คำศัพท์และสำนวนน่ารู้

คำศพั ท์และสำนวนนำ่ รู้ จำกวรรณคดีเรอื่ งนริ ำศภูเขำทอง คำศพั ท์ ควำมหมำย กก ชือ่ พรรณไมข้ นึ้ ในที่ลมุ่ แฉะ มีหลำยชนิด ลำตน้ กลม นิยมใช้ สำหรับสำนเสอ่ื ขวญั หำย ขวัญเป็นส่งิ ท่เี ช่ือกันว่ำมีอยู่ประจำชวี ิตของคนตง้ั แตเ่ กดิ มำ ถ้ำขวัญอยู่กับตัวจะเปน็ สิรมิ งคล เปน็ สขุ สบำย จิตใจมั่นคง แขม ถ้ำตกใจขวญั ก็จะออกจำกรำ่ งกำยไป ทำใหเ้ สยี ขวญั หรือ คำ ขวญั หำย ถำ้ ขวญั ไม่กลับเขำ้ ส่รู ่ำงกำยก็จะเจบ็ ป่วยและถึงตำย เครอ่ื งอฏั ฐะ ในทีส่ ุด งว้ิ นรกสิบหก ชือ่ ไมล้ ้มลุกชนิดหน่ึง มักขนึ้ ตำมชำยน้ำ ชำยปำ่ และชำยเขำ ท่ชี มุ่ ชน้ื บำงทเี รียกว่ำพง ชอื่ พืชน้ำซ่ึงเปน็ หญำ้ ชนดิ หนง่ึ ใบนำมำใช้ทำเป็นตบั สำหรบั มุงหลังคำ หมำยถึง เคร่อื งอัฐบริขำร เครือ่ งใช้ของสงฆม์ ี 8 อย่ำง คอื สบง จวี ร สังฆำฏิ รัดประคด บำตร มดี เขม็ และเคร่อื งกรอง น้ำ งิ้วเปน็ ตน้ ไม้ชนดิ หน่งึ มีหนำมแหลม อยู่ในโลหสมิ พลนี รก ซึง่ เป็นนรกทลี่ งโทษผู้

องคลุ แี หลม ทปี่ ระพฤติผิดในกำม เม่ือตำยไปจะตกนรกท่มี ีป่ำไมง้ ว้ิ และ ตอ้ งปนี ต้นงิว้ ซึง่ มหี นำมยำว 16 องคุลี เปน็ เหลก็ แดงลุกเป็น จับเขมำ่ เปลวไมร่ จู้ ักดบั ตรษุ วธิ ีแตง่ ผมของผูห้ ญงิ สมยั โบรำณ ใชเ้ ขมำ่ ผสมน้ำมันหอมใส่ ผม บงกชบทศรี นักขตั ฤกษ์ในเวลำส้ินปี คือตรุษไทย มีกำรเลน่ มหรสพ แปดหมนื่ สีพ่ นั สนกุ สนำน มขี นมข้ำวเหนียวแดง กะละแม ถวำยพระในวัน ตรษุ ผำ้ แพรดำรำ่ หมำยถึงองค์พระมหำกษัตรยิ ์ ในท่ีนค้ี ือ พระบำทสมเด็จพระ มะเกลอื พทุ ธเลิศหล้ำนภำลยั จำนวนพระพิมพ์ริมผนังอโุ บสถ ซึง่ มีถงึ แปดหมื่นส่ีพนั องค์ เทำ่ กบั พระธรรมขันธ์ของพระพุทธเจำ้ หรือแปดหม่ืนสพ่ี นั ขอ้ ในพระไตรปฎิ ก ผำ้ แพรทีย่ ้อมเป็นสีดำด้วยผลของมะเกลอื ซ่ึงเปน็ ต้นไม้ชนิด หน่งึ และอบร่ำให้มีกลน่ิ หอม แฝก ช่ือพืชนำ้ ซง่ึ เปน็ หญ้ำชนิดหนงึ่ ขึน้ เป็นกอ ใบยำว ใชม้ ุง พระจมน่ื ไวย หลังคำและทำยำ เป็นขำ้ รำชกำรในรำชสำนัก ตำแหน่งหวั หม่ืนมหำดเล็ก 4 พระธำตุ ตำแหน่ง ได้แก่ สรรเพชญภกั ดี ศรีสรรกั ษ์ ไวยวรนำถ และ เสมอใจรำช กระดกู ของพระพุทธเจ้ำหรอื พระอรหนั ต์

โพงพำง เครอื่ งดกั ปลำชนิดหน่ึง กำงขึงในแม่นำ้ ยอ่ เหลยี่ ม วธิ ยี ่อมุมไม้หรือมมุ ส่ิงก่อสรำ้ งดว้ ยอฐิ ปูน เช่น เจดีย์ ใหเ้ ป็น มุม มมุ ละ 3 หยกั หรือมำกกว่ำ สำรท นกั ขัตฤกษส์ นิ้ เดือนสบิ มีกำรกวนกระยำสำรท ถวำยพระยำ สำรทกบั กล้วยไข่ มกี ำรเซน่ ผปี ยู่ ่ำตำยำย สี่หมนื่ สองแสน เปน็ ขนำดควำมหนำของโลกตำมควำมเชื่อของคนโบรำณ เรยี กว่ำไตรหรือสองแสนภูมิ คอื โลก สวรรค์ โลกมนษุ ย์ และ สี่หมนื่ สองแสน โลกบำดำล ส่หี มนื่ โยชน์