สื่อการสอน กาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน 137

กาพยเ์ ห่ชม เคร่อื งคาวหวาน

ยนิ ดตี อ้ นรบั นักเรยี น เข้าสู่บทเรียน เรื่อง กาพย์เหช่ มเครื่องคาวหวาน

กาพยเ์ หช่ มเครอ่ื งคาวหวาน บทพระราชนิพนธ์ พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลศิ หลา้ นภาลัย รัชการที่ ๒

ประวตั ผิ ูแ้ ต่ง พระบาทสมเด็จพระพุทธเลศิ หลา้ นภาลัย (เจ้าฟา้ ชายฉมิ ) ทรงพระราชสมภพเมื่อ วนั ท่ี ๒๔ กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๓๑๐ เป็นพระราชโอรสองคท์ ่ี ๔ ในสมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้าจฬุ าโลกมหาราช

กาพยค์เหวช่ มาเคมร่ือเงคปาวหน็ วามน า ทรงชมสมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี เมื่อครั้งยังเป็นสมเด็จ พระเจา้ หลานเธอซ่งึ มฝี พี ระหัตถ์ในกระบวนเครื่องเสวยไมม่ ีผู้ใดจะมีฝีมือ เทียบเคียงได้ และ กาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน กล่าวถึงลักษณะเด่น ของอาหารไทยโบราณชนิดต่าง ๆ ซึ่งสะท้อนถึงความประณีตใน วัฒนธรรมด้านอาหารของคนไทย โดยพระราชนิพนธ์เชื่อมโยงอาหาร กับนางผู้เป็นที่รักอย่างกลมกลืนแยบคาย ผู้อ่านจึงได้ความรู้ด้านเรื่อง อาหารพรอ้ มกบั ความเพลดิ เพลินจากบทประพันธ์

ลักษณะคาประพันธ์ ใชค้ าประพันธ์ 2 ชนดิ ดว้ ยกัน น่นั คือ กาพยย์ านี 11 และโคลงสสี่ ุภาพ เรยี งร้อยกนั ในลักษณะทเี่ รยี กวา่ กาพย์ห่อโคลง โดยมักขึ้นต้นด้วยโคลง 1 บท แล้วตามด้วยกาพย์ ยานี เรอื่ ยไปจนจบตอนหนง่ึ ๆ เม่ือจะขึ้นตอนใหม่ก็จะยกโคลงสี่สุภาพ มาอีกหน่ึงบท แลว้ ตามด้วยกาพย์จนจบตอน เชน่ นีส้ ลับกันไป

เรือ่ งย่อ กาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน เป็นความงดงามของวรรณคดีท่ี สะท้อนให้เห็นความประณีตละเอียดละอ่อนของชนชาติไทยท่ี บรรจงประดิดประดอยโภชนาหารนานาชนิดให้เลิศด้วย รสชาติ แลวิลาสด้วยรูปลักษณ์ และสะท้อนความเป็นอยู่ของคนไทยใน สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ได้อย่าเด่นชัด บทเห่แบ่งเป็นชมเครื่องคาว ชมผลไม้ และชมเครื่องหวาน

เพือ่ นๆ ตามจุกมา จุกจะยกตัวอย่างอาหารท่ี ปรากฏในเรื่องใหเ้ พอ่ื นๆ ดู

เหช่ ม มสั มนั่ แกงแกว้ ตา หอมย่หี ร่ารสรอ้ นแรง เครื่องคาว ชายใดได้กลืนแกง แรงอยากใหใ้ ฝ่ฝนั หา แกงมัสมนั่ ไก่ของนอ้ งทร่ี ักของพี่ มีกลน่ิ หอมฉุนของยห่ี ร่า คงมรี สร้อนแรงมากชาย ใดไดร้ บั ประทานเขา้ ไปแลว้ จะทาให้ เกดิ ความรักใครแ่ ละความหวงั ในตัวนอ้ ง จนถึงกับเอามอื ทุบอกตัวเองและอยาก กลับไปรับประทานอกี

กอ้ ยกุ้งปรุงประท่ิน วางถึงลนิ้ ดนิ้ แดโดย เห่ชม เครื่องคาว รสทพิ ยห์ ยบิ มาโปรย ฤๅจะเปรียบเทยี บทันขวญั ก้อยกุ้งปรงุ เสร็จแลว้ กล่ินหอมมากราวกบั อาหาร ทพิ ย์ เม่อื สัมผสั ล้นิ อร่อยมากจนแทบขาดใจ ฝมี อื ปรุงอาหารของน้องจึงไมม่ ใี ครเทยี บได้

ไตปลาเสแสรง้ วา่ ดจุ วาจากระบิดกระบวน เหช่ ม ใบโศกบอกโศกครวญ ใหพ้ ีเ่ คร่าเจ้าดวงใจ เครอ่ื งคาว พอเห็นอาหารไตปลา และแสรง้ ว่า ทา ใหห้ วนคดิ ถึงคาพดู ท่กี ระบิดกระบวน ของน้อง คร้ันพอแลไปเห็นใบของต้น โศกกบ็ อกใหพ้ ร่ี ู้ว่าน้องกาลงั คร่าครวญ ถงึ พ่ที าใหพ้ ่ีเฝา้ รอคอยน้องรักของพ่อี ยู่ ตลอดเวลา

ผลจากเจ้าลอยแกว้ บอกความแลว้ จากจาเปน็ เหช่ มผลไม้ ลูกจากลอยแกว้ จากชา้ น้าตากระเด็น เป็นทุกขท์ ่าหนา้ นวลแตง ผลจากลอยแก้ว เหมือนจะบอกถงึ การพลัดพราก จากกนั เป็นบ่อเกิดของความทุกขโ์ ศก

ลิ้นจมี่ ีครุ่นครุ่น เรยี กส้มฉุนใชน้ ามกร เหช่ มผลไม้ หวนถวิลลิ้นลมงอน ชะอ้อนถ้อยรอ้ ยกระบวน ลิ้นจี่ ล้นิ จ่ี บา้ งครงั้ เรียก ส้มฉุน มีรสเปร้ยี วหวา กลมกล่อมกัน น่าทาน เมอ่ื ได้ทานก็รู้สึก โหยหาความหอมหวานของนอ้ งอีกคร้ัง

ชอ่ ม่วงเหมาะมรี ส หอมปรากฏกลโกสุม เห่ชมเคร่อื งหวาน คดิ สสี ไลคลมุ หุ้มหอ่ ม่วงดวงพุดตาน ชอ่ ม่วง ช่อม่วงมรี สดี หอมอยา่ งดอกไม้ คดิ สี สไบคลุม หมุ้ หอ่ มว่ งดวงพุดตาล คิด ใหม้ ีสีมว่ งพุดตาล เหมือนผ้าสไบ ห่อห้มุ ไว้

ข้อคิด ๑.ได้รับรถู้ งึ ความเป็นกลุ สตรีของแม่บา้ นไทยสมยั กอ่ นในเรื่องฝมี ือการปรงุ อาหาร ๒.สะทอ้ นใหเ้ ห็นถึงศิลปะการกินอยู่ของคนไทยในราชสานัก วา่ มีความประณีตบรรจง พถิ ีพิถันแคไ่ หน ๓.ไดร้ ู้ถึงความสัมพนั ธก์ บั ตา่ งประเทศในสมัยรชั กาลท่ี ๒ ท่ีมีการกลา่ วถึง ญป่ี นุ่ และอินเดีย ๔.สะท้อนให้เห็นสภาพชวี ิตความเป็นอยขู่ องคนไทยในสมยั กอ่ น

อย่าลืมตั้งใจเรยี นและ ทบทวนบทเรยี นด้วย นะครับ

จดั ทาโดย นางสาวพรนิธิ กนั ชู 6206510137