บัญชีห้างหุ้นส่วน-10

เมอ่ื ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนคนใดคนหน่ึงตายกจ็ ะต้องมกี ารปิดบญั ชเี พอ่ื หาผลการดําเนินงาน การแบ่งกําไรขาดทุน และปรบั ปรุง มลู ค่าสนิ ทรพั ยแ์ ละหน้สี นิ ของหา้ งหุน้ สว่ นใหม้ มี ลู ค่าเป็นปัจจุบนั ถา้ มผี ลต่างใหโ้ อนเขา้ บญั ชที ุนของผูเ้ ป็นหุน้ ส่วนทุกคน และ หุน้ ส่วนทเ่ี หลอื อย่จู ะตอ้ งดาํ เนนิ การนําสนิ ทรพั ยอ์ อกจาํ หน่าย และชาํ ระหน้สี นิ ทงั้ หมด หากมสี นิ ทรพั ย์คงเหลอื อย่จู ะนํามาจ่าย คนื ทุนใหห้ ุน้ ส่วนทุกคนและเลกิ ห้างหุ้นส่วนไปในทส่ี ุด ในทางปฏบิ ตั คิ ่อนขา้ งจะมคี วามยุ่งยากมาก เน่ืองจากไมส่ ามารถจะ กําหนดวนั เวลาการตายหรอื การถงึ แก่กรรมของหุน้ ส่วนไดล้ ่วงหน้า แต่ถ้าหุน้ ส่วนทเ่ี หลอื อย่ตู ้องการจะดําเนินห้างหุน้ ส่วน ต่อไปกส็ ามารถทาํ ได้ โดยไมต่ อ้ งปิดบญั ชขี องหา้ งหุน้ สว่ นและปฏบิ ตั ติ ามขอ้ กฎหมายของหา้ งหนุ้ ส่วนต่อไป

การตายของผเู้ ป็นหุน้ ส่วน ถา้ ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนคนใดคนหน่ึงตายหา้ งหุน้ ส่วนนัน้ ตอ้ งเลกิ กจิ การไป ยกเวน้ มขี อ้ ตกลงว่าถ้าผู้ เป็นหุน้ ส่วนคนใดคนหน่ึงตายผเู้ ป็นหุน้ สว่ นทเ่ี หลอื อย่สู ามารถดาํ เนนิ กจิ การต่อไปได้ โดยการรบั ซอ้ื ส่วนทนุ หุน้ ส่วนทต่ี าย หรอื จ่ายคนื ทนุ ใหท้ ายาทหุน้ สว่ นทต่ี ายเมอ่ื ผเู้ ป็นหุน้ สว่ นคนใดตายกจ็ ะตอ้ งคนื ทนุ ใหแ้ กท่ ายาทของผูเ้ ป็นหุน้ ส่วนทต่ี าย เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความยุตธิ รรมต่อผเู้ ป็นหุน้ ส่วนทุกคนกค็ วรจะมกี ารปรบั ปรุงมลู ค่าของสนิ ทรพั ย์ และหน้ีสนิ ทงั้ หมดของหา้ งหุน้ ส่วนใหถ้ ูกต้อง ณ วนั ท่ีหุ้นส่วนตาย และโอนส่วนแบ่งผลกําไรขาดทุนท่เี กดิ ข้นึ ตัง้ แต่วนั ต้นงวดบญั ชี จนถึงวนั ท่ผี ู้เป็นหุ้นส่วนตายเพ่ือ คํานวณหาส่วนในทุนของหุ้นส่วนทต่ี าย และโอนปิดบญั ชที ุนของหุ้นส่วนท่ตี ายไปตงั้ ไว้เป็นหน้ีสนิ เพ่อื รอการคนื ทุนใหแ้ ก่ ทายาท ในสญั ญาการจดั ตงั้ หา้ งหนุ้ สว่ นอาจจะระบเุ งอ่ื นไขใหม้ กี ารยดื ระยะเวลาการคาํ นวณส่วนในทุนของหุน้ สว่ นทต่ี ายไปจนกว่า จะปิดบญั ชตี ามปกตใิ นวนั สน้ิ งวดบญั ชี เพอ่ื คาํ นวณหาผลกาํ ไรขาดทนุ ทเ่ี กดิ ขน้ึ จรงิ ในงวดนนั้ แลว้ แบง่ ใหแ้ ก่ทายาทของหนุ้ ส่วน ทต่ี าย โดยเปรยี บเทยี บตามสดั ส่วนของระยะเวลาทผ่ี ถู้ ึงแก่กรรมยงั อยู่ในหา้ งหุน้ ส่วน หรอื อาจจะประมาณจํานวนผลกําไร ขาดทุนของหา้ งหุ้นส่วนล่วงหน้าจนถึงวนั ท่ีหุ้นส่วนตาย แล้วแบ่งกําไรขาดทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนท่ตี ายเขา้ บญั ชที ุน และ ดาํ เนินการคนื ทนุ ใหแ้ ก่ทายาทต่อไป ในทางปฏบิ ตั มิ กั จะใชว้ ธิ กี ารประมาณกาํ ไรของหา้ งหนุ้ สว่ นตงั้ แต่วนั ตน้ งวดบญั ชไี ปจนถงึ วนั ทผ่ี เู้ ป็นหุน้ ส่วนตาย ซง่ึ อาจจะใชว้ ธิ กี ารประมาณกาํ ไรของหา้ งหุน้ ส่วนทผ่ี ่านมากไ็ ด้ จะคํานวณโดยถอื เกณฑถ์ วั เฉลย่ี ของ กาํ ไรหลายๆ ปีทผ่ี ่านมากไ็ ด้

ถ้าผูเ้ ป็นหุน้ ส่วนคนใดคนหน่ึงของห้างหุน้ ส่วนสามญั ตายจําเป็นต้องเลกิ กจิ การตามกฎหมายแต่หากเป็นหา้ งหุ้นส่วน จาํ กดั เมอ่ื ผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนจาํ พวกจาํ กดั ความรบั ผดิ ตาย หา้ งหุน้ ส่วนนนั้ กไ็ มจ่ าํ เป็นตอ้ งเลกิ กจิ การเวน้ แต่จะไดม้ ขี อ้ ตกลงอ่นื ไวใ้ น ขอ้ สญั ญา ดงั นนั้ เมอ่ื ผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนคนใดตายกแ็ ลว้ แต่ สญั ญาเขา้ เป็นหุน้ สว่ นเดมิ ยอ่ มสน้ิ สดุ ลง หา้ งหุน้ ส่วนจะต้องคํานวณสทิ ธสิ ่วน ไดเ้ สยี ของหุน้ สว่ นทต่ี ายนนั้ ใหถ้ กู ตอ้ ง เพอ่ื คนื ทุนใหแ้ กท่ ายาทโดยชอบธรรมของผเู้ ป็นหุน้ สว่ นทต่ี าย โดยหา้ งหุน้ ส่วนสามารถ ปฏบิ ตั ไิ ดด้ งั ต่อไปน้ี 1. ปิดบญั ชเี พอ่ื หาผลกาํ ไรขาดทุน และแบง่ กาํ ไรขาดทุนใหแ้ กห่ นุ้ สว่ นทต่ี าย 2. ปรบั ปรงุ สนิ ทรพั ย์ และหน้สี นิ ของหา้ งหนุ้ ส่วนใหถ้ ูกตอ้ ง 3. คาํ นวณจาํ นวนเงนิ ทท่ี ายาทจะไดร้ บั 4. จ่ายเงนิ คนื ทุนใหแ้ กท่ ายาทของหุน้ ส่วนผทู้ ต่ี าย

ในทางปฏิบตั ิห้างหุ้นส่วนไม่สามารถเลิกกิจการได้ทนั ที ข้ึนอยู่กบั เหตุผลหลายประการดงั ท่ีกล่าวมาแล้วข้างต้น เชน่ อาจจะมสี นิ คา้ มากเกนิ ไปจําหน่ายไมท่ นั เป็นต้น หา้ งหุน้ ส่วนสามารถดาํ เนินการอย่ไู ดจ้ นถงึ วนั ปิดบญั ชี สาํ หรบั จาํ นวน เงนิ ทจ่ี ะจา่ ยคนื ใหแ้ ก่ทายาทของหนุ้ สว่ นผทู้ ต่ี าย สามารถคาํ นวณไดจ้ าก 1. บญั ชที นุ ของหุน้ สว่ นผทู้ ต่ี าย หรอื บญั ชอี น่ื ๆ ทม่ี อี ยู่ 2. สว่ นแบง่ กาํ ไรหรอื ขาดทุนจากกการปรบั ปรุงบญั ชี 3. ค่าความนิยม การบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั การตายของผ้เู ป็นห้นุ ส่วน สาํ หรบั การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป เมอ่ื หนุ้ ส่วนทต่ี ายมกี ารบนั ทกึ บญั ชดี งั น้ี 1. แบง่ กาํ ไรขาดทุนโดยประมาณใหห้ นุ้ สว่ นทต่ี าย 2. โอนปิดบญั ชหี น้ีสนิ คงคา้ งของหุน้ สว่ นทต่ี าย 3. จา่ ยชาํ ระคนื ทนุ ใหแ้ ก่ทายาทของหุน้ สว่ นทต่ี าย การจา่ ยเงินคืนทนุ ให้แก่ทายาทของห้นุ ส่วนท่ีตาย 1. จา่ ยชาํ ระครงั้ เดียว ในกรณที ห่ี า้ งหุน้ สว่ นมเี งนิ สดเพยี งพอทจ่ี ะจ่ายคนื ทุนได้ 2. จ่ายชาํ ระเป็นงวดๆ ในกรณที ย่ี งั ไมม่ เี งนิ สดเพยี งพอทจ่ี ะจ่ายชาํ ระใหไ้ ด้ หา้ งหุ้นส่วนอาจจะตกลงขอผ่อนชาํ ระเป็น งวดๆ กบั ทายาทโดยตงั้ ทายาทไวเ้ ป็นเจา้ หน้ี และชาํ ระเป็นงวด ๆ ตามทต่ี กลงกนั ใหบ้ นั ทกึ บญั ชดี งั น้ี

2.1 คาํ นวณยอดเงินคงคา้ งชาํ ระแลว้ หน้า 1 สมุดรายวนั ท่ัวไป เครดติ พ.ศ. 25XX เดอื น วนั ท่ี รายการ เลขท่ี เดบติ บญั ชี บาท สต. บาท สต. ทนุ หนุ้ สว่ นทต่ี าย XX - เจา้ หน้ที ายาทหนุ้ ส่วนทต่ี าย XX - ยงั ไมไ่ ดจ้ า่ ยยอดเงนิ คา้ งชาํ ระใหแ้ ก่ทายาท 2.2 จา่ ยเงินชาํ ระเป็นงวดๆ สมุดรายวนั ท่ัวไป หน้า 1 พ.ศ. 25XX รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. เจา้ หน้ที ายาทหนุ้ สว่ นทต่ี าย XX - เงนิ สด XX - จ่ายเงนิ งวดท…่ี ..คนื ทายาท

การคาํ นวณเงินค้างชาํ ระแกก่ องมรดกของทายาทของห้นุ ส่วนท่ีตาย เงนิ คา้ งชําระแก่กองมรดกของทายาทหรอื เงนิ ทท่ี ายาทจะได้รบั หาไดจ้ ากการนํายอดคงเหลือในบญั ชีทุนของผู้เป็น หนุ้ ส่วนทต่ี าย ณ วนั ตน้ งวดบญั ชบี วกคา่ ความนิยมทค่ี ดิ ใหแ้ ละสว่ นแบ่งกาํ ไรของปีทต่ี าย หกั ดว้ ยจาํ นวนเงนิ ทผ่ี ูเ้ ป็นหุน้ ส่วนถอน ไปใชน้ บั จากวนั ปิดบญั ชคี รงั้ สุดทา้ ยจนถงึ วนั ทผ่ี เู้ ป็นหนุ้ ส่วนตาย รวมทงั้ ส่วนแบ่งกาํ ไรขาดทุนจากการปรบั ปรุงราคาสนิ ทรพั ย์ และหน้ีสนิ การคาํ นวณจาํ นวนเงินท่ีทายาทจะไดร้ บั สมมตุ คิ ดิ ค่าความนยิ มใหก้ ารคา้ 5% ของทนุ ณ วนั ตน้ ปี จาํ นวน 50,000 บาท ทุน-การคา้ 48,000 บาท บวก ส่วนแบง่ กาํ ไรโดยประมาณ 3,600 ค่าความนิยม (48,000X5%) 2,400 6,000 บาท เงนิ ทท่ี ายาทจะไดร้ บั 54,000 บาท **เงนิ ทที่ ายาทจะไดร้ บั หรอื เงนิ คา้ งชาํ ระแกก่ องมรดกของทายาท

การปรบั ปรงุ บญั ชีก่อนการจ่ายคนื ทุนให้แกท่ ายาท ตวั อยา่ ง โน้ต นิด และน้อย เป็นหุน้ ส่วนกนั แบ่งกาํ ไรขาดทุนเทา่ กนั นิดถงึ แกค่ วามตายเมอ่ื 30 กนั ยายน 2557 ทงั้ สามมี เงนิ ทุน 138,000 บาท 153,000 และ 168,000 บาท ผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนตกลงใหป้ รบั ปรุงบญั ชกี ่อนจ่ายเงนิ คนื ทุนใหแ้ ก่ทายาทของนิด โดยเพม่ิ ราคาอาคาร 24,000 บาท และตงั้ ค่าเผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู 1,500 บาท กาํ ไรสทุ ธขิ องหา้ งยอ้ นหลงั 3 ปี มดี งั น้ี กาํ ไรสุทธิ ปี 2556 จาํ นวน 16,200 บาท กาํ ไรสทุ ธิ ปี 2555 จาํ นวน 9,600 บาท กาํ ไรสุทธิ ปี 2554 จาํ นวน 17,400 บาท หา้ งหนุ้ สว่ นจา่ ยเชค็ คนื ทุนใหแ้ ก่ทายาทของนดิ เมอ่ื วนั ท่ี 20 ตุลาคม 2557