งานนำเสนอ วิชาการบัญชีเบื้องต้น หน่วยการเรียนรู้ที่ 3

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 3 การวเิ คราะห์รายการคา้

สาระสาคัญ รายการท่ีเกิดขึ้นในกิจการประกอบด้วยรายการค้าและรายการที่ไม่ใช่รายการค้า รายการค้าจะต้องนาไปบันทึกบัญชี ส่วนรายการที่ไม่ใช่รายการค้าไม่ต้องนาาไปบันทึกบัญชี ก่อนการบันทึกบัญชีจะต้องมีการวิเคราะห์รายการค้าก่อนเพ่ือป้องกันการผิดพลาดท่ีอาจ เกดิ ข้ึน การวิเคราะหร์ ายการคา้ จะยดึ สมการบญั ชเี ปน็ หลัก

การวิเคราะห์ เอกสารท่ตี อ้ งใช้ รายการคา้ ประกอบการลงบัญชี ความหมายของรายการคา้ การวิเคราะหร์ ายการคา้

เอกสารทต่ี ้องใช้ประกอบการลงบญั ชี บันทึก หนังสือ หรอื เอกสารใดๆ ท่ใี ชเ้ ปน็ หลกั ฐานในการลงบญั ชี เอกสารภายใน เอกสารภายนอก (Internal Documents) (External Documents) ใบเบกิ เงนิ ใบเบกิ สินคา้ ใบสง่ ใบเสร็จรบั เงนิ ใบกากับภาษี สนิ คา้ ใบส่ังซอื้ ใบเสร็จรบั เงิน

ผู้มหี นา้ ทีจ่ ัดทาบัญชตี อ้ งต้องเก็บเอกสาร หลกั ฐาน และรายงานเป็นเวลา ตัวอย่าง ไมน่ ้อยกว่าหา้ ปีนับแต่วันปดิ บญั ชี เอกสาร ท่ตี อ้ งใช้ ประกอบ การลงบัญชี

รายการคา้ หมายถึง รายการที่เกดิ ขึ้นในกจิ การคา้ และมผี ลกระทบต่อสนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ และส่วนของเจ้าของ หรือมี ผลทาใหส้ นิ ทรัพย์ หน้สี ิน และสว่ นของเจา้ ของเปลย่ี นแปลง รายการท่ีเกดิ ข้ึนในกจิ การคา้ แต่ไมม่ ีผลต่อสินทรพั ย์ หน้ีสิน และส่วนของเจา้ ของ ของกจิ การเรยี กว่า รายการที่ไมใ่ ช่รายการคา้ การวเิ คราะหร์ ายการค้า คือการพจิ ารณาวา่ รายการคา้ ทเ่ี กดิ ข้นึ นนั้ มผี ลกระทบต่อสนิ ทรพั ย์ หน้สี ิน และสว่ นของเจา้ ของอย่างไร หรือทาให้สนิ ทรัพย์ หนี้สนิ และสว่ นของเจ้าของเปลย่ี นแปลงไปอยา่ งไร กล่าวคอื เพ่มิ ขึน้ หรอื ลดลง เปน็ จานวนเท่าใด การวเิ คราะห์รายการค้าใหย้ ึดสมการบัญชีเปน็ หลกั

หลักเกณฑ์และตัวอยา่ งในการวิเคราะห์รายการค้า ลักษณะที่ 1 สินทรพั ยเ์ พิ่ม (+) ส่วนของเจา้ ของเพ่ิม (+) 1 เจ้าของกิจการนาสินทรพั ยม์ าลงทนุ เช่น เจา้ ของกิจการนาเงินสดมาลงทุน สินทรัพยเ์ พิม่ (+) ส่วนของเจา้ ของเพมิ่ (+) การวเิ คราะห์ รบั รายได้คา่ บริการ เชน่ รบั รายไดค้ ่าบรกิ ารเปน็ เงนิ สด 2 สนิ ทรพั ยเ์ พ่มิ (+) ส่วนของเจ้าของเพม่ิ (+) การวเิ คราะห์ ลกั ษณะที่ 2 สินทรพั ยล์ ด (-) ส่วนของเจา้ ของลด (-) 3 จา่ ยคา่ ใช้จา่ ย เช่น จ่ายเงนิ เดอื นพนักงาน สินทรพั ยล์ ด (-) ส่วนของเจ้าของลด (-) การวเิ คราะห์ เจา้ ของกจิ การถอนสนิ ทรพั ยไ์ ปใชส้ ่วนตัว เชน่ เจ้าของกิจการถอนเงนิ สดไปใชส้ ่วนตวั 4 สินทรพั ยล์ ด (-) สว่ นของเจา้ ของลด (-) การวเิ คราะห์

ลกั ษณะที่ 3 สินทรัพยอ์ ย่างหนง่ึ เพ่มิ (+) สินทรัพยอ์ กี อยา่ งหน่ึงลด (-) 5 ซ้ือสินทรพั ย์เปน็ เงินสด เชน่ ซื้ออปุ กรณส์ าานักงานเป็นเงนิ สด สนิ ทรพั ย์อย่างหน่งึ เพ่มิ (+) สนิ ทรพั ยอ์ กี อยา่ งหนึง่ ลด (-) การวเิ คราะห์ รับชาระหนจ้ี ากลูกหน้ี เชน่ รับชาระหนจี้ ากลกู หนี้-นายเสรี 6 สนิ ทรพั ย์อย่างหนึง่ เพ่มิ (+) สินทรพั ยอ์ กี อยา่ งหนงึ่ ลด (-) การวเิ คราะห์ ลกั ษณะท่ี 4 สินทรัพยเ์ พ่มิ (+) หน้สี ินเพมิ่ (+) 7 ซ้ือสนิ ทรพั ย์เปน็ เงินเชอื่ เชน่ ซอื้ เครอื่ งถา่ ยเอกสารเปน็ เงนิ เชื่อ สินทรัพยเ์ พ่มิ (+) หน้ีสนิ เพิ่ม (+) การวเิ คราะห์ กูเ้ งินจากธนาคาร เชน่ กู้เงินจากธนาคารกรงุ ไทย โดยนาที่ดนิ ไปค้าาประกนั เงนิ กู้ 8 สนิ ทรพั ยเ์ พมิ่ (+) หนี้สนิ เพม่ิ (+) การวิเคราะห์

ลักษณะท่ี 5 สนิ ทรพั ย์ลด (-) หนส้ี ินลด (-) 9 จา่ ยชาระหน้ีสิน เช่น จา่ ยชาระหนใ้ี หเ้ จ้าหนี้ สนิ ทรพั ยล์ ด (-) หน้ีสนิ ลด (-) การวิเคราะห์ จ่ายชาระค่าใชจ้ า่ ยค้างจา่ ย เชน่ จ่ายชาระคา่ โทรศพั ทค์ ้างจา่ ย 10 สนิ ทรัพยล์ ด (-) หน้ีสินลด (-) การวเิ คราะห์ หนสี้ นิ เพ่ิม (+) ส่วนของเจา้ ของลด (-) ไดร้ บั ใบแจง้ หนีค้ า่ ใชจ้ ่าย เชน่ ไดร้ บั ใบแจง้ หน้ีค่าเบี้ยประกนั อัคคีภยั ยงั ไม่ไดน้ าเงินไปชาระ ลกั ษณะท่ี 6 หนส้ี นิ เพ่มิ (+) ส่วนของเจ้าของลด (-) 11 จ่ายคา่ สวัสดิการ/อน่ื ๆ ใหพ้ นักงาน/คนงาน ยังไม่ไดน้ าเงนิ ไปชาระ เช่น จ่ายเงนิ สมทบกองทนุ ประกันสังคมให้ พนกั งาน ยังไมไ่ ดน้ าเงินไปชาระ การวิเคราะห์ หน้สี นิ เพิ่ม (+) สว่ นของเจ้าของลด (-) 12 สินทรพั ยเ์ พม่ิ (+) สินทรัพย์ลด (-) หนส้ี นิ เพมิ่ (+) การวเิ คราะห์ ซอื้ รถยนต์ 1 คนั ราคา 800,000 บาท จ่ายเงินดาวน์ให้ 200,000 บาท ท่ีเหลอื ผอ่ นชาระ 48 งวด ดอกเบยี้ 0% สินทรพั ย์เพมิ่ (+) สินทรัพย์ลด (-) หนสี้ นิ เพม่ิ (+) ลักษณะที่ 7 13 การวิเคราะห์

ตวั อยา่ งการวิเคราะห์รายการคา้ ของรา้ นกรุงเทพบรกิ าร ลาดบั รายการค้า สินทรัพย์ หน้ีสนิ ส่วนของเจ้าของ 1 เจ้าของกิจการนาเงนิ สดมาลงทนุ เพิม่ เพิ่ม 2 รับเงนิ สดเป็นคา่ บริการ เพม่ิ เพม่ิ 3 จ่ายคา่ เช่าอาคารสานักงาน ลด ลด 4 ซือ้ เครอ่ื งคอมพวิ เตอร์ เป็นเงนิ เช่ือ เพมิ่ 5 จา่ ยคา่ แรงให้พนกั งาน ลด เพ่ิม 6 ให้บริการแกล่ ูกคา้ แต่ยงั ไม่ได้รบั เงิน เพมิ่ ลด 7 ไดร้ ับใบแจ้งหนีค้ า่ ไฟฟา้ ยังไม่ได้ชาระ เพ่มิ 8 รับชาระหนี้จากลูกหน้ี เพม่ิ , ลด 9 จา่ ยชาระหนี้ใหเ้ จา้ หนี้ ลด เพิม่ ลด 10 นาเงนิ สดไปฝากธนาคาร เพิ่ม, ลด ลด

ตวั อย่างท่ี 3 ต่อไปนี้เป็นรายการค้าของร้านอรุณสวสั ดิบ์ ริการ 1. เจ้าของกจิ การนาเงินสดมาลงทนุ 20,000 บาท 2. จ่ายคา่ เชา่ รา้ น 3,000 บาท 3. รับเงินสดเปน็ คา่ บรกิ าร 6,000 บาท 4. ใหบ้ รกิ ารแก่ลูกคา้ เปน็ เงิน 4,000 บาท ยงั ไมไ่ ดร้ ับเงิน 5. ซอื้ รถยนตม์ อื สอง ราคา 65,000 บาท เปน็ เงินเชอ่ื 6. รบั ชาระหน้ีจากลกู หนี้ 1,000 บาท 7. นาเงินสดไปฝากธนาคาร 7,000 บาท 8. จา่ ยชาระหน้ีให้เจ้าหน้ี 5,000 บาท 9. ไดร้ บั ใบแจ้งหนีค้ ่าโทรศัพท์เคลอ่ื นทจี่ านวน 321 บาท ยังไมไ่ ด้นาเงนิ ไปชาระ 10. จ่ายเงินเดอื นใหพ้ นกั งาน 5,500 บาท (ตัวอย่างในหนงั สือเรยี น หนา้ 57-58)

ตวั อย่างท่ี 4 ต่อไปนี้เปน็ รายการคา้ ของรา้ นรัตนาวดบี ริการ 1. เจ้าของกจิ การนาเงินสดมาลงทนุ 50,000 บาท 2. ให้บรกิ ารแกล่ ูกค้า เปน็ เงิน 7,200 บาท ยงั ไม่ได้รบั เงิน 3. จ่ายคา่ โฆษณา 1,000 บาท 4. รับเงนิ สดคา่ บรกิ าร 9,000 บาท 5. ซอื้ ไอแพด 1 เครื่อง ราคา 22,500 บาท โดยวิธีผอ่ นชาระ 10 งวด ดอกเบย้ี 0% 6. ซอื้ เคร่อื งพิมพ์ 1 เคร่ือง ราคา 4,990 บาท เปน็ เงนิ สด 7. รบั ชาระหนจ้ี ากลูกหน้ี 3,000 บาท 8. เจ้าของกิจการถอนเงนิ สดไปใชส้ ว่ นตัว 5,000 บาท 9. จ่ายคา่ พาหนะ 280 บาท 10. จา่ ยชาระหนใี้ ห้เจ้าหน้ี 2,250 บาท (ตัวอย่างในหนงั สอื หน้า 59)

สรุป ลักษณะของการวิเคราะห์รายการคา้ ลักษณะที่ 1 สินทรพั ย์เพิ่ม (+) สว่ นของเจ้าของเพิม่ (+) ลักษณะท่ี 2 สนิ ทรพั ยล์ ด (-) ส่วนของเจา้ ของลด (-) ลักษณะที่ 3 สนิ ทรัพยอ์ ยา่ งหนง่ึ เพ่ิม (+) สินทรัพยอ์ ีกอยา่ งหนึ่งลด (-) ลกั ษณะท่ี 4 สนิ ทรัพยเ์ พ่มิ (+) หนส้ี ินเพ่มิ (+) ลักษณะท่ี 5 สนิ ทรัพยล์ ด (-) หนสี้ นิ ลด (-) ลกั ษณะท่ี 6 หน้ีสินเพิม่ (+) สว่ นของเจ้าของลด (-) ลกั ษณะที่ 7 สินทรพั ย์เพิ่ม (+) สินทรัพย์ลด (-) หนสี้ ินเพม่ิ (+)