ict ພື້ນຖານ

ໝວດວຊິ າທົ່ ວົ ໄປ ສາຍຄູມດັ ທະຍມົ ICT ພນ້ຶ ຖານ ລະບບົ 4 ປີ ພາກຮຽນທີ 2 ປີ 1 ວທິ ະຍາໄລຄຫູ ຼວງນາ້ຶ ທາ ຜູຮຶ້ ຽບຮຽງ: ປຕ ຄດິ ບຸນສະແຫວງ ສກົ ຮຽນ 2019 - 2020

ICTພນ້ື ຖານ ຄານາ ຄຽງຄົ່ ູກບັ ການພດັ ທະນາປະເທດຊາດໃຫມື້ ຄີ ວາມສວີ ໄິ ລກາ້ື ວໜາື້ , ການພັດທະນາຊບັ ພະຍາກອນມະນຸດ ເປັນວຽກງານໜ່ົ ງທົ່ ສີ າຄນັ ໃນບນັ ດາຂງົ ເຂດການພດັ ທະນາ. ໃນນນັື້ , ການພດັ ທະນາຄູໃຫມື້ ຄີ ວາມຮູທ້ື າງດາ້ື ນICT ແລະເປັນວຽກງານທົ່ ີຕອ້ື ງໄດເ້ື ອົາໃຈໃສົ່ ຫຼາຍ, ເພາະວົ່ າ ICT ແມົ່ ນລະບົບທົ່ ີທັນສະໄໝຄູແມົ່ ນຜູທື້ ່ົ ີມີຄວາມ ຮັບຜິດຊອບໂດຍກົງແລະຮອບດາື້ ນໃນການກົ່ ສາື້ ງຄົນລຸ ນ້ື ໃໝົ່ ໃຫກື້ າຍເປັນຄົນທົ່ ີມີຄວາມຮູ ຄ້ື ວາມສາມາດ ຮອບດາ້ື ນ. ດົ່ ງັ ນນັ້ື ຂາ້ື ພະເຈາົື້ ຈົ່ ງິ ໄດຮ້ື ຽບຮຽງປ້ືມເຫຼັມ້ື ນຂີ້ື ນ້ື ໂດຍໄດຄ້ື ດັ ເລອກເອາົ ເນອື້ ໃນ, ຄວາມຮູພ້ື ນື້ ຖານກ່ົ ຽວກບັ ICT ການນາໃຊອ້ື ຸ ປະກອນເສີມຕ່ົ າງໆທົ່ ີຈາເປັນໃນການນາໃຊເ້ື ຂົາ້ື ໃນການສກສາເປັນຄົ່ ູມແກ່ົ ບັນດາທົ່ ານທົ່ ີມີ ຈດຸ ປະສງົ ສກສາຄນົ້ື ຄວົ້ື ເພ່ົ ອໃຫຕ້ື ນົ ເອງສາມາດພດັ ທະນາຄວາມຮູ ້ື ແລະ ທກັ ສະການນາໃຊຄື້ ອມພວີ ເຕເີ ຂາົື້ ໃນການ ປະກອບອາຊບີ ໄດຢື້ ົ່ າງມປີ ະສດິ ຕພີ າບ, ຫວງັ ວົ່ າຈະເປັນປະໂຫຍດບ່ົ ຫຼາຍກົ່ ໜອື້ ຍຕ່ົ ຜູທື້ ່ົ ຕີ ອື້ ງການສກສາຫາຄວາມຮູ ້ື ການຮຽບຮຽງ, ກວດແກແື້ ລະການພມິ ປມ້ື ເຫຼມັື້ ນນີ້ື ບັ ວົ່ າເປັນຄງັ້ື ທາອດິ , ແນ່ົ ນອນວ່ົ າມນັ ຈະມຂີ ຂ້ື າດຕກົ ບກົ ຜ່ົ ອງບ່ົ ຫາຼ ຍກ່ົ ໜອື້ ຍໃນດາ້ື ນເນອ້ື ໃນ ແລະ ໄວຍະກອນ, ຫວງັ ຢ່ົ າງຍົ່ ງິ ວ່ົ າບນັ ດາທ່ົ ານທ່ົ ໄີ ດອ້ື ່ົ ານໄດສື້ ກສາຈະໃຫຄ້ື າຕາ ນຕິ ຊິ ມົ ເພົ່ ອຈະນາໄປປັບປຸງແກໄື້ ຂໃນຕ່ົ ໜາ້ື .

ICTພນື້ ຖານ ສາລະບານ ບດົ ທີ 1 ນາສະເໜກີ ົ່ ຽວກບັ ICT ..................................................................................................................... 1 ( Introduction to ICT ) ................................................................................................................ 1 1. ວວິ ດັ ທະນາການຂອງການສົ່ ສານ( Evolution of communication ) ........................................ 1 2. ICT ແມົ່ ນຫຍງັ ?............................................................................................................. 16 3. ຂມື້ ນູ ຂ່ົ າວສານ ( Information ) ....................................................................................... 16 4. ການສ່ົ ສານ ( Communication ) ..................................................................................... 16 5. ເຕກັ ໂນໂລຊີ ( Technology) ........................................................................................... 16 6. ໄລຍະເວລາເຕກັ ໂນໂລຊ(ີ Technology timeline ) ............................................................. 18 ບດົ ທີ 2 ອຸປະກອນຂອງICT........................................................................................................................ 21 1. ຮາດແວ ( Hardware ) ................................................................................................... 21 1.1 ພນື້ ຖານ( Hardware ) ................................................................................................ 21 1.2 ຄອມພວິ ເຕສີ ່ົ ວນບຸກຄນົ ( personal computer ) ............................................................. 22 1.3 ແລບັ ທອບຫເຼ ເທບັ ເລດັ ( Laptop or tablet personal computer ).................................... 22 1.4 ອຸປະກອນດຈີ ຕິ ໋ອນ( Portable digital devices )............................................................ 23 1.4.1 ຜູຊື້ ົ່ ວຍດຈີ ຕີ ໋ອນສ່ົ ວນບຸກຄນົ ( PDA-personal Digital Assistant (PALM) ) ............... 23 1.4.2 ໂທລະສບັ ມຖ( Mobile phone ) .............................................................................. 24 1.4.3 ໂທລະສບັ ມຖ( smartphone ).................................................................................. 24 1.5 ພາກສົ່ ວນຕນົື້ ຕຂອງຄອມພວີ ເຕີ ( Main computer parts )............................................... 25 1.5.1 Mainboard........................................................................................................... 25 1.5.2 ໜົ່ ວຍປະມວນຜນົ ກາງ ( CPU= central processing uint ) ........................................ 26 1.5.3 ໜົ່ ວຍຄວາມຈາແຄຊ ( CACHE ) ............................................................................. 27 1.5.4 ໜົ່ ວຍຄວາມຈາROM ( ROM= read only memory ).................................................. 27 1.5.5 ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາຊົ່ ວົ ຄາວ RAM ( RAM= Random Access Memory)........................ 28 1.5.6 ອຸປະກອນເກບັ ຂມ້ື ູນ ( Hard Disk Drive = HDD)..................................................... 28 1.5.7 ແຜົ່ ນບນັ ທກຂມື້ ູນ ( Floppy Disk Drive ) ................................................................ 28 1.5.8 ແຜົ່ ນບນັ ທກຂມື້ ນູ ( CD-ROM drive= Compact Disc-ROM drive ) ........................ 29

ICTພນື້ ຖານ 1.5.9 ແຜ່ົ ນບນັ ທກDVD ( DVD= Digital video disc or Digital ) .................................... 29 1.5.10 ກາດສຽງ ( sound Card )..................................................................................... 29 1.5.11 ກາດຈແບບ ( Graphics card ) ............................................................................. 30 1.5.12 ໂມເດມັ ( Modem)............................................................................................. 30 1.5.13 ການເຊ່ົ ອມຕ່ົ ( connectors or ports ) ................................................................... 31 1.6 ອຸປະກອນປອື້ ນຂມື້ ູນທົ່ ວົ ໄປ / ການເຊ່ົ ອມຕົ່ ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ......................................... 31 1.7 ການສະແດງຜນົ ຂອງຄອມພວີ ເຕີ ( computer performace )............................................. 32 1.8 ຄວາມຈາແລະອຸປະກອນການເກບັ ຂມື້ ນູ ( Memory and storage devices ) ....................... 33 1.9 ອຸປະກອນປ້ອື ນຂມື້ ູນແລະອຸປະກອນສະແດງຜນົ ( Input and output devices )................... 36 1.9.5 ອຸປະກອນປອື້ ນຂມື້ ນູ ( input devices ).......................................................................... 36 1.9.6 ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ( output devices ) .................................................................. 39 2. ຊອບແວ ( software ) .................................................................................................... 43 2.1. ຄວາມໝາຍຂອງຊອບແວ ( software )....................................................................... 43 2.2. ຊະນດິ ຂອງຊອບັ ແວ ................................................................................................. 43 2.3. ໂປຼແກຣມຕົ່ າງໆທ່ົ ອີ ານວຍຄວາມສະດວກໃນການເຂາົ້ື ເຖງິ ຄອມພວິ ເຕີ ................................ 46 2.4. ລະບບົ ການປະຕບິ ດັ ການຂອງຄອມພວິ ເຕສີ ່ົ ວນບຸກຄນົ ແລະLaptop................................... 48 2.5. ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການຂອງໂທລະສບັ .............................................................................. 49 2.6. ການນາໃຊຊ້ື ອບແວ Micorosoft office ..................................................................... 50 2.7. ຊອບແວນາໃຊສ້ື າມາດຫາໄດຕ້ື າມແຫ່ົ ງຼ ຕົ່ າງໆ ( Apache openoffice ).............................. 51 ບດົ ທີ 3 ປະເພດຂອງເຄອຂ່ົ າຍ...................................................................................................................... 53 1. ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍ .............................................................................................................. 53 1.1 ລະບບົ ເຄອຂ່ົ າຍລະດບັ ທອ້ື ງຖົ່ ນິ ( LAN=Local Area Network )...................................... 53 1.2 ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍລະດບັ ຂງົ ເຂດ ( WLAN= Wireless Local Area Network ) .................. 53 1.3 ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍກວາ້ື ງຂວາງ ( WAN= Wide Area Network ) ........................................ 54 2. ເຊເີ ວີ ............................................................................................................................ 54 3. ອນິ ເຕແີ ນດັ , ອນິ ຕຣາແນດັ , ເອກັ ຕຣາແນດັ ( internet,intranet, extranet ).............................. 55 3.1 ອນິ ເຕແີ ນດັ ( internet ) ................................................................................................... 55 3.2 ອນິ ຕຣາແນດັ ( intranet ) ............................................................................................. 55 3.3 ເອກັ ຕຣາແນດັ ( extranet ) .......................................................................................... 56

ICTພນື້ ຖານ 4. ການສ່ົ ງົ ຂມື້ ູນ / ໂອນຂມ້ື ູນ ................................................................................................. 56 ຄາຖາມທາື້ ຍບດົ ............................................................................................................................ 58 ບດົ ທີ 4 ການພວົ ພນັ ລະຫວ່ົ າງICT ແລະສງັ ຄມົ ............................................................................................... 59 1. ການນາໃຊ້ື ICTໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ..................................................................................... 59 1.1 ການບລກິ ານອນິ ເຕແີ ນດັ .................................................................................................. 59 1.2 ອຸປະກອນການຕດິ ຕ່ົ ຜົ່ ານຄອມພວິ ເຕແີ ຟກັ , ໂທລະສບັ ( Teleworking ).............................. 60 1.3 ການຮຽນຜ່ົ ານລະບບົ ຄອມພວີ ເຕແີ ລະອນິ ເຕແີ ນດັ ( E-learning )........................................ 61 1.4 E-mail, IM, VoIP, RSS, blog, podcast ................................................................... 62 1.5 ການສ່ົ ສານເໜອນກນັ ( virtual communities ) ............................................................. 66 2. ຜນົ ກະທບົ ຕ່ົ ສຸຂະພາບ...................................................................................................... 68 3. ຜນົ ກະທບົ ຕ່ົ ສົ່ ງິ ແວດລອື້ ມ................................................................................................. 69 4. ວທິ ກີ ານປອ້ື ງກນັ ເພ່ົ ອນາໃຊIື້ CT......................................................................................... 70 4.2 ການປອື້ ງກນັ ຂມ້ື ນູ ....................................................................................................... 71 4.3 ໂປຣແກຣມທົ່ ເີ ປັນອນັ ຕະລາຍ........................................................................................ 71 5. ກດົ ໝາຍກົ່ ຽວກບັ ການປອ້ື ງກນັ ຂມ້ື ນູ ສົ່ ວນບຸກຄນົ (ການປົກປອື້ ງຂມ້ື ູນສ່ົ ວນບຸກຄນົ )……………......74 6. ກດົ ໝາຍວົ່ າດວ້ື ຍການນາໃຊI້ື CT ໃນສປປລາວ…………………………………………….......92

ICTພນື້ ຖານ ບດົ ທີ 1 ນາສະເໜກີ ່ົ ຽວກບັ ICT ( Introduction to ICT ) 1. ວວິ ດັ ທະນາການຂອງການສ່ົ ສານ( Evolution of communication ) ໃນປະຈບຸ ນັ ນເີື້ ຮາົ ສາມາດຕດິ ຕ່ົ ສົ່ ສານກບັ ຄນົ ທົ່ ວົ ໂລກໄດສ້ື ະດວກຫຼາຍ ແຕົ່ ກວ່ົ າຈະມາເຖິງວນັ ນໄີື້ ດື້ ການ ສ່ົ ສານໄດມ້ື ວີ ວິ ດັ ທະນາການມາຫຼາຍຍຸກຫຼາຍສະໄໝຜູຂ້ື ຽນຈະກ່ົ າວເຖງິ ວວິ ດັ ທະນາການຂອງການສົ່ ສານຕງັ້ື ແຕົ່ ຍຸກ ຂອງມະນຸດດ່ົ ງັ ນ:ີື້ ໄລຍະທີ 1 :ການສົ່ ສານໄລຍະໄກຂອງມະນຸດໃນຍຸກທາອດິ ອາດຈະເປັນການຕກີ ອງ, ເຄາະໄມ ້ື ການຮອ້ື ງສ່ົ ງົ ສຽງ ເປັນຈ່ົ ງັ ຫວະ ແລະ ການສ່ົ ງົ ສນັ ຍານຄວນັ ໄຟ. ຮູບທີ 1 ການສົ່ ສານດວື້ ຍການຕກີ ອງໃຫສ້ື ນັ ຍານ ຮູບທີ 2 ການສ່ົ ງົ ສຽງເປັນຈົ່ ງັ ຫວະ 1

ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 3 ການສ່ົ ສານດວື້ ຍສນັ ຍານຄວນັ ໄຟ ເມ່ົ ອມະນດຸ ຮູຈື້ ກັ ວທິ ກີ ານຂຽນໝງັ ສ ກົ່ ມກີ ານຄດິ ວທິ ກີ ານສົ່ ສານກນັ ແບບໃໝ່ົ ໂດຍການຝາກຈດົ ໝາຍໄປ ກບັ ນກົ ພລິ າບ ຫຼ ການສ່ົ ງົ ຈດົ ໝາຍໄປກບັ ມາື້ ໄວ ຮູບທີ 4 ການສ່ົ ສານກນັ ໂດຍການຂຽນຈດົ ໝາຍໃສົ່ ເຈຍ້ື ແລວື້ ຜູກຕດິ ກບັ ຂານກົ ພລິ າບ ຮູບທີ 5 ການສົ່ ສານໂດຍໃຊມື້ າ້ື ໄວ ຖຈດົ ໝາຍໄປສ່ົ ງົ ຕາມຕວົ ເມອງຕ່ົ າງໆ 2

ICTພນ້ື ຖານ ໄລຍະທີ 2: ລະຫດັ ໜອດັ ຕົ່ ມາເມົ່ ອມກີ ານຜະລິດກະແສໄຟຟືາ້ ໄດ້ື ກ່ົ ເກີດການປະຕິບດັ ການສົ່ ສານຂນ້ື ໂດຍມະນຸດສາມາດຕິດຕ່ົ ສ່ົ ສານກນັ ໄດໂື້ ດຍບ່ົ ຕອື້ ງເດນີ ທາງໄປຫາກນັ ບົ່ ຕອ້ື ງຕກີ ອງ, ເຄາະໄມ ື້ ບົ່ ຕອ້ື ງສ່ົ ງົ ສນັ ຍານຄວນັ ໄຟ ບົ່ ຕອ້ື ງໃຊມື້ າື້ ໄວ ບ່ົ ຕອ້ື ງໃຊນື້ ກົ ພລິ າບເມ່ົ ອມກີ ານຜະລດິ ກະແສໄຟຟາື້ ໄດ,້ື ການສ່ົ ສານໄລຍະໄກກ່ົ ໄດມ້ື ກີ ານພດັ ທະນາຕາມເຕກັ ໂນໂລຊີ ໃໝ່ົ ໂດຍ ແຊມມວນໝອດ ນກັ ວທິ ະຍາສາດຊາວອາເມລກິ າ ເປັນຄນົ ທາອດິ ທົ່ ຄີ ດິ ວທິ ກີ ານສົ່ ສານສະໄໜໃໝົ່ ( ໃນຕອນນນັື້ ) ໂດຍການສົ່ ງົ ສນັ ຍານໄປຕາມສາຍ ໝອດໄດກ້ື ານດົ ລະຫດັ ຂນື້ ມາໃຊໃື້ ນການສ່ົ ສານ ດວ້ື ຍການສົ່ ງົ ກະແສໄຟຟາ້ື ໃຫໄ້ື ຫຼໄປຕາມສາຍໄຟຟາ້ື ແລະ ການດົ ໃຫມື້ ຈີ ົ່ ງັ ຫວະຂອງການໄຫຼຍາວແດ່ົ ສນັື້ ແດ່ົ ເປັນຈົ່ ງັ ຫວະ ແລວື້ ນດັ ໝາຍກບັ ຝ່ົ າຍຮບັ ປາຍທາງວ່ົ າລະຫດັ ແຕ່ົ ລະຕວົ ໝາຍເຖິງຕວົ ອກັ ສອນຕວົ ໃດເຊ່ົ ນັ ກະແສໄຟຟາ້ື ທ່ົ ໄີ ຫຼເປັນ ຈ່ົ ງັ ຫວະຍາວ-ສັນ້ື ໝາຍເຖິງຕົວອັກສອນ ( ກ ) ເປັນຕົນ້ື ການສົ່ ົງສັນຍານໃນແບບລະຫັດນີເື້ ອີນ້ື້ື ວ່ົ າການສົ່ ົງ ໂທລະເລກ ທ່ົ ານຜູອື້ ົ່ ານທ່ົ ມີ ອີ າຍຸຕັງ້ື ແຕົ່ 40 ຂນ້ື ໄປຄງົ ເຄີຍສົ່ ົງໂທລະເລກ ການສ່ົ ົງໂທລະເລກໃນຍຸກທາອດິ ເປັນ ການສົ່ ງົ ຂຄ້ື ວາມໃນຮູບແບບຂອງລະຫດັ ສນັື້ -ຍາວດົ່ ງັ ທົ່ ກີ ່ົ າວໄປແລວື້ ລະຫັດທ່ົ ໃີ ຊໃື້ ນການສ່ົ ງົ ໂທລະເລກເອນີື້ ວົ່ າ: ລະຫດັ ໝອດ. ລະຫດັ ໜອດການດົ ຂນື້້ື ມາໂດຍສນັ ຍານພຽງສອງລກັ ສະນະເທ່ົ າົ ນນັ້ື ຄ: ສນັ ຍານໄຟສນັື້ ກບັ ຍາວ ເຊົ່ ງິ ຈະ ແທນດວື້ ຍ . ກບັ - ( ຈາ້ື ເມດັ ກບັ ຂດີ ) ຈາື້ ເມດັ ເກດີ ຈາກການການດົ ຄນັ ເຄາະໃນຊວື້ ງເວລາສນັ້ື ໆ ສ່ົ ວນຂດີ ເກດີ ຈາກການກດົ ຄນັ ເຄາະໄວເ້ື ປັນເວລາດນົ ນານ ໝອດນາເອາົ ສະຫດັ ຈາ້ື ເມດັ ນີມື້ າປະສມົ ກນັ ແລວື້ ການດົ ເປັນລະຫດັ ສນັ ຍານໂທລະເລກຂອງຕວົ ອກັ ສອນຕົ່ າງຂນື້້ື ມາ. ໄລຍະທີ 3 : ການສົ່ ງົ ໂທລະເລກ ໃນການສ່ົ ງົ ໂທລະເລກຈະຕອື້ ງມຄີ ນົ ເຄາະຄນັ ເຄາະເພົ່ ອສ່ົ ງົ ກະແສໄຟຟາື້ ໃນຮູບຂອງສນັ ຍານສນັ້ື -ຍາວສະລບັ ກນັ ໄປ ສນັ ຍານນຈີື້ ະເດ່ົ ນີ ໄປຕາມສາຍໂທລະເລກເບ່ົ ງິ ຮູບຄນັ ເຄາະສນັ ຍານໂທລະເລກຈາກຮູບທີ 6 ຮູບທີ 6 ຄນັ ເຄາະສນັ ຍານໂທລະເລກແບບໝອດ ແລະໃນການສ່ົ ງົ ໂທລະເລກເຈາົ້ື ໜາ້ື ທ່ົ ຕີ ອ້ື ງຈາລະຫດັ ຂອງຕວົ ອກັ ສອນ ແລະ ເນອື້ື້ ໃນໄດທື້ ຸກຕວົ ຢົ່ າງເປັນຢ່ົ າງດຈີ ່ົ ງິ ສາມາດສ່ົ ງົ ໂທລະເລກໄດື້ ເບົ່ ງິ ຮູບການສ່ົ ງົ ໂທລະເລກຂອງພະນກັ ງານໂທລະເລກຈາກຮູບທີ 7 3

ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 7 ພະນກັ ງານໂທລະເລກກາລງັ ເຄາະຄນັ ເຄາະເພົ່ ອສ່ົ ງົ ໂທລະເລກດວ້ື ຍລະຫດັ ໝອດ ຕົ່ ມາໄດມື້ ກີ ານນາເອາົ ລະຫດັ ໝອດນມີື້ າປະຍຸກໃຊໃ້ື ນການສ່ົ ງົ ສນັ ຍານໄຟ ໂດຍການເປີດ-ປິດໄຟເປັນຈົ່ ງັ ຫວະສນັ້ື - ຍາວ ລະລບັ ກນັ ໄປ ຖາື້ ເປີດໄຟດົນ ແສງຈາກດວງໄຟຈະເອນີື້ ວົ່ າແສງວາບ ຖາ້ື ເປີດໄຟຊວ້ື ງເວລາສນັ້ື ໆແສງໄຟຈະ ເອນີື້ ວົ່ າແສງວບັ . ➢ -. ສນັ ຍານໄຟຈະອົ່ ານວົ່ າ ວາບ ວາບວບັ ແທນດວື້ ຍຕວົ ກ ➢ .- . ວາບ ວບັ ວາບ ວບັ ແທນດວ້ື ຍຕວົ ຂ ➢ .- ວາບ ວບັ ວາບ ແທນດວື້ ຍຕວົ ຄ ➢ .- -. ວາບ ວບັ ວາບ ວາບ ວບັ ແທນດວື້ ຍຕວົ ງ ➢ ..-. ວາບ ວບັ ວບັ ວາບ ວບັ ແທນດວ້ື ຍຕວົ ຈ ➢ --- ວາບ ວາບ ວາບ ວາບ ແທນດວື້ ຍຕວົ ສ ໄລຍະທີ 4 : ເຄົ່ ອງໂທພມິ ເນ່ົ ອງຈາກສ່ົ ສານກັນດວື້ ຍເລກຂອ້ື ນຂາ້ື ງຍາກ ແລະ ຕອື້ ງໃຊຜ້ື ູທື້ ່ົ ີຊານານເນົ່ ອງຈາກຜູຮື້ ັບ ຫຼ ຜູສ້ື ົ່ ົງຈະ ຕອ້ື ງຈາລະຫດັ ໃຫໄ້ື ດທ້ື ຸກຕວົ ຕງັ້ື ແຕ່ົ ກ ຈນົ ຮອດ ຮ ແລະ ສະຫຼະທຸກຕວົ ຫຼ ເຖງິ ເຈາົ້ື ໜາ້ື ທ່ົ ບີ າງຄນົ ຈະຈາລະຫດັ ໄດ້ື ທຸກຕົວ ແຕ່ົ ບາງຄົນກ່ົ ບົ່ ສາມາດຮັບຂຄ້ື ວາມໄດ້ື ເນົ່ ອງຈາກສັນຍານເຫົ່ ຼົານີຈື້ ະມາຢ່ົ າງໄວວາ ແລະ ຕ່ົ ເນ່ົ ອງ ຖາື້ ບ່ົ ຊານານຈະບົ່ ສາມາດຮບັ ຂຄື້ ວາມເຫົ່ ຼາົ ນໄີ້ື ດື້ ຕົ່ ມາເມ່ົ ອວທິ ະຍາການກາື້ ວໜາື້ ຂນື້ ໄດມື້ ກີ ານປະດດິ ເຄົ່ ອງພມິ ເພ່ົ ອເຮດັ ໜື້າທົ່ ີໃນການສ່ົ ົງ ແລະ ຮັບໂທລະເລກແທນຄົນ ເຄ່ົ ອງໂທພິມນີກ້ື ົ່ ໃຊຫື້ ຼັກການເຮັດວຽກເຊ່ົ ັນດຽວກັນກັບ ໂທລະເລກແຕ່ົ ຜູໃື້ ຊບ້ື ່ົ ຈາເປັນຕອື້ ງຈາລະຫດັ ຕວົ ອກັ ສອນຕ່ົ າງໆ ໃນການສ່ົ ງົ ໂທລະເລກດວ້ື ຍເຄົ່ ອງໂທພມິ ຜູສື້ ່ົ ົງກ່ົ ພຽງແຕົ່ ພມິ ຕວົ ອກັ ສອນທ່ົ ຕີ ອ້ື ງການສ່ົ ງົ ໂທລະເລກດວ້ື ຍເຄົ່ ອງໂທພມິ ຜູສ້ື ົ່ ງົ ກ່ົ ພຽງແຕົ່ ພມິ ຕວົ ອກັ ສອນທົ່ ຕີ ອ້ື ງການສົ່ ງົ ລງົ ໄປໃນເຄ່ົ ອງໂທພມິ ເຄົ່ ອງໂທພມິ ກົ່ ຈະເຈາະຮູເທງິ ແຖບເຈຍື້ ໃຫເ້ື ປັນລະຫດັ ໜອດ ດົ່ ງັ ຮູບລົ່ ຸມນີື້ ຮູບທີ 8 ເຄ່ົ ອງແຖບເຈຍື້ ເຈາະຮູນເີື້ ຄົ່ ອນທົ່ ຜີ ົ່ ານເຄົ່ ອງສົ່ ງົ ໂທລະເລກ 4

ICTພນ້ື ຖານ ການສົ່ ງົ ໂທລະເລກດວື້ ຍເຄ່ົ ອງໂທພມິ ກົ່ ພຽງແຕ່ົ ນາແຖບເຈຍື້ ທົ່ ເີ ຈາະຮູແລວ້ື ດົ່ ງັ ຮູບເທງິ ນີື້ ໄປປ້ືອນໃຫກ້ື ບັ ເຄົ່ ອງສ່ົ ງົ ໂທພມິ ເຄົ່ ອງສົ່ ງົ ໂທພິມກ່ົ ຈະສົ່ ງົ ເປັນສນັ ຍານໂທລະເລກອອກໄປ ເຄົ່ ອງພິມໂທພມິ ມລີ ກັ ສະນະດ່ົ ງັ ຮູບລ່ົ ຸມນີື້ ນນັື້້ື ອາດກ່ົ າວໄດວ້ື ົ່ າເຄ່ົ ອງສ່ົ ົງໂທພິມກ່ົ ຄເຄ່ົ ອງສ່ົ ົງໂທລະເລກທ່ົ ີບ່ົ ຕອື້ ງໃຊເື້ ຈົາື້ ທົ່ ີເຄາະຄັນເຄາະເໜອນກັບການສ່ົ ົງ ໂທລະເລກໃນຮູບເທງິ ຮູບທີ 9 ເຄົ່ ອງໂທພມິ ສາລບັ ສົ່ ງົ ໂທລະເລກ ຖາ້ື ຖາມວົ່ າການສົ່ ງົ ສນັ ຍານດວື້ ຍສະຫດັ ໝອດໃນປະຈບຸ ນັ ນຍີ້ື ງັ ມກີ ານໃຊຢ້ື ່ົ ູ ຫຼ ບ່ົ ທ່ົ ານຜູຮື້ ຽນຄດິ ວົ່ າ ( ມີ ອາດຈະມີ ບ່ົ ມີ ) ທ່ົ ານຜູຮື້ ຽນທ່ົ ຕີ ອບວົ່ າບົ່ ມີ ຜດິ ເຖິງແມ່ົ ນວົ່ າໃນປະຈບຸ ນັ ເຕກັ ໂນໂລຊຕີ ່ົ າງໆຈະກາ້ື ວໜາື້ ໄປຫຼາຍ ແຕົ່ ໃນປັດຈບຸ ນັ ການສົ່ ງົ ສນັ ຍານດວ້ື ຍສະຫັດໝອດກົ່ ຍງັ ມກີ ານໃຊຢ້ື ົ່ ູ ຕວົ ຢ່ົ າງ ເຊົ່ ນັ ໃນທາງທະຫານຍງັ ມກີ ານຕດິ ຕົ່ ສ່ົ ສານກນັ ໂດຍໃຊລ້ື ະຫັດໝອດ ຫຼ ສນັ ຍານໄຟ ເນົ່ ອງຈາກໃນຍາມສຸກເສີນ ຫຼ ໃນຍາມສົງຄາມ ການສ່ົ ສານໃນ ລະບບົ ອົ່ ນໆອາດຖກຕດັ ຂາດ ການສົ່ ສານທາງສນັ ຍານໄຟ ຫຼ ສນັ ຍາໝອດກ່ົ ຈະຖກນາມາໃຊແ້ື ທນໄດ້ື ຫຼ ເວາົື້ ງົ່າຍ ວົ່ າ ຖາ້ື ມກີ ານສົ່ ສານຫຼາຍຮູບແບບອາດຈະດກີ ົ່ າວທ່ົ ີຈະມກີ ານສົ່ ສານຮູບແບບດຽວ ຈາກພັດທະນາການຂອງການ ສົ່ ສານຈະສັງເກດເຫັນວົ່ າການສົ່ ສານດວື້ ຍລະຫດັ ໝອດກົ່ ພດັ ທະນາມາຈາກການສ່ົ ສານດວື້ ຍສັນຍານຄວນັ ໄຟ ຫຼ ສນັ ຍານການຕກີ ອງ, ເຄາະໄມນື້ ນັື້ ເອງ ເຖິງວົ່ າໂທລະເລກຈະເປັນການສົ່ ສານທ່ົ ໄີ ວຫຼາຍ ເພາະວົ່ າ ສ່ົ ົງປບກ່ົ ເຖິງປັບ ແຕ່ົ ການສ່ົ ົງໂທລະເລກກົ່ ຍງັ ບົ່ ຄ່ົ ອຍສະດວກເພາະວ່ົ າເປັນການສົ່ ົງຕວົ ອກັ ສອນທົ່ ລີ ະຕວົ ແລະ ຫຼາຍຄງັື້ ທົ່ ຜີ ູຮ້ື ັບແປ ລະຫດັ ຜດິ ແລະ ເກດີ ຜນົ ເສຍຫາຍ. ໄລຍະທີ 5 : ໂທລະສບັ ຕົ່ ມາເມົ່ ອນກັ ວທິ ະຍາສາດສາມາດແປງສຽງເວາົື້ື້ ໃຫເ້ື ປັນສນັ ຍານໄຟຟາື້ ໄດື້ ອາເລກັ ຊນັ ເດີ ເກຣແຮມ ເບລ ( Alexander Graham Ble,ເກີດ 3/3/1847 -ຕາຍ 2/8/1922 ຄົນປະເທດສະກອ໋ ດແລນ)ຈ່ົ ິງໄດືປ້ ະດິດ ໂທລະສບັ ຂນ້ື ແລະໂທລະສັບຈະມກີ ານປົ່ ຽນສນັ ຍານສຽງໃຫເ້ື ປັນສນັ ຍານໄຟຟາື້ ສ່ົ ງົ ໄປຕາມສາຍໂທລະສບັ ແລວ້ື ໂທລະສບັ ປາຍທາງຈະເຫນັ ໜາ້ື ທ່ົ ແີ ປງສນັ ຍານໄຟຟາື້ ນນັື້ ກບັ ມາເປັນສນັ ຍານສຽງເໝອນເດມີ ແລະ ເອນີ້ືື້ ການສ່ົ ສານ ໃນລກັ ສະນະນວີື້ ົ່ າໂທລະສບັ ແບບໃຊສື້ າຍ ຫຼ ໂທລະສບັ ຢົ່ ູໃນບາື້ ນ ຮູບທີ 10 ເຄ່ົ ອງໂທລະສບັ ລຸນ້ື ທາອດິ 5

ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 11 ຮູບໂທລະສບັ ທ່ົ ໃີ ຊຢື້ ່ົ ູໃນເຮອນ ໂທລະສບັ ເຄ່ົ ອນທ່ົ ີ ລະບບົ ໂທລະສັບເຄົ່ ອນທົ່ ີເລ່ົ ມີ ມກີ ານໃຊງ້ື ານຄງັື້ ທາອດິ ທົ່ ີປະເທດຊີກາໂກ ເມ່ົ ອປະມານ 20 ປີຜ່ົ ານມາເອີນ້ື ວົ່ າ ລະບົບ ( AMPS) ຫຼ ລະບບົ ໂທລະສັບເຄ່ົ ອນທ່ົ ລີ ຸນ້ື ທີ1 ( First Generation-1G ) ຫຼ 1G ແລະ ເປັນລະບບົ ທົ່ ີ ມກີ ານຕດິ ຕ່ົ ລະຫວົ່ າງສະຖານີເຄ່ົ ອນທ່ົ ີ ແລະ ສະຖານີທົ່ ີໃຊແື້ ບບ( FDMA-Frequency Division Multiple Access ) ໂດຍທ່ົ ສີ ນັ ຍານສຽງເວາົ້ື ຈະຖກສົ່ ງົ ແບບອາຕານມຸ ດັ . ນອກຈາກລະບບົ ( AMPS) ແລວື້ ຍງັ ມລີ ະບບົ ຂອງຢູໂລບຄ : ( NMT) ຂອງກ່ົ ຸມປະເທດ ສະແກນດເີ ນເວຍແລະ ( TACS ) ຮູບທີ 12 ໂທລະສບັ 1G ຕ່ົ ມາໄດມ້ື ກີ ານພັດທະນາໂທລະສບັ ເຄົ່ ອນທົ່ ີລຸນື້ ທີ 2 ( second Generation ) ຫຼ ( 2G) ເພົ່ ອໃຫລ້ື ະບບົ ມີ ຄວາມບັນຈຸ (Capacity) ເພ່ົ ີມຂນ້ື ແລະ ມລີ ະບົບຄວາມປອດໄພ (Security ) ຂອງສັນຍານທົ່ ສີ ່ົ ົງ ແລະ ຮັບ ການປ້ືອງກນັ ການໃຊເ້ື ຄົ່ ອງມຖທ່ົ ີບົ່ ໄດລື້ ງົ ທະບຽນລະບົບ ( 2G) ຈະໃຊຫື້ ຼັກການ( TDMA-Time-Division Multiple Access ) ປະກອບດ້ວື ຍ ( DAMPS ) ຂອງ ສະຫະລັດ ( GSM ) ຂອງ ຢູໂລບ (IS-95) ຫຼ ( Cdmaone) ຂອງ ສະຫະລດັ ແລະ ( PDC) ຂອງ ຍ່ົ ປີ ່ົ ຸນ 6

ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 13 ໂທລະສບັ 2 ສາຫຼັບລະບົບໂທລະຄົມລຸນື້ ທີ 3 (third Generation ) ຫຼ ( 3G ) ນນັື້ ໄດມື້ ີອງົ ກອນທ່ົ ີວິໄຈ ແລະ ພດັ ທະນາລະບບົ 3G ຫາຼ ຍອງົ ກອນທງັ ໃນຢູໂລບ, ອາເມລກິ າ, ຍ່ົ ປີ ່ົ ຸນ, ຈນີ ແລະ ປະເທດອົ່ ນໆ ໂດຍມກີ ານສກສາ ຫຼາຍກວ່ົ າ 10 ປະເທດ ປັດຈຸບນັ (NTT )ຄາ້ື ຍມຖໃຫຍ່ົ ໃນຍົ່ ປີ ົ່ ຸນໄດເື້ ປີດບລກິ ານ 3G ຢ່ົ າງເປັນທາງການແລວ້ື ເມ່ົ ອວັນທີ1 /10 / 2011 ທົ່ ີຜ່ົ ານມາທັງນີ້ື ຈຸດປະສົງຫຼັກຂອງບລິການ 3G ຄ ຄວາມຕອ້ື ງການທົ່ ີຈະໃຫ້ືມີ ມາດຕະຖານດຽວກນັ ( ມາດຕະຖານ IMT2000) ເພ່ົ ອສະຖານເີ ຄ່ົ ອນທ່ົ ໃີ ດໆສາມາດໃຊໄ້ື ດທ້ື ່ົ ວົ ໂລກ ແລະ ຄວາມ ຕອ້ື ງການທ່ົ ຈີ ະໃຫມື້ ກີ ານຮບັ ສ່ົ ງົ ຂມື້ ູນທົ່ ໄີ ວຂນື້ ແລະ ພຽງພກບັ ການໃຊງື້ ານ ແມດັ ຕມິ ເີ ດຍ ໂດຍທົ່ ມີ ຄີ ຸນສມົ ບດັ ເທ່ົ າົ ທຽມກບັ ລະບບົ ໂທລະຄມົ ມສີ າຍ ( Fixed line ) ຮູບທີ 14 ໂທລະສບັ 3G ໄລຍະທີ 6 : ການປະຊຸມທາງໄກ ການສ່ົ ສານໃນປັດຈບຸ ນັ ຊ່ົ ວຍໃຫກື້ ານດາເນນີ ຊວີ ດິ ຄນົ ເຮາົ ມຄີ ວາມສະດວກສະບາຍຂນື້ , ປັດຈບຸ ນັ ຜູບ້ື ລຫິ ານ, ໜ່ົ ວຍງານຕ່ົ າງໆມເີ ຄອຂ່ົ າຍຢົ່ ູທົ່ ວົ ປະເທດສາມາດປະຊຸມກນັ ໄດໂື້ ດຍບົ່ ຕອື້ ງມາເຂາົື້ ຫອື້ ງປະຊຸມດຽວ. 7

ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 15 ການປະຊຸມທາງໄກຜ່ົ ານເຄອຂ່ົ າຍສົ່ ສານ( Videoconference ) ແລະ ໃນການປະຊຸມກ່ົ ບ່ົ ຕອ້ື ງມເີ ອກະສານເປັນໜາໆ ຄ ເມົ່ ອກ່ົ ອນ ເພາະວົ່ າເອກະສານຕ່ົ າງໆຈະຢ່ົ ູໃນແຜ່ົ ນດສິ ຫຼ ຢ່ົ ູ ໃນເຄອຂ່ົ າຍທົ່ ສີ າມາດດງຂມ້ື ນູ ອອກມາໄດທື້ ນັ ທ.ີ ຮູບທີ 16ການປະຊຸມ ທົ່ ໃີ ຊຂື້ ມື້ ູນຮ່ົ ວມກນັ ເທງິ ເຄອຂົ່ າຍ ໄລຍະທີ 7 : ຄອມພວີ ເຕີ ຄອມພວີ ເຕເີ ລ່ົ ມີ ຕນົື້ ມາຈາກອຸປະກອນທົ່ ໃີ ຊໃ້ື ນການຄານວນນນັື້ ຄ ລູກຄດິ ທົ່ ເີ ຮາົ ຮູຈື້ ກັ ກນັ ດໃີ ນປັດຈບຸ ນັ ນເີ້ື ອງຄ ກາເນີດມາຈາກປະເທດຈີນເມ່ົ ອປະມານ 2-3 ພັນປີແລວື້ ເຊົ່ ິງໃນຍຸ ກນັນ້ື ໃຊສື້ າລັບຄານວນລະຫວ່ົ າງການຊ້ື ຂາຍຂອງພ່ົ ຄາ້ື ຕົ່ ມາໃນປີ ຄ.ສ 1642 ທ່ົ ານ ບະແລເຊີປາສການ ( Blaise Pascal ) ໄດສ້ື າື້ ງເຄ່ົ ອງຄານວນທົ່ ີເປັນ ເຄົ່ ອງກດົ ຊົ່ Pacaline ຂນ້ື ມາແລະໄດຖ້ື ກພັດທະນາໃຫມ້ື ີຄວາມສາມາດໃນການຄານວນຫຼາຍຂນ້ື ຈາກນກັ ຄະນດິ ສາດຊາວ ເຢຍລະມນັ ຊົ່ ທ່ົ ານ ກອດຟຮດີ ວອນ ໄລນຊິ ( Gottfried von Leibnitz ) ໃນປີ ພ. ສ 2215. ຕົ່ ມາໃນປີ ພ. ສ 2336 ທົ່ ານ ຊາກເລີ ບບັ ແບກ ( charles Babbage ) ນກັ ຄະນດິ ສາດຊາວອັງກດິ ໄດປື້ ະດດິ ເຄ່ົ ອງມທົ່ ເີ ອນີ້ື ວົ່ າ Difference Engine ທ່ົ ສີ າມາດຄານວນຄົ່ າຂອງຕາລາທາງໄຕມຸມມຕິ ໄິ ດື້ ເຊ່ົ ງິ ອາໄສຫຼກັ ການ ຕ່ົ າງໆທາງຄະນດິ ສາດ ແລະ ໄດມື້ ກີ ານພດັ ທະນາສາື້ ງເຄົ່ ອງ Analytical Engine ຂນື້ ມາເຄົ່ ອງມນແີື້ ບ່ົ ງການເຮດັ ວຽກອອກເປັນ 3 ສ່ົ ວນຄ: 8

ICTພນ້ື ຖານ ➢ ເກບັ ກາຂມື້ ນູ ➢ ຄານວນ ➢ ຄວບຄຸມ ເຊົ່ ງິ ມຫີ ຼກັ ການໃນຮູບລວມຄາ້ື ຍກບັ ຄອມພວີ ເຕທີ ່ົ ໃີ ຊກ້ື ນັ ຢ່ົ ູ ຈາກຫກຼັ ການຂອງເຂາົ ມາພດັ ທະນາເປັນຄອມພວີ ເຕທີ ່ົ ີ ເຮາົ ຮູຈື້ ກັ ກນັ ໃນປະຈບຸ ນັ . ຍຸກຂອງຄອມເພເີ ຕີ ຈະແບົ່ ງຕາມວວິ ດັ ທະນາການຂອງຄອມເພເີ ຕີ ຄອມພວີ ເຕໃີ ນຍຸກສູນຍາກາດ ( ຄ.ສ 1940-1953 ) ຫຼອດສູນຍາກາດເປັນສົ່ ວນປະກອບເອເລກັ ໂຕຣນກິ ທ່ົ ມີ ຂີ ະໜາດໃຫຍ່ົ ແລະ ຕອ້ື ງການໃຊກ້ື ະແສໄຟຟ້າື ຫຼາຍ ເພົ່ ອເຜົາໄໜໄື້ ສຫ້ື ຼອດ( Vacuum tube ) ໃຫເ້ື ກີດບັນຈໄຸ ຟຟ້ືາເອເລັກຕຣົງແລ່ົ ນຜ່ົ ານຕາໜົ່ າງ (grid). ການເຮັດ ວຽກຂອງຫຼອດຍາກາດເປັນວທິ ກີ ານຄວບຄຸມການເຄົ່ ອນທ່ົ ຂີ ອງເລກັ ຕຣງົ ທົ່ ແີ ລົ່ ນຜົ່ ານແຜົ່ ນຕາໜົ່ າງ. ຮູບທີ 17ຫຼອດສູນຍາກາດ ຮູບທີ 18 ເຄ່ົ ອງອນິ ແິ ອກ ໃນປີ ຄ.ສ 1946 ວສິ ະວະກອນສອງທ່ົ ານ ຄ: ທ່ົ ານ ຈອນ ມອຊລີ ( John Mouchly ) ແລະ ທົ່ ານ ເຈເພຣ ສະເປີ ເອກັ ເຄຣີ ດ (J. presper Eckert ) ໄດພ້ື ດັ ທະນາເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕທີ ົ່ ສີ າມາດນາໃຊເ້ື ຮດັ ວຽກງານໄດ້ື ເຄ່ົ ອງ ທາອດິ ຂອງໂລກ ເຊົ່ ງິ ມຊີ ່ົ ວ່ົ າ ອນິ ແິ ອກ ( ENIAC= Electronic Numerical Intergrator And calculator). 9

ICTພນື້ ຖານ ອນິ ແິ ອກ ເປັນເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕທີ ົ່ ໃີ ຊຫ້ື ອຼ ດສູນຍາກາດ ແລະ ໃຊເື້ ຮດັ ວຽກງານຢົ່ ູໃນມະຫາວທິ ະຍາໄລ ເພນຊນິ ເວີ ເນຍ(University of Pennsylvania ). ໃນໄລຍະເວທົ່ ໃີ ກຄ້ື ຽງກນັ ນີື້ ກມກີ ານສາື້ ງເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕີ ແລະ ເຄ່ົ ອງຄານວນທົ່ ໃີ ຊຫ້ື ຼອດສູນຍາກາດຂນ້ື ອກີ ຫາຼ ຍ ຮ່ົ ຸ ນ ເຊົ່ ນັ :IBM 603, IBM 604 ແລະ IBM SSEC.ແຕ່ົ ເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕີ ທົ່ ບີ ລສິ ດັ ໄອບເີ ອມັ ສາ້ື ງຂນື້ ໃນຍຸກທາ ອດິ ນີ້ື ເນນັື້ ສະເພາະໃນເລ່ົ ອງການຄານວນເທ່ົ າົ ນນັ້ື . ໃນປີ ຄ.ສ 1952 ທ່ົ ານ ຈອນ ວອນ ນອຍແມນ( John von Neumann)ໄດສ້ື ນົ ໃຈເຄົ່ ອງ ອນິ ແິ ອກ ແລະ ໄດສ້ື ະເໜີຄວາມຄດິ ໃນການສາື້ ງເຄ່ົ ອງຄອມພິວເຕີ ທ່ົ ີມໜີ ່ົ ວຍຄວາມຈາເພ່ົ ອຊົ່ ວຍໃນການເກບັ ຂມ້ື ູນ ແລະ ໂປຣແກຣມເຮດັ ວຽກ ຫຼ ຊຸດຄາສ່ົ ງັ ຂອງເຄົ່ ອງ, ເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕນີ ນັ້ື ຈະຕອ້ື ງເຮດັ ວຽກ ໂດຍເອນີ້ື ຊຸດຄາສ່ົ ງັ ທ່ົ ເີ ກບັ ໄວໃື້ ນໜ່ົ ວຍຄວາມຈາມາໃຊວື້ ຽກ. ຫຼກັ ການນເີື້ ປັນຫຼກັ ການທ່ົ ໃີ ຊມ້ື າຈນົ ເຖງິ ປັດຈບຸ ນັ ນ.ີ້ື ເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕໃີ ນຍຸກຫອຼ ດສູນຍາກາດໄດກື້ າ້ື ວໜາ້ື ມາເປັນລາດບັ , ມກີ ານພດັ ທະນາໜ່ົ ວຍຄວາມຈາຖາວອນ ທົ່ ເີ ກບັ ຂມື້ ູນໄດເ້ື ປັນຈານວນຫຼາຍ. ໄລຍະທາອດິ ໃຊວື້ ທິ ກີ ານເກບັ ຂມື້ ູນໃນບັດເຈາະຮູ ແຕົ່ ການເຮດັ ວຽກເປັນໄປ ຢ່ົ າງຊກັ ຊາື້ ຈນົ ໃນທ່ົ ສີ ຸດກມວີ ທິ ກີ ານໃຊໜ້ື ່ົ ວຍຄວາມຈາເກບັ ຂມື້ ູນໃນຈານແມ່ົ ເຫຼກັ ແລະ ວງົ ແຫວນແມົ່ ເຫຼກັ . ການ ເກບັ ຂມື້ ູນໃນວງົ ແຫວນແມ່ົ ເຫຼກັ ນີ້ື ໄດນ້ື າໃຊມ້ື າຈນົ ເຖງິ ປີ ຄ.ສ 1970. ນອກຈາກນີ້ື ຍງັ ໄດມື້ ວີ ທິ ກີ ານພດັ ທະນາວທິ ີ ການເກບັ ຂມ້ື ູນໃນບງັ້ື ແມົ່ ເຫກຼັ ແລະ ເທບັ ແມົ່ ເຫກຼັ . ຄອມພວີ ເຕໃີ ນຍຸກທຣານຊດີ ສະເຕີ ( ຄ.ສ 1953-1963 ) ນັກວິທະຍາສາດຂອງຫອ້ື ງປະຕິບັດການວິໄຈ ເບວ ( Bell laboratory ) ຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ ໄດ້ື ສາເລັດການປະດດິ ທຣານຊດີ ສະເຕີ ( Transistor ) ເຊົ່ ິງມນັ ເປັນຜນົ ເຮດັ ໃຫເ້ື ກີດມກີ ານປ່ົ ຽນແປງຄັງື້ ສາຄນັ ໃນ ການສາ້ື ງເຄ່ົ ອງຄອມພິວເຕ.ີ ເນ່ົ ອງຈາກ ທຣານຊດີ ສະເຕມີ ຂີ ະໜາດນອ້ື ຍ, ໃຊກື້ ະແສໄຟຟ້ືາໜອ້ື ຍ, ມຄີ ວາມທົນ ທານ ແລະ ເຊົ່ ອຖສູງ. ສົ່ ງິ ສາຄນັ ອກີ ດາື້ ນໜ່ົ ງກຄມນັ ສາມາດຜະລດິ ໄດໃື້ ນລາຄາທ່ົ ຖີ ກກວ່ົ າຫຼອດສູນຍາກາດ. ດົ່ ງັ ນນັື້ , ເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕໃີ ນຍຸກຕ່ົ ມາຈ່ົ ງຢຸດນາໃຊຫ້ື ຼອດສູນຍາກາດ ແລະ ນາໃຊທື້ ຣານຊດີ ສະເຕເີ ປັນສົ່ ວນປະກອບຂອງ ມນັ . ເຄົ່ ອງພວິ ເຕທີ ່ົ ໃີ ຊທ້ື ຣານຊດີ ສະເຕເີ ຄ່ົ ອງທາອດິ ຂອງບລສິ ດັ ໄອບເີ ອມັ ແມ່ົ ນ IBM1401. ມນັ ເປັນເຄົ່ ອງທ່ົ ມີ ຂີ ະ ໜາດນອ້ື ຍລງົ ,ມຄີ ວາມສາມາດໃນການເຮດັ ວຽກໄດດື້ ຂີ ນື້ . ການເລ່ົ ມີ ຕນົ້ື ໃຊເື້ ຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕປີ ະເພດນີ້ື ເຮດັ ໃຫມ້ື ີ ການຜະລດິ ແລະ ໄດນ້ື າໃຊເື້ ຂາົ້ື ໃນວຽກງານຢ່ົ າງແຜ່ົ ຫຼາຍກວົ່ າເຄ່ົ ອງທົ່ ໃີ ຊຫ້ື ຼອດສູນຍາກາດ. ອງົ ກອນ ແລະ ໜ່ົ ວຍ ງານຕົ່ າງໆ ທງັ ໃນພາກສ່ົ ວນລດັ ແລະ ເອກະຊນົ ( ໃນປະເທດພດັ ທະນາແລວື້ ແລະ ປະເທດກາລງັ ພດັ ທະນາ) ໄດ້ື ນາເອາົ ເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕມີ າໃຊວື້ ຽກ ແລະ ໃນປີ ຄ.ສ 1964 ບລສິ ດັ ໄອບເີ ອມັ ໄດພື້ ດັ ທະນາເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕີທ່ົ ີ ໃຊເ້ື ຕກັ ໂນໂລຍີ ທຣານຊດີ ສະເຕຂີ ະໜາດໃຫຍົ່ ເອນີື້ ວ່ົ າ ເມນເຟຣມ ( mainframe ) ແລະ ຖໄດວື້ ່ົ າ ເປັນພນ້ື ຖານ ໃຫແື້ ກ່ົ ການພດັ ທະນາເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕໃີ ນຍຸກຕ່ົ ມາ ຈນົ ເຖງິ ປັດຈບຸ ນັ . ຮູບທີ 19 ທຣານຊດິ ສະເຕຂີ ອງຄອມພວິ ເຕີ 10

ICTພນ້ື ຖານ ຄອມພວີ ເຕໃີ ນຍຸກວງົ ຈອມລວມ ( ຄ.ສ1963-1972 ) ໃນປີ ຄ.ສ 1964 ໄດມ້ື ກີ ານພດັ ທະນາວທິ ກີ ານສາື້ ງທຣານຊດີ ສະເຕຈີ ານວນຫຼາຍ ລງົ ໃສົ່ ແຜົ່ ນຊລິ ຄິ ອນຂະໜ າດນອ້ື ຍ ແລະ ສາ້ື ງເປັນວງົ ຈອນລວມເທງິ ແຜ່ົ ນດ່ົ ງັ ກົ່ າວ ເຊົ່ ງິ ເພ່ົ ນິ ເອນີ້ື ວົ່ າ ໄອຊ(ີ IC = Integrated Circuit) ຮູບທີ 20 ໄອຊີ (IC = Integrated Circuit) ບລິສດັ ໄອບເີ ອມັ ເລົ່ ມີ ໃຊື້ ໄອຊີກບັ ເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕີຮ່ົຸ ນ ລະບົບ 370 ແບບ 145( system 370 model 145 ) ພດັ ທະນາການຂອງໄອຊີ ເຮດັ ໃຫເ້ື ຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕມີ ຄີ ວາມສບັ ຊອ້ື ນສູງຂນ້ື , ມວີ ງົ ຈອນການປະຕບິ ດັ ງານ ທ່ົ ີ ເຮດັ ການຄານວນຈານວນເຕມັ ໄດເື້ ປັນຫຼາຍລາື້ ນເທ່ົ ອຕ່ົ ວນິ າທ.ີ ນອກຈາກນນັ້ື , ຍງັ ມກີ ານພດັ ທະນາໜ່ົ ວຍຄວາມຈາ ທົ່ ໃີ ຊໄື້ ອຊເີ ຮດັ ໃຫມື້ ນັ ສາມາດບນັ ຈໄຸ ດຫ້ື ຼາຍຂນ້ື . ໃນການພດັ ທະນາເບອ້ື ງຕນົື້ ເພົ່ ິນສາມາດຜະລດິ ໄອຊທີ ່ົ ີມໜີ ່ົ ວຍ ຄວາມຈາໄດຫື້ ຼາຍກິໂລບິດຕ່ົ ຊິບ (Kilobit / chip ) ແລະ ເພົ່ ີມຂນ້ື ຕາມລາດັບ. ຂະນະດຽວກນັ ກ່ົ ໄດມື້ ີການ ພດັ ທະນາທາງດາື້ ນອຸປະກອນເກບັ ຂມ້ື ູນມາເປັນ ຮາດດດິ ( hard disk ) ໂດຍນາເອາົ ແຜົ່ ນບນັ ທກຫຼາຍໆແຜ່ົ ນມາ ວາງຊອ້ື ນ, ມຫີ ວົ ອ່ົ ານຫາຼ ຍຫວົ ແລະ ເປັນສ່ົ ວນປະກອບທ່ົ່ົ ສີ າຄນັ ຂອງເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕ.ີ ຮູບທີ 21 ຮາດດດິ (hard disk) ດວື້ ຍການໃຊໄ້ື ອຊເີ ປັນສົ່ ວນປະກອບ ເຮດັ ໃຫເ້ື ຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕມີ ຂີ ະໜາດນອ້ື ຍລງົ ລາຄາຖກລງົ ຈົ່ ງມກີ ານຜະລດິ ເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕຫີ ຼາຍຂນ້ື ບລສິ ດັ ຜູຜື້ ະລດິ ກເກດີ ຂນື້ ຫຼາຍ ແລະ ຂາຍໄດດ້ື ໃີ ນຍຸກນນັື້ . ເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕທີ ່ົ ມີ ຂີ ະໜ າດນອ້ື ຍນີື້ ເອນີື້ ວົ່ າ ມນິ ຄິ ອມພວິ ເຕີ ( mini computer ) ສາລບັ ໃນປະເທດລາວເຮາົ ການນາໃຊຄ້ື ອມພວິ ເຕຢີ ົ່ າງແຜົ່ ຫາຼ ຍ ແມ່ົ ນເລ່ົ ມີ ຈາກປະມານ ປີ 1990 ໂດຍສະເພາະ ໃນອງົ ກອນທ່ົ ມີ ໂີ ຄງການຂອງຕົ່ າງປະເທດມາຊົ່ ວຍເຫອຼ 11

ICTພນ້ື ຖານ ຄອມພວີ ເຕໃີ ນຍຸກວແີ ອວເອສໄອ ( VLSI = Very Large scale integrated Circuit ) (ພ.ສ 2513-2532 ) ເຕກັ ໂນໂລຊທີ າງດາື້ ນການຜະລິດວງົ ຈອນເອເລກັ ໂຕຣນກິ ມຄີ ວາມກາື້ ວໜາື້ ຢົ່ າງຕົ່ ເນ່ົ ອງມກີ ານສາື້ ງເປັນວງົ ຈອນລວມທົ່ ມີ ຂີ ະໜາດໃຫຍ່ົ ມາຮ່ົ ວມລງົ ໃສ່ົ ແຜົ່ ນຊລິ ຄິ ອນຂະໜາດນອື້ ຍເອນີ້ື ວົ່ າ ວງົ ຈອນວແີ ອວເອສໄອ.ມນັ ເປັນ ວົງຈອນທົ່ ີສາມາດນາເອາົ ທຣານຊິດສະເຕຈີ ານວນຫຼາຍລາື້ ນອັນມາຮ່ົ ວມກນັ ຢ່ົ ູໃນແຜ່ົ ນຊລິ ຄິ ອນຂະໜາດນອ້ື ຍ ແລະ ສື້າງໃຫື້ເປັນໝົ່ ວຍປະມ ວນຜົນຂອງ ເຄ່ົ ອງຄອມ ພິວເຕີທົ່ ີສັບຊອື້ ນ ເອີ້ືນວ່ົ າ ໄມ ໂຄຣໂປຣເຊັດເຊີ (microprocessor ). ການໃຊວື້ ງົ ຈອນວແີ ອວເອສໄອ ເປັນວງົ ຈອນພາຍໃນເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕີ ເຮດັ ໃຫເ້ື ຄ່ົ ອງມຂີ ະໜາດນອ້ື ຍກວ່ົ າ ເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕທີ ົ່ ໃີ ຊເ້ື ຕກັ ໂນໂລຊທີ ຣານສະເຕີ ແຕ່ົ ມປີ ະສດິ ທພິ າບສູງຂນື້ . ເພົ່ ນິ ເອນີ້ື ມນັ ວົ່ າ ໄມໂຄຣຄອມພວິ ເຕີ (micro computer) ແລະ ເປັນເຄ່ົ ອງທ່ົ ແີ ຜົ່ ຫຼາຍ ແລະ ມໃີ ຊກື້ ນັ ທົ່ ວົ ໂລກເປັນຈານວນຫຼາຍ. ກລະນທີ ົ່ ເີ ຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕມີ ຄີ ວາມສາມາດສູງ ຍອື້ ນວົ່ າ ວງົ ຈອນວີແອວເອສໄອ ຫຼ ທ່ົ ີເອນີ້ື ວົ່ າ ຊບິ ພຽງອນັ ດຽວ ມນັ ກສາມາດສາື້ ງເປັນໜົ່ ວຍປະມວນຜນົ ຂອງເຄ່ົ ອງທງັ ລະບບົ ຫຼ ເປັນໜົ່ ວຍຄວາມຈາທ່ົ ມີ ຄີ ວາມບນັ ຈສຸ ູງ ຫຼ ເປັນອຸປະກອນຄວບຄຸມການເຮດັ ວຽກຕ່ົ າງໆ. ຂະນະດຽວກນັ ພດັ ທະນາການຂອງຮາດດດິ ກເຮດັ ໃຫຮື້ າດດດິ ມຂີ ະ ໜາດນອ້ື ຍລງົ ມຄີ ວາມບນັ ຈເຸ ພ່ົ ມີ ຂນື້ ແຕ່ົ ມລີ າຄາຖກລງົ . ເຄ່ົ ອງໄມໂຄຣຄອມພວິ ເຕຈີ ົ່ ງມຂີ ະໜາດຕງັື້ ແຕ່ົ ເທົ່ າົ ຝາມ ທົ່ ເີ ອີນ້ື ວົ່ າ ປາມທັອບ ( palmtop ), ເຄົ່ ອງຄອມພິວເຕີຂະໜາດຖໄປມາໄດື້ ທົ່ ີເອນີ້ື ວ່ົ າ ແລບທັອບ (laptop)ຫຼ ໂນດບຸກ( notebook) ແລະ ເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕຂີ ະໜາດຕງັ້ື ໂຕະ(desktop). ໄມໂຄຣຄອມພວິ ເຕເີ ປັນເຄ່ົ ອງທ່ົ ສີ າມາດໃຊວ້ື ຽກໄດງື້ ົ່າຍ ແລະ ມຊີ ອບແວສາເລດັ ຮູບໃນການເຮດັ ວຽກງານ ຈານວນຫຼາຍ ເຊ່ົ ນັ : ຊອບແວປະມວນຄາ ( word processing), ຊອບແວຕາຕະລາງຄານວນ ( spread sheet) ແລະ ຊອບແວກຣາຟກິ ( graphic softwares ) ເປັນຕນົ້ື . . ຮູບທີ 22ຄອມພວີ ເຕໃີ ນຍຸກ ວແີ ອວເອສໄອ( VLSI = Very Large scale integrated Circuit ) ຄອມພວີ ເຕໃີ ນຍຸກເຄອຂົ່ າຍ ( ພ.ສ 5213-ຈນົ ເຖງິ ປະຈບຸ ນັ ) ວງົ ຈອນ( VLSI = Very Large scale integrated Circuit)ໄດຮ້ື ັບການພດັ ທະນາໃຫມ້ື ຄີ ວາມໜາແໜນື້ ຂອງຈານວນທຣານຊດິ ສະເຕຫີ ຼາຍຂນື້ ເລອ້ື ຍໆ ຈນົ ໃນປັດຈບຸ ນັ ເພົ່ ນິ ສາມາດຜະລດິ ແຜ່ົ ນຊລີ ຄິ ອນຂະໜາດນອ້ື ຍທົ່ ີ ສາມາດບນັ ຈທຸ ຣານຊດິ ສະເຕເີ ປັນຈານວນຫຼາຍ ເພ່ົ ມີ ຂນ້ື ເປັນສອງເທ່ົ າົ ໃນທຸກໆ 18 ເດອນ ແລະ ເຮດັ ໃຫວື້ ງົ ຈອນ ໜົ່ ວຍປະມວນຜນົ ກາງມຄີ ວາມສາມາດຫາຼ ຍຂນື້ . ເມົ່ ອໄມໂຄຣຄອມພວິ ເຕີ ມຄີ ວາມສາມາດສູງຂນ້ື , ການເຮດັ ວຽກງານກວ່ົ ອງໄວຂນື້ , ການສະແດງຜົນ ແລະ ການຈດັ ການຂມື້ ູນກເຮດັ ໄດຫ້ື ຼາຍຂນື້ ສາມາດປະມວນຜນົ ແລະ ສະແດງຜນົ ໄດເ້ື ທ່ົ ອລະຫຼາຍຢ່ົ າງ. ມນັ ຈົ່ ງເຮດັ ໃຫ້ື ຄອມພວິ ເຕີ ເຮັດວຽກໄດຫື້ ຼາຍຢົ່ າງພອ້ື ມກນັ . ດ່ົ ງັ ຈະເຫັນໄດຈ້ື າກໂປຣແກຣມຈດັ ການ (operation softwares) 12

ICTພນ້ື ຖານ ປະເພດ ວິນໂດ ( Windows) ໃນປັດຈຸບນັ ທົ່ ີເຮັດໃຫຄື້ ອມພວິ ເຕີ ເຄ່ົ ອງໜ່ົ ງເຮດັ ວຽກຫຼາຍອັນພອື້ ມກນັ ໄດ,້ື ຂະນະດຽວກັນກມກີ ານເຊົ່ ອມຕົ່ ກນັ ເປັນເຄອຂົ່ າຍຄອມພິວເຕີໃນອົງກອນທົ່ ີເຮັດວຽກເປັນກົ່ ຸມ(workgroup ) ໂດຍໃຊເ້ື ຄອຂົ່ າຍທອ້ື ງຖ່ົ ນິ ທົ່ ເີ ອນີື້ື້ ວົ່ າ ແລນ ( LAN= Local Area Network ). ເມົ່ ອເຊົ່ ອມການເຮດັ ວຽກຫຼາຍໆ ກ່ົ ຸມຂອງອງົ ກອນເຂາົື້ ຫາກນັ ເກດີ ເປັນເຄອຂ່ົ າຍຂອງອງົ ກອນເຂາົື້ ຫາກນັ ເກດີ ເປັນເຄອຂົ່ າຍຄອມພວິ ເຕຂີ ອງອງົ ກອນ ເອນີື້ ວ່ົ າ ອນິ ທຣາແນດັ ( Intranet ) ແລະ ຫາກນາເຄອຂ່ົ າຍຂອງອງົ ກອນເຂາົ້ື ສ່ົ ູເຄອຂ່ົ າຍສາກນົ ທົ່ ເີ ຊ່ົ ອມຕົ່ ກນັ ທົ່ ວົ ໂລກກເອນີື້ ວົ່ າ: ອນິ ເຕແີ ນດັ ( Internet ) ຮູບທີ 23 ແລນ LANອນິ ທຣາແນດັ ( intranet )ອນິ ເຕແີ ນດັ ( internet ) ໄລຍະທີ 8 : ການສົ່ ສານຜ່ົ ານທາງອນິ ເຕເີ ນດັ ເມ່ົ ອການສ່ົ ສານດວ້ື ຍໂທລະສບັ ມາເຖງິ ຈດຸ ທົ່ ອີ ່ົ ມີ ຕວົ ກ່ົ ໄດມື້ ເີ ຕກັ ໂນໂລຍໃີ ໜົ່ ເກດີ ຂນື້ ມາຄເຕກັ ໂນໂລຍຄີ ອມພວີ ເຕີ ແລະອິນເຕເີ ນດັ ໃນປະຈບຸ ັນເຮາົ ກ່ົ ສາມາດລມົ ກບັ ເພ່ົ ອນໄດທ້ື ົ່ ົວໂລກໂດຍໃຊເ້ື ຄອຂົ່ າຍອນິ ເຕີເນດັ ນອກຈາກນີກ້ື ົ່ ສາມາດໃຊເື້ ຄອຂ່ົ າຍອນິ ເຕເີ ນດັ ເຂາົື້ ໃນການຈດັ ການຮຽນ-ການສອນຜ່ົ ານອນິ ເຕເີ ນດັ . ສາລັບຄາວ່ົ າinterneຫາກແຍກຄາຈະໄດອື້ ອກມາ2ຄາຄ : Interແລະnet ,Interໝາຍເຖິງລະຫວ່ົ າງຫຼທົ່ າມກາງ ແລະຄາວົ່ າnetມາຈາກຄາວ່ົ າNetworkຫຼເອນີື້ື້ ວົ່ າເຄອຂ່ົ າຍເມົ່ ອນາຄວາມໝາຍຂອງທງັ 2ຄາມາລວມກນັ ຈງິ ແປໄດວື້ ົ່ າ ອິນເຕີເນັດຄການເຊ່ົ ອມ ໂຍງເຄອຂ່ົ າຍຄອມ ເພີເຕີເຂົ້ືາຫາກັນຕາມໂຄງການຂອງອາປາເນັດ(ARPAnet = Advanced Research Projects Agency Network)ເປັນໜ່ົ ວຍງານສັງກັດພະແນກຂື້ມູນຂົ່ າວສານຂອງ ສະຫະລັດ(U.S.Department of Defense - DoD)ໄດື້ຖກສື້າງຂນື້ ເມ່ົ ອປະມານປີຄ.ສ1960ແລະໄດຖື້ ກ ພດັ ທະນາເລອ້ື ຍມາ. ຮູບທີ 24 ການເຊົ່ ອມໂຍງເຄອຂ່ົ າຍຄອມເພເີ ຕີ 13

ICTພນື້ ຖານ ປະຫວດັ ອນິ ເຕແີ ນດັ : ອນິ ເຕີແນດັ ມກີ ານພດັ ທະນາມາຈາກໂຄງການທົ່ ຊີ ່ົ ວ່ົ າ ARPAnet ( Advanced Research Projects Agency Network )ທ່ົ ຕີ ງັ້ື ຂນ້ື ໃນປີ ຄ.ສ 1969, ພ.ສ 2512 ເປັນເຄອຂົ່ າຍຄອມເພເີ ຕຂີ ອງກະຊວງປ້ືອງກນັ ຊາດ ( Ministry of Defense ) ທົ່ ໃີ ຊໃ້ື ນງານວໄິ ຈທາງດາ້ື ນການທະຫານARPA ( Advanced ResearchProjects Agency )ຈນົ ມາເຖິງ ຄ.ສ1972, ພ.ສ 2515 ຫຼັງຈາກເຄອຂົ່ າຍທດົ ລອງຂອງ ARPAnet ປະສບົ ຜນົ ສາເລດັ ກ່ົ ໄດມື້ ກີ ານປັບປຸງໜົ່ ວຍງານຈາກ ARPAnet ມາເປັນ Defence communication Agency. ໃນປີ ຄສ. 1983, ພ.ສ 2526ARPAnet ໄດແື້ ບົ່ ງເປັນ 2ເຄອຂ່ົ າຍຂອງກອງທບັ ມວິ ແນດັ ( MILNET: Military Network)ເຊົ່ ງິ ມີ ການເຊ່ົ ອມຕົ່ ໂດຍໃຊ້ື TCP/ IP ( Transmission Control protocol / Internet protocol ) ເປັນຄັງື້ ທາອິດ ໃນປີ ຄ.ສ 1985, ພ.ສ 2528 . ໂດຍມູນນທິ ວິ ທິ ະຍາສາດແຫ່ົ ງຊາດຂອງອາເມລກິ າ NSF ໄດໃ້ື ຫເື້ ງນິ ທນໃນການ ສາ້ື ງສູນ Supercomputer ຈານວນ6ແຫົ່ ງ ແລະໃສົ່ ຊ່ົ ວ່ົ າ NSFNET Lab ຈນົ ມາເຖງິ ປີ ຄ.ສ 1988, ພ.ສ 2533, ອາພາແນດັ ບົ່ ສາມາດຮອງຮບັ ການເປັນກະດູກສັນຫຼັງຂອງລະບບົ ໄດຈື້ ່ົ ງ ໄດຢື້ ຸດ ຕອິ າພາແນດັ ແລະ ປ່ົ ຽນໄປໃຊື້ NSFNET ແລະ ເຄອຂົ່ າຍອ່ົ ນໆແທນ ຈນົ ກາຍເປັນເຄອຂ່ົ າຍຂະໜາດ ໃຫຍົ່ ຈນົ ເຖງິ ປັດຈບຸ ນັ ແລະ ເອນີ້ື ເຄອຂ່ົ າຍ ນວີື້ ່ົ າ ອນິ ເຕແີ ນດັ , ເຄອຂົ່ າຍສ່ົ ວນໃຫຍົ່ ແມ່ົ ນຢົ່ ູໃນປະເທດສະຫະລດັ ອາເມລກິ າ ແລະ ປັດຈບຸ ນັ ນມີື້ ເີ ຄອຂົ່ າຍຍົ່ ອຍ ຫາຼ ຍເຖງິ 25,000 ເຄອຂ່ົ າຍ. ອນິ ເຕແີ ນດັ ແມົ່ ນຫຍງັ ? ອນິ ເຕແີ ນດັ ໝາຍເຖງິ ລະບບົ ເຄອຂ່ົ າຍຄອມເພເີ ຕຂີ ະໜາດໃຫຍົ່ ທົ່ ເີ ຊ່ົ ອມໂຍງເຄອຂ່ົ າຍຕົ່ າງໆໃນທົ່ ວົ ໂລກ ເຂາົ້ື ດວ້ື ຍກນັ ( ນະລະສດິ ແວສຜີ ່ົ ອງ ) ອນິ ເຕແີ ນດັ ໝາຍເຖງິ ເຄອຂ່ົ າຍຍ່ົ ອຍໆຂອງຄອມເພເີ ຕຈີ ານວນຫຼາຍເຄົ່ ອງທ່ົ ເີ ຊ່ົ ອມໂຍງເຂາົື້ ກນັ ພາຍໃຕ້ື ມາດຕະຖານສ່ົ ສານອນັ ດຽວກນັ ( TCP= Transmission Control protocol ) ປະໂຫຍດຂອງອນິ ເຕແີ ນດັ ໃຊໃື້ ນການສ່ົ ສານເຊ່ົ ນັ : ອເີ ມວ, ສ່ົ ງົ ໄຟລເອກະສານ, ສນົ ທະນາ -ສາລບັ ການຖ່ົ າຍໂອນຂມື້ ູນຈາກບ່ົ ອນໜ່ົ ງມາເກບັ ໄວອ້ື ກີ ບົ່ ອນໜົ່ ງ -ສບຄນົື້ ຂມື້ ນູ -ການແລກປົ່ ຽນຂ່ົ າວສານ ແລະ ຄວາມຄດິ ເຫນັ -ການຊຂື້ າຍສນິ ຄາື້ -ການບນັ ເທງິ ໂຄງສາື້ ງຂອງອນິ ເຕແີ ນດັ ➢ ປະກອບມCີ lient / Server ➢ Clientເປັນເຄ່ົ ອງທົ່ ຂີ ໃຊບື້ ລກິ ານ ➢ Server ເປັນເຄົ່ ອງທ່ົ ໃີ ຫບ້ື ລກິ ານ. ສົ່ ວນປະກອບຂອງອນິ ເຕແີ ນດັ WWW ( World Wide web )ແມົ່ ນຫຍງັ ? WWW ( World Wide web ) ຫຼ ເອີື້ນວົ່ າ WWW, web ແລະ W3 ຄວາມ ໝ າຍຂອງແຕົ່ ລະສັບທົ່ ີນາ ມາລວມກນັ ຈະໜາຍເຖິງເຄອຂົ່ າຍໄຍແມງມຸມທົ່ ົວໂລກ. ເປັນບົ່ ອນເກບັ ລວບລວມຂມ້ື ູນຂ່ົ າວສານທ່ົ ີເຊ່ົ ອມຕົ່ ເຂາົື້ ກນັ ທາງອນິ ເຕແີ ນດັ WWWປະກອບມີ Web site , Homepage ແລະ Web page Web pageຄໜາື້ ເວບັ ແຕົ່ ລະໜາ້ື Web site ປະກອບດວ້ື ຍເວບັ ເພຈຫຼາຍໆໜາື້ ເວບັ ເພຈແຕົ່ ລະໜາ້ື ຈະຢ່ົ ູພາຍໃຕຊ້ື ົ່ ໜົ່ ງເຊົ່ ນັ www.yahoo.com 14

ICTພນື້ ຖານ ໂຮມເພຈ Homepage ຄ: ໜາ້ື ທາອດິ ຂອງເວບັ ໄຊນນັື້ ແຕ່ົ ມກັ ຈະເອນີ້ືື້ ກນັ ວົ່ າໂຮມເພຈຄ: ເວບັ ໄຊສ http: Hypertext Transfer Protocol ເປັນກດົ ເກນໃຊໃ້ື ນການສົ່ ງົ -ຮບັ ຂມ້ື ນູ ລະບບົ ຂອງອນິ ເຕແີ ນດັ ຖາ້ື ເຮາົ ຕອື້ ງການໃຊອື້ ນິ ເຕແີ ນດັ ເຄົ່ ອງຄອມເພເີ ຕເີ ຮາົ ຕອ້ື ງໄດເື້ ຊົ່ ອມຕ່ົ ກບັ ອນິ ເຕແີ ນດັ ກົ່ ອນ ການເຂາົ້ື ເຖງິ ອນິ ເຕີ ແນດັ ໃນບາື້ ນເຮາົ ປະຈບຸ ນັ ມຫີ າຼ ຍວທິ ີ ແລະ ສະດວກວົ່ ອງໄວຈາກບລສິ ດັ ຜູໃື້ ຫບ້ື ລກິ ານເຊ່ົ ນັ : ລາວໂທລະຄມົ , ໂທລະຄມົ ລາວ, ບລີ າຍ ແລະ ຢູນເີ ທວຄ: ➢ ການເຊົ່ ອມຕົ່ ອນິ ເຕແີ ນດັ ດວ້ື ຍສາຍໂທລະສບັ ຕງັື້ ໂຕະແບບ ADSL ➢ ການເຊົ່ ອມຕົ່ ອນິ ເຕແີ ນດັ ດວ້ື ຍແອກາດ Air Caed ➢ ການເຊ່ົ ອມຕົ່ ອນິ ເຕແີ ນດັ ດວື້ ຍສາຍໄຍແກວ້ື ນາແສງ Fiber optic ຜູໃື້ ຫບື້ ລກິ ານອນິ ເຕແີ ນດັ ຈະເປີດບລກິ ານອນິ ເຕແີ ນດັ ຕາມຄວາມຕອື້ ງການຂອງລກູ ຄາ້ື ອນິ ເຕແີ ນດັ ໄວເທົ່ າົ ໃດລາຄາ ກົ່ ສູງຂນື້ ຕາມລາດບັ . ຮູບທີ 25 ລະບບົ ການຕ່ົ ອນິ ເຕແີ ນດັ ໃນປັດຈບຸ ນັ ຂມື້ ນູ -ຂ່ົ າວສານ ເຕກັ ໂນໂລຊີ ຫຼ ເອນີ້ື ກນັ ສນັ້ື ວ່ົ າ IT ກາລງັ ໄດຮ້ື ບັ ຄວາມສນົ ໃຈເປັນຢ່ົ າງຫຼາຍ ເພາະ ຂື້ ມູນ-ຂົ່ າວສານ ເຕັກໂນໂລຊີ ຈະເປັນຕົວທ່ົ ເີ ຮັດໃຫເື້ ກີດມຄີ ວາມຮູ ື້ ວທິ ີການປະມວນຜນົ ການຈດັ ເກບັ ກາຂມ້ື ູນ ການເອນີື້ ໃຊຂ້ື ມ້ື ູນ ດວ້ື ຍວທິ ກີ ານທາງເອເລກັ ໂທນກິ ເມ່ົ ອເຮາົ ໃຫຄ້ື ວາມສາຄນັ ກບັ ຂມ້ື ູນ-ຂົ່ າວສານ ເຕກັ ໂນໂລຊີ ຄວາມຈາເປັນທ່ົ ຈີ ະຕອ້ື ງມເີ ຄົ່ ອງມໃນການໃຊວື້ ຽກ IT ເຄົ່ ອງມນນັື້ ຄເຄົ່ ອງມ ຄອມເພເີ ຕີ ແລະ ອຸປະກອນ ສົ່ ສານ ໂທລະຄມົ ອນິ ເຕແີ ນດັ ນບັ ວ່ົ າເປັນເຄົ່ ອງມຢ່ົ າງໜ່ົ ງໃນການປະຍຸກໃຊ້ື ເຕກັ ໂນໂລຊີ ຫຼ IT ເພາະເຮາົ ສາມາດທົ່ ຈີ ະໃຊ້ື ງານ ຫາຂມື້ ນູ ຂົ່ າວສານ ແລະ ເຂາົ້ື້ື ເຖງິ ຂມ້ື ນູ ໄດດື້ ວ້ື ຍເວລາໄວວາ. ອນິ ເຕີແນດັ ປຽບເໜອນຫອ້ື ງສະໝຸດຂະໝາດໃຫຍ່ົ ທົ່ ີມຂີ ມື້ ູນຢ່ົ າງຫຼວງຫຼາຍໃຫເ້ື ຮົາຄນົື້ ຫາຂົ່ າວສານທົ່ ທີ ນັ ສະໄໜ ທນັ ຕົ່ ເຫດການ ທົ່ ເີ ກດີ ຂນ້ື ທ່ົ ວົ ທຸກມຸມໂລກເຮາົ ສາມາດທ່ົ ຈີ ະຮູໄ້ື ດທ້ື ນັ ທີ ຈ່ົ ງິ ເວາົ້ື ໄດວ້ື ົ່ າ ອນິ ເຕແີ ນດັ ນນັ້ື ເປັນເຄ່ົ ອງມ ສາຄນັ ຢ່ົ າງໜ່ົ ງໃນການປະຍຸກໃຊື້ ຈາກວວິ ດັ ທະນາຂອງການສ່ົ ສານທ່ົ ມີ ກີ ານພັດທະນາການຢົ່ ູຕະຫຼອດເວລາດ່ົ ັງທົ່ ີກ່ົ າວມາແລວ້ື ບົ່ ຮູວື້ ່ົ າໃນອານາຄົດ ຂອງການສ່ົ ສານຈະພດັ ທະນາໄປຈນົ ເຖງິ ຂນັື້ ໃຊໂື້ ທຈດິ ຕດິ ຕົ່ ກນັ ຫຼ ບ່ົ ແລະ ປະຈບຸ ນັ ມກີ ານລາຍງານການວໄິ ຈອອກ ມາວ່ົ າ ເຮາົ ສາມາດເຮດັ ການທດົ ລອງເພົ່ ອເດາົ ຄວາມຄດິ ຂອງຜູຖື້ ກທດົ ລອງໄດ້ື ແຕ່ົ ລາຍງານການວໄິ ຈນຜີ້ື ູຂ້ື ຽນບົ່ ຄດິ ວ່ົ າເປັນເລົ່ ອງທ່ົ ອີ ນັ ໃໝົ່ ເພາະວ່ົ າໃນປັດຈບຸ ນັ ກ່ົ ມຄີ ນົ ທົ່ ສີ າມາດຮູຄື້ ວາມຄດິ ຂອງຄນົ ໄດໂ້ື ດຍການມອງຕາ ເນ່ົ ອງຈາກ ໃຜໆກົ່ ຮູວື້ ົ່ າ ດວງຕາ ຄ ໜາ້ື ຂອງຫວົ ໃຈ ແລະ ເຊ່ົ ອວົ່ າໃນອານາຄດົ ກ່ົ ອາດຈະມຄີ ນົ ປະດດິ ໂທຈດິ ກ່ົ ເປັນໄດ.້ື 15

ICTພນ້ື ຖານ 2. ICTແມົ່ ນຫຍງັ ? ICT ຫຍມ້ື າຈາກຄາວົ່ າ information and communication technology ປະກອບໄປດວື້ ຍສອງຄາຄ: information technology ແລະ communication technologyໝາຍເຖິງຄວາມຮູ ື້ ຫຼ ຂະບວນການທົ່ ອີ າໄສ ເຕກັ ໂນໂລຍີ ຄອມພວີ ເຕີ ແລະ ເຕກັ ໂນໂລຍີ ໂທລະຄມົ ເພົ່ ອຊົ່ ວຍໃນການຕດິ ຕົ່ ສ່ົ ສານຂມ້ື ູນຂ່ົ າວສານໂດຍລະບບົ ຄອມພວີ ເຕຈີ ະຊົ່ ວຍໃນການກຽມຂມ້ື ູນປະມວນຜນົ ໃຫເ້ື ກດີ ຂມ້ື ູນຂົ່ າວສານ ສາລບັ ເພຍີ ແຜົ່ ໃຫຜື້ ູບື້ ລຫິ ານ ແລະ ຜູ ້ື ປະຕບິ ດັ ວຽກໂດຍການຈດັ ສ່ົ ງົ ຈະອາໄສລະບບົ ໂທລະຄມົ ຊ່ົ ວຍໃຫສ້ື າມາດສົ່ ສານກນັ ທງັ ໄລຍະໃກ ້ື ແລະ ໄລຍະໄກ ເຊົ່ ັນ :ລະບບົ ໂທລະສບັ , ລະບບົ ໄປສະນອີ ເິ ລກັ ໂທນກິ ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍອນິ ເຕແີ ນດັ , ລະບບົ ສົ່ ສານດາວທຽມ ຫຼ ລະບບົ ປະເພດອ່ົ ນໆທ່ົ ໃີ ຊໃື້ ນການສ່ົ ສານ. 3. ຂມ້ື ນູ ຂົ່ າວສານ ( Information ) ໝາຍເຖິງຂມື້ ູນທົ່ ີຜ່ົ ານການປະມວນຜນົ ແລະ ເປັນປະໂຫຍດຕ່ົ ການດາເນນີ ຊີວດິ ມະນຸດ ມະນຸດແຕ່ົ ລະຄົນ ຕງັື້ ແຕ່ົ ເກີດມາໄດຮື້ ຽນຮູສື້ ົ່ ງິ ຕົ່ າງໆເປັນຈານວນຫຼາຍເຊ່ົ ນັ : ຮຽນຮູສ້ື ະພາບສງັ ຄມົ ຄວາມເປັນຢົ່ ູ ກດົ ເກນ ແລະ ວຊິ າ ການເປັນຕນົ້ື ລອງຈນິ ຕະນາການເບົ່ ງິ ວົ່ າພາຍໃນສະໜອງຂອງເຮາົ ເກບັ ຂມື້ ູນຫຍງັ ແດົ່ ເອາົ ໄວື້ ເຮາົ ຄງົ ຕອບບ່ົ ໄດ້ື ແຕ່ົ ສາມາດເອນີ້ື ເອາົ ຂມື້ ູນມາໃຊໄື້ ດ້ື ຂມື້ ູນທົ່ ເີ ກບັ ໄວໃ້ື ນສະໜອງເປັນສົ່ ງິ ທົ່ ີສະສມົ ກນັ ມາເປັນເວລານານ ຄວາມຮູຂື້ ອງ ແຕ່ົ ລະຄນົ ຈົ່ ງິ ຂນ້ື ຢ່ົ ູກບັ ການເອນີື້ ໃຊ້ື ຂມ້ື ູນນນັ້ື ດ່ົ ງັ ນນັ້ື ຈະເຫນັ ໄດຊື້ ດັ ເຈນວ່ົ າຄວາມຮູເື້ ກດີ ຈາກຂມື້ ູນຂ່ົ າວສານຕົ່ າງໆ ທຸກວນັ ນມີື້ ຂີ ມື້ ູນຢ່ົ ູອອື້ ມຕົວເຮົາຫຼາຍ ຂມ້ື ູນເຫົ່ ຼາົ ນມີ້ື າຈາກສ່ົ ເຊ່ົ ັນ : ວທິ ະຍຸ, ໂທລະທດັ , ໜັງສພມິ ແລະ ອິນເຕີ ແນດັ ຫຼ ແຕົ່ ການ ສົ່ ສານລະຫວ່ົ າງບຸກຄນົ ຈ່ົ ງິ ມຜີ ູກ້ື ່ົ າວວົ່ າຍຸກນເີ້ື ປັນຍຸກຂອງຂມື້ ູນຂ່ົ າວສານ. ໝາຍເຖງິ ຂມື້ ູນທົ່ ສີ າມາດນາໄປໃຊປື້ ະໂຫຍດໄດື້ ເພາະມນັ ໄດຜື້ ົ່ ານການປະມວນຜນົ ດວື້ ຍວທິ ກີ ານທົ່ ເີ ໜາະສມົ ແລະ ຖກຕອື້ ງ ເພົ່ ອໃຫຜ້ື ນົ ຮບັ ກງົ ກບັ ຄວາມຕອື້ ງການຂອງຜູໃື້ ຊຢ້ື ົ່ ູໃນຮູບແບບທ່ົ ີໃຊງ້ື ານໄດື້ ແລະ ຈະຕອື້ ງຢົ່ ູໃນ ໄລຍະເວລາທົ່ ີຕອື້ ງການ ເຊ່ົ ັນ ເມົ່ ອຕອື້ ງການຂມື້ ູນຂົ່ າວສານໄປໃຊໃ້ື ນການວາງແຜນການຂາຍ ຂມ້ື ູນຂົ່ າວສານທ່ົ ີ ຕອ້ື ງການກຄວນຈະເປັນລາຍງານ ສະຫຸຼບຍອດການຂາຍແຕົ່ ລະເດອນໃນປີຜ່ົ ານມາທົ່ ພີ ຽງພຕົ່ ການຕດັ ສນິ ໃຈ: ຖາ້ື ຕອ້ື ງການຂມ້ື ູນຂ່ົ າວສານໃນການສະແດງຜນົ ການຮຽນ ຂອງນກັ ຮຽນປະຈາເດອນ ຂມື້ ນູ ຂົ່ າວສານທົ່ ຕີ ອ້ື ງການກຈະ ຕອ້ື ງແມ່ົ ນຄະແນນສະເລ່ົ ຍຂອງນກັ ຮຽນແຕ່ົ ລະຄນົ ໃນເດອນໜົ່ ງ. ຂມື້ ູນ ປະມວນຜນົ ສະຫຸຼບເປັນແຜນພູມທ່ົ ອນ ເພົ່ ອການຕດັ ສນິ ໃຈ 4. ການສ່ົ ສານ ( Communication ) ຄາວົ່ າການສ່ົ ສານ( Communication ) ມສີ ບັ ມາຈາກພາສາລາຕນິ ວ່ົ າ communis ເຊົ່ ງິ ກງົ ກບັ ພາສາອງັ ກດິ ວົ່ າ Commonness ມຄີ ວາມໝາຍວ່ົ າ ຄວາມເໜອນກັນ ຫຼ ຄວາມຮົ່ ວມກນັ ເພາະ ສະນນັື້ ທຸກຄງັື້ ທົ່ ເີ ຮາົ ເຮດັ ການ ສ່ົ ສານ ໝາຍຄວາມວ່ົ າ ເຮາົ ກາລັງສາື້ ງຄວາມຮ່ົ ວມມ ຫຼ ເໜອນກບັ ຄົນອົ່ ນນນັື້ ຄ ພະຍາຍາມທົ່ ີຈະມສີ ົ່ ວນຮບັ ຮູ ື້ ຂົ່ າວສານຄວາມຄດິ ເຫນັ ແລະ ທ່ົ າທຢີ ່ົ າງດຽວກນັ ນນັື້ ເອງ. ການສົ່ ສານຄ ການຕດິ ຕ່ົ ກບັ ມະນດຸ ດວ້ື ຍວທິ ກີ ານຕ່ົ າງໆອນັ ເຮດັ ໃຫອື້ ກີ ຝົ່ າຍໜົ່ ງຮບັ ຮູຄື້ ວາມໝາຍຂອງອກີ ຝົ່ າຍໜົ່ ງ ແລະ ການຕອບສະໜອງ 5. ເຕກັ ໂນໂລຊີ ( Technology) ຄາວ່ົ າ Technology ມສີ ບັ ມາຈາກພາສາກຣີກ Tech ໝາຍເຖງິ Art ໃນພາສາອງັ ກດິ ແລະ ຄາວົ່ າ Logos ໝາຍເຖິງ A study of ດົ່ ັງນນັ້ື Technology ຈົ່ ງິ ໝາຍເຖິງ A study ofart ເຕັກໂນໂລຊີບົ່ ແມ່ົ ນໝາຍເຖິງ ສະເພາະເຄົ່ ອງຈກັ ກບັ ຄນົ ເທ່ົ າົ ນນັື້ ແຕົ່ ເປັນການຈດັ ລະບຽບທ່ົ ມີ ບີ ູລະນະການ ແລະ ມຄີ ວາມຊບັ ຊອ້ື ນ ອນັ ປະກອບ ດວື້ ຍຄນົ ເຄ່ົ ອງຈກັ , ຄວາມຄດິ , ວທິ ກີ ານ ແລະ ການຈດັ ການ. Dr. Edgar Del ໄດໃື້ ຫຄ້ື ວາມໝາຍຂອງຄາວ່ົ າ “ເຕັກໂນໂລຊີ” ວ່ົ າເຕັກໂນໂລຊີບ່ົ ແມ່ົ ນເຄົ່ ອງມ ແຕ່ົ ເປັນ ແຜນການ ວທິ ກີ ານເຮດັ ວຽກຢ່ົ າງມລີ ະບບົ ທົ່ ເີ ຮດັ ໃຫບ້ື ນັ ລຸຕາມແຜນການ ແລະ ຈາກDictionary of Education 16

ICTພນື້ ຖານ ຂອງ Carter V. Good ກ່ົ າວວ່ົ າ “ເຕກັ ໂນໂລຊ”ີ ໝາຍເຖິງການນາຄວາມຮູທ້ື າງວທິ ະຍາສາດ ມາໃຊໃື້ ນສາຂາ ວຊິ າຕ່ົ າງໆເພ່ົ ອປັບປຸງລະບບົ ການເຮດັ ວຽກໃຫມ້ື ປີ ະສດິ ທພິ າບ. ຮອງສາດສະດາຈານ ຊມົ ພູມພີ າກ ກົ່ າວວົ່ າ “ເຕກັ ໂນໂລຊີ” ທ່ົ ມີ ຄີ ວາມໝາຍກວາ້ື ງ ແລະ ເປັນຄວາມຄດິ ທົ່ ີ ຖກຕອື້ ງໃຊໄ້ື ດກ້ື ບັ ທຸກສງັ ຄມົ ທຸກພາວະ ກົ່ ເຫນັ ຈະໄດແື້ ກົ່ ຄາຈາກດັ ຄວາມທົ່ ີ Galbrith ໃຫໄື້ ວຄ້ື “ການປະຍຸກຢ່ົ າງ ມລີ ະບບົ ຂອງຄວາມຮູທ້ື າງວທິ ະຍາສາດ ແລະ ຄວາມຮູດື້ າ້ື ນອົ່ ນອນັ ຈດັ ລະບຽບດແີ ລວື້ ຕ່ົ ວຽກປະຕບິ ດັ ທງັ ຫຼາຍ” ຈາກຄາຈາກດັ ຄວາມຂອງຄາວົ່ າ “ເຕກັ ໂນໂລຊີ” ທ່ົ ີມຜີ ູໃ້ື ຫຄ້ື ວາມໝາຍໄວຫື້ ຼາຍທ່ົ ານດ່ົ ງັ ກ່ົ າວແລວ້ື ຈະເຫນັ ວ່ົ າ ແຕົ່ ລະທ່ົ ານກົ່ ໄດໃື້ ຫຄື້ ວາມໝາຍໄປໃນທາງທ່ົ ສີ ອດຄ່ົ ອງກນັ ຄ ໝາຍເຖິງການນາຄວາມຮູທ້ື າງວິທະຍາສາດ ແລະ ຄວາມ ຮູ ້ືດື້ານອົ່ ນອັນຈັດລະບຽບດີແລື້ວ ມ າປະຍຸ ກ ຢົ່ າງມີລະບົບເພົ່ ອໃຊື້ໃນສາຂາຕົ່ າງໆ ດື້ວຍກ ານໃຊ້ື ຊບັ ພະຍາກອນຢົ່ າງຄຸມ້ື ຄົ່ າ ປະຫຍດັ ທງັ ເວລາ ຄ່ົ າໃຊຈ້ື ົ່ າຍ ແລະ ແຮງງານ ສາມາດນາໄປໃຊໃ້ື ນສະຖານະການຈງິ ເພ່ົ ອ ແກບ້ື ນັ ຫາໃຫບ້ື ນັ ລຸຈດຸ ໝາຍຢົ່ າງມປີ ະສດິ ທພິ າບທງັ ເປັນການຈດັ ລະບຽບທົ່ ໃີ ຊບື້ ູລະນາການ ແລະຄວາມຊບັ ຊອື້ ນ ອນັ ປະກອບໄປດວ້ື ຍຄນົ , ເຄົ່ ອງຈກັ , ວທິ ກີ ານ ແລະ ການຈດັ ການ. ປັດຈບຸ ນັ ເຕກັ ໂນໂລຊຖີ ກນາມາໃຊໃ້ື ນທຸກວງົ ການເຊ່ົ ັນ ນາມາໃຊໃ້ື ນວງົ ການແພດ ເອນີ້ື້ື ວົ່ າ ເຕກັ ໂນໂລຊທີ າງ ການແພດ (Medical Technology ) ນາມາໃຊທື້ າງກະສິກາ ເອນີ້ື ວ່ົ າ ເຕກັ ໂນໂລຊທີ າງກະສກິ າ( Agrcultural Technology ) ນາມາໃຊທ້ື າງອຸດສະຫະກາເອນີ້ື ວົ່ າ ເຕກັ ໂນໂລຊທີ າງອຸດສະຫະກາ ( Industrial Technology) ນາມາໃຊທ້ື າງການສົ່ ສານເອນີ້ື ວ່ົ າ ເຕກັ ໂນໂລຊກີ ານສົ່ ສານ(Communication Technology ) ແລະ ນາມາໃຊໃື້ ນ ວົງກ ານອ່ົ ນໆອີກ ຢົ່ າງຫຼວງຫຼາຍລວມ ທັງນາມ າໃຊື້ໃນວົງການສກ ສາທ່ົ ີເອີື້ນວ່ົ າ ເຕັກໂນໂລຊີກ ານສກສາ (Educational Technology). ໂດຍມຜີ ູໃ້ື ຫຄ້ື ວາມໝາຍນຢີ້ື ່ົ າງຫຼວງຫຼາຍເຊົ່ ງິ ສະຫຸຼບໄດດື້ ່ົ ງັ ນ:ີື້ ເຕັກໂນໂລຊີ ໝາຍເຖິງ ການປະຍຸກເອາົ ຄວາມຮູທ້ື າງດາື້ ນວິທະຍາສາດມາໃຊໃື້ ຫເື້ ກີດປະໂຫຍດການສກສາ ພດັ ທະນາອງົ ຄວາມຮູຕື້ ່ົ າງໆກ່ົ ເພົ່ ອໃຫເື້ ຂາົ້ື ໃຈທາມະຊາດ ກດົ ເກນ ຂອງສົ່ ງິ ຕ່ົ າງໆ ແລະ ຫາທາງນາມາປະຍຸກໃຫເ້ື ກດີ ປະໂຫຍດ ເຕກັ ໂນໂລຊຈີ ງິ ມຄີ ວາມໝາຍກວາື້ ງໄກ ເປັນຄາທົ່ ເີ ຮາົ ໄດພ້ື ບົ ເຫນັ ແລະ ໄດຍ້ື ນິ ຢົ່ ູຕະຫຼອດມາ. ຮູບທີ 26ການສ່ົ ສານໂດຍການນາໃຊເື້ ຕກັ ໂນໂລຊີ 17

ICTພນື້ ຖານ 6. ໄລຍະເວລາເຕກັ ໂນໂລຊີ ( Technology timeline ) ເຕກັ ໂນໂລຊໃີ ນອາດດີ ຄວາມກາື້ ວໜາື້ ທາງດາ້ື ນວທິ ະຍາສາດ ແລະ ເຕກັ ໂນໂລຊີ ເຮດັ ໃຫມື້ ກີ ານພດັ ທະນາຄົນື້ ຫາສົ່ ິງອານວຍຄວາມ ສະດວກສະບາຍຕ່ົ ການດາລງົ ຊວີ ດິ ຢ່ົ າງຫຼວງຫຼາຍ, ເຮດັ ໃຫເື້ ຕກັ ໂນໂລຊໄີ ດເື້ ຂາົ້ື ມາເສມີ ສາື້ ງປັດໃຈພນື້ ຖານໃນການ ດາລງົ ຊວີ ດິ ໄດເ້ື ປັນຢ່ົ າງດ,ີ ເຮດັ ໃຫກ້ື ານກ່ົ ສາື້ ງທ່ົ ຢີ ົ່ ູອາໄສມຄີ ຸນະພາບ ແລະ ໄດື້ ມາດຕະຖານ, ສາມາດຜະລດິ ສນິ ຄາື້ ແລະ ໃຫບື້ ລກິ ານຕ່ົ າງໆ ເພ່ົ ອຕອບສະໜອງຄວາມຕອື້ ງການຂອງມະນຸດໄດຫ້ື ຼາຍຂນ້ື . ເຕກັ ໂນໂລຊເີ ຮດັ ໃຫລື້ ະບບົ ການຜະລດິ ສາມາດຜະລດິ ສນິ ຄາື້ ໄດເ້ື ປັນຈານວນຫຼາຍ,ມລີ າຄາຖກລງົ ແລະ ສນິ ຄາື້ ມຄີ ຸ ນະພາບ ນອກຈາກນີ,້ື ມັນຍງັ ເຮັດໃຫກື້ ານຕິດຕົ່ ສ່ົ ສານ, ການໄປມາຫາສ່ົ ູກັນໄດສື້ ະດວກ ແລະ ເຮັດໃຫ້ື ປະຊາກອນທົ່ ວົ ໂລກຕດິ ຕົ່ ຮບັ ຟງັ ຂົ່ າວສານຂອງກນັ ແລະ ກນັ ໄດຕື້ ະຫອຼ ດເວລາ. ວວິ ດັ ທະນາການຂອງເຕກັ ໂນໂລຊີ ເຮດັ ໃຫຊື້ ວີ ດິ ຄວາມເປັນຢ່ົ ູປ່ົ ຽນໄປ. ໃນອາດດີ ໂລກໄດກື້ າເນດີ ມາປະມານ 4.600 ລາື້ ນປີ ແລະ ເຊ່ົ ອຖກນັ ວົ່ າວວິ ັດທະນາການຕາມທາມະຊາດໄດເື້ ຮດັ ໃຫສື້ ່ົ ງິ ທ່ົ ມີ ຊີ ວີ ດິ ຖກກາເນດີ ເທງິ ໂລກ ປະມານ 500 ລາ້ື ນປີແລວ້ື . ຍຸກໄດໂນເສາົ ມອີ າຍຸໃນຊົ່ ວງ 200 ລາື້ ນປີ. ສົ່ ງິ ທົ່ ມີ ຊີ ີວດິ ທົ່ ີເປັນເຜົ່ າົ ພນັ ມະນຸດຄົ່ ອຍໆ ພດັ ທະນາ ແລະ ຄາດຄະເນວ່ົ າເມ່ົ ອຫາື້ ແສນປີກົ່ ອນມະນຸດສາມາດສົ່ ງົ ສນັ ຍານທ່ົ າທາງສ່ົ ສານລະຫວ່ົ າງກນັ ແລະ ກນັ ແລະ ພດັ ທະນາເປັນ ພາສາ. ຈນົ ເມົ່ ອປະມານ 5.000 ປີຜ່ົ ານໄປ ມະນຸດສາມາດສາ້ື ງຕວົ ໝງັ ສ ແລະ ຈາລກໄວຕ້ື າມ ຝາຖາ້ື . ເວາົື້ ໄດວ້ື ົ່ າ ມະນຸດຕອື້ ງໃຊເື້ ວລາດນົ ນານພສມົ ຄວນໃນການພດັ ທະນາຕວົ ໝງັ ສທົ່ ໃີ ຊແ້ື ທນພາສາເວາົື້ ແລະ ຈາກຫກຼັ ຖານທາງປະຫວດັ ສາດພບົ ວົ່ າ ມະນດຸ ສາມາດພມິ ໜງັ ສໄດເ້ື ມົ່ ອປະມານ 500 ເຖງິ 800 ປີຜ່ົ ານມານ.ີື້ ເມົ່ ອ ເຕກັ ໂນໂລຊເີ ຂາົ້ື ມາຊົ່ ວຍໃນການພມິ ເຮດັ ໃຫກ້ື ານສ່ົ ສານຂຄື້ ວາມ ແລະ ພາສາເພ່ົ ມີ ຂນ້ື ຫຼາຍ. ເຕກັ ໂນໂລຊມີ ກີ ານ ພດັ ທະນາຢົ່ າງຕົ່ ເນົ່ ອງຈນົ ສາມາດສົ່ ສານກນັ ໄດໂ້ື ດຍການສົ່ ງົ ຂຄື້ ວາມເປັນສຽງທາງສາຍໂທລະສບັ ໄດປ້ື ະມານ100 ກວ່ົ າປີຜົ່ ານມາ ແລະ ເມ່ົ ອປະມານ 50 ປີຜ່ົ ານມາ ກ່ົ ມກີ ານສ່ົ ງົ ພາບໂທລະທດັ ແລະ ຄອມເພເີ ຕີ ເຮດັ ໃຫມ້ື ກີ ານໃຊື້ ຂມ້ື ນູ ຂົ່ າວສານໃນຮູບແບບຂົ່ າວສານຫຼາຍຂນື້ . ເຕກັ ໂນໂລຊໃີ ນປັດຈບຸ ນັ ປັດຈບຸ ນັ ມສີ ະຖານວິ ິທະຍຸ, ໂທລະທດັ , ໝັງສພມິ ແລະ ສົ່ ຕ່ົ າງໆ ທ່ົ ີໃຊໃ້ື ນການກະຈາຍຂ່ົ າວສານ ມກີ ານແຜ່ົ ພາບທາງໂທລະທດັ ຜ່ົ ານດາວທຽມເພົ່ ອລາຍງານເຫດການສດົ ເຫນັ ໄດວື້ ົ່ າເຕກັ ໂນໂລຊໄີ ດເ້ື ຂາົື້ ມາມບີ ດົ ບາດຫຼາຍ ການວວິ ດັ ທະນາການຂອງເຕກັ ໂນໂລຊໄີ ວຍ່ົ ງິ ຂນ້ື . ເມ່ົ ອມກີ ານພດັ ທະນາອຸປະກອນທາງດາື້ ນຄອມເພເີ ຕີ ແລະ ສ່ົ ວນ ປະກອບໂດຍສະເພາະໃນຊວື້ ງ 4 -5 ປີທົ່ ຜີ ່ົ ານມາມຜີ ະລດິ ຕະພນັ ໃໝົ່ ເກດີ ຂນື້ ຢ່ົ າງຫຼາຍ. ຄວາມສາພນັ ຂອງເຕກັ ໂນໂລຊກີ ບັ ຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ພວກເຮາົ ລອງມາຈນິ ຕະນາການເບ່ົ ງິ ວ່ົ າພວກເຮາົ ໄດມື້ ກີ ານກົ່ ຽວຂອ້ື ງເຕກັ ໂນໂລຊແີ ນວໃດແດົ່ ຈາກຕວົ ຢ່ົ າງຕົ່ ໄປ ນ.ີ້ື ເມ່ົ ອຕົ່ ນນອນເຮາົ ສາມາດໄດຍື້ ນິ ສຽງຈາກວທິ ະຍຸເຊົ່ ງິ ມກີ ານກະຈາຍສຽງຂົ່ າວສານ ຫຼ ສາລະບນັ ເທງິ . ພວກເຮາົ ໃຊໂື້ ທລະສບັ ສ່ົ ສານກບັ ໝົ່ ູເພົ່ ອນ, ເບົ່ ງິ ລາຍການໂທລະພາບ, ສາລັບຜູທື້ ່ົ ີອາໄສໃນຕວົ ເມອງລະຫວົ່ າງທາງທົ່ ີມາ ໂຮງຮຽນ ພວກເຮາົ ເດນີ ທາງຜ່ົ ານຖະໜນົ ຫນົ ທາງທົ່ ມີ ລີ ະບບົ ໄຟສນັ ຍານທ່ົ ຄີ ວບຄຸມດວ້ື ຍຄອມພວີ ເຕ.ີ ຢ່ົ ູສູນການຄາື້ ພວກເຮາົ ຂນ້ື ລບິ ຂນ້ື ຂນັ້ື ໄດເລົ່ ອນທ່ົ ມີ ກີ ານຄວບຄຸມອຸນະພູມໂດຍອດັ ຕະໂນມດັ , ມກີ ານປຸງແຕ່ົ ງອາຫານດວື້ ຍເຕາົ ອບົ ແລະ ຊກັ ເຄ່ົ ອງດວ້ື ຍເຄົ່ ອງຈກັ ເຊ່ົ ງິ ຄວບຄຸມດວື້ ຍລະບບົ ຄອມພວີ ເຕ,ີ ອງີ ຕາມສ່ົ ງິ ທ່ົ ກີ ່ົ າວມານນັ້ື ຈະເຫນັ ວົ່ າໃນ ປັດຈຸບັນນີ້ື ຊີວດິ ຄນົ ໃນຕົວເມອງໃຫຍ່ົ ໂດຍສະເພາະໃນປະເທດທົ່ ີພດັ ທະນາຈະກ່ົ ຽວຂອື້ ງກັບເຕກັ ໂນໂລຊຢີ ົ່ າງ ຫຼວງຫາຼ ຍ. ອຸປະກອນສົ່ ວນໃຫຍົ່ ໃຊລ້ື ະບບົ ຄອມພວີ ເຕເີ ປັນສົ່ ວນປະກອບໃນການເຮດັ ວຽກ. ໃນອາດດີ ມະນດຸ ຍງັ ບ່ົ ມຖີ ່ົ ນິ ຖ່ົ ານແນົ່ ນອນ, ມອີ າຊບີ ກະສກິ າ, ລ່ົ າສດັ . ຕ່ົ ມາມກີ ານລວມຕວົ ກນັ ເປັນສງັ ຄມົ ແລະ ເກດີ ໃຫມື້ ກີ ານຜະລດິ ໃນແບບອຸດສະຫະກາເພ່ົ ອຕອບສະໜອງສນິ ຄາື້ ແລະ ບລກິ ານຢົ່ າງຫຼວງຫຼາຍ ສງັ ຄມົ ຈ່ົ ງເປັນ ສງັ ຄມົ ທ່ົ ມີ ອີ ຸດສາຫະກາເຂາົື້ ກົ່ ຽວຂອື້ ງ. ແຕົ່ ຫຼງັ ຈາກປີ ຄ.ສ 1985 ລະບບົ ສົ່ ສານໂທລະຄມົ ແລະ ຄອມພວີ ເຕກີ າ້ື ວ 18

ICTພນ້ື ຖານ ໜາ້ື ຫຼາຍເຮດັ ໃຫເ້ື ກດີ ການປົ່ ຽນແປງເຂາົ້ື ສົ່ ູສງັ ຄມົ ຂມ້ື ູນຂົ່ າວສານ, ດົ່ ງັ ນນັ້ື , ຊວີ ດິ ການເປັນຢົ່ ູຈະກົ່ ຽວຂອ້ື ງກບັ ຂມ້ື ູນ ຂ່ົ າວສານ ຈານວນຫຼາຍ. ການແຜົ່ ກະຈາຍການສົ່ ສານໂທລະຄມົ ມະນາຄມົ ທົ່ ວົ ເຖງິ ເຮດັ ໃຫຂ້ື ົ່ າວສານກະຈາຍໄປຢົ່ າງ ວົ່ ອງໄວ. ສງັ ຄມົ ພວກເຮາົ ປັດຈບຸ ນັ ເປັນສງັ ຄມົ ບົ່ ມພີ ມົ ແດນ ເພາະຂົ່ າວສານຈາກປະເທດໜ່ົ ງຈະແຜ່ົ ກະຈາຍອອກໄປ ຫາປະເທດ ຕົ່ າງໆໄດຢ້ື ົ່ າງວົ່ ອງໄວ. ຮູບທີ 27 ເຄ່ົ ອງອານວຍຄວາມສະດວກພາຍໃນເຮອນ 19

ICTພນື້ ຖານ ຄາຖາມທາ້ື ຍບດົ 1. ວວິ ດັ ທະນາການຂອງການສ່ົ ສານໄດຂື້ ະຫຍາຍຕວົ ຈກັ ໄລຍະ ? ຄໄລຍະໃດແດ່ົ ? 2. ICT ແມ່ົ ນຫຍງັ ? 3. ວວິ ດັ ທະນາການຂອງຄອມພວີ ເຕຈີ ກັ ໄລຍະ ? ຄໄລຍະໃດແດົ່ 4. ຜົ່ ານມາໄລຍະການຂະຫຍາຍຕວົ ຄອມພວີ ເຕມີ ຈີ ກັ ປະເພດ ? ຄປະເພດໃດແດົ່ ? ແຕ່ົ ລະປະເພດມຈີ ດຸ ພເິ ສດຄແນວໃດ ? 5. ອນິ ເຕເີ ນດັ ແມົ່ ນຫຍງັ ? 6. ຂມ້ື ນູ ຂົ່ າວສານແມ່ົ ນຫຍງັ ? 7. ການສົ່ ສານໝາຍຄວາມວົ່ າແນວໃດ ? 8. ເຕກັ ໂນໂລຊມີ ຄີ ວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຄແນວໃດ ? ຕ່ົ ກບັ ການພດັ ທະນາໃນດາື້ ນວຽກງານຕ່ົ າງໆ ແລະ ການດາລງົ ຊວີ ດິ ຂອງຄນົ ເຮາົ 20

ICTພນື້ ຖານ ບດົ ທີ 2 ອຸປະກອນຂອງ ICT 1. ຮາດແວ( Hardware) 1.1 ພນ້ື ຖານ ( Hardware ) ຮາດແວຣ໌ ແມ່ົ ນອຸປະກອນຂອງຄອມພວິ ເຕທີ ່ົ ສີ າມາດຈບັ ບົ່ າຍໄດ້ື ຫຼ ແມົ່ ນສ່ົ ວນປະກອບເອເລກັ ໂຕຣນກິ ທາງ ກາຍະພາບຂອງເຄ່ົ ອງຄອມພວິ ເຕີ ເຊ່ົ ນັ ເມາົ ສ,໌ ຄບີ ອດ, ຈພາບ, ໜ່ົ ວຍປະມວນຜນົ ກາງ, ເຄົ່ ອງພມິ , ໂດເດມັ .. ການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວິ ເຕີ ປະກອບດວ້ື ຍສ່ົ ວນປະກອບພນ້ື ຖານສາຄນັ ຢ່ົ ູ 5 ພາກສົ່ ວນຄ: ❖ ໝົ່ ວຍປະມວນຜົນກາງ ( CPU):ເຮດັ ໜາ້ື ທົ່ ໃີ ນການຄດິ ຄານວນ ຫຼ ປະມວນຜນົ ຂມ້ື ູນໂດຍເຮດັ ຕາມ ໂປຣ ແກຣມທ່ົ ກີ ານດົ ໄວໃື້ ນໜົ່ ວຍຄວາມຈາຫຼກັ ❖ ໜົ່ ວຍຄວາມຈາຫຼັກ RAM ແລະ ROM : ໜ່ົ ວຍປະມວນຜົນຈະນາໂປຣແກຣມ ແລະ ຂມ້ື ູນມາເກບັ ໄວື້ ໝາວຍຄວາມຈາຫຼກັ ນີື້ ເພ່ົ ອໃຫໜື້ ົ່ ວຍປະມວນກາງນາມາຕຄີ ວາມໝາຍ ແລະ ເຮດັ ຕາມໄດຢື້ ົ່ າງວອົ່ ງໄວ ❖ ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາສາຮອງ Hard disk, CD, USB: ມໄີ ວສ້ື າລບັ ເກບັ ຂມ້ື ູນ ຫຼ ຊອບແວທົ່ ມີ ຈີ ານວນຫຼາຍ ຫຼ ທົ່ ີ ຕອ້ື ງມກີ ານ ນາມາໃຊື້ ແລະ ເມ່ົ ອຕອື້ ງໃຊວ້ື ຽກກຈະມກີ ານຖ່ົ າຍໂອນຈາກໝ່ົ ວຍຄວາມຈາສາຮອງມາຫາ ໜົ່ ວຍ ຄວາມຈາຫຼກັ ❖ ໜົ່ ວຍປ້ືອນຂມ້ື ູນ (Key boad, Mouse): ເຮັດໜາ້ື ທ່ົ ີຮບັ ຂມື້ ູນແລວື້ ເອາົ ໄປເກບັ ໄວໃ້ື ນໜົ່ ວຍຄວາມຈາຫຼັກ ຈາກນນັື້ ຂມື້ ູນ ຈະຖກສົ່ ງົ ໄປຫາໝົ່ ວຍປະມວນຜນົ ກາງ. ❖ ໜົ່ ວຍສະແດງຜນົ ຫຼ ສ່ົ ງົ ອອກ ( Moitor, Printer…): ເປັນໜົ່ ວຍທ່ົ ນີ າເອາົ ຂມື້ ນູ ທົ່ ໄີ ດຮ້ື ບັ ການປະມວນຜນົ ມາສະແດງຜນົ ຕາມຄາສ່ົ ງັ ຂອງໂປຣແກຣມ. ແຜນວາດການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວິ ເຕີ ອຸປະກອນປະມວນຜນົ ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ອຸປະກອນປືອ້ ນຂມ້ື ູນ ອຸປະກອນບນັ ທກຂມ້ື ນູ 21

ICTພນ້ື ຖານ 1.2 ຄອມພວິ ເຕສີ ົ່ ວນບຸກຄນົ ( personal computer ) ເປັນເຄົ່ ອງຄອມເພເີ ຕທີ ່ົ ມີ ຂີ ະໝາດນອື້ ຍ ສາມາດເຄົ່ ອນຍາື້ ຍໄປມາໄດສ້ື ະດວກ ແຕ່ົ ການປະມວນຜນົ ຈະຊາ້ື ກວ່ົ າມນິ ຄິ ອມພວິ ເຕ,ີ ເຄົ່ ອງຄອມພວີ ເຕສີ ົ່ ວນບຸກຄນົ ໄດຮື້ ບັ ຄວາມນຍິ ມົ ໃນການນາມາໃຊກ້ື ນັ ຢ່ົ າງແຜ່ົ ຫຼາຍ ເນ່ົ ອງ ຈາກວົ່ າມນັ ມລີ າຄາຖກ, ສາມາດໃຊວື້ ຽກໂດຍຜູໃ້ື ຊຄ້ື ນົ ດຽວ ຫຼ ເຊົ່ ອມຕ່ົ ກນັ ເປັນເຄອຂົ່ າຍເພ່ົ ອຕິດຕົ່ ສ່ົ ສານກບັ ຄອມພວິ ເຕເີ ຄ່ົ ອງອ່ົ ນໆໄດ,້ື ນອກຈາກນນັ້ື ຍອ້ື ນເຕກັ ໂນໂລຍທີ ົ່ ກີ າື້ ວໜາື້ ຫຼາຍຂນື້ ຈົ່ ງິ ເຮດັ ໃຫເ້ື ຄ່ົ ອງຄອມພວີ ເຕສີ ົ່ ວນ ບຸກຄນົ ສາມາດເຊົ່ ອມໂຍງເຂາົື້ ກບັ ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍອນິ ເຕເີ ນດັ ຕດິ ຕ່ົ ສົ່ ສານກບັ ຄນົ ອ່ົ ນໄດທ້ື ່ົ ວົ ໂລກ, ຄອມພວີ ເຕສີ ົ່ ວນ ບຸ ກຄນົ ຍງັ ເໝາະສມົ ສາລັບວຽກງານທ່ົ ົວໄປເຊ່ົ ັນ ການປະມວນຄາສບັ (Word Processing)ການໃຊຕື້ າຕະລາງ ຄານວນ (Spread sheet) , ການບັນຊີ (Accounting ), ການຈດັ ທາສ່ົ ິງພິມ ( Deskstop publishing ) ແລະ ວຽກກົ່ ຽວກບັ ຖານຂມື້ ູນກສາມາດຮບັ ຮອງໄດເ້ື ປັນຕນົ້ື , ຄອມພວິ ເຕສີ ົ່ ວນບຸກຄນົ ຫາກຈາແນກຕາມບລສິ ດັ ຜູຜ້ື ະລດິ ໄດແ້ື ກ່ົ IBMF IBM Compatible ແລະ Macintosh ແຕົ່ ຫາກຈາແນກຕາມຂະໝາດ ແລະ ລກັ ສະນະຂອງເຄສ (Case ) ເຊົ່ ງິ ຫຍມ້ື າຈາກ ( chassis). ຮູບທີ 1 ຄອມພວີ ເຕີ ສ່ົ ວນບຸກຄນົ 1.3 ແລບັ ທອ໊ບ ຫຼ ເເທບັ ເລດັ ( Laptop or tablet personal computer ) ເປັນຄອມພວີ ເຕີສ່ົ ວນບຸກຄນົ ທົ່ ມີ ລີ ກັ ສະນະຄາື້ ຍຄໂນດບຸກຄອມພວີ ເຕີ ແຕົ່ ຈະມຄີ ວາມແຕກຕ່ົ າງກນັ ຢ່ົ ູທ່ົ ີ ຄອມພວີ ເຕເີ ທບັ ບະແລດັ ສາມາດປ້ືອນຂມ້ື ູນຜ່ົ ານຈພາບໄດຕ້ື າມເຕກັ ໂນໂລຍຂີ ອງຜູຜື້ ະລດິ ເຊ່ົ ນັ ການໃຊປ້ື າກກາ ຊະນດິ ພເິ ສດທົ່ ສີ າມາດຂຽນລງົ ເທງິ ຈພາບ ແລະ ໃຊໂື້ ປຣແກຣມໃນການຊ່ົ ວຍແປງຕວົ ໜັງສເຫົ່ ຼາົ ນນັ້ື ໃຫເ້ື ປັນຕວົ ອກັ ສອນທ່ົ ເີ ໜອນກບັ ການພມິ ຈາກແປນື້ ພມິ . ເຄົ່ ອງຄອມພວີ ເຕຂີ ະໜາດມຖ ( Handheld computer ) ເປັນຄອມພີວເຕທີ ່ົ ີມຂີ ະໜາດນອ້ື ຍກວົ່ າໂນດ ບຸກຄອມພວີ ເຕີ ແລະ ຄອມພວີ ເຕເີ ທບັ ບະແລດັ ຄ ມຂີ ະໜາດເທົ່ າົ ຝາມ. ຖພຽງມດຽວໄດ້ື ສາມາດໃສົ່ ຖງົ ໄປມາໄດື້ ສະດວກຫຼາຍກວ່ົ າຄອມພີວເຕ,ີ ສາມາດເກບັ ຂມ້ື ູນໄດຫ້ື ຼາຍແຕ່ົ ແປືນ້ ພມິ ແລະ ໜາ້ື ຈມຂີ ະໝາດນອ້ື ຍ, ບາງຮົ່ ຸ ນໃຊ້ື ປາກກາຊະນດິ ພເິ ສດໃນການ ນາເອາົ ຂມ້ື ູນເຂົາ້ື . ເຄົ່ ອງພີວເຕຂີ ະໜາດມຖນຖີ້ື ກອອກແບບມາເພົ່ ອເຮດັ ໜາື້ ທ່ົ ເີ ປັນ ອຸ ປະກອນຈັດການ ແລະ ເກັບກາຂມື້ ູນຂົ່ າວສານສົ່ ວນບຸ ກຄົນ( Personal informatiom Manager: PIM) ເຊ່ົ ນັ ຕາຕະລາງເວລາ, ປະຕທິ ນິ ນດັ ໝາຍ, ສະໜຸດໂທລະສບັ ແລະ ສະໜຸດບນັ ທກເປັນຕນົື້ . ຄອມພວີ ເຕແີ ບບນທີ້ື ່ົ ີ ນຍິ ມົ ໃຊໃ້ື ນປັດຈບຸ ດັ ມຊີ ົ່ ເອນີື້ ວົ່ າ ປາມທ໊ອບ ( Palmtop) ພດີ ເີ ອ( PDA: personal Digital Assistant ) 22

ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 2 tebletcomputerຮູບທີ 3 Palmtop ຮູບທີ 4 PDA ( Personal digital Assistant ) ຮູບທີ 5 ແລບັ ທ໊ອບ (Laptop) 1.4 ອຸປະກອນ ດຈີ ຕິ ໋ອນ ( Portable digital devices ) 1.4.1 ຜູຊ້ື ົ່ ວຍ ດຈີ ຕີ ໋ອນ ສົ່ ວນບຸກຄນົ ( PDA-personal Digital Assistant (PALM) ) ເປັນຄອມພວີ ເຕສີ ່ົ ວນບຸກຄນົ ຂະໜາດນອ້ື ຍທົ່ ໃີ ຊສ້ື ະດວກ ມນັ ເຊົ່ ອມຕ່ົ ກບັ ໂທລະສບັ ມຖໄດງື້ ົ່າຍດາຍ ແລະ ສາມາດພສິ ູດໄດໃ້ື ນການແກໄື້ ຂທ່ົ ດີ ສີ າລບັ ຜູຊ້ື ມົ ໃຊ້ື ໃນການແນະນາຊ່ົ , ອຸປະກອນນນັ້ື ຈບັ ພດໃີ ນມຜູໃື້ ຊ,້ື ຊ່ົ ຂອງມນັ ໂດຍກງົ ນນັ້ື ບອກພວກເຮາົ ວົ່ າເຄົ່ ອງຄອມພວີ ເຕນີ ຊີື້ ົ່ ວຍເຫຼອເຮາົ ໄດຫື້ ຼາຍ ແລະ ບົ່ ສາມາດສະເໜຊີ ົ່ ບ່ົ ອນເຮດັ ວຽກໄດື້ ມນັ ມຄີ ວາມສາມາດດກີ ວ່ົ າ ແລະ ໜໄື້ ຟຄອມພວີ ເຕີ ການປຽບທຽບໂດຍສະເພາະ ກບັ ຜູຊື້ ົ່ ວຍດຈີ ຕີ ໊ອດສົ່ ວນບຸກຄນົ ຮູບທີ 6 ຜູຊື້ ່ົ ວຍ ດຈີ ຕິ ໊ອນສ່ົ ວນບຸກຄນົ 23

ICTພນື້ ຖານ 1.4.2 ໂທລະສບັ ມຖ ( Mobile phone ) ມນັ ແມົ່ ນອຸປະກອນເອເລັກໂຕນກິ ທ່ົ ຖີ ໄປໄດື້ ແລະ ນາໃຊກື້ ານສ່ົ ສານທາງໃກ ື້ -ໄກ. ທ່ົ ີເກີດຂນື້ ເມົ່ ອປີທ່ົ ີ ແລວື້ ນີ້ື ໂທລະສບັ ມຖໄດພ້ື ດັ ທະນາຈາກອຸປະກອນທົ່ ງີ ່ົາຍ, ເປັນອຸປະກອນທົ່ ມີ ປີ ະໂຫຍດຫຼາຍເຂາົື້້ື ໃນການສົ່ ສານ, ມໜີ າື້ ທົ່ ີຕົ່ ມຄ: ການສ່ົ ງົ ຂຄ້ື ວາມສັນ້ື ,ຈດົ ໝາຍທາງເອເລັກໂທນກິ ,ການເຂາົ້ື ເຖິງອນິ ເຕີເນດັ ,ການລົງທະບຽນການ ຕດິ ຕົ່ , ເຄ່ົ ອງຄດິ ເລກ,ໂມງ, ສນັ ຍາໄຟ, ການບນັ ທກ ແລະ ຖ່ົ າຍຮູບສະແດງລາຍການ, ການບນັ ທກ ແລະ ຫຼນິ້ື ວດິ ີ ໂອຄລບິ , ສົ່ ງົ - ຮບັ ຂຄ້ື ວາມ ເມເຕມີ ເີ ດຍ ( MMS) ບນັ ທກສຽງ ແລະ ການຫຼນິ້ື ອົ່ ນໆ ໂທລະສບັ ມຖໄດຫື້ ັນເປັນອຸປະກອນທ່ົ ມີ ປີ ະໂຫຍດທ່ົ ີສຸດ, ເຊົ່ ງິ ຂາດການມສີ ່ົ ວນຮ່ົ ວມທົ່ ຈີ ະເຮັດໃຫກື້ ານໃຊງື້ ານ ແລະ ການມສີ ່ົ ວນຮ່ົ ວມໃນສງັ ຄມົ ຍຸກໃໝົ່ ບົ່ ໄດ້ື ຮູບທີ 7 ໂທລະສບັ ມຖ 1.4.3 ໂທລະສບັ ມຖ( smartphone ) ເປັນອຸປະກອນທົ່ ຮີ ົ່ ວມການເຮດັ ວຽກຂອງໂທລະສບັ ມຖ, ຜູຊ້ື ່ົ ວຍ ດຈີ ຕີ ໋ອນ ສ່ົ ວນບຸກຄນົ ,ກອື້ ງຖ່ົ າຍຮູບ,ກອື້ ງ ວດິ ໂີ ອ ແລະ ຄອມພວີ ເຕີ, ເຮດັ ວຽກຕາແໜົ່ ງຕ່ົ າງໆຖກຕອ້ື ງ, ໂທລະສບັ ສະຫຼາດສາມາດເຊ່ົ ອມຕົ່ ກບັ ໜາ້ື ຈພາຍ ນອກ ແລະ ປຸມກດົ ເຊ່ົ ງິ ສາື້ ງສະພາບແວດລອື້ ມ , ການເຮດັ ວຽກແບບດຽວກບັ ຂອງ ແລບັ ທ໊ອບລະບບົ ການຫລນິື້ ຂອງໂທລະສບັ ສະຫຼາດມຄີ : GoogleAndroid, symbian, Blackberry, palmpilotAnd windowsphone ຮູບທີ 8 smartphone 24

ICTພນ້ື ຖານ 1.5 ພາກສ່ົ ວນຕນົື້ ຕຂອງຄອມພວີ ເຕີ ( Main computer parts ) ຕາມການການດົ ໄວຢື້ ່ົ ູແລວື້ , ການເຮດັ ວຽກຂອງເຄົ່ ອງຄອມພວີ ເຕສີ າມາດແບ່ົ ງອອກດົ່ ງັ ລົ່ ຸມນີື້ ອຸປະກອນນາເຂາົື້ ໜົ່ ວຍປະມວນຜນົ ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ຫຼັກການພນ້ື ຖານການເຮັດວຽກຂອງຄອມພີວເຕີ:ມີການປ້ືອນຂມື້ ູນລົງໃນເຄ່ົ ອງຄອມພີວເຕີຜ່ົ ານ ອຸປະກອນນາເຂາົື້ ການປະມວນຜນົ ແລະ ຈດັ ເກບັ ໄວໃ້ື ນໜ່ົ ວຍລະບບົ ແລະ ສະແດງດວ້ື ຍອຸປະກອນສົ່ ງົ ອອກ ➢ ລະບບົ ຫວົ ໜົ່ ວຍ ( system unit ) ລະບບົ ຫວົ ໜົ່ ວຍ ເຄສ ( case ) ແມ່ົ ນອງົ ປະກອບທ່ົ ສີ າຄນັ ໃນລະບບົ ຄອມເພເີ ຕ,ີ ເຄສ ມີ 2 ປະເພດພນ້ື ຖານຄ: ➢ ເຄສ destopຄ: ວາງຢ່ົ ູເທງິ ໂຕະເຮດັ ວຽກໃນທາງນອນ ➢ ເຮອນເຄສມີ 3 ຂະໜາດຄ: ນອື້ ຍ, ກາງ, ໃຫຍົ່ ແລະ ມນັ ຈະຖກປັບໃນທາງຕງັື້ ຮູບທ9ີ ເຄສ ທາງນອນຮູບທີ 10ເຄສທາງຕງັ້ື 1.5.1 Mainboard ແມົ່ ນວງົ ຈອນພນື້ ຖານຄອມພວີ ເຕີ ເຊົ່ ງິ ເປັນອງົ ປະກອບທງັ ໝດົ ຂອງການເຊ່ົ ອມຕົ່ ຄອມພວີ ເຕີ ໂດຍທາງກງົ ຫຼ ທາງອອື້ ມ, ອຸປະກອນເຊ່ົ ອມຕ່ົ ກະດານແມ່ົ ເປັນລະບບົ . ອຸປະກອນທງັ ໝດົ ເຊົ່ ອມຕົ່ ເປັນລະບບົ ,ຮບັ ປະກນັ ການ ໄຫຼຂອງຂມື້ ນູ ແລະ ການສ່ົ ສານ ຄວາມແຕກຕ່ົ າງລະຫວົ່ າງ ທ່ົ ກີ ານດົ ໄວລ້ື ່ົ ວງໜາ້ື ອຸປະກອນນາໃຊ.້ື ອຸປະກອນໄດກ້ື ານດົ ໄວລ້ື ົ່ ວງໜາື້ ລະຫວົ່ າງ ການອະທບິ າຍໃນລກັ ສະນະການສ່ົ ສານ, ຊ່ົ ວຍໃຫເື້ ຫນັ ທ່ົ ຢີ ົ່ ູແຕົ່ ລະອນັ ແລະ ການດົ , ບ່ົ ວົ່ າໃນລະບບົ ຫຼ ເຄອຂົ່ າຍເຮາົ ຄວນເບ່ົ ງິ ດາື້ ນອົ່ ນໆອກີ ວ່ົ າເປັນແນວໃດ, ລະບບົ ສາມາດ, ອງີ ຕາມແຕົ່ ຈດຸ ປະສງົ , ສາມາດແບົ່ ງອອກເປັນດົ່ ງັ ນ:ີ້ື ➢ Serial-USB, firewire,etc. ➢ Parallel-AGP,PCI,etc. ➢ Mixed-Hyper Transport, InfiniBand,PCI,etc.. 25

ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 11Mainboard 1.5.2 ໜົ່ ວຍປະມວນຜນົ ກາງ ( CPU= central processing uint ) ເຊົ່ ງິ ເປັນຫວົ ໜົ່ ວຍ ທ່ົ ເີ ຮດັ ໜາ້ື ທ່ົ ປີ ະມວນຜນົ ຄາສົ່ ງັ ແລະ ຄວມຄຸມການເຮດັ ວຽກທງັ ໝດົ ຂອງລະບບົ ຄອມ ພວີ ເຕ.ີ ນໝີື້ າຍຄວາມວ່ົ າ ຄອມພວີ ເຕຈີ ະສາມາດເຮດັ ວຽກໄດຖ້ື ກຕອ້ື ງ ແລະ ວົ່ ອງໄວພຽງໃດແມ່ົ ນຂນື້ ຢົ່ ູກບັ ຄວາມ ໄວຂອງ CPU ເປັນຕນົື້ ຕ ຮູບທີ 12ສະແດງ ຊພີ ຢີ ູລກັ ສະນະຕ່ົ າງໆ 26

ICTພນ້ື ຖານ ໜ່ົ ວຍປະມວນຜົນກາງ ປະກອບດວ້ື ຍສອງໝວດຍ່ົ ອຍຄ: ໝວຍຄວບຄຸມ ແລະ ໝວດປະເມນີ ຜົນຄາສົ່ ັງ ລະອຽດດ່ົ ງັ ລົ່ ຸມນ:ີ້ື ➢ ໝວດຄວບຄຸມ: ( Control unit ) ມໜີ າື້ ທ່ົ ອີ ົ່ ານຄາສົ່ ງັ ທ່ົ ເີ ຂາົື້ ມາເທ່ົ ອລະຄາສ່ົ ງັ ( Instruction ) ແລະ ຕຄີ ວາມໝາຍ ( Decode ) ວົ່ າແມ່ົ ນຫຍງັ , ນາໃຊຂື້ ມ້ື ູນມາຈາກໃສ່ົ ຖວົ່ າເປັນການຄວບຄຸມການເຮດັ ວຽກຂອງ ຮາດແວທງັ ໝດົ ແລະ ປະສານງານກບັ ໜ່ົ ວຍງານຕ່ົ າງໆໃນລະບບົ ຄອມພວີ ເຕ.ີ - ໜ່ົ ວຍປະມວນຜົນຄາສ່ົ ັງ ( Arithmetic / logical unit ) ມີໜື້າທ່ົ ີປະມວນຜົນຄາສົ່ ັງດວ້ື ຍວິທີການທາງ ຄະນດິ ສາດ ເຊົ່ ນັ ບວກ, ລບົ , ຄນູ ແລະ ຫານ ເປັນຕນົື້ ແລະ ປຽບທຽບຄົ່ າຂອງຂມື້ ູນເຊ່ົ ນັ ຫຼາຍກວົ່ າ, ໜອື້ ຍກວ່ົ າ ຫຼ ເທ່ົ າົ ກບັ ເປັນຕນົ້ື . ປັດຈບຸ ນັ CPU ໄດມ້ື ກີ ານພດັ ທະນາຢົ່ າງຕົ່ ເນ່ົ ອງ. CPU ທົ່ ໄີ ດຮ້ື ບັ ຄວາມນຍິ ມົ ທ່ົ ສີ ຸດແມ່ົ ນ CPU ຂອງ Intel ( Intel Celeron, Intel Pentum, Intel Core 2 Duo,etc) ແລະ AMD ( AMD Athron, AMD phenom) ເຊ່ົ ງິ ມກີ ານພດັ ທະນາຢ່ົ ູຕະຫອຼ ດເວລາ 1.5.3 ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາແຄຊ( CACHE) ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາແຄຊ ເປັນໝົ່ ວຍຄວາມຈາທ່ົ ສີ າມາດ ເຂາົື້ ເຖງິ ຂມ້ື ູນໄດໄ້ື ວກວົ່ າໝົ່ ວຍຄວາມຈາຫກຼັ , ເນົ່ ອງຈາກ ມີຂະໜາດນອື້ ຍກວ່ົ າໜົ່ ວຍຄວາມຈາຫຼັກຫຼາຍ ຈ່ົ ງິ ເຮັດໃຫກື້ ານຊອກຫາຂມ້ື ູນທົ່ ີຕອ້ື ງການໃນໜ່ົ ວຍຄວາມຈາ CACHE ໄດໄ້ື ວກວ່ົ າການຊອກຫາໃນໜ່ົ ວຍຄວາມຈາຫຼກັ . ເຮດັ ໃຫຊ້ື ພີ ຢີ ູໃນເວລາໃນການປະມວນຜນົ ຄາສ່ົ ງັ ໄດ້ື ໄວຂນ້ື ຈ່ົ ງິ ເປັນສາເຫດທ່ົ ເີ ຮດັ ໃຫຜື້ ູຜື້ ະລດິ ນຍິ ມົ ເພົ່ ມີ ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາປະເພດນເີ້ື ຂາົ້ື ໄວພື້ າຍໃນຊພີ ຢີ ູ. ຮູບທີ 13 ໝົ່ ວຍຄວາມຈາແຄຊ 1.5.4ໜົ່ ວຍຄວາມຈາ ROM ( ROM= read only memory ) ມູນໄດໄື້ ວກວົ່ າໝົ່ ວຍຄວາມຈາຫຼັກ, ເນົ່ ອງຈາກມຂີ ະໜາດນອ້ື ຍກວ່ົ າໜົ່ ວຍຄວາມຈາຫຼັກຫຼາຍ ຈົ່ ງິ ເຮັດ ໃຫກ້ື ານຊອກຫາຂມ້ື ູນທ່ົ ຕີ ອ້ື ງການໃນໜົ່ ວຍຄວາມຈາ CACHE ໄດໄື້ ວກວ່ົ າການຊອກຫາໃນໜ່ົ ວຍຄວາມຈາຫຼກັ . ເຮັດໃຫຊື້ ີພຢີ ູໃນເວລາໃນການປະມວນຜົນຄາສ່ົ ງັ ໄດໄ້ື ວຂນ້ື ຈົ່ ງິ ເປັນສາເຫດທ່ົ ເີ ຮັດໃຫຜ້ື ູຜື້ ະລດິ ນຍິ ມົ ເພົ່ ມີ ໜ່ົ ວຍ ຄວາມຈາປະເພດນເີ້ື ຂາົ້ື ໄວພື້ າຍໃນຊພີ ຢີ ູ. ຮູບທີ 14ໜົ່ ວຍຄວາມຈາ ROM 27

ICTພນ້ື ຖານ 1.5.5 ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາຊົ່ ວົ ຄາວRAM ( RAM= Random Access Memory) ເປັນໝ່ົ ວຍຄວາມຈາທົ່ ໃີ ຊເ້ື ກບັ ຮກັ ສາຂມ້ື ູນຊ່ົ ວົ ຄາວສາມາດລບ ແລະ ຂຽນຂມື້ ູນໃໝ່ົ ໄວໄ້ື ດສ້ື ະເພາະເວລາທ່ົ ີ ມໄີ ຟ ຫົ່ ຼລຽື້ ງເທ່ົ າົ ນນັ້ື . ເມ່ົ ອໃດເມ່ົ ອບ່ົ ມກີ ະແສໄຟມາຫົ່ ຼລຽື້ ງ,ຂມື້ ູນທົ່ ຢີ ົ່ ູພາຍໃນໜ່ົ ວຍຄວາມຈາຊະນດິ ນຈີ້ື ະສູນຫາຍ ທນັ ທ.ີ ຈາກຄຸນສມົ ບດັ ດົ່ ງັ ກົ່ າວເຮດັ ໃຫ້ື RAM ຖກນາມາໃຊເ້ື ປັນໜົ່ ວຍຄວາມຈາຫຼກັ ຂອງເຄົ່ ອງຄອມພສີ ເຕີ ຮູບທີ 14 ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາ RAM 1.5.6 ອຸປະກອນເກບັ ຂມື້ ນູ ( Hard Disk Drive = HDD) ເປັນອຸ ປະກອນສາຫຼັບຈດັ ເກບັ ຂມ້ື ູນຖາວອນ ( ບົ່ ສາມາດລມໄດ/້ື ຊດັ ເຈນເມ່ົ ອເວລາຄອມພວີ ເຕີມອດ ) ຄຸນສມົ ບດັ ຂອງມນັ ຄ: ຄວາມສາມາດໃນການບັນຈໄຸ ດຫ້ື ຼາຍ, ປະສດິ ທິພາບການເຮັດວຽກໄວຂນ້ື ເມົ່ ອທຽບກັບ ອຸປະກອນແສງແຕົ່ ຊາື້ ລງົ ເມົ່ ອທຽບກບັ RAM ແລະຖກນາໃຊສ້ື າຫຼບັ ການເກບັ ຂມ້ື ູນແບບຖາວອນສາມາດຈາແນກ ລະຫວົ່ າງພາຍໃນ-ພາຍນອກຍາກ. ຮູບທີ 16 ອຸປະກອນເກບັ ຂມ້ື ນູ (ຮາດດດິ ສ ຄອມພວີ ເຕີ ) 1.5.7 ແຜົ່ ນບນັ ທກຂມື້ ນູ (Floppy Disk Drive ) ແຜົ່ ນບນັ ທກຂມ້ື ູນຄ: ໃຊສື້ າຫຼບັ ການຈດັ ເກບັ ແລະ ການອົ່ ານຂມ້ື ູນທົ່ ເີ ກບັ ໄວໃື້ ນອຸປະກອນບນັ ທກຂມ້ື ູນ, ບນັ ຈຮຸ າດດດິ 1,44MB, ສາລັບໜົ່ ວຍຄວາມຈາ ແລະ ການໃຊວື້ ຽກຂອງເຄ່ົ ອງບນັ ທກຊດີ ກີ ວາື້ ງຂນ້ືື້ , ມນັ ຖກນາ ໃຊບື້ ນັ ຈຂຸ ມ້ື ູນ, ໜົ່ ວຍຄວາມຈາທົ່ ທີ ັນສະໄໜ ແລະ ຄວາມຈາສາມາດວດັ ແທກໃນ GB, ແຜ່ົ ນບນັ ທກຂມ້ື ູນບນັ ຈຸ ຮາດດດິ 1,44MB, ຍງັ ຊບີ້ື ອກໃຫເ້ື ຫນັ ວ່ົ າແຜ່ົ ນບນັ ທກຂມ້ື ູນດ່ົ ງັ ກົ່ າວຍງັ ກາຍເປັນອຸປະກອນທົ່ ລີ າ້ື ສະໄໜຢ່ົ ູ. 28

ICTພນື້ ຖານ ຮູບທ1ີ 7 ແຜົ່ ນບນັ ທກຂມ້ື ນູ ( Floppy Disk Drive ) 1.5.8 ແຜ່ົ ນບນັ ທກຂມື້ ນູ (CD-ROM drive= Compact Disc-ROM drive ) ແຜ່ົ ນບນັ ທກຂມ້ື ູນຄ: ນາໃຊສື້ າລບັ ການອ່ົ ານ CD ສົ່ ມວນຊນົ 1.5.9 ແຜ່ົ ນບນັ ທກ DVD (DVD= Digital video disc or Digital ) ເປັນແຜນທ່ົ ບີ ນັ ທກຂມ້ື ູນໄດພື້ ຽງຢ່ົ າງດຽວ, ສາມາດເກບັ ວດິ ໂີ ອທົ່ ມີ ຄີ ຸນະພາບສູງ ພອື້ ມກບັ ສຽງທ່ົ ມີ ຄີ ຸນະພາບ. ດ່ົ ງັ ນນັ້ື , ອຸດສະຫະການຈີ້ື ົ່ ງິ ໄດປ້ື ົ່ ຽນວທິ ກີ ານເຜີຍແຜົ່ ຢ່ົ າງຫຼວງຫຼາຍ ໃນປັດຈບຸ ນັ DVD ຈະມຄີ ວາມສາມາດບກັ ທກ ຂມື້ ນູ ໄດື້ 4,7 GB 8.5 GB, 9.4 GB, 19 GB ແລະ 18GB ຮູບທີ 18 ອຸປະກອນບນັ ທກ (DVD= Digital video disc) 1.5.10 ກາດສຽງ (sound Card ) ຄາດສຽງສາມາດເຮດັ ໃຫເ້ື ຄົ່ ອງພວີ ຕວີ ປະມວນຜນົ ສຽງໄດໃ້ື ນເຄ່ົ ອງຄອມພວີ ເຕທີ ຽບເທົ່ າົ ກບັ ເຄົ່ ອງສຽງພາຍ ໃນເຮອນ ເຊ່ົ ນັ : ການຟັງເພງ, ເບົ່ ງິ ຮູບເງາົ ເປັນຕນົ້ື , ຄາດສຽງມໜີ າື້ ທົ່ ສີ າື້ ງ ຫຼ ສງັ ເຄາະສຽງດນົ ຕຂີ ນື້ ມາຕາມຄາສົ່ ງັ ທົ່ ີ ໄດຮື້ ັບ, ປະສມົ ສຽງຈາກແຫົ່ ຼງຕົ່ າງໆເຂາົ້ື ນາກນັ ໂດຍສາມາດປັບຄວາມດັງ-ຄົ່ ອຍ, ແຍກສຽງຊາ້ື ຍ-ຂວາຂອງແຕົ່ ລະ ແຫ່ົ ງໄດ.້ື ເປັນຕົວສາື້ ງສນັ ຍານສຽງຂນື້ ຈາກຂມ້ື ູນໃນ File ສຽງ, ເປັນຕວົ ສຸມຕວົ ຢ່ົ າງ ແລະ ປົ່ ຽນສນັ ຍານສຽງໃຫື້ ກາຍເປັນຂມ້ື ູນເອເລກັ ໂຕຣນກິ , ຖອດລະຫດັ ສາລບັ ສານຽງສຽງແບບແຍກຊົ່ ອງໄດ.້ື 29

ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 19 ກາດສຽງ 1.5.11 ກາດຈແບບ ( Graphics card ) ກາຣຈແບບແມ່ົ ນຮບັ ຜດິ ຊອບສາລບັ ການຕົກແຕ່ົ ງຮູບ ແລະ ການສະແດງ, ມນັ ຢ່ົ ູໃນການຕດິ ຕາມກວດກາ ໄດ້ື ມນັ ມບີ ່ົ ອນຜະລິດກາຣຈແບບຂອງຕນົ ເອງ ແລະ ຄວາມຈາ, ຄຸນະພາບຂອງຮູບພາບຂນື້ື້ ກັບຄວາມໄວຂອງ ອຸປະກອນ ຮູບທີ 20 ກາດຈ 1.5.12 ໂມເດມັ (Modem) ຊົ່ ວຍໃຫຄ້ື ອມພວີ ເຕເີ ຖງິ ການສົ່ ສານໂດຍຜ່ົ ານໂທລະສບັ , ຄອມພວີ ເຕີ ເຊົ່ ອມຕ່ົ ອນິ ເຕເີ ນດັ . ຮູບທີ 21 ໂມເດມັ 30

ICTພນ້ື ຖານ 1.5.13 ການເຊ່ົ ອມຕົ່ ( connectors or ports ) ການເຊ່ົ ອມຕົ່ ມຊີ ົ່ ອງເບົ່ ງິ ເຫນັ ໄດທື້ າງດາ້ື ນໜາ້ື ແລະ ດາື້ ນຫງຼັ ຂອງເຄົ່ ອງຄອມພວີ ເຕີ ຮູບທີ 22 ການເຊ່ົ ອມຕົ່ 1.6 ອຸປະກອນປອື້ ນຂມ້ື ູນທ່ົ ວົ ໄປ / ການເຊ່ົ ອມຕົ່ ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ( common input / output ports ) ➢ Universal serial Bus ( USB ) ຄ: ເຊ່ົ ອມຕ່ົ ກບັ ອຸປະກອນຕົ່ າງໆ(ເມາົ້ື , ແປນ້ື ພມິ ,USB,ໜົ່ ວຍຄວາມຈາ) ຮູບທີ 23 ເຊົ່ ອມຕ່ົ ອຸປະກອນຕ່ົ າງໆ ➢ ການເຊົ່ ອມຕ່ົ ຂະໝານ ( Parallel port ): ຄ ນາໃຊໃ້ື ນການເຊົ່ ອມຕົ່ ໃນປ່ົ ິນເຕີ ( LPT1ຫຼ LPT2 ) ຮູບທີ 24 ການເຊ່ົ ອມຕົ່ ຂະໜານ 31

ICTພນ້ື ຖານ ➢ ການເຊົ່ ອມຕ່ົ ເຄອຂົ່ າຍ ( Network port ): ຄ ນາໃຊເື້ ຊ່ົ ອມຕົ່ ລະຫວົ່ າງ ຄອມພວີ ເຕີ ກບັ ເຄອຂົ່ າຍ 25 ການເຊົ່ ອມຕ່ົ ເຄອຂ່ົ າຍ ➢ Firewire ຄ: ນາໃຊເື້ ຊ່ົ ອມຕ່ົ ລະຫວົ່ າງຄອມພວີ ເຕີ ກບັ ອຸປະກອນ ວດິ ໂີ ອ, ສຽງ ( ກອ້ື ງຖົ່ າຍຮູບ, ດຈີ ຕິ ໋ອນ ແລະ ອ່ົ ນໆ ) ຮູບທີ 26 ອຸປະກອນເຊົ່ ອມຕ່ົ ລະຫວົ່ າງຄອມພວີ ເຕີ ກບັ ເຄົ່ ອງໃຊອື້ ົ່ ນໆ 1.7 ການສະແດງຜນົ ຂອງຄອມພວີ ເຕີ ( computer performace ) ປັດໃຈທ່ົ ມີ ຜີ ນົ ຕ່ົ ປະສດິ ທພິ າບການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວີ ເຕ:ີ -ຄວາມໄວໜ່ົ ວຍປະມວນຜນົ , ຂະໜາດຂອງເຄສ ແລະ ຈານວນແກົ່ ນຮບັ -ຂະໜາດຂອງ RAM ທ່ົ ຕີ ດິ ຕງັ້ື -ໜົ່ ວຍຄວາມຈາກາຣສະແດງຮູບພາບ ແລະ ໜົ່ ວຍປະມວນຜນົ - Clockbus (ເວລາປະຕບິ ດັ ງານ ) - ຈານວນໂປຼແກຣມທົ່ ນີ າໃຊ້ື ການນາໃຊຊ້ື ັບພະຍາກອນຄອມພີວເຕີ, ໃຊວື້ ຽກໝົ່ ວຍປະມວນຜົນເຮັດວຽກ ແລະ ນັນ້ື ການົດລະຫັດ ດາເນນີ ການນາໃຊ,ື້ ດົ່ ງັ ນນັ້ື ການປະມວນຜນົ ໄດຮື້ ບັ ພາລະວຽກຫຼາຍທ່ົ ສີ ຸດ ເມົ່ ອເຖງິ ຍາມເອນີ້ື ອອກມາໃຊ.ື້ ເພ່ົ ອໃຫ້ື ປະມວນຜນົ ທ່ົ ຈີ ະລນັ ໂປຼແກຣມ, ມນັ ເປັນສ່ົ ງິ ຈາເປັນສາຫຼບັ ທົ່ ລີ ະຫດັ ໂປຼແກຣມຈະໂດດລງົ ໃນລະບບົ ໜົ່ ວຍຄວາມ ຈາ. ເປັນຜນົ ໃຫ,ື້ ຈານວນໂປຼແກຣມທົ່ ເີ ຮດັ ວຽກຂອງໝ່ົ ວຍຄວາມຈາໃຊເ້ື ວລາທ່ົ ແີ ນົ່ ນອນໃນການເຮດັ ວຽກ. ການ ໃຊວ້ື ຽກໄວຂນ້ື , ພາລະໃນການປະມວນຜນົ ຫຼາຍຂນ້ື ແລະ ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາ. ເປັນເຫດໃຫປື້ ະສດິ ທພິ າບການເຮດັ ວຽກຂອງເຄົ່ ອງຄອມພວີ ເຕທີ ົ່ ຂີ ນ້ື ຢ່ົ ູກບັ ທງັ ສອງໜົ່ ວຍປະມວນຜນົ ( ຄວາມໄວໝົ່ ວຍປະມວນຜນົ , ຈານວນຫຼກັ , ໜົ່ ວຍຄວາມຈາເຄສ ), ແລະ ຈານວນຂອງໜົ່ ວຍຄວາມຈາໃນການເຮດັ ວຽກ ເຊົ່ ນັ ດຽວກບັ ຈານວນຂອງໂປຼແກຣມ ທ່ົ ເີ ຮດັ ວຽກ. 32

ICTພນ້ື ຖານ ຄວາມໄວໃນການປະມວນຜນົ ທ່ົ ມີ ຫີ ວົ ໜົ່ ວຍວດັ ເປັນເຫດີ (hertz=Hz), ແລະ ເນົ່ ອງຈາກວນັ ນມີ້ື ຄີ ວາມໄວ ສນັ ຍານຂະໜາດໃຫຍ່ົ ທ່ົ ເີ ຮດັ ວຽກໃນການປະມວນຜນົ , ມນັ ສະແດງໃນ ເມກະເຫີດ( megahertz=MHz) ຫຼ ກິ ກາເຫດີ (gigahertz=GHz). ນອກຈາກຄວາມຖ່ົ ີ, ການປະຕບິ ດັ ງານແມ່ົ ນຂນື້ ກບັ ໜົ່ ວຍປະມວນຜນົ ຄາສົ່ ງັ ດວ້ື ຍ ວທິ ກີ ານທາງຄະນດິ ສາດ ( ALU= arithmetic-logic unit )ດາເນນີ ການຢ່ົ ູໃນວງົ ຈອນໂມງໜ່ົ ງ 1.8 ຄວາມຈາ ແລະ ອຸປະກອນການເກບັ ຂມື້ ູນ (Memory and storage devices ) ➢ ໜົ່ ວຍຄວາມຈາ ( ROM=Read only Memory)ຄ: ປະເພດສາລບັ ຖາວອນ, ໜົ່ ວຍຄວາມຈາພາຍໃນທົ່ ີ ໃຊສື້ າລບັ ການອົ່ ານ ພນື້ື້ ຖານອຸປະກອນປອ້ື ນຂມ້ື ູນ ແລະ ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ຂມື້ ູນ(BIOS= Basic input / output system ), ໜົ່ ວຍຄວາມຈາຕດິ ຢົ່ ູເທງິ ກະດານແມ່ົ , ແລະ ການດົ , ເປັນຊ່ົ ທ່ົ ສີ ະແດງໃຫເື້ ຫນັ , ພນື້ື້ ຖານ ອຸປະກອນປອື້ ນຂມ້ື ູນ ແລະ ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ຂມ້ື ນູ ນນັື້ ເປັນຕວົ ຢົ່ າງທ່ົ ດີ .ີ ຮູບທີ 27 ໜົ່ ວຍຄວາມຈາ( ROM=Read only Memory) ➢ ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາ (RAM= Random Access Memory ) ຄ: ເຮັດວຽກຄວາມຈາໃນການວິເຄາະຂມື້ ູນ ແລະ ເກບັ ຮກັ ສາໂປຼແກຣມໄວ,ື້ ໃນຂະນະທົ່ ເີ ຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວີ ເຕ.ີ ຈະຊົ່ ວຍໃນການອ່ົ ານ ແລະ ຂຽນຂື້ ມູນ, ແລະ ມນັ ບ່ົ ລບເມ່ົ ອຄອມພວີ ເຕມີ ອດ. ຮູບທີ 28 ໜ່ົ ວຍຄວາມຈາ (RAM= Random Access Memory ) 33

ICTພນື້ ຖານ ຫວົ ໜົ່ ວຍວດັ ແທກ (Measurement units ) ➢ bit ( binary digit ) ຄ: ພນ້ື ຖານຫວົ ໜ່ົ ວຍສາລັບການວດັ ແທກຈານວນຂມ້ື ູນ ເປັນ ໄບ໋ ຫຼ octet ມແີ ປດ ໄບ໋ 1KB ( Kilobyte)-1024 B ( approx.1000B) 1MB ( megabyte)-1024 kB ( approx.1000kB) 1GB ( gigabyte)-1024 MB ( approx.1000MB) 1TB ( terabyte)-1024 GB ( approx.1000GB) ➢ ອຸປະກອນການເກບັ ກາຂມື້ ູນພນື້ ຖານ ➢ CD ( compact disc )ແມ່ົ ນ ແຜ່ົ ນດິດແສງສາລັບໃຊເື້ ກັບກ າຂມື້ ູນ,ຄວາມ ສາມ າດບັນທກ ຂ້ືມູ ນໄດື້ 700MB. CD-R ແມົ່ ນໃຊສ້ື າລບັ ອົ່ ານ ແລະ ຂຽນຂມ້ື ູນໜົ່ ງອນັ ເທົ່ າົ ນນັື້ , ໃນຂະນະທົ່ ີ CD-RW ສາລບັ ອ່ົ ານ ແລະ ຂຽນຂມ້ື ູນຫາຼ ຍເທົ່ ອ. ຮູບທີ 29CD ( compact disc ) ➢ DVD ( Digital versatile Disc )ເປັນແຜ່ົ ນທ່ົ ບີ ນັ ທກຂມື້ ູນໄດພື້ ຽງຢົ່ າງດຽວ, ສາມາດເກບັ ວດິ ໂີ ອທ່ົ ມີ ຄີ ຸນ ນະພາບສູງ ພອື້ ມກບັ ສຽງທ່ົ ມີ ຄີ ຸນະພາບ. ດ່ົ ງັ ນນັ້ື , ອຸດສະຫະການຈີື້ ົ່ ງິ ປ່ົ ຽນວທິ ກີ ານເຜຍີ ແຜົ່ ຢ່ົ າງຫວຼ ງຫຼາຍ ໃນ ປັດຈບຸ ນັ DVD ຈະມຄີ ວາມສາມາດບນັ ທກຂມື້ ນູ ໄດື້ 4.7 GB, 8.5 GB, 9.4 GB ແລະ 17 GB. ຮູບທີ 30DVD ( Digital versatile Disc ) 34

ICTພນ້ື ຖານ ➢ Blu-ray dis ( BD ): ສາມາດເກບັ ຂມ້ື ູນໄດເ້ື ຖງິ 25GB ແລະ 50GB, ມຄີ ວາມລະອຽດສູງເຮດັ ໃຫສື້ າມາດ ເກບັ ຮູບພາບ ແລະ ວດິ ໂີ ອທ່ົ ມີ ຄີ ວາມເໜອນຈງິ ຫຼາຍຂນື້ ແລະ ສາມາດຕອບສະໜອງຄວາມນຍິ ມົ ໃນການເບ່ົ ງິ ແບບໄຍແກວື້ ໂທ ລະພາບຈໃຫຍ່ົ ໃຫມ້ື ຄີ ວາມຊດັ ເຈນຫຼາຍຂນື້ . ຮູບທີ 31 Blu-ray dis ( BD ) ➢ ໜົ່ ວຍຄວາມຈາ ກາດ (Memory card ) ເປັນປະເພດໜົ່ ວຍຄວາມຈາແຟັດ (flash )ໃຊສື້ າລບັ ເກບັ ກາຂມື້ ູນ ໃນກອື້ ງຖົ່ າຍຮູບ , ໂທລະສບັ , ຫຼນິ້ື MP3 ແລະ ອ່ົ ນໆ. ຮູບທີ 32 ກາດໜ່ົ ວຍຄວາມຈາ (Memory card ) ➢ U S B stick ( Universal serial Bub ) ຄ: ເປັນອຸ ປະກອນເກັບກາຂມ້ື ູນ,ມັນມີຂະໜາດນອື້ ຍຄວາມ ສາມາດຂອ້ື ນຂາ້ື ງສູງ, ຄວາມໜາ້ື ເຊົ່ ອຖ ແລະ ຄວາມໄວ, ມນັ ເປັນເພດຂອງໝົ່ ວຍຄວາມຈາ ແຟັດ ( flash) ທົ່ ີ ຈາຂມ້ື ູນນນັື້ . ໃນຂະນະທົ່ ຢີ ່ົ ູມແີ ຮງດນັ ໄຟຟາ້ື , ມນັ ບ່ົ ຈາເປັນຕອື້ ງການພະລງັ ງານໄຟຟາ້ື ສາລບັ ການຮກັ ສາຂມ້ື ູນ. ຮູບທີ 33 USB stick ( Universal serial Bub ) 35

ICTພນື້ ຖານ ຄວາມແຕກຕົ່ າງລະຫວົ່ າງຮາດດດິ ສພາຍໃນ,ມນັ ຝັງຢ່ົ ູໃນເຄສຄອມພີວເຕີ ແລະ ອຸປະກອນຮາດດດິ ສພາຍ ນອກມນັ ໃຊສື້ າຍທ່ົ ເີ ໜາະສມົ ໃນການເຊົ່ ອມຕົ່ ຄອມພວີ ເຕີ ຫຼ US B ແລະ ສາມາດຍກົ ຍາື້ ຍຂມື້ ນູ ຈາກຄອມພວີ ເຕີ ໜົ່ ງໄປຫາຄອມພວີ ເຕອີ ່ົ ນ ຫຼ ການສາຮອງຂມື້ ູນ. 1.9 ອຸປະກອນປອ້ື ນຂມ້ື ນູ ແລະ ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ( Input and output devices ) 1.9.5 ອຸປະກອນປອື້ ນຂມ້ື ນູ ( input devices ) ➢ ເມາົ້ື (Mouse) ເປັນອຸປະກອນທ່ົ ໃີ ຊຊື້ ີ້ື ແລະ ຄວບຄຸມສົ່ ງິ ຕ່ົ າງໆເທງິ ໜາື້ ຈ ຮູບທີ 34 ເມາົ ສ ➢ Trackball ມລີ ກັ ສະນະຄາ້ື ຍຄ ເມາົ ສແຕ່ົ ບົ່ ມແີ ກນບງັ ຄບັ ໃນການໜູນໜາກບານໃນການເຮດັ ວຽກສົ່ ວນຫຼາຍ ໃຊໃື້ ນເຄ່ົ ອງຄອມພີວເຕີ Laptop ເຮັດວຽກໂດຍການໜູນໜາກບານໂດຍກງົ ເພົ່ ອໃຫC້ື ursor ເລົ່ ອນໄປ ຍງັ ຕາແໜ່ົ ງທົ່ ຕີ ອື້ ງການ. ຮູບທີ 35 Trackball ➢ ແປນື້ ພມິ ( Keyboard ) ໃຊສ້ື າລບັ ພມິ ຕວົ ອກັ ສອນ ແລະ ປອື້ ນຄາສ່ົ ງັ ຕົ່ າງໆ ຮູບທີ 36 ແປນື້ ພມິ 36

ICTພນ້ື ຖານ ➢ ເຄົ່ ອງສະແກນເນີ ( scanner ) ແມ່ົ ນເຄ່ົ ອງຖົ່ າຍຮູບພາບ ຫຼ ຕວົ ອກັ ສອນຈາກໜາື້ ເຈຍ້ື ໃຫເື້ ປັນ File ອເີ ລັກ ໂທຣນກິ ດົ່ ງັ ຮູບລົ່ ຸມນ:ີື້ ຮູບທີ 37 ເຄ່ົ ອງສະແກນເນີ ➢ ແຜົ່ ນຮອງສາພດັ ( Touchpad ) ເປັນອຸປະກອນທ່ົ ມີ ລີ ກັ ສະນະເປັນສົ່ ລີ ່ົ ຽມບາງໆຕດິ ຕງັ້ື ໄວຢ້ື ົ່ ູໃນຄອມພວິ ເຕແີ ບບຖເອາົ ເພ່ົ ອໃຊເ້ື ຮດັ ວຽກແທນ ເມາົ ສ ເມ່ົ ອກດົ ສາຜດັ ຫຼໃຊນື້ ວີື້ ລາກຜົ່ ານບລເິ ວນດົ່ ງັ ກ່ົ າວກ່ົ ສາມາດເຮດັ ວຽກແທນກນັ ໄດື້ ໂດຍສົ່ ວນຫຼາຍຈະຕດິ ຕງັື້ ໄວບື້ ລເິ ວນດາື້ ນລ່ົ າງຂອງແປນ້ື ພມິ ຮູບທີ 38 ແຜົ່ ນຮອງສາພດັ ➢ ບກິ ແສງ ( Lightpen ) ເປັນອຸປະກອນທ່ົ ໃີ ຊສ້ື າຫຼບັ ການການດົ ຕາແໜົ່ ງເທງິ ຈພາບລວມເທງິ ການປ້ອື ນຂມື້ ູນ ເຂາົື້ ແທນແປນື້ ພມິ ເອາົ ມາໃຊຂ້ື ຽນ ຫຼ ວາງຕາແໜົ່ ງເທງິ ຈພາບຄອມພວີ ເຕປີ ະເພດທ່ົ ໃີ ຊຫ້ື ອຼ ດພາບ ຫຼ ( CRT ) ໄດເ້ື ລຍີ ມກັ ໃຊຮ້ື ົ່ ວມກບັ ໂປຼແກຣມປະເພດຊ່ົ ວຍການອອກແບບຫຼ CAD (computer aided design ) ເພ່ົ ອ ເຮດັ ວຽກມຄີ ວາມສະດວກຫຼາຍຂນ້ື ເນ່ົ ອງຈາກສາມາດລາກ ຫຼ ແຕມ້ື ທດິ ທາງໄດງ້ື ົ່າຍ ແຕົ່ ມຄີ ວາມລະອຽດສູງ ເພາະຖກຈາກດັ ດວ້ື ຍຄວາມລະອຽດຂອງຈພາບ ປັດຈບຸ ນັ ໄດຮື້ ບັ ຄວາມນຍິ ມົ ນອື້ ຍລງົ ຮູບທີ 39 ບກິ ແສງ 37

ICTພນ້ື ຖານ ➢ joystick : ເປັນອຸປະກອນທ່ົ ີພົບເຫນັ ໄດກ້ື ບັ ການເຮດັ ວຽກທ່ົ ກີ ່ົ ຽວຂອ້ື ງກບັ ເກມຄອມພວີ ເຕີເປັນສ່ົ ວນໃຫຍ່ົ ເນົ່ ອງຈາກໃຊເື້ ມາົ ສ ເພົ່ ອບງັ ຄບັ ທດິ ທາງນນັື້ ອາດບົ່ ຮອງຮບັ ກບັ ຮູບແບບຂອງບາງເກມໄດື້ ຈົ່ ງິ ນາເອາົ Joystick ມາໃຊແ້ື ທນເຊົ່ ນັ ການບງັ ຄບັ ທິດທາງຊາ້ື ຍ, ຂວາ, ໜາື້ , ຫຼງັ ຫຼ ບງັ ຄບັ ທດິ ທາງໃນລະດບັ ອງົ ສາທ່ົ ແີ ຕກຕ່ົ າງກນັ ໃນການຄວບຄຸມອາກາດຍານ ຫຼ ທົ່ າຕ່ົ ສູຂື້ ອງຕວົ ລະຄອນ ເຊົ່ ງິ ເຮດັ ໃຫເື້ ກມມຄີ ວາມສມົ ຈງິ ຫຼາຍກວົ່ າການໃຊື້ ເມາົ ສນນັື້ ເອງ ຮູບທີ 40 joystick ➢ ໄມໂກໂພນ ( Microphone ) ເປັນອຸ ປະກອນຮບັ ຂມື້ ູນປະເພດສຽງເວົາ້ື ( Voice ) ເຂາົື້ ສົ່ ູລະບົບ ໃຊບື້ ັນທກ ຫຼ ອດັ ຂມ້ື ູນສຽງໃນສະຕູລໂິ ອ ຫຼ ຕາມບາ້ື ນທົ່ ົວໄປ ການເຮດັ ວຽກຈະໃຊຮ້ື ົ່ ວມກບັ ຊອບແວດາ້ື ນ ມນັ ເຕີມເີ ດຍ ນອກຈາກນແີື້ ລວ້ື ໄມໂກໂພນຍງັ ສາມາດໃຊຮ້ື ົ່ ວມກບັ ລະບົບຈດົ ຈາສຽງເວາົື້້ື ຫຼ Voice recognition ເພ່ົ ອເຮດັ ວຽກບາງຢ່ົ າງໄດ້ື ເຊົ່ ນັ ໃຊສື້ ຽງເວົາື້ ຜ່ົ ານໄມໂກໂພນເຂາົື້ ໄປແທນການພມິ ຂມື້ ູນລາຍງານໄດເ້ື ລຍີ ໂດຍທົ່ ຄີ ອມພວີ ເຕຈີ ະເຮດັ ການແປງຄວາມໝາຍ ແລະ ປະມວນຜນົ ຜົ່ ານສຽງທ່ົ ຜີ ົ່ ານເຂາົ້ື ມາເປັນຕວົ ອກັ ສອນໂດຍອດັ ຕະໂນມດັ ເປັນຕນົື້ . ຮູບທີ 41 ໄມໂກໂພນ ➢ ເວບແຄມ (webcam)ເປັນກອື້ ງວດິ ໂີ ອອກີ ປະເພດໜ່ົ ງທ່ົ ໃີ ຊສື້ າຫບຼັ ການຖ່ົ າຍພາບເຄ່ົ ອນໄຫວເຊົ່ ນັ ດຽວກນັ ແຕ່ົ ຮູບທ່ົ ໄີ ດຈື້ ະຫຍາບ ແລະ ມຂີ ະໜາດໄຟນອ້ື ຍກວ່ົ າກອື້ ງແບບ DV ຫຼາຍຈົ່ ງິ ນຍິ ມົ ໃຊສ້ື າຫຼບັ ການເຜຍີ ແຜ່ົ ຂມື້ ູນ ລງົ ເທງິ ອນິ ເຕີເນດັ ຫຼ ນາໄປໃຊປື້ ະໂຫຍດກບັ ໂປຼແກຣມສນົ ທະນາເທງິ ເວບບາງປະເພດ ເພ່ົ ອໃຫເື້ ຫັນໜາື້ ຕາ ຂອງຄົ່ ູສົນທະນາລະຫວົ່ າງທ່ົ ີພມິ ໂຕຕື້ ອບກນັ ປັດຈຸບັນເວບແຄມມລີ າຄາຖກລົງຢົ່ າງຫຼາຍ ແລະ ຍງັ ສາມາດ ບນັ ທກໄດທ້ື ງັ ຮູບເຄົ່ ອນໄຫວ ແລະ ຮູບນງິື້ ດວ້ື ຍ 38

ICTພນື້ ຖານ ຮູບທີ 42 ເວບແຄມ ➢ ກອື້ ງຖ່ົ າຍຮູບດຈີ ຕີ ອນ ( Digital camera ) ເປັນອຸປະກອນຮບັ ຂມ້ື ູນປະເພດຮູບຖົ່ າຍ ດຈີ ຕີ ອນເຊົ່ ງິ ປະຈບຸ ນັ ໄດຮ້ື ບັ ຄວາມນຍິ ມົ ເປັນຢ່ົ າງຫຼາຍ ເນົ່ ອງຈາກລາຄາຂອງກອ້ື ງປະເພດນຖີື້ ກລງົ ແລະ ສາມາດບນັ ທກເກບັ ຫຼ ເອາົ ລົງຄອມພີວເຕີໄດໂ້ື ດຍງາ່່ົຍ ອີງທັງຮູ ບຖົ່ າຍທົ່ ີໄດໃື້ ນກອ້ື ງບາງລຸ ນ້ື ຍງັ ມີຄວາມລະອຽດ ຄວາມຄົມຊັດ ປຽບທຽບ ຫຼາຍກວ່ົ າກອ້ື ງທາມະດາບາງລຸ ນື້ ຫຼ ຫາກຈະນາໄປອັດຂະຫຍາຍຕ່ົ ເປັນຮູບຖົ່ າຍປົກະຕິກ່ົ ສາມາດ ເຮດັ ໄດເ້ື ຊ່ົ ນັ ດຽວກນັ . ຮູບທີ 43 ກອ້ື ງຖົ່ າຍຮູບດຈີ ຕິ ອນ 1.9.6 ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ( output devices ) ➢ ໜ່ົ ວຍຈສະແດງຜນົ ( Monitor ) ຈຮູບເປັນອຸປະກອນສະແດງຂມ້ື ູນຜນົ ລບັ ທົ່ ເີ ກດີ ຈາກການປະມວນຜນົ ຈາກ ເຄົ່ ອງຄອມພວີ ເຕີ ສາມາດສະແດງຜນົ ໄດທ້ື ງັ ຕວົ ໝງັ ສ ຮູບນງິື້ ແລະ ຮູບເຄົ່ ອນໄຫວ ໂດຍທົ່ ວົ ໄປນຍິ ມົ ໃຊແື້ ບຈ ຮູບສີ ສາມາດສະແດງລະດັບຄວາມແຕກຕ່ົ າງຂອງສຕີ ັງື້ ແຕ່ົ 16, 256, 65,536 ແລະ 16,177,216 ສຄີ ວາມ ລະອຽດຂອງຈດຸ ຮູບທົ່ ເີ ອນີ້ື ວ່ົ າຟິກເຊວ (Pixel)ໃນການສະແດງຜນົ ທ່ົ ປີ ະກດົ ເທງິ ໜາ້ື ຈຮູບຂນື້ ຢົ່ ູກບັ ຂະໜາດເມ ຕກິ ຂອງການສະແດງຜນົ ເຊ່ົ ນັ : 640 x 480, 800 x 600, 1024 x 768 ແລະ 1280 x 1024 ຈດຸ ຮູບທີ 44 ໜົ່ ວຍຈສະແດງຜນົ 39

ICTພນື້ ຖານ ➢ ເຄົ່ ອງສາຍ LCD ຫຼ ( projector ) ແມ່ົ ນອຸປະກອນຊະນດິ ໜ່ົ ງທ່ົ ເີ ຮດັ ໜາ້ື ທ່ົ ສີ ະແດງຮູບໄດ້ື ຂະໜາດໃຫຍ່ົ ຈະແຈງື້ ດີ ເໜາະສມົ ກບັ ການນາໃຊື້ ເວລາປະຊຸມ ຫຼ ການສະແດງຮູບພາບຕົ່ າງໆ ເພ່ົ ອໃຫກື້ ານເບ່ົ ງິ ຢ່ົ ູໄກໄດເື້ ຫນັ ຈະແຈງ້ື ດ.ີ ໂດຍທ່ົ ວົ ໄປ ເຄົ່ ອງສາຍປະເພດນຈີ້ື ະໃຊຄ້ື ່ົ ູກບັ ເຄ່ົ ອງຄອມພວີ ເຕີ ຫຼ ກອ້ື ງ ຖ່ົ າຍວດິ ໂີ ອ ແລະ ອຸປະກອນສົ່ ງົ ສນັ ຍານພາບອົ່ ນໆ. ຮູບທີ 45 ເຄົ່ ອງສາຍ LCD ➢ ເຄົ່ ອງພມິ ( Printer ) ໃຊພ້ື ມິ ເອກະສານໃນຄອມພວີ ເຕໃີ ຫອື້ ອກທາງໜາື້ ເຈຍ້ື ຮູບທີ 46 ເຄົ່ ອງພມິ ➢ ເຄ່ົ່ົ ອງພມິ ແບບ ( Dot matrix printer ) ເປັນເຄົ່ ອງພມິ ທ່ົ ໃີ ຊກື້ ນັ ໃນອົງກອນທຸລະກດິ ທ່ົ ົວໄປເນ່ົ ອງຈາກມີ ຄຸນສມົ ບດັ ໃນການເຮດັ ວຽກພິມໂດຍອາໄສຫວົ ເຂມັ ພມິ ກະທົບລງົ ໄປທ່ົ ີແພມກ ( ribbon ) ແລະ ຕວົ ເຈຍື້ ໂດຍກງົ ຈົ່ ງິ ເໝາະສມົ ກບັ ການພມິ ເອກະສານປະເພດໃບເຊນັ ຮບັ ເງນິ , ໃບເກບັ ກາພາສ,ີ ໃບສ່ົ ງົ ຂອງ ຫຼ ລາຍການ ສົ່ ງັ ຊທື້ ່ົ ຈີ າເປັນຕອື້ ງມສີ າເນາົ ເອກະສານ(copy) ເພ່ົ ອເກບັ ໄວເ້ື ປັນຫຼກັ ຖານທາງການບນັ ຊີ ນຍິ ມົ ເອນີ້ື ຊົ່ ໜົ່ ງວົ່ າ ເຄ່ົ ອງພມິ ແບບກະທບົ (impact printer )ແຕົ່ ມຂີ ຈ້ື າກດັ ໃນເລົ່ ອງການເຮດັ ວຽກທ່ົ ເີ ປັນສີ ນອກຈາກນຄີື້ ຸນະພາບ ຂອງວຽກຄວາມຄົມຊດັ ແລະໄວຍງັ ຕ່ົ າກວົ່ າເຄົ່ ອງພມິ ແບບອ່ົ ນໆ ຈົ່ ງິ ມີຄວາມນຍິ ມົ ໃຊລື້ ດົ ລງົ ເຖິງແມົ່ ນວົ່ າ ລາຄາບົ່ ສູງກົ່ ຕາມ ຮູບທີ 47 ເຄອງພມິ ແບບ( Dot matrix printer ) 40

ICTພນ້ື ຖານ ➢ ເຄົ່ ອງພມິ ແບບ( Laser Printer )ຜນົ ລບົ ທ່ົ ໄີ ດຈື້ າກການພມິ ເອກະສານດວ້ື ຍເຄ່ົ ອງພມິ ແບບດເມຕກິ ເຊ່ົ ງິ ອາໄສ ຫວົ ພມິ ກະທບົ ໄປໃນເຈຍ້ື ເໜອນຫກຼັ ການຂອງເຄ່ົ ອງພມິ ດດີ ນນັື້ ເຮດັ ໃຫຄື້ ຸນະພາບວຽກພມິ ທ່ົ ໄີ ດບ້ື ່ົ ຊດັ ເຈນ ຈ່ົ ງິ ນຍິ ມົ ໃຊເື້ ຄ່ົ ອງພມິ ປະເພດເລເຊເີ ຂາົ້ື ມາແທນເນ່ົ ອງຈາກມຄີ ວາມແຈງ້ື ຫຼາຍກວົ່ າ,ເຄ່ົ ອງພມິ ແບບນອີ້ື າໄສການເຮດັ ວຽກຂອງແສງເລເຊສີ າຍລງົ ໄປຍງັ ຫຼອດສາື້ ງ ( drum )ຮູບທົ່ ໄີ ດຮື້ ບັ ການກະຕຸນື້ ຂອງແສງ ແລວ້ື ຊດີ ຜງົ ມກິ ເຂົາ້ື ໄປຍງັ ບລເິ ວນທົ່ ມີ ປີ ະຈຢຸ ົ່ ູ( ເຊົ່ ງິ ເປັນຫຼກັ ການດຽວກບັ ເຄ່ົ ອງຖົ່ າຍເອກະສານນນັື້ ເອງ) ຈາກນນັື້ ໃຫເ້ື ຈຍື້ ແລ່ົ ນມາ ຮບັ ຜົງມກ ແລວ້ື ໄປຜ່ົ ານຄວາມຮອ້ື ນເພ່ົ ອໃຫຮ້ື ູບຕິດແໜນ້ື ຂດ້ື ຄີ ຮູບທ່ົ ີໄດມື້ ຄີ ວາມລະອຽດສູງຫຼາຍ ແລະ ຄວາມໄວກົ່ ສູງ ແຕົ່ ມຂີ ເ້ື ສຍຄບົ່ ສາມາດພມິ ເອກະສານທ່ົ ເີ ປັນແບບສາເນາົ (copy ) ເໜອນກບັ ເຄົ່ ອງພມິ ແບບດ ເມຕກິ ໄດື້ ນອກຈາກນປີ້ື ະຈບຸ ນັ ເລົ່ ມີ ມເີ ຄົ່ ອງພມິ ວຽກສໄີ ດແື້ ລວ້ື ໂດຍໃຊຜື້ ງົ ມກ 4 ສີ ປະສມົ ກນັ ເຊ່ົ ງິ ລາຄາເຄ່ົ ອງ ເລ່ົ ມີ ລດົ ລງົ ຫາຼ ຍແລວື້ ແຕ່ົ ຜງົ ມກກ່ົ ຍງັ ແພງຢົ່ ູ ຮູບທີ 48 ເຄ່ົ ອງພມິ ແບບ ( Laser Printer ) ➢ ເຄ່ົ ອງພິມແບບ ( Ink-jet Printer ) ເປັນເຄົ່ ອງພມິ ທົ່ ມີ ກີ ານເຮດັ ວຽກໂດຍອາໄສນາື້ ມກພ່ົ ນົ ລງົ ໄປເທງິ ເຈຍ້ື ຕງົ ຈດຸ ທ່ົ ຕີ ອ້ື ງການ ແລະ ສາມາດເລອກໃຊໄື້ ດທ້ື ງັ ມກສີ ແລະ ຂາວດາ ເຄ່ົ ອງພມິ ແບບພົ່ ນົ ມກອາດມທີ ງັ ແບບລາຄາ ຖກທົ່ ໃີ ຊວື້ ຽກຕາມເຮອນທົ່ ວົ ໄປສາລບັ ພມິ ເອກະສານທ່ົ ຕີ ອື້ ງການຄວາມສວຍງາມເຊນັື້ : ຮູບຖ່ົ າຍ, ແຜົ່ ນພບັ , ປະຕທິ ນິ ຫຼ ພມິ ເທງິ ເຈຍື້ ແບບພເິ ສດແລວ້ື ນາໄປຕດິ ກບັ ເສອື້ ຜາື້ ຫຼ ແກສ້ື ກາເຟ ຫຼອາດພບົ ເຫນັ ໄດກ້ື ບັ ເຄ່ົ ອງພມິ ໃນບາງລຸນື້ ທ່ົ ນີ ຍິ ມົ ໃຊກື້ ນັ ໃນວຽກທລະກດິ ເຊົ່ ນັ : ວຽກພມິ ປົດສະເຕີ ຫຼ ຮູບສຂີ ະໜາດໃຫຍ່ົ ແຕ່ົ ກ່ົ ມລີ າຄາທົ່ ີ ແພງຕາມໄປດວ້ື ຍ. ຮູບທີ 49 ເຄ່ົ ອງພມິ ແບບ ( Ink-jet Printer ) 41

ICTພນ້ື ຖານ ➢ ເຄົ່ ອງພມິ ແບບ( Plotter ) ເປັນເຄົ່ ອງພມິ ເພົ່ ອສະແດງຜນົ ລບັ ອກີ ປະເພດໜົ່ ງມກັ ໃຊກ້ື ບັ ການພມິ ເອກະສານທົ່ ມີ ີ ຂະໜາດຂອ້ື ນຂາື້ ງໃຫຍົ່ ຫຼາຍ ແລະ ບົ່ ສາມາດພມິ ດວ້ື ຍເຄົ່ ອງຂະໜາດນອ້ື ຍໄດື້ ການເຮດັ ວຽກໃຊກ້ື ນົ ໄກບງັ ຄບັ ປາກກາໃຫຂື້ ີດລົງເທິງເຈຍ້ື ໂດຍຕົງ, ສົ່ ວນໃຫຍົ່ ເປັນເອກະສານທົ່ ີຕອື້ ງການຄວາມລະອຽດສູງ ເຊ່ົ ັນ ຮູ ບ ໂຄສະນາແຜົ່ ນທ່ົ ,ີ ແຜນຜງັ ເປັນຕນົື້ ຢ່ົ າງໃດກ່ົ ດອີ າດພບົ ເຫນັ ເຄົ່ ອງພອດເຕນີ ກີື້ ່ົ ອນຂາ້ື ງນອ້ື ຍໃນປະຈບຸ ນັ ເນ່ົ ອງ ຈາກເຄ່ົ ອງພມິ ແບບອງີ ຈດັ ໄດເື້ ຂາົື້ ມາແທນທົ່ ເີ ກອບໝດົ ແລວ້ື . ຮູບທີ 50 ເຄົ່ ອງພມິ ແບບ ( Plotter ) ➢ ເຄົ່ ອງພມິ ແບບໃຊຄ້ື ວາມຮອື້ ນ (thermal printer )ມນັ ເປັນຊົ່ ຂອງລດັ , ເຈຍື້ ຢ່ົ ູເທິງເຄ່ົ ອງພິມໂດຍໃຊຄ້ື ວາມ ຮອ້ື ນ. ພວກມນັ ນາໃຊຄ້ື ວາມຮອ້ື ນພິມເຈຍື້ ຢົ່ າງລະອຽດ, ຮູບຮ່ົ າງຂະໜາດນອື້ ຍ, ພວກເຂາົ ມຄີ ວາມລຽບໃນ ຂະນະທົ່ ີພິມ ແລະ ຂອື້ ນຂາ້ື ງລາຄາຖກ, ພວກເຂາົ ນາໃຊຫື້ ຼາຍໃນການພມິ ໃບຮບັ ເງນິ , ແລະ ເນ່ົ ອງຈາກວ່ົ າ ພວກເຂາົ ຍງັ ເອນີ້ື ເຄ່ົ ອງພມິ ສາລບັ ຂາຍ. ນອກຈາກນ,ີື້ ພວກເຂາົ ນາໃຊເ້ື ຄ່ົ ອງພມິ ເປັນເຄົ່ ອງຄດິ ເລກ ແລະ ເນົ່ ອງ ມາຈາກມຂີ ະໜາດນອ້ື ຍ, ເປັນເຄ່ົ ອງພມິ . ຮູບທີ 51 ເຄ່ົ ອງພມິ ແບບໃຊຄ້ື ວາມຮອື້ ນ (thermal printer ) ➢ ອຸປະກອນເກບັ ຮກັ ສາຂມື້ ູນ, ເນົ່ ອງມາຈາກມຄີ ວາມຈາເປັນສາລບັ ການອົ່ ານ ແລະ ການຂຽນຂມື້ ູນ, ພວກເຂາົ ຈດັ ຢ່ົ ູນາອຸປະກອນປອ້ື ນຂມື້ ູນ / ອຸປະກອນສະແດງຜນົ . ຮູບທີ 52 ອຸປະກອນເກບັ ຮກັ ສາຂມື້ ູນ 42

ICTພນື້ ຖານ ➢ ໜາ້ື ຈສາຜດັ (touch screen ) ຄວາມລະອຽດອົ່ ອນສາລບັ ການສາພດັ ເປັນອຸປະກອນສາພດັ ນອກໃນຂະນະທົ່ ີ ສະແດງລາຍການຄອມພວີ ເຕີ ແລະ ມນັ ເໜອນກນັ ກບັ ເວລາ ອຸປະກອນປອ້ື ນຂມ້ື ນູ ຂະນະທ່ົ ໄີ ດຮ້ື ບັ ຄາສົ່ ງັ . ຮູບທີ 53 ໜາ້ື ຈສາພດັ 2. ຊອບແວ ( software ) 2.1. ຄວາມໝາຍຂອງຊອບແວ ( software ) ໝາຍເຖິງຊຸດຄາສົ່ ງັ ຫຼ ໂປຣແກຣມທົ່ ໃີ ຊສື້ ່ົ ງັ ໃຫຄ້ື ອມພວິ ເຕເີ ຮດັ ວຽກຕາມລາດບັ ຂນັື້ ຕອນການເຮດັ ວຽກງານ ເຊົ່ ງິ ຂຽນຂນື້ ດວື້ ຍພາສາຂອງຄອມພິວເຕ.ີ ຄາສ່ົ ງັ ເຫ່ົ ຼາົ ນນັ້ື ຮຽງກນັ ເປັນໂປຣແກຣມຄອມພວິ ເຕ.ີ ຄດ່ົ ງັ ທ່ົ ີໄດກື້ ົ່ າວມາ ແລວ້ື ວ່ົ າ ຄອມພວິ ເຕເີ ຮດັ ວຽກຕາມຊຸດຄາສົ່ ງັ . ດ່ົ ງັ ນນັື້ ,ການເຮດັ ວຽກຂນັື້ ພນື້ ຖານເປັນພຽງການກະທາກບັ ຂມ້ື ູນທົ່ ີ ເປັນຕວົ ເລກຖານສອງ ເຊົ່ ງິ ໃຊແ້ື ທນຂມື້ ູນທ່ົ ເີ ປັນຕວົ ເລກ, ຕວົ ອກັ ສອນ, ຮູບພາບ ຫຼ ແທນສຽງເວາົື້ ກ່ົ ໄດ.ື້ ການທ່ົ ີ ເຮາົ ເຫນັ ຄອມພວິ ເຕເີ ຮດັ ວຽກໃຫກື້ ບັ ເຮາົ ຢົ່ າງຫຼາກຫຼາຍ ຍອ້ື ນມນັ ມຊີ ອບແວຕົ່ າງໆຊ່ົ ວຍສະໜັບສະໜູນການເຮດັ ວຽກເຫົ່ ຼົານນັື້ ເຊົ່ ນັ ຮາື້ ນຄາື້ ອາດຈະໃຊຄ້ື ອມພວິ ເຕໃີ ນການເຮັດບນັ ຊທີ ົ່ ີຫຍຸງື້ ຍາກຊບັ ຊອື້ ນ,ບລສິ ດັ ຂາຍປີື້ຍນົ ໃຊ້ື ຄອມພິວເຕີຊົ່ ວຍໃນລະບບົ ການຈ່ົ ອງປີື້, ທະນາຄານໃຊຄື້ ອມພິວເຕີຊ່ົ ວຍໃນການຈດັ ການຂມື້ ູນຕົ່ າງໆທ່ົ ມີ ຢີ ່ົ ູຢ່ົ າງ ຫຼວງຫຼາຍ, ຄູ ແລະ ນັກຮຽນໃຊຄ້ື ອມພິວເຕີຊົ່ ວຍໃນການຈັດພິມເອກະສານ ດົ່ ັງນນັ້ື , ຊອບແວຈົ່ ິງມີຄວາມ ໝາຍລວມໄປເຖງິ ໂປຣແກຣມຄອມພວິ ເຕທີ ຸກປະເພດທ່ົ ເີ ຮດັ ໃຫຄ້ື ອມພວິ ເຕເີ ຮດັ ວຽກໄດ.ື້ ການທົ່ ຄີ ອມພວິ ເຕດີ າເນນີ ການໄດແ້ື ນວໃດ ແລະ ສາື້ ງໃຫເ້ື ກດີ ປະໂຫຍດໃຫໄື້ ດຫ້ື າຼ ຍໜອື້ ຍພຽງໃດນນັ້ື ຈ່ົ ງິ ຂນ້ື ຢ່ົ ູກບັ ຊອບແວ. ຊອບແວຈ່ົ ງິ ເປັນສ່ົ ວນສາຄນັ ຂອງລະບບົ ຄອມພວິ ເຕ.ີ ຫາກຂາດຊອບແວ ຄອມພວິ ເຕບີ ່ົ ສາມາດເຮດັ ວຽກໄດ້ື ແລະ ມນັ ເປັນສ່ົ ວນປະກອບໜົ່ ງທົ່ ເີ ຮດັ ໃຫລື້ ະບບົ ຂມ້ື ນູ ຂົ່ າວສານເປັນໄປໄດຕ້ື າມທົ່ ຕີ ອື້ ງການ. ຊອບແວ ໝາຍເຖິງຊຸດຄາສົ່ ງັ ຫຼ ໂປຼແກຣມທ່ົ ໃີ ຊສ້ື ່ົ ງັ ໃຫຄື້ ອມພິວເຕເີ ຮດັ ວຽກຕາມລາດບັ ຂັນ້ື ຕອນການເຮດັ ວຽກງານ ເຊົ່ ງິ ຂຽນຂນ້ື ດວື້ ຍພາສາຂອງຄອມພວິ ເຕ.ີ ຄາສົ່ ງັ ເຫົ່ ຼາົ ນນັ້ື ຮຽງກນັ ເປັນໂປຼແກມຼ ຄອມພວິ ເຕ.ີ 2.2. ຊະນດິ ຂອງຊອບແວ ຊອບແວ ຫຼ ໂປຼແກຣມຄອມພວິ ເຕທີ ່ົ ມີ ຜີ ູພື້ ດັ ທະນາຂນື້ ມາ ເພ່ົ ອໃຊໃື້ ນຄອມພວິ ເຕມີ ຫີ ຼວງຫຼາຍ. ຊອບເຫົ່ ຼາົ ນີື້ ອາດຈະໄດຮ້ື ບັ ການພັດທະນາຈາກຜູໃ້ື ຊເ້ື ອງ ຫຼ ຜູພ້ື ດັ ທະນາລະບົບ ຫຼ ຜູຜື້ ະລດິ ຈາໜ່ົ າຍ. ຫາກແບົ່ ງແຍກຊະນດິ ຂອງຊອບັ ແວຕາມສະພາບການເຮດັ ວຽກງານຈະແບົ່ ງໄດເື້ ປັນສອງປະເພດດົ່ ງັ ນ:ີື້ 43

ICTພນ້ື ຖານ ຊອບແວ ຊອບແວລະບບົ ຊອບແວນາໃຊ ້ື ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ ຕວົ ແປພາສາ ຊອບແວສະເພາະ ໃຊວ້ື ຽກສະເພາະ ການ ➢ ຊອບແວລະບບົ ( system software ) ເປັນຊອບແວທົ່ ບີ ລສິ ດັ ໃດໜົ່ ງສາ້ື ງຂນ້ື ມາ ເພ່ົ ອໃຊຈື້ ດັ ການກບັ ລະບບົ ການບລຫິ ານງານຕ່ົ າງໆ. ໜາ້ື ທົ່ ກີ ານເຮດັ ວຽກຂອງມນັ ຄ ດາເນນີ ວຽກພນື້ ຖານຕົ່ າງໆຂອງລະບບົ ຄອມພວິ ເຕີ ເຊົ່ ນັ ຮບັ ຂມ້ື ູນ ຈາກແປືນ້ ພມິ ແລວື້ ແປຄວາມ ໝາຍໃຫຄ້ື ອມພວິ ເຕເີ ຂາົື້ ໃຈ. ນາເອາົ ຂມື້ ູນໄປສະແດງຜນົ ເທງິ ຈພາບ ຫຼ ສ່ົ ງົ ອອກໄປຫາເຄົ່ ອງພມິ . ຈດັ ການຂມ້ື ູນໃນ ລະບບົ ແຟມື້ , ຂມື້ ູນເທິງໝົ່ ວຍຄວາມຈາສາຮອງ, ເມ່ົ ອເປີດເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕທີ ນັ ທທີ ່ົ ມີ ກີ ະແສໄຟຟາ້ື ໃຫກື້ ບັ ເຄົ່ ອງ ມນັ ຈະເຮດັ ວຽກຕາມໂປຣແກຣມທນັ ທ.ີ ໂປຣແກຣມທາອດິ ທົ່ ສີ ່ົ ງັ ໃຫຄື້ ອມພວິ ເຕເີ ຮດັ ວຽກນເີ້ື ປັນຊອບແວລະບບົ , ຊອບແວລະບບົ ອາດເກບັ ໄວໃ້ື ນຣອມ (Rom) ຫຼ ໃນແຜນຈານແມົ່ ເຫຼກັ (Hard Disc). ຫາກບ່ົ ມຊີ ອບແວລະບບົ ນຄີື້ ອມພວິ ເຕຈີ ະເຮດັ ວຽກບ່ົ ໄດ.້ື ຕົວຢົ່ າງຂອງ: ວິນໂດ 95 ( Windows 95 ), ວນິ ໂດ 98 ( Windows 98 ), ວິນໂດມີ ( Windows Me ), ວິນໂດເອັກພີ ( Windows XP), ວິນໂດວິສຕຣາ (windows Vista ), ຍູນິກ ( Unix), ລນີ ຸກ ( Linux ) ເປັນຕນົ້ື . ຮູບທີ 54 ຊອບັ ແວ ➢ ຊອບແວນາໃຊ້ື ( application software ) ເປັນຊອບແວທົ່ ໃີ ຊກ້ື ບັ ວຽກງານດາ້ື ນຕ່ົ າງໆຕາມຄວາມຕອື້ ງການຂອງຜູໃ້ື ຊໂ້ື ດຍສາມາດນາມາໃຊປື້ ະໂຫຍດ ໄດໂື້ ດຍກງົ . ປັດຈບຸ ັນມຜີ ູພ້ື ັດທະນາຊອບແວປະເພດນີໃ້ື ຊສ້ື າລບັ ວຽກງານດາື້ ນຕ່ົ າງໆອອກຈາໜ່ົ າຍເປັນຈານວນ ຫຼວງຫຼາຍ, ເຮດັ ໃຫກ້ື ານນາໃຊຄ້ື ອມພິວເຕີເປັນໄປຢົ່ າງກວາື້ ງຂວາງ ແລະ ແພ່ົ ຫຼາຍ.ຊອບແວນາໃຊອ້ື າດຖກແບ່ົ ງ ອອກເປັນສອງກົ່ ຸມ ເຊ່ົ ນັ : ຊອບແວສາເລດັ ຮູບ ແລະ ຊອບແວທ່ົ ີພດັ ທະນາຂນື້ ໃຊວ້ື ຽກສະເພາະ, ຊອບແວສາເລດັ 44

ICTພນ້ື ຖານ ຮູບໃນປັດຈບຸ ນັ ມຫີ ຼວງຫຼາຍ ເຊົ່ ນັ : ຊອບັ ແວປະມວນຄາສບັ (word processing software ), ຊອບັ ແວເຮດັ ວຽກ ກບັ ຕາຕະລາງ ແລະ ອົ່ ນໆ. ຊອບັ ແວນາໃຊທື້ ່ົ ນີ ຍິ ມົ ໃຊສ້ື າຫບຼັ ວຽກທົ່ ວົ ໄປສາມາດແບົ່ ງຕາມປະເພດຂອງວຽກໄດດື້ ່ົ ງັ ນ:ີ້ື ➢ ຊອັບແວປະມວນຜນົ ຂຄື້ ວາມ(Text processing software ) : ເປັນຊອັບດາື້ ນການເອກະສານ ນຍິ ມົ ເອນີ້ື ສນັື້ ວົ່ າ ຂຄື້ ວາມ ເຊົ່ ງິ ເປັນຊອບັ ແວທ່ົ ໄີ ດຄ້ື ວາມນຍິ ມົ ຢົ່ າງແພົ່ ຫຼາຍເພົ່ ອການຜະລດິ ເອກະສານ ໃນຮູບແບບຕ່ົ າງໆ ເຊົ່ ນັ ລາຍງານຈດົ ໝາຍ, ບນັ ທກຂຄື້ ວາມ, ໜງັ ສ ແລະ ສ່ົ ງິ ພມິ ທົ່ ວົ ໄປ ຊອບັ ແວປະມວນຜນົ ຂຄ້ື ວາມໃນປະຈຸ ບນັ ມຄີ ວາມສາມາດໃນການໃສົ່ ຮູບພາບ, ຕາຕະລາງ ອກັ ສອນສລິ ະປະຕ່ົ າງໆ ລວມທັງຍງັ ມເີ ຄົ່ ອງມຊ່ົ ວຍໃນ ການເຮັດວຽກໄດຢ້ື ົ່ າງສະດວກ ເຊົ່ ັນ ລະບບົ ກວດຕົວສະກດົ ແລະ ໄວຍາກອນ ເປັນ ຊອບັ ແວປະມວນຜນົ ຂຄ້ື ວາມທ່ົ ີນິຍົມໃຊໃື້ ນປັດຈຸບັນນີໄື້ ດື້ແກ່ົ Microsoft Word, WordPerfect ແລະ Lotus Word Pro ເປັນຕນົື້ ຮູບທີ 55ຊອບັ ແວປະມວນຜນົ ຂຄື້ ວາມ (Text processing software ) ➢ ຊອັບແວດາື້ ນການຄານວນ(spreadsheet calculations software): ເປັນຊອັບແວທ່ົ ີມີລັກສະນະເຮັດ ຕາຕະລາງເໝາະສາລບັ ວຽກການຄານວນຕວົ ເລກໃນຮູບແບບຕົ່ າງໆ, ຕາຕະລາງປະກອບດວ້ື ຍ ຊ່ົ ອງຕາຕະລາງ ຫຼ ແຊວ (cell ) ທ່ົ ລີ ຽງເປັນແຖວ ແລະ ຖັນສາມາດປືອ້ ນຂມ້ື ູນຕວົ ອກັ ສອນ,ຕວົ ເລກ ແລະ ສູດການຄານວນ ໄດື້ ນອກຈາກນຍີື້ ງັ ສາມາດໃສ່ົ ຮູບພາບ ແລະ ເຮດັ ເປັນເສນັື້ ສະແດງສະຖຕິ ໄິ ດຢື້ ່ົ າງງາມ ລກັ ສະນະວຽກທ່ົ ໃີ ຊຊ້ື ອບັ ແວປະເພດນີເື້ ຊົ່ ນັ ການເຮດັ ບນັ ຊີ-ກາໄລ-ຂາດທຸນ, ລາຍງານການຂາຍ, ການບນັ ທກຄະແນນນກັ ສກສາ ຕົວຢົ່ າງຊອບແວສາເລັດຮູບດາື້ ນການຄານວນໄດ້ື Microsoft Excel, Lotus 1-2-3 ແລະ Quattro Pro ເປັນຕນົ້ື ທີ 56ຊອບັ ແວດາ້ື ນການຄານວນ (spreadsheet calculations software): 45