Dede, Şuayip amcaya aklından geçenlerle uğraşırken bunlardan hiç bahsetmemişti? gitmiyor muyduk?” diye şaşkın bir bir taraftan şaşkın ve boş gözlerle Asıl önemlisi başka dedeler sahil- ifade ile sordu. Dedesi “Sabırlı ol dedesini izliyordu. Dedesi tam bir de martılara simit atarken ya da evlat. Bu gecenin küçük kaşifi sen diplomat edasıyla işlemeli, gümüş bir bankta ihtiyar dostuyla sohbet olacaksın.” diyerek gecenin gize- rengi bir kalem çıkardı cebinden. edip güvercinlere yem atarken be- mine gizem katıyordu. Dedesi ce- Bunu gören Kenan “Hayırdır dede, nim dedem zaman makinesi ya- binden çıkardığı anahtarla evinin bu odada gördüğüm kanepe ve ha- pıyordu. Kaç insanın böyle dedesi kapısını açtı. Kenan’ı yasak odanın lıdan kimseye bahsetmemem için olabilirdi ki? Kenan anladı ki asıl önüne getirdi. Ellerini Kenan’ın yemin ettirip sözleşme mi imzala- eğlence şimdi başlıyordu. Dedesi- omzuna yerleştirip “Bak evlat, bu tacaksın?” dedi. Dedesi hiç ılgıtını nin büyük icadının yanına gitti. akşam hayatının en büyük ilkini bozmadan elindeki kalemi, duvar- “Dede, sen zaman yolculuğu fik- yaşayacaksın. Şimdi, seninle yasak da asılı resmin içinde yer alan ka- rinde ciddi miydin?” diye gelen odaya gireceğiz. Senden ricam ses- lem resminin üzerine yerleştirdi. şaşkınca soru dedesinin “Evet, hem siz ol ve hiçbir şeye dokunma.” Artık ne kadar etkileyici bir yer- de hiç olmadığım kadar!” cevabıy- Nasıl yani! Yasak odaya mı girecek- leştirmeyse bu hareketi duvar gibi la binlerce soruyu beraberinde ge- lerdi? Yıllardır bırakın kendisinin, görünen kapının açılmasını sağla- tirdi. “Dede, bu araç saatte kaç km annesinin bile girmesine izin veril- dı. Tam karşısında asansör boşluğu hız yapıyor? Kaç kişilik? Neden bu meyen bu gizemli odaya… (Yasak kadar bir alan çıktı ortaya. Kenan kadar çok düğme var? Dede, sen oda, dedesinden başka kimsenin hayretler içerisinde “Nasıl yaaa!” hiç yolculuk yaptın bununla?” İlk giremediği bir odaydı. Bu yüzden demekten kendini alamadı. Dede- defa zaman makinesine binecek bu ismi almıştı.) Kenan ne düşü- si sakin ama acele eden bir tonda olan Kenan heyecandan ölecekti neceğini bilemedi. Hep bu odayı “Hadi!” diyerek yeni açılan odayı neredeyse. Dedesi “Sakin ol evlat, merak ederdi. Dedesine ne zaman gösterdi. Ama Kenan olduğu yere sana burayla ilgili bilgi vereceğim. yasak odayla ilgili bir şeyler sorsa çakılıp kalmıştı sanki. Kulağından Küçüklüğümden beri tarihe karşı benim hayallerimin, hatıraları- giren “Hadi”komutu beyne var- çok büyük bir ilgim vardı. Çokta mın odası diye geçiştirirdi. Kenan mak istiyor. Ama onu mekânında kitap okudum bu konuda. Sonra odada ne olduğunu o kadar merak bulamıyordu. Beyni an itibariyle fark ettim ki okuduklarım yetmi- ediyordu ki şu an kalbi yerinden istifa mektubunu vermiş, artık ça- yor. Ben onları yaşamak istiyorum. çıkacaktı. Yasak oda kapılarını açtı. lışmayacaktı. Kenan’ın tepkisizliği Bir gün aklıma o yıllara dönebilme41

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi fikri takıldı. Çok çalıştım, yılmadan uğraştım ve başardım. Ben beş dev- lete gidiş yaptım. Bugünkü gidişimiz senle olacak. Bu kaskı takmalısın. Bir de bu kapsülü yutmalısın. Bu bizim yolculuk sırasındaki ani değişime uyum sağlamamız için gerekli olan vitamin. Söyle bakalım evlat, bu ge- cenin kâşifi olmaya hazır mısın?” Kenan hem bu çılgın fikirden korkuyor hem de gitmeye can atıyordu. Kesinlikle bu yolculuğa çıkmalıydı. “Evet dede, çıkalım bu yolculuğa ama nereye gideceğiz?” deyince dedesi “Hadi o zaman, hazırlıklar tamam.” dedi. Zaman makinesine oturdular. Yeşil düğmeye bastı dedesi. Zaman makinesine binmeleriyle inmeleri bir ol- muştu. Bu sürede anca bir adım ileri gitmiş olabilirlerdi ama gerçekte binlerce yıl öncesine gitmişlerdi. Dedesi: “Tak bu cihazı, bu cihaz senin buradaki insanları anlamanı sağlayacak. Onlar bizi göremeyecek, duya- mayacak. Ama unutma acele etmeliyiz. Sabah olmadan eve geri dönmüş olmamız lazım.” dedi. Kenan ve dedesi, araçtan indiklerinde yüzlerine çarpan sıcak havayı hissettiler. “Anlaşılan bunaltıcı bir gezi olacaktı bu. Çöle benzer bu yer de olmaktansa yatağımda tabletime gömülsem daha mı iyi olurdu, hem yeni kutular açardım, altınlar kazanırdı.” diye düşünen Kenan karşısın- da gördüğü piramite benzer, devasa yapıyla irkildi. “Aman Allah’ım! Bu da ne böyle? Burası neresi?” demekten kendini alamadı. Dedesi tüm sakinliği ile “Sabırlı ol, birazdan öğreneceksin.” dedi. Bu devasa yapıya doğru ilerlediler. İlerledikçe insan yığınını da fark etmeye başladılar. Kenan’ın şaşkınlığı, merakı giderek büyüyordu. Yaklaştıkça kalabalıktan gelen uğultular berraklaşmaya ve anlamlı kelimelere dönmeye başladı. Piramidin yanında, kalabalığın arasındalardı artık. Güneşten teni iyice kararmış adam “Sıradaki!” diye bağırdı. “Ne sırasıydı acaba bu ?” sorusu beyninde dolaşırken, omzuna yüklediği kocaman çuvala benzer bir yükle başka bir adam belirdi. Kaç tane Çuval getirdiğini söyleyince “Sıradaki!” diye bağıran adam elinde tuttuğu dikdörtgen taşa benzer tabakaya diğer elindeki sivri bir cisimle saçma sapan bir şeyler çizdi. Anlamsız görünen bunca şey, parçalar birleştirildiğinde saniyeler içinde anlam bulmuştu. Kenan’ın beyninde şimşekler çaktı. “Aman Allah’ım, bu yapı bir Ziggurat, bu Sümer Devleti.” dedi. Dedesine dönerek, “Bak dede, bu bir Ziggurat ve biz Sümer Devleti’ndeyiz.” deyince, dedesi bastı kahkahayı “Ya evlat, iyi ki söyledin. Ben de bu yapıyı vazo, burayı da Kütahya Meydanı sanıyor- dum.” deyiverdi. Kenan bir an çok utandı. Dedesi “Hadi bakalım küçük kaşif, daha keşfedecek çok şey var.” “Hadi o zaman, bir an önce her şeyi görelim, çok merak ediyorum, daha neler var.” Adamın yanına gelen Ke- nan kil tableti incelemeye başladı. İnanılır gibi değildi. Şu an tarihin ilk yazısını seyrediyordu. İnsanoğlu ne ilginç bir varlık diye düşündü. Çare- sizlikten doğan icatları kendi yüzyılına gelene kadar birçok şeyin kayıt altına alınmasını sağladı. Eminim ki Sümerler çivi yazısını icat ederek nasıl büyük bir iş başardıklarının farkında bile olmayacaklardı, diye dü- şünürken omzuna değen elle irkildi. “Hadi oğul, zaman kısıtlı, keşif uzun acele etmeliyiz. Ziggurat’ın içine girdiler. Sıcaklıktan sonra burası derin dondurucu etkisi yaptı Kenan’da. Burası buzhane olmalı. Bir an saçmala- dığını fark edip kendi kendine düşüncelerine güldü. ”Yahu adamlar buz- dolabını bilmiyor, ben buzhaneden bahsediyorum.” “Ziggurat’ın depo kısmı güneş görmediği için soğuk oluyor ve ürünler burada saklanıyor.” dedi dedesi. Depoyu dolaştıktan sonra üst kata doğru yöneldiler. Kenan merak ediyordu: Acaba üst katlarda neler vardı? Şu an taştan oturma alanlarının olduğu odaların önündeydiler. İçerisi sı- nıf izlenimi veriyordu. Birisi bitki isimleri sayıyor oturan çocuk ve genç- ler tekrar ediyordu. Oturanların önünde nemli olduğu belli olan tabletler vardı. Tabii ki bizim yüzyılımızdaki tabletler değil, bunlar kil tabletler. Bu 42

dönemin defterleri bunlar. Bir an Kenan “Ya bizim de defter, kitabımız bu kil tabletler olsaydı, aman Allah’ım! Onca dersin tablet defterini, tablet soru bankasını nasıl taşırlardı. Şu an kağıdı icat edenlere dua etmekten kendini alamadı. Gerçekten hangi uygarlıktı kâğıdı icat eden? Keşke bi- lebilseydim. Sosyal bilgiler dersinden bu kadar nefret etmesem tarihle ilgili çok şey öğrenebilirdim. Artık birçok şey değişmişti düşüncelerin- de. Dedesi bu katın eğitim için ayrıldığını anlattı. Artık bir en üst kata çıktılar. Bu kat diğer gördüğü katlardan daha ilginçti gökyüzüne dönük boruya benzer aletler, üzerine değişik şekiller çizilmiş kil tabletler. Hay- retler içinde boş mekanı seyretti. Anlam veremediği bu yeri merakla sor- du: “Peki ama burası neresi dede?” Dedesi bu katın rasathane olduğunu, gökyüzü ile ilgili çalışmaların burada yapıldığını anlattı. Şu an neden boş kimse yok? Çalışmalar hava kararınca başlayacak. O esnada birkaç ada- mın geldiğini fark ettiler. Adamlardan biri “Ben ayarlamaları yapayım.” derken, diğeri kil tableti eline alıp “Bu gece büyük gün, artık sona vara- cağız.” dedi. Dedesi Kenan’a dönüp “Acele edelim, akşam buraya tekrar dönmemiz lazım buluşa yetişmemiz lazım.” dedi. Hızlı adımlarla aşağıya indiler. Dışarıya çıktıklarında kalabalık arasında bir hareketlilik gördü- ler. Adamın biri bağırıyordu “Buldum, buldum!” diye. Kenan meraktan çatladı “Acaba ne buldu?” Koşar adım yaklaştı gruba, taş yuvarlanıyor, insanlar sevinç çığlıkları atıyordu. Kenan tutamadı çenesini ve “Ah ga- riplerim benim, taş yuvarlandı diye seviniyorlar! Yahu siz bir de benim topun yuvarlanışını görün.” deyip bastı kahkahayı. Tabii ki dedesi durur mu hiç: “Kenan biliyor musun, şu an senin bisikletinin tekerleğini icat etmekle uğraşıyorlar.” deyince Kenan resmen taş kesildi. Şu an tekerleğin icadına tanıklık ediyordu. Yuvarlanıp giden şey taş değil mesafelerdi sanki. Demek ki bakmakla görmek farklı şeydi. Kendi yüzyılında uzakları yakın eden en önemli araçtı taşıtlar. Bugün o araçların tekerleği en ilkel haliyle can buluyordu. İlerden giyinişi farklı olan bir adamı fark ettiler. İşte dedi dedesi “Bu bir patesi, yani rahip kral. Biliyor musun, Sümerler çok tanrılı dine inanırlar. Hadi şimdi başka bir yere gidiyoruz. Bakalım burayı bilecek misin?” Zaman makinesi yeniden bilinmezliğe doğru harekete geçti. İstedikleri yere gelmişlerdi ve araçtan indiler. Burası da Sümerlerin şehri gibi bitki yoksunu görünüyordu. Yürümeye başlayan dede ve torun toprak süren insanları, dışarda dolaşıp asayişi kontrol eden askerleri gördüler. Kenan meraklı bir tavırla “Dede burası neresi?” diye sordu. “Küçük kâşifim, burası Babillerin başkenti Babil.” Kenan’a çok ilginç gel- di bu durum. Ülkenin adının ve başkentinin aynı ismi taşıyor olması. İleride bir topluluk belirdi. Dört adam omuzlarında suratsız bir adam taşıyorlardı. Grup ve omuzlardaki suratsız adam yanlarından geçerken Kenan “Bu suratsız adam da kim, mahkeme duvarı gibi suratı” diye sesli düşünmeye başladı. O esnada grup birden durdu. Kenan söylediklerinin duyulduğunu sanıp korkudan ölecekti. Kendi kendine “Sana ne adamın suratından. Yandın oğlum sen! Şimdi senin bebek suratını sürülmüş tar- laya çevirsin de aklın başına gelsin.” diye bir taraftan söyleniyor bir taraf- tan geriye doğru sıvışmaya çalışıyordu. O kadar korkmuştu ki dedesinin onu durdurmak için ensesinden tutmasıyla korku içinde “Nur yüzlü ağa- beyim, yakışıklı ağabeyim, ben öyle demek istemedim.” diye yalvarması bir oldu. Dedesi Sakin ol evlat, onlar seni duymuyor, görmüyor. Gerçi iyi ki duymuyorlar çünkü şu an karşındaki suratsız adam Babil Kralı Ham- murabi!” dedi. Kenan şaşkın bir ifadeyle “Ne Hamur abi mi! Ne saçma bir isim!” deyince dedesi kahkahayı bastı. “Yok evlat, Hamur abi değil, Hammurabi. Biliyor musun daha önceki yolculuklar hiç bu kadar keyif alıp eğlenmemiştim. Bundan sonra seni asistanım yapacağım. Her yolcu-43

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi luğa birlikte çıkalım.” “Dede ya…” Dedesi de bastı kahkahayı. Birlikte olamamış, ticaretle uğraşmışlar. dedi Kenan. Dedesi devam etti an- seyredip gülme krizine girdikleri Hatta Kayseri Kültepe’de ticaret latmaya. Hammurabi’nin çok sert bu filmi hatırlamak ikisine de keyif yapmışlar. Buradaki pazar yeri- yazılı kanunları var: Kısasa kısas, vermişti. Dedesi bu yapı ile ilgili ne “Karum” denir. Biliyor musun, göze göz, dişe diş kanunlarının bilgi vermeye başladı. “Bak, kralın Anadolu’ya çivi yazısını da Asur- özünü oluşturur. Bu ne demek diye biri yeşili bol memleketten gelin lulur getiriyor ve böylece Anadolu sordu Kenan. Dedesi açıkladı: alır ama yeşiller içinden gelen ge- da tarihi çağlar başlıyor.” Kenan, “Bir insan bir insanın sebepsiz yere lin, bu yeşili kıt memlekette çok zaman nasıl geçiyordu bilemedi. kolunu koparırsa kolu koparan mutsuz olur. Eşinin mutsuzluğuna “Evet, şimdi Sümerlere geri dönü- adamında kolu koparılır. Burada üzülen kral burayı yeşillerle dona- yoruz.” suç işlemenin cezası çok ağırdır tır. Ama adı yeşil vadi değil, Ba- Sümer şehrinde hava kararmıştı. evlat.” “Peki dede, yazılı kanun- bil’in Asma Bahçesi.” “Peki, bizim Hızla Ziggurat’ın son katına ra- ları var dedin ya Babiller de mi günümüzde hala var mı?” “Yok ev- sathaneye çıktılar. Sesler büyük yazı bulmuşlar?” “Yok evlat. Mil- lat, bu dönem yapıları daha çok taş bir sevincin habercisiydi. Yıllardır letler hep birbirinden etkilenmiş. yerine kerpiçten yapıldığı için za- yapılan gözlemler sonuç vermiş Babillere de Sümerlerden geçmiş manla yok olup gitmiş. Kenan ne- ve ay yılı esasına dayanan takvim yazı.” Dedesi anlatıyor Kenan din- ler öğrenmişti, şimdiye kadar nasıl oluşturulmuştu. Bu büyük icada da liyordu. O esnada karşıda bulutla- tarihe karşı bu kadar ilgisiz kala- şahitlik ettikten sonra geri dönme rın içinde kaybolan yüksek bir kule bilmişti. Hadi, dedi dedesi. Şimdi vakti gelmişti. Araca binip kendi gördü. Hayretler içinde baka kaldı. sırada başka bir yer var. Zaman yüzyıllarına dönüşe geçtiler. Artık Dedesi bilgileriyle Kenan’ı aydın- makinesi yeni keşiflere yol aldı. evlerine gelmişlerdi. Kenan yata- latmaya devam etti. Bu gördüğün Vardıkları yer Asurlar’ın başkenti ğına yattığında bütün gece yaşa- kule Babil Kulesi. Yapılış amacı da Ninova’ydı. Araçtan indiklerinde dıklarını düşündü. Tableti başın- Tanrıları Marduk’a ulaşmak. Çok karşılarında Ninova Kütüphanesi da boşa geçirdiği zamana üzüldü. yüksek yapılar yapıp tanrılarına duruyordu. “Bak küçük kaşifim, İnsanın tarihle bağlantısının ne ulaşabileceklerini sanıyorlar. Ke- burası Ninova Kütüphanesi!” de- kadar kuvvetli olduğunu, tarihten nan çok ilginç bulmuştu bu anlatı- yince, Kenan “Bu insanlar da kitap asla kopamayacağını çok iyi anla- lanları. Dedesi devam etti: kurdu mu dedeciğim?” deyip gül- mıştı. Bundan sonra yepyeni bilgi- “Gel sana çok ilginç bir yapı daha dü. Dedesi gülümsedi. “Onlar değil ler öğrenerek zamanını geçireceği- göstereceğim.” Kenan daha ilginç ama Kralları Asurbanipal tam bir ne söz verdi. ne olabilir ki diye düşünürken çö- kitap kurduymuş. Bu kütüphanede Küçük Kâşifim, eğer sen de zaman lün ortasındaki yeşillerle kaplı ya- 20.000 kil tablet toplamış. Bunları yolculuğuna çıkmak istersen bekle. pıyı gördü. Bir an aklına “Tosun da okumuş. Daha ilginç bir bilgi Bir gün de seninle çıkarız yolculu- Paşa” filmindeki Yeşil Vadi geldi. daha vereyim: Asurbanipal oku- ğa. Yeni keşifler bizi bekler. Gülmekten alamayınca kendini, ma bilen ender krallardan biri aynı dedesi merakla sordu: “Hayırdır zamanda.” Kenan duyduklarına evlat, neye güldün öyle?” Kenan çok şaşırmıştı. Ama ilginç bilgiler cevap verdi: “Bu yapıyı görün- bunla da kalmadı. Dedesi anlat- ce Tosun Paşa filmi geldi aklıma maya devam etti. “Gördüğün gibi dede. Bu Yeşil Vadi kimin olacak?” Asur toprakları çorak ve verimsiz. O yüzden tarım geçim kaynakları 44

Sonbahar Fotoğraf: Artem Saranin En sevdiğim mevsimdir sonbahar, Sarı sarı yapraklar dökülürken, Her birinde sanki bir hikâye var, Gelecek mevsime yer hazırlar. En sevdiğim mevsimdir sonbahar, İnsanlarda bir durgunluk, Sanki bir huzur var, Kış gelmeden önce yapılır tüm hazırlıklar. En sevdiğim mevsimdir sonbahar, Okullar açılır, kavuşur bütün dostlar, Garip tatlı bir huzur var. Her yeri sarı yapraklar kaplar. En sevdiğim mevsimdir sonbahar, Sarının her bir tonu var, Her mevsimi severim ama Benim için başkadır sonbahar. Muhammed YILDIRIM 8/A 45

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi HİSARLI 1908’de Kütahya ilinin çekirdeğini oluşturan AHMET Yukarı Hisar’da Ayşe Hanım ile Mustafa Bey’in ikinci oğulları olarak dünyaya geldi. Çocukluğunu ve gençliğini babasının ya- nında kavakçılık yaparak geçirdi. Gençlik döne- minde; gençlerin evlerde toplanarak eğlendikleri ve sohbet ettikleri “gezek”lerde üç telli bağlama ile tanıştı. O dönemin ustaları Dülger’in Hüseyin Ağa ve Çerkezlerin Ethem Efendi’den etkilendi ve dersler aldı. Askerlik çağında klarnet çalmayı ve okuma-yazmayı öğrendi. Askerlik dönüşü ev- lendi ve şehir merkezine taşındı. Şehir merkezine taşınmasıyla meslek değiştirdi ve kahvehane açtı. Kahvehanesi Aşık Veysel, Aşık Davut Sulâri gibi ozanların; Yücel Paşmakçı, Nida Tüfekçi, Özay Gönlüm, Muzaffer Akgün gibi ses ve saz sanat- çılarının ve onu dinlemeye gelenlerin uğrak yeri oldu. Burada hevesli gençlere bilâ-ücret ders verdi ve çalışmalarını sürdürdü. Muzaffer Sarısözen’in daveti üzerine Ankara Rad- yosu’na gitmiş ve radyoda kalması teklif edilmiş- tir. Kavaflık yaptığı yıllarda sık sık İnegöl’e gitme- sinden dolayı “İnegöllüoğlu” olan soyadı yerine yörede “Hisarlı” olan lakabını soyadı olarak almış- tır. Sanatçının adına konferans ve sempozyumlar düzenlenmektedir. 4 Ocak 1984’te ölmüştür. Hisarlı Ahmet’in Bağlama Tavrı ve Özay HGönlüm’e Etkisi isarlının icrasındaki tavır yaşadığı Batı Anadolu Bölgesi’nde var olan “zeybek tavrı” ile uyumlu bir “süpürme” tavrıdır. Hisarlı Ahmet, yöresinin insanının türkülerini ve söyleyiş tavrını benimsemiştir. Bu tavır özelliği Kütahya ve çevresi ile Uşak yöresine kadar uzanır. Türkülerinde “zeybek tavrı” işitilir. Bu bölgesel ta- vırla beraber türkülerinin tamamı dinlendiğinde kendine has bir özel tavrının da olduğu kolayca anlaşılır. Ayrıca türküleri seslendirmedeki çok özel ağız yapısı, sanki ağzında bir lokma ekmek ya da sakız varmış da öyle söylüyormuş hissi ile birlikte sesindeki ton, Hisarlıyı Hisarlı Ahmet ya- pan en önemli özelliklerindendir. Bağlamasında sağ eli ile taradığı teller sonraları “süpürme” ola- rak tanımlanmış ve Hisarlının en belirleyici tavır özelliklerinden bir uygulama olarak nitelenmiştir. 46

5Şubat 1940 tarihinde babasının askeri gö- ÖZAY revle bulunduğu Erzincan’ın Tercan ilçe- GÖNLÜM sinde doğmuştur. Babasının adı Ahmet, annesinin adı Zekiye’dir. Babası Denizli’nin Tavas ilçesi Kızılcabölük kasabasından, annesi Kü- tahya’dandır. 1953 yılında başladığı Denizli Erkek Sanat Enstitüsü’nde farklı kişiliği ve müziğe yat- kınlığı ile okulda sevilen biri oldu. 16 yaşında Türk türkülerinin en ünlü derleyicisi olan Muzaffer Sa- rısözen’le tanışması kariyerinde belirleyici oldu. Ankara Radyosu “Yurttan Sesler” programıyla sanat dünyasına adım attı. Belli bir süre Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı “Film Radyo Televizyon Merkezi”nde çalıştı. 1966’da “yetişmiş saz sanatçısı” olarak Ankara Radyosu’nda çalışma- ya başladı. Özellikle Denizli yöresinin türkülerini, sesi ve sazı ile mikrofonlara taşıdı. Çalıp söylediği Ege tür- küleri kadar, taklit yeteneği, şovmenliği, fıkraları ve kullandığı Denizli şivesiyle folklora zenginlik kattı. Teatral yeteneği, yöresel icra tekniği, vokal yoru- mu ve yaren adını verdiği üçlü sazı ile Türk halk müziğinde bir ekol oluşturdu. Bağlamanın yanı sıra cura ve tambura tekniğine de çok önem ver- miş, Ege yöresinde Ramazan Güngör’den Hamit Çine’ye kadar birçok curacı ile çalışmış, katıldığı programlarda her boydan cura çalmıştır. Yaren adlı enstrümanı ile cura, bağlama ve çöğürü bir araya getirdi. 47

Kütahya Atatürk Ortaokulu Dergisi Senem YÜCE Paris Gezimiz5/A Babamın beni sabahın beşinde naların ihtişamı gözümü alıyordu. yıllar önce yapılan fuar için Eyfel uyandırmasıyla Paris mace- Fransız balkonlu evler çok güzeldi. Kulesi’nin inşa edildiğini ve o gün- ram başlamıştı. Valizleri ara- Otelimize gelmiştik. Ertesi gün an- den beri insanların Eyfel Kulesi’ne baya yerleştirdikten sonra havali- nemin eğitimi için otelin karşısın- ilgisinin azalmadığını anlattı. Bir işi manına doğru yola koyulduk. Tabii daki metro istasyonundan metroya ne kadar titizlikle yaparsak yıllar beşte uyanmaya gücüm yetmemiş bindik. Yerin beş kat altına merdi- geçse bile ilgi göreceğini anlamış ve uyuyakalmıştım. Babamın ara- venle indikten sonra gideceğimiz oldum. Çok yorulmuştuk, bir şeyler bayı durdurup geldik dediğinde bile yöndeki metroyu beklemeye baş- yedikten sonra otele geri döndük. uyku sersemi olarak girmiştim ha- ladık. Metrolar da çok eskiydi. Ama valimanına. Uçağın kalkmasına bir- sokak ve pandomim sanatçıları ve Ertesi gün her yıl beş milyon turis- kaç saat vardı. İstanbul havalimanı tin ziyaret ettiği Avrupa’nın en bü- çok büyüktü. Bilet kontrollerimiz para verince dans etmeye başlayan yük bilim müzesi olan Paris De La yapıldıktan sonra ücretsiz mağaza- heykel görünümlü sanatçılarda Vilette’ye gittik. Orada çocuklar için ların olduğu alana geçtik. muhteşemdi. Annemi eğitim yerine tasarlanmış alanlarda deneysel et- bıraktıktan sonra babamla Paris kinliklere katıldım. Planetaryumda- Annemle etrafı gezmeye başla- caddelerinde dolaşmaya başladık. ki evreni ve yıldızları anlatan görsel dık. Mini alışveriş merkezi gibiydi. Kafelerin küçük yuvarlak masaları etkinliğe katıldık. Gösteri başlayın- Babam da bize katıldıktan sonra ve kırmızı tenteleri ilgilimi çekmişti. ca koltuklar geriye doğru yattı ve salona giriş yaptık. Orada birçok Annemin işi bitip yanımıza gelince her yer karardı. Kendimizi uzayda kafe, restoran, sinema salonu ve Şanzelize’ye doğru yürümeye baş- gibi hissettik. Müthiş bir görsel şov- oyun alanları vardı. Kimi insanlar ladık. Tarihi devlet binalarındaki du. Akşama kadar diğer deneysel yemek yiyor, kimisi uçakların kal- aslan figürleri ile küçük heykel- ve robotik etkinliklere de katıldım. kışını izliyor, kimisi de bilgisayarın lerden gözümü alamıyordum. An- Çok eğlenceliydi. başında bir şeyler yapıyordu. Biz nemle dünyaca ünlü mağazalara de bir şeyler yemeğe karar verdik. giriyorduk, Disney Land’ın mağaza- Gezimizin üçüncü gününde an- Biraz vakit geçirdikten sonra ba- sından annem bana hediyeler aldı. nemin eğitimi bitince Notre Dame bam uçağın vaktinin geldiğini söy- Şanzelize’nin sonundaki Arc Of The Kartedrali’ni görmek için Şanze- ledi ve uçağa bindik. Sonunda o an Triomphe yani Zafer Takı’nın ora- lize’den katedrale doğru yola ko- gelmişti. İlk defa uçağa biniyordum. da fotoğraf çekildikten sonra Eyfel yulduk. Katedral birkaç ay önce Babam sürekli uçağa bindiği için Kulesi’ne doğru yürümeye başla- yanmıştı, bu nedenle içeriye almı- sakindi ama annemle ben heyecan- dık. Sen Nehri’nin kıyısında geçe- yorlardı ve etrafında birçok polis lanmıştık. Sanki rüyada gibiydim. rek Eyfel Kulesi’ne ulaştık. Babam vardı. Katedralin dışında el oynaşı Uçağa binerek Paris’e gitmeyi her bir sürü heykel vardı. Bizde Louv- zaman istemiştim. Babamın Paris re Müzesi’ne yöneldik. İçeri girmek iş gezileri galiba beni etkilemişti. için çok sıra vardı. Biz de etrafında- Uçakta biraz zaman geçmişti ve ki diğer tarihi yapıları dolaştıktan biraz daha heyecanımı yenmiştim. sonra babamın arkadaşı ve ünlü Koltuktaki tabletteki yol kılavuzu- Türk terzisi ile akşam yemeğinde nu açtım ve nerelerin üzerinden bir araya geldik. Güzel anılar ile geçtiğimize baktım. Bir yol kılavu- otelimize geri döndük. zuna bir aşağıya bakıyordum. Daha sonra hostes abla bana bezden bir Eve dönüş zamanı gelmişti. Pa- çanta verdi. İçinden kulaklık ve ris’ten sadece anılarla dönmeye oyuncak çıktı. Müzik dinlerken ve hiç niyetim yoktu. Annemden bir aşağıdaki bulutları izlerken üç saat dosya aldım. Metro biletleri, müze geçmişti bile, Paris’e gelmiştik. giriş kartları ve broşürleri içine koydum. Çantamı hazırladım ve ha- Uçaktan inince dikkatimi çeken ilk vaalanına doğru yola çıktık. şey, havalimanının eski olmasıydı. Bizi babamın iş arkadaşları karşı- Bu gezimde çok güzel yerler göre- ladı. Bizi otelimize götürdü. Şehir rek yeni arkadaşlar edinmiştim. Anılarım ile seyahatimi tamamladı- 48 merkezine yaklaştıkça tarihi bi- ğımda evimi ne kadar çok özlediği- mi bir kez daha anladım.