หน่วยที่ 3 งานประดิษฐ์และงานช่าง

หน่วยที่ 3 งานประดษิ ฐ์และงานช่าง สาระสาคญั เรื่อง งานประดษิ ฐ์ งานประดิษฐเ์ ป็นสิ่งท่ีนุษยค์ ิดออกแบบ และสร้างข้ึนมา โดย อาจสร้างเลียนแบบใหเ้ หมือนของจริงตามธรรมชาติ หรือมีรูปแบบท่ีแปลกใหม่ เพ่อื ประโยชนก์ าร นาไปใชง้ าน สาระสาคญั เร่ือง งานช่าง งานช่างเป็นงานเกี่ยวกบั การดูแลรักษาของใชใ้ นบา้ น และการ สร้างหรือประกอบของใช้ ซ่ึงจะทาใหข้ องใชม้ ีอายกุ ารใชง้ านที่ยาวนานยง่ิ ข้ึน และมีของใหม่ ๆ ที่ ตรงกบั ความตอ้ งการ ความหมายของงานประดษิ ฐ์ งานประดิษฐ์ หมายถึง สิ่งท่ีจดั ทาข้ึน โดยใชค้ วามคิด สร้างสรรคใ์ หเ้ กิดความประณีต สวยงาม น่าสนใจ เพื่อประโยชน์ท่ีพงึ ประสงค์ เช่น งานประดิษฐด์ อกไม้ ผา้ รองจาน กระเป๋ า ตุก๊ ตา ที่คนั่ หนงั สือ กระทงใบตอง บายศรี พานดอกไม้ มาลยั แบบอ่ืนๆ ความสาคญั และประโยชน์ของงานประดษิ ฐ์ - ประหยดั ค่าใชจ้ ่าย - ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์ - ความเพลิดเพลิน - เพิ่มคุณค่าของวสั ดุ - สร้างความแปลกใหม่ที่มีอยเู่ ดิม

- ชิ้นตรงตามความตอ้ งการ - เป็นของกานลั แก่ผอู้ ่ืน - เพม่ิ รายไดใ้ หแ้ ก่ตนเองและครอบครัว - เกิดความภูมิใจในตนเอง ลกั ษณะของงานประดษิ ฐ์ 1. งานประดิษฐท์ วั่ ไป เป็นงานที่บุคคลสร้างข้ึนมาจากความคิดของตนเองโดยอาศยั การ เรียนรู้จากสิ่งรอบๆ ตวั นามาดดั แปลง หรือเรียนรู้จากตารา เช่น การประดิษฐข์ องใชจ้ ากเศษวสั ดุ การประดิษฐด์ อกไม้ 2. งานประดิษฐท์ ี่เป็นเอกลกั ษณ์ไทย เป็นงานที่ไดร้ ับการสืบทอดมาจากบรรพบรุ ุษใน ครอบครัวหรือในทอ้ งถิ่น หรือทาข้ึนเพอื่ ใชง้ านหรือเทศกาลเฉพาะอยา่ ง เช่น มาลยั บายศรี งาน แกะสลกั ประเภทของงานประดษิ ฐ์ งานประดิษฐต์ ่างๆ สามารถเลือกทาไดต้ ามความตอ้ งการและประโยชน์ใชส้ อย ซ่ึงอาจแบ่ง ประเภทของงานประดิษฐต์ ามโอกาสใชส้ อยดงั น้ี 1. ประเภทใชเ้ ป็นของเล่น เป็นของเล่นท่ีผใู้ หญ่ในครอบครัวทาใหล้ ูกหลานเล่น เพ่อื ความเพลิดเพลิน เช่น งานป้ันดินเป็นสตั ว์ ส่ิงของ งานจกั สานใบลานเป็นโมบาย งานพบั กระดาษ 2. ประเภทของใช้ ทาข้ึนเพือ่ เป็นของใชใ้ นชีวติ ประจาวนั เช่น การสานกระบุง ตะกร้า การทาเครื่องใชจ้ ากดินเผา จากผา้ และเศษวสั ดุ 3. ประเภทงานตกแต่ง ใชต้ กแต่งสถานที่ บา้ นเรือนใหส้ วยงาม เช่น งานแกะสลกั ไม้ การทากรอบรูป ดอกไมป้ ระดิษฐ์

4. ประเภทเคร่ืองใชใ้ นงานพิธี ประดิษฐข์ ้ึนเพ่ือใชใ้ นงานเทศกาลหรือประเพณี ต่างๆ เช่น การทากระทงลอย ทาพานพมุ่ มาลยั บายศรี วสั ดุอุปกรณ์ทใี่ ช้ในงานประดษิ ฐ์ การเลือกใชว้ สั ดุอปุ กรณ์ในการประดิษฐช์ ิ้นงานตอ้ งเลือกใหเ้ หมาะสมจึงจะไดง้ านออกมามี คุณภาพ สวยงาม รวมท้งั ตอ้ งดูแลรักษาอปุ กรณ์เครื่องใชเ้ หล่าน้ีใหอ้ ยใู่ นสภาพใชง้ านไดต้ ลอดเวลา และสามารถแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ ไดด้ งั น้ี 1. ประเภทของเล่น - วสั ดุที่ใช้ เช่น กระดาษ ใบลาน ผา้ เชือก พลาสติก กระป๋ อง - อุปกรณ์ท่ีใช้ เช่น กรรไกร เขม็ ดา้ ย กาว มีด ตะปู คอ้ น แปรงทาสี 2. ประเภทของใช้ - วสั ดุที่ใช้ เช่น กระดาษ ไม้ โลหะ ดิน ผา้ - อุปกรณ์ที่ใช้ เช่น เลื่อย สี จกั รเยบ็ ผา้ กรรไกร เคร่ืองขดั เจาะ 3. ประเภทของตกแต่ง - วสั ดุที่ใช้ เช่น เปลือกหอย ผา้ กระจก กระดาษ ดินเผา - อปุ กรณ์ เช่น เล่ือย คอ้ น มีด กรรไกร สี แปรงทาสี เคร่ืองตอก 4. ประเภทเครื่องใชใ้ นงานพิธี - วสั ดุที่ใช้ เช่น ใบตอง ดอกไมส้ ด ใบเตย ผา้ ริบบิ้น - อปุ กรณ์ที่ใช้ เช่น เขม็ เยบ็ ผา้ เขม็ ร้อยมาลยั คีม คน้ เขม็ หมุด การเลือกใช้และบารุงรักษาอปุ กรณ์ มหี ลกั การดงั นี้ 1. ควรเลือกใชใ้ หถ้ กู ประเภทของวสั ดุและอุปกรณ์ 2. ควรศึกษาวธิ ีการใชก้ ่อนลงมือใช้

3. เม่ือใชแ้ ลว้ เกบ็ ไวใ้ หเ้ ป็นระเบียบเรียบร้อย 4. ซ่อมแซมเครื่องมือที่ชารุดใหพ้ ร้อมใชเ้ สมอ บทที่ 2 งานช่างน่ารู้ วดิ โี อ YouTube 1. ประเภทของงานช่าง งานช่าง หมายถึง งานที่เก่ียวขอ้ งกบั การสร้าง ซ่อมแซม บารุงรักษา หรือดดั แปลงวสั ดุหรือ เศษวสั ดุใหเ้ ป็นส่ิงของเคร่ืองใชต้ ่าง ๆ ทาใหเ้ คร่ืองใชม้ ีอายกุ ารใชง้ านยาวนานข้ึน และช่วยประหยดั คา่ ใชจ้ ่ายภายในบา้ นไดอ้ ีกดว้ ย ซ่ึงงานช่างทว่ั ไปท่ีเราพบเห็นมีหลายประเภท ดงั น้ี 2. ประโยชน์ของงานช่าง การเรียนรู้งานช่าง มีประโยชน์ดงั น้ี 1. สามารถใชเ้ ครื่องมือช่างต่าง ๆ ไดถ้ ูกตอ้ งและเหมาะสมกบั งาน 2. สามารถซ่อมแซมและดูแลรักษาของใชท้ ่ีชารุดแลว้ ใหน้ ากลบั มาใชใ้ หม่ได้ ช่วย ใหล้ ดค่าใชจ้ ่ายของครอบครัว และช่วยประหยดั ทรัพยากรธรรมชาติอีกดว้ ย 3. ช่วยฝึกใหร้ ู้จกั คิดสร้างสรรคผ์ ลงานใหม่ ๆ อยเู่ สมอ 4. ทาใหร้ ู้จกั ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กิดประโยชน์ และเกิดความภาคภูมิใจในตนเอง 3. เคร่ืองมืองานช่าง เคร่ืองมีอที่ใชใ้ นการทางานช่าง มีดงั น้ี 1. เครื่องมือสาหรับวดั ระยะ ใชว้ ดั ความกว้ าง ความยาว และความสูงของวสั ดุ เช่น ไม้ บรรทดั ไมเ้ มตร สายวดั ตลบั เมตร เป็นตน้ 2. เครื่องมือสาหรับตดั ใชต้ ดั หรือผา่ วสั ดุใหแ้ ยกออกจากกนั เช่น กรรไกร มีด เลื่อย คีมตดั ลวด ขวาน เป็นตน้ 3. เครื่องมือสาหรับเจาะ ใชเ้ จาะวสั ดุให้เป็นรู เช่น ส่ิว สวา่ นไฟฟ้า สวา่ นมือ เป็นตน้

4. เคร่ืองมือสาหรับตอก ใชต้ อก ทุบ หรือตีวสั ดุต่าง ๆ เช่น คอ้ นหวั กลม คอ้ นหวั แบน คอ้ นาหงอน เป็นตน้ 4. วธิ ีการใช้และดูแลรักษาเคร่ืองมือช่าง 1. วธิ ีการใชเ้ ครื่องมือช่าง มีหลกั ปฏิบตั ิดงั น้ี 1. ศึกษาวธิ ีการใชเ้ ครื่องมือก่อนนาไปใช้ 2. ตรวจสอบาสภาพของเครื่องมือก่อนนาไปใชง้ าน ถา้ พบวา่ เครื่องมือชารุด ควร นาไปซ่อมแซมก่อน 3. ใชเ้ ครื่องมือใหเ้ หมาะสมกบั ลกั ษณะของงาน 4. ใชเ้ ครื่องมือดว้ ยความระมดั ระวงั และไม่เล่นหยอกลอ้ กนั ขณะใชเ้ คร่ืองมือ 2. การดูแลรักษาเครืองมือช่าง ควรปฏิบตั ิดงั น้ี 1. ทาความสะอาดเครื่องมือหลงั การใชง้ านทุกคร้ัง 2. ถา้ เครื่องมือชารุดใหซ้ ่อมแซมก่อนนาไปเกบ็ 3. เคร่ืองมือท่ีเป็นโลหะ เช่น กรรไกร มีด เลื่อย ควรทาน้ามนั เพือ่ ป้องกนั สนิมในส่วน ท่ีเป็ นโลหะ 4. จดั เกบ็ เคร่ืองมือเขา้ ท่ีหรือเกบ็ ใส่กล่องใหเ้ รียบร้อย 5. การซ่อมแซม ดูแล และบารุงรักษาของใช้ ของใชท้ ี่มีอยใู่ นบา้ น เราควรดูแลและบารุงรักษาใหอ้ ยใู่ นสภาพท่ีดูใหม่ และสะอาดอยเู่ สมอ เพือ่ ใหม้ ีของไวใ้ ชไ้ ดน้ าน ๆ แต่สาหรับของใชท้ ี่เสื่อมสภาพหรือชารุดเสียหาย แลว้ ตอ้ งนาไปใหช้ ่าง ซ่อมแซมส่ิงของดว้ ยตนเอง กจ็ ะทาใหป้ ระหยดั ค่าใชจ้ ่ายได้