SINIR TİCARET ANKETİ RAPORU

SINIR TİCARETİ ANKET RAPORU 2015

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİ SINIR TİCARET ANKETİBu araştırma Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği tarafından dış ticaret sürecindeişletmeler üzerinde sınır kapılarının etkilerini belirleme amacıyla yapılmaktadır. Yapılanbu araştırma toplamda 57 kişiye uygulanmıştır; 48 tanesi firma bazlıdır. 9 tanesi;  Doğubayazıt Belediyesi  Doğubayazıt Esnaf Ve Sanatkarlar Odası  Doğubayazıt Ticaret Ve Sanayi Odası  Doğubayazıt Şoförler Ve Otomobilciler Derneği  Van Valiliği  Van Ticaret Ve Sanayi Odası  Yüksekova Ticaret Ve Sanayi Odası  Yüskekova Esnaf Ve Sanatkarlar Odası  Iğdır Ticaret Ve Sanayi Odasına uygulanmıştır.Ankete katılan Firmalar;  Kevser Tur. Pet. Ür. Gıda İnş. Kuy. San. Tic. Ltd. Şti  Uğur-San İth. İhr. Top. Gıda Nak. İnş. San. Tic. Ltd. Şti  Yakutsan Mob. Halı Gıda Tek. Akar. Tem. Hiz. Ltd. Şti  Altınal Petrol Ür. San. Tic. İth. İhr. Ltd. Şti  Gemikaya İnş. Taah. Nak. Ve Dış. Tic. Ltd. Şti.  Mustaş Akar. Gıda İnş. Nak. Tur. San. Tic. Ltd. Şt.  Alken Tarım Konf. Med. İth. İhr. Ltd. Şti  Aras İth. İhr. Güm. Gıda Nak. Tek. Tic. Ltd. Şti  Kalecik İth. İhr. Güm. San. Tic. Ltd. Şti  Sermet Gümrükleme Pet. Ür. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti  Ali Nakliyat Ambarı San. Tic. Ltd. Şti  De-Mir Gümrükleme İth. İhr. San. Tic. Ltd Şti  Zeki İç Ve Dış Ti. Ltd. Şti  Kuba Uluslarası Taşımacılık Tek. Gıda El. San Dış Tic. Ltd Şti  Gültekin Gümrükleme İth. İhr. Sınır Tic.  Gültekinler İth. İhrt. Sın. Tic. Güm. San. Tic. Ltd. Şti  Budak Gümrükleme İth. İhr.  Seyitoğulları İth. İhr. Tur. San. Tic. Ltd. Şti  Yavuz İth. İhr. Sınır Tic. Züccaciye  Azervan İç Ve Dış Ticaret İnş. Ltd. Şti.  Sürmeli Petrol Ürünleri San. Tic. Ve İhr. İth. Ltd. Şti  Zap Turizm Lt. Şti  Hocaoğlu İth. İhr.  Umut Ticaret İth. İhr  Öztürk Ticaret İth. İhr.  İnce İletişim İth. İhr. 2

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİ  Akasya İç Ve Dış Ticaret Ltd. Şti  Cemal SALA  Turgut İç Ve Dış Tic. Tur. Nak. Ltd. Şti  Adil Tic. A.Ş  Gül- Okut Ulus. Yol. Yük. Taş. İth. İhr. Ltd. Şti.  İ. Kaan Ulus. Gıda Petrol Ltd. Şti  Y. Karadağ Tur. Nak. Teks. İnş. Tar. Gıda. Ltd. Şti  Ak Bilgisayar Bil.İth. İhr. Tic. San. Ltd Şti.  Servantek Nakliyat  Sertür Ulus. Nak. San. Tic. Ltd.Şti.  Kafkas Gıda Teks. İnş. Elek. Pet. Ür. Nak. İth. İhr. Ltd. Şti  Ertu Petrol Oto Teks. Gıda Taş. San. Tic. Ltd. Şti  Tokgün Teks. Gıda. İnş Pet. San. İç Dış Tic  Perenler Ulus. Nak. İth. İhr. Tic. Ltd .Şti  Gülekler U/A Nak. Akar. Gıda Teks. Hay. Tem. İnş. İth. İhr. Ltd. Şti  Sefacan U/A Nak. Ltd. Şti  Denizkent İnş. Gıda. Ltd. Şti  Ömer Nak.  Bahar Tekstil Gıda Ltd. Şti  Azra Group İç Ve Dış Tic. Ltd Şti  Habip Gıda İnş. San. Tic Ltd. Şti  Sizin Market San. Tic. Ltd. Şti  Anket verilerinde ‘Eksik’ olarak tanımlanan kısım Ankete cevap vermeyenleri göstermektedir.  Soru -2 ve Soru-5 cevaplara göre kendi içerisinde gruplanmıştır  Grafikler ‘Geçerli Yüzde’ rakamlarına göre oluşmuştur.  Ek’te Anket soruları bulunmaktadır. 3

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİ Soru1: Firmanızın Ölçeği Hangisidir? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif YüzdeKOBİ 42 73,7 87,5 87,5BÜYÜK 6 10,5 12,5 100,0 Total 48 84,2 100,0Eksik veri 9 15,8Total 57 100,0 Soru 1 BÜYÜK 13% KOBİ 87%Yapılan Değerlendirmeye göre; Toplamda 57 kişiye anket uygulanmış olup, 48 tanesiIğdır, Doğubayazıt, Van ve Yüksekova’daki firmalara uygulanmıştır. 9 tanesi Ticaretodası, Esnaf odalarına uygulanmıştır. Sonuca göre 42 firma KOBİ ölçeklidir, 6 Firmabüyük ölçeklidir. 4

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 2: Hangi Ürün ya da Hizmetin pazarlamasını yapmaktasınız? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif YüzdeGıda, Temizlik 5 8,8 10,4 10,4Muhtelif Ürünler 15 26,3 31,2 41,7Yedek Parça 5 8,8 10,4 52,1Boya 2 3,5 4,2 56,2İnşaat Malzemeleri 11 19,3 22,9 79,2Mobilya aksamları 5 8,8 10,4 89,6Demir-Çelik 4 7,0 8,3 97,9İletişim- Elektrik Elektronik 1 1,8 2,1 100,0 Total 48 84,2 100,0Eksik veri 9 15,8Total 57 100,0 İletişim- Elektrik Soru 2 ElektronikDemir Çelik 2% Gıda-Temizlik Ürünleri 11% 8% Mobilya 10% İnşaat Muhtelif Malzemeleri Ürünler 23% 31% Boya Yedek Parça 4% 11%Sonuca göre, araştırma kapsamına dahil illerdeki firmalardan 15 tanesi Muhtelif ürünpazarlamasını yapmaktadır. 11 firma İnşaat Malzemeleri ürünlerin pazarlamasınıyapmaktadır. 5

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 3: İhracat/Dış Ticaret Yapıyor musunuz? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif YüzdeEvet 47 82,5 97,9 97,9Hayır 1 1,8 2,1 100,0 Total 48 84,2 100,0Eksik veri System 9 15,8Total 57 100,0 Soru 3 Hayır 2% Evet 98%47 firma ihracat yapmaktadır. Sefacan Ulus. Nak. Ltd. Şti firması ihracat yapmamaktadır. 6

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 4:Sınır Ticareti yapıyor musunuz? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif YüzdeEvet 54 94,7 94,7 94,7Hayır 3 5,3 5,3 100,0Total 57 100,0 100,0 Hayır Soru 4 5% Evet 95%Sınır Ticareti yapıyor musunuz sorusuna Evet cevabına neden olarak,  Bölgede iç gümrükleme olmadığı için  Mevcut kapı ihracata açık değil ve sınır ticaretine uygun olduğundan dolayı  Kapı olduğu için, Kapı pazara yakın olduğu için  Gümrükte transit olmadığı için  Karşı ülkede muafiyet olduğu için  Daha uygun olduğu için  1. sınıf gümrük olmadığımız için STA kapsamında ihracat yapabiliyoruz  Yöre insanına fayda sağlamak için  Para kazanmak için, Kalkınmak için  İç Gümrük olmadığı için  Kolay olduğu için gibi nedenler gösterilmiştir. Hayır Cevabını verenlerin nedenleri ise,  Gümrük kapısının kapalılığından yapmıyor 7

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİ  Sınır ticaretine gerek duymuyor  Sınır Ticaret belge süremiz bitti gibi nedenlerdir. Soru 5: İhracat sürecinde çıkış ve varış noktalarınız Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Dilucu-Azerbaycan 13 22,8 23,2 23,2 Kapıköy-Khoy (İran) 7 12,3 12,5 35,7 Esendere- serow 11 19,3 19,6 55,4 Gürbulak-İran 25 43,9 44,6 100,0 Total 56 98,2 100,0 System 1 1,8EksikTotal 57 100,0 Soru 5 Gürbulak-İran Dilucu-Azerbaycan 45% 23% Kapıköy- İran 12% Esendere- Serow 20% 8

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 6: Sınır Ticaretinden yeterince faydalanabiliyor musunuz? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif YüzdeKesinlikle Hayır 14 24,6 25,0 25,0Hayır 18 31,6 32,1 57,1Evet 21 36,8 37,5 94,6Kesinlikle Evet 3 5,3 5,4 100,0 Total 56 98,2 100,0Eksik veri System 1 1,8Total 57 100,0 Soru 6 Kesinlikle Evet 5% Kesinlikle Hayır Evet 25% 38% Hayır 32%Bu soruya Hayır cevabını verenler, İhracat iş planı ve hedef Pazar, hedef ürünbilinmediğini belirtmektedir. 9

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 7:Sınır Ticareti kapsamında yapılan değişiklikleri takip edebiliyor musunuz? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif YüzdeKesinlikle Hayır 5 8,8 8,9 8,9Hayır 21 36,8 37,5 46,4Fikrim Yok 4 7,0 7,1 53,6Evet 23 40,4 41,1 94,6Kesinlikle Evet 3 5,3 5,4 100,0 Total 56 98,2 100,0Eksik veri 1 1,8Total 57 100,0 Kesinlikle Soru 7 Evet 5% Kesinlikle Hayır 9% Evet Hayır 41% 38% Fikrim Yok 7% 10

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 8: Sınır Ticareti kapsamında sürekli yapılan değişikliklerden dolayı uzun süreli ticari ilişki kurmakta zorlanıyor musunuz? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Kesinlikle Hayır 1 1,8 2,1 2,1 Hayır 16 28,1 34,0 36,2 Fikrim Yok 4 7,0 8,5 44,7 Evet 12 21,1 25,5 70,2 Kesinlikle Evet 14 24,6 29,8 100,0 Total 47 82,5 100,0 System 10 17,5 57 100,0Total Soru 8 Kesinlikle Hayır 2% Kesinlikle Evet Hayır 30% 34% Evet 26% Fikrim Yok 8% 11

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 9: İlinizde bulunan sınır kapısının ya da sınır ticaretmerkezinin yeterli alt yapıya sahip olduğunu düşünüyor musunuz? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Kesinlikle Hayır 26 45,6 46,4 46,4 Hayır 20 35,1 35,7 82,1 Fikrim Yok 2 3,5 3,6 85,7 Evet 6 10,5 10,7 96,4 Kesinlikle Evet 2 3,5 3,6 100,0 Total 56 98,2 100,0 1 1,8EksikTotal 57 100,0 Kesinlikle Soru 9 evet 4% Fikrim yok Evet 3% 11% Kesinlikle Hayır 46% Hayır 36%Bu soruya Hayır ve Kesinlikle Hayır cevabını verenler öneri olarak;  Yeni bir bina yapılmalı  Mevcut olan alanın Doğubayazıt Belediyesi mücavir alanına dahil edilmesi gerekir. Sosyal Tesislerin yapılmasına özen gösterilmeli  Sınır ticaretinde sadece 3 veya 5 kişi faydalanıyor Tabanın Faydalanması sağlanmalı  Kapıların Fiziki altyapıları geliştirilmeli  Merkezin Modernizasyonu yapılmalı, Çalışma saatleri iran ile uyumlu hale getirilmeli, personel sayısı artırılmalı 12

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİ Yeteri Miktarda altyapı kurulması halinde belirlenen ihracat hedeflerine katkı sağlayabilir Personel Sayısı artırılmalı Sınır ticaret eğitimi verilmeliSoru 10: İthal etmenize izin verilen ürünlerin ilinizin ihtiyaçlarına uygun olduğunu düşünüyor musunuz? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Kesinlikle Hayır 10 17,5 17,9 17,9 Hayır 19 33,3 33,9 51,8 Fikrim Yok 10 17,5 17,9 69,6 Evet 17 29,8 30,4 100,0 Total 56 98,2 100,0 System 1 1,8EksikTotal 57 100,0 Evet Soru 10 3% Fikrim yok Kesinlikle Hayır 25% 25% Hayır 47%10. soruya Evet cevabını verenler  İlimizin ihtiyaçlarına uygun ama kotalı olduğu için çok yetersiz kalıyor, ayrıca ithali yapılabilen ürün çeşidinde sınırlılık olması dezavantaj  sınır ticareti Kapsamında Form-a belgesinin istenmesi bu ithalatın imtiyazlı yapıldığı anlamına gelmez bu konuda mağduriyet yaşanmaktagörüşlerini bildirmektedirler. 13

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 11: Sınır Ticareti kapsamındaki ürün çeşitleri artırılmalı mıdır? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Hayır 1 1,8 1,8 1,8 Evet 28 49,1 50,0 51,8 Kesinlikle Evet 27 47,4 48,2 100,0 Total 56 98,2 100,0 System 1 1,8EksikTotal 57 100,0 Soru 11 Hayır 2% Kesinlikle evet Evet 48% 50%Bu soruda öneri olarak;  Gıda ürünleri ve endüstriyel ürünler artırılmalıdır  Çıkarılan Kalemler yetersiz ve süre aşımı sonrası çıkarılıyor  Ürün çeşitliliğinin artırılması büyük katkı sağlar 14

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 12: Sınır Ticareti yaparken süreçte karşılaştığınız sıkıntılarla ilgili olarak en çok temas ettiğiniz kurum Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Ticaret ve Sanayi Odası 18 31,6 38,3 38,3 Valilik 13 22,8 27,7 66,0 Gümrük Müşavirliği 13 22,8 27,7 93,6 Diğer 3 5,3 6,4 100,0 Total 47 82,5 100,0 10 17,5Eksik 57 100,0Total Diğer Soru 12 2% Gümrük Ticaret ve Müşavirliği Sanayi Odası 29% 40% Valilik 29%Bu soruda Diğer cevabı olarakİhracatçı Birlikleri, Ankara Bakanlık kastedilmektedir.Valilik cevabını tercih edenler; ‘çözüm noktasında yeterli düzeyde sorumlulukyüklenmiyorlar’ konusunda şikâyetçidirler. 15

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 13: Sınır Ticareti yaparken en sık karşılaştığınız problem nedir? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Zaman Kaybı 33 57,9 60,0 60,0 Maddi Zarar 11 19,3 20,0 80,0 Müşteri Portföyünün 7 12,3 12,7 92,7 oluşturulamaması Diğer 4 7,0 7,3 100,0 Total 55 96,5 100,0 System 2 3,5EksikTotal 57 100,0 Müşteri Soru 13 Portföyünün Diğer olmaması 2% 14% Maddi Zarar Zaman Kaybı 21% 63%Zaman Kaybı cevabını tercih edenler;  Sınır Ticaret İşlemleri ilde yapıldığından İl'in ilçeye 100 km uzaklıkta olması sebebiyle zaman kaybı ve masrafı olmaktadır. Sınır ticaretiyle ilgili takip sorunu, müsaadelerin dağıtımı ile ilgili problemler yaşanmaktadır.  Haberdar Edilmiyor  Sınır Ticaret Belgesi alımında gecikme  Konuyla alakalı yetişmiş eleman ve birim yetersizliği, kişiye zamanında ulaşamama  Karşı ülkenin kanuna aykırı davranması, farklı kanunlar insanları mağdur etmekte. 16

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİDiğer cevabını tercih edenler;  Merkezin Modernizasyonu yapılmalı, Personel Sayısı artırılmalı, çalışma saatleri İran ile uyumlu olmalı, iletişim ağları güçlendirilmeli, elektrik sorunu giderilmeli, bilgilendirici broşürler bulundurulmalı  Ticari alanda yapabildiklerimiz profesyonel destek olmadığından dolayı çok altında  Menşe Şahadetnamesinin aranmış olması prosedür anlamında kısmen doğru olsa da ancak ithal edilen ürünlerin menşe şahadetnamelerin karşı ülkenin ihracatçı firması tarafından temin edildiği için ithal eden firmaların menşe şahadetnamesinin doğruluğu yönünde bilgisi olması mümkün değildir. Bu konuda mağduriyetler yaşandığı Bakanlığımıza bildirildi. Form -A belgesi ile imtiyazlı sınır tic. yapılacaksa ya Form- A belgesi aranmamalı; aranacaksa da karşı ülke ihracatçı firması tarafından mahsup edilen Form A belgesinin doğrultusunda malın ithalatına izin verilmesi halinde ithalatçı firmanın da mağdur olmamasına sebep olacağından ilgili makamların konuya hassasiyet göstermesi gerekirMüşteri Portföyünün olmaması cevabını tercih edenler;  Pazar araştırma noktasında mükellef yalnız kalmakta 17

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 14: Gümrük müdürlükleri ile kolay iletişime geçebiliyor musunuz? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Kesinlikle Hayır 4 7,0 8,5 8,5 Hayır 12 21,1 25,5 34,0 Fikrim Yok 1 1,8 2,1 36,2 Evet 29 50,9 61,7 97,9 Kesinlikle Evet 1 1,8 2,1 100,0 Total 47 82,5 100,0 System 10 17,5Eksik 57 100,0Toplam Soru 14 Kesinlikle Hayır Kesinlikle Evet 8% 2% Hayır 26% Evet 62% Fikrim Yok 2% 18

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 15: Sınır Ticaret belgesiniz kolaylıkla alabildiniz mi? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif yüzdeKesinlikle Hayır 4 7,0 8,7 8,7Hayır 12 21,1 26,1 34,8Fikrim Yok 2 3,5 4,3 39,1Evet 24 42,1 52,2 91,3Kesinlikle Evet 4 7,0 8,7 100,0 Toplam 46 80,7 100,0Eksik veri System 10 19,3Toplam 57 100,0 Kesinlikle Evet Soru 15 Kesinlikle Hayır 9% 9% Hayır 26% Evet 52% Fikrim Yok 4%Toplamda 57 anket uygulanmış olup 9 tanesi Kamu birimlerine uygulanmıştır. Busoruda Gemikaya Firması Sınır ticareti yapmadığı için soruya cevap vermemiştir.Soru- 15’e Kesinlikle Hayır, Hayır cevabı verenler  Çok zaman gittiğini  1. Sınıf gümrük olmadıkları için bu sorunu yaşadıklarını belirtmişlerdir. 19

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİ SINIR TİCARETİ ANKET FORMUBu araştırma Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği tarafından dış ticaret sürecindeişletmeler üzerinde sınır kapılarının etkilerini belirleme amacıyla yapılmaktadır.Bilgileriniz ve elde edilen verilerin gizliliği sağlanacak ve bu araştırmanın dışında başkahiçbir amaçla kullanılmayacaktır. Gösterdiğiniz ilgi ve işbirliğine teşekkür ederiz.Firmanın Adı:Yetkili kişi:Telefon:Adres:Web Adresi:Soru1: Firmanızın ölçeği aşağıdakilerden hangisidir?  KOBİ (Yıllık Geliri 40.000.000 TL’den az ve 250 çalışandan az kişi istihdam eden)  BüyükSoru 2: Hangi ürün ya da hizmetin pazarlamasını yapmaktasınız? Belirtiniz.Soru 3: İhracat / Dış Ticaret yapıyor musunuz?  Evet  Hayır-Neden?Soru 4: Sınır ticareti yapıyor musunuz?  Evet-Neden?  Hayır-Neden?Soru 5: İhracat sürecinde çıkış ve varış noktalarını belirtiniz? 20

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİSoru 6: Sınır ticaretinden yeterince faydalanabildiğinizi düşünüyor musunuz? Kesinlikle Hayır Hayır Evet Kesinlikle EvetSoru 7: Sınır ticareti kapsamında yapılan değişiklikleri takip edebiliyor musunuz? Kesinlikle Hayır Hayır Fikrim Yok Evet Kesinlikle EvetSoru 8: Sınır ticareti kapsamında sürekli yapılan değişikliklerden dolayı uzunsüreli ticari ilişki kurmakta zorlanıyor musunuz? Kesinlikle Hayır Hayır Fikrim Yok Evet Kesinlikle EvetSoru 9: İlinizde bulunan sınır kapısının ya da sınır ticaret merkezlerinin yeterlialtyapıya sahip olduğunu düşünüyor musunuz? Kesinlikle Hayır Hayır Fikrim Yok Evet 21

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİ Kesinlikle EvetCevabınız hayır ise önerileriniz?Soru 10: İthal etmenize izin verilen ürünlerin ilinizin ihtiyaçlarına uygunolduğunu düşünüyor musunuz? Kesinlikle Hayır Hayır Fikrim Yok EvetSoru 11: Sınır ticareti kapsamında ki ürün çeşitleri arttırılmalı mıdır? Kesinlikle Hayır Hayır Fikrim Yok Evet Kesinlikle EvetSoru 12: Sınır ticareti yaparken ki süreçte karşılaştığınız sıkıntılarla ilgili olaraken çok temas ettiğiniz kurumu belirtiniz? Ticaret ve Sanayi Odası Valilik Gümrük müşavirliği Diğer ( Belirtiniz)Soru 13: Sınır ticareti yaparken en sık karşılaştığınız problem nedir? Zaman kaybı Maddi zarar 22

DOĞU ANADOLUİHRACATÇILAR BİRLİĞİ Müşteri portföyü oluşturulamaması Diğer ( Belirtiniz)Soru 14: Gümrük müdürlükleri ile kolay iletişime geçebiliyor musunuz? Kesinlikle Hayır Hayır Fikrim Yok Evet Kesinlikle EvetSoru 15: Sınır ticareti belgesini kolaylıkla alabildiniz mi? Kesinlikle Hayır Hayır Fikrim Yok Evet Kesinlikle Evet 23