กฎหมายทั่วไปฯ-06

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 6 สาระสาคญั ของ กฎหมาย ว่าด้วยละเมิด

1. กฎหมายว่าด้วยละเมิด ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิ ชย์ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 420 บัญญัติว่า “ผใู้ ดจงใจหรอื ประมาทเลนิ เล่อทาต่อบุคคลอ่นื โดยผดิ กฎหมาย ให้ เขาเสยี หายถึงแก่ชวี ติ ก็ดแี ก่ร่างกายก็ดี อนามยั ก็ดี เสรภี าพก็ดี ทรพั ยส์ นิ กด็ ี หรอื สทิ ธอิ ย่างหน่ึงอยา่ งใดกด็ ี ท่านวา่ ผนู้ นั้ ทาละเมดิ จาตอ้ งใชค้ า่ สนิ ไหมทดแทนเพอ่ื การนนั้ ”

จากมาตรา 420 สามารถจาแนกองคป์ ระกอบของละเมิดเป็น ดงั ต่อไปนี้ 1. การทาละเมดิ ตอ้ งทาโดยบคุ คล โดยจะเป็นนิตบิ ุคคลกไ็ ด้ 2. ตอ้ งมกี ารกระทา 3. ตอ้ งทาต่อบคุ คลอน่ื 4. โดยจงใจหรอื ประมาทเลนิ เลอ่ 5. โดยผดิ กฎหมาย 6. ทาใหเ้ ขาเสยี หาย ดงั นนั้ หากเป็นการกระทาทย่ี งั ไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ ความเสยี หายกย็ งั ไมจ่ ดั เป็นละเมดิ

คาพพิ ากษาศาลฎีกาท่ี 16000/2557 การท่ีพยานโจทก์เพยี งแจ้งให้ จาเลยท่ี 2 ทราบหลงั เกิดเหตุครงั้ แรกว่ามสี ายเคเบลิ ใยแก้วนาแสงของโจทก์ตดิ ตงั้ อยู่แต่ไม่มคี วาม ชดั เจนว่าฝังอย่จู ุดใดบ้าง ประกอบกบั หา้ งหุน้ ส่วนจากดั ส. ผูร้ บั เหมาช่วงซ่งึ ดาเนินการวางท่อประปา มาแลว้ ประมาณ 50 กโิ ลเมตร ขดุ ไมโ่ ดนสายเคเบลิ ของโจทกเ์ ลย เหลอื ระยะทางทจ่ี ะตอ้ งวางทอ่ ประปา อกี ประมาณ 135 กโิ ลเมตร ซ่งึ ห้างหุ้นส่วนจากดั ส. ยงั คงขุดเพ่อื วางท่อประปาต่อไปตามแนวเขตท่ี ได้รบั อนุญาตโดยปฏบิ ตั ิเหมอื นกบั 50 กิโลเมตรแรก จึงฟังได้ว่าฝ่ ายจาเลยมไิ ด้จงใจหรอื ประมาท เลนิ เล่อ แมจ้ ะก่อใหเ้ กดิ ความเสยี หายแก่สายเคเบลิ ของโจทกก์ ไ็ ม่ถอื ว่าเป็นการกระทาละเมดิ ต่อโจทก์ โจทก์จงึ ไม่มสี ทิ ธเิ รยี กค่าสนิ ไหมทดแทนจากจาเลยท่ี 2 กบั จาเลยท่ี 3 ซ่ึงเป็นหุ้นส่วนผู้จดั การของ จาเลยท่ี 2 และจาเลยท่ี 1 ผู้ว่าจ้างจาเลยท่ี 2 จงึ ไม่ต้องร่วมรบั ผดิ ชดใช้ค่าสนิ ไหมทดแทนแก่โจทก์ เชน่ กนั

2. ข้อยกเว้นการทาละเมิด 1. การทาตามสญั ญา 2. 3.มีอานาจตามคาพิพากษา การกระทาโดยความยินยอม

3. ความรบั ผิดในความเสียหายอนั เกิดจากการกระทาของ ผอู้ ื่น กฎหมายเรื่องความรบั ผิดในความเสียหาย อนั เกิดจากการกระทาของผ้อู ่ืนมีวตั ถปุ ระสงค์ เ พ่ื อ คุ้ ม ค ร อ ง บุ ค ค ล ภ า ย น อ ก ผู้ไ ด้ ร ับ ค ว า ม เสียหายจากการถูกละเมิดเป็ นสาคัญ ทัง้ นี้ เ พ ร า ะ ตัว ผู้ท า ล ะ เ มิ ด เ อ ง อ า จ จ ะ ไ ม่ ส า ม า ร ถ รบั ผิดชอบในเร่ืองค่าสินไหมทดแทนได้เต็มท่ี เ ท่ า ท่ี ค ว ร จึ ง มี ก า ร ก า ห น ด ใ ห้ บุ ค ค ล อื่ น ร่ ว ม รบั ผิดเพ่ือละเมิดด้วย

ความรบั ผิดอนั เกิดจากความเสียหายของผอู้ ่ืนอาจมีได้หลายลกั ษณะดงั นี้คือ นายจ้าง นายจา้ งต้องรว่ มรบั ผิดกบั ลกู จา้ งซึ่งได้กระทาไปในทางการท่ีจา้ ง บิดามารดา บิดามารดาหรือผ้อู นุบาลร่วมรบั ผิดกบั ผเู้ ยาวห์ รือคนวิกลจริตแล้วแต่ กรณี บคุ คลผดู้ แู ลผไู้ ร้ความสามารถ การกระทาครูบาอาจารย์ นายจ้างหรือบุคคลผู้ดูแลผู้ไร้ ความสามารถอยู่เป็ นประจาหรือชวั่ คราวจาต้องร่วมรบั ผิดจาก การทาละเมิดของผู้ไร้ความสามารถ เว้นแต่จะได้ใช้ความ ระมดั ระวงั ตามสมควร

4. ความรบั ผิดในความเสียหายอนั เกิดจาก ทรพั ย์ ความเสียหายอันเกิด จากโรงเรอื นหรอื สง่ิ ปลกู หากสัตว์สร้างความ สร้างท่ีชารุด ผู้ครอง เสียหายเจ้าของสตั ว์ โรงเรือน จาต้องใช้ค่า หรอื ผูร้ บั เลย้ี ง จาตอ้ ง สนิ ไหมทดแทน ใชค้ า่ สนิ ไหมทดแทน ความเสียหายอันเกิด จากยานพาหนะ จ า ก ส่ิง ข อ ง ท่ีต ก จ า ก เครอ่ื งจกั รกล หรอื วตั ถุ โรงเรอื นจากโรงเรอื น ผู้ อนั ตราย ผูค้ รอบครอง อ ยู่ ใ น โ ร ง เ รื อ น ต้ อ ง ห รื อ ค ว บ คุ ม ต้ อ ง รบั ผดิ ชอบ รบั ผดิ ชอบ

5. ค่าสินไหมทดแทนเพื่อการละเมิด ก ฎ ห ม า ย ก า ห น ด ใ ห้ บุค ค ล ผู้ท า ล ะ เ มิ ด ต้ อ ง ชดใช้ค่าสิ นไหมทดแทนเพ่ือการละเมิดต่อเมื่อได้ กระทาโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่อต่อบุคคลอ่ืน โดย ผิดกฎหมาย และเป็ นเหตุให้ผู้ถูกกระทาต้องได้รับ ความเสียหายแก่ชีวิ ต ร่างกาย อนามัย เสรีภาพ ทรพั ยส์ ิน หรอื สิทธิอย่างหน่ึงอย่างใด

ในกรณที าใหผ้ เู้ สยี หายถงึ แก่ความตาย นนั้ ค่าสนิ ไหมทดแทนไดแ้ ก่ ค่าปลงศพรวมทงั้ ค่าใชจ้ ่ายอนั จาเป็นอย่างอ่นื ๆ อกี ดว้ ย แต่ถา้ ผเู้ สยี หายมไิ ดถ้ งึ แก่ความตายในทนั ที คา่ สนิ ไหมทดแทนไดแ้ ก่ คา่ รกั ษาพยาบาล รวมทงั้ ค่าเสยี หายทต่ี อ้ งขาดประโยชน์ทามาหาได้เพราะไม่ สามารถประกอบการงานนัน้ และถ้าเหตุท่ตี ายลงนัน้ ทาใหบ้ ุคคลหน่ึงคนใด ต้องขาดไร้อุปการะตามกฎหมายไปด้วย บุคคลท่ที าละเมิดจะต้องจ่ายค่า สนิ ไหมทดแทนแกผ่ ทู้ ผ่ี ตู้ ายไดอ้ ุปการะอยดู่ ว้ ย

ในกรณีทาใหเ้ สยี หายแก่ร่างกาย หรืออนามยั นัน้ ผู้ต้องเสยี หายชอบท่จี ะได้ชดใช้ค่าใช้จ่ายอนั ตน ต้ อ ง เ สี ย ไ ป แ ล ะ ค่ า เ สี ย ห า ย เ พ่ื อ ก า ร ท่ี เ สี ย ค ว า ม ส า ม า ร ถ ประกอบการงานสน้ิ เชงิ หรอื แต่บางส่วนทงั้ ในเวลาปัจจุบันนนั้ และ ในเวลาอนาคตดว้ ย รวมถงึ ทดแทนใหแ้ ก่บุคคลภายนอกเพอ่ื ท่ีเขา ตอ้ งขาดแรงงานอนั นนั้ ไปดว้ ย

การทาละเมดิ ทท่ี าใหผ้ เู้ สยี หายแก่ช่อื เสยี ง เม่อื ผูต้ อ้ งเสยี หายมสี ทิ ธจิ ะรอ้ งขอศาลสงั่ ใหบ้ ุคคลผูท้ าละเมดิ จัดการตามควรเพ่อื ทา ให้ ชอ่ื เสยี งของผนู้ นั้ กลบั คนื ดแี ทนใหใ้ ชค้ า่ เสยี หายหรอื ทงั้ ให้ใชค้ า่ เสยี หายดว้ ยกไ็ ด้

6. นิ รโทษกรรม 1. ป้องกนั โดยชอบด้วยกฎหมาย ซ่ึงผ้เู สียหาย อาจไปเรียกเอาจากผเู้ ป็นต้นเหตใุ ห้ป้องกนั นิ รโทษกรรมคือการยกเว้น 2. ทาตามคาสัง่ โดยชอบด้วยกฎหมาย ซ่ึง โทษจากการทาละเมิด กล่าวคือ การยกเว้น ผเู้ สียหายอาจไปเรยี กเอาจากผอู้ อกคาสงั่ ที่ผ้ทู าละเมิดไม่ต้องเสียค่าสินไหมทดแทน มีกรณีดงั ต่อไปนี้ คือ 3. เพื่อปัดป้องภยั พิบตั ิสาธารณะ 4. ผ้คู รองอสงั หาริมทรพั ยก์ ระทาต่อสตั วท์ ี่รกุ ลา้ เข้ามาสรา้ งความเสียหายในอสงั หาริมทรพั ย์

คาพิพากษาศาลฎีกาที่ 1498/2529 การที่เจ้าของท่ีดินยอมให้โจทก์ และประชาชนทวั่ ไปใช้ทางพิพาทสญั จรไปมาเป็ นเวลาช้านานหลายสิบปี เช่นนี้ ย่อมถอื ได้ว่า เจ้าของท่ีดินได้อุทิศที่ดินดงั กล่าวให้เป็ นทางสาธารณะโดยปริยายแล้วทางพิพาทเป็ นทาง สาธารณะ จาเลยปิ ดกนั้ โจทก์ที่ 1 ที่ 2 ที่ ใช้รถยนต์ผ่านเข้าออกไม่ได้ โจทก์ท่ี 1 ที่ 2 ท่ี 4 ย่อม ได้รบั ความเสียหายเมื่อจาเลยท่ี 6 ทารวั้ ปิ ดกนั้ ทางพิพาทซึ่งเป็นทางสาธารณะเป็นเหตุให้โจทก์ ท่ี 2 ใช้ทางพิพาทเข้าออกบ้านของโจทกท์ ่ี 2 ไม่ได้ ก่อให้เกิดความเสียหายแก่โจทก์ท่ี 2 ใช้ทาง พิพาทเข้าออกบ้านของโจทก์ท่ี 2 ไม่ได้ ก่อให้เกิดความเสียหายแก่โจทก์ที่ 2 การท่ีโจทก์ท่ี 2 รื้อรวั้ ที่จาเลยที่ 6ปิ ดกนั้ ออก เพ่ือจะได้ใช้ทางพิพาทต่อไป จึงเป็ นการกระทาเพ่ือป้ องกนั ความเสียหายโดยชอบด้วยกฎหมายแม้จะก่อให้เกิดความเสียหายแก่จาเลยที่ 6 โจทกท์ ี่ 2 กไ็ ม่ ต้องรบั ผิดใช้ค่าสินไหมทดแทน

คาพิพากษาศาลฎีกาที่ 5774/2530 จาเลยที่ 7 เป็นลูกจ้างของ กรมชลประทาน ได้ร่วมกระทาการกบั จาเลยอื่นตามคาสงั่ ของผ้บู งั คบั บญั ชาโดยเข้าใจว่าเป็ น การช่วยเหลือวดั ถือได้ว่ากระทาตามคาสงั่ อนั ชอบด้วยกฎหมาย แม้การกระทาของจาเลยที่ 7 ทาให้โจทก์เสียหายจาเลยที่ 7 ก็ได้รบั นิ รโทษกรรมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิ ชย์ มาตรา 449 วรรคแรก จาเลยท่ี 7 ไมต่ ้องรว่ มรบั ผิดชดใช้ค่าเสียหายให้โจทก์