1
2 คาํ นาํ ตนเดือน มกราคม 2551 ผมไดนํากําลังพลไปพัฒนาสวนสมุนไพร “มูลนิธิกิตติขจรเภสัชเวทย” ณ โรงเรียนนายรอย พระจุลจอมเกลา จังหวัดนครนายก และไดเยี่ยมคํานับ อวยพรปใหม พลโท วรวิทย พรรณสมัย ผูบัญชาการโรงเรียนนายรอยพระจุลจอมเกลา จึงไดทราบวา สมเด็จ พระเทพ รัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี ทรงมพี ระดําริถึงการใหความรูดานสมุนไพร พืชมีพิษ แกนักเรียนนายรอยฯ เนื่องจากเมื่อสําเร็จการศึกษา จะตองไปปฏิบัติภารกิจในพ้ืนที่ทุรกันดาร ปา ภูเขา จําเปนตองมีความรูเก่ียวกับพืช สมุนไพร พืชมีพิษ เพ่ือความปลอดภัยของตนเองและผูใตบังคับบัญชา อน่ึงในปน้ีเปนปมหา มงคลที่ พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหัว ภูมิพลอดุลยเดชฯ ทรงมีพระชนมายุครบ 80 พรรษา ในปพุทธศักราช 2551 เพ่ือเปนการ ถวายพระพร โรงงานเภสัชกรรมทหาร จึงไดจัดทําคูมือ “พืชพิษที่พบบอยในประเทศไทย” ประกอบดวยรูปภาพ และขอมูล จํานวน 101 ชนิด แบงกลุมตามลักษณะอาการพิษตอระบบของรางกาย ระบุสวนท่ีเปนพิษ และอาการเม่ือไดรับพิษ เพื่อให นักเรียนนายรอยฯ มีความรแู ละความสามารถนําไปใชป ระโยชนไ ด โรงงานเภสัชกรรมทหาร ขอขอบพระคุณ พลเอก กมล แสนอิสระ อดีตผูบัญชาการโรงเรียนนายรอย พระจุลจอมเกลา พลโท วรวิทย พรรณสมัย ผูบัญชาการโรงเรียนนายรอยพระจุลจอมเกลาและกําลังพลทุกนายท่ีกรุณาใหการ สนับสนุน พัฒนาสวนสมุนไพรฯ มาโดยตลอด และขอใหคํามั่นสัญญาวาจะอนุรักษ ปรับปรุง พัฒนาสวนสมุนไพรแหงนี้ อยาง เตม็ ขีดความสามารถ เพอื่ สนองพระดําริของสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าสยามบรมราชกุมารีตลอดไป พลตรี (จกั รี ตันติพงศ) ผอู ํานวยการโรงงานเภสัชกรรมทหาร ศนู ยก ารอตุ สาหกรรมปอ งกันประเทศและพลังงานทหาร
3
4
5
6
7 สารบญั หนา 1 บทนํา 1 ภาวะเปนพษิ จากพชื และการแกไ ขเบอ้ื งตน 2 รายงานการไดรับพิษจากพืช 3 รายช่อื ฐานขอมลู พืชพิษ 4 17 พิษตอผวิ หนงั เนอื้ เยอื่ ออ น และนยั นต า 38 พษิ ตอ ระบบทางเดนิ อาหาร และระบบหมนุ เวียนโลหิต 44 พิษตอระบบประสาท และอาจทําใหเสพติด 45 พษิ ตอไต และระบบปสสาวะ 56 พิษรายแรงอาจทาํ ใหเ สียชีวิตได บทสง ทา ย
8 บทนาํ พืชพิษ คือ พืชท่ีประกอบดวยสารพิษ หรือผลิตสารพิษในปริมาณที่มากพอท่ีจะกอใหเกิดอันตรายตอมนุษยและสัตว ได อันตรายที่เกิดข้ึนมีความรุนแรงท่ีตางกัน ตั้งแตระคายเคืองผิวหนัง จนถึงพิษท่ีทําใหเสียชีวิต โดยทั่วไปเม่ือผูปวยท่ีไดรับพิษ ไดรับการแกไขท่ีถูกตองรางกายก็จะกลับคืนสูสภาวะปกติ พิษของพืชท่ีไดรับนั้นไมวาจะเปนการต้ังใจ หรือไมตั้งใจก็ตาม อาการพษิ มกั จะสง ผลตอ รางกายในหลายระบบ เชน ผวิ หนัง ระบบทางเดนิ อาหาร ระบบหมุนเวียนโลหติ ระบบประสาท เนื่องจากอาการพิษของพืชพิษมักเปนหลายระบบ โดยทั่วไปการดูแลรักษาผูปวยเบ้ืองตน ประกอบดวย การรักษาตาม อาการและประคับประคองใหผูปวยพนขีดอันตราย การสกัดพิษไมใหเขาสูระบบหมุนเวียนโลหิตและเรงขจัดพิษออกสูรางกาย และการใหยาตานพิษ การรักษาประคับประคองผูปวยใหพนขีดอันตรายกอนท่ีผูปวยจะไปถึงโรงพยาบาลนั้น นับเปนหัวใจที่ สาํ คญั ทีส่ ุดของการรักษา โดยเฉพาะการดูแลเก่ียวกับการหายใจ การรกั ษาอุณหภูมิรางกาย และการควบคมุ อาการชกั ภาวะเปน พษิ จากพชื และการแกไ ขเบ้อื งตน 1. พษิ ตอ ผิวหนัง เน้อื เยื่อออน และนยั นตา พืชท่ีกอใหเกิดผื่นผิวหนังอักเสบ (irritant and allergic contact dermatitis) มักจะมีอาการแสดงทางผิวหนังในลักษณะน้ี ผิวหนงั บริเวณท่สี มั ผัสพชื จะเกดิ ผ่ืนแดง คัน รูปรางของผ่ืนอาจเปน ทางยาวๆ หรือเปนปน ข้ึนอยูกับลักษณะการสัมผัส ถา สวนท่เี ปนพิษสมั ผสั กบั ตา อาจทําใหตาบอดชว่ั คราวหรอื ถาวรได การรักษา - เมื่อสัมผัสกับสารพิษในพืช ไมวาจะเปนยางหรือน้ําในลําตน ควรรีบลางบริเวณที่สัมผัสดวยนํ้าและสบู จะทําใหเกิด อาการนอ ยลง และอาจปองกนั การเกิดผื่นได - ในกรณีท่ีมีผ่ืนคัน ถามีอาการนอย ใหทาดวยครีมสเตียรอยด และ/หรือ รับประทานยาแกแพ เชน chlorpheniramine, cetirizine 2. พษิ ตอ ระบบทางเดินอาหาร และระบบหมุนเวียนโลหติ อาการพิษในระบบทางเดนิ อาหารมกั เปนอาการของการไดรับพิษจากพืชพิษทุกชนิด เปนอาการท่ีแสดงวาผูปวยไดรับพิษ เขาไปในรางกาย กอนที่อาการทางระบบอื่น จะแสดงออกมา อาการทางระบบทางเดินอาหารอาจเปนไดตั้งแตการระคาย เคืองตอเย่ือบุปาก และลําคอ การอักเสบของกระเพาะอาหารและลําไส ตลอดจนถึงอาการพิษตอตับ ในกรณีของพืชที่มี พิษตอระบบหมุนเวียนโลหิต อาการพิษมักจะเริ่มดวยอาการทางระบบทางเดินอาหาร และตามดวยอาการทางหัวใจ เชน หวั ใจเตนชา และจังหวะผดิ ปกติ ความดนั โลหิตต่าํ และเสียชวี ิตจากระบบหมุนเวียนโลหติ ลมเหลว การรักษา - ถาผูปวยมีอาการระคายเคืองเยื่อบุปาก และลําคอ เชน จากการรับประทานบอน, วานหมื่นป, เพชรสังฆาต, เผือก, กระดาด ควรใหนมเย็น หรือไอศครีมเพื่อลดอาการระคายเคืองเฉพาะท่ี และไมควรทําใหอาเจียนเพราะอาจทําให อาการระคายเคืองรนุ แรงมากขึน้ - ถาผูปวยมอี าการอาเจียน หรือทองเสียมาก ควรใหสารนา้ํ และเกลือแร และรีบนําสงโรงพยาบาล - ถาผปู วยมีอาการกระเพาะอาหารอักเสบ อาจใหรับประทานยาเคลือบกระเพาะอาหารและลําไส เชน Alum milk และ รบี นาํ สงโรงพยาบาล
9 3. พษิ ตอระบบประสาท และอาจทาํ ใหเสพติด พิษตอระบบประสาทสวนกลาง มีฤทธ์ิกระตุนทําใหเกิดอาการชัก หรือทําใหเกิดอาการซึม หายใจชา และหมดสติ หรือมี ผลตอ จติ ประสาททําใหป ระสาทหลอน หรือหลายอยางรวมกัน สวนใหญมักนํามาดวยการกระตุน และตามมาดวยการกด ระบบประสาท การรกั ษา - รีบนําสงโรงพยาบาลทันที เพอ่ื ทาํ การลา งทอง ใหน ้ําเกลือปองกนั การชอ็ ค 4. พิษตอ ไต และระบบปส สาวะ สารพิษบางชนดิ ทาํ ใหเ มด็ เลือดแดงแตกในกระแสโลหติ ซง่ึ จะไปจบั ที่ไต ทาํ ใหไ ตวาย การรกั ษา - รบี นาํ สง โรงพยาบาลทนั ที การใหน ้าํ อยา งเพยี งพอ และการทาํ ใหป ส สาวะเปนดางจะชวยแกไ ขภาวะไตวายได 5. พษิ รายแรงอาจทําใหเสยี ชีวติ ได พืชในกลุมน้ีมีพิษรายแรง โดยอันตรายมักจะเกิดในเด็กมากกวาผูใหญ อาการพิษมักจะเปนอาการรวม สารพิษจะทําให เกิดการทาํ ลายตับ ไต ระบบทางเดนิ อาหาร ระบบเลอื ด ระบบหายใจ และระบบสมอง การรกั ษา - รีบนําสงโรงพยาบาลทันที การปฐมพยาบาลเบื้องตนที่สําคัญที่สุด คือ ทําใหผูปวยอาเจียนเอาเศษอาหารออกมาให มาก และทําการชวยดูดพิษจากผูปวยโดยวิธีใชนํ้าอุนผสมผงถาน activated charcoal แตวิธีนี้ไมควรใชกับเด็กอายุต่ํา กวา 5 ขวบ รายงานการไดรับพิษจากพชื จากการสบื คน ขอ มลู ไดตวั อยางผูป ว ยทไี่ ดร บั พิษจากพชื โดยการรบั ประทานหรอื สมั ผัส ดงั ตอไปน้ี 1. หัวดองดงึ - หญิงอายุ 28 ป รับประทานหัวดองดึงเปนอาหารเพราะเขาใจวาเปนกลอย และเสียชีวิตเนื่องจากหายใจไมได และ หัวใจลม เหลว - ชาวบาน 3 คน รับประทานหัวดองดึง เพราะเขาใจผิดวาเปนสมุนไพรรักษาอาการทองอืดเฟอ และปวดเม่ือยตาม รางกายได และเสยี ชวี ติ เน่ืองจากเกดิ อาการอาเจียนอยา งรนุ แรง (ขาวจากหนงั สือพิมพ 15 ธ.ค. 2529) - หญิงอายุ 21 ป รับประทานหัวดองดึงตมขนาด 125 มก. มีอาการอาเจียน ถายทอง หมดสติ ขาดน้ํา หัวใจเตนเร็ว ความดนั ต่าํ ผมรวง เลอื ดออกในตา รักษาในโรงพยาบาล และรอดชวี ติ ในที่สดุ 2. ลกู เนียง - ชาวบานในจังหวัดยะลา 2 คน ไดรับพิษจากการรับประทานลูกเนียง มีอาการปสสาวะไมออก ปวดทองนอย และ หลงั (รายงานผูปว ย รพ. ยะลา ระหวา งป 2525-2528) 3. พญาไรใ บ - ชายตางชาติสวมท้ังแวนตาและถุงมือ ตัดแตงตนพญาไรใบขนาดใหญ ไดรับพิษจากนํ้ายางขาวของตนพญาไรใบ มี อาการปวดรุนแรงที่ตาจนไมสามารถลมื ตาได 4. มันแกว - ชาวบานรายหน่ึงในจังหวัดเชียงใหมนําฝกมันแกวมาตมรับประทานจํานวน 4 ฝก มีอาการช็อค หมดสติ และหยุด หายใจ แพทยช วยชวี ติ ได แตคนไขยังคงมอี าการทางสมองเน่ืองจากการหยดุ หายใจ
10 - ชายอายุ 28 ป รับประทานเมล็ดมันแกวเขาไป 200 กรัม เน่ืองจากเขาใจผิดวาเปนเมล็ดถั่วท่ีรับประทานได มีอาการ เวียนศรีษะ หนามืด ตาลาย ออนเพลีย และไมสามารถกาวเดินได จากน้ันมีอาการชักกระตุกท่ีมือและเทา ควบคุม ระบบทางเดินปส สาวะไมได ทอ งเสีย และเสยี ชวี ติ ในทสี่ ดุ (รายงานผปู ว ย รพ. ชมุ ชนเชยี งแสน จงั หวัดเชียงใหม) 5. วานหมื่นป (สาวนอยประแปง ) - ชายไทยอายุ 38 ป ในจังหวัดกรุงเทพฯ เคี้ยวและกลืนใบและลําตน ของตนสาวนอยประแปงหลายคํา เนื่องจากเมา มี อาการน้ําลายฟูม พูดไมได ริมฝปากและกระพุงแกมบวม อาปากไดลําบาก รอนไหมและเจ็บปวดบริเวณริมฝปาก ชองปากและในลําคอ หายใจไมออก - เดก็ ชายชาวจีน ไดร ับสารพษิ จากยางของตน สาวนอ ยประแปงที่กระเด็นเขา ตาซา ย ทําใหล มื ตาซา ยไมได 6. โหรา - พนักงานธนาคารในจังหวัดนครศรีธรรมราชรวม 10 ราย เกิดอาการอาหารเปนพิษอยางรุนแรงเนื่องจากรับประทาน โหราท่ีรานขาวแกงนํามาประกอบอาหารขาย เนื่องจากเขาใจผิดวาเปนบอน มีอาการนํ้าลายฟูมปาก ช็อค หมดสติ (รายงานจาก สสจ. เมอื งนครศรีธรรมราช) 7. มะกลํา่ ตาหนู - ชาวบานรายหนึ่งและเด็กหญิงอายุ 8 ขวบในจังหวัดรอยเอ็ดรับประทานเมล็ดมะกล่ําตาหนูเพราะรูเทาไมถึงการณ มี อาการเลือดออกในระบบทางเดินอาหาร ตับวายและไตวาย เสียชวี ติ (รายงานผปู ว ย รพ. ยโสธร) 8. สบูข าว - เด็กนักเรียนประถมศึกษาปที่ 1 และ 2 จํานวน 5 คน ไดกินเมล็ดของตนสบูขาว ไมทราบจํานวน มีอาการคล่ืนไส อาเจียน ทองเสีย บางรายซึม ความดันเลือดต่ํา (รายงานผูปวย โครงการศูนยพิษวิทยา คณะแพทยศาสตร รพ. รามาธบิ ดี) - เด็กนักเรียนประถมศึกษาปท่ี 6 อายุ 9-14 ปจํานวน 29 ราย รับประทานเมล็ดสบูขาวและสงตอใหกันขณะอยูในแถว เคารพธงชาติ มอี าการคลนื่ ไสอาเจยี น ทอ งเสีย บางรายมนึ งง รายชอ่ื ฐานขอมูลพชื พษิ - ฐานขอ มลู พืชพิษสถาบันวิจยั สมนุ ไพร กรมวิทยาศาสตรก ารแพทย กระทรวงสาธารณสุข http://webdb.dmsc.moph.go.th/poison/ - ฐานขอมลู สมุนไพร มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล และ BIOTEC http://www.medplant.mahidol.ac.th - ฐานขอมลู พืชพิษ สํานกั งานขอ มลู สมุนไพร คณะเภสัชศาสตร มหาวิทยาลัยนเรศวร http://admin.pha.nu.ac.th/toxic_plant
11 1. พิษตอ ผิวหนัง เน้อื เย่ือออ น และนัยนต า กระดาด, กระดาดแดง Alocasia indica Schott กระดาด Alocasia indica Schott กระดาดแดง Alocasia indica Schott var. Metalica Schott วงศ : ARACEAE ช่ือไทย : กระดาด, กระดาดแดง, คอื , โทปะ, บอนกาว,ี เผอื กกะลา, เผือกโทปา ด, มนั โทปาด ช่ือองั กฤษ : GREAT-LEAVED CALADIUM ลักษณะพืช : พชื ลมลุก ทีม่ หี วั อยูใตด ิน โดยมีกานใบสแี ดงโผลพ น ผิวดนิ ใบยาว แผน ใบกลมใหญ สีเขยี วเขมอมแดง ขอบใบเรยี บดอกมกี าบสี เหลืองอมเขยี วหมุ สว นทเี่ ปนพษิ : นาํ้ ยางใส อาการ : คัน ปวดแสบปวดรอ น อักเสบบวม พองเปน ตุม นํา้ ใส ถาโดนตาทาํ ใหตาอกั เสบ อาจทําใหตาบอดชั่วคราว หรือถาวร ถา รบั ประทานเขา ไปจะเกิดอาการไหมที่ เพดาน ปาก ลนิ้ และคอ กระบือเจ็ดตวั : Excoecaria cochinchinensis Lour. วงศ : EUPHORBIACEAE ชื่อไทย : กระบือเจ็ดตวั , กะเบอื , กาํ ลงั กระบือ, ลน้ิ กระบือ, ใบทอ งแดง ชอื่ องั กฤษ : YELLOW STAR ลักษณะพืช : ไมพุม สูง 0.5 - 1.5 เมตร ใบเด่ียว รูปใบหอก หรือรูปใบหอกแกมรูปไข หลังใบสีเขียว ทองใบสีแดง ดอก ชอ ออกท่ีปลายกิ่ง แยกเพศ ผลแหง แตกได มี 3 พู สวนท่ีเปนพษิ : ใบ อาการ : หากสมั ผัสใบจะทาํ ใหเ กิดอาการคัน ทาํ ใหผ ิวหนังเกดิ การระคายเคอื งเปนแผลไหม ตาแดง ปวดตา หาก รับประทานจะทาํ ใหเ กิดการระคายเคืองทางเดนิ อาหาร ทาํ ใหอาเจียน และทอ งเสีย
12 กะลงั ตงั ชาง Girardinia heterophylla Decne วงศ : URTICACEAE ชอ่ื ไทย : ตําแยชา ง, กะลังตังชาง, หานสา, หานชางไห, หานชางรอง ชือ่ อังกฤษ : THATCH GRASS , WOLLY GRASS, LALANG, ALANG-ALANG ลกั ษณะพชื : เปนพชื ลม ลกุ สูงไดถึง 1.5 เมตร ทุกสวนมขี นสากหนาแนน ทรงใบรปู ฝา มอื ตามกา นใบมีขนเปนหนาม แขง็ ๆ ดอกเลก็ สีเขยี วออน ผลเลก็ กลม ผวิ ผลมีหนามแข็งหนาแนน สวนท่ีเปน พิษ : ขน หรือ หนาม อาการ : เม่อื สมั ผัสขนหรือหนามทําใหเจ็บ คัน และปวดมาก คริสตมาส Euphorbia pulcherrima Willd.ex Klotzsch. วงศ : EUPHORBIACEAE ชอ่ื ไทย : ครสิ ตมาส, บานใบ, โพผนั , สองระดู ชื่ออังกฤษ : POINSETTIA, POINTED LEAF, LOBSTER PLANT, CHRISMAS STAR ลกั ษณะพืช : ไมพ มุ สงู 1-3 เมตร ใบ เดีย่ วรปู ไข ปลายแหลม ขอบใบหยกั ทุกสวนมยี างสีขาวเหมอื นนํา้ นม ดอก ชอ ออกปลายกิ่ง มใี บประดบั สแี ดงรปู หอกขนาดใหญอยูรอบๆ ชอดอกเปน จาํ นวนมาก สว นทเ่ี ปนพษิ : นาํ้ ยางสีขาวจากใบ ตน อาการ : นํา้ ยางถูกผวิ หนังจะระคายเคืองมาก ผิวหนงั เปน ปน แดง ตอมาจะบวมพองเปนตมุ น้าํ ภายใน 2- 8 ชว่ั โมง ถารบั ประทานจะทําใหก ระเพาะอักเสบ
13 ชางแหก Neesia altissima Bl. วงศ : BOMBACACEAE ชอ่ื ไทย : ชอื่ อังกฤษ : ทเุ รยี นผ,ี ชา งแหก, ชา งแฮะ ลักษณะพชื : - สว นทเี่ ปน พษิ : อาการ : ไมตน ไมผลัดใบ สงู ไดถ งึ 30 เมตร ตามกิ่งออ นมีขนรปู ดาวท่วั ไป ใบเดย่ี วติดเรียงสลบั ทรงใบรูปขอบ ขนาน หรอื รูปไข ดอกสชี มพอู อกรวมกันเปน ชอ กระจุกตามกิง่ และงา มใบ กลีบเล้ียงเปนถงุ คลา ยโคมไฟ เลก็ ๆ กลบี ดอก 5 กลีบ ผลเปน ชนดิ ผลแหงแตกแข็งเหมอื นไม ภายในมขี นสีน้ําตาลเปนเสีย้ นแข็งมาก ขนแข็งภายในผล ทาํ ใหผวิ หนงั พองเจ็บและคนั มาก ชวนชม Adenium obesum (Forsk.) Roem.&Schult. วงศ : APOCYNACEAE ชอื่ ไทย : ชวนชม, ลัน่ ทมแดง, ล่ันทมยะวา ชอื่ อังกฤษ : MOCK AZALEA, DESERT ROSE, IMPALA LILY, PINK BIGMONIA, SALSI STAR ลักษณะพืช : ไมพุมขนาดเล็ก ลําตนอวบนํ้ามียางขาวทุกสวน ใบเด่ียว รูปชอน ดอก เดี่ยวหรือชอสั้นๆ กลีบดอกสีแดง โคนกลีบดอกเปนหลอด ปลายแยก 5 แฉก ผล เปนฝกคูรูปยาวรี แกแตกได (ปจจุบันมีตนท่ีมีดอกสีขาว สว นทเ่ี ปนพิษ : และสีชมพ)ู อาการ : นํา้ ยางสขี าว นาํ้ ยางถูกผวิ หนงั จะทําใหผิวหนังอักเสบเปนผื่นแดง ถา เขาตา ตาจะอกั เสบ กินเขาไปจะเปน พิษ แตน้ํายาง มรี สขมมาก โอกาสกินมนี อ ย ถา กนิ จะมีผลตอหวั ใจ ทําใหหัวใจเตนออน อาจตายได
14 ตาตุมทะเล Excoecaria agallocha L. วงศ : EUPHORBIACEAE ชื่อไทย : ตาตมุ ทะเล, ตาตุม, บูตอ ช่ือองั กฤษ : BLIND YOUR EYES ลกั ษณะพชื : ไมยืนตนขนาดกลางที่มียางสีขาว และชอบขึ้นตามปาชายเลน หรือชายทะเลท่ัวๆไป เปลือกตนสีน้ําตาล ดาํ ใบใหญห นาทบึ ดอกออกเปนชอตามโคน กา นใบ สวนท่ีเปน พษิ สารท่ีมีอยูในตน สว นที่เปน พิษ : นา้ํ ยางขาว อาการ : ถา กินเขา ไปจะทาํ ใหเ กดิ ทองรวงอยา งแรง เขาตาจะทาํ ใหตาบอด ควนั ไฟจากการเผาไหมต าตุมทะเลถา เขาตาจะทาํ ใหต าเจ็บเปน เวลานาน และอาจทําใหตาบอดได หอยปูท่ีไปเกาะอยูท่ไี มตาตุม ถา นํามา รบั ประทานจะทําใหเ กดิ อาการเปน พษิ ทองเสยี อยางรนุ แรง อาเจยี น ตาํ แยชาง Dendrocnide stimulans (L.f.) Chew วงศ : URTICACEAE ชอื่ ไทย : ตําแยชา ง, สามแกว, หานเด่ือ หานสา, เอโกเปอ, ไอขนุ า ชื่ออังกฤษ : - ลกั ษณะพชื : เปนไมพุมถึงไมตนขนาดเล็ก สูงไดถึง 5 เมตร ผลัดใบ ใบเดี่ยวเรียงสลับหรือเวียนกัน ผิวใบดานลางเปน คราบขาว ดอกเลก็ สขี าวปนเหลือง หรือสีมวงออน ออกรวมกันเปนชอยาวๆ หอยตามงามใบ ผลเล็ดกลมสี สวนที่เปนพษิ : เขยี ว อาการ : ขนหรือเกล็ดตามสว นตา งๆ เชน ใบ ชอ ดอก เม่อื สัมผัสขนหรือหนามทําใหเกดิ อาการคนั ผิวหนังไหมเกรยี ม หรอื แดง เปนผน่ื และปวดมาก
15 ตาํ แยตัวเมยี Laportea interrupta Chew วงศ : URTICACEAE ชอ่ื ไทย : ตําแยตวั เมยี , กะลงั ตังไก, วา นชา งรอง, หานไก ชอื่ องั กฤษ : - ลกั ษณะพืช : เปน พชื ลมลุก สูงไมเ กนิ 60 เซนตเิ มตร ทกุ สวนมขี นน่ิม ใบคอ นขา งกลมปลายแหลม โคนใบมนหรือเกือบ เปน หนา ตดั ดอกเลก็ ออกเปน ชอ สว นทเี่ ปน พษิ : ขนพษิ อาการ : ขนที่ถกู ผิวหนัง จะทาํ ใหคนั บวมเปน ปน คลายลมพษิ หรืออาจรนุ แรงจนเกิดอาการปวดแสบปวดรอ น ผิวหนังอักเสบ ทองหลางฝรง่ั Hura crepitans Linn. วงศ : EUPHORBIACEAE ชอื่ ไทย : ทองหลางฝร่งั , โพทะเล, โพฝรัง่ , โพศรี, โพศรมี หาดพ ชื่ออังกฤษ : UMBRELLA TREE ลกั ษณะพชื : ไมยืนตน สูงประมาณ 30 เมตร ลําตนมีหนามและมียางเหนียวใส ใบเดี่ยวรูปไขปลายแหลม โคนใบเวา คลา ยรูปหวั ใจ ขอบใบจัก ผลกลมแบน เปลือกแข็งและแบง เปน พู สว นทีเ่ ปน พษิ : เมล็ด เปลอื ก ราก นาํ้ ยาง อาการ : น้ํายางมีฤทธ์ิกัดรนุ แรงมาก ถา ถกู ผวิ หนังจะเกดิ การระคายและเปนผ่ืนแดงถา ถกู ตา อาจทําใหตาบอดได ถา รบั ประทานเมล็ดเขาไปจะทาํ ใหอ าการคล่นื ไส ปวดทอง และถายอยา งรนุ แรง
16 โปย เซียน Euphorbia milii Des Moul. วงศ : EUPHORBIACEAE ช่ือไทย : ระวงิ ระไว, พระเจารอบโลก, วานเข็มพญาอนิ ทร, ไมร ับแขก, วานมุงเมือง ชื่อองั กฤษ : CROWN OF THORNS, CORONA DE SESPINA ลกั ษณะพืช : ไมพุมเต้ีย ลําตนเปนเหล่ียมมนสีนํ้าตาล มีหนามแหลม ออกเปนกระจุก ใบเด่ียว ออกบริเวณสวนปลายลํา ตน ไมมกี านใบ ใบอวบนํา้ ดอกชอ ออกเปนกระจุกใกลสวนยอด มีชนิดตนดอกสีแดง สีนวล สีเหลือง ฯลฯ สวนทเี่ ปนพษิ : ขนาดของดอกยอยแตกตางกนั ทุกสว นมีนา้ํ ยางสขี าว อาการ : น้าํ ยาง ถานํา้ ยางถกู ผวิ หนงั หรือเขาตา ทําใหเกดิ ระคายเคือง แสบ บวม แดง ถา รบั ประทานจะทําใหท างเดิน อาหารอกั เสบ ฝน ตน Jatropha multifida L. วงศ : EUPHORBIACEAE ช่ือไทย : ฝน ตน, มะละกอฝร่ัง, มะหงุ แดง ชือ่ อังกฤษ : CORAL BUSH, CORAL PLANT ลักษณะพืช : ไมพุม สูง 1-3 เมตร มียางสขี าวเหลอื ง ใบเวาลึกจนดคู ลายเปน แฉก แตล ะแฉกกเ็ ปน หยัก 5-10 หยกั ดอก สีแดงออกเปน ชอคลา ยรม ผลคอนขา งกลมผวิ เรียบ มี ๓ พลู แตล ะพลมู 1ี เมล็ด สวนท่ีเปน พิษ : เมล็ด นํ้ายางใส อาการ : นํ้ายางถูกผิวหนังเกิดอาการแพบวมแดงแสบรอน เมล็ดถารับประทานเขาไปจะทําใหเกิดอาการ ปวดหัว คลื่นไส อาเจียน ทองเสีย กลามเนื้อชักกระตุก การเตนของหัวใจผิดปกติ ความดันต่ํา เม็ดมีรสอรอยแต รับประทานเพียง 2 เมลด็ ก็เกดิ อาการได
17 พญาไรใบ Euphorbia tirucalli L. วงศ : EUPHORBIACEAE ชื่อไทย : พญาไรใบ, เคยี ะจนี , เคยี ะเทยี น, พญารอ ยใบ ช่อื อังกฤษ : INDIAN TREE SPURGE, MILKBUSH ลักษณะพืช : ไมพ มุ สงู 1-5 ลําตน สีเขียวเกลี้ยงขนาดเลก็ และอวบนํ้า มียางสขี าว สวนบนของลําตนจะแตกแขนง ใบเลก็ มาก และบางก่งิ ไมม ใี บ ดอกสขี าวนวลออกเปนชอ ตามขอหรือปลายก่ิง ผลคอนขา งกลม สวนที่เปนพิษ : นา้ํ ยางขาว อาการ : ผิวหนังอกั เสบเปนปน แดง บวมพองเปน ตมุ นา้ํ ถาสัมผัสตาจะทาํ ใหเ ย่ือบุตาอักเสบ และตาบอดชั่วคราว ถา รบั ประทานเขา ไปจะทาํ ใหชองปากบวม คลนื่ ไส อาเจยี น กระเพาะอาหารและลาํ ไสอักเสบอยางรุนแรงอาจ ทาํ ใหอุจจาระเปนเลอื ด เพชรสงั ฆาต Cissus quadrangularia L. วงศ : VITACEAE (VITIDACEAE) ชอ่ื ไทย : เพชรสงั ฆาต, สามรอยตอ ชอื่ อังกฤษ : - ลกั ษณะพืช : ไมเ ถา เลือ้ ยโดยมมี อื (tendril) จบั ใบออกสลบั กัน ดอกมขี นาดเล็ก ชอ ดอกออกตรงขา มกบั ใบ ผลฉ่ํานํ้า เมือ่ สกุ มสี ีแดงเขมเกือบดํา สว นท่เี ปนพิษ : ทั้งตน อาการ : พชื นถี้ าถูกผวิ หนงั ทําใหเ กดิ ผื่นแดง ถา รบั ประทานทาํ ใหระคายเคอื งตอ เย่อื เมือกในปาก และลาํ คอ
18 โพทะเล Thespesia populnea L. Soland.ex Corr. วงศ : MALVACEAE ช่ือไทย : บากู, ปอกะหมดั ไพร, ปอมดั ไซ ช่ือองั กฤษ : CORK TREE, PORTIA TREE, ROSEWOOD OF SEYCHELLES, TULIP TREE ลักษณะพชื : เปนไมยืนตน ขนาดเล็กสูง 8 – 12 เมตร ใบรูปคลายหัวใจ ดอก ออกตามงามใบ เปนดอกเดี่ยวหรือเปนคู กลีบดอกสีเหลือง แลวจะเปล่ียนสีเปนชมพูแกมมวงออน เหี่ยวบนตน ผล เปนผลแหงแตกไมมีทิศทาง สว นท่เี ปนพษิ : คอ นขางกลม พบมากในทดี่ อนหรือชายฝง ทะเลและริมแมน ํ้าท่ีดินเปน ดนิ รวนปนทราย อาการ : ยางจากตน เปลือก ถาเขา ตาทาํ ใหตาบอดได เปลอื กมฤี ทธท์ิ าํ ใหอ าเจียน มะมว งหิมพานต Anacardium occidentale L. วงศ : ANACARDIACEAE ชอ่ื ไทย : มะมวงหิมพานต, กะแตแก, กายี, ตําหยาว, ทา ยลอ , นายอ, มะมว งกาสอ ฯลฯ ชอ่ื องั กฤษ : CASHEW, CASHEW NUT TREE, CASHEWNUT ลักษณะพืช : ไมย ืนตนขนาดกลาง สูง 6-10 เมตร ลักษณะใบเปนใบเด่ียวแบบเรียงสลับ ชอดอกยาว 15-20 เซนติเมตร โดยแตกออกจากซอกใบและปลายกิ่ง กลีบดอกเริ่มแรกจะมีสีขาวแลวเปลี่ยนเปนสีชมพู มีการพัฒนา สวนที่เปน พิษ : ฐานรองดอกใหข้ึน มีลักษณะคลายผลชมพู สีเหลืองแกมชมพู แลวคอยเปลี่ยนกลายเปนสีแดง เน้ือในน่ิม อาการ : ท่ปี ลายจะมผี ลตดิ อยูเปน รปู ไต น้าํ ยางจากผล บวมแดง พองเปน ตมุ นํ้าใส อาจลุกลามรุนแรงเปน โรคผวิ หนังเรอ้ื รงั
19 มะมุด Mangifera foetida Lour. วงศ : ANACARDIACEAE ชื่อไทย : ชอ่ื องั กฤษ : มะแจ, มาจัง, มะมุด , มะละมุดไทย, ลกั ษณะพืช : HORSE MANGO สว นทเี่ ปนพิษ : อาการ : ไมย นื ตน ขนาดกลาง ใบเขยี วออ นยาว เปน ไมท งี่ อกงามไดใ นพ้นื ดนิ ทุกแหง ผลรสหวานแหลมกวาไมอ ่นื ๆ ถา ปลูกโดยวธิ ีตอนกิ่งจะอยไู ดราว 70-80 ป ถา ใชเ มล็ดปลูกจะอยไู ดน านกวา นั้น ยางจากผล ถาใชปากกัดผลมะมุดโดยเฉพาะผลออ นมยี างมาก จะทําใหปากเปน แผลได ถา ถูกผิวหนังออ นจะทําให เกดิ พุพองจะบวมแดง พองเปนตุม นาํ้ ใส หรืออาจลุกลามรุนแรงเปน eczematous dermatitis ถา ยางเขา ตาอาจทาํ ใหเ ปนแผลในตาได รกั หลวง Gluta usitata (Wall.) Ding Hou วงศ : ANACARDIACEAE ช่ือไทย : ชื่ออังกฤษ : รักหลวง, ซู, ซู, มะเรียะ, รกั , รกั ใหญ, ฮกั หลวง ลกั ษณะพืช : BURMESE LACQUER, RED ZEBRA WOOD, VARNISH TREE สวนทีเ่ ปน พิษ : อาการ : ตนไมสูงถึง 20 เมตร ผลัดใบ ลําตนตรง เปลือกสีน้ําตาลคลํ้าแตกเปนสะเก็ดหนา ใบเด่ียวเปนรูปไขกลับ ติดเรียงสลับ ดิกเล็ก สีขาว ออกรวมกันเปนชอแยกแขนงตามปลายกิ่งหรือตามงามใบใกลปลายกิ่ง ผล กลมแขง็ มปี กกางแผเหนือตัวผล 5 ปก ข้นึ ตามปา เบญจพรรณและปา ดิบเขาท่ัวไป น้าํ ยาง บวมแดง พองเปนตุมนาํ้ ใส อาจลุกลามรนุ แรงเปนโรคผิวหนงั เรอื้ รัง
20 วานหมื่นป Dieffenbachia seguine (Jacq.) Schott วงศ : ARACEAE ชือ่ ไทย : วานหมื่นป* , ชา งเผอื ก, บวนนแี ช, วา นพญาคา ง, สาวนอ ยประแปง, อา ยใบก านยาว ชอ่ื องั กฤษ : DUMB CANE ลกั ษณะพืช : ไมลมลุก อวบน้ํา สูงไดถึง 70 เซนติเมตร ลําตนเปนขอปลองเห็นไดชัดเจน ลําตนตั้งตรง ลําตนมีน้ํายาง ใสเมื่อโดนจะระคายเคือง ใบรูปขอบขนาน ผิวใบเรียบ ใบมีสีเขียวทั้งใบ บางพันธุมีจุดสีขาว ดอกออกเปน สวนทเ่ี ปนพิษ : ชอ ชอ ดอกเปน แทง ยาว มกี าบหมุ ไว ดอกอดั แนน อยูบนแกนชอ ดอก ผลเปน ผลสดเน้อื นมุ สสี ม หรอื สแี ดง อาการ : นํา้ ยางใส คัน ปวดแสบปวดรอน อักเสบบวม พองเปนตมุ น้าํ ใส ถาโดนตาทาํ ใหตาอกั เสบ อาจทําใหตาบอดชั่วคราว หรือถาวร สมอทะเล Sapium indicum Willd. วงศ : EUPHORBIACEAE ช่อื ไทย : ช่อื อังกฤษ : สมอทะเล, กระหุด, กรุ ะ, กลุ า ลกั ษณะพืช : MACE, NUTMEG สวนที่เปนพษิ : อาการ : ไมตน สงู ถงึ 30 ม. โคนตน มหี นามและพพู อน ใบเดยี่ วหนาคลา ยหนัง ขอบใบหยกั มน บรเิ วณโคนใบมี ตอมท่ขี อบใบขา งละ 2–4 ตอม ดอกเลก็ สีขาวนวล ออกเปน ชอ เชงิ ลดตามงา มใบและปลายก่ิง ผลรปู ไข กวา ง ถงึ คอนขา งกลม นํ้ายางใส คัน ปวดแสบปวดรอ น อักเสบบวม พองเปนตุมนํา้ ใส ถาโดนตาทาํ ใหตาอักเสบ อาจทําใหตาบอดถาวร
21 สลดั ได Euphorbia antiquorum L. วงศ : EUPHORBIACEAE ช่อื ไทย : สลัดได, กะลําพัก, เคียะผา, เคยี ะเลี่ยม, ทูดุเกละ, สลดั ไดปา, หงอนงู ชอ่ื อังกฤษ : MALAYAN SPURGE TREE, TRIANGULAR SPURGE ลกั ษณะพืช : ไมท่ีใชลําตนเปนใบในตัว ชอบข้ึนเปนกอใหญตามโขดเขา และที่ทราย มีหนามเต็มตนและยางสีขาว ลํา ตนมกั เปนสี่เหลย่ี ม ดอกเล็กสีแดง ออกตามครบี เหลี่ยมตน เปน ไมท ีท่ นตอ ความแหงแลง และรอ นไดดีมาก สวนที่เปนพิษ : นํ้ายางขาว อาการ : ปวด ผวิ หนงั อกั เสบเปน ปน แดง บวมพองเปน ตุมนํ้า ถาสัมผัสตาจะทําใหเ ย่ือบุตาอกั เสบ และตาบอด ช่ัวคราว สลัดไดบาน Euphorbia trigona Haw. วงศ : EUPHORBIACEAE ชอื่ ไทย : สลดั ไดบา น, เคยี ะฮ้ัว, สามเหลย่ี มญ่ปี ุน ชอื่ อังกฤษ : - ลักษณะพืช : ไมพุม ท่มี ยี าง สูงไดถ ึง 5 เมตร ลําตนบรเิ วณโคนมีลักษณะกลมแตสงู ขึ้นไปจะเปนสามเหล่ียม 4-5 เหลี่ยม ก่ิงกานมี 3 เหล่ียม บนเหล่ียมจะมีสวนนูนเปนระยะ โดยบนสวนนูนน้ันจะมีหนามและเปนบริเวณที่ออกใบ สว นท่ีเปน พษิ : และดอกดวย ใบรูปไขกลับปลายแหลมมน ดอกสีขาวอมเขียวและจะคอยๆ เปลี่ยนเปนสีขาวนวลและ อาการ : ออกเปน ชอ นา้ํ ยางขาว ปวด ผวิ หนังอักเสบเปนปน แดง บวมพองเปน ตมุ นํา้ ถา สมั ผัสตาจะทาํ ใหเ ย่อื บุตาอักเสบ และตาบอด ช่วั คราว
22 หญาคา Imperata cylindrica (L.) P.Beauv. วงศ : POACEAE (GRAMINEAE) ชื่อไทย : ลาลาง, ลาแล ชอ่ื อังกฤษ : THATCH GRASS , WOLLY, GRASS, LALANG, ALANG-ALANG ลกั ษณะพืช : ไมลมลุก มีเหงาใตดินสีเหลืองออน ยาวและแข็ง ลําตนเทียมบนดินสูงได 0.3-0.8 เมตร ใบ เด่ียว แทง ออกจากเหงา ใบเล็กยาว ขอบใบคม ดอก ชอ แทงออกจากเหงา ดอกยอย ขนาดเล็ก รวมกันอยูชอแนน สว นทีเ่ ปน พษิ : สีเงินอมเทาออนๆ ผล เปนผลแหง ไมแตก อาการ : ใบ ขอบใบคม อาจบาดทําใหเ ปน แผล สัมผสั ผวิ หนังทําใหเกิดอาการคัน หนุมานน่ังแทน Jatropha podagrica Hook.f. วงศ : EUPHORBIACEAE ช่ือไทย : วา นเลอื ด, หัวละมานน่ังแทน ชอ่ื องั กฤษ : GOUT PLANT, GUATEMALA RHUBARB, FIDDLE-LEAVED JATROPHA ลักษณะพชื : ไมพ ุม ลําตน ขยายใหญม ากมนี ํา้ ยางใส ใบ เดย่ี ว กานใบยาว แผน ใบเวาลึก จะออกท่ีปลายลําตนแบบวน สลบั ดอก ชอ กานดอกยอยและดอกยอยสแี ดงสม ออกเปนชอ เหมือนซร่ี ม สวนท่ีเปนพษิ : เมล็ด ยาง อาการ : นํ้ายางถูกผวิ หนังเกิดอาการแพ บวมแดงแสบรอน เมล็ดถารบั ประทานเขา ไปจะทาํ ใหเ กดิ อาการ ปวดหัว คลนื่ ไส อาเจียน ทอ งเสีย กลามเน้อื ชักกระตกุ หายใจเร็ว การเตนของหวั ใจผดิ ปกติ ความดันตา่ํ
23 เตารา ง Caryota mitis Lour. วงศ : PALMAE ชอื่ ไทย : ช่ืออังกฤษ : เตารา งแดง, เช่อื งหมู, มะเดง็ , งอื เด็ง ลกั ษณะพืช : Burmese fishtail palm, Clustered, fishtail palm, Common fishtail palm ฯลฯ สว นที่เปน พิษ : อาการ : ใบปาลม แตกกอ ลําตน ขนาด 10-15 เซนตเิ มตร ประกอบแบบขนนกสองชน้ั เรียงสลับ แผน ใบสเี ขียว เปนมัน กาบใบยาว 0.5-2 เมตร ดอกสีขาวอมเหลอื ง ออกเปนชอ แบบชอแยกแขนงระหวางกาบใบหรอื ใตโ คนกาบใบ ผลสดแบบมเี นือ้ เมล็ดเดยี ว ออกเปนพวงๆ ทรงกลม ผลสุกสแี ดงคลาํ้ ขน ขนตามผล และนํ้าเลยี้ งตามผวิ ใบของลําตน ทําใหเปน ผ่นื คนั ตามผวิ หนงั ถา เขาตาทาํ ใหต าบอดได ตังตาบอด Excoecaria oppositifolia Griff. วงศ : EUPHORBIACEAE ชอ่ื ไทย : ตงั ตาบอด, ไฟเดอื นหา, ตาตมุ ปา, ยางรอ น ช่ืออังกฤษ : ลักษณะพชื : ไมยืนตนขนาดกลางไมผ ลัดใบ ดอกสีเขียว ๆ ขาว ๆ ผลกลมลักษณะเปน พู 3 พู ขนาด 4-5 ซม. ทุกสวนมี นาํ้ ยางสขี าว พบตามปาดิบทว่ั ไป สว นทีเ่ ปนพิษ : นาํ้ ยาง อาการ : นํา้ ยางสีขาว เขาตาทําใหต าบอด ถูกเน้อื เยอ่ื ออนทําใหเ กิดเปน แผลเปอยได
24 2.พิษตอ ระบบทางเดนิ อาหาร และระบบหมนุ เวยี นโลหติ กระถนิ Leucaena glauca Benth. วงศ : FABACEAE (LEGUMINOSAE) ช่อื ไทย : กระถนิ , กระถินไทย, กระถินบา น, กะเสด็ โคก, กะเสด็ บก, ตอเบา, ผักกานถนิ , ผกั หนองบก, สะตอเทศ, ชอื่ องั กฤษ : ลกั ษณะพชื : สะตอเบา สวนทีเ่ ปน พษิ : LEAD TREE, LEUCAENA, WHITE POPINAC, WILD TAMARIND อาการ : กระถนิ เปน ไมพ ุม ใบเปนใบประกอบคลา ยมะขาม ดอกเปน ดอกรวม สีขาวเปน ฝอยฟกู ลม ฝกแบนยาว ประมาณ 6 เซนติเมตร กวางประมาณ 1.5 - 2 เซนตเิ มตร ภายในมเี มล็ดแบนเรียงอยู ใบ อาเจียน กลา มเนื้อทํางานไมป ระสานกนั หายใจลําบาก กลา มเนอ้ื ออนเปล้ีย กลา มเนอื้ กระตกุ มนึ งง ไม รูส กึ ตวั ชกั กอนจะหมดสติ มีอาการขาดออกซเิ จน ตวั เขียว ถา ไดร บั มากจะโคมา ภายใน 10-15 นาที กระเบา Hydnocarpus anthelminthicus Pierre วงศ : FLACOURTIACEAE ชอื่ ไทย : กระเบา, กระเบาตึก, กระเบาน้ํา, กระเบาเบาแขง็ , เบา ชอื่ อังกฤษ : ลักษณะพืช : ไมต น ขนาดกลาง สูง 10-20 เมตร ลาํ ตนเปลา ใบเดยี่ ว เรยี งสลับรูปใบหอกแกมรูปไข หรือรูปขอบขนาน ขอบเรียบ เสน แขนงใบอยเู ยือ้ งกัน เสนใบยอ ยเปนรางแห ท้งั เสน กลางใบ เสน แขนงใบ และเสน ใบยอย สว นท่ีเปนพษิ : เหน็ ไดชัดทางดานลางจึงมกั เรยี กวา \"แกว กาหลง\" กลบี ดอก 5 กลีบ สชี มพู รูปขอบขนานแกมรูปไข โคน อาการ : กลบี ดานในมีเกล็ดรปู แถบ ผลกลม ผวิ เรียบเปลอื กแข็ง มขี นหรอื เกล็ดสนี ํา้ ตาล ผลมี 30-50 เมล็ด เมล็ดสด หากกนิ เมลด็ พืชนี้เขาไป จะทาํ ใหเกิดอาการปวดทอง คลน่ื ไส อาเจียน อาจเกิด cyanosis และอาจถึงตาย ได
25 โคคลาน Anamirta cocculus Wight & Arn. วงศ : MENISPERMACEAE ชือ่ ไทย : ขม้ินชันเครอื , เถาวลั ยท อง, วา นนางลอ ม, หวายดิน, แมน า้ํ นอง, อมพนม, พนม ชือ่ อังกฤษ : FISH BERRY ลักษณะพชื : ไมเถาเลื้อยพาดพันตนไมอ่ืน เปลือกเถาขรุขระ ใบโตรูปรางคลายหัวใจ แผนใบเกลี้ยง ปลายใบแหลม ดอกขนาดเลก็ ออกเปน ชอ ดอกตวั ผูแ ละดอกตวั เมยี อยคู นละตน ผลสแี ดงเขมนมิ่ และเกล้ียง รูปคลายไต สวนท่เี ปน พิษ : ผล อาการ : คลื่นไส อาเจยี น ปวดศรี ษะ มีไข ชัก และตายเนอ่ื งจากหวั ใจหยุดเตน จันทนเทศ Myristica fragrans Houtt. วงศ : MYRISTICACEAE ชอ่ื ไทย : จนั ทนเ ทศ, จนั ทนบ า น ชื่ออังกฤษ : MACE, NUTMEG ลกั ษณะพชื : ไมยืนตนขนาดใหญ ดอกเพศผูและเพศเมียแยกกันอยูคนละตน ผล ขนาดประมาณลูกหมาก ผลแกจัด แตกคร่ึง เมลด็ เดี่ยว มีรกซงึ่ เปนแผน บาง สวนปลายมีหลายแฉกสีแดงสด เรียกกันทั่วไปวาดอกจันทนเทศ สวนท่ีเปน พิษ : หมุ เมล็ด เมล็ดมีเปลือกแข็งสนี าํ้ ตาล เนือ้ เมลด็ มี กลนิ่ หอม เรยี กวา ลกู จนั ทนเ ทศ อาการ : ผล อาการเพอเหน็ ไปตางๆ โดยไมมคี วามจรงิ ปวดศีรษะ ปวดทอง อาเจยี น เคล้ิมฝน ชีพจรเตน เร็ว ตับไต พกิ าร ผิวหนังเขยี วเน่อื งจากขาดออกซเิ จน
26 ชาแปน Solanum verbasifolium Auct. Non L. วงศ : SOLANACEAE ชอ่ื ไทย : ชาแปน, ฉับแปง , หคู วาย ชอ่ื องั กฤษ : - ลักษณะพืช : ไมพุมท่ีแตกกิ่งกานสาขามาก ใบรูปไขกวาง ขอบใบหยัก ใบปกคลุมดวยขน ดอกสีขาวเปนพวงคลาย มะเขอื พวง ผลกลมขนาดเทา กับมะเขอื พวง แตเปน ลายเขยี ว สลบั ขาว เปน พชื ทข่ี ้นี อยตู ามทีร่ กรางทัว่ ไป สวนทีเ่ ปนพษิ : ท้งั ตน อาการ : ถา รบั ประทานเขาไปทาํ ใหเ กดิ อาการคนั ในปาก และลําคออยา งรุนแรง ตามมาดว ยอาการคลน่ื ไส อาเจียน ปวดทอ ง ทองเดิน ปวดศรี ษะ กลามเนอื้ เปล้ยี หายใจขัด ข้ันสุดทา ยอจุ จาระเปนเลอื ด ไตถูกทําลาย ชุมเห็ดเทศ Cassia alata L . วงศ : LEGUMINOSAE ชอื่ ไทย : ชมุ เหด็ เทศ*, ขค้ี า, กลบั มนื หลวง, หมากกะลงิ เทศ, สม เหด็ , หญาเล็บหมน่ื หลวง ฯลฯ ชื่ออังกฤษ : RINGWORM SENNA, CANDLESTICK SENNA, CANDELABRA BUSH ฯลฯ ลักษณะพชื : ไมพุม สูง 1 – 3 เมตร แตกกงิ่ ออกดานขา ง ในแนวขนานกับพ้นื ใบประกอบ แบบขนนก เรียงสลับ ดอกชอ ออกท่ีซอกใบตอนปลายกงิ่ กลีบดอกสีเหลืองทอง ใบประดับ สีน้ําตาลแกมเหลืองหุมดอกยอยเห็นชัดเจน สว นที่เปน พษิ : ผลเปนฝก มคี รบี 4 ครบี เมลด็ แบน รูปสามเหล่ยี ม อาการ : ดอก ใบ แตทางสมุนไพรนําสารสกดั มาทาํ เปน ยาถาย ยาระบาย ทาํ ใหถายทอง
27 ซาก Erythrophleum succirubrum Gagnep. วงศ : FABACEAE (LEGUMINOSAE) ชอ่ื ไทย : ชอ่ื อังกฤษ : ซาก, ซาด, พันซาด, คราก ลักษณะพืช : - สวนทเ่ี ปน พษิ : อาการ : ไมยืนตน ทมี่ ีหใู บเล็ก ๆ รวงงายใบออกสลับกัน และเปนใบประกอบแบบขนนก 2 ชัน้ ดอกเล็กมาก ออกเปน ชอ ที่ปลายกิง่ ผลเปน ฝกแบนมี 6-๘ เมลด็ ใบ เมล็ด เปลือกตน หอบ หัวใจเตนไมสม่ําเสมอ มานตาหดเล็กมาก ถาไดรับขนาดสูง จะกดศูนยหายใจ นอกจากน้ีอาจพบ ความดันโลหิตสูง คล่ืนไส อาเจียน ทองรวงอยางรุนแรง มีเลือดปนออกมากับอุจจาระ น้ําลายออกมาก หายใจขัด ตนี เปด ทราย Cerbera manghas L. วงศ : APOCYNACEAE ช่อื ไทย : ตนี เปดทราย, ตีนเปด เล็ก, เทยี นหน,ู เนยี นหน,ู ปงปง, ปากเปด , มะตากอ, รักขาว ชอ่ื องั กฤษ : SEA MANGO ลกั ษณะพืช : ลําตน ไมพุมหรือไมตนขนาดเล็ก สูงไดประมาณ 10 เมตร ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปรี ดอกออกเปนชอ แยกแขนงตามปลายกง่ิ ดอกสขี าว ดอกบานมแี ตม สีแดงรอบปากหลอด ผลรปู รี สุกสีแดง สวนทเี่ ปน พิษ : ยาง ผล เมล็ด อาการ : ระคายเคืองเยื่อบุในปากและกระเพาะอาหารกอน ตามดวยอาการอาเจียน ทองเดิน ปวดศีรษะและปวด ทอง ถารับประทานเขาไปมาก และลางทองไมทัน สารพิษจะถูกดูดซึมผานทางลําไสและแสดงพิษตอ หัวใจ ซึ่งจะเกิดขนึ้ ชาหรอื เรว็ ข้นึ กับชนิดของไกลโคไซด
28 เถาสงิ โต Passiflora foetida L. วงศ : PASSIFLORACEAE ชอื่ ไทย : เถาสงิ โต, กระโปรงทอง, กะทกรก, ตําลึงฝร่งั , เถาเงาะ, ผกั ขี้หดิ , ผกั แคบฝรั่ง ฯลฯ ชอ่ื อังกฤษ : STINKING-PASSION FLOWER ลักษณะพืช : ไมเ ถาเลอื้ ย ลมลุก ลําตนกลม มขี นนมุ สีเทาปกคลุม โดยเฉพาะสวนยอดออน ใบเปนใบเด่ียวเรียงสลับ รูป หัวใจ มีขนส้ันๆปกคลุม ดอกเปนดอกเด่ียว เกิดที่ซอกใบ กลีบดอก สีขาว แยกกัน ผลทรงกลม สวนทเ่ี ปนพษิ : เสน ผาศูนยก ลางประมาณ 1 เซนติเมตร ยงั คงมีใบประดบั ตดิ อยู ผลออ นสีเขียว ผลแกส ีเหลอื ง อาการ : เมล็ด อาเจยี น กลา มเน้อื ทํางานไมป ระสานกนั หายใจลาํ บาก กลามเนอื้ ออนเปลี้ย กลามเน้อื กระตุก มนึ งง ไม รูส กึ ตวั ชกั กอนจะหมดสติ มีอาการขาดออกซิเจน ตวั เขียว ถา ไดรับมากจะโคมาภายใน 10-15 นาที เทียนหยด Duranta repens L. วงศ : VERBENACEAE ชือ่ ไทย : เทียนหยด, พวงมว ง, ฟองสมุทร, เครือออน ชอ่ื อังกฤษ : Duranta, Sky Flower, Pigeon Berry, Golden Dewdrop ลกั ษณะพชื : ไมพ ุม แตกก่งิ กา น ก่งิ ลลู ง ใบ เด่ียว ออกสลบั รปู ไขก ลับ ปลายแหลมหรอื มน โคนสอบ ขอบใบจัก ดอก ชอ มี 3 ชนิด คอื ดอกสขี าว สมี ว งออ น และสีมวงแกออกที่ปลายกิง่ กลบี ดอกเปนหลอดสั้นๆ ปลายแยก สว นทเ่ี ปนพษิ : เปน 5 แฉก ผล ออกเปน ชอ หอยลง รปู กลมสีเขยี ว เมอ่ื สุกเปนสเี หลอื ง อาการ : ใบ ผล รับประทานผลอาจตายได จะทําใหอ าเจียน ปวดทอง ปวดศรี ษะ มีไข ตาพรา กระหายนาํ้ มาก ถา ไดรับพษิ มาก เมด็ เลือดแดงแตกได พืชนเี้ ปนพษิ ตอ สตั วเลือดเยน็ ดวย
29 โทงเทง Physalis minima L. วงศ : SOLANACEAE ชือ่ ไทย : ชอ่ื อังกฤษ : โทงเทง, โคมจนี , เตงหล่งั เชา, ทุงทิง, ทงุ ทง้ิ , เทยี งพา เชา , ปา ตอบตอก, ปุงปง , เผาะแผะ ฯลฯ ลกั ษณะพืช : - สวนที่เปนพษิ : อาการ : พชื ตระกูลเดยี วกับพริกและมะเขือเทศ ลําตน อวบนาํ้ เปลอื กเกลี้ยงสีเขยี ว สงู เต็มท่ี 120 เซนติเมตร ใบ เดีย่ วสเี ขียวเรยี งสลับออกตามขอ ๆ ละใบ ลักษณะใบคลายใบพรกิ ดอกเล็กคลา ยดอกพริก แตก ลบี ดอก สัน้ และแขง็ กวา กลบี เล้ียง ความเปนพษิ จะเกิดหลังจากกินพืชท่มี ีสารประเภทนี้แลวหลายชวั่ โมง จะรูสกึ ปวดแสบปวดรอนท่ีปากและ คอหอย แลวจึงคลื่นไส เบือ่ อาหาร อาเจียน ปวดทอ งและทองรว ง อณุ หภูมริ างกายขนึ้ สูง อาการเปนพษิ ในขนั้ สุดทา ยคอื ถายอุจจาระและปส สาวะเปน เลอื ด ชักกระตุก หมดสติ บอนสี Caladium bicolor Vent วงศ : ARACEAE ชือ่ ไทย : บอนฝร่ัง ชือ่ องั กฤษ : FANCY LEAF CALADIUM, CORAZON DE MARIA ลกั ษณะพชื : ไมลมลุกท่ีคลายกับไมมีลําตน หัวใตดิน แผนใบใหญรูปหัวใจหรือรูปสามเหล่ียม ใบสีเขียวแตอาจมีแตมสี ชมพู แดง เหลือง ขาว หรือ มวง ดานทองใบสีเขียวซีด ดอกสีขาว หรือสีขาวอมเหลืองเล็กนอย ดอก สวนท่เี ปน พิษ : ออกเปน ชอจากโคนใบ อาการ : ทั้งตน ถากินเขาไปจะเกดิ อาการไหมทีเ่ พดานปาก ล้ินและคอ กลองเสยี งอาจบวม การเปลง เสียงจะผดิ ปกติ และ มอี าการคนั อาจอาเจียนดวย ถายางเขา ตา ตาจะอักเสบระคายเคอื ง
30 ปตตาเวีย Jatropha integerrima Jacq. วงศ : EUPHORBIACEAE ชอื่ ไทย : - ชื่อองั กฤษ : COTTON LEAVED JATROPHA ลักษณะพืช : เปนไมพุมขนาดเล็ก ถึงขนาดกลาง สูงประมาณ 1.5 – 2 เมตรมีสีนํ้าตาลเขม (Dark Brown) ทรงตน คอนขางสูงโปรง ใบ มีสีเขียวแก (Dark Green) เปนรูปไขขนาดใหญ ใบเดี่ยว หลังใบคอนขางแดง ดอก สว นที่เปนพิษ : เปนชอตามปลายก่ิง สีแดง ชมพู (Red Pink) ออกดอกเปนระยะตลอดป ดอกตัวผูกับตัวเมียแยกกัน และ อาการ : มักจะอยคู นละชอ เมล็ด ลกั ษณะกลม เหลอื งออกน้าํ ตาล ใบ ถารับประทานเขา ไปทําใหค ลนื่ ไส อาเจียน ปวดทอ ง ทองเดนิ ปอกระเจา Corchorus capsularis L. วงศ : TILIACEAE ช่ือไทย : ชอ่ื อังกฤษ : ปอกระเจา, กระเจานา ลักษณะพชื : WHITE JUTE (C. capsularis), JEW’S MALLOW (C. olitorius) ท้ังสองชนิดเปนพืชลมลุกลําตนตั้งตรง ไมแตกก่ิงกานสาขา ใบยาวเรียวท่ีโคนใบมีต่ิงย่ืนออกมา ชนิด C. สว นที่เปน พิษ : capsularis ดอกสีเหลืองขนาดเล็ก ผลกลมขรุขระ และเปนพู เมล็ดมีสีนํ้าตาลแดง ตางจากชนิด C. อาการ : olitorius ทผ่ี ลเปนฝก ยาว เมลด็ มีสีน้าํ เงนิ ปนดาํ เมล็ด เมลด็ ปอกระเจาใชเบ่อื สุนัข ถา รบั ประทานทาํ ใหเ กิดอาการคลืน่ ไส อาเจยี น ชพี จรเตนไมไ ดจ ังหวะ เพอ ฝน ชกั กระตกุ และถึงอาการหมดสตไิ ด
31 ผกากรอง Lantana camara L. วงศ : VERBENACEAE ชอ่ื ไทย : กามกงุ , เบญจมาศปา, ขะจาย, ตาป,ู มะจาย, ข้ีกา, คาํ ขไ้ี ก, ดอกไมจนี , ยส่ี ุน, สามสิบ ชื่ออังกฤษ : CLOTH OF GOLD, HEDGE FLOWER, ORANGE SEDGE ลักษณะพืช : ไมพ มุ สูงไดถงึ 40-90 เซนติเมตร ลําตน เปนสี่เหล่ียม มีขนทกุ สวน ยกเวนกลบี ดอกและผล ใบเดีย่ ว แผน ใบสากมีขน ดอกชอ ดอกยอยขนาดเลก็ มาก มหี ลายสี เชน สีขาว ชมพู เหลือง มง และแดง สว นท่เี ปน พิษ : ผลแกแตย งั ไมส ุก และใบ อาการ : กนิ มากทําใหค ลื่นไส อาเจยี น มานตาขยาย ชพี จรผิดปกติ และอาจหมดสติ ผกั เสย้ี น Cleome gynandra Linn. วงศ : CLEOMACEAE (CAPPARIDACEAE) ชอ่ื ไทย : ผกั สม เส้ียน, ผักเสีย้ นขาว ชอื่ อังกฤษ : WILD SPIDER FLOWER ลักษณะพืช : พชื ลม ลกุ สูงไมเ กนิ 80 เซนตเิ มตร ใบประกอบดวยใบยอย 5 ใบ ใบมีขน และขอบใบจักเปนฟนเล่ือย ดอก สขี าวออกเปนชอ ตามปลายกงิ่ แตล ะดอกมีกา นชูปลายเกสรยาว ฝกกลมยาวภายในมเี มลด็ กลมแบน สวนทีเ่ ปนพิษ : ทั้งตน อาการ : ถารบั ประทานดิบจะทาํ ใหเกิดอาการคล่นื ไส อาเจยี น กลามเน้อื ทํางานไมสมั พนั ธกนั หายใจขัด กลา มเน้อื ออนเพลีย
32 ผกั หนาม Lasia spinosa Thw. วงศ : ARACEAE ชอื่ ไทย : ช่ืออังกฤษ : ผักหนาม ลักษณะพชื : - สว นท่ีเปน พษิ : อาการ : พชื ลมลกุ มีเหงา ใตด ิน ชอบขน้ึ อยูตามโคลนเลนใบรูปคลายหัวลูกศรขอบใบหยักเวา ลกึ มหี นามอยูตาม เสนใบดา นลางและที่กานใบ ดอกออกเปนชอ เปน แทง กลมยาว ใบออน เหงา ถา รับประทานเขา ไป ผลึก calcium oxalate จะทม่ิ แทงผิวหนัง หรือเยอื่ เมอื กในปากทําใหเกิดความ ระคายเคือง ใบออนกนิ เปน อาหารไดแตตองทาํ ลาย enzyme เสียกอ น การทําลายกโ็ ดยนาํ ไปหงุ ตม หรือ ดอง เพระถา มี enzyme อยู สาร cyanogenetic glycosides จะปลดปลอ ย hydrocyanic acid ออกมาทาํ ใหเ ปนพิษ พลบั พลึง Crinum amabile Donn วงศ : AMARYLLIDACEAE ช่อื ไทย : ชื่ออังกฤษ : พลับพลงึ ดอกแดง ลกั ษณะพืช : GIANT LILY สว นทเ่ี ปน พษิ : อาการ : ไมลมลุกที่มีหัวอยูใตดิน ลําตนอวบกลม สูงประมาณ 50 เซนติเมตร ใบอวบออกรอบตน รูปรางยาว ใบ เรียบ ดอกออกเปน ชอ ชอดอกยาว ดอกแดง โคนกลบี ตดิ กันเปนหลอด ผลคอนขางกลมสีเขยี ว หัว ราก รากสดรับประทานเขาไปทําใหคลื่นไส อาเจียน เหงื่อออก หัวรับประทานเขาไปทองเสียเน่ืองจากพิษ ระคายเคืองตอเยื่อบุชองทอง
33 พลับพลงึ ตีนเปด Hymenocallis littoralis Salisb. วงศ : AMARYLLIDACEAE ช่อื ไทย : พลบั พลงึ ตนี เปก ช่ือองั กฤษ : SPIDER LILY ลักษณะพชื : ตนมีหัวอยูใตดินลําตนกลมสูงประมาณ 30 ซม. ใบรูปแถบแคบเรียวแหลม ออกตรงขามกันสองขาง ขอบ ใบเรียบ อวบนํ้า ดอก เปนชอกระจุกโปรงมี 8 – 10 ดอก แตละดอกมีรยางคท่ีเกิดจาก กานเกสรเพศผู ที่ สวนที่เปนพิษ : เชอื่ มตดิ กันเปนวงคลา ยถวย บานตอนกลางคนื – เชา มีกลิ่นหอมออน ๆ ผล ผลสดสีเขียว รูปรางคอนขาง อาการ : กลม แกจะเปน สีนํ้าตาล เมล็ด รปู รา งกลม ๆ เลก็ แกแ ลวเปนสนี าํ้ ตาล หวั ใบ และราก รับประทานเขา ไปทาํ ใหอาเจียน ทองเดนิ พลแู ฉก Monstera deliciosa Liebm. วงศ : ARACEAE ชอ่ื ไทย : พลูฉกี ชอื่ องั กฤษ : MEXICAN BREADFRUIT, SWISS CHEESE PLANT ลักษณะพชื : เปนไมเล้ือยที่มีรากตามขอ มีรากออกตามขอของลําตน ชวยในการเกาะยึด กานใบยาว ใบคลายรูปหัวใจ แผนใบอาจเวาลึกหลายแหง หรือไมเวาเลยก็มี ใบมีสีเขียวเปนมัน ดอกสีขาวออกเปนชอเดี่ยว หรือเปน สวนที่เปน พษิ : กลุมบรเิ วณใกลย อด อาการ : ยางจากตน และสารจากตน ถา เคย้ี วเขาไปจะทาํ ไหป าก ลน้ิ เพดาน แสบและรอนแดง เกิดอาการอาเจียน ทอ งเสยี เล็กนอย เนอ่ื งจาก สารพษิ ไประคายเคอื ง mucosa และไปกระตุนระบบประสาทสว นกลางท่ีควบคมุ การอาเจยี น
34 แพงพวยฝร่ัง Catharanthus roseus L. วงศ : APOCYNACEAE ชอ่ื ไทย : - ชือ่ องั กฤษ : MADAGASCAR PERIWINKLE, WEST INDIAN PERIWINKLE ลักษณะพชื : เปน ไมล มลุกขนาดเลก็ สงู ไดถึง 80 ซม. ลาํ ตนและก่ิงกาน มขี นละเอยี ดปกคลุม ใบเปน ใบเดี่ยว ออกเรยี ง ตรงกนั ขาม ดอกเปนดอกชอ จาํ นวน 1-2 ดอก ออกท่ปี ลายก่งิ สว นท่ีเปน พษิ : ทุกสว นของตน (โดยเฉพาะใบ) อาการ : ใบทําใหทองเดนิ และมฤี ทธิ์กระตุน หัวใจ และอาจหมดสตไิ ด ฟองสมทุ ร Duranta repens L. Duranta repens “Alba” Duranta repens “Purple” วงศ : VERBENACEAE ชือ่ ไทย : ฟองสมทุ ร, พวงมว ง ช่ือองั กฤษ : SKY-FLOWER, PIGEON-BERRY, GOLDEN DEW-DROP ลกั ษณะพชื : ไมพุม ใบรูปไข กา นใบส้ัน ขอบใบเรยี บ ตามกิ่งมหี นาม ดอกสีนาํ้ เงนิ หรอื ขาว ผลกลมสเี หลืองหรือสม เปน พชื ทีป่ ลกู เปน ไมประดบั ตามบา นหรอื สวน สว นท่เี ปน พษิ : ใบ ผล อาการ : ถา รบั ประทานทําใหเกดิ อาการคลื่นไส อาเจียน และทองรว ง
35 มะเกลือ Diospyros mollis Griff. วงศ : EBENACEAE ช่อื ไทย : ชอ่ื องั กฤษ : ผเี ผา, มกั เกลือ, มะเกยี ลกั ษณะพืช : EBONY TREE สว นทเ่ี ปนพษิ : อาการ : ไมยืนตนขนาดกลางถึงขนาดใหญ สูงไดถึง30 เมตร เปลือกตนสีดําแตกเปนสะเก็ดเล็กๆ ใบเด่ียวรูปไข ปลายแหลม โคนใบแหลมมน ตวั ใบเกลี้ยง แตใบออนมีขนเล็กนอย ดอกเล็กสีเหลืองอมเขียว ออกเปนชอ ชอดอกเพศผูและเพศเมียอยูตางตนกนั ผลกลมเกลย้ี งสีเขียวและมีกลีบจกุ ผล 4 กลบี ผลแกเปน สีดาํ ผลท่ีดาํ เมอ่ื รบั ประทานผลมะเกลือทผ่ี ิวมีสีดําแลว จะเกดิ อาการ คลน่ื ไสอาเจยี น ทอ งเสียอยางรนุ แรง ตาพลา มวั ออนเพลีย และตาบอดในที่สุด มะเยา Vernicia fordii Airy Shaw วงศ : EUPHORBIACEAE ชอ่ื ไทย : ช่อื อังกฤษ : มะเยา ลกั ษณะพืช : TUNG OIL TREE สวนที่เปน พษิ : อาการ : ไมยืนตนมีใบดกหนาทึบและเปนพืชที่มียาง ใบรูปหัวใจ ชอดอกเปนพวงขนาดใหญอยูที่ยอดของก่ิง ดอก เม่ือตูมสีชมพูออนแตเม่ือบานแลวเปนสีขาว ผลมีลักษณะเกือบกลมมีสีเขียวเขมแตเม่ือแกเต็มที่ เปล่ยี นเปน สีนาํ้ ตาล ในผลหน่งึ มี 3-7 เมลด็ เมล็ด เปลือกของเมล็ด (nut shell) และน้าํ มนั ท่ียังไมบ ริสทุ ธเิ์ มือ่ ถกู ที่ผวิ หนงั ทาํ ใหเกิดการอักเสบ เน้ือในเมลด็ ประมาณ 3 เมล็ด เม่อื รบั ประทานทําใหม อี าการคลื่นไส อาเจยี นอยางรนุ แรง เปนตะครวิ ท่ีทอง ทองรวง และปวดเบง กระหายน้าํ ปากและคอแหง คนไขมอี าการมึนงง มา นตาขยาย หายใจไมส มาํ่ เสมอ
36 มะคาํ ดีควาย Sapindus emarginatus Vahl วงศ : SAPINDACEAE ชอ่ื ไทย : มะคาํ ดคี วาย, ประคาํ ดีควาย ชอื่ องั กฤษ : SOAPBERRY TREE ลกั ษณะพชื : ไมยืนตนขนาดกลางถึงขนาดใหญ ใบ รูปรางคลายหอก หลังใบสีเขียวเขม สวนทองใบสีจาง ใบดกหนา เปน พุมทึบ ดอกเลก็ สีขาว ออกเปน ชอพุมใหญตามปลายก่งิ ผลกลมสีนํ้าตาลเขม เม่ือตมกับนํ้าจะเปนฟอง สวนทเ่ี ปนพษิ : ใชแทนสบไู ด เมลด็ มีสีดําเปลอื กแขง็ หมุ 1 เมลด็ อาการ : ผล คลื่นไส อาเจียน ปวดทอ ง กระเพาะอาหารและลําไสอักเสบ ถามีการดูดซมึ จะมอี าการกระวนกระวาย ปวด ศรี ษะ เปนไข กระหายนาํ้ มา นตาขยาย หนา แดง กลา มเนือ้ ออนเปลีย้ ทาํ งานไมส ัมพนั ธกัน อาจจะแสดง พิษตอระบบไหลเวยี นโลหติ และชกั มะระข้ีนก Momordica charantia L. วงศ : CUCURBITACEAE ช่ือไทย : มะระขน้ี ก, ผกั เหย, ผักไห, มะรอยรู, มะระ, มะหอย, มะไห, สุพะซู, สพุ ะเด ชือ่ องั กฤษ : BALSAM APPLE, BALSUM PEAR, BITTER CUCUMBER, BITTER GOURD ฯลฯ ลกั ษณะพืช : ไมเถา ลําตน เลือ้ ยพาดพันตามตน ไม ลาํ ตน เปนเสนเล็ก ยาว มีขนขึ้นประปราย ใบเดี่ยว หยักเวาลึก มี 5-7 หยัก ออกเรียงสลับกัน มีรสชาติขม ดอกเดี่ยว ออกตามบริเวณงามใบ ดอกมีสีเหลือง ผลมีลักษณะเปนรูป สว นทเี่ ปนพษิ : กระสวยสั้น พ้ืนผวิ เปลอื กขรขุ ระ ผลออ นมีเปนสีเขียว เมือ่ แกเ ต็มที่กจ็ ะเปลย่ี นเปน สเี หลอื งอมแดง อาการ : เมลด็ ของผลสุก คล่ืนไส อาเจียน ปวดทอง ถามีการดูดซึม จะมีอาการกระวนกระวาย ปวดศีรษะ เปนไข กระหายนํ้า กลามเนอื้ ออนเปลี้ย อาจจะแสดงพษิ ตอ ระบบไหลเวยี นโลหติ และชัก
37 ยโ่ี ถ Nerium indicum Mill. วงศ : APOCYNACEAE ช่อื ไทย : ยโ่ี ถ, ยโ่ี ถฝรงั่ ชอื่ องั กฤษ : FRAGRANT OLEANDER, OLEANDER, ROSE BAY, SWEET OLEANDER ลกั ษณะพืช : ไมพ ุม สงู 1-3 เมตร ลาํ ตน เกลี้ยงมียางสีขาว ใบเดีย่ วรูปรา งเรียวยาว ปลายและโคนใบแหลม ดอกสีแดง ชมพู ออกเปน ชอทปี่ ลายกิ่ง ดอกมที ัง้ ชนิดกลีบซอนและกลีบเดี่ยว มกี ลิน่ หอม ฝก แขง็ ยาวเรียว เมลด็ สว นทเี่ ปนพิษ : เรียวมีขนปลิวตามลมไดด ี อาการ : ลําตน และยางจากทุกสว น ระคายเคอื งเยือ่ บุในปากและกระเพาะอาหารกอ น ตามดว ยอาการอาเจยี น ทอ งเดิน ปวดศีรษะและปวด ทอ ง ถารับประทานเขา ไปมาก และลางทอ งไมทัน สารพษิ จะถกู ดูดซึมผานทางลาํ ไสและแสดงพิษตอ หัวใจ ซ่ึงจะเกิดข้ึนชาหรือเร็ว ขึ้นกับชนิดของไกลโคไซด รัก Calotropis igantean (L.) R. Br. Ex Ait. วงศ : ASCLEPIADACEAE ชือ่ ไทย : รัก, ปอเถือ่ น, ปานเถอื่ น, รักดอก, รักดอกขาว, รกั ดอกมวง ชอื่ อังกฤษ : CROWN FLOWER, GIANT INDIAN MILKWEED, GIANT MILKWEED, TEMBEGA ลกั ษณะพชื : ไมพุมสูง 2-3 เมตร ลําตนและใบมียางสีขาว ใบรูปไข ขอบใบเรียบ ดอกสีมวง ออกเปนชอท่ีมีกานชอยาว ดอกมี 5 กลบี ท่ีโคนกลบี ตดิ กนั ผลเปน ฝก คอ นขางแบน สว นทเ่ี ปน พิษ : ยาง ใบ อาการ : ระคายเคอื งเยือ่ บุในปากและกระเพาะอาหารกอ น ตามดวยอาการอาเจียน ทอ งเดิน ปวดศีรษะและปวด ทอ ง ถารบั ประทานเขาไปมาก และลา งทองไมทัน สารพษิ จะถกู ดูดซมึ ผานทางลาํ ไสแ ละแสดงพิษตอ หัวใจ ซงึ่ จะเกดิ ข้ึนชา หรอื เรว็ ข้นึ กับชนดิ ของไกลโคไซด
38 ราตรี Cestrum nocturnum L. วงศ : SOLANACEAE ชอื่ ไทย : ราตรี ชอ่ื อังกฤษ : NIGHT BLOOMING JASMINE, NIGHT JESSAMINE, QUEEN OF THE NIGHT ลกั ษณะพืช : ไมพ ุมสงู ไมเ กิน 2 เมตร ก่ิงกานแตกเปนพุม ใหญ ใบเรยี ว ดอกสเี ขยี วอมเหลือง ออกเปนชอ มีกลิน่ หอม กลีบดอกบริเวณโคนติดกนั เปนหลอด แตป ลายดอกแยกเปน 5 แฉก สวนที่เปนพษิ : ผล (สุก ดิบ) อาการ : ความเปนพิษจะเกิดหลังจากกินพืชที่มีสารประเภทน้ีแลวหลายช่ัวโมง จะรูสึกปวดแสบปวดรอนที่ปากและ คอหอย แลวจึงคลื่นไส เบื่ออาหาร อาเจียน ปวดทองและทองรวง อุณหภูมิรางกายขึ้นสูง อาการเปนพิษ ในขั้นสุดทายคือ ถายอุจจาระเปนเลือด เพราะลําไสเปนแผล ปสสาวะเปนเลือดเนื่องจากไตชํารุด ชัก กระตกุ หมดสติ อุณหภมู ิลดต่าํ ราํ เพย Thevetia peruviana (Pers.) K. Schum. วงศ : APOCYNACEAE ชอื่ ไทย : ราํ เพย, กระทอก, กระบอก, แซนา วา, แซะศาลา, บานบรุ ี, ยี่โถฝรง่ั , ราํ พน ชือ่ อังกฤษ : BE-STILL TREE, LUCKY NUT, LUCKY NUT TREE, TIGER APPLE TREE, TRUMPET FLOWER, YELLOW OLEANDER ลกั ษณะพืช : ไมพุมสูงประมาณ 3 เมตร ลําตนเกลี้ยง ใบเด่ียวรูปรางเรียว ดอกสีเหลืองลักษณะคลายกรวย ออกเปนชอ ที่ปลายก่ิง ผลเปน เหลยี่ มคอนขางกลมสเี ขยี ว ผลแกส ีดาํ มี 2-4 เมลด็ สวนที่เปน พษิ : ทั้งตน อาการ : ระคายเคืองเยือ่ บุในปากและกระเพาะอาหารกอ น ตามดวยอาการอาเจียน ทองเดนิ ปวดศรี ษะและปวด ทอง ถารับประทานเขาไปมาก และลางทองไมทัน สารพษิ จะถูกดูดซมึ และแสดงพิษตอหัวใจ
39 วานสี่ทศิ Hippeastrum johnsonii Bury วงศ : AMARYLLIDACEAE ช่ือไทย : - ชอื่ อังกฤษ : STAR LILY ลกั ษณะพืช : เปนพรรณไมดอกอายสุ ้ัน พมุ สงู 35 – 60 เซนตเิ มตรที่มลี กั ษณะมีลาํ ตน เปนหวั หรือเหงา อยใู ตด นิ และ สว นที่โผลข น้ึ มานน้ั จะเปนสวนกานใบและตวั ใบเทานน้ั ใบหนา เปนรูปหอกเรียวยาว ดอกออกปลายกาน สว นท่ีเปนพษิ : ออกเปนชอ 4 – 8 ดอก หนั ไปทั้งสท่ี ิศ ดอกรปู ถว ย มี 6 กลบี มี สขี าาว สชี มพู สแี ดง และบางชนดิ มีแถบ อาการ : สตี างๆพาดกลบี ดอกแรกทจี่ ะบานจะรอจนดอกที่ 4 บานจงึ จะเห่ียว หัวและใบ ทําใหอาเจยี นและทองเดนิ ได วานแสงอาทิตย Haemanthus multiflorus (Tratt.) Martyn วงศ : AMARYLLIDACEAE ชือ่ ไทย : วา นตะกรอ ชื่อองั กฤษ : BLOOD LILY ลกั ษณะพืช : เปนไมลมลุกใบอวบน้ํา มีลําตัวเปนหัวลักษณะคลายหอมหัวใหญ เจริญอยูใตดิน ใบรูปหอกสีเขียวเขม เม่ือออกดอกจะชูกานดอกเปนลําตรงสีเขียวออน จากกลางตน ดอกออกติดกันแนนเปนทรงกลม มี สว นที่เปนพษิ : เสน ผา ศูนยกลางประมาณ 3-4 นว้ิ และจะบานตดิ ตนอยูประมาณ 7-10 วันจึงจะโรย อาการ : หวั และใบ หัวและใบทาํ ใหทอ งเดิน หัวใจเตนเรว็ ผิดปกติ
40 วา นหางจรเข Aloe vera L. Burm. f. วงศ : ASPHODELACEAE (LILIACEAE) ช่อื ไทย : ช่ืออังกฤษ : วานไฟไหม, หางตะเข ลักษณะพชื : ALOE, STAR CACTUS สวนทเ่ี ปน พษิ : อาการ : ไมล มลกุ อายหุ ลายป สูง 0.5-1 เมตร มีขอและปลองสนั้ ๆ ใบเดย่ี ว อวบน้ํามาก สเี ขียว ภายในใบมีน้าํ ยาง สเี หลอื ง ถดั ไปเปน วุนใส ดอก ชอ กานชอดอกยาวมาก ออกจากลางตน ดอกยอ ยเปนหลอดสสี ม หอยลง ผล เปนผลแหง แตกได ยางสเี หลืองจากใบ ยางสีเหลืองจากใบ ถา รบั ประทานเขาไปทาํ ใหอาเจยี น ทอ งรวง หญาตอมตอก Solanum nigrum L. วงศ : SOLANACEAE ชือ่ ไทย : ชื่ออังกฤษ : หญาตอมตอก, ขา อม, ทุมขนั , นํา้ ใจใคร, ประจาม, มะแวง นก, แวง นก, ออเตียมกยุ , โอเตียมกุย ลักษณะพืช : BLACK NIGHTSHADE, COMMON NIGHTSHADE, DEADLY NIGHTSHADE สวนที่เปนพษิ : อาการ : ไมล มลกุ สูง 30-90 เซนติเมตร ใบเดย่ี ว ออกเรยี งสลับ รปู ขอบขนานหรือรูปรไี ข ดอกออกเปนชอแบบซ่ี รม ทซ่ี อกใบ ดอกยอ ยสีขาว มี 4 -6 ดอก ขนาดเลก็ เกสรเพศผสู เี หลืองชูเดน ชดั ผล ความเปน พษิ จะเกิดหลงั จากกนิ พืชทม่ี ีสารประเภทน้แี ลว หลายชัว่ โมง จะรูส ึกปวดแสบปวดรอนที่ปากและ คอหอย แลว จึงคลน่ื ไส เบอ่ื อาหาร อาเจยี น ปวดทองและทอ งรว ง อุณหภูมิรางกายข้นึ สูง อาการเปนพิษ ในข้นั สุดทายคอื ถา ยอจุ จาระและปสสาวะเปน เลอื ด ชกั กระตุก หมดสติ
41 โหรา Alocasia macrorhiza [L.] G. Don กระดาดดํา กระดาดเขียว วงศ : ARACEAE ช่ือไทย : ชื่อองั กฤษ : บอนเขยี ว, กระดาดเขยี ว, กระดาดดาํ ลักษณะพชื : Ear elephant สว นท่ีเปน พษิ : อาการ : ไมลมลุก ลําตนอวบน้ํา ใบเด่ียว รูปไขขนาดใหญ โคนใบเวาลึกแคบๆ คลายเงี่ยงลูกศร ขอบใบเปนคล่ืน หรอื มวนเขา ดา นใน ใตใ บและกานใบสีเขียวเขมหรือมวงแดง ออกเปน ชอ ยาว นาํ้ ยางจากท้งั ตนและเมลด็ รับประทานสวนของพืชท่ีมีน้ํายาง จะทําใหเกิดการระคายเคืองตอเย่ือเมือกในปากและลําคอ ทางเดิน อาหารอักเสบ คันปาก คันคอ แสบรอน เพดานบวมพองเปนตุมนํ้าใส สัมผัสนํ้ายางจะทําใหเกิดการระคาย เคอื งผวิ หนงั มีผ่นื คนั ผวิ หนังบวมแดง ปวดแสบปวดรอน หากเขา ตาจะทําใหตาอกั เสบ สบูขาว Jatropha curcas L. วงศ : EUPHORBIACEAE ชอ่ื ไทย : สบูขาว, พมกั เยา, มะเยา, มะหัว, มะหงุ ฮ้ัว, มะโหง , สบดู าํ , สบูหวั เทศ, สลอดดํา ฯลฯ ชื่อองั กฤษ : PHYSIC NUT ลักษณะพชื : ไมพ มุ สูง 3-5 เมตร มยี างเหนียวสีเหลอื ง ใบมี 3-5 หยกั ดอกเล็กสีเหลืองอมเขยี ว ผลรรู ยี าวผดิ เรยี บ ผล ออนเปนสเี ขียว ผลแกจ ะเปน สีเหลอื งแลว เปน สีนํ้าตาลดาํ แตกเปน 3 พู แตล ะพมู ี 1 เมล็ด สวนที่เปน พษิ : ผล เมลด็ นํ้ายางใส อาการ : อาการพิษในเดก็ จะเกิดขน้ึ เมอ่ื รับประทานเพยี ง 4-5 เมล็ดเทาน้นั สว นในผใู หญป ระมาณ 1-20 เมล็ด โดย จะเกดิ อาการ คลื่นไส อาเจียน ทอ งเดิน อาจเกดิ ถายเปนเลือด ยางทาํ ใหคัน ปวดแสบปวดรอน อักเสบ บวม พองเปนตุมนํา้ ใส ถาโดนตาทําใหต าอักเสบ อาจทาํ ใหตาบอดชั่วคราวหรือถาวร
42 สบูแ ดง Jatropha gossypifolia L. วงศ : EUPHORBIACEAE ชอื่ ไทย : สบูแดง, ละหงุ แดง, สบเู ลือด, สลอดแดง, สีลอด, หงสเ ทศ ชอื่ อังกฤษ : BELLY YACHE BUSH ลกั ษณะพืช : ไมพุมสูง 1-2 เมตร ลําตนสั้นและมีก่ิงกานแผออกไป บริเวณยอดมีขน และมีตุมเล็กๆ ที่มียางสีเหลืองใส เหนยี ว ใบมี 3-5 แฉกและมตี มุ เหนียว ใบออ นสมี วงเขม หรอื สีนํ้าตาลแดง ดอกเล็กสแี ดงเขมและมีสีเหลือง สว นทเ่ี ปนพษิ : อยตู รงกลาง ผลรยี าวมี 6 รอง สเี ขียวเม่ือแหง เปนสีนาํ้ ตาล อาการ : ผล เมล็ด นาํ้ ยางใส เหมือนสบูข าว อุตพดิ Typhonium trilobatum Schoot วงศ : ARACEAE ชื่อไทย : ช่ือองั กฤษ : มะโหรา ลักษณะพชื : - สว นทเี่ ปนพิษ : อาการ : พืชลม ลุกทม่ี ีหวั ใตด ิน เจริญงอกงามและออกดอกในฤดูฝน ใบกลมโตปลายแหลม แตม ีสวนเวาลกึ ทาํ ให คลายกับแบงใบออกเปน สามสวน กา นใบยาว ดอกออกจากโคน เปนสีมวงแกมนํา้ ตาลกลิน่ เหมน็ คลา ย อาจม ลาํ ตน ถา รบั ประทานเขา ไปจะเกิดอาการไหมท ่ีเพดาน ปาก ลิน้ และคอ กลอ งเสียงจะบวมการเปลง เสียงจะ ผดิ ปกติ อาเจียน ทอ งเสยี
43 หอมปนัง Strophanthus gratus (Wall. et Hook.) Baill. วงศ : APOCYNACEAE ชื่อไทย : ช่อื อังกฤษ : หอมปนงั , บานทน, แยมปนัง ลกั ษณะพืช : OUABAIN สว นท่ีเปน พิษ : อาการ : ไมพุม แกมเถา ใบออกตรงขา ม เสน กลางใบดา นทอ งใบสมี วงแดง ดอกสชี มพูอมมวง มีกลน่ิ หอม ดอกออก กระจุกท่ีปลายกง่ิ ฝก ยาวประมาณ 15 เซนตเิ มตร กวาง 5-7 เซนติเมตร เมลด็ แบนรูปรางคอนขางเปน กระสวย ผิวสีนํ้าตาล กวา ง 5-7 เซนตเิ มตร ยาว 12-20 เซนติเมตร ไมไดร ะบุ ระคายเคืองเยื่อบุในปากและกระเพาะอาหารกอน ตามดวยอาการอาเจียน ทองเดนิ ปวดศีรษะและปวด ทอ ง ถา รบั ประทานเขา ไปมาก และลา งทองไมท ัน สารพิษจะถูกดูดซมึ ผา นทางลาํ ไสแ ละแสดงพิษตอ หวั ใจ ซึ่งจะเกดิ ข้ึนชา หรือเร็ว ขึ้นกบั ชนิดของไกลโคไซด เหด็ นํา้ ผึ้ง Phaeogyroporus portentosus (Berk.et Broone) Mc. Nabb. ชื่อไทย : เห็ดน้ําผง้ึ , เห็ดหา ชื่อองั กฤษ : ลักษณะพชื : หมวก รปู กระทะควํา่ เสน ผาศนู ยก ลาง 12-30 เซนติเมตร ดอกออน มีขนละเอียดคลา ยกํามะหยส่ี ีนา้ํ ตาล เมื่อบานเตม็ ที่กลางหมวดเวา ลงเล็กนอ ย ผิวปรแิ ตกเปนแหง ๆ เนื้อในสีเหลืองเมอ่ื ตดั จะเปลีย่ นเปน สีน้ํา สวนทเ่ี ปน พิษ : เงินอมเขยี ว โคนกา นโปงเปนกระเปาะ เห็ดชนิดนพ้ี บทางภาคเหนอื ข้ึนเปน กลมุ (5-10 ดอก/กลมุ ) อาการ : ท้งั ตน รับประทานสกุ ๆ ดิบ ๆ เปนพษิ ทาํ ใหค ล่นื ไส เวยี นศีรษะและทองเดิน พษิ จะหายภายใน 3-5 ชว่ั โมง
44 เห็ดหวั กรวดครีบเขียว Chlorophyllum molybdites (Meyer. ex. Fr.) Mass. ชือ่ ไทย : เห็ดหวั กรวดครีบเขียว, เหด็ กระโดงตีนตาํ่ ชื่อองั กฤษ : ลักษณะพชื : หมวก สีขาวรูปกระทะคว่ํา เสนผาศูนยกลาง 10-20 เซนติเมตร กลางหมวกสีนํ้าตาล ผิวมีเกล็ดสีเหล่ียมสี น้ําตาล ครีบสีขาวคอย ๆ เปลี่ยนเปนสีเขียวออน แลวเปล่ียนเปนสีน้ําตาลออนอมเขียวหมน กาน รูป สวนทเ่ี ปน พิษ : ทรงกระบอกสีขาว หรือนํ้าตาลออน เนอื้ เห็ดสีขาวเวลาตัดหรือชาํ้ มีสแี ดงเร่อื ๆ ชอบขึ้นบนสนามหญา อาการ : ท้งั ตน เม่อื รับประทานดิบจะเปน พิษ แตถาตม สุกแลว ไมเปนอนั ตรายเพราะความรอนทําใหพิษถูกทําลาย อาการ พิษ คือ คลืน่ ไส อาเจยี น และทอ งรวง ถาเดก็ รบั ประทานเหด็ พิษกลุม นป้ี ริมาณทมี่ ากกอ็ าจถงึ ตายได ไฮแดรนเยยี Hydrangea macrophylla Thunb.) Ser. วงศ : HYDRANGEACEAE ช่ือไทย : ดอกสามเดอื น, ดอกหกเดอื น ชื่ออังกฤษ : HYDRANGEA ลักษณะพชื : ไมพ ุม สงู 0.8-1.3 เมตร แตกกิ่งกาน ใบ เดี่ยว รูปไข โคนใบมน ปลายใบมน แตแหลมกวาโคนใบ ขอบใบ จกั ใบออนสีเขยี ว ใบแกส ีเทา ดอก ชอ ออกเปน กลุมใหญ ดอกสีนํ้าเงิน ฟา ชมพูออน หรือเม่ือบานนานๆ สว นที่เปนพิษ : จะเปนสีขาว (ดอกบานไดหลายวัน) อาการ : ทั้งตน สด รบั ประทานจะทําใหเ กิดอาการคล่ืนไส อาเจยี น กลามเนอื้ ทํางานไมสมั พนั ธก นั เดนิ เซเหมอื นคนเมา หายใจลําบาก กลา มเน้อื เปลีย้ ถา เปน มากหมดสติ บางรายมอี าการชัก
45 3. พิษตอ ระบบประสาท และอาจทาํ ใหเสพตดิ กระทอม Mitragyna speciosa (Roxb.) Korth. กระทอมกานเขยี ว กระทอมกา นแดง วงศ : RUBIACEAE ชอ่ื ไทย : กระทอม, อถี า ง, ทอม ชอ่ื อังกฤษ : KRATOM ลักษณะพชื : เปนไมตน ขนาดกลาง สงู ไดถึง 20 เมตร ใบเปน ใบเดี่ยว เรยี งตรงกนั ขาม รูปไขกวาง ปลายใบแหลมหรือ เปนติง่ แหลม โคนใบปา นกลม แผนใบบาง ดานทอ งใบมีเสน ใบเปน สนั ขนึ้ มาชดั เจนเมอ่ื แก ดอกออกเปน ดอกชอ กระจุกกลม แตกจากปลายก่งิ มี 1-3 ชอ แตละชอประกอบดว ยดอกสีเหลือง สวนทเี่ ปน พษิ : ใบ เปลือกตน อาการ : ทาํ งานไมรจู กั เหนด็ เหนื่อย ทนแดดไมร สู ึกรอน ปากแหง นอนไมหลบั ทองผกู ทาํ ใหร างการทรดุ โทรม มี อาการประสาทหลอน จติ ใจสับสน อาจมีอาการขาดยาทางรางกายแตไ มรนุ แรง กญั ชา Cannabis sativa L. วงศ : CANABACEAE ชือ่ ไทย : ชอ่ื องั กฤษ : กัญชา, กญั ชาจนี , คุนเชา, ปาง, ยานอ ลักษณะพืช : HEMP, INDIAN HEMP, GANJA, KIF, WEED, GRASS, POT สวนที่เปนพษิ : ไมล มลุกปเ ดียว ลาํ ตน ตงั้ ตรง สูง 0.9-1.5 ซม. ไมค อ ยแตกสาขา ใบเดย่ี ว รูปฝา มอื ขอบใบเวา ลกึ จนถงึ อาการ : จุดโคนใบเปน 5-7 แฉก ดอกแยกเพศ อยูต า งตน ออกเปน ชอตามงามใบและปลายยอด ใบและชอดอก ยอดของตนเพศเมียท่กี าํ ลังออกดอกเรียก กะหล่กี ญั ชา เมอ่ื ตากใหแ หง แลวนยิ มนํามาใช สูบ กะหลี่กญั ชาใหเ รซนิ ซ่งึ เปน ยาเสพยตดิ ผูท เ่ี มากัญชาจะมอี าการเกดิ ข้ึนตางๆ กนั ข้ึนอยกู บั สภาพแวดลอม อาจมีอารมณสนกุ หรือโศกเศราก็ได ฤทธข์ิ องกญั ชาอยูในรา งกายไดน าน 3-5 ช่ัวโมง หลงั จากนผี้ เู สพจะมีอาการเซอ่ื งซมึ และหิวกระหาย ผทู ่ี สูบเปนประจํามกั สมองเสอ่ื มและเปน โรคเกี่ยวกับทางเดนิ หายใจ
46 ทองหลางใบมน Erythrina Fuscsa Lour. วงศ : LEGUMINOSAE ชอื่ ไทย : ทองหลางใบมน, ทองหลางนํา้ , ทองโหลง, ทองหลางบาน ชื่อองั กฤษ : CHEKRING, CORAL BEAN, PURPLE CORAL-TREE, SWAMP ลกั ษณะพืช : เปนไมยืนตนขนาดใหญ ก่ิงกานมีหนาม ใบประกอบ เรียงสลับ มี 3 ใบยอย มีหูใบ ใบยอยรูปไขหรือโคง ใบมีขน ดอกออกเปนชอ ดอกออกแบบสลับ ออกท่ยี อด ดอกยอ ยออกเปนกระจุก กระจายกันตามกานดอก สวนที่เปน พษิ : ดอกสีแดงอิฐ มีใบประดับรปู ไข ผลเปน ฝก เปลอื กแข็ง มขี นปกคลุม อาการ : เมลด็ ถารบั ประทานเมลด็ เขาไป ทําใหคลมุ คล่ัง คลายวกิ ลจริต ใบระบาด Argyreia nervosa (Burm.f.) Bojer วงศ : CONVOLVULACEAE ชอื่ ไทย : ผกั ระบาด, เมอื งบอน ช่อื องั กฤษ : MORNING GLORY, BABY HAWAIIAN WOODROSE ลักษณะพืช : ไมเถา ยาวไดถ งึ 10 เมตร ทุกสว นมยี างสีขาว และขนสีขาวหนาแนน ใบเดี่ยว รูปหัวใจ ดอกสีมวงอมชมพู ออกเปน ชอตามซอกใบ สวนทเ่ี ปนพิษ : ใบ เมล็ด อาการ : ใบ ถารบั ประทานเขา ไปทําใหค ลุมคลัง่ ตาพรา มนึ งง เมล็ด ถา รบั ประทานเขาไปทําใหป ระสาทหลอน
47 ผักบงุ ทะเล Ipomoea pes-caprae ( L.) R.br. วงศ : CONVOLVULACEAE ชือ่ ไทย : ละบูเลาห ชือ่ อังกฤษ : GOAT'S FOOT CREEPER, BEACH MORNING GLORY ลักษณะพชื : ไมเลื้อยลม ลกุ เลื้อยไปตามผิวทรายหรือดิน ชอบข้ึนในพื้นที่ใกลทะเล ทั้งตนมีน้ํายางสีขาว ใบเด่ียว แผน ใบกวาง โคนใบรูปหัวใจ ปลายใบเวาลึก ดอก ชอ มี 4-6 ดอก กลีบดอกสีชมพูอมมวง กลีบดอกติดกัน สวนทเ่ี ปนพิษ : ปลายบานคลา ยปากแตร ดอกบานตอนเชา บา ยๆ จะหุบเหีย่ ว ผล เปน ผลแหง แตกได อาการ : เมล็ด ถารบั ประทานเขาไปทาํ ใหประสาทหลอน คลุมคลั่ง หวาดผวาคลา ยวิกลจรติ ฝน Papaver somniferum L. วงศ : PAPAVERACEAE ชอื่ ไทย : ชือ่ องั กฤษ : ฝน ลกั ษณะพชื : OPIUM POPPY สวนที่เปนพิษ : อาการ : เปนไมลมลุก มีอายุปเดียว สูง 70-120 เซนติเมตร ใบสีเขียวอมเทา ดอกสีขาวหรือมวงอมแดง ผลเปน แคปซูลมรี เู ปด ทกุ สว นของพชื มที อ ลาํ เลียงน้ํายาง ยางของผลฝน อาการของการขาดยาเสพติด คอื นํา้ ตา นํ้ามกู ไหล ปวดหวั เกดิ อาการคนั หาวนอน ขนลกุ สะบัดรอน สะบดั หนาว มา นตาขยาย ผตู ิดยาเสพตดิ จะหงุดหงิด กระวนกระวาย ตน่ื ตกใจ อาการข้นั รุนแรงขึ้น คือ นอนไมหลบั เหงื่อออก ปวดเมื่อยตามแขนขา คล่ืนเหียนอาเจยี น มีอาการทองรว ง
48 ยาสูบ Nicotiana tabacum L. วงศ : SOLANACEAE ชือ่ ไทย : ระวงิ ระไว, พระเจารอบโลก, วา นเขม็ พญาอนิ ทร, ไมร ับแขก, วานมงุ เมอื ง ชอื่ อังกฤษ : TOBACCO ลกั ษณะพชื : เปน พชื ลม ลกุ อายปุ เ ดียว มีลําตน ตัง้ ตรง สูง 0.7-1.50 ม. ใบเปน ใบเดย่ี ว มีขนาดใหญ ใบมีลกั ษณะหยาบ รูปไขแ กมรี ดอกเปน ดอกชอ ออกทป่ี ลายตน กลบี เลย้ี งมีสีเขียวรูปถวยเชอ่ื มติดกนั ท่ีโคนกลบี กลบี ดอกมี สวนทีเ่ ปนพษิ : สีขาว ชมพู มวงออน ฯลฯ ผลเปนชนดิ แหงแลว แตก รูปไข มเี มล็ดเลก็ ๆ ภายในจาํ นวนมาก อาการ : ใบ จัดเปน สารเสพติดที่ติดงายย่ิงกวา อลั กอฮอล จัดเปน สารสงบประสาท, ระงบั ความอยากอาหาร, เพิ่ม นาํ้ ตาลในโลหติ เลก็ นอย ทําใหประสาทเกย่ี วกับการรับรสเสยี ไป กอ ใหเ กิดโรคมะเร็งปอด ลาํ โพง Datura metel L. วงศ : SOLANACEAE ช่อื ไทย : ช่ืออังกฤษ : ลําโพงขาว, มะเขือบา , ม่ังโตะ โละ , ละองั กะ, เล๊ียก ลักษณะพชื : APPLE OF PERU, GREEN THORN APPLE, HINDU DATURA, METEL, THORN APPLE สวนท่ีเปนพิษ : อาการ : ไมพ ุมลมลกุ สงู ประมาณ 1-1.5 เมตร กง่ิ ออ นมีขน ใบคอ นขางกลม ขอบใบหยักเปน คล่นื ดอกเดีย่ วเปน รปู ลําโพง กลีบดอกอาจเปน ช้นั เดยี วหรือมี 2-3 ช้ัน หยกั สขี าวหรอื สมี วง ผลกลม ผิวมหี นามสน้ั ทุกสว น สายตาพรามัว ปากแหง กระหายนา้ํ มาก มา นตาขยาย ตาสแู สงไมไ ด ผวิ หนงั รอนแดง มผี ื่นแดงตาม ใบหนา คอ และหนาอก ไขข นึ้ สงู ปวดศีรษะ ความรูสึกสับสน การทํางานของกลามเนอื้ ผิดปกติ วกิ ลจริต เพอคลงั่ เคลิม้ ฝน มอี าการทางจิตและประสาท ในกรณีทเี่ ปน รนุ แรง ผปู วยจะมอี าการไมรูสึกตัว โคมา
49 เหด็ เกลด็ ดาว Amanita pantherina (Dc. Ex. Fr.) Secr. ช่ือไทย : เห็ดเกล็ดดาว ชือ่ องั กฤษ : - ลกั ษณะพชื : ดอกเห็ด เม่ือยังออนมีเปลือกหุมรูปกลม หรือรูปไขสีขาว ดานบนปริแตกออกเปนเกล็ดเล็ก ๆ ติดอยูบน หมวกซ่ึงหลุดงาย หมวกรูปกระทะควํ่า สีนํ้าตาลอมเหลือง ผิวมีขนหรือเกล็ดบาง ๆ สีขาวเห็นชัดเจนบน สว นท่เี ปน พิษ : บริเวณโคนกาน โคนโปงเปนกระเปาะและมีเปลอื กหมุ ดอกออน พบในปาผลดั ใบและปา สนทางภาคเหนอื อาการ : ท้ังตน ผูรบั ประทานเกิดอาการเพอ คลงั่ เคลิบเคล้มิ หมดสติอยเู ปน เวลานาน ไมมผี ลทางสมอง คนปวยไมถ งึ แก ความตาย แตมีอาการปางตาย ยกเวนมโี รคอืน่ แทรกซอ นหรือเปน เด็ก เหด็ ขอนสีทองเกล็ดแดง Gymanopilus aeruginosus (Peck) Sing. ชื่อไทย : เห็ดขอนสีทองเกล็ดแดง ชอื่ องั กฤษ : - ลกั ษณะพชื : หมวก มีเสน ผา ศูนยก ลาง 1-5 เซนติเมตร รูปกระทะควํ่าและแบนลง สีเหลืองทอง ผิวมีเกล็ดและขนสีแดง อมมวง บางแหงมีสีเขียวปนเปอน กานยาว 2-12 เซนติเมตร เสนผาศูนยกลางใหญ 3-5 มิลลิเมตร ผิว สว นท่เี ปนพษิ : เรยี บสเี หลือง ครีบสีเหลืองยาวลงไปติดกาน บนกานมีวงแหวนบาง ๆ สเี หลอื ง มักจะแหงหายไป เห็ดชนิด อาการ : นีข้ น้ึ เปนดอกเดยี่ วอยูใกลก ันเปนกลุม ใหญบ นขอนไม ทั้งตน ประสาทหลอนหรือฝนและมึนเมา อาจถึงข้ันวิกลจริต กลาวกันวามีอาการเห็นอะไรเปนสีเขียวหมด ตอมา อาการจะหายเปนปกติ แตก็มีรายงานวาอาจถึงตายไดถารับประทานมาก มีฤทธิ์แบบกัญชา จึงเปนที่ ตอ งการของตลาดและซอื้ ขายกันอยา งลับ ๆ จดั วาเปน เหด็ ประเภทยาเสพติด
50 เห็ดหง่ิ หอย Coprinus atramentaris (Bull.) Fr. ช่ือไทย : เหด็ หง่ิ หอย, เห็ดน้ําหมกึ , เหด็ ถว่ั ชื่อองั กฤษ : ลกั ษณะพืช : หมวกเห็ดรูประฆัง สีขาวนวลหรือนํ้าตาลออน เสนผาศูนยกลาง 2-4 เซนติเมตร หมวกเห็ดมีเน้ือหนากวา เห็ดถ่ัวชนิดอ่ืน ครีบสีขาวแลวเปล่ียนเปนสีดําและยอยตัวเปนของเหลวสีดํา ครีบไมติดกาน กาน รูป สว นทเ่ี ปน พษิ : ทรงกระบอก ยาว 5-11 เซนติเมตร ผิวเรียบ เปนมันเงา สีขาว ปกติจะมีวงแหวนบริเวณโคนกานซ่ึงหลุด อาการ : งา ย เห็ดชนิดนชี้ อบขึ้นอยูบนอนิ ทรยี วัตถุ เชน กองเปลอื กถั่วเหลอื ง เกิดดอกเปน กลมุ ใหญ ทงั้ ตน ผูท่ีด่ืมสุราพรอมกับรับประทานเห็ดชนิดน้ี จะมีอาการใจสั่น หายใจหอบ หายใจลําบาก แนนหนาอก คลืน่ ไส อาเจยี น ปวดศรี ษะ แตจ ะหายเปน ปกติภายในเวลา 3-4 ชัว่ โมง
Search
