TİD

A Bu Sözleşme’ye Taraf Devletler, Birleşmiş Milletler gartı’nda ilan edilmiş olan ve insanlık ailesinin tüm mensuplarının doğuştan sahip oldukları onuru, değeri, eşit ve devredilmez hakları dünyada özgürlüğün, adalet ve barıĢın temeli olarak kabul eden ilkeleri anımsayarak,Birleşmiş Milletlerin, İnsan Hakları Evrensel Beyanna Bmesi ve İnsan Haklarına İlişkin Uluslararası Sözleşmelerile, herkesin herhangi bir ayrımcılığa uğramaksızın,bu belgelerde tanınan hak ve özgürlüklere sahip olduğunu kabul ve ilan ettiğini göz önünde bulundurarak,C Tüminsanhaklarınınvetemelözgürlüklerinevrenselliğini, bölünmezliğini, bütüncüllüğünü ve bağlılığı ve engellilerin bu haklardan ayrımcılığa uğramaksızın yararlanmalarının güvencealtınaalınmasıgerektiğini yenidenonaylayarak, -Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara ilişkin Uluslararası Sözleşme’yi, Medeni Dve Siyasi Haklara ilişkin Uluslararası Sözleşme’yi, Her Türlü Irk AyrımcılığınınOrtadan Kaldırılmasına ilişkin Uluslararası Sözleşme’yi, Kadınlara Karşı HerTürlü Ayrımcılığın Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme’yi, işkence veDiğer Zalimane Gayri insani veya Küçültücü Muamele veya Cezaya KarşıSAöilzeleFşemrtlee’yriin,ÇinoKcourkuHnamkalasrıınnaaDDaaiirrUSlöuzslleaĢramrae-s’ıySiövezleTşümmeG’yöiçamnıemnsaişyçailrearkin, ve

E Bu Sözleşme’ye Taraf Devletler, Engelliliğin verilen bir kavram olduğunu ve engelliliğin sakat kişilerin, onların diğer bireyler ile birlikte eşit bir temelde topluma tam ve etkili katılmalarına olanak tanımayan tutumlar ve çevre koşullarla etkileşiminden kaynaklandığını tanıyarak,Engelliler için Dünya Eylem Programı ve Sakatlar için FFırsat Eşitliği Konusunda Standart Kurallar’da yer alanilke ve politika önerilerinin engellilere fırsat eşitliğisağlanmasına yönelik ulusal, bölgesel ve uluslararasıseviyede politikaların,planların, programların ve eylemleringeliştirilmesi, tasarlanması ve değerlendirilmesine katkısınıgöz önünde bulundurarak,G Engelliliğeilişkinkonularınsürdürülebilirkalkınmayla ilgili stratejilerin ayrılmaz bir parçası olarak ele alınmasının önemini vurgulayarak, -Engelli olduğu için bir kişinin ayrımcılığa uğramasının kişinin Hdoğuştan sahip olduğu onuru ve değeri ihlal ettiğini degöz önünde bulundurarak, -

Bu Sözleşme’ye Taraf Devletler,i Buna ek olarak engellilerin çeşitliliğini tanıyarak,Daha yoğun bir desteğe ihtiyacı olan engelliler Jdahil olmak üzere, tüm engellilerin insan haklarınıngüçlendirilmesi ve korunması gerektiğini göz önündebulundurarak,K Çeşitli belgelere ve yükümlülüklere rağmen engellilerin toplumun eşit üyeleri olarak topluma katılımda engellerle karşılaşmaya devam ettiklerini ve dünyanın her yerinde insan haklarının ihlal edildiğini dikkate alarak,Tüm ülkelerde, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, Lengellilerin yaşam koşullarının geliştirilmesindeuluslararası işbirliğinin önemini tanıyarak,

M Bu Sözleşme’ye Taraf Devletler, Engellilerin toplumun refah ve çeşitliliğine yaptıkları ve yapabilecekleri katkıyı ve engellileri insan haklarını ve temel özgürlükleri tam kullanmaya ve topluma tam katılmaya teşvik etmenin, onların topluma ait oldukları hissine sahip olmalarını sağlayacağını, toplumun insani, sosyal ve ekonomik yönden kalkınmasına ve yoksulluğun azalmasına katkıda bulunacağını tanıyarak,Kendi seçimlerini yapma özgürlüğü dahil olmak üzere Nengellilerin bireysel özerkliğinin ve bağımsızlığınınönemini kabul ederek,O Engellilerinkendilerinidoğrudanilgilendirenvediğer politika ve programların karar alma süreçlerine etkin olarak katılabilmeleri gerektiğini dikkate alarak,Irk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka kir, ulusal, Petnik veya toplumsal köken, mülkiyet, doğum, yaş veyabaşka bir statü bakımından birden fazla nedene dayalıolarak veya ağır ayrımcılığa uğrayan engellilerin karşılaştığızor koşulları dikkate alarak,

Q Bu Sözleşme’ye Taraf Devletler, Engelli kadınların ve kızların hem ev içinde hem de ev dışında şiddete uğramaya, yaralanmaya veya istismara, ihmale, ihmalkar muameleye, kötü muameleye veya sömürüye karşı daha büyük bir risk altında olduklarını göz önünde bulundurarak,Engelli çocukların diğer çocuklarla eşit bir şekilde tüm insan haklarından Rve temel özgürlüklerden tam olarak yararlanması gerektiğini kabul ederekve Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne Taraf Devletlerin üstlendiği yükümlülüklerianımsayarak, (s) Engellilerin insan hak ve temel özgürlüklerinden tamyararlanmasını teşvike yönelik çabaların toplumsal cinsiyet perspektiiçermesi gerektiğini vurgulayarak,T Engellilerin çoğunluğunun yoksulluk koşullarında yaşadığının altını çizerek ve bu bakımdan, yoksulluğun engelliler üzerindeki olumsuz etkisine dikkat çekmenin kritik önemini kabul ederek,Şart’ta yer alan amaç ve ilkelere tam saygı üzerine kurulu Ubarış ve güvenlik ortamının ve uygulanabilir insan haklarıbelgelerine riayet edilmesinin, özellikle silahlı çatışma veyabancı işgali halinde engellilerin tam korunması içinvazgeçilmez olduğunu aklında tutarak,

V Bu Sözleşme’ye Taraf Devletler, Fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel çevreye, sağlık ve eğitim hizmetlerine, bilgiye ve iletişime erişimin engellilerin tüm insan haklarından ve temel özgürlüklerden tam yararlanmasını sağlamadaki önemini kabul ederek,Bireyin, diğer bireylere ve ait olduğu topluma karşı görevleri wbulunduğunun ve bu bireyin, Uluslararası İnsan HaklarıManzumesi’nde tanınan hakların güçlendirilmesi ve bu haklarariayet edilmesi için çaba gösterme yükümlülüğü altındaolduğunun farkında olarak,X Engellilerin haklarını ve onurunu güçlendiren ve koruyan kapsamlı bir uluslararası sözleşmenin engellilerin ağır sosyal dezavantajlarının ortadan kaldırılmasına ve onların medeni, siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel ortamlara eĢit fırsatlarla katılımının teşvik edilmesine, hem gelişen hem de gelişmekte olan ülkelerde önemli bir katkı sağlayacağına ikna olarak,Engellinin toplumun doğal ve temel birimi olduğuna Yve toplum ve devlet tarafından korunmaya hakkıolduğuna ve engellilerin ve aile üyelerinin, engellilerinhaklarını tam ve eĢit kullanabilmesini sağlamak içingerekli korumayı ve desteği almaları gerektiğine ikna olarak. .

Aşağıdaki hükümlerüzerinde anlaşmışlardır: …………………… 1. MADDE - AMAÇ Bu Sözleşme’nin amacı, engel ilerin tüm insan hak ve temel özgürlüklerinden tam ve eşit şekilde yararlanmasını teşvik etmek, korumak ve sağlamak ve doğuştan sahip oldukları onura saygıyı güçlendirmektir. Engel i kişiler, çeşitli engel erle karşılaşmaları halinde diğerleriyle eşit bir şekilde topluma tam ve etkili şekildekatılmalarınıengeleyenuzunsüreli ziksel, zihinsel, ruhsal ve duyusal sakatlığı olan kişilerdir.

“Engelliğe dayalı ayrımcılık” siyasi,”İletişim”, erişilebilir bilgi ekonomik, sosyal, “Makul uyumlaştırma”, “Evrensel tasarım” ve ve iletişim teknolojisi kültürel,medeni veya engellilerin tüm insan “kapsayıcı tasarım”, dahil dilleri, metin başka herhangi bir ürünlerin, çevrenin, gösterimini, Braille alandaki tüm insan haklarını ve programların ve alfabesi kullanarak temel özgürlüklerini hizmetlerin özel bir ve dokunarak iletişimi, hak ve temel tasarıma veyabüyük har erle baskıyı, özgürlüklerinin diğerleriyle uyarlanmaya gerek diğerleri ile eşit bir eşit şekilde duyulmaksızın,yazılı, işitsel ve erişilebilir şekilde kullanılması kullanmasını veya mümkün olduğuncaçoklu medyayı, sade dili veya bunlardan bunlardan herkes tarafından , insan okuyucusunu, yararlanılması yararlanmasını kullanılabileceği beden dilini, diğer tür imkanını ortadan sağlamak üzere ve biçemdeki ve farklı kaldıran veya bunu somut durumda şekilde tasarlanmasıdır. engelleyen her ihtiyaç duyulan, Evrensel tasarım” ve araçlarla gerçekleşen türlü ayrımın, ölçüsüz veya aşırı bir yük “kapsayıcı tasarım”, iletişimi içermektedir. dışlamanın veya getirmeyen, gerekli gerek duyulduğu kısıtlamanın engelliğe ve uygun değişiklik takdirde özel engelli“Dil”sözlü dili, işaret dilini dayalı olarak ve uyarlamaları grupları için yardımcı ve sözlü olmayan yapılmasıdır. ifade eder. cihazların tasarımını diğer dilleri kapsar Engelliliğe dayalı da kapsamaktadır. ayrımcılık, makul uyumlaştırmanın yapılmaması dahil her türlü ayrımcılığı kapsar. MADDE 2 - TANIMLAR Bu Sözleşme’nin amaçları açısından;

MADDE 3- GENEL iLKELER A odKnaehunridlaiovslemeçbaimikreüleyzrseienrleiö,ykzaeipşrimklelairkinölezdrgionüğerlusüşaktylaegnrıigsvaöehsbitpearoğillımdmuesksızlia;lırkıları da B H Ayrımcılık yapılmaması; Engelli çocukların geliĢen kapasitelerine saygı duyulması ve engelli çocukların kendi kimliklerini koruyabilmeleri için haklarına saygı duyulması.C Farklılıklara saygı gösterilçmeşeistilivlieğbieninrkingapbeavlurelçilliaineğsdsıianiolnmlianlıreğsasaıknin; D Topluma tam ve etkili katılım ve dahil olma; G Kadın ve erkek arasında eşitlik; F Fırsat eşitliği; E Erişilebilirlik;

MADDE 4GENEL YÜKÜMLÜLÜKLER1 Taraf Devletler, engelliliğe dayalı herhangi bir ayrımcılık yapılmaksızın bütün engellilerintüm insan hak ve temel özgürlüklerinin tam olarak hayata geçirilmesini sağlama ve hakve özgürlükleri güçlendirme sorumluluğu altındadır.Bu amaçla, taraf Devletler Ģunları taahhüt etmektedir:(a) Bu Sözleşme’de tanınan hakların (d) Bu Sözleşmeyle bağdaşmayan (f) Standartlar ve kılavuz ilkelerin geliştirilmesinde uygulanması için gerekli tüm yasal, idari herhangi bir eylemde veya uygulamada evrensel tasarımdan yararlanılması ve engellilerinve diğer tedbirleri almayı; bulunmaktan kaçınmayı ve kamu özel ihtiyaçlarını karşılamak üzere evrensel olarak(b) Engelliler aleyhinde ayrımcılık teşkil eden otoritelerinin ve kurumlarının bu tasarlanmış ve mümkün olduğu ölçüde asgariyürürlükteki hukuk kurallarını, düzenlemeleri, Sözleşme’ye uygun davranmalarını değişikliği ve az maliyeti gerektiren ürünlerin,gelenekleri ve uygulamaları değiştirmek veya sağlamayı; hizmetlerin, ekipmanın ve tesislerin araştırılmasını,ortadan kaldırmak için gerekli olan, yasama (e) Herhangi bir kişi, örgüt veya özel geliştirilmesini, mevcudiyetini ve kullanılabilirliğinifaaliyetleri dahil uygun tüm tedbirleri almayı; teşebbüs tarafından engelliliğe dayalı sağlamayı veya desteklemeyi; ayrımcılık yapılmasını bertaraf etmek (g) Maliyeti karşılanabilir teknolojilere öncelik için uygun tüm tedbirleri almayı; vererek, bilgi ve iletiĢim teknolojileri, harekete yardımcı araçlar, yardımcı teknolojiler dahil(c) Tüm politika ve programlarda engellilerin (i) Engellilerle çalışan profesyonellerin engellilere uygun yeni teknolojilerin araştırılmasını,insan haklarının korunmasını ve ve personelin bu Sözleşme’de tanınan geliĢtirilmesini, mevcudiyetini ve kullanılabilirliğinigüçlendirilmesini dikkate almayı; haklara ilişkin eğitiminin güçlendirilmesi sağlamayı veya desteklemeyi;(h) Engellilere yeni teknolojiler dahil harekete ve böylelikle bu haklarla güvence altınayardımcı araçlara, yardımcı teknolojilere ve alınan desteğin ve hizmetlerinberaberinde yardımcı, destekleyici hizmetlere daha iyi sağlanması;ve tesislere ilişkin erişilebilir bilginin sağlanması,

devamı.. Ekonomik, sosyal ve kültürel haklara ilişkin olarak her taraf Devlet, kaynakları ölçüsünde azami tedbirler almayı ve gerektiğinde uluslararası i 02 işbirliği çerçevesinde, bu haklardan tam yararlanmanın aşamalı olarak sağlanması için, bu Sözleşme’de yer alan ve uluslararası hukuka göre derhal uygulanabilen yükümlülükleri yerine getirmeyi taahhüt eder.03 Taraf Devletler, bu Sözleşme’yi yürürlüğe koyacak yasaların ve politikaların gelişimi ve uygulanmasında ve engellilere ilişkin diğer karar alma süreçlerinde, engelli çocuklar dahil engellilere onları temsil eden örgütler aracılığıyla sık sık danışacaklar ve onları etkin bir şekilde sürece dahil edeceklerdir. 04 Bu Sözleşme’deki hiçbir hüküm, engellilerin haklarının sağlanması bakımından daha elverişli olan ve taraf Devlet’in yasalarında veya Devlet için yürürlükte bulunan uluslararası hukuk kurallarında bulunan hükümleri etkilemeyecektir. 05 Bu Sözleşme’nin hükümleri, herhangi bir kısıtlamaya veya istisnaya tabi olmaksızın federal devletlerin bütün bölgelerinde uygulanacaktır.

Taraf Devletler, Taraf Devletler, Taraf Devletler, Engellilerin iliherkesin hukuk engelliliğe dayalı eşitliği sağlamak eşitliğiniönünde her türlü ve ayrımcılığı hızlandırmakeşit olduğunu ayrımcılığı ortadan kaldırmak veya sağlamakve ayrımcılığa yasaklayacak ve üzere engellilere için gerekli özeluğramaksızın engellilerin yönelik makul tedbirler, buherkesin hukuk herhangi bir uyumlaştırmanın Sözleşmetarafından eşit nedene dayalı yapılması için bakımındankorunmaya ve ayrımcılığa karşı gerekli tüm ayrımcılıkhukuktan eşit eşit ve etkili adımları atacaktır. sayılmayacaktır.yararlanmaya şekildehakkı olduğunu korunmasınıkabul eder. güvence altına alacaktır.MADDE 5- EŞiTLiK VE AYRIMCILIK YASAGI