6231049923

Lepidoptera ตวั อยา่ งแมลง : ผเี สือกลางวนั ผีเสือกลางคืน Thorax Head Mouth part : Haustellate Leg III abdomen Leg I Leg II Forewing Antenna Hindwing Compound eyes ผเี สือธารมรกต (Popinjay) Stibochiona nicea subucula Fruhstorfer, 1898 ลกั ษณะสําคญั ลาํ ตวั ของมันเป็นวงแหวนหลายวงเรียงตอกันดวยเน้ือเย่อื บางๆ มีทัง้ หมด 14 ปลอง แบงออกเป็นสวน หัว 1 ปลอง สวนอก 3 ปลอง และสวนทอง 10 ปลอง ลาํ ตวั มลี ักษณะเหมือนเปลือกหอหุมรางกาย เป็น สารพวก Chitin เป็นที่ยึดของกลามเน้ือท่ีใชในการเคล่ือนท่ี ลําตัวของผีเส้ือแบงออกเป็น 3 สวน คอื สวน หวั สวนอก และสวนทอง ตาของผีเส้ือเป็นตาประกอบมเี ลนสตานับพัน หนวดมี 1 คทู าํ หนาทดี่ มกลนิ่ และมีงวงหน่ึงงวงสําหรับดดู น้ําหวานจากเกสรดอกไม จะมวนเกบ็ เป็นเกลยี วเม่ือไมใชกนิ อาหาร ผเี ส้อื มปี ีก 2 คู เป็นเย่อื บางๆ และมีเสนปีกเป็นโครงปีก สสี ัน รปู แบบของลวดลาย และการจดั เรียงของเสนปีกเป็น ลักษณะสาํ คัญทใี่ ชในการจาํ แนกชนิดของผเี ส้อื ข้อมลู ทวั ไปทางชีววิทยา/นิเวศวทิ ยา และความสําคัญ ในระยะท่ีเป็นตัวหนอนจะกดั กินใบไมในปา มใิ หมมี าย หรือหนาแนนจนเกินไป ชวยใหแสงแดด สอดสองลงถึงพ้นื ดานลาง ซ่งึ เป็นประโยชนตอสิ่งมชี วี ติ อ่นื ๆ อกี มาก ในขณะเดียวกนั ก็เป็นอาหารของ นกชนิดตางๆ รวมทัง้ สตั วชนิดอ่นื ๆ ซ่ึงเป็นจดุ เรม่ิ ตนของ การถายทอด พลงั งานในระบบนิเวศ เม่ือเร่มิ เขาสรู ะยะตัวเตม็ วัย ทเ่ี รียกวา ผเี ส้ือ เพศเมีย ซ่งึ กินน้ําหวานจากดอกไมเป็นอาหารหลัก จะบนิ ไปมาระหวางดอกไมดอกหน่ึง สอู ีกดอกหน่ึง ทาํ ใหเกิดการผสมเกษรระหวางเกษรตัวผกู ับเกษรตวั เมยี ทาํ ใหเกดิ การกระจายพันธขุ องพืชชนิดนัน้ ๆ และอกี ทงั้ ยังเป็นอาหารของนก กิง้ กา และสตั วชนิดอ่นื ๆ ดวย กอใหเกดิ ความสมดลุ ในระบบนิเวศและความยัง่ ยนื ในธรรมชาตติ ลอดไป นายโรจนัสถ ระเริงทรัพย เลขประจาํ ตวั 6231049923 ตอนเรยี น 2

Mantodea ตวั อยา่ งแมลง : ตกั แตนใบไม้ แมลงสาบ Leg I Head Antenna Leg III Thorax Hindwing abdomen Leg II Compound eyes Forewing Mouth part : Mandibulate ตักแตนใบไม้ (Leaf insect) phyllium bioculatum ลักษณะสําคัญ ลกั ษณะเหมือนใบไมท่ีมที งั้ แกนใบและเสนใบ ท่ีเหมอื นถกู แมลงกดั กิน โดยจะมีลกั ษณะหนวดของ ตกั๊ แตนใบไมนัน้ จะเป็นแบบเสนดาย โดยหนวดชนิดนี้จะมีลกั ษณะยาว ซ่ึงปลองทกุ ปลองมีขนาดเกอื บ เทากนั และจะมีปากทําหนาทีใ่ นการกัดและบดเคยี้ วอาหาร ประกอบดวย Labrum(แลบลัม) เป็นแผนบาง ปากมีลกั ษณะเป็นชัน้ เดียว มีขากรรไกรลางใหญและแขง็ แรง ซ่งึ ดานขางมีลกั ษณะเป็นฟันเล่อื ย เพ่ือกัด และบดเคีย้ วอาหาร ทัง้ นี้ยงั มปี ีกคหู นา ซ่ึงเน้ือปีกคร่ึงแข็งคร่งึ ออนตลอดทัง้ ปีก และปีกคหู ลงั มีเน้ือบางใส ทงั้ ปีก เห็นเสนปีกชัดเจน และขากระโดดทําหนาท่ยี ึดหรอื หนีบเหย่ือทีจ่ ับได เชนเดยี วกบั ขาคูหลังของ ตกั๊ แตนตําขาว ข้อมูลทัวไปทางชีววิทยา/นเิ วศวิทยา และความสําคัญ แมลงกลมุ นี้จึงมีความสําคัญในแงของการศึกษากระบวนการวิวัฒนาการของสง่ิ มชี วี ติ ที่ใชเทคนิค การพรางตวั เพ่ือความอยูรอด ดังนัน้ ตัก๊ แตนใบไมจึงเป็นตวั อยางทดี่ ใี นการศกึ ษาความสมั พันธระหวาง สิง่ มีชวี ติ กับส่ิงแวดลอม ในดานการปองกนั ตวั โดยใชเทคนิคการพรางตัว ซ่ึงถือวาเป็นตัวอยางทีด่ ใี นแง ของความสมั พันธเชิงวิวัฒนาการระหวางสตั วและพชื ทมี่ วี ิวฒั นาการมานานกวา 47 ลานปี โดยคาํ วา Phasma นายโรจนัสถ ระเริงทรพั ย เลขประจาํ ตวั 6231049923 ตอนเรยี น 2

Celeoptera ตวั อยา่ งแมลง : แมลงเตา่ ทอง ดว้ ง Hindwing Forewing Thorax Head abdomen Compound eyes Mouth part : Mandibulate Antenna Leg III Leg II Leg I แมลงเตา่ ทอง/ด้วงเตา่ ทอง (Ladybird beetles, Ladybugs) Micraspis discolor (F.) ลกั ษณะสําคญั เป็นแมลงปีกแขง็ ลาํ ตัวยาว 3-6 มลิ ลิเมตร ลําตัวมีลกั ษณะมันวาว มหี ลายสีตามชนิด อาทิ สนี ้ําตาล แดง สีแดง สีเหลอื งปนน้ําตาลแดง และสเี หลือง เป็นตน สวนหวั และอกมีขนาดเล็กมากเม่ือเทยี บกับสวนทอง หวั และอกมสี ําดํา และพบจดุ แตมสขี าวบนสวน อก แตบางชนิดอาจมสี วนอก และสวนหัวเป็นสีเดียวกนั กบั สปี ีก บางชนิดมอี กปลองแรกสเี หลอื ง มสี ญั ลักษณคลายรปู ตัวที (T-shaped) อยตู รงกลางเช่อื มตอกับเสนกลางปีก และปีกแตละขางมลี ายหยัก ขวาง 2 เสน โดยสวนปีกอาจมีไดหลายสีตามท่ีกลาวขางตน แตทกุ ชนิดจะมจี ดุ สดี าํ แตมตดิ บนสวนปีก จุดนี้อาจมี 4 จุด หรือมากกวา และมักพบจุดแตมสดี ําที่แตมเช่ือมกนั บริเวณก่งึ กลางโคนปีกทเ่ี ช่ือมตดิ กับ สวนอก บางชนิดอาจมีหนวด แตบางชนิดไมมีหนวด อาจมขี นปกคลมุ และอาจไมมีขนปกคลุม ขามี 6 ขา สดี ํา ขาคแู รกอยทู ส่ี วนอก สวนขาอีก 2 คู อยูท่ตี อนตนตดิ กบั สวนอก 1 คู และตอนกลาง ของสวนทอง 1 คู ขามลี ักษณะเป็นปลองตอกนั 3 ปลอง แบงเป็นโคนขา ขา และเทาทเี่ ป็นปลองสุดทาย ข้อมลู ทัวไปทางชีววทิ ยา/นิเวศวทิ ยา และความสําคญั แมลงเตาทองเป็นแมลงตัวห้าํ ที่คอยควบคมุ ศตั รพู ชื หลายชนิด เชน เพลีย้ ออน เพลยี้ แปง เพลีย้ หอย ไข และหนอนผีเส้อื หนอนแมลงวนั ไข และหนอนแมลงหวี่ หนอนซอนใบ และไร เป็นตน นายโรจนัสถ ระเรงิ ทรพั ย เลขประจาํ ตวั 6231049923 ตอนเรียน 2

Hymenoptera ตวั อย่างแมลง :ผงึ ต่อ แตน มด Forewing Hindwing Head abdomen Leg III Leg I Leg II Thorax Antenna Compound eyes Mouth part : Mandibulate ผึงมิม (Little honey bee) Apis florea febricius ลกั ษณะสําคัญ ลักษณะทวั่ ไปของผ้ึง แบงออกไดเป็น 3 สวน คือ -สวนหัวอวัยวะรับความรูสกึ -ตารวม มอี ยู 2 ตา ประกอบดวยดวงตาเลก็ ๆ เป็นรูปหกเหลี่ยมหลายพันตารวมกนั เช่อื มตดิ ตอกนั เป็นแผง ทําใหผ้งึ สามารถมองเห็นส่ิงตาง ๆ ไดรอบทศิ -ตาเดี่ยว เป็นจุดเลก็ ๆ 3 จุด อยหู างกนั เป็นรูปสามเหลย่ี ม สวนทีร่ บั รูความเขมของแสง ข้อมลู ทัวไปทางชีววทิ ยา/นเิ วศวิทยา และความสําคญั ผ้ึงเป็นแมลงทมี่ ปี ระโยชนแกมนุษย ทัง้ ในดานชวยเพ่มิ ผลติ ผลของพืชผลทางการเกษตร โดยเฉพาะ การผสมใหผลไม ผลไมในประเทศไทยที่ผ้งึ สามารถผสมเกสรไดดี คือ ลําไย ลนิ้ จ่ี เงาะ มะมวง ทุเรียน ชมพู สม และมะนาว เป็นตน นอกจากนี้ ผ้ึงยงั เป็นแมลงท่ชี วยผสมเกสรพืช ตระกลู แตง เชน แตงโม แตงกวา แตงไทย โดยเฉพาะแตงน้ําผ้งึ (honey dew) หรอื แตงตางประเทศ ท่รี าคาแพงนัน้ เหมาะสม มาก ทจี่ ะใชผ้ึงชวยผลติ เมล็ดพันธใุ นระดับอุตสาหกรรม ผลติ ภณั ฑของผ้ึง ทีค่ ุณคาทางเศรษฐกจิ ไดแก น้ําผ้ึง เกสร ไขผ้งึ นมผ้งึ พรอพอลิส และพษิ ของผ้ึง สวนการเลีย้ งผ้งึ โพรงไทย ไดผลิตผลเพียง ๓ ชนิด เทานัน้ คอื น้ําผ้งึ เกสร และไขผ้งึ นายโรจนัสถ ระเริงทรพั ย เลขประจําตวั 6231049923 ตอนเรยี น 2

Hemiptera ตวั อย่างแมลง : จกั จนั เพลีย Antenna Head Thorax Forewing abdomen Hindwing Leg I Leg III Leg II Compound eyes Mouth part : Labium จักจัน (Cicada) Meimuna opalifera walker ลักษณะสําคญั ปีกคหู นามลี ักษณะและขนาดความหนาของเน้ือปีกเทากันตลอดทัง้ แผนปีก ซ่ึงจะหนาทึบหรอื บางใส ก็ไดแลวแตชนิดของแมลง ปีกของจกั จัน่ จะบางใสเหมือนกันทัง้ แผนปีก ขนาดตัง้ แต 1 เซนติเมตรข้ึนไป จนถงึ บางชนิดที่ มขี นาดตวั ยาวกวา 10 เซนติเมตร มีหนวดสนั้ ๆ (หนวดแบบขน-setaceoux) จนเกอื บจะ มองไมเหน็ ดคู ลายปุมเล็กๆ มากกวาที่จะเป็นหนวด มีตาเดี่ยวสามตา สวนหัว ลําตวั ทอง จะเช่อื มตอ กลมกลืนเป็นสวนเดียวกัน ปีกคหู นาจะบางใส ขอ้ มูลทวั ไปทางชวี วิทยา/นเิ วศวิทยา และความสําคญั อาศยั อยูในบรเิ วณเขตรอน เป็นแมลงที่เป็นที่รูจกั กนั เป็นอยางดี เพราะมีขนาดท่ีใหญและสามารถ สงเสยี งท่ีไพเราะได บางครัง้ จะถกู สบั สนกับ ตัก๊ แตนหนวดสัน้ (locust) ไมมเี หล็กในไวตอย และไมกดั มนษุ ย บางพ้นื ท่ี จักจัน่ ถือวาเป็นอาหารชนิดหน่ึงทเ่ี ป็นทีน่ ิยมและยังจัดเป็นอาหารท่ใี ชเป็นยาอกี ดวย นายโรจนัสถ ระเริงทรัพย เลขประจําตัว 6231049923 ตอนเรยี น 2