Software application

ໝວດວຊິ າທ່ົ ວົ ໄປ ສາຍຄູມດັ ທະຍມົ Software application ລະບບົ 4 ປີ ພາກຮຽນທີ 2 ປີ 1 ວທິ ະຍາໄລຄຫູ ວຼ ງນາ້ ທາ ຜູຮ້ ຽບຮຽງ: ປຕ ຄດິ ບຸນສະແຫວງ ສກົ ຮຽນ 2019 - 2020

ຄໍານາໍ ເພ່ ອື ປະຕບິ ດັ ຫຼກັ ສູດການສກຶ ສາ ເພ່ ອື ຕອບສະໜອງ ກບັ ຄວາມຮຽກຮອ້ ງຕອ້ ງການຂອງຄູອາຈານຜູ ້ ທ່ ີ ສອນກຽ່ວກັບວິຊາ Computer ແລະ ນັກຮຽນໃນທ່ ົວສະຖາບັນສາ້ ງຄູ ພວກເຮົາ ຈ່ ງື ໄດຮ້ ຽບຮຽງປື້ມຄ່ ູມື Software Application ເຫນຼັ້ ນຂິ້ ນື້ . ເນືອ້ ໃນໂດຍຫຍໍຂ້ ອງປື້ມເຫຼມັ້ ນີຈ້ ະ ປະກອບດວ້ ຍຄວາມຮູຟ້ ືນ້ ຖານກຽ່ວກບັ ການນໍາໃຊ ້ Software Application ສໍາລບັ ການຈດັ ການກບັ ເອກະສານ ແມ່ ນວຊິ າທ່່ ສີ ກຶ ສາກຽ່ວກບັ ການນໍາໃຊໂ້ ປຼແກຣມ Microsoft Office word, Microsoft Office Excel ແລະ Microsoft Office Power Point ເຊ່ ງີ ເປັນໂປຼແກຣມທ່ ນີ ຍິ ມົ ໃຊໂ້ ດຍທ່ ວົ ໄປ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ນອກຈາກນນັ້ ກອ່ ນຈະເຂົາ້ ເຖງີ ພາກຕນົ້ ຕໍຍງັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮູກ້ ່ ຽວກບັ ຟືນ້ ຖານ ໂຄງປະກອບສາ້ ງຂອງ Computer ແລະ ການນາໍ ໃຊ ້ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ windows ເຫ່ າຼົ ນເິ້ ປັນຕນົ້ .

ສາລະບານ ພາກທີ I ບດົ ທີ 1 ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ກຽວ່ ກບັ ຄອມພວີ ເຕີ ແລະ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ windows......................................... 1 1. ຄວາມໝາຍຂອງ Computer..................................................................................... 1 2. ສວ່ ນປະກອບຂອງຄອມພວີ ເຕີ ......................................................................................2 2.1 ອຸປະກອນປະມວນຜນົ (Processor Device) ...........................................................2 2.2 ອຸປະກອນນໍາເຂາົ້ ຂໍມ້ ນູ (Input Device) ....................................................................5 2.3 ໜ່ ວຍເກບັ ຂໍມ້ ນູ ສໍາຮອງ (Secondary Storage Device)...........................................5 2.4 ອຸປະກອນສະແດງຜນົ (Output Device)....................................................................8 3. ການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວີ ເຕີ......................................................................................8 4. ການເປີດ-ປີດເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕີ .......................................................................................9 ບດົ ທີ 2 ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ກ່ ຽວກບັ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ windows 1. ຮູຈ້ ກັ ກບັ windows ............................................................................................... 11 1.1 Windows XP............................................................................................... 11 1.2 Windows 7 ................................................................................................ 12 2. ສ່ ວນປະກອບຕ່ າງໆຂອງໜາ້ ຈໍ windows ...................................................................... 13 3. ການນາໍ ໃຊເ້ ມາົ ສ໌ (Mouse) ແລະ ຄບີ ອດ (Keyboad)................................................... 14 3.1 ການນາໍ ໃຊເ້ ມາົ ສ໌ (Mouse) ............................................................................... 14 3.2 ການນາໍ ໃຊຄ້ ບີ ອດ (Keyboad) .......................................................................... 15 4. ການເປີດໂປຼແກຣມຕ່ າງໆອອກມາໃຊງ້ ານພອ້ ມໆກນັ ........................................................... 15 3.1 ສະຫບຼັ ການທາໍ ງານລະຫ່ ວາງໜາ້ ຕ່ າງ .......................................................................... 16 3.2 ສະຫບຼັ ການທາໍ ງານລະຫ່ ວາງໂປຼແກຣມ ...................................................................... 17 5. ບນັ ດາໂປຼແກຣມທ່ ມີ າພອ້ ມ windows ........................................................................ 17 ບດົ ທີ 3 ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ກ່ ຽວກບັ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ windows 1. ການນາໍ ໃຊຄ້ ໍາສ່ ງັ My computer .............................................................................. 18 1.1 ການເປີດໃຊຄ້ ໍາສ່ ງັ My computer.......................................................................... 18 1.2 ສ່ ວນປະກອບຂອງໜາ້ ຈໍ My computer ................................................................ 18 1.3 ຮູຈ້ ກັ ກບັ Folder / File .................................................................................. 19

1.3.1 Folder ........................................................................................................ 19 ບດົ ທີ 4 ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ກ່ ຽວກບັ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ Windows 1. ຮູຈ້ ກັ ກບັ Windows Explorer...............................................................................22 1.1 ການເປີດໃຊຄ້ ໍາສ່ ງັ Windows Explorer ...............................................................22 1.2 ສ່ ວນປະກອບຂອງ Windows Explorer................................................................22 1.2 ວທິ ສີ ະແດງຂໍມ້ ນູ Windows Explorer..................................................................22 2. ການເລອື ກ File ແລະ Folder .................................................................................23 3. ການລບຶ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ........................................................................................24 4. ການສໍາເນາົ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ.....................................................................................25 5. ການຍາ້ ຍໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ.......................................................................................25 6. ການເບ່ ງີ ຂະໜາດລວມຂອງ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ................................................................26 7. ການສະແດງລາຍລະອຽດຂອງ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ.............................................................26 8. ການບບີ ອດັ ໄຟລເ໌ ອກະສານທ່ ໃີ ຫ່ ຍໃຫນ້ ອ້ ຍລງົ ດວ້ ຍ zip/rar................................................27 ພາກທີ II ບດົ ທີ 1 ຮູຈ້ ກັ ກບັ ໂປຼແກຣມ Microsofl word 2007 .........................................................................28 1. ວວິ ດັ ທະນາການຂອງ Microsoft Word .....................................................................28 2. ການເຂາົ້ ໄມໂຄຣຊອບເວດີ (Microsoft Word) ..............................................................28 3. ສ່ ວນຕ່ າງໆຂອງໜາ້ ຕ່ າງໄມໂຄຣຊອບັ ເວດີ ໌ ( Microsoft Word ).........................................29 4. ການພມີ ງານໃນ Word ດວ້ ຍການໃຊ້ keyboard ເປັນທາງລດັ ໃນການຫາຄໍາສງັ ຕ່ າງໆ................ 31 ບດົ ທີ 2 ການເຮດັ ວຽກກບັ File ເອກະສານ 1. ການເລ່ ມີ ສາ້ ງໄຟລເ໌ ອກະສານໃໝ່ .................................................................................33 2. ການບນັ ທກຶ ເອກະສານ .............................................................................................33 3. ການເປີດເອກະສານທ່ ບີ ນັ ທກຶ ໄວແ້ ລວ້ ............................................................................34 4. ການເຮດັ ວຽກຮ່ ວມກນັ ຫາຼ ຍ File ................................................................................34 5. ການປິດ File.......................................................................................................35 ບດົ ທີ 3 ການເຮດັ ວຽກກບັ ຂໍຄ້ ວາມ ( Text ) 1. ປ່ ຽນຮູບແບບຕວົ ໜງັ ສື ( Font Style ) ໂດຍຊອກຮູບແບບຕວົ ໜງັ ສລື າວ................................36 2. ການປັບແຕ່ ງຕວົ ໜງັ ສື ຂະໜາດ, ສ,ີ ຕວົ ເຂມົ້ , ຕວົ ອຽງ ແລະ ຂດີ ກອ້ ງ......................................36

3. ການພມີ ຂໍຄ້ ວາມ ແລະ ການແຊກຂໍຄ້ ວາມ.......................................................................37 4. ການຈດັ ຕໍາແໜ່ ງຂໍຄ້ ວາມໃນເອກະສານ ( ຊາ້ ຍ ກາງ ຂວາ ) ...................................................37 5. ການເອນີ້້ ຂຄໍ ້ ວາມກບັ ຄນື ( Undo / Redo ).................................................................38 6. ການແຊກເຄ່ ອື ງໝາຍ Symbol...................................................................................38 7. ການພມີ ຂໍຄ້ ວາມໂດຍໃຊບ້ ອກັ ຂໍຄ້ ວາມ ..........................................................................39 ບດົ ທີ 4 ການຈດັ ຮູບແບບຂອງ Paragraph .1 ການຈດັ ຮູບແບບຂອງ Paragraph. ........................................................................ 41 1.1 ອງົ ປະກອບຂອງ Paragraph Dialog Box. ............................................................. 41 ການຈດັ ວາງຂໍຄ້ ວາມ............................................................................................. 41 2. ການຈດັ ຫຍໍໜ້ າ້ ເອກະສານ. ........................................................................................ 41 3. ການແບ່ ງຄລໍ ໍາ້ .........................................................................................................43 ບດົ ທີ 5 ການໃຊເ້ ຄ່ ອື ງໝາຍຫວົ ແຖວ 1. ການນາໍ ໃຊ ້ Bulleted and Numbered Lists.............................................................44 2. ການຈດັ ຕາໍ ແໜ່ ງຂໍຄ້ ວາມໃຫສ້ ະເໝກີ ນັ ລະຫວ່ າງສອງຂອບຊາ້ ຍ ແລະ ຂວາ ................................46 ບດົ ທີ 6 ການເຮດັ ວຽກກບັ ຕາຕະລາງ 1. ການສາ້ ງຕາຕະລາງ ..................................................................................................47 2. ການເພ່ ນີ ແຖວ ແລະ ຖນັ ໃຫຕ້ າຕະລາງ .........................................................................48 3. ການເຊ່ ອື ມແລະການເພ່ ມີ ຕາຕະລາງໂດຍການໃຊ້ Eraser ແລະ Draw Table..........................49 ບດົ ທີ 7 ການເຮດັ ວຽກກບັ ຮູບພາບ 1. ການນໍາໃຊຕວົ ອກັ ສອນລວດລາຍ ( Word Art ) ............................................................... 51 2. ການຈດັ ການກບັ WordArt........................................................................................ 51 3. ການນາໍ ຮູບພາບຈາກ Clip Art ມາປະກອບໃນເອກະສານ .....................................................54 4. ການນາໍ ຮູບພາບໃນຄອມພວີ ເຕມີ າປະກອບໃນເອກະສານ .....................................................55 5. ການນາໍ ໃຊ້ Shapes ແລະ Smart Art.....................................................................56 5.1 ການນາໍ ໃຊ ້ Shapes..........................................................................................56 5.2 ການນໍາໃຊ້ SmartArt .......................................................................................57 6. ການນາໍ ໃຊ ້ Microsoft equation 3.0 .....................................................................58 ບດົ ທີ 8

ການຈດັ ຮູບແບບເອກະສານກ່ ອນການສ່ ງັ ພມີ 1. ການກາໍ ນດົ ຂະໜາດຂອງໜາ້ ເຈຍ້ .................................................................................59 2. ການກາໍ ນດົ ຂອບເຈຍ້ ( Page Margins ) ....................................................................59 3. ການໃສ່ ເລກໜາ້ ເອກະສານ ........................................................................................60 4. ການກວດເບ່ ງີ ເອກະສານກອ່ ນການສ່ ງັ ພມີ ........................................................................60 5. ການສ່ ງັ ພມີ ເອກະສານອອກທາງເຄ່ ອື ງພມີ ......................................................................... 61 ພາກທີ III ໂປຼແກຣມ Microsoft Excel ບດົ ທີ 1 ຮູຈ້ ກັ ໂປຼແກຣມກບັ Microsoft Excel 2007 1. ເລ່ ມີ ຕນົ້ ໃຊງ້ ານ Microsoft Excel 2007................................................................62 2. ສວ່ ນປະກອບຂອງໜາ້ ຈໍ Microsoft Excel .................................................................63 3. ການໃສ່ ຕວົ ເລກອດັ ໂນມດັ ໃນ Microsoft Excel.........................................................63 4. ການເຮດັ ວຽກກບັ ແຜ່ ນງານ (Sheet) ..........................................................................64 5. ການໃຊງ້ ານຕາລາງ ..................................................................................................65 6. ຄວາມຮູພ້ ນື້ ຖານກ່ ຽວກບັ Spread Sheet ...................................................................66 7. ການປ່ ຽນຊ່ ໃື ຫກ້ ບັ Work sheet. ...............................................................................66 8. ການເພ່ ມີ ແລະ ການລບົ Work sheet. ........................................................................67 ບດົ ທີ 2 ການເຮດັ ວຽກກບັ ຂຄໍ ້ ວາມໃນ cell 1. ການປອ້ ນຂໍມ້ ນູ ລງົ ໃນ Cell .......................................................................................68 2. ການປອ້ ນຂໍມ້ ນູ ປະເພດຂໍຄ້ ວາມ (Text). ......................................................................68 3. ການປອ້ ນຂໍມ້ ນູ ເປັນຕວົ ເລກ (Number). .....................................................................69 4. ການປອ້ ນຂໍມ້ ນູ ເປັນສູດ (Formulas & Function). ......................................................69 5. ການສາ້ ງສູດດວ້ ຍຟັງຊນັ້ ທ່ ນີ ຍິ ມົ ໃຊງ້ ານ ............................................................................70 ບດົ ທີ 3 ການເຮດັ ວຽກກບັ cell ການປັບປຸງ ແລະ ການແກໄ້ ຂໃນ Cell. ............................................................................... 71 1. ການຍາ້ ຍຕໍາແໜ່ ງ Pointer ໃນ Cell ຕ່ າງໆ. .................................................................. 71 2. ການສາ້ ງຕາຕະລາງ .................................................................................................. 71 3. ການເພ່ ມີ Row / Column. ..................................................................................... 71 4. ການປ່ ຽນຂະໜາດຂອງ Row / Column.......................................................................72

5. ການຍາ້ ຍ ແລະ ການສໍາເນາົ ຂໍມ້ ນູ ໃນ Cell......................................................................72 6. ການໃຊຄ້ ໍາສ່ ງັ Copy ...............................................................................................73 7. ການໃຊຄ້ ໍາສ່ ງັ Paste ..............................................................................................73 8. ການລບົ ຂໍມ້ ນູ ໃນ Cell ແລະ ການລບົ Row / Column. ...................................................74 9. ການເກບັ ຮກັ ສາ, ການເປີດ ແລະ ປິດ Work book..........................................................74 9.1 ການບນັ ທກຶ ເອກະສານ.........................................................................................74 9.2 ການເປີດເອກະສານ. .........................................................................................75 9.3 ການປິດເອກະສານ. ............................................................................................76 ບດົ ທີ 4 ການຄໍານວນໃນ Excel 1. ການໃຊງ້ ານສູດ ແລະ ຟັງຊນັ້ ......................................................................................77 1.1 ການໃສ່ ສູດ.......................................................................................................77 1.2 ການຄດິ ໄລ່ ຫາຜນົ ລວມ ........................................................................................77 2. ການສາ້ ງສູດດວ້ ຍຟັງຊນັ້ ທ່ ນີ ຍິ ມົ ໃຊງ້ ານ ............................................................................78 3. ການສາ້ ງສູດຢ່ າງງ່າຍພອ້ ມຄ່ າຄງົ ທ່ ີ..................................................................................78 ບດົ ທີ 5 ການເຮດັ ວຽກກບັ ແຜນພູມ ແລະ ກຣາຟ (Chart / Graph) 1. ການເຮດັ ວຽກກບັ ກາຟ ............................................................................................... 81 1.1 ການສາ້ ງກາຟ...................................................................................................... 81 1.2 ການປ່ ຽນຊະນດິ ຂອງກາຟ ......................................................................................82 2. ການລບົ ກາຟ ..........................................................................................................82 ບດົ ທີ 6 ການສ່ ງັ ພມິ ເອກະສານອອກທາງເຄ່ ອື ງພມິ 1. ການຕງັ້ ຄ່ າໜາ້ ເຈຍ້ (Page Setup) .............................................................................83 2. ການຕງັ້ ເລກໜາ້ ເອກະສານ ..........................................................................................84 ພາກທີ IV ໂປຼແກຣມ Microsoft Office PowerPoint 2007 ບດົ ທີ 1 ຮູຈ້ ກັ ກບັ ໂປຼແກຣມ Microsoft Office PowerPoint 2007 1.1 ສ່ ວນປະກອບຂອງໜາ້ ຈໂໍ ປແກມ .............................................................................86 1.2 ການສາ້ ງງານນາໍ ສະເໜໃີ ຫມ່ ...................................................................................87 2. ການສາ້ ງງານນາໍ ສະເໜໃີ ໝ່ ຈາກ Template......................................................................87

3. ການສາ້ ງງານນໍາສະເໜໃີ ໝ່ ຈາກ Blank Presentation.....................................................88 4. ການບນັ ທກຶ ເອກະສານ ..............................................................................................89 ບດົ ທີ 2 ການເຮດັ ວຽກກບັ ຂໍຄ້ ວາມໃນສະໄລດ໌ 1. ການສາ້ ງສະໄລດເ໌ ບອື້ ງຕນົ້ ............................................................................................90 2. ການລບົ ສະໄລດ໌......................................................................................................90 3. ການເພ່ ມີື ຂໍມ້ ນູ ແລະ ລບົ ຂມໍ ້ ູນໃນ Text Box. ................................................................ 91 3.1 ການພມິ ຂໍຄ້ ວາມໃນ Text Box ............................................................................. 91 3.1 ການລບົ ຂໍຄ້ ວາມໃນ Text Box .............................................................................92 4. ການພມິ ຂໍມ້ ນູ ລງົ ແຜ່ ນສະໄລດໃ໌ ນສ່ ວນ Outline View......................................................92 ບດົ ທີ 3 ການອອກແບບ ແລະ ປັບແຕ່ ງ ສະໄລດ໌ 1. ການໃຊ້ Design ແລະ Layout..................................................................................93 1.1 ການໃຊ້ Design ..............................................................................................93 1.2 Slide Layout. ...............................................................................................94 2. ການໃຊ້ Effects ໃສ່ ສະໄລດ໌.....................................................................................94 ບດົ ທີ 4 ການເຮດັ ວຽກກບັ ຮູບພາບປະກອບສະໄລດ໌ 1. ການນໍາເຂາົ້ ຮູບພາບຈາກ ClipArt Gllery ຫຼື ໄຟລຮ໌ ູບພາບແບບຕ່ າງໆເຂາົ້ ມາໃນສະໄລດ໌................95 1.1 ການນໍາເຂາົ້ ຮູບພາບຈາກ ClipArt ເຂາົ້ ມາໃນສະໄລດ໌ ....................................................95 1.2 ການນາໍ ເຂາົ້ ຮູບພາບຈາກ Gllery ເຂາົ້ ມາໃນສະໄລດ໌ ...................................................96 2. ການປັບແຕ່ ງຮູບພາບທ່ ນີ ໍາເຂາົ້ ມາໃນສະໄລດ.໌ .....................................................................97 3. ການໃຊເ້ ຄ່ ອື ງມຊື ່ ວຍໃນການແຕມ້ ຮູບພາບ .......................................................................97 4. ການນາໍ ເຂາົ້ ໄຟລ໌ video ແລະ ໄຟລສ໌ ຽງເຂາົ້ ໃນສະໄລດ໌......................................................98 ບດົ ທີ 5 ການເຮດັ ວຽກກບັ ສະໄລດປ໌ ະເພດຕາຕະລາງ 1. ການແຊກຕາຕະລາງເຂາົ້ ມາໃນສະໄລດ໌ ........................................................................... 100 2. ການພມິ ຂຄໍ ້ ວາມລງົ ໃນຕາຕະລາງ ................................................................................. 101 3. ການຈດັ ການກບັ ຂໍຄ້ ວາມໃນຕາຕະລາງ............................................................................ 101 4. ການປັບແຕ່ ງ ແກໄ້ ຂ ຕາຕະລາງ ................................................................................... 101 5. ການໃຊງ້ ານຕາຕະລາງສໍາເລດັ ຮູບ ................................................................................. 102 6. ການລບຶ ຕາຕະລາງ (Delete) .................................................................................... 102

ບດົ ທີ 6 ການນໍາໃຊ້ Text box ແລະ WordArt 1. ການໃຊເ້ ຄ່ ອື ງມື ແລະ ລກັ ຊະນະພເິ ສດໃໝ່ ໆໃນການສາ້ ງ Presentation................................ 102 2. ການສາ້ ງຂຄໍ ້ ວາມໂດຍການໃຊ ້ WordArt..................................................................... 103 3. ການຕບົ ແຕ່ ງຂຄໍ້ ວາມໃນ WordArt ............................................................................ 103 4. ການສາ້ ງ AutoShape.......................................................................................... 104 ບດົ ທີ 7 ການກາໍ ນດົ ໜາ້ ສະໄລດ໌ 1. ການກາໍ ນດົ ການເຄ່ ອື ນໄຫວໃນຂະນະປ່ ຽນໜາ້ ສະໄລດ໌ ( Slide Transition ) ......................... 104 2. ກາໍ ນດົ ສຽງ ແລະ ຄວາມໄວໃນຂະນະປ່ ຽນສະໄລດ໌............................................................ 105 ບດົ ທີ 8 ການກາໍ ນດົ ການເຄ່ ອື ນໄຫວ ຫຼື ວດັ ຖຸ 1. ການກາໍ ນດົ ການເຄ່ ອື ນໄຫວໃຫກ້ ບັ ວດັ ຖຸ .......................................................................... 106 2. ການກາໍ ນດົ ຕວົ ເລອື ກ ( Option ) ເພ່ ມິ ເຕມິ ຂອງ Animation............................................. 107 ບດົ ທີ 9 ການເຊ່ ອື ມໂຍງ ( Hyperlink ) 1. ການກໍານດົ ຈດຸ ເຊ່ ອື ມໂຍງໃຫກ້ ບັ ຂໍຄ້ ວາມ (Text) ແລະ ວດັ ຖຸ (Object) ................................. 108 2. ການກາໍ ນດົ ຄຸນສມົ ບດັ ຕ່ າງໆ ຂອງຈດຸ ເຊ່ ອື ມໂຍງ ............................................................... 109 ບດົ ທີ 10 ການກາໍ ນດົ ແລະ ການນາໍ ສະໄລດໄ໌ ປໃຊງ້ ານ 1. ການກາໍ ນດົ ການນາໍ ສະເໜີ........................................................................................... 110 2. ກາໍ ນດົ ຕວົ ເລອື ກສໍາລບັ ການນາໍ ສະເໜີ ............................................................................. 111 3. ກາໍ ນດົ ຈາໍ ນວນສະໄລດທ໌ ່ ຕີ ອ້ ງການນາໍ ສະເໜີ ..................................................................... 111 4. ການນໍາສະໄລດໄ໌ ປໃຊງ້ ານ.......................................................................................... 112 ເອກະສານອາ້ ງອງີ ............................................................................................................ 114

ພາກທີ I ບດົ ທີ 1 ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ກຽ່ວກບັ ຄອມພວີ ເຕີ ແລະ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ windows 1. ຄວາມໝາຍຂອງ Computer ຄອມພວີ ເຕແີ ມ່ ນສ່ ງິ ປະດດິ ສາ້ ງທາງອເີ ລກັ ໂທຣນກິ . ມນັ ເປັນເຄ່ ອື ງຈກັ ເອເລກັ ໂທຣນກິ ທ່ ສີ າມາດຮບັ ການປອ້ ນ ໂປຣແກຣມເຂາົ້ ຄວບຄຸມແລະປັບແຕ່ ງຂໍມ້ ນູ ຂ່ າວສານໄດ.້ ມນັ ສາມາດປະຕບິ ດັ ໜາ້ ທ່ ຈີ ດັ ການດາ້ ນຖານຂໍມ້ ນູ ຕ່ າງໆ ບໍວ່ າທາງດາ້ ນການຄດິ ໄລ່ , ການປະມວານຜນົ ຂໍມ້ ູນ, ການສະແດງຜນໃຫສ້ ໍາພດັ ໄດ້ ເຊ່ ນັ : ການຈດັ ພມິ ,ການສ່ ງົ ຂໍ້ ມູນຂ່ າວສານອເີ ລັກໂທຣນກິ , ດາ້ ນສຽງ, ສ,ີ ການສາ້ ງ ພາບແບບສມົ ຈງິ ແລະ ຈນິ ຕະນາການຕະຫລອດທງັ ການ ເຮດັ ວຽກແທນຄນົ ແລະ ອ່ ນື ໆຊ່ ງຶ ອາດບໍມທີ ່ ສີ ນິ້ ສຸດ,  ຄູນສມົ ບດັ ຂອງຄອມພວີ ເຕີ ປັດຈບຸ ນັ ນຄີ້ ນົ ສ່ ວນໃຫຍ່ ນຍິ ມົ ນາໍ ຄອມພວີ ເຕມີ າໃຊງ້ ານຕ່ າງໆ ຊ່ ຜື ູໃ້ ຊສ້ ່ ວນໃຫຍ່ ມກັ ຈະຄດິ ວ່ າຄອມພວີ ເຕເີ ປັນ ເຄ່ ອື ງມທື ່ ສີ າມາດທໍາງານໄດສ້ າລະພດັ ແຕ່ ຜູທ້ ່ ມີ ຄີ ວາມຮູທ້ າງຄອມພວີ ເຕີ ຈະຮູວ້ ່ າງານທ່ ເີ ໝາະກບັ ການນໍາຄອມພວີ ເຕມີ າໃຊຢ້ ່ າງດຄີ ື ການສາ້ ງສາລະສນົ ເທດ ເຊ່ ີງສາລະສນົ ເທດເຫ່ ຼາົ ນນັ້ ສາມາດນໍາມາພມີ ອອກທາງເຄ່ ອື ງພມີ ສ່ ງົ ຜ່ ານ ເຄອື ຂ່ າຍຄອມພວີ ເຕີ ຫຼື ຈດັ ເກບັ ໄວໃ້ ນໜ່ ວຍເກບັ ຂໍມ້ ູນກ່ ໄໍ ດ ້ ເນ່ ອື ງຈາກຄອມພວີ ເຕມີ ຄີ ຸນສມົ ບດັ ຕ່ າງໆຄ.ື - ທໍາງານອດັ ຕະໂນມດັ (Self Acting) ການທາໍ ງານຂອງຄອມພວີ ເຕຈີ ະທາໍ ງານແບບອດັ ຕະໂນມດັ ພາຍໄຕຄ້ ໍາ ສໍາສ່ ັງທ່ ຖີ ືກກໍານດົ ຂໍມ້ ູນເຂາົ້ ລະບົບການປະມວນຜນົ ແລະ ແປງຜນົ ລບັ ອອກມາໃຫຢ້ ່ ູໃນຮູບແບບທ່ ມີ ະນຸດ ເຂາົ້ ໃຈໄດ້ - ຄວາມໄວ (speed) ຄອມພວີ ເຕໃີ ນປະຈບຸ ນັ ນສີ້ າມທາໍ ງານໄດເ້ ຖີງລອ້ ຍລາ້ ນຄໍາສ່ ງັ ໃນໜ່ ງື ວນິ າທ.ີ - ຄວາມເຊ່ ືອຖື (Reliable) ຄອມພວີ ເຕີທຸກວັນນີຈ້ ະທໍາງານໄດທ້ ງັ ກາງວັນ ແລະ ກາງຄືນຢ່ າງບ່ ໍມຂີ ໍຜ້ ິດພາດ ແລະ ບ່ ໍຮູຈ້ ກັ ອດິ ເໝ່ ອື ຍ - ຄວາມຖກື ຕອ້ ງແນ່ ນອນ (Accurate) ວງົ ຈອນຂອງຄອມພວີ ເຕຈີ ະໃຫຜ້ ນົ ຂອງການຄໍານວນທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງສະເໝີ ຫາກຜນົ ຂອງການຄໍານວນຜດິ ຈາກທ່ ຄີ ວນຈະເປັນ ມກັ ເກດີ ຈາກຄວາມຜດິ ພາດຂອງໂປຼແກຣມ ຫຼື ຂໍມ້ ນູ ທ່ ນີ ໍາ ເຂາົ້ ສ່ ໂູ ປຼແກຣມ - ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ຈາໍ ນວນຫາຼ ຍໄດ້ (Store massive amounts of information) ໄມໂຄຄຼ ອມພວີ ເຕໃີ ນປັດຈບຸ ນັ ຈະມທີ ່ ເີ ກບັ ຂໍມ້ ູນສໍາຮອງທ່ ມີ ຄີ ວາມສູງຫາຼ ຍກ່ ວາໜ່ ງື ພນັ ລາ້ ນຕວົ ອກັ ສອນ ແລະ ສໍາລບັ ຄອມພວີ ເຕຄີ ະໜາດ ໃຫຍ່ ຈະສາມາດເກບັ ຂໍມ້ ູນໄດຫ້ າຼ ຍກ່ ວາໜ່ ງື ລາ້ ນໆຕວົ ອກັ ສອນ - ຍາ້ ຍຂມໍ້ ນູ ຈາກບ່ ອນໜ່ ງື ໄປຍງັ ອກີ ບ່ ອນໜ່ ງື ໄດຢ້ ່ າງໄວ (Move information) ໂດຍໃຊກ້ ານຕດິ ຕ່ ໍສ່ ສື ານຜ່ ານ ລະບົບເຄອື ຂ່ າຍຄອມພວີ ເຕຊີ ່ ສື າມາດສ່ ງົ ພດົ ຈະນານຸກມົ ເຫຼມັ້ ໜ່ ງື ໃນຮູບແບບຂອງຂໍມ້ ູນອີເລກັ ໂຕຼນກິ ໄປຍງັ ເຄ່ ອື ງຄອມພວີ ເຕທີ ່ ຢີ ່ ູໄກຄນົ ລະຊີກໂລກໄດພ້ າຍໃນເວລາບ່ ໍເຖີງໜ່ ງື ວນິ າທີ ເຮັດໃຫມ້ ກີ ານເອນີ້ ເຄອື ຂ່ າຍຄອມ ພວີ ເຕທີ ່ ເີ ຊ່ ອື ມກນັ ທ່ ວົ ໂລກໃນປະຈບຸ ນັ ວ່ າທາງດ່ ວນສາລະສນົ ເທດ (Information Superhighway) 1

- ເຮດັ ວຽກຊາໍ້ ໆກນັ ໄດ້ (Repeatability) ຊ່ ວຍຫຸດຼ ປັນຫາເລ່ ອື ງຄວາມອ່ ອອນລາ້ ຈາກການທາໍ ງານຂອງແຮງງານ ຄນົ ນອກຈາກນຍີ້ ງັ ລດົ ຄວາມຜດິ ພາດຕ່ າງໆໄດດ້ ອີ ກີ ດວ້ ຍ ຂໍມ້ ູນທປີ ະມວນຜນົ ແມ່ ນຈະຍຸງ້ ຍາກຊບັ ຊອ້ ນພຽງ ໄດກ່ ຕໍ າມຈະສາມາດຄໍານວນ ແລະ ຫາຜນົ ລບັ ໄດຢ້ ່ າງໄວວາ. 2. ສວ່ ນປະກອບຂອງຄອມພວີ ເຕີ ຈາໍ ແນກໜາ້ ທ່ ຂີ ອງຮາດແວຕ່ າງໆ ສາມາດແບ່ ງເປັນສ່ ວນສໍາຄນັ 4 ປະເພດ ຄ:ື - ອຸປະກອນປະມວນຜນົ (Processing Device) - ອຸປະກອນນາໍ ເຂາົ້ ຂໍມ້ ນູ (Input Device) - ໜ່ ວຍເກບັ ຂໍມ້ ນູ ສໍາຮອງ (Secondary Storage Device) - ອຸປະກອນສະແດງຜນົ (Output Device) 2.1 ອຸປະກອນປະມວນຜນົ (Processor Device) ຄໜື ່ ວຍປະຜນົ ກາງຫລທື ່ ຮີ ູຈ້ ກັ ກນັ ໃນນາມຂອງຊພີ ຍີ ູ (CPU) ນນັ້ ເອງຫລຮື ຽກວ່ າຊບິ ຊ່ ງຶ ສ່ ວນນມີ້ ຄີ ວາມ ສໍາຄນັ ຫລາຍທ່ ສີ ຸ ດຂອງຮາດແວ ເພາະວ່ າມຫີ ນາ້ ທ່ ໃີ ນການປະມວນຜນົ ຂໍມ້ ູນທ່ ຜີ ູໃ້ ຊນ້ ໍາເຂາົ້ ມາຊ່ ງຶ ຊີພຍີ ູນນັ້ ມລີ ຸນ້ ຕ່ າງໆອອກມາຊ່ ງຶ ແຕ່ ລະລຸນ້ ລາຄາກ່ ຈໍ ະແຕກຕ່ າງກນັ ອອກໄປ. 2.1.1 ໜ່ ວຍປະມວນຜນົ ກາງ (CPU) ໜ່ ວຍປະມວນຜນົ ກາງ (CPU : Central Processing Unit ) ຫຼມື ກັ ຈະເອີນ້ ອີກຢ່ າງໜ່ ງຶ ວ່ າໄມໂຄໂປ ເຊດເຊມີ້ ໜີ າ້ ທ່ ໃີ ນການປະມວນຜນົ ຂໍມ້ ູນໃນລກັ ສະນະຂອງການຄດິ ໄລ່ ແລະ ປຽບທຽບ.ເຊ່ ງິ ເປັນຫວົ ໜ່ ວຍ ທ່ ເີ ຮດັ ໜາ້ ທ່ ປີ ະມວນຜນົ ຄໍາສ່ ງັ ແລະ ຄວມຄຸມການເຮດັ ວຽກທງັ ໝດົ ຂອງລະບບົ ຄອມພວີ ເຕ.ີ ນໝີ້ າຍຄວາມວ່ າ ຄອມພວີ ເຕຈີ ະສາມາດເຮດັ ວຽກໄດຖ້ ກື ຕອ້ ງ ແລະ ວ່ ອງໄວພຽງໃດແມ່ ນຂນຶ້ ຢ່ ູກບັ ຄວາມໄວຂອງ CPU ເປັນຕນົ້ ຕໍ ຮູບທີ 1 ອຸປະກອນປະມວນຜນົ (Processing Device) 2

2.1.2 ໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ຫກຼັ (Main Memory) ເອນີ້ ອກີ ຢ່ າງໜ່ ງື ວ່ າໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ພາຍໃນ (Internal Memory) ສາມາດແບ່ ງອອກເປັນ 2 ປະເພດໄດແ້ ກ່ ໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ROM ( ROM= read only memory ) ຄນົ້ ຫາມູນໄດໄ້ ວກວ່ າໝ່ ວຍຄວາມຈາໍ ຫຼກັ , ເນ່ ອື ງຈາກມຂີ ະໜາດນອ້ ຍກວ່ າໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ຫຼກັ ຫາຼ ຍ ຈ່ ງິ ເຮດັ ໃຫກ້ ານຊອກຫາຂໍມ້ ູນທ່ ຕີ ອ້ ງການໃນໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ CACHE ໄດໄ້ ວກວ່ າການຊອກຫາໃນໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ຫຼກັ . ເຮັດໃຫຊ້ ີພຢີ ູໃນເວລາໃນການປະມວນຜນົ ຄໍາສ່ ັງໄດໄ້ ວຂນຶ້ ຈ່ ງິ ເປັນສາເຫດທ່ ເີ ຮດັ ໃຫຜ້ ູຜ້ ະລດິ ນຍິ ົມເພ່ ີມ ໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ປະເພດນເີ້ ຂາົ້ ໄວພ້ າຍໃນຊພີ ຢີ ູ. ຮູບທີ 2 ໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ROM ໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ຊ່ ວົ ຄາວ RAM ( RAM= Random Access Memory) ເປັນໝ່ ວຍຄວາມຈາໍ ທ່ ໃີ ຊເ້ ກບັ ຮກັ ສາຂໍມ້ ນູ ຊ່ ວົ ຄາວສາມາດລບຶ ແລະ ຂຽນຂໍມ້ ນູ ໃໝ່ ໄວໄ້ ດສ້ ະເພາະເວລາທ່ ມີ ີ ໄຟ ຫ່ ຼໍລຽ້ ງເທ່ າົ ນນັ້ . ເມ່ ອື ໃດເມ່ ອື ບ່ ໍມກີ ະແສໄຟມາຫ່ ຼໍລຽ້ ງ,ຂໍມ້ ູນທ່ ຢີ ່ ູພາຍໃນໜ່ ວຍຄວາມຈໍາຊະນດິ ນີຈ້ ະສູນຫາຍ ທນັ ທ.ີ ຈາກຄຸນສມົ ບດັ ດ່ ງັ ກ່ າວເຮດັ ໃຫ ້ RAM ຖກື ນໍາມາໃຊເ້ ປັນໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ຫຼກັ ຂອງເຄ່ ອື ງຄອມພວີ ເຕີ ຮູບທີ 3 ໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ RAM 3

2.1.3 ເມນບອດ (main board) ແມ່ ນວງົ ຈອນພນື້ ຖານຄອມພວີ ເຕີ ເຊ່ ງິ ເປັນອງົ ປະກອບທງັ ໝດົ ຂອງການເຊ່ ອື ມຕ່ ຄໍ ອມພວີ ເຕີ ໂດຍທາງກງົ ຫຼື ທາງອອ້ ມ, ອຸປະກອນເຊ່ ອື ມຕ່ ກໍ ະດານແມ່ ເປັນລະບບົ . ອຸປະກອນທງັ ໝດົ ເຊ່ ອື ມຕ່ ໍເປັນລະບບົ ,ຮບັ ປະກນັ ການໄຫຼ ຂອງຂໍມ້ ນູ ແລະ ການສ່ ສື ານ ຄວາມແຕກຕ່ າງລະຫວ່ າງ ທ່ ກີ ໍານດົ ໄວລ້ ່ ວງໜາ້ ອຸປະກອນນາໍ ໃຊ.້ ອຸປະກອນໄດກ້ າໍ ນດົ ໄວລ້ ່ ວງໜາ້ ລະຫວ່ າງ ການອະທບິ າຍໃນລກັ ສະນະການສ່ ສື ານ, ຊ່ ວຍໃຫເ້ ຫນັ ທ່ ຢີ ່ ູແຕ່ ລະ ອນັ ແລະ ກາໍ ນດົ , ບ່ ໍວ່ າໃນລະບບົ ຫຼື ເຄອື ຂ່ າຍເຮາົ ຄວນເບ່ ງິ ດາ້ ນອ່ ນື ໆອກີ ວ່ າເປັນແນວໃດ, ລະບບົ ສາມາດ, ອງີ ຕາມແຕ່ ຈດຸ ປະສງົ , ສາມາດແບ່ ງອອກເປັນດ່ ງັ ນ:ີ້  Serial-USB, firewire,etc.  Parallel-AGP,PCI,etc.  Mixed-Hyper Transport, InfiniBand,PCI,etc… ຮູບທີ 4 Mainboard 2.1.4 ຊບິ ເຊດັ (Chip Set) ຊບິ ເຊດັ ເປັນຊບິ ຈາໍ ນວນໜ່ ງື ຫຫຼື າຼ ຍຕວົ ທ່ ບີ ນັ ຈວຸ ງົ ຈອນສໍາຄນັ ທ່ ຊີ ່ ວຍໃນການທາໍ ງານຂອງ CPU ແລະຕດິ ຕງັ້ ຕວົ ເມນບອດຖອດປ່ ຽນບ່ ໄໍ ດ ້ ເຮດັ ໜາ້ ທ່ ເີ ປັນຕວົ ກາງ ປະສານງານແລະຄວບຄຸມການທໍາງານຂອງໜ່ ວຍຄວາມຈໍາ ລວມເຖີງອຸ ປະກອນຕ່ ໍພວ້ ງຕ່ າງໆ ທງັ ແບບພາຍໃນ ຫຼື ພາຍນອກ ທຸກຊະນດິ ຕາມຄໍາສ່ ງັ ຂອງ CPU ເຊ່ ນັ SiS, Intel, VIA, AMD ເປັນຕນົ້ . ຮູບທີ 5 ຊບິ ເຊດັ 4

2.2 ອຸປະກອນນາໍ ເຂາົ້ ຂມໍ້ ນູ (Input Device) ໜ່ ວຍປອ້ ນຂໍມ້ ູນ (Input Unit) ເຮັດໜາ້ ທ່ ໃີ ນການປອ້ ນຂໍມ້ ູນເຂາົ້ ສ່ ູເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕອີ ຸ ປະກອນທ່ ເີ ຮັດ ໜາ້ ທ່ ໃີ ນການປອ້ ນຂໍມ້ ູນ ເຂາົ້ ສ່ ູເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕໄີ ດແ້ ກ່ ແປ້ນພມິ ສໍາລບັ ພມິ ຕວົ ອກັ ສອນ ແລະ ອກັ ຂະຫຼະຕ່ າງໆ, ເມາົ ສສ໌ ໍາລບັ ຄກິ ສ່ ງັ ງານໂປຣແກຣມ, ສະແກນເນສີ້ າໍ ລບັ ສະແກນຮູບພາບ, ຈອຍສະຕກິ ສໍາລບັ ຫນຼີ້ ເກມ, ໄມໂຄໂຟນ ສໍາລບັ ເວາົ້ ອດັ ສຽງ ແລະ ກອ້ ງດຈິ ຕິ ອນສໍາລບັ ຖ່ າຍພາບ. ຮູບທີ 6 ອຸປະກອນນໍາເຂາົ້ ຂໍມ້ ນູ (Input Device) 2.3 ໜ່ ວຍເກບັ ຂໍມ້ ນູ ສໍາຮອງ (Secondary Storage Device) ໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ສໍາຮອງຄ:ື ອຸປະກອນທ່ ເີ ຮດັ າທ່ ເີ ກບັ ຂໍມ້ ູນໄວໃ້ ຊໃ້ ນໂອກາດຕ່ໄໍ ປເນ່ ອື ງຈາກໜ່ ວຍຄວາມ ຈາໍ ແລມ ຈໍາຂໍມ້ ູນໄດສ້ ະເພາະຊ່ ວງທ່ ມີ ກີ ານເປີດໄຟລ່ ໍລຽ້ ງເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕເີ ທ່ າົ ນນັ້ ຖາ້ ຕອ້ ງການເກບັ ຂໍມ້ ູນໄວໃ້ ຊ ້ ໃນໂອກາດຕ່ໄໍ ປຈະຕອ້ ງບນັ ທກຶ ຂໍມ້ ູນລງົ ໃນໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ສໍາຮອງຊ່ ງຶ ໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ສໍາຮອງມຢີ ່ ູຫາຼ ຍຊະນດິ ແຕ່ ນຍິ ມົ ໃຊກ້ ນັ ທ່ ວົ ໄປຄ:ື ຮາດດດິ , ດດິ ໄດລ,໌ ຊດີ ລີ ອມ, ດວີ ດີ ລີ ອມ ເປັນຕນົ້ . ຮູບທີ 7 ໜ່ ວຍເກບັ ຂໍມ້ ນູ ສໍາຮອງ (Secondary Storage Device) 5

2.3.1 ອຸປະກອນເກບັ ຂໍມ້ ນູ ( Hard Disk Drive = HDD) ເປັນອຸ ປະກອນສໍາຫຼບັ ຈດັ ເກບັ ຂໍມ້ ູນຖາວອນ (ບ່ ໍສາມາດລມື ໄດ້ / ຊດັ ເຈນ ເມ່ ອື ເວລາຄອມພວີ ເຕມີ ອດ) ຄຸນສົມບັດຂອງມນັ ຄ:ື ຄວາມສາມາດໃນການບັນຈໄຸ ດຫ້ ຼາຍ, ປະສດິ ທພິ າບການເຮັດວຽກໄວຂນຶ້ ເມ່ ອື ທຽບກບັ ອຸ ປະກອນແສງ ແຕ່ ຊາ້ ລງົ ເມ່ ອື ທຽບກບັ RAM ແລະ ຖກື ນໍາໃຊສ້ ໍາຫຼບັ ການເກບັ ຂໍມ້ ູນແບບຖາວອນ ສາມາດຈາໍ ແນກລະຫວ່ າງພາຍໃນ - ພາຍນອກຍາກ. ຮູບທີ 8 ອຸປະກອນເກບັ ຂໍມ້ ນູ (ຮາດດດິ ສ) 2.3.2 ແຜ່ ນບນັ ທກຶ ຂໍມ້ ນູ ( Floppy Disk Drive ) ແຜ່ ນບນັ ທກຶ ຂໍມ້ ູນຄ:ື ໃຊສ້ ໍາຫບຼັ ການຈດັ ເກບັ ແລະ ການອ່ ານຂໍມ້ ູນທ່ ເີ ກບັ ໄວໃ້ ນອຸປະກອນບນັ ທກຶ ຂໍມ້ ູນ, ບນັ ຈຮຸ າດດດິ 1,44 MB, ສາລບັ ໜ່ ວຍຄວາມຈາ ແລະ ການໃຊວ້ ຽກຂອງເຄ່ ອື ງບນັ ທກຶ ຊດີ ກີ ວາ້ ງ ຂນຶ້້ , ມນັ ຖກື ນາໍ ໃຊບ້ ັນຈຂຸ ໍມ້ ູນ, ໜ່ ວຍຄວາມຈາໍ ທ່ ທີ ນັ ສະໄໜ ແລະ ຄວາມຈາໍ ສາມາດວດັ ແທກໃນ GB, ແຜ່ ນບນັ ທກຶ ຂໍມ້ ູນບນັ ຈຸ ຮາດດດິ 1,44 MB, ຍງັ ຊບີ້ ອກໃຫເ້ ຫນັ ວ່ າແຜ່ ນບນັ ທກຶ ຂໍມ້ ູນດ່ ງັ ກ່ າວຍງັ ກາຍເປັນອຸປະກອນທ່ ລີ າ້ ສະໄໜຢ່ ູ. ຮູບທີ 9 ແຜ່ ນບນັ ທກຶ ຂໍມ້ ູນ ( Floppy Disk Drive ) 6

2.3.3 ແຜ່ ນບນັ ທກຶ DVD ( DVD= Digital video disc or Digital ) ເປັນແຜນທ່ ີບັນທຶກຂໍມ້ ູນໄດພ້ ຽງຢ່ າງດຽວ, ສາມາດເກບັ ວິດໂີ ອທ່ ີມຄີ ຸ ນະພາບສູງ ພອ້ ມກັບສຽງທ່ ີມີ ຄຸນະພາບ. ດ່ ງັ ນນັ້ , ອຸ ດສະຫະກໍານຈີ້ ່ ງິ ໄດປ້ ່ ຽນວທິ ກີ ານເຜຍີ ແຜ່ ຢ່ າງຫຼວງຫາຼ ຍ ໃນປັດຈບຸ ນັ DVD ຈະມຄີ ວາມ ສາມາດບກັ ທກຶ ຂໍມ້ ນູ ໄດ້ 4,7 GB 8.5 GB, 9.4 GB, 19 GB ແລະ 18 GB ຮູບທີ 10 ອຸປະກອນບນັ ທກຶ (DVD= Digital video disc) 2.3.4 USB stick ( Universal serial Bub ) ເປັນອຸ ປະກອນເກບັ ກໍາຂໍມ້ ູນ,ມນັ ມຂີ ະໜາດນອ້ ຍຄວາມສາມາດຂອ້ ນຂາ້ ງສູງ, ຄວາມໜາ້ ເຊ່ ອື ຖື ແລະ ຄວາມໄວ, ມນັ ເປັນເພດຂອງໝ່ ວຍຄວາມຈາໍ ແຟັດ ( flash) ທ່ ຈີ າໍ ຂໍມ້ ນູ ນນັ້ . ໃນຂະນະທ່ ຢີ ່ ູມແີ ຮງດນັ ໄຟຟາ້ , ມນັ ບ່ ໍ ຈາໍ ເປັນຕອ້ ງການພະລງັ ງານໄຟຟາ້ ສໍາລບັ ການຮກັ ສາຂໍມ້ ູນ. ຮູບທີ 11 USB stick ( Universal serial Bub ) 2.3.5 ເມໂມຣກີ າດ ( Memory card ) ເປັນປະເພດໜ່ ວຍຄວາມຈໍາແຟັດ (flash )ໃຊສ້ ໍາລບັ ເກບັ ກໍາຂໍມ້ ູນໃນກອ້ ງຖ່ າຍຮູບ , ໂທລະສບັ , ຫຼນິ້ MP3 ແລະ ອ່ ນື ໆ. ຮູບທີ 12 ເມໂມຣກີ າດ ( Memory card ) 7

2.4 ອຸປະກອນສະແດງຜນົ (Output Device) ໜ່ ວຍສະແດງຜນົ (Output Unit) ມໜີ າ້ ທ່ ໃີ ນການສະແດງຜນົ ຂໍມ້ ນູ ທ່ ຜີ ່ ານການປະມວນຜນົ ໃນຮູບແບບ ຂໍຄ້ ວາມ, ພາບນງີ້ , ພາບເຄ່ ອື ນໄຫວ ຫຼື ສຽງເປັນຕນົ້ . ອຸ ປະກອນທ່ ເີ ຮດັ ໜາ້ ທ່ ໃີ ນການສະແດງຜນົ ໄດແ້ ກ່ ຈໍພາບ (Monitor) ສໍາລບັ ສະແດງຕວົ ອກັ ສອນ ແລະ ຮູບພາບ, ເຄ່ ອື ງພມິ (Printer) ສໍາລບັ ພມິ ຂໍມ້ ູນທ່ ຢີ ່ ູໃນເຄ່ ອື ງອອກ ທາງກະດາດພມິ , ລໍາໂພງ (Speaker) ສະແດງສຽງເພງ ແລະ ຄໍາເວາົ້ ເປັນຕນົ້ . ຮູບທີ 13 ອຸປະກອນສະແດງຜນົ (Output Device) 3. ການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວີ ເຕີ ເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕມີ ຂີ ນັ້ ຕອນການເຮດັ ວຽກ 3 ຂນັ້ ຕອນຄື 1) ເລ່ ມີ ຕນົ້ ດວ້ ຍການນາໍ ຂມໍ ້ ູນເຂາົ້ ເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕີ ຊ່ ງຶ ສາມາດຜ່ ານທາງອຸປະກອນຊະນດິ ຕ່ າງໆ ແລວ້ ແຕ່ ຊະນດິ ຂອງຂໍມ້ ູນທ່ ີຈະປ້ອນເຂົາ້ ໄປເຊ່ ັນ: ຖາ້ ເປັນການພມິ ຂໍມ້ ູນຈະໃຊແ້ ຜງແປ້ນພມິ (Keyboard) ເພ່ ືອພມິ ຂໍຄ້ ວາມ ຫຼື ໂປຣແຣກມເຂາົ້ ເຄ່ ືອງ ຖາ້ ເປັນການຂຽນພາບຈະໃຊເ້ ຄ່ ືອງອ່ ານພກິ ດັ ພາບກຣາຟິກ (Graphics Tablet) ໂດຍມີປາກກາຊະນິດພິເສດສໍາລັບຂຽນພາບ ຫຼື ຖ້າເປັນການຫຼີນ້ ເກມກໍຈະມີການຄວບຄຸ ມ (Joystick) ສໍາລບັ ເຄ່ ອື ນຕາໍ ແໜ່ ງຂອງການຫນຼີ້ ເທງິ ຈພໍ າບ ເປັນຕນົ້ 2) ເມ່ ອື ນໍາຂໍມ້ ູນເຂົາ້ ມາແລວ້ ເຄ່ ອື ງຈະດໍາເນີນການກບັ ຂໍມ້ ູນຕາມຄໍາສ່ ງັ ທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ມາເພ່ ອື ໃຫໄ້ ດຜ້ ນົ ລບັ ຕາມທ່ ີ ຕອ້ ງການ ການປະມວນຜນົ ອາດຈະມໄີ ດຫ້ ຼາຍຢ່ າງ ເຊ່ ນັ : ນາໍ ຂໍມ້ ູນມາຫາຜນົ ລວມ, ນໍາຂໍມ້ ນູ ມາຈດັ ກ່ ຸມ,ນາໍ ຂໍ້ ມນູ ມາຫາຄ່ າຫຍຼ ທ່ ສີ ຸດ ຫຼື ນອ້ ຍທ່ ສີ ຸດ ເປັນຕນົ້ 3) ເປັນການນໍາຜນົ ລັບຈາກການປະມວນຜົນມາສະແດງໃຫຮ້ ູທ້ າງອຸ ປະກອນທ່ ກີ ໍານົດໄວ້ ໂດຍທ່ ວົ ໄປຈະ ສະແດງຜ່ ານທາງຈພໍ າບ ຫຼື ເອີນ້ ກນັ ໂດຍທ່ ວົ ໄປວ່ າ \"ຈໍມນໍ ເິ ຕີ\" (Monitor) ຫຼື ຈະພມິ ຂໍມ້ ູນອອກທາງເຈຍ້ ກະດາດໂດຍໃຊເ້ ຄ່ ອື ງພມິ ກໄໍ ດ້ 8

 Input ໝາຍເຖງິ ການສ່ ສື ານລະຫວ່ າງລະບບົ ປະມວນຜນົ ສາລະສນົ ເທດເຊ່ ນັ ຄອມພວິ ເຕີ ກບັ ໂລກພາຍນອກ ຊ່ ງຶ ອາດເປັນມະນດຸ ຫຼື ລະບບົ ປະມວນຜນົ ສາລະສນົ ເທດອກີ ລະບບົ ໜ່ ງຶ ອນິ ພຸດ ຫຼື ສ່ ງິ ຮບັ ເຂາົ້ ຄສື ນັ ຍານຫລຂື ໍ້ ມນູ ທ່ ລີ ະບບົ ຮບັ ເຂາົ້ ມາ  Output ຫນ່ ວຍສະແດງຜນົ (Output Unit) ໝາຍເຖິງ ຫນ່ ວຍທ່ ີເຮັດຫນາ້ ທ່ ນີ ໍາຜົນລັບທ່ ີໄດຈ້ າກການ ຄດິ ໄລ່ ຫຼື ການປະມວນຜນົ ມາສະແດງໃຫຜ້ ູໃ້ ຊຮ້ ູ ້ ຫຼື ນາໍ ໄປໃຊງ້ ານ ຫນ່ ວຍສະແດງຜນົ ທ່ ສີ ໍາຄນັ ໄດແ້ ກ່ ຈພໍ າບ  CPU ໜວ່ ຍປະມວນຜນົ ກາງ CPU ຫຼື Central Processing Unit ຄຫື ວົ ໃຈຫລກັ ໃນການປະມວນຜນົ ຂອງຄອມພວິ ເຕີ ຄອມພວິ ເຕຈີ ່ ງຶ ຂາດຊີພີຍູບ່ ໍໄດ້ ຊີພີຍູ ເປັນຕວົ ຄວບຄຸ ມການເຮັດວຽກຂອງອຸ ປະກອນຕ່ າງໆ ບ່ ໍວ່ າຈະເປັນອຸ ປະກອນທ່ ີຢ່ ູໃນ ຄອມພວິ ເຕີ ຫຼື ອຸປະກອນຕ່ ພໍ ່ ວງທ່ ຕີ ່ ຮໍ ່ ວມກບັ ຄອມພວິ ເຕ.ີ ຮູບທີ 14 ການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວີ ເຕີ 4. ການເປີດ-ປີດເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕີ  ການເປີດ ເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕີ 1. ກດົ ສະວດິ ໝແໍ້ ບ່ ງໄຟ (UPS) 2. ກດົ ສະວດິ ຈພໍ າບ 3. ກດົ ສະວດິ ສາໍ ລບັ ເປີດ - ປິດເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕກີ ດົ ປ່ ຸມ Power ທ່ ຢີ ່ ູເທງິ ຕວົ ເຄ່ ອື ງຈະພບົ ວ່ າມໄີ ຟຕດິ ທ່ ຕີ ວົ ເຄ່ ອື ງ ແລະ ແປນ້ ພມິ 4. ສງັ ເກດເຫນັ ໜາ້ ຕ່ າງຂອງວນີ ໂດປະກດົ ຂນື້ ມາ. ຮູບທີ 15 ວທິ ເີ ປີດເຄ່ ອື ງຄອມພວີ ເຕີ 9

 ການປິດ ເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕີ - ອອກຈາກໂປຼແກຣມທຸກໂປຼແກຣມກອ່ ນ 1 ຄກິ ເລອື ກເມາົ ສທ໌ ່ ປີ ່ ຸມ Start 2 ເລອື ກຄໍາສ່ ງັ Shut Down ຮູບທີ 16 ວທິ ເີ ປີດເຄ່ ອື ງຄອມພວີ ເຕີ 10

ບດົ ທີ 2 ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ກ່ ຽວກບັ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ windows 1. ຮູຈ້ ກັ ກບັ windows Windows ຄືລະບົບປະຕບິ ດັ ການຄອມພວິ ເຕີລະບົບໜ່ ຶງ (operating system) ສາ້ ງຂຶນ້ ໂດຍບໍລິສັດໄມ ໂຄຣຊອບັ ເນ່ ອື ງຈາກຄວາມຍາກໃນການໃຊງ້ ານດອດັ ເຮດັ ໃຫບ້ ໍລສິ ດັ ໄມໂຄຣຊອບັ ໄດມ້ ກີ ານພດັ ທະນາຊອບັ ແວລທ໌ ່ ີ ເອີນ້ ວ່ າ Windows ທ່ ີມລີ ັກສະນະເປັນ GUI (Graphic-User Interface) ທ່ ນີ ໍາຮູບແບບຂອງສັນຍາລັກພາບ ,ກຣາບຟຣີກ ເຂາົ້ ມາແທນການປອ້ ນຄາສ່ ງັ ແຕ່ ລະບນັ ທດັ ແມດັ ອນີ ທອດັ ໂອເອດັ ເພ່ ອື ໃຫກ້ ານໃຊງ້ ານດອດັ ເຮດັ ໄດ້ ງ່າຍຂນື້ ວີນໂດຈະຍງັ ບ່ ໍແມ່ ນລະບບົ ປະຕບິ ັດການແທໆ້ ເນ່ ືອງຈາກມນັ ຈະເຮດັ ວຽກຢ່ ູພາຍໄຕກ້ ານຄວບຄຸມຂອງ ດອັດອີກເທ່ ອື ຄຈື ະຕອ້ ງມກີ ານຕດິ ຕງັ້ ດອດັ ກ່ ອນທ່ ຈີ ະຕດິ ຕງັ້ ລະບົບປະຕບິ ັດການ Windows ແລະ ຜູໃ້ ຊຈ້ ະ ສາມາດເອນີ້ ໃຊຄ້ ໍາສ່ ງັ ຕ່ າງໆ ທ່ ມີ ຢີ ູໃນດອດັ ໄດໂ້ ດຍຜ່ ານທາງ windows ເຊ່ ງີ windows ຈະງ່າຍຕ່ ໍການໃຊງ້ ານກວ່ າ ດອດັ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ windows ໃຊຫ້ ຼກັ ການແບ່ ງງານເປັນສ່ ວນເອີນ້ ວ່ າໜາ້ ຕ່ າງງານ (windows) ທ່ ສີ ະແດງ ຜນົ ລບັ ແຕ່ ລະໂປຼແກຣມມກີ ານຜະລດິ ແລະ ຈາໍ ໜ່ າຍຫາຼ ຍລຸນ້ . 1.1 Windows XP WindowsXP ແມ່ ນລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ ເຊ່ ງິ ໄດຖ້ ກື ເປີດຕວົ ໃນປີ 2001 ໂດຍຊ່ ທື ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ການປ່ ຽນແປງທ່ ີ Microsoft Windows XP, XP, ມາຈາກປະສບົ ການ, ຊ່ ງຶ ຫມາຍຄວາມວ່ າມນັ ມປີ ະສບົ ການ ໂດຍບໍລສິ ດັ ຜູສ້ າ້ ງ ບອກຊ່ ດື ່ ງັ ນີ້ ມເີ ຫດຜນົ ຈາກການຢາກສ່ ສື ານ ໄດຮ້ ບັ ປະສບົ ການໃຫມ່ ຈາກການນໍາໃຊ້ Windows XP ປະມານ 2 ປີຜູຜ້ ະລດິ ໂຄງການ Microsoft Windows ຈະເປີດຕວົ ເວຊີ ນັ ໃຫມ່ ຂອງ Windows ໂດຍການນໍາໃຊເ້ ຕກັ ໂນໂລຢີ ທ່ ທີ ນັ ສະໄຫມ ແລະປ່ ຽນແປງ ສ່ ງິ ທ່ ເີ ປັນຂໍເ້ ສຍຂອງ Windows ຮ່ ຸ ນເກ່ າົ , ດ່ ງັ ນນັ້ ຜູທ້ ່ ຕີ ອ້ ງການເຕກັ ໂນໂລຢີໃຫມ່ Windows XP ມຂີ ໍດ້ ີແລະຄວາມສາມາດຫລາຍ. ບ່ ໍວ່ າຈະເປັນລະບົບທ່ ເີ ບ່ ິງງາມ ແລະງ່ າຍກວ່ າເວີຊັນເກ່ າົ ຂອງ Windows. ມລີ ະບບົ ການຊ່ ວຍເຫຼອື ການປັບແຕ່ ງແບບຈໍານວນຫຼາຍ. ເຊ່ ນັ ລະບບົ ຕດິ ຕງັ້ ຮາດແວ ການຕງັ້ ຄ່ າເຄອື ຂ່ າຍ ແລະສາ້ ງຜູໃ້ ຊໃ້ ນເຄອື ຂ່ າຍ ການສາ້ ງແຟັກກບັ ຄອມພວິ ເຕີ້ ນອກນນັ້ ຍງັ ມສີ ະບບັ ໃຫມ່ ຂອງໂຄງການ. ຟຣີກບັ ໂຄ ງການ ຈໍານ ວ ນ ຫຼ າຍ ເຊ່ ັນ: ຮູ ບ ເງາົ ດົນຕີ (Windows Media Player 8) ແລ ະ Internet Explorer 6 (Internet Explorer 6), ທ່ ເີ ຫມາະສມົ ສໍາລບັ ຜູໃ້ ຊຄ້ ອມພວິ ເຕຈີ ວົ ແລະ ຜູໃ້ ຊທ້ ່ ວົ ໄປທ່ ສີ ຸດ Windows XP ມສີ ອງຮຸ່ ນ, Windows XP Home Edition, ທ່ ເີ ຫມາະສມົ ສໍາລບັ ຜູໃ້ ຊຢ້ ່ ູເຮອື ນ. ທ່ ບີ ່ ໍໄດ ້ ເຊ່ ອື ມຕ່ ໍກບັ ເຄອື ຂ່ າຍ ແລະສະບບັ ອ່ ນື ແມ່ ນ Windows Xp Professional Edition, ເຊ່ ງິ ເຫມາະສໍາລບັ ຜູໃ້ ຊໃ້ ນ ອງົ ກອນ ຈາກຂະຫນາດນອ້ ຍໄປຫາຂະຫນາດໃຫຍ່ ເນ່ ອື ງຈາກວ່ າມນັ ສາມາດເຊ່ ອື ມຕ່ ໍກບັ ເຄອື ຂ່ າຍໄດດ້ ີ ຜູທ້ ່ ໃີ ຊ້ Windows XP ຈະຕອ້ ງມີຊັບພະຍາກອນຫຼາຍ, ເຊ່ ັນ CPU Pentium 300 MHz, ຢ່ າງຫນອ້ ຍ 128 MB RAM, ຫຼາຍກ່ ວາ 1.5 GB ຊ່ ອງຫວ່ າງ. ລະບົບປະຕິບັດການ Windows XP ເປັ ນຜູ ໃ້ ຊ້ Multitask / Single ໂດຍໃຊ້ MS-windows ທ່ ີຂະ ຫຍາຍຄວາມສາມາດໃນການເຮດັ ວຽກຂອງຜູໃ້ ຊໂ້ ດຍໃຫຜ້ ູໃ້ ຊສ້ າມາດເຮດັ ວຽກຫາຼ ຍໃນເວລາດຽວກນັ . 11

ໂດຍບ່ ໍຕອ້ ງລໍໃຫແ້ ຕ່ ລະຫນາ້ ວຽກດໍາເນນີ ການຢ່ າງລວດໄວກ່ ອນ ຮູບທີ 1 windows XP 1.2 Windows 7 Windows 7 ແມ່ ນລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ (ການດໍາເນນີ ງານ ລະບບົ ຂອງ Microsoft ທ່ໄີ ດຮ້ ບັ ການພດັ ທະນາ ຢ່ າງຕ່ ໍເນ່ ືອງຈາກ Windows 98, Me, 2000, XP, Vista ຈນົ ກ່ ວາປັດຈບຸ ັນແມ່ ນ Windows 7 ຕວົ ຂອງມນັ ເອງ. ກ່ ຸມເປົາ້ ຫມາຍຂອງ Windows 7 ແມ່ ນບຸກຄົນທ່ ວົ ໄປອງີ ຕາມອງົ ການຈດັ ຕງັ້ ທ່ ໃີ ຊເ້ ຮອື ນຢ່ ູທ່ ໃີ ຊຄ້ ອມພວິ ເຕ.ີ Windows 7 ຈະເປັນລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການທ່ ນີ ໍາໄປສ່ ູຮາດແວອກີ ເທ່ ອື ຫນ່ ງຶ . Windows 7 ເປີດຕວົ ຢ່ າງເປັນທາງ ການໃນວນັ ທີ 22 ກລໍ ະກດົ 2009. Microsoft ໄດໃ້ ຊ ້ C, C ++ ສໍາລບັ ການພດັ ທະນາ. Windows 7 ໄດ້ມ າໃນ ຫລາຍ ສ ະບັບລ ວ ມທັງ Windows 7 Starter, Windows 7 Home Basic, Windows Home Premium, WIndow 7 Professional, Windows 7 Enterprise, Windows 7 Ultimate ຄວາມແຕກຕ່ າງລະຫວ່ າງການຕີຂອງ Windows 7 ແມ່ ນ ເພ່ ີມຫນາ້ ທ່ ແີ ລະຄຸນນະສມົ ບັດທ່ ຈີ ະເຮດັ ວຽກ ຖາ້ ຫາກວ່ າພວກເຮາົ ຈ່ າຍເງນິ ຫາຼ ຍ, ພວກເຮາົ ຈະໄດຮ້ ບັ ຫນາ້ ທ່ ຫີ ຄຼື ຸນສມົ ບດັ ຫາຼ ຍຂນຶ້ Windows 7 ຊ່ ວຍໃຫທ້ ່ ານເຮດັ ວຽກຮ່ ວມກບັ ໜາ້ ຕ່ າງຕ່ າງໆ. ໃນ desktop ຂອງທ່ ານໄດງ້ ່າຍຂນຶ້ ທ່ ານຈະມີ ວທິ ງີ ່າຍດາຍທ່ ຈີ ະເປີດ, ປິດ, ປັບຂະຫນາດ ແລະ ຈດັ ແຈງໜາ້ ຕ່ າງເຫ່ າຼົ ນນັ້ . Windows 7, ຊ່ ວຍໃຫທ້ ່ ານ ສາມາດເຮັດສ່ ິງຕ່ າງໆ ໄດຢ້ ່ າງງ່ າຍດາຍໃນທຸກເວລາ ຕວົ ຢ່ າງ, ໃນປັດຈຸບັນ ປຽບທຽບສອງໜາ້ ຕ່ າງເປີດໂດຍໃຊ້ snap ແມ່ ນງ່າຍກວ່ າເກ່ າົ . ທ່ ານບ່ ໍຈາໍ ເປັນຕອ້ ງປັບຂະຫນາດຂອງປ່ ອງຢ້ຽມ ຕ່ າງໆ. ນນັ້ ແມ່ ນເປີດໂດຍຕວົ ມນັ ເອງທ່ ຈີ ະປຽບທຽບ ພຽງແຕ່ ຈບັ ປ່ ອງຢຽ້ ມແລະດງຶ ກບັ ແຂບຂາ້ ງຂອງຫນາ້ ຈຢໍ ່ ູຂາ້ ງ ໃດກ່ ໍຕາມ. ໃນຄໍາສ່ ງັ ທ່ ີຈະໃຊເ້ ຄ່ ິງຫນ່ ງຶ ຂອງຫນາ້ ຈໍ ຈດັ ວາງປ່ ອງຢ້ຽມຂອງທງັ ສອງດາ້ ນ, ຄກື ນັ ກບັ ທ່ ານສາມາດ ປຽບທຽບປ່ ອງຢຽ້ ມເຫ່ າຼົ ນນັ້ ໄດງ້ ່າຍກວ່ າເກ່ າົ . ເພ່ ອື ເບ່ ງິ ທຸກເຄ່ ອື ງຄອມພວິ ເຕີ desktop ພຽງແຕ່ ຍາ້ ຍຫນໄູ ປຫາແຈຂວາມລື ່ ຸມຂອງ desktop ເຊ່ ງິ ຈະເຮດັ ໃຫ ້ ປ່ ອງຢຽ້ ມເປີດທງັ ຫມດົ ເບ່ ງິ ໂປ່ ງໃສ ເຮດັ ໃຫທ້ ່ ານເຫນັ desktop ແລະ gadgets ທ່ ຢີ ່ ູໃນທນັ ທີ ຕອ້ ງການທ່ ຈີ ະຊ່ ອນ 12

ຫນາ້ ຕ່ າງທງັ ຫມດົ ຍກົ ເວນັ້ ຫນ່ ງຶ ຫນາ້ ຕ່ າງ ຈບັ ໄປເທງິ ສຸ ດຂອງໜາ້ ຕ່ າງນນັ້ . ແລະກະຕຸນ້ ປ່ ອງຢຽ້ ມນນັ້ ຫງຼັ ຈາກນນັ້ ທງັ ຫມດົ ປ່ ອງຢຽ້ ມເປີດອ່ ນື ໆຈະໄດຮ້ ບັ ການ shortened ກບັ ຄໍາຮອ້ ງສະຫມກັ ຂອງ Taskbar. ສ່ ນັ ຫນາ້ ນນັ້ ອກີ ແລະ ໜາ້ ຕ່ າງທ່ ຖີ ກື ເກບັ ຮກັ ສາໄວຈ້ ະກບັ ຄນື ຮູບທີ 2 windows 7 2. ສ່ ວນປະກອບຕ່ າງໆຂອງໜາ້ ຈໍ windows ສວ່ ນປະກອບຂອງ windows ຈະສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ໃນໜາ້ ຈເໍ ດດັ ທອບັ ມພີ າບຟືນ້ ຫງຼັ ແທບັ ທນູ ບາມປີ ່ ຸມສະ ຕາດມປີ ່ ຸມເປີດປິດມໄີ ອຄອນ້ My computer, Adminstrator, Documents ແລະໂປຼແກຣມຕ່ າງໆໃນໜາ້ ຈໃໍ ຫ ້ ຜູໃ້ ຊສ້ າມາດນາໍ ໃຊຕ້ າມຄວາມຕອ້ ງການ. - Desktop (Desktop) ແມ່ ນພນື້ ທ່ ທີ ງັ ຫມດົ ຂອງປ່ ອງຢຽ້ ມ Windows ຫຼຫື ນາ້ ຈທໍ ່ ພີ ວກເຮາົ ເຫນັ . ພວກເຮາົ ສາມາດ decorate ສຂີ ອງ desktop ເພ່ ອື ສວຍງາມ. desktop ແມ່ ນຄາ້ ຍຄື desk ໄດ.້ ການເຮັດວຽກຂອງ Windows ແມ່ ນເຮດັ ວຽກຢ່ ູເທງີ ເດດັ ທອບັ ນນັ້ ເອງ. - Icon (Icon) ແມ່ ນຮູບພາບຂະຫນາດນອ້ ຍທ່ ມີ ຂີ ໍຄ້ ວາມຂາ້ ງລ່ ຸມນ.ີ້ ຈະມຮີ ູບຮ່ າງແລະສີທ່ ແີ ຕກຕ່ າງກນັ ເຊ່ ນັ : ພາບຄອມພວິ ເຕ,ີ ຖັງຂີເ້ ຫຍອື້ ສາມາດເຮັດໄດ,້ ແລະອ່ ືນໆ. ຂໍຄ້ ວາມແມ່ ນຊ່ ືທ່ ບີ ອກວ່ າຮູບພາບແມ່ ນຫຍັງ. ສາມາດເພ່ ມີ ແລະເອາົ ອອກ - ປ່ ຸມສະຕາສ (Start) ຢ່ ູທ່ ດີ າ້ ນລ່ ຸມຂອງແຖບວຽກ. ມຊີ ່ ທື ່ ຊີ ດັ ເຈນ ປ່ ຸມທ່ ໃີ ຊໃ້ ນການດາໍ ເນນີ ໂຄງການຕ່ າງໆຢ່ າງ ໄວວາເຊ່ ນັ ການເປີດບນັ ດາໂຄງການ, ການຄນົ້ ຫາແລະການເປີດໄຟລຕ໌ ່ າງໆ. - ທາສບາ (Taskbar) ແມ່ ນແຖບນອນທ່ ຍີ າວຢ່ ູດາ້ ນລ່ ຸມຂອງ desktop. ມປີ ່ ຸ ມເລ່ ີມຕນົ້ ແລະແຖບເຄ່ ືອງມທື ່ ີ ແຕກຕ່ າງກນັ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ການດໍາເນນີ ງານ, ເອນີ້ ວ່ າແຖບສະຖານະ 13

ຮູບທີ 3 ສ່ ວນປະກອບຕ່ າງໆຂອງໜາ້ ຈໍ windows 3. ການນາໍ ໃຊເ້ ມາົ ສ໌ (Mouse) ແລະ ຄບີ ອດ (Keyboad) 3.1 ການນາໍ ໃຊເ້ ມາົ ສ໌ (Mouse) ເມາົ ສ໌ (ພາສາອງັ ກດິ : Mouse) ແມ່ ນອຸປະກອນທ່ ໃີ ຊໃ້ ນການຄວບຄຸມອຸປະກອນຊເີ້ ທງິ ຫນາ້ ຈໍຄອມພວິ ເຕ.ີ້ ມນັ ເປັນອຸ ປະກອນທ່ ສີ ໍາຄນັ ສໍາລບັ ການໃຊຄ້ ອມພວິ ເຕ.ີ ເຊ່ ງິ ຖກື ອອກແບບໃນປັດຈບຸ ນັ ທ່ ມີ ຮີ ູບຮ່ າງ, ສ,ີ ແລະ ຮູບ ແບບຕ່ າງໆທ່ ມີ ແີ ສງສະຫວ່ າງທ່ ສີ ວຍງາມ ເພ່ ອື ທ່ ຈີ ະເຫມາະສມົ ສໍາລບັ ແຕ່ ລະປະເພດຂອງການນໍາໃຊ້ ແລະ ຄວາມ ຕອ້ ງການຂອງຜູໃ້ ຊ້ ເຊ່ ັນ: ຂະຫນາດນອ້ ຍ ມເີ ສນັ້ ໂຄງ້ ແລະ ສ່ ວນທ່ ປີ ັ້ນກບັ ມຂື ອງຜູໃ້ ຊ ້ ມຮີ ູບຮ່ າງສີທ່ ແີ ຕກຕ່ າງ ຈາກຮູບແບບທ່ ວົ ໄປ. ຫຼື ເປັນລກັ ສະນະຂອງກາຕູນ ແລະ ບ່ ໍດນົ ມານພີ້ ດັ ທະນາອາກາດເມາົ ສ໌ ທ່ ສີ າມາດນາໍ ໃຊເ້ ມາົ ສ໌ ເພ່ ອື ຖມື ນັ ຂນຶ້ ແລະ ລງົ ໃນອາກາດໂດຍບ່ ຈໍ າໍ ເປັນຕອ້ ງມແີ ຜ່ ນ. ສາມາດຄວບຄຸມຕວົ ຊເີ້ ຊ່ ນັ ກນັ ວທິ ໃີ ຊຈ້ ບັ ເມາົ ສດ໌ ວ້ ຍນວິ້ ໂປງ້ ແລະ ນວິ້ ນາງ ນວິ້ ຊຈີ້ ະຢ່ ູທ່ ປີ ່ ຸມດາ້ ນຊາ້ ຍ ສ່ ວນນວິ້ ກາງວາງທ່ ປີ ່ ຸມຂວາ ອງົ້ ມື ສໍາລບັ ບງັ ຄບັ ໃຫເ້ ລ່ ອື ນເມາົ ສໄ໌ ປມາ ເມ່ ອື ເຮາົ ເລ່ ອື ນເມາົ ສ໌ ຕວົ ຊເີ້ ມາົ ສເ໌ ທງິ ຈພໍ າບຈະເລ່ ອື ນໄປມາສະແດງວ່ າເມາົ ສ໌ ກາໍ ລງັ ເຮດັ ວຽກຕາມປົກຕິ ຮູບທີ 4 Mouse 14

3.2 ການນາໍ ໃຊຄ້ ບີ ອດ (Keyboad) ແປນ້ ພມິ ຫແຼື ປນ້ ພມິ (ຫເຼື ອນີ້ ວ່ າ ແຜງຕວົ ອກັ ສອນ) ແມ່ ນອຸ ປະກອນຄອມພວິ ເຕທີ ່ ທີ ຸກເຄ່ ອື ງຕອ້ ງການ. ແມ່ ນ ອຸປະກອນຕນົ້ ຕທໍ ່ ນີ າໍ ໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນຄອມພວິ ເຕນີ້ ໍາເຂາົ້ ຂມໍ ້ ນູ ປົກກະຕແິ ລວ້ ພວກເຂາົ ແມ່ ນຮູບສ່ ແີ ຈສາກຫໃຼື ກຊ້ ດິ ກບັ ກນັ ແລະກນັ . (ຂນຶ້ ຢ່ ູກບັ ຮູບແບບແປນ້ ພມິ ) ເຊ່ ງິ ແມ່ ນການຜະລດິ ຈາກເຄ່ ອື ງພມິ ພມິ ຖກື ອອກແບບມາເພ່ ອື ນໍາໃຊຂ້ ໍມ້ ູນ ຕວົ ອກັ ສອນ ແລະຫງຼັ ຈາກນນັ້ ໃຫປ້ ່ ຽນລະຫດັ 7 ຫຼື 8 ບດິ ແລວ້ ສ່ ງົ ໄປທ່ ຄີ ອມພວິ ເຕເີ ພ່ ອື ປະຕບິ ດັ ຫກຼື ານນໍາໃຊເ້ ພ່ ອື ຄວບຄຸມຫນາ້ ທ່ ຄີ ອມພວິ ເຕບີ າງຢ່ າງ ແລະເພ່ ອື ເຮດັ ໃຫກ້ ານໃສ່ ລກັ ສະນະແລະຕວົ ເລກງ່າຍແລະສະດວກກວ່ າ ແປນ້ ພມິ ແບ່ ງແຍກກະດານຈາກຕວົ ອກັ ສອນຕວົ ອກັ ສອນແລະແປນ້ ພມິ ຈາໍ ນວນຕວົ ຢ່ າງແຍກຕ່ າງຫາກ. ຄບີ ອດຈະປະກອບມປີ ່ ຸມຕ່ າງໆຕວົ ອກັ ສອນສະຫະຼ ພະຍນັ ຊະນະຕວົ ເລກແລະສນັ ຍາລກັ ຕ່ າງໆເປັນຄລີ ດັ ໃນ ການເຂາົ້ ນໍາໃຊຊ້ ອບັ ແວຫໂຼື ປຼແກຣມສວ່ ນໃຫຍ່ ເພ່ ນີ ຈະມກັ ນາໍ ໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນການພມີ ເອກະສານ. ຮູບທີ 5 Keyboad 4. ການເປີດໂປຼແກຣມຕ່ າງໆອອກມາໃຊງ້ ານພອ້ ມໆກນັ ຄວາມສາມາດໃນການດໍາເນນີ ໂຄງການຕ່ າງໆ (Multitasking) ໃນເວລາດຽວກນັ ເປັນສ່ ງິ ທ່ ສີ ໍາຄນັ ອກີ ອນັ ຫນ່ ງຶ ຂອງ Windows ທ່ ສີ າມາດເປີດບນັ ດາໂຄງການຕ່ າງໆໃນເວລາດຽວກນັ ແລະຖາ້ ຫນ່ ງຶ ໃນບນັ ດາໂຄງການເປີດ, ມບີ ັນຫາ ບ່ ໍສາມາດສືບຕ່ ໍເຮັດວຽກໄດ້ ໂຄງການທ່ ີຍງັ ເຫຼືອສາມາດສືບຕ່ ໍເຮັດວຽກ. ຈາກຕົວຢ່ າງກ່ ອນຫນາ້ ນີ,້ ໂຄງການສໄີ ດຖ້ ກື ເປີດ. ຕ່ໄໍ ປ, ໂປລແກລມ Calculator ຖກື ນໍາໃຊເ້ ພ່ ອື ຄດິ ໄລ່ . ບ່ ອນທ່ ໂີ ຄງການສແີ ມ່ ນຍງັ ເປີດ ຕວົ ຢ່ າງຂອງການເປີດໂປແກຼມຕ່ າງໆໃນເວລາດຽວກນັ ວທິ ກີ ານ - ກດົ ປ່ ຸມ start ໃນແຖບ taskbar ຫກຼື ດົ ປ່ ຸມ <Ctrl> + <Esc>. - ເລອື ກ All Programs ຈະປາກດົ ໂປຼແກຣມທງັ ໝດົ ຂນື້ ມາ - ເລອື ກ Accessories ຈະສະແດງເມນຍູ ່ ອຍ - ເລອື ກ Calculator - ໂປລແກຣມທ່ ເີ ລອື ກຈະເປີດໃນຫນາ້ ຈ.ໍ - ໃຫສ້ ງັ ເກດວ່ າແຖບ (Taskbar) ຈະສະແດງປ່ ຸມທ່ ສີ ະແດງຊ່ ຂື ອງໂປລແກຣມທ່ ຖີ ກື ເປີດໃຊງ້ ານ. 15

ຮູບທີ 6 ເປີດຫຼາຍໆໂປຼແກຣມພອ້ ມກນັ 3.1 ສະຫບຼັ ການທາໍ ງານລະຫ່ ວາງໜາ້ ຕ່ າງ ສໍາລບັ ປ່ ອງຢຽ້ ມທ່ ເີ ປີດກ່ ອໍ າດຈະມກີ ານຕດິ ຕງັ້ ກນັ ໄດ.້ ມປີ ່ ອງຢຽ້ ມທ່ ມີ ແີ ຖບຊ່ ື (ສເີ ຂມັ້ ) ກວ່ າຫນາ້ ອ່ ນື ໆ ຈະເປັນຫນາ້ ຕ່ າງທ່ ແີ ນະນາໍ ໃຫຜ້ ູໃ້ ຊ.້ ພວກເຮາົ ເອນີ້ ປ່ ອງຢຽ້ ມນວີ້ ່ າເປັນສະຖານະການທ່ ພີ ວກເຮາົ ສາມາດກດົ ປ່ ຸມຫນູ ເພ່ ອື ເລອື ກຫນາ້ ຈໃໍ ດໆເທງິ ຫນາ້ ຈເໍ ພ່ ອື ເຮດັ ໃຫຫ້ ນາ້ ຕ່ າງທ່ ມີ ກີ ານເຄ່ ອື ນໄຫວ. ນອກຈາກນນັ້ , ຫນາ້ ຕ່ າງທ່ ເີ ປີດກ່ ໍຈະມີ ຮູບລກັ ສະນະໃນແຖບ taskbar. ດ່ ງັ ນນັ້ , ໃນເວລາທ່ ພີ ວກເຮາົ ເປີດປ່ ອງຢຽ້ ມຫາຼ ຍພອ້ ມໆກນັ ຈະບອກປ່ ອງຢຽ້ ມ ເຫ່ າຼົ ນໃີ້ ນແຖບແຖບທ່ ມີ ຫີ ນາ້ ຕ່ າງທ່ ຢີ ່ ູໃນສະຖານະທ່ ໃີ ຊງ້ ານ ຈະມແີ ຖບທ່ ສີ ດົ ໃສທ່ ປີ າກດົ ໃນຊ່ ປື ່ ອງຢຽ້ ມ. ເຮົາສາມາດປ່ ຽນໄປຫນາ້ ຕ່ າງທ່ ີຕອ້ ງການໂດຍການໃຊແ້ ຖບວຽກ. ຕົວຢ່ າງ: ຖາ້ ພວກເຮົາກໍາລັງໃຊ ້ Notepad ແລະຕອ້ ງການສະຫບຼັ ກບັ Paint, ໃຫຄ້ ລກິ ໃສ່ ປ່ ຸມເພ່ ອື ສະແດງຊ່ ື window ໃນແຖບ mask. ຮູບທີ 7 ສະຫບຼັ ການທໍາງານລະຫ່ ວາງໜາ້ ຕ່ າງ 16

3.2 ສະຫບຼັ ການທາໍ ງານລະຫ່ ວາງໂປຼແກຣມ ເມ່ ອື ກດົ ປ່ ຸ ມ <Alt> + <Tab>, ທງັ ສອງປ່ ຸ ມນີຈ້ ະສະແດງຮູບລັກສະນະ window ຕາມທ່ ສີ ະແດງໃນ ຂະນະດຽວກນັ . ແລະໃນຂະນະທ່ ຖີ ລື ງົ ປ່ ຸ ມເຫ່ ຼາົ ນທີ້ ງັ ສອງ ພວກເຮາົ ສາມາດໃຊຫ້ ນເູ ພ່ ອື ເລ່ ອື ນພາບເພ່ ອື ກດົ . ເພ່ ອື ເລອື ກປ່ ອງຢ້ຽມທ່ ຕີ ອ້ ງການ ພວກເຮາົ ສາມາດກດົ ປ່ ຸ ມ. <Windows> + <Tab> ຈະເຫນັ ຫນາ້ ຕ່ າງທງັ ຫມດົ ໃນ ແບບ Flip 3D, ແລວ້ ກດົ ປ່ ຸມ <Tab> ຈນົ ກວ່ າທ່ ານຈະມາເຖງິ ຫນາ້ ຈທໍ ່ ພີ ວກເຮາົ ຕອ້ ງການແລະປ່ ອຍປ່ ຸມທງັ ສອງ. ຫນາ້ ຕ່ າງທ່ ເີ ລອື ກຈະຂະຫຍາຍຫນາ້ ຈເໍ ຕມັ . (ຄວາມສາມາດນແີ້ ມ່ ນຂນຶ້ ກບັ ຄຸນລກັ ສະນະຂອງແຕ່ ລະຄອມພວິ ເຕ)ີ ຮູບທີ 8 ສະຫບຼັ ການທາໍ ງານລະຫ່ ວາງໂປຼແກຣມ 5. ບນັ ດາໂປຼແກຣມທ່ ມີ າພອ້ ມ windows ໂປຼແກຣມທ່ ມີ າພອມ້ ວນີ ໂດໄດແ້ ກ່ My computer, internet explorer, windows media player, Calculator ,Notepad, Disk Cleanup, System Restore ແລະ ອ່ ນື ໆ ຮູບທີ 9 ໂປຼແກຣມທ່ ມີ າພອ້ ມ windows 17

ບດົ ທີ 3 ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ກ່ ຽວກບັ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ windows 1. ການນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ສ່ ງັ My computer 1.1 ການເປີດໃຊຄ້ ໍາສ່ ງັ My computer ເມ່ ອື ບູດເຂາົ້ ວນີ ໂດແລວ້ ຈະຂນື້ ໜາ້ ຈເໍ ດດັ ທອບັ ເຮາົ ຈະເຫນັ ໄອຄອນ້ ຕ່ າງໆໂຊຢ່ ູໃນໜາ້ ຈຖໍ າ້ ວ່ າເຮາົ ຕອ້ ງການ ຢາກເຂາົ້ ນໍາໃຊຂ້ ໍມ້ ູນເປີດກະສານເກ່ າົ ມາພມີ ຫຼຕື ອ້ ງການເບ່ ີງໜງັ ຟັງເພງແລວ້ ແຕ່ ເຮາົ ສງັ ເກດເຫນັ ໄອຄອນ້ My computer ໃນໜາ້ ຈແໍ ລວ້ ຄກິ ເມາເບອື້ ງຂວາໃສ່ ຄິກ Open ຫຼດື ບັ ໂບລຄິກ(ຄກິ ຊາ້ ຍໄວໆ2ເທ່ ອື ) ຈະສະແດງ ເຫນັ ຊອ້ ງ C ແລະ D ໃນທ່ ນີ ໃີ້ ຫເ້ ຮາົ ຄກິ ທ່ ຊີ ອ້ ງ D ແລວ້ ຈະສະແດງເຫນັ ໂຟເດຕີ ່ າງໆແລວ້ ດບັ ໂບລຄກິ ເຂາົ້ ໄປ ຈນົ ເຖງີ ໄຟລທ່ ເີ ຮາົ ຕອ້ ງການ ຮູບທີ 1 ການເປີດໃຊຄ້ າສ່ ງັ My computer 1.2 ສ່ ວນປະກອບຂອງໜາ້ ຈໍ My computer ໄອຄອນຄອມພວິ ເຕທີ ່ ີປາກດົ ເທງິ ເດດທອັ ບເປັນເຄ່ ອື ງມທື ່ ຄີ ວນຮູຈ້ ກັ ສໍາລັບເຫດຜົນທ່ ວີ ່ າ icon My computer ແມ່ ນເຄ່ ອື ງມທື ່ ໃີ ຊໃ້ ນການຄຸມ້ ຄອງຂໍມ້ ູນຕ່ າງໆໃນຄອມພິວເຕີເຊ່ ັນ ການຄົນ້ ຫາໄຟລຂ໌ ໍມ້ ູນ ການຄັດ ລອກ,ການລບຶ , ການເຄ່ ອື ນຍາ້ ຍ (ອ່ ນື ໆ) (ໃນລະບບົ ປະຕບິ ດັ ງານ Window, ເຮາົ ສາມາດຈດັ ການຂໍມ້ ູນຕ່ າງໆໄດ້ ຫາຼ ຍບ່ ອນ) ໃນຄອມພວິ ເຕຂີ ອງພວກເຮາົ ມຫີ ຼາຍຂມໍ້ ູນ. ດ່ ງັ ນນັ້ ພວກເຮາົ ຄວນຮກັ ສາມນັ ຈດັ ຕງັ້ . ຈະງ່າຍຕ່ ໍການໃຊ້ ເຊ່ ງິ ຈະຕອ້ ງອະທບິ າຍລກັ ສະນະຂອງວຽກງານເມ່ ອື ທຽບກບັ ເຮອື ນຂອງເຮາົ ດ່ ງັ ຕ່ ໍໄປນີ້ ຄອມພວິ ເຕແີ ມ່ ນຄາ້ ຍຄກື ບັ ບາ້ ນຂອງພວກເຮາົ . ໃນເຮອື ນຂອງພວກເຮາົ ໄດຖ້ ກື ແບ່ ງອອກເປັນຫອ້ ງນອນ ເຊ່ ນັ ຫອ້ ງນອນ, ຫອ້ ງນໍາ້ , ຫອ້ ງຄວົ , ອ່ ນື ໆ. ດ່ ງັ ນນັ້ , ໃນຄອມພວິ ເຕຂີ້ ອງພວກເຮາົ ແບ່ ງອອກເປັນຫອ້ ງເຊ່ ນັ ດຽວກນັ , ເຊ່ ງິ ແມ່ ນໄດຕ່ າງໆ, ບ່ ໍວ່ າຈະເປັນຂບັ ລດົ C ຫໄຼື ດ D 18

ແລວ້ ໃນຫອ້ ງສ່ ວນໃຫຍ່ , ຈະມຕີ ູເ້ ກບັ ມຽ້ ນເພ່ ອື ຈດັ ເກບັ ສ່ ງິ ຕ່ າງໆ, ຊ່ ງຶ ອາດຈະຖກື ແບ່ ງອອກເປັນຕູເ້ ສອື້ ຜາ້ , ເກບີ , ແຜ່ ນ, ແລະອ່ ນື ໆ. ໃນຄອມພວິ ເຕຂີ້ ອງພວກເຮາົ ກ່ ໍຄວນມຕີ ູເ້ ກບັ ຮກັ ສາໄວສ້ ໍາລບັ ການຈດັ ເກບັ ສ່ ງິ ຕ່ າງໆເຊ່ ນັ ກນັ . : ໂຟເດ)ີ ຕວົ ຢ່ າງ: ໂຟນເດສີ ໍາລບັ ການເກບັ ຮກັ ສາດນົ ຕ,ີ ຮູບເງາົ , ຮູບພາບຕ່ າງໆ, ແລະອ່ ນື ໆ. ຮູບທີ 2 ສ່ ວນປະກອບຂອງໜາ້ ຈໍ My computer 1.3 ຮູຈ້ ກັ ກບັ Folder / File 1.3.1 Folder ຫມາຍເຖີງທ່ ີລວມກ່ ຸມໄຟລຂ໌ ໍມ້ ູນ ເປັນຄໍາສັບທ່ ີໃຊສ້ ໍາລັບ Macintosh ເທ່ າົ ນນັ້ (PC ໃຊ ້ program group). ມສີ ັນຍາລັກຂອງກ່ ອງສີເຫຼອື ງນອກຈາກນນັ້ , ພາຍໃຕເ້ ມນູ File, ມຄີ ໍາສ່ ັງສາ້ ງໂຟເດີໃຫມ່ . ຈະໄດຮ້ ັບ ສນັ ຍາລກັ ໃຫມ່ ອກີ ຂາ້ ງລ່ ຸມນ,ີ້ ມນັ ຈະມຄີ ໍາວ່ າ \"untitled folder\". ລາກສນັ ຍາລກັ ໄຟລຂ໌ ໍມ້ ູນທ່ ທີ ່ ານຕອ້ ງການຢ່ ູ ໃນກ່ ຸມດຽວກນັ ໃນໂຟເດນີ .ີ້ ເວລາທ່ ຈີ ະດໍາເນນີ ການ ຈະຊ່ ວຍຊອກຫາໄດງ້ ່າຍ ແລະ ສະດວກຄວນຕງັ້ ຊ່ ໂື ຟເດໃີ ຫມ່ ຮູບທີ 3 Folder 1.3.2 File ໄຟລ໌ ຫຼື ໄຟລໃ໌ ນຄອມພວິ ເຕຫີ ມາຍຄວາມວ່ າກ່ ຸມບນັ ທກຶ ຂໍມ້ ນູ ໃດໆ ຫຼື ຊບັ ພະຍາກອນສໍາລບັ ເກບັ ບນັ ທກຶ . ສາລະສນົ ເທດ ຊ່ ງຶ ສາມາດໃຊກ້ ບັ ໂປລແກຣມຄອມພວິ ເຕີ ແລະ ປົກກະຕແິ ລວ້ ໃນຫນ່ ວຍເກບັ ຮກັ ສາທ່ ຄີ ງົ ທ່ ໄີ ຟລ໌ ແມ່ ນຄງົ ທນົ ຖາວອນໃນແງ່ວ່ າ ຍງັ ຄງົ ໃຊງ້ ານໄດສ້ ໍາລບັ ໂປຼແກຣມອ່ ນື ໆຫງຼັ ຈາກໂປຼແກຣມປະຈບຸ ນັ ໃຊງ້ ານເສດັ ສໄີ້ ຟລ໌ ຄອມພວິ ເຕສີ າມາດຖວື ່ າເປັນສ່ ງີ ທ່ ທີ ນັ ສະໄຫມທ່ ມີ ເີ ອກະສານເຈຍ້ . ຊ່ ງຶ ຖກື ເກບັ ຮກັ ສາໄວໃ້ ນໂຟເດີ ຂອງຫອ້ ງການ 19

ແລະ ຫອ້ ງສະຫມຸດ ຮູບທີ 4 File ຄອມພວີ ເຕີ 1.4 ວທິ ສີ າ້ ງໂຟນເດີ ໂຟນເດເີ ຮາົ ສາມາດສາ້ ງໄດທ້ ຸກບອ່ ນໃນນເີ້ ຮາົ ຍກົ ຕວົ ຢ່ າງຈະສາ້ ງໄວຊ້ ອ້ ງDເພ່ ອື ຮບັ ປະກນັ ຄວາມປອດໄຟ ໃນເວລາວນີ ໂດມປີ ັນຫາວທິ ສີ າ້ ງໂຟນເດເີ ຮາົ ສາມາດສາ້ ງໄດ້ 2 ວທິ ດີ ່ ງັ ນ:ີ້ ວທິ ທີ ີ 1 - ດບັ ໂບລຄກິ ໃສ່ My computer - ດບັ ໂບລຄກິ ຊອ້ ງ D - ສງັ ເກດແທບັ ເມນບູ າຄກິ ທີ File - ເລ່ ອື ນເມາໄປທ່ ີ New ແລວ້ ຄກິ Folder - ໃສ່ ຊ່ ໂື ຟນເດຕີ າມຕອ້ ງການແລວ້ ກດົ Enter ວທິ ທີ ີ 2 - ດບັ ໂບລຄກິ ໃສ່ My computer - ດບັ ໂບລຄກິ ຊອ້ ງ D - ຄກິ ເມາເບອື້ ງຂ່ ວາໃສ່ ບອ່ ນຫວ່ າງເປ່ ົາໃນຊອ້ ງ D - ເລ່ ອື ນເມາໄປທ່ ີ New ແລວ້ ຄກິ Folder - ໃສ່ ຊ່ ໂື ຟນເດຕີ າມຕອ້ ງການແລວ້ ກດົ Enter 20

ຮູບທີ 5 ວທິ ສີ າ້ ງໂຟນເດີ 1.5 ວທິ ລີ ບົ ໂຟນເດີ ເຂາົ້ ໄປຊອ້ ງໂຟນເດທີ ່ ເີ ຮາົ ສາ້ ງໄວຄ້ ກິ ເມາເບອື້ ງຂວາໃສ່ ໂຟນເດທີ ຕີ ອ້ ງການລບົ ແລວ້ ຄກິ ເມນູ Delete ຮູບທີ 5 ວທິ ລີ ບົ ໂຟນເດີ 21

ບດົ ທີ 4 ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ກ່ ຽວກບັ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ Windows 1. ຮູຈ້ ກັ ກບັ Windows Explorer ເປັ ນໂປຼ ແກຣມສໍາຫລັບການຈັດການແຟ້ມ ແລະ ໂຟເດີ ເຊ່ ັນດຽວກັນກັບການດູແລຂໍ້ມູນດວ້ ຍ My Computer, ແຕ່ ມຈີ ດຸ ເດ່ ນັ ຄື Windows Explorer ຈະສະແດງໄຟລ໌ ແລະ ແຟມ້ ທງັ ຫມດົ ເປັນລໍາດບັ ຊນັ້ ຄາ້ ຍຄື ກບັ ແຜ່ ນພູມຕນົ້ ໄມ ້ ອະນຸຍາດໃຫເ້ ຂາົ້ ເຖງິ ຂໍມ້ ນູ ໃນພາກຕ່ າງໆ ງ່າຍ ແລະ ໄວວາ 1.1 ການເປີດໃຊຄ້ າໍ ສ່ ງັ Windows Explorer ວທິ ກີ ານເປີດ Windows Explorer ມີ 2 ວທິ :ີ ວທິ ທີ ີ 1 1. ຄກີ ປ່ ຸມຂວາຂອງເມາົ ສທ໌ ່ ປີ ່ ຸມ Start ໃນແຖບ taskbar. 2. ເລອື ກຄໍາສ່ ງັ Explorer. 3. ຫນາ້ ຕ່ າງ Windows Explorer ຈະປາກດົ . ວທິ ທີ ີ 2 1. ກດົ ປ່ ຸມ Start ໃນແຖບ taskbar ຫກຼື ດົ ປ່ ຸມ <Ctrl> + <Esc>. 2. ເລອື ກ All Programs ແລະ ໂປຼແກຣມທງັ ຫມດົ ຈະປາກດົ . 3. ເລອື ກ Accessories ຈະປາກດົ ຂນຶ້ ເມນຍູ ່ ອຍ 4 ເລອື ກ Windows Explorer 5. ຈະປາກດົ ໜາ້ ຕ່ າງຂອງ Windows Explorer 1.2 ສ່ ວນປະກອບຂອງ Windows Explorer ໜາ້ ຕ່ າງຂອງໂປຼແກຣມ Windows Explorer ປະກອບດວ້ ຍສອງສະຖານທ່ ສີ ະແດງ: ເບອື້ ງຊາ້ ຍສະແດງຊ່ ຂື ອງໂຟເດກີ ານເກບັ ຮກັ ສາ, ເຊ່ ງິ ເປັນໂຄງສາ້ ງການຈດັ ເກບັ ລະດບັ ຕໍາແຫນ່ ງ. ດາ້ ນຂວາສະແດງຊ່ ຂື ອງໄຟລ.໌ ໃນເວລາທ່ ຄີ ລກິ ຫນ,ູ ເລອື ກເອາົ ຂໍມ້ ນູ ກ່ ຽວກບັ ກອບເບອື້ ງຊາ້ ຍ. ຈະເບ່ ງິ ລາຍລະອຽດ ຂອງໄຟລຕ໌ ່ າງໆ ໃນກອບທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ 1.2 ວທິ ສີ ະແດງຂໍມ້ ນູ Windows Explorer ຜູໃ້ ຊສ້ າມາດລະບຸ ຂໍມ້ ູນທ່ ສີ ະແດງໃນລະດບັ ຕ່ າງໆ. ໂດຍການຊູມເຂາົ້ ຫຼື ອອກຢ່ ູໃນແຕ່ ລະລະດບັ ຂອງຂໍມ້ ູນ ໂດຍການຄລິກປ້າຍບວກ ຫຼລື ົ ບ, ສັນຍາລັກບວກຫມາຍຄວາມວ່ າຍັງມໂີ ຟເດີຍ່ ອຍແຕ່ ຍັງບ່ ໍທນັ ໄດເ້ ປີດລາຍ ລະອຽດ. ເຄ່ ອື ງຫມາຍລບົ ຫມາຍຄວາມວ່ າໂຟເດຍີ ່ ອຍໄດຖ້ ກື ສະແດງແລວ້ . ຊ່ ງຶ ມວີ ທິ ກີ ານສະແດງຂໍມ້ ູນຕ່ໄໍ ປນີ້ 22

- ຄກິ ເຄ່ ອື ງໝາຍບວກ ຫຼື ລບົ ຂາ້ ງໄອຄອ້ ນ My computer - ເຄ່ ອື ງໝາຍບວກຈະປ່ ຽນເປັນລບົ ແລະ ຈະປະກດົ ໂຄງສາ້ ງພາຍໃນໃຫເ້ ຫນັ ອກີ ລະດບັ ໜ່ ງື . ຮູບທີ 1 ວທິ ສີ ະແດງຂໍມ້ ນູ Windows Explorer 2. ການເລອື ກ File ແລະ Folder ເມ່ ອື ຕອ້ ງການກໍານດົ ສ່ ິງຕ່ າງໆ ກບັ ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດີຕ່ າງໆເຊ່ ັນ: ການປ່ ຽນຊ່ ື, ການລບຶ , ການຄດັ ລອກ, ການ ເຄ່ ອື ນຍາ້ ຍ,ແລະ ອ່ ນື ໆ, ບ່ ໍວ່ າຈະເຮດັ ກບັ ໄຟລດ໌ ຽວ ຫຼື ໂຟນເດີ ຫລຫື ລາຍໂຟເດີ ທາໍ ອດິ ຕອ້ ງເລອື ກໄຟລຫ໌ ຼໂື ຟນເດີ ການເລອື ກສາມາດແບ່ ງອອກເປັນຫຼາຍວທິ :ີ 1. ກດົ ເພ່ ອື ເລອື ກໄຟລທ໌ ່ ຕີ ອ້ ງການ ຫຼື ໂຟນເດ.ີ 2. ແຖບສດີ ໍາຈະປາກດົ ຢ່ ູໃນແຟມ້ ຫຼື ໂຟນເດ.ີ ການເລອື ກໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດທີ ່ ຢີ ່ ູໃກຄ້ ຽງສາມາດເຮດັ ໄດໃ້ ນ 2 ວທິ :ີ ວທິ ທີ ີ 1 - ຄກິ ເມາົ ສໃ໌ ຫມ້ ເີ ສນັ້ ກອບລອ້ ມລອບໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດທີ ່ ຕີ ອ້ ງການເລອື ກ - ຈະປະກດົ ແຖບສເີ ຂມັ້ ບໍລເິ ວນໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດນີ ນັ້ ໝາຍເຫດ: ການເລອື ກໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດໃີ້ ນໜາ້ ຕ່ າງ Windows Explorer ຕອ້ ງເຮດັ ຢ່ ູຫນາ້ ຕ່ າງດາ້ ນຂວາເທ່ າົ ນນັ້ . ວທິ ທີ ີ 2 - ຄກິ ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດທີ າໍ ອດິ ທ່ ຕີ ອ້ ງການເລອື ກ - ກດົ ແປນ້ ພມີ <Shift> ຄາ້ ງໄວ້ ແລະ ຄກິ ເລືອກໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດສີ ຸ ດທາ້ ຍ ໄຟລທ໌ ງັ ໝດົ ລະຫວ່ າງໄຟລທ໌ ໍາອດິ ແລະ ໄຟລສ໌ ຸ ດທາ້ ຍຈະຖກື ເລອື ກ ໝາຍເຫດ: ການເລອື ກໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດໃີ້ ນໜາ້ ຕ່ າງ Windows Explorer ຕອ້ ງເຮດັ ຢ່ ູຫນາ້ ຕ່ າງສ່ ວນທ່ ຢີ ່ ູ 23

ທາງດາ້ ນຂວາມເື ທ່ າົ ນນັ້ . ຮູບທີ 2 ການເລອື ກໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ 3. ການລບຶ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ ການລບົ ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດີ ຈາກແຜ່ ນບັນທກຶ ຂໍມ້ ູນແບບແຂງ (Hard Disk) ໂດຍປົກກະຕໄິ ຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດທີ ່ ີ ຖກື ລບົ ຈະຖກື ນໍາໄປເກບັ ໄວໃ້ ນ Recycle Bin ຜູໃ້ ຊສ້ າມາດກໄູ້ ຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດີ ກບັ ມາໃຊງ້ ານໄດອ້ ກີ ຄງັ້ ດ່ ງັ ຈະກ່ າວ ໃນຫວົ ຂໍຕ້ ່ ໍໄປ ສໍາລບັ ການລບົ ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດສີ າມາດເຮດັ ໄດດ້ ່ ງັ ນ.ີ້ - ຄກິ ເລອື ກໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດທີ ່ ຕີ ອ້ ງການລບົ - ຄກິ ເລອື ກເມນູ File > Delete - ຈະປະກດົ ໜາ້ ຕ່ າງ Confirm File/Folder Delete Dialog ເພ່ ອື ສອບຖາມຄວາມແນ່ ໃຈໃນການລບົ ຢືນຢັນ ການລບົ ຄກິ ປ່ ຸມ Yes ຍກົ ເລກີ ການລບົ ຄກິ ປ່ ຸ ມ No - ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດທີ ່ ເີ ລອື ກຈະຖກື ລບົ ໄປ ຮູບທີ 2 ການລບົ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ 24

4. ການສໍາເນາົ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ ຄດັ ລອກ (Copy) ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດີ ເປັນການສໍາເນາົ ຂອງຂໍມ້ ູນໄປຍງັ ອກີ ບ່ ອນໜ່ ງື ເຊ່ ີງເມ່ ອື ຜູໃ້ ຊຄ້ ດັ ລອກ ແລວ້ ຈະໄດໄ້ ຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດີ ຂນື້ ມາໃໝ່ ຄກື ບັ ຂອງເກ່ າົ ວທິ ກີ ານສໍາເນາົ ເຮາົ ສາມາດເຮດັ ໄດດ້ ່ ງັ ນີ້ - ເລອື ກໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດທີ ່ ຕີ ອ້ ງການສໍາເນາົ - ຄກິ ຂວາໃສ່ ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດດີ ່ ງັ ກ່ າວແລວ້ ເລອື ກ Copy - ຄກິ ຂວາຍງັ ຕາໍ ແໜ່ ງທ່ ຕີ ອ້ ງການວາງໄວແ້ ລວ້ ເລອື ກ Paste ຮູບທີ 3 ການສາເນາົ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ 5. ການຍາ້ ຍໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ ໝາຍເຖງີ ການຍາ້ ຍຂໍມ້ ນູ ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດີ ຈາກບ່ ອນໜ່ ງື ໄປຍງັ ອກີ ບ່ ອນໜ່ ງື - ເລອື ກໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດທີ ່ ຕີ ອ້ ງການສໍາເນາົ - ຄກິ ຂວາໃສ່ ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດດີ ່ ງັ ກ່ າວແລວ້ ເລອື ກ Cut - ຄກິ ຂວາຍງັ ຕາໍ ແໜ່ ງທ່ ຕີ ອ້ ງການວາງໄວແ້ ລວ້ ເລອື ກ Paste ຮູບທີ 4 ການຍາ້ ຍໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ 25

6. ການເບ່ ງີ ຂະໜາດລວມຂອງ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ - ເລອື ກໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດທີ ່ ຕີ ອ້ ງການເບ່ ງີ ຂະໜາດ - ຄກິ ຂວາໃສ່ ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດດີ ່ ງັ ກ່ າວແລວ້ ເລອື ກ Properties - ຈະປະກດົ ເຫນັ ຂະໜາດຂອງໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດດີ ່ ງັ ກ່ າວ ຮູບທີ 5 ການເບ່ ງີ ຂະໜາດລວມຂອງ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ 7. ການສະແດງລາຍລະອຽດຂອງ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ - ເລອື ກໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດທີ ່ ຕີ ອ້ ງການເບ່ ງີ ລາຍລະອຽດ - ຄກິ ຂວາໃສ່ ໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດດີ ່ ງັ ກ່ າວແລວ້ ເລອື ກ Properties - ຈະປະກດົ ເຫນັ ລາຍລະອຽດຂອງໄຟລ໌ ຫຼື ໂຟນເດດີ ່ ງັ ກ່ າວ ຮູບທີ 6 ການເບ່ ງີ ລາຍລະອຽດຂອງ ໄຟລ໌ ແລະ ໂຟນເດີ 26

8. ການບບີ ອດັ ໄຟລເ໌ ອກະສານທ່ ໃີ ຫ່ ຍໃຫນ້ ອ້ ຍລງົ ດວ້ ຍ zip/rar - ເລອື ກໄຟລ໌ ເອກະສານທ່ ຕີ ອ້ ງການບບີ ອດັ - ຄກິ ຂວາໃສ່ ໄຟລ໌ ເອກະສານດ່ ງັ ກ່ າວ - ເລອື ກ Add to archive… - ໃສ່ ຊ່ ໄື ຟລຕ໌ າມຕອ້ ງການ - ແລວ້ ຄກິ ທ່ ປີ ່ ຸມ OK - ແລວ້ ຈະໄດໄ້ ຟລເ໌ ອກະສານໃນຮູບແບບບບີ ອດັ ທ່ ມີ ຂີ ະໜາດນອ້ ຍລງົ ກ່ ວາເກ່ າົ ຮູບທີ 7 ການບບີ ອດັ ໄຟລເ໌ ອກະສານ 27

ພາກທີ II ບດົ ທີ 1 ຮູຈ້ ກັ ກບັ ໂປຼແກຣມ Microsofl word 2007  ໃນພາກນຈີ້ ະໄດຮ້ ູຈ້ ກັ ກບັ :  ການໃຊງ້ ານໄມໂຄຣຊອບເວດີ ດສ໌ ໍາລບັ ງານພມິ ເອກະສານ.  ວທິ ກີ ານພມິ ພາສາລາວແລະພາສາອງັ ກດິ ດວ້ ຍຄອັ ມພວີ ເຕ.ີ  ການໃຊງ້ ານຄໍາສ່ ງັ ແລະເຄ່ ອື ງມຕື ່ າງໆ.  ການສອດແຊກຮູບພາບເຂາົ້ ໃຊງ້ ານໃນເອກກະສານ.  ການຈດັ ໜາ້ ເຈຍ້ ແລະພມິ ເອກກະສານອອກທາງເຄ່ ອື ງພມິ .ແລະອ່ ນື ໆ 1. ວວິ ດັ ທະນາການຂອງ Microsoft Word ໄມໂຄຣຊອບເວດີ ໌ 2007 (Microsoft Word 2007 or MS-Word 2007ເປັນແອບັ ປຣີເຄເຊນິ ຊອບແວຣ໌ (ApplicationSoftware) ທ່ ີສາມາດໃຊໄ້ ດໃ້ ນໂປຣແກຣມຄວບຄຸ ມລະບົບເຊ່ ິງເອີນ້ ວ່ າໂອເປີເຣຕິງສິສແຕມ (Operating System) ເຊ່ ງິ ຮອງຮບັ ແຕ່ ໄມໂຄຣຊອບັ ວນິ ໂດວ໌ ເອກັ ສພ໌ ຂີ ນຶ້ ໄປ. ມນັ ເປັນຊອບແວຣທ໌ ່ ນີ ອນຢ່ ູໃນ ກ່ ຸ ມຂອງໄມໂຄຣຊອບອັອບຟີສ໌ 2007 (Microsoft Office 2007) ແລະເປັ ນແອັບປຣີເຄເຊິນຊອບແວຣ໌ (Application) ສໍາເລດັ ຮູບປະເພດໜ່ ງຶ ທ່ ໃີ ຊເ້ ຂາົ້ ໃນວຽກງານການພມິ ແລະຮຽບຮຽງເອກກະສານ. ມນັ ໃຫຄ້ ວາມ ສະດວກໃນການຈດັ ໜາ້ ເອກກະສານຕາມຮູບແບບຕ່ າງໆຕາມຄວາມຕອ້ ງການຂອງຜູໃ້ ຊງ້ ານ. ໄມໂຄຣຊອບເວີດ໌ 2007ໃຫຄ້ ວາມສະດວກຫຼາຍຢ່ າງເພມີ້ ຂນື້ ຈາກໄມໂຄຣຊອບເວດີ ດ໌ 2000,2002-2003, XP ຮູບທີ 1 Microsoft Word 2. ເລ່ ມີ ຕນົ້ ໃຊງ້ ານ Microsoft Word 2007 ຖາ້ ຫາກມໄີ ອຄອ້ ນດ່ ງັ ນຢີ້ ່ ູໜາ້ ຈໃໍ ຫດ້ ບັ ໂບລຄກິ ( ຄກິ ໄວໆ 2 ເທ່ ອື ) ກ່ ໍໄດເ້ ຊ່ ນັ ກນັ .  ການເຂາົ້ ໄມໂຄຣຊອບເວດີ (Microsoft Word) 1. ໃຊເ້ ມາົ ສຄ໌ ຣກິ ໃສ່ ສະຕາສ໌ Start 2. ເລອື ກໂປຣແກຣມ program 3. ເລອື ກໄມໂຄຣຊອບອອຟຟິສ Microsoft Office 4. ເລອື ກ 28

Windows XP windows 7 ຮູບທີ 2 ວທິ ເີ ຂາົ້ Microsoft Word ຫຼວື ທິ ງີ ່າຍໆຖາ້ ມໄີ ອຄອນ້ ຂອງໂປຼແກຣມ Microsoft Word2007 ຢ່ ູໜາ້ ຈເໍ ຮາົ ສາມາດດບັ ໂບລຄກິ ເຂາົ້ ເລຍີ ກ່ ໄໍ ດ້ 3. ສ່ ວນຕ່ າງໆຂອງໜາ້ ຕ່ າງໄມໂຄຣຊອບັ ເວດີ ໌ ( Microsoft Word ) - Office Button ເປັນປ່ ຸມຄໍາສ່ ງັ ກ່ ຽວກບັ ການເຮດັ ວຽກຂອງແຟມ້ ງານເຊ່ ນັ New, Open, Save, Save As, Print, Close, ໆລໆ - Quick Access Toolbar ເປັນແຖບເຄ່ ອື ງມໃື ຫເ້ ຮາົ ຮຽກໃຊງ້ ານໄດຢ້ ່ າງວ່ ອງໄວ ຜູໃ້ ຊສ້ າມາດເພ່ ມີ ປ່ ຸມຄໍາສ່ ງັ ທ່ ໃີ ຊງ້ ານເລອື້ ຍໆ ໄວໃ້ ນແຖບເຄ່ ອື ງມນື ໄີ້ ດ້ - Title bar ແຖບສະແດງຊ່ ໂື ປຼແກຣມ ແລະ ຊ່ ໄື ຟລປ໌ ະຈບຸ ນັ ທ່ ເີ ຮາົ ເປີດໃຊງ້ ານຢ່ ູ - ແຖບ Ribbon ເປັນແຖບທ່ ລີ ວບລວມຄໍາສ່ ງັ ຕ່ າງໆ ຂອງເມນຫູ ລທື ນູ ບາເພ່ ອື ໃຫຜ້ ູໃ້ ຊເ້ ລອື ກໃຊງ້ ານງ່າຍຂນຶ້ - Status bar ແຖບສະແດງຖານະການເຮດັ ວຽກປະຈບຸ ນັ ເທງິ ໜາ້ ຈໍ - View bar ແຖບສະແດງມຸມມອງເອກະສານໃນແບບຕ່ າງໆ  ການໃຊງ້ ານ Ribbon ແຖບ Ribbon ເປັນແຖບທ່ ລີ ວບລວມຄໍາສ່ ງັ ຫຼື ທນູ ບາຕ່ າງໆ ໃຫເ້ ຮາົ າເລອື ກໃຊງ້ ານໄດ້ ນອກຈາກການໃຊງ້ ານ ປົກກະຕແິ ລວ້ ເຮາົ າຍງັ ສາມາດຮຽກໃຊເ້ ມນລູ ດັ ຂອງແຖບ Ribbon ຂນຶ້ ມາໃຊງ້ ານໄດ້ ໂດຍມຂີ ນັ້ ຕອນດ່ ງັ ນີ້ 1. ຄກິ ຂວາທ່ ປີ ່ ຸມໃດກໄໍ ດເ້ ທງິ ແຖບ Ribbon 29

2. ຈະປາກດົ ເມນຄູ ໍາສ່ ງັ ໃຫເ້ ລອື ກດ່ ງັ ນີ້ ເພ່ ມີ ປ່ ຸມທ່ ເີ ລອື ກໄປໄວເ້ ທງິ Quick Access Toolbar ກາໍ ນດົ ລາຍລະອຽດຂອງ Quick Access Toolbar ເພ່ ມີ ເຕມິ ສະແດງ Quick Access Toolbar ໄວໃ້ ຕແ້ ຖບ Ribbon ຍຸບແຖບ Ribbon ຊ່ ວົ ຄາວ ເຮດັ ໃຫໜ້ າ້ ຈກໍ ານເຮດັ ວຽກກວາ້ ງຂນຶ້ Office Button Quick Access Toolbar Title bar Status bar View bar ຮູບທີ 3 ສ່ ວນປະກອບຂອງໜາ້ ຈເໍ ວດີ 3. ຄກິ ປ່ ຸມເຄ່ ອື ງມເື ທງິ ທນູ ບາ Shrink Font Font Font size Grow Font Font style Format Painter Bold Bullet Italic Center Highlight Font Indent Right Color Indent Left 30

4. ການພມີ ງານໃນ Word ດວ້ ຍການໃຊ້ keyboard ເປັນທາງລດັ ໃນການຫາຄໍາສງັ ຕ່ າງໆ ເຮາົ ສາມາດເຮັດວຽກໄດໄ້ ວ ກວ່ າກບັ ການທຈີ ະປ່ ອຍມຈື າກຄບີ ອດ ເພ່ ອື ຫຼາກເມາົ ສ ຂາ້ ພະເຈາົ້ ວງົ ດາສີ ທດິ ດາວັນ ຄິດວ່ າເປັນການດີ ຖາ້ ທ່ ານຮັບຮູວ້ ່ າ ຄີໃດເຮັດໜາ້ ທີອັນໃດ ກ່ ໍຍ່ ງິ ຈະມຄີ ຸ ນປະໂຫຍດຢ່ າງຫຼວງຫຼາຍ ດງັ ນນັ້ ຂາ້ ພະເຈາົ້ ຈ່ ງິ ນໍາສະເໜວີ ທີ ໃີ ຊ້ keyboard ເປັນທາງລດັ ໃນການຫາຄໍາສງັ ຕ່ າງໆ ກດົ ຄີ ເພ່ ອື ໃຊງ້ ານ Alt+Ctrl+D ຄໍາອະທບິ າຍເພ່ ມີ ເຕມີ ລງົ ໄປບ່ ອນຂໍຄ້ ວາມທ່ ຕີ ອ້ ງການ Alt+Ctrl+F ອະທບິ າຍ (Endnote) ຄໍາອະທບິ າຍເພ່ ມີ ເຕມີ ລງົ ທາງດາ້ ນລ່ ຸມຂອງໜາ້ ກະດາດ( Footnote) Alt+Ctrl+I ສະແດງໜາ້ ຕາ Print Preview Alt+Ctrl+PageDown ໄປດາ້ ນລ່ ຸມຂອງໜນາ້ ເອກະສານ Alt+Ctrl+Page Up ໄປດາ້ ນເທ່ ງິ ຂອງໜນາ້ ເອກະສານ Alt+Shift+F7 ເອນີ້ dictionnary ຂອງ word Alt+Shift+T ບນັ ຈເຸ ວລາລງົ ໃນເອກະສານ Alt+Ctrl+S ແບ່ ງໜາ້ ຕາເອກະສານອອກເປັນ 2 ສ່ ວນ Alt+Ctrl+C ຍກົ ເລກີ ການແບ່ ງໜາ້ ຕາອອກເປັນ 2 ສ່ ວນ Alt+Ctrl+O ສາ້ ງຕາຕະລາງຂໍມ້ ນູ Alt+F8 Macros ລງົ ໃນເອກະສານ Alt+F5 ຫຍໍໜ້ າ້ ຕາເອກະສານໃຫນ້ ອ້ ຍລງົ Alt+Shift+tab ສະຫບຼັ ໄປໜາ້ ກ່ ອນໜາ້ ນີ້ Alt+T ສະຫບຼັ ໄປໜາ້ ຕໄໍ ້ ປ Alt+Print+screen ຈບັ ພາບໜາ້ ຕາ Ctrl+B ເຮດັ ຂໍຄ້ ວາມເປັນຕວົ ໜາ ( ຕວົ ເຂມັ້ ) Ctrl+C ກ໊ອບປີເອກະສານ Ctrl+End ໄປຍງັ ສ່ ວນສຸດຖາ້ ຍຂອງເອກະສານ Ctrl+Enter Ctrl+F10 Page Break Ctrl+F12 ຫຍໍ້ ແລະ ຂະຫຍາຍໜາ້ ຕາເອກະສານ ເປີດໜາ້ ຕາ Open ເພ່່ ອື ເປີດ File 31

Ctrl+F4 ປິດໜາ້ ຕາທ່ ກີ າໍ ລງັ ໃຊງ້ ານຢ່ ູ Ctrl+F7 ສະຫບຼ ໜາ້ ຕາເອກະສານທກີ າໍ ລງັ ໃຊຢ້ ່ ູ ( ກລໍ ະໜເີ ປີດຫາຼ ຍໜາ້ ) Ctrl+F9 ໃສເຄ່ ອື ງໝາຍ {}ລລງົ ໃນເອກະສານ Ctrl+G ເປີດໜາ້ ຕາ Find and Replace Ctrl+Home ໄປຍງັ ສ່ ວນເລີມຕນົ້ ຂອງເອກະສານ Ctrl+I ເຮດັ ຂໍຄ້ ວາມຕວົ ອຽງ Ctrl+L ຕໍາແໜ່ ງຂໍຄ້ ວາມທເີ ລອື ກໄປທາງຊາ້ ຍ Ctrl+N ສາ້ ງເອກະສານໃໝ່ Ctrl+O ເປີດໜາ້ ຕາ Open ເພ່ ອື ເປີດ File Ctrl+S ເພ່ ອື ບນັ ທກຶ ເອກະສານ Ctrl+Shift+D ເສນັ້ ຂດີ ໃຕແ້ ບບ 2 ເສນັ້ Ctrl+Shift+F ເປີດໜາ້ ຕາຂອງ Font Ctrl+Shift++ ພມິ ຕວົ ອກັ ສອນຕວົ ຍກົ ( ເລກກາໍ ລງັ ) Ctrl+= ພມີ ຕວົ ອກັ ສອນຕວົ ຫອ້ ຍ ( ສູດເຄມີ ) Ctrl+Shift+F12 ເປີດໜາ້ ຕາ Print Preview Ctrl+Shift+G ນບັ ຕວົ ອກັ ສອນທງັ ໝດົ ໃນເອກະສານ Ctrl+Shift+L ສນັ ຍາຫກຼັ ສະແດງຫວົ ຂໍ້ Ctrl+Shift+< ລຸດຂະໜາດຂອງ Font ລງົ 1 ຂະໜາດ Ctrl+Shift+> ເພ່ ມີ ຂະໜາດຂອງ Font ຂນື້້ 1 ຂະໜາດ Ctrl+Shift+V ວ່ າງສະເພາະຂໍຄ້ ວາມຢ່ າງດຽວ Ctrl+U ຂດີ ເສນັ້ ໃຕຂ້ ໍຄ້ ວາມ Ctrl+V ວ່ າງຂຄໍ້ ວາມ ຫຼື ອອບເຈກັ້ ທເີ ລອື ກໄວ້ Ctrl+W ປິດໜາ້ ຕາທໃີ ຊງ້ ານຢ່ ູ Ctrl+X ຕດັ ຂຄໍ້ ວາມ ຫຼື ອອບເຈກັ້ ທເີ ລອື ກໄວ້ Ctrl+Z ຍກົ ເລກີ ການພມີ ກ່ ອນໜາ້ ນີ້ F12 ເປີດໜາ້ ຕາ Save As Home ໄປຍງັ ສ່ ວນເລີມຕນົ້ ຂອງແຖວ 32

ບດົ ທີ 2 ການເຮດັ ວຽກກບັ File ເອກະສານ 1. ການເລ່ ມີ ສາ້ ງໄຟລເ໌ ອກະສານໃໝ່ ເມ່ ືອ ຮູ ້ວິທີເຂົ້າໂປຼ ແກ ຣ ມ Microsoft Word2007 ແລ ້ວ ເຮົາມ າເລ່ ີ ມ ສ້າງໄຟ ລ໌ເອ ກ ະ ສ ານ ໃໝ່ ຄກິ ປ່ ຸມ office > New > Blank document ຄກິ ປ່ ຸມ ສາ້ ງ Create ຫລງັ ຈາກນນັ້ ເອກະສານໃໝ່ ກຈໍ ະຖກື ສາ້ ງຂນຶ້ ມາ ຫວຼື ທິ ງີ ່າຍ ກດົ Ctrl + N ໃນແປນ້ ພມີ ກ່ ໄໍ ດເ້ ຊ່ ນັ ກນັ ຮູບທີ 1 ການເຂາົ້ ໂປຼແກຣມ Microsoft Word 2. ການບນັ ທກຶ ເອກະສານ ການບນັ ທກຶ ເອກະສານເປັນຂນັ້ ຕອນສໍາຄນັ ທ່ ທີ ຸກທ່ ານຄວນເອາົ ໃຈໃສ່ ໃນນແີ້ ນະນາໍ ໃຫທ້ ານບນັ ຖກຶ ໄປທ່ ຊີ ອ້ ງ D ເມ່ ອື ເວລາຄອມມປີ ັນຫາ ຫຼື ວີນໂດບ້ ູດບ່ ໍຂືນ້ ເຮົາສາດລົງໃໝ່ ແລະ ສາມາດເຂົາ້ ໄປກອັບເອົາຂໍມ້ ູນນນັ້ ໃວໄ້ ດ.້ ຂນັ້ ຕອນການບນັ ທກຶ 1. ຄກິ ທ່ ປີ ່ ຸມອອບັ ຟີດ 2. ຄກິ Save As 3. ເລອື ກຊອ້ ງທ່ ຈີ ະບນັ ທກຶ ໄວ້ 4. ໃສ່ ຊ່ ເື ອກະສານຕາມໃຈ 5. ກດົ Save ເພ່ ອື ບນັ ທກຶ ເອກະສານໄວ້ 33

ຮູບທີ 2 ການບນັ ທກຶ ເອກະສານ 3. ການເປີດເອກະສານທ່ ບີ ນັ ທກຶ ໄວແ້ ລວ້ ເມ່ ອື ຕອ້ ງການນາໍ ເອາົ ໄຟລເ໌ ອກະສານເກ່ າົ ທ່ ເີ ຮາົ ເຄຍີ ສາ້ ງແລວ້ ບນັ ທກຶ ໄວກ້ ານເປີດເອກະສານຍກົ ຕວົ ຢ່ າງເຮາົ ເຄີຍບນັ ທກຶ ໄວຊ້ ອ້ ງ D ວທິ ເີ ຂາົ້ ແມ່ ນດັບໂບລຄິກທ່ ີ My computer ດບັ ໂບລຄກິ ໃສ່ ຊອ້ ງ D ຊອກຫາໂຟນເດີທ່ ີ ເຮາົ ສາ້ ງໄວດ້ ບັ ໂບລຄກິ ໃສ່ ໂຟນເດນີ ນັ້ ເມ່ ອື ເຫນັ ເອກະສານແລວ້ ດບັ ໂບລຄກິ ໃສໄຟລ໌ ຮູບທີ 3 ການເປີດເອກະສານທ່ ບີ ນັ ທກຶ ໄວ້ 4. ການເຮດັ ວຽກຮ່ ວມກນັ ຫຼາຍ File Microsoft Word ຖກື ອອກແບບມາດວ້ ຍຄຸນສມົ ບດັ ພເິ ສດສາມາດເປີດໃຊງ້ ານຮວ່ ມກນັ ໄດຫ້ າຼ ຍໄຟລ໌ ໃນ ເວລາດຽວກນັ ຮູບທີ 4 ການເຮດັ ວຽກຮ່ ວມກນັ ຫຼາຍ File 34

5. ການປິດ File ຫຼື ການເປິດໄຟລເ໌ ວດີ ຫຼື ປິດໄຟລໂ໌ ປຼແກຣມຕ່ າງໆສາມາດເຮດັ ໄດດ້ ວ້ ຍວທິ ດີ ຽວກນັ ຄຄື ກິ ທ່ ສີ ນັ ຍາລກັ ກດົ Alt + F4 ໃນແປນ້ ພມີ ກ່ໄໍ ດ້ ຮູບທີ 5 ການປິດ File 35

ບດົ ທີ 3 ການເຮດັ ວຽກກບັ ຂຄໍ້ ວາມ ( Text ) 1. ປ່ ຽນຮູບແບບຕວົ ໜງັ ສື ( Font Style ) ໂດຍຊອກຮູບແບບຕວົ ໜງັ ສລື າວ.  ຕວົ ຢ່ າງ: ແບບອກັ ສອນລາວໄຊເສດຖາ (Phetsarath OT ຫຼື Saysettha OT ) ການປຽນ່ ພາສາ ຮູບທີ 1 ການປ່ ຽນພາສາລາວ 2. ການປັບແຕ່ ງຕວົ ໜງັ ສື ຂະໜາດ, ສ,ີ ຕວົ ເຂມົ້ , ຕວົ ອຽງ ແລະ ຂດີ ກອ້ ງ ກ່ ອນຈະປັບແຕ່ ງຕວົ ໜງັ ສເື ຮາົ ຕອ້ ງເລອື ກຂໍຄ້ ວາມນນັ້ ເສຍກອ່ ນໃນການເລອື ກຂໍຄ້ ວາມດ່ ງັ ກ່ າວໂດຍການ Select (ເລອື ກຂໍຄ້ ວາມ) ຄກິ ເມາເບອື້ ງຊາຍທາງໜາ້ ຂໍຄ້ ວາມຂ່ ມົ ປະໄວ້ ແລວ້ ລາກເມາົ ໄປຈນົ ເຖງີ ຂໍຄ້ ວາມສຸດທາ້ ຍ ທ່ ເີ ຮາົ ຕອ້ ງການປັບແຕ່ ງແລວ້ ວາງເມາົ ໃນບໍລເິ ວນຂໍຄ້ ວາມທ່ ເີ ຮາົ Select ຈະເປັນສຟີ າ້ ຈາກນນັ້ ເຮາົ ກ່ ໍປັບແຕ່ ງ ຂະ ໜາດ, ສ,ີ ຕວົ ເຂມົ້ , ຕວົ ອຽງ ແລະ ຂດີ ກອ້ ງ ໄດຕ້ າມຕອ້ ງການ. ຮູບທີ 2 ການປັບແຕ່ ງຕວົ ໜງັ ສື 36

3. ການພມີ ຂຄໍ ້ ວາມ ແລະ ການແຊກຂໍຄ້ ວາມ ສໍາລບັ ວທິ ກີ ານພມິ ຂໍຄ້ ວາມນນັ້ ບ່ ໍວ່ າຈະພມິ ເອກະສານໃນໂປແກມໆກຕໍ າມມຄີ ໍາແນະນໍາດ່ ງັ ນີ້ 1. ກະສ ານທ່ ີຈະພິມນັນ້ ອ າດຈະມີຂໍ້ຄວ າມຕົວ ໃຫຍ່ ຕົວນອ້ ຍ ຕົວໜ າ ຕົວ ອຽງ ຈັດ ຕໍາແໜ່ ງໄວ້ດ ້ານ ຊາ້ ຍດາ້ ນຂວາ ຫຼື ສູນກາງ ໃນການພມິ ກພໍ ມິ ໄປຕາມປົກກະຕິ 2. ໃນກລໍ ະນທີ ່ ເີ ຮາົ ພມິ ຜດິ ເຊ່ ນັ ຄໍາວ່ າ “ຂໍຄ້ ວາມ” ໃຫກ້ ດົ ປ່ ຸມ Backspace ເພ່ ອື ລບົ ອອກ ແລວ້ ພມິ ຕ່ໄໍ ປ 3. ອາດໃຊອ້ ີກວທິ ໜີ ່ ງຶ ເຊ່ ັນ ຈະເຫນັ ວ່ າຂາດຕວົ ອ ລມື ພມິ ກໍກດົ ປ່ ຸ ມລູກສອນ ເລ່ ອື ນຕວົ ກະພບິ ຫຼື ຕວົ ເຄີລ໌ ເຊລີ ໌ ໄປຢ່ ູເຄ່ ງິ ກາງລະຫວ່ າງຕວົ ຄ ກບັ ບ ແລວ້ ກພໍ ມິ ຕວົ ອ 4. ຈາກນນັ້ ກດົ ປ່ ຸມລູກສອນເລ່ ອື ນໄປທາງຂວາສຸດເພ່ ອື ພມິ ຂຄໍ ້ ວາມອ່ ນື ໆຕ່ ໍໄປ 5. ເມ່ ອື ເຮາົ ພມິ ເຖງິ ອກັ ສອນຕວົ ສຸດທາ້ ຍຫລບື ນັ ທດັ ສຸດທາ້ ຍແລວ້ ໃຫກ້ ດົ ປ່ ຸມ Enter 1 ເທ່ ອື ເພ່ ອື ລງົ ບນັ ທດັ ໃໝ່ 6. ການພມິ ອກີ ລກັ ຊະນະໜ່ ງຶ ຂໍຄ້ ວາມທ່ ມີ ຫີ ລາຍບນັ ທດັ ໃນກລໍ ະນນີ ໃີ້ ຫພ້ ມິ ໄປຕາມປົກກະຕໂິ ດຍບ່ ໍຕອ້ ງ Enter ເພ່ ອື ລງົ ບນັ ທດັ ໃໝ່ ໂປແກມຈະຕດັ ຄໍາໃຫອ້ ດັ ໂນມດັ 7. ຂະນະທ່ ພີ ມິ ຢ່ ູນນັ້ ບາງຄໍາຫລບື າງປະໂຍກອາດມຂີ ດີ ເສນັ້ ໃຕເ້ ປັນເສນັ້ ຂຽວຫລເື ສນັ້ ແດງບ່ ຕໍ ອ້ ງສນົ ໃຈແລຄ້ ່ ອຍ ຈດັ ການພາຍຫລງັ ແຕ່ ກຄໍ ວນກວດສອບວ່ າຄໍາ ໆ ນນັ້ ສະກດົ ຖກື ຕອ້ ງຫລບື ່ ໍ 8. ຂໍຄ້ ວາມຕນົ້ ສະບບັ ທ່ ມີ ທີ ງັ ຕວົ ໜາ ຕວົ ອຽງ ຂດີ ເສນັ້ ໃຕ ້ ກຍໍ ງັ ບ່ ໍຕອ້ ງສນົ ໃຈ ພມິ ໄປຕາມປົກກະຕພິ ມິ ສໍາເລດັ ແລວ້ ຄ່ ອຍຈດັ ການໃນພາຍຫລງັ ຈະງ່າຍກວ່ າການພມິ ໄປຈດັ ໄປ. ຮູບທີ 3 ການພມີ ຂຄໍ ້ ວາມ ແລະ ການແຊກຂຄໍ້ ວາມ 4. ການຈດັ ຕາໍ ແໜ່ ງຂຄໍ ້ ວາມໃນເອກະສານ ( ຊາ້ ຍ ກາງ ຂວາ ) ການຈດັ ຕໍາແໜ່ ງຂໍຄ້ ວາມມຄີ ວາມສໍາຄນັ ເພ່ ອື ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮອ້ ຍສະ ດວກໃນການອ່ ານ ເຮາົ ສາມາດພມີ ຂໍຄ້ ວາມໄປກ່ ອນແລວ້ ຈ່ ງື ມາຈດັ ຕໍາແໜ່ ງຕາມຫຼງັ ກ່ ໍໄດ ໂດຍການ Select ຄືກບັ ຂໍ ້ 3.2 ແລວ້ ໃຊ ້ ເຄ່ ອື ງມດື ່ ງັ ຮູບລ່ ຸມນີ້ 37

ຮູບທີ 4 ການຈດັ ຕາໍ ແໜ່ ງຂໍຄ້ ວາມໃນເອກະສານ ( ຊາ້ ຍ ກາງ ຂວາ ) 5. ການເອນີ້້ ຂຄໍ້ ວາມກບັ ຄນື ( Undo / Redo ) ເມ່ ອື ພມີ ຂໍຄ້ ວາມຜດິ ເຮາົ ສາມາດກບັ ຄນື ໄດຈ້ ນົ ຮອດຕອນເຮາົ ເປີດໂປຼແກຣມຂນື້ ມາທາໍ ອດິ ແລະ ສາມາດກບັ ໄປໜາ້ ໄດໂ້ ດຍໃຊປ້ ່ ຸມ ( Undo / Redo ) ຮູບທີ 5 ການເອນີ້້ ຂຄໍ ້ ວາມກບັ ຄນື ( Undo / Redo ) 6. ການແຊກເຄ່ ອື ງໝາຍ Symbol Symbol ຊມິ ໂບນຫລສື ນັ ຍະລກັ ພເິ ສດຕ່ າງໆ ເຮາົ ສາມາດແຊກເຂາົ້ ມາໃນເອກະສານໄດ້ 1. ຄກິ ເມາົ ສໃ໌ ນຕໍາແໜ່ ງທ່ ຕີ ອ້ ງການແຊກສນັ ຍາລກັ 2. ຄກິ Symbol 3. ຄກິ ທ່ ແີ ບບຂອງພາບສນັ ຍະລກັ ທ່ ຕີ ອ້ ງການ 4. ຄກິ More Symbols 5. ຄກິ ເລອື ກແບບຕ່ າງ ໆ ຕາມຕອ້ ງການ 6. ຄກິ Insert 7. ຄກິ Close 8. ຜນົ ທ່ ໄີ ດ້ 38

9. ຄກິ Special Characters 10. ຄກິ ເລອື ກເຄ່ ອື ງໝາຍແລວ້ ຄກິ Insert ຮູບທີ 6 ການແຊກເຄ່ ອື ງໝາຍ Symbol 7. ການພມີ ຂຄໍ້ ວາມໂດຍໃຊບ້ ອກັ ຂໍຄ້ ວາມ ການພມິ ໃນລກັ ສະນະນເີ້ ໝາະສໍາລບັ ການພມິ ເອກະສານທ່ ມີ ຄີ ວາມຊບັ ຊອ້ ນ ເຊ່ ນັ ການອອກແບບປົກ ຫນງັ ສື ຫຼື ປະກາດຕ່ າງໆ 1. ຄກິ Insert 2. ຄກິ Text box 3. ຄກິ Draw Text box 4. ເມາົ ຈະເປັນຄາ້ ຍຄເື ລກບວກ ລາກວາງຕາມຕອ້ ງການ 5. ພມີ ຂຄໍ້ ວາມລງົ ໄປ 39

ຮູບທີ 7 ການພມີ ຂຄໍ້ ວາມໂດຍໃຊບ້ ອກັ ຂຄໍ້ ວາມ 40

ບດົ ທີ 4 ການຈດັ ຮູບແບບຂອງ Paragraph 1. ການຈດັ ຮູບແບບຂອງ Paragraph. 1.1 ອງົ ປະກອບຂອງ Paragraph Dialog Box. ການຈດັ ວາງຂຄໍ້ ວາມ. ເພ່ ອື ໃຫເ້ ອກະສານຖກື ຕອ້ ງຕາມຫກຼັ ການຂອງການຮ່ າງເອກະສານແລະ ເບ່ ງິ ງາມຕາຈະຕອ້ ງໄດຈ້ ດັ ຮູບແບບ ຂອງເອກະສານດ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ກາໍ ນດົ ຂອບເຂດຂໍມ້ ນູ ທ່ ຕີ ອ້ ງການ 2. ສາມາດເລອື ກຜ່ ານຄໍາສ່ ງັ Paragraph > Alignment ດ່ ງັ ຮູບ: ຮູບທີ 1 Paragraph ຫຼື ເລອື ກຜ່ ານປ່ ຸມເຄ່ ອື ງມື ຫຼື ຜ່ ານແປນ້ ພມິ ຕາມຮູບສນັ ຍາລກັ ຂອງແຕ່ ລະຄໍາສ່ ງັ ກ່ ໄໍ ດດ້ ່ ງັ ຮູບ: 2. ການຈດັ ຫຍໜໍ້ າ້ ເອກະສານ. ໂປຣແກຣມ Microsoft Office Word ຈະສາມາດທາໍ ການຈດັ ຮູບແບບຫຍໍໜ້ າ້ ກນັ້ ໜາ້ ກນັ້ ຫລງັ ໄດ້ 2 ວທິ ີ ຄ:ື ວທິ ີ 1 ຈດັ ຮູບແບບໂດຍກາໍ ນດົ ຈາກເສນັ້ ໄມບ້ ນັ ທດັ (Ruler) ເປັນວທິ ທີ ່ ເີ ຮັດໃຫເ້ ອກະສານສາມາດປັບຕັງ້ ໄລຍະກນັ້ ໜາ້ ຫຍໍໜ້ າ້ ແລະກນັ້ ຫລງັ ໄດຢ້ ່ າງວ່ ອງໄວໂດຍມຂີ ນັ້ ຕອນ ດ່ ງັ ນ:ີ້ 41