051

โรคประสาท ในบรรดาผ้ทู กุ ข์ทมี่ าปรกึ ษาผมทีค่ ลนิ ิก ดูๆ แลว้ จะมผี ทู้ ุกขท์ เ่ี ปน็ โรคประสาทมากทสี่ ุด ยกตวั อย่างเช่น สตรีสาวสวยคนหนึ่ง มีการศกึ ษาดี มาปรึกษาด้วยอาการขาดความม่นั ใจ ตวั เอง คิดมา เพราะเหน็ แฟนมคี วามก้าวหนา้ มากกว่าตน กลวั วา่ เขาจะไปชอบคนอนื่ กลวั ว่าตนจะ ถูกทอดทง้ิ ต้องใหแ้ ฟนโทรศพั ท์มาหาบอ่ ยๆ ถา้ เขาไมโ่ ทรมาหาก็จะกังวลและรอคอยจนเปน็ ทกุ ข์ เวลาพบกนั กอ็ ยากใหเ้ ขาเอาใจ เขาทางานดกึ ดื่นก็ต้องให้เขาขับรถมาหา และมีความสมั พนั ธ์ทางเพศ กนั แลว้ จงึ จะใหก้ ลับไปได้ ถา้ แฟนไมม่ าหากไ็ มส่ บายใจ มีความทกุ ขม์ าก ในช่วงท่มี เี ซก็ ซก์ ไ็ มไ่ ด้มีความสขุ เมือ่ เสร็จส้ินแลว้ กก็ ังวลว่าตัวเองทาผดิ ไปหรือเปล่า กลวั เขาจะราคาญและไม่รกั จริง อกี คนหนึง่ เปน็ ชายวยั 30 เศษ มกี ารศกึ ษาและการงานดี มคี วามทุกข์ในเวลาที่เหน็ ศาลพระ ภมู ิแล้วจะกงั วลและกลวั มาก เวลาไปเย่ียมเพ่ือนหรือไปตามทท่ี างานตา่ งๆ พอเห็นศาลพระภูมพิ าล จะเป็นลม หนา้ ซดี ใจส่นั หมดแรง นี่เป็นความวติ กกงั วล กลายเป็นโรคประสาทชนิดหวาดกลวั เพราะในจติ ใต้สานกึ จะกลวั พอ่ มาก ถกู เล้ียงดมู าใหก้ ลัว หรือพ่อกา้ วร้าว ดุมาก ลกู ชายจงึ กลัวพอ่ แลว้ ยา้ ยความกลวั นั้นมาทศี่ าลพระภูมิ ซง่ึ เปน็ ตวั แทนของพ่อ จงึ ทาใหเ้ ขาหวาดกลัวศาลพระภมู ิมาก บางรายเป็นสตรที ี่กังวลและกลัวกระบอกปืนมาก บางรายกงั วลมากเม่อื เหน็ ไส้กรอก เนอื่ งมาจากสง่ิ ดังกล่าวเป็นตัวแทนของอวยั วะเพศชาย เนอื่ งจากเธอมคี วามกังวลเกี่ยวกบั เรือ่ งเซก็ ซ์ และอวัยวะเพศชายตลอดมา เธอจึงยา้ ยความกลวั น้ันไปสู่วัตถุทเ่ี ปน็ ตวั แทนของอวัยวะเพศชายแทน เชน่ กระบอกปนื ไส้กรอก หรืองู ซ่งึ ถอื ว่าเป็นโรคประสาทชนดิ หวาดกลัว (Phobic Neurosis) ได้ โรคประสาทนีเ้ กิดไดม้ ากในหมคู่ น เป็นความผิดปกตทิ างจิตท่ีไม่รนุ แรงเทา่ โรคจติ (โรคบา้ ) ผู้ทุกข์ยังรจู้ กั ตนเองดี ยังร้วู า่ ทกุ ข์ ยังแสวงหาผ้ชู ่วยเหลอื ยังรับร้คู วามจรงิ (Reality) ได้ ยังเป็นท่ี ยอมรบั ของสงั คมได้ โรคประสาทเกิดจากการปรับอารมณแ์ ละความคิดไดอ้ ยา่ งไม่เหมาะสม เมอื่ เกดิ ความขัดแย้ง ในใจ อาการท่พี บไดบ้ อ่ ยๆ เช่น วิตกกังวลมากเกินไป หวาดกลัวอย่างไม่สมเหตสุ มผล ซึมเศรา้ มาก ยา้ คดิ ยา้ ทา ขาดความสุข ฯลฯ

สาเหตุของโรคประสาท เช่ือว่าเกิดไดจ้ ากสาเหตุดังนี้ 1. มบี ุคลกิ ภาพทไ่ี ม่เหมาะสม มีแนวโนม้ ท่จี ะปรับตวั ไดย้ ากเมือ่ เกดิ ปัญหา ความกดดนั ความขดั แยง้ มาจากการเลยี้ งดูตัง้ แต่วัยเด็ก และประสบการณ์ทีไ่ ม่เหมาะสมตัง้ แตว่ ัยเดก็ เชน่ คนทช่ี อบเปน็ คนสมบูรณแ์ บบ มักจะเป็นโรคประสาทชนดิ ยา้ คดิ ยา้ ทา คนทเ่ี รียกรอ้ งความรักและความสนใจมาก มักเป็นโรคประสาทชนดิ ฮีสทเี รยี คนที่คดิ ถงึ ตวั เองในแง่ปมดอ้ ย มกั จะเป็นโรคประสาทชนดิ ซึมเศรา้ คนท่มี ีความคาดหวงั สูงเกินความเป็นจริง มกั จะเปน็ โรคประสาทชนดิ วติ กกังวล คนทถี่ กู เลย้ี งดูมาให้มคี วามหวาดกลวั พอ่ แมม่ ากๆ มกั จะเป็นโรคประสาทชนิดหวาดกลวั ฯลฯ 2. จากประสบการณท์ ไี่ ม่ดีในชวี ิต ทาให้เกดิ เป็นรอยจารกึ ท่ไี มด่ ี เกิดความฝังใจและเปน็ ความทุกขต์ อ่ ไป เช่น ถา้ ถกู ทอดท้งิ โดยคนรกั อกหกั จะฝังใจต่อภาวะอกหกั และกลวั การมีแฟน จะ เครยี ดไดง้ า่ ย เมือ่ ตอ้ งอยกู่ ับคนตา่ งเพศ หรือถา้ เด็กๆ เคยถูกเพื่อนล้อเลยี นลกั ษณะด้อยบางอย่าง จะ ฝังใจและกังวลกลัวการถกู ล้อเลียนได้ การที่มีความคับข้องใจและหาทางออกแบบไมเ่ หมาะสมนี้ จะ ทาใหก้ ลายเปน็ นิสยั ที่ไมด่ ีได้ เชน่ กงั วลมาก กลัวมาก 3. จากกรรมพนั ธุ์ และสิง่ แวดล้อมที่ไม่ดี ถ้ามคี นทเ่ี ป็นโรคประสาทอยูใ่ กล้ตวั จะทาใหเ้ ปน็ โรคประสาทไดง้ า่ ยข้นึ ชนิดของโรคประสาท แบง่ ได้เป็นหลายๆ อยา่ งดงั นี้ 1. โรคประสาทชนิดกังวล (Anxiety Neurosis) จะมีความกงั วลมากกว่าปกติ มีความตงึ เครยี ดมาก 2. โรคประสาทฮสิ ทีเรยี (Hysterical Neurosis) เปน็ ลักษณะของความวติ กกังวลทเ่ี ปลี่ยนไป เป็นความเจ็บปว่ ยพกิ ารทางกาย เชน่ ชักโดยไมม่ ีสาเหตุ หรอื เปน็ อมั พาตโดยไมม่ ีสาเหตุ หรืออาจจะ เปลีย่ นจากความวติ กกงั วลกลายเป็นคนมีผีเข้าเจา้ สงิ ก็ได้

3. โรคประสาทชนิดหวาดกลวั (Phobic Neurosis) จะมีความหวาดกลัวในสง่ิ ท่ีไมค่ วรกลวั เชน่ กลัวความสูง กลวั สัตวบ์ างชนดิ กลวั ฝงู คน ฯลฯ 4. โรคประสาทชนิดยา้ คิดย้าทา (Obscessive Compulsive Neurosis) ชอบคิดซ้าๆ ทาซ้าๆ เช่น คดิ ว่ามอื สกปรกต้องล้างมือบอ่ ยๆ หรอื เชค็ ดูความเรียบร้อยของกลอนประตหู น้าต่างบ่อยๆ จน เปน็ ทกุ ข์ เป็นต้น 5. โรคประสาทชนิดซมึ เศร้า (Depressive Neurosis) จะมคี วามซึมเศรา้ มากกว่าปกติ โดยเฉพาะเวลาสญู เสยี สง่ิ รัก 6. โรคประสาทที่คดิ วา่ ตวั เองดอ้ ยความเป็นคนลงไป (Depersonalization) เชน่ คิดวา่ ตนเอง มแี ขน ขา ส้นั ลงๆ หรือมขี นาดรา่ งกายเล็กลงๆ 7. โรคประสาทชนดิ อ่อนเพลยี ง่าย (Neurasthenia) พวกน้มี ักรู้สกึ ออ่ นเพลยี งา่ ยหงดุ หงดิ ปวดหวั ซึมเศรา้ ขาดสมาธิ รสู้ กึ สขุ ภาพไม่ดี หมดกาลงั ใจลงเรือ่ ยๆ 8. โรคประสาทแบบหมกมุ่นกบั สขุ ภาพมากไป (Hypochondriasis) ผ้ปู ่วยจะมีอาการ หมกมุ่น และย้าคิดย้าทาเกย่ี วกับสุขภาพหรอื สุขภาพจติ มากไป และมีอาการทางร่างกายร่วมไปด้วย โดยหาเหตผุ ลไม่ได้ พวกนม้ี ีลกั ษณะรักตนเองมากเกนิ ปกติ จะนกึ ถึงตนเองและร่างกายตนเองมาก เกนิ ไป จะรู้สกึ ป่วยในขณะท่ีคนอืน่ ไม่รสู้ ึกอะไร มักเป็นคนเจา้ ระเบียบ ระแวงสงสยั ไมแ่ นใ่ จ สิ่งแวดล้อม อาจมีประสบการณ์พบเห็นคนในครอบครัวเจ็บป่วย ตนเองมีความกดดันทางจิตและ สงั คม จงึ คอยนกึ ว่าตนเองจะเจบ็ ปว่ ยไปด้วย มกั ไปหาแพทย์เพื่อตรวจโรคทต่ี นมีอาการ แตก่ ไ็ ม่พบ ความผดิ ปกติ คนไข้ไมพ่ อใจหมอ บางรายโตเ้ ถียงเป็นเร่ืองราวกนั ก็มี หาวา่ แพทยต์ รวจไม่ดี บรกิ าร ไมด่ ี ความเจบ็ ป่วยท่คี ดิ ไปเองเหลา่ นี้ จะทาความราคาญใหค้ นใกล้ชดิ ดว้ ย ผู้ปว่ ยมกั จะวติ กกงั วล คละเศรา้ อยู่เสมอ การรักษาโรคประสาทน้นั ตอ้ งอาศัยการใช้ยา การใชจ้ ติ บาบัดและพฤติกรรมบาบดั บางรายก็ หายไดง้ า่ ย บางรายก็หายไดย้ าก โดยเฉพาะพวกที่ตอ่ ต้านหรือไม่ให้ความรว่ มมือ โรคประสาทนีเ้ ปน็ กนั มากในสงั คม และจะเป็นกนั มากขนึ้ ๆ ลองๆ เหลยี วดรู อบๆ ตัวเองซิ ว่ามคี นเป็นโรคประสาทกค่ี นแล้ว และตวั เองเปน็ ดว้ ยหรือเปลา่ ?