42 การจัดประเภทความรู้อีกลักษณะ จําแนกความรู้เป็นเชิงคุณภาพกับเชิงปริมาณ ไอน์สไตน์ เคยกล่าว เปรียบเปรยความรู้ทั้งสองลักษณะไว้ ว่า “เราอาจใช้วิชาฟิสิกส์วิเคราะห์หรือพรรณาลักษณะของคลื่นให้ ละเอยี ดลกึ ซง้ึ ได้มากมาย แตก่ ารทาํ เช่นน้ัน ยอ่ มไมม่ ีความหมาย (ทางดนตรี) ใดๆ เมอื่ ไปใช้กับบทเพลงของบีโธ เวน่ ” บางคนอาจตีความหมายคาํ กลา่ วน้ีว่า วิชาฟิสกิ ส์ซง่ึ เน้นการสร้างความร้เู ชิงปริมาณเป็นคนละเร่ืองกับวิชา ดนตรซี ่งึ เป็นเรื่องของความรูเ้ ชิงคุณภาพ เหมอื นน้าํ กบั น้าํ มันยอ่ มเข้ากนั ไมไ่ ด้ อย่างไรก็ตามความสําเร็จของยามาฮ่าในอุตสาหกรรมเครื่องดนตรี ชวนให้ต้องคิดในอีกมุมหน่ึงก่อน ยามาฮ่าจะประสบความสําเรจ็ เปยี โนนบั เป็นเครือ่ งดนตรีสําหรับคนส่วนน้อยที่เล่นเปียโนเป็น (ซ่ึงต้องผ่านการ ฝกึ ฝนยาวนาน) สาํ หรับคนส่วนใหญเ่ ปียโนเป็นไดอ้ ยา่ งเก่งเพียงเฟอรน์ เิ จอรป์ ระดับบ้านช้นิ ใหญ่ ด้วยวธิ คี ิดนอกกรอบยามาฮา่ มองเห็นความเป็นไปได้ ที่จะทําให้เปียโนเป็นเครื่องดนตรีสําหรับคนส่วน ใหญ่ จึงลงมือค้นคว้าวิจัยโดยอาศัยความรู้เก่ียวกับเสียงในวิชาฟิสิกส์ จนสามารถพัฒนาอุปกรณ์อิเลคทรอนิค (Disklavier™) ช่วยให้การเล่นเปียโนง่ายข้ึนกว่าเดิมมาก โดยการบันทึกเสียงขณะเล่นแล้วสะท้อนกลับให้ผู้ฝึก ได้ยิน รวมทั้งสามารถบันทึกและเล่นเสียงเปียโนของมืออาชีพ ให้เลียนแบบความรู้ใหม่ซ่ึงอยู่เบื้องหลัง Disklavier™ ได้กลายเป็นต้นแบบให้กับการพัฒนาเปียโนในปัจจุบัน และเปิดศักราชใหม่ของการเรียนเล่น เปยี โนอยา่ งแพร่หลายกว่ายคุ ก่อนๆ
43 กิจกรรมทา้ ยบท บทที่ 4 คําชีแ้ จง : ใหผ้ เู้ รียนตอบคําถามใหส้ มบรูณ์ 1. ใหผ้ เู้ รยี นบอกความหมายข้อมลู มาพอสังเขป ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 2. ให้ผู้เรยี นบอกความหมายสารสนเทศมาพอสงั เขป .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 3. ใหผ้ ูเ้ รยี นบอกความหมายของแหล่งข้อมลู และลกั ษณะของแหล่งข้อมลู มีอะไรบ้าง ............................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 4. ใหผ้ ูเ้ รียนบอกลักษณะของทักษะการคิดแบ่งเปน็ กี่ลักษณะอะไรบา้ ง ............................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 5. ใหผ้ ูเ้ รียนบอกลกั ษณะของทกั ษะกระบวนการวิทยาศาสตร์ขนั้ พ้นื ฐานมีก่ที ักษะอะไรบ้าง .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 6. ใหผ้ เู้ รยี นบอกความหมายของการนาํ เสนอ มาพอสังเขป ..............................................................................................................................................................................
44 ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 7. ใหผ้ ้เู รียนบอกลักษณะของขอ้ มูลทน่ี าํ เสนอมกี ล่ี กั ษณะอะไรบา้ ง .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 8. ให้ผ้เู รียนบอกประเภทของความรมู้ กี ป่ี ระเภทอะไรบ้าง .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 9. ความรปู้ ระเภทใดทีใ่ ชก้ ันมากในชีวิตประจาํ วนั และมักเป็นการใช้โดยไม่รู้ตวั .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 10. ให้ผูเ้ รยี นบอกว่าความรูส้ ามารถจําแนกไดก้ ่ีระดบั ประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................
บทท่ี 5 การสะทอ้ นความคิดเหน็ ต่อโครงงานเพ่อื พฒั นาทักษะการเรียนรู้
46 แผนการเรยี นรปู้ ระจําบท บทที่ 5 การสะทอ้ นความคิดเห็นตอ่ โครงงานเพื่อพัฒนาทักษะการเรยี นรู้ สาระสําคญั กิจกรรมสุดท้ายของการทําโครงงาน คือ การสะท้อนความคิดเห็น ซ่ึงเป็นทักษะที่ผู้เรียนจะต้อง พฒั นาขนึ้ ทั้งน้ีทกั ษะดงั กลา่ วน้มี ีประโยชนก์ วา้ งขวาง นอกจากนําไปสะท้อนโครงงานแล้ว ยังสามารถประยุกต์ ใชก้ บั กจิ กรรมในการดําเนนิ ชวี ิตของผเู้ รยี นได้อย่างหลากหลาย ผลการเรยี นรทู้ ี่คาดหวัง เพ่ือให้ผู้เรยี นมคี วามรู้ ความเขา้ ใจ มเี จตคตทิ ดี่ ี และสามารถสะท้อนความคิดเห็นต่อโครงงานเพื่อ พฒั นาทกั ษะการเรียนรู้ ขอบขา่ ยเนอื้ หา ตอนที่ 5.1 แนวคิดเร่อื งการสะท้อนความคิด ตอนท่ี 5.2 ความสําคัญของการสะท้อนความคิด ตอนท่ี 5.3 การประเมนิ โครงงานและการพัฒนาโครงงานจากขอ้ บกพร่องต่างๆ กจิ กรรมการเรียนรู้ 1. ศึกษาหนงั สือเรยี น บทท่ี 5 2. ปฏบิ ตั กิ ิจกรรมตามทีไ่ ดร้ ับมอบหมายในหนงั สือเรยี น สื่อประกอบการเรยี นรู้ 1. หนงั สอื เรียนบทที่ 5 2. ใบงานท่ี 5 ประเมนิ ผล 1. ประเมนิ ผลจากการสังเกต 2. ประเมนิ ผลจากใบงาน
47 ตอนท่ี 5.1 แนวคิดเรื่องการสะทอ้ นความคิด (Reflection ) การสะท้อนความคิด เป็นรูปแบบหนึ่งของการคิดแบบอภิปรัชญา (Metacognition) เป็นการคิด เก่ียวกับการคิดของตนเอง การสะท้อนความคิดจึงไม่ใช่เป็นการรายงานข้อมูลความเป็นจริงต่างๆ แต่เป็นการ แสดงออกถึงความคาดหวัง การรับรู้ และความรู้สึกเก่ียวกับประสบการณ์ โดยผ่านกระบวนพูดหรือเขียน โดยมีจุดประสงค์ เพ่ือวิเคราะห์ เปรียบเทียบ วางแผน หรือแก้ไขปัญหา สิ่งเหล่านี้เป็นการคิดระดับสูงกว่าการ คิดท่ัวไป (รชั นีกร ทองสุขดี. 2545 : 45) ดิวอี (Dewey. 1933: 12 ) ในงานเขียนเรื่อง “How we Think” ให้ความหมายของการสะท้อน ความคิดวา่ เปน็ รปู แบบหน่งึ ของการคดิ พินิจพเิ คราะห์ ตรกึ ตรอง ใคร่ครวญอย่างลึกซึ้ง โดยเริ่มจากความสงสัย ใคร่รู้ในเร่ืองที่เกี่ยวกับความคิดความเชื่อหรือองค์ความรู้ที่ยึดถือกันอยู่และใช้ความพยายามในการค้นหา คาํ ตอบโดยอาศัยเหตผุ ลและข้อมลู อา้ งองิ โนวลส์, โคล และ เพรสวูด (Knowles; Cole and Presswood.1994 : 8-10) กล่าวว่าการสะท้อน ความคิดเป็นการใช้กระบวนการพินิจพิเคราะห์ ตั้งคําถามย้อนหลังกลับมายังสภาพท่ีเป็นอยู่อย่างครอบคลุม ทุกด้าน แยกให้เห็นปัญหาที่เป็นเหตุผลในการปฏิบัติขณะนั้น ทําให้เกิดความเข้าใจอย่างถ่องแท้และส่งผลต่อ การแก้ปญั หาท่เี หมาะสม แยนซี (Yancey. 1998 ) กล่าวว่า การสะท้อนความคิดอาจหมายถึง การทบทวนในงานชิ้นใดช้ินหน่ึง หรือการประเมินตนเอง หรือเป็นการวิเคราะห์การเรียนรู้ที่เกิดขึ้น นอกจากนี้ โคลเลน (Colloen.1996 : 54 ) ได้เสนอความคิดเห็นว่าการสะท้อนความคิดเป็นปฏิกิริยาของสมอง ที่สะท้อนความคิดสิ่งที่บุคคลนั้นคํานึงถึง อย่างใครค่ รวญละเอยี ดถ่ีถ้วน เพ่ือถา่ ยโอนความรู้สึกต่างๆ ของตนเอง ก่อนท่ีจะสื่อสารกับผู้อ่ืนด้วยการพูดหรือ การเขยี น จากความหมายดังกล่าว สรุปได้ว่าการสะท้อนความคิด เป็นกระบวนการภายในตัวบุคคลท่ีมีความ ซับซัอน ถือเป็นการคิดระดับสูงที่เรียกว่าอภิปรัชญา ซ่ึงเป็นการคิดเกี่ยวกับการคิดของตนเอง รวมท้ังส่ิงสําคัญ ที่มีผลต่อความคิดนั้น ดังน้ันการสะท้อนความคิดจึงข้ึนอยู่กับองค์ประกอบ 3 ประการ คือ ตัวผู้เรียน ความรู้ เกี่ยวกับสงิ่ ท่จี ะตอ้ งเรยี นรู้ และวิธกี ารในการเรียนรู้ การสะท้อนความคิดมีหลายรูปแบบ ได้แก่ การคิดทบทวนของบุคคลแต่ละคนโดยไม่ได้มีการส่ือสาร ใหผ้ อู้ ่ืนได้รู้ หรือการสะท้อนความคิดและมีการส่ือสารกันทางการสนทนา หรือการสะท้อนความคิดและใช้การ สื่อสารทางการเขียน การที่ผู้สอนจัดกระบวนการเรียนการสอนให้ผู้เรียนมีโอกาสได้สะท้อนความคิด จะทําให้ ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างแท้จริง โดยได้สร้างองค์ความรู้ใหม่จากข้อมูลความจริง และทฤษฎีแนวคิดท่ีมี ความหมายกบั ผเู้ รยี น ซ่ึงถือเป็นก้าวแรกของการเรียนรตู้ ลอดชีวติ ด้วย (Kowalke. 1998:203-267) อีบี และ คูจาวา (Eby and Kujawa. 1994 : 6 ) ได้ขยายความหมายของการสะท้อนความคิดตาม นิยามของ Dewey โดยกล่าวว่าคุณลักษณะของครูนักคิด (reflective teacher) ซึ่งถือเป็นคุณลักษณะของครู มอื อาชีพ หรอื เปน็ คุณสมบตั พิ ้นื ฐานของนักวจิ ัยน่าจะมีลกั ษณะดงั นี้ 1) มีความสงสัยใคร่รู้ สามารถตั้งคําถามอย่างมีเหตุผลต่อตนเอง ต่อทฤษฎีและวิธีปฏิบัติต่างๆ ในการ จัดการเรยี นการสอน จะไม่ถกู จูงใจโดยงา่ ยให้ปฏิบตั ติ ามก่อนที่จะได้ไตร่ตรองตรวจสอบ
48 2) มีความมุ่งม่ันในการติดตามความคิดของตนเอง เพื่อแสวงหาคําตอบท่ีดีท่ีสุดในการนํามาใช้แก้ ปัญหา เพือ่ ประโยชนใ์ นการพัฒนาผู้เรียนไดอ้ ยา่ งแทจ้ รงิ สรปุ คําตอบจากหลักเกณฑแ์ ละหลกั ฐานทเ่ี ชอื่ ถือได้
49 ตอนท่ี 5.2 ความสาํ คญั ของการสะทอ้ นความคิด การที่บุคคลมีโอกาสสะท้อนความคิด ของตนเอง เป็นการเปิดโอกาสในการสังเกตและวิเคราะห์ ความคิดของตน และพัฒนาความมีระเบียบและทักษะในการสร้างและจัดลําดับความคิด ได้ส่ือสารความคิด ของตนกับผู้อ่ืนถึงส่ิงที่ตนเข้าใจ และพัฒนาทักษะการวิเคราะห์และสังเคราะห์ของตนเอง ช่วยส่งเสริมให้เป็ นนักคิดที่ดีข้ึนในการตั้งคําถามและให้เหตุผล (รัชนีกร ทองสุขดี. 2545 :47-48) ความสําคัญของการสะท้อน ความคดิ มีหลายประการดงั น้ี 1) สรา้ งความทา้ ทายท่ีสรา้ งสรรคใ์ นการนําเสนอความคดิ ของตน 2) เปิดโอกาสในการจับประเด็นหรือหวนคิดถงึ สงิ่ ทค่ี ดิ ในรูปแบบที่ถาวรหรอื ปรบั เสรมิ ความคิดใหม่ 3) เป็นการพฒั นาความมีระเบียบและทักษะในการสร้างและจดั ลาํ ดบั ความคดิ 4) เปิดโอกาสในการสังเกตและวิเคราะหค์ วามคดิ ของตนเอง 5) เปิดโอกาสในการส่ือสารความคิดของตนเองกับผู้อ่ืนถึงส่ิงท่ีตนเองเข้าใจ และพัฒนาทักษะการ วเิ คราะหแ์ ละสงั เคราะหข์ องตนเอง 6) เป็นการเชื่อมโยงองค์ความรู้เก่ากับองค์ความรู้ใหม่ และเป็นการเติมเต็มระหว่างทฤษฎีกับการ ปฏิบัติ 7) ช่วยส่งเสริมให้เป็นนักคิดท่ีดีข้ึนในการตั้งคําถามและให้เหตุผล กรีนและด๊อบสัน (นภเนตร ธรรม บวร. 2542 : 20-21 ; อ้างอิงจาก Greene. 1973; & Dobson. 1993 ) กล่าวว่า ในการสะท้อนหรือการ วิเคราะห์ตนเองน้ัน ผู้สะท้อนความคิดจําเป็นต้องมีเวลาหยุดคิด และนึกทบทวนไปถึงสิ่งท่ีตนทําหรือปฏิบัติ ในขณะเดียวกันผู้สะท้อนความคิด จําเป็นต้องมีโอกาสพูดคุยเกี่ยวกับประสบการณ์ หรือเรื่องราวท่ีผ่านมาของ ตนกับบคุ คล สรุปได้ว่า การสะท้อนการความคิดเกิดขึ้นจากการที่ผู้เรียนได้รับ หรือรวบรวมข้อมูลเบ้ืองต้นจากการ เรยี นรู้ทั้งในและนอกห้องเรียน และนํามาพินิจพิเคราะห์อย่างใคร่ครวญ จนเกิดความเข้าใจในความคิดของตน อย่างถ่องแท้ ก่อนท่ีจะสื่อสารกับผู้อื่นด้วยการพูดหรือเขียน เป็นวิธีการสําคัญที่ช่วยให้ผู้เรียนได้คิดเกี่ยวกับ พัฒนาการเรยี นรขู้ องตน และสามารถเชือ่ มโยงเน้อื หาส่วนต่างๆ เข้าด้วยกัน จนเกิดการเรียนรู้ด้วยตนเองได้ใน ท่ีสุด นอกจากน้ีการสะท้อนความคิดยังส่งผลต่อบรรยากาศแห่งการเรียนรู้ในวันต่อๆ ไป ตลอดระยะเวลาของ ภาคเรียน และช่วยให้ผู้สอนสามารถนําข้อมูลจากการสะท้อนความคิดของผู้เรียน ไปปรับปรุงการจัด ประสบการณ์การเรียนรู้ในวันตอ่ ไปหรอื ในครง้ั ต่อไปด้วย เมื่อผู้เรียนได้รับทราบหลักการของการสะท้อนความคิดเห็นแล้ว เพื่อฝึกฝนให้ตนเองมีทักษะในการ สะท้อนความคิดเห็นแล้ว จึงควรทดลองต้ังคําถามในใจและตอบคําถามท่ีตนเองได้ดําเนินโครงงานไปแล้ว โดยอาจเริ่มต้นตามลําดับขน้ั ตอนของการทําโครงงาน ซึง่ การทดลองฝึกสะท้อนความคิดเห็นต่อการทําโครงงาน จงึ อาจจะเริ่มตั้งแต่ทําโครงงาน ไม่จําเป็นต้องรอให้การทําโครงงานเสร็จสิ้นแล้วก็ได้ อย่างไรก็ตามเม่ือเสร็จส้ิน โครงการแล้ว ผู้เรียนควรสะท้อนความคิดอย่างจริงจัง และบันทึกผลการสะท้อนความคิดนั้นไว้เป็นหลักฐาน ดว้ ย
50 ตอนที่ 5.3 การประเมินโครงงานและการพัฒนาโครงงานจากข้อบกพร่องต่างๆ การประเมินโครงงาน การประเมินโครงงาน เป็นกิจกรรมที่มีความสําคัญและจําเป็นอีกอย่างหนึ่ง ในการทําโครงงานของ ผู้เรยี น เปน็ การให้คะแนนโครงงานทผี่ ้เู รียนทํา เพื่อประเมนิ ว่าโครงงานที่ทํานนั้ มคี ุณภาพในด้านต่างๆ มากน้อย เพียงใด เพอ่ื ปรบั ปรงุ แก้ไขใหด้ ีข้ึนในโอกาสต่อไป ในการประเมินโครงงานแต่ละโครงงานน้ัน ผู้ประเมินต้องคิด พจิ ารณาและวเิ คราะห์โครงงานอย่างละเอียด รอบคอบ ครอบคลุมทกุ ๆ ดา้ นกอ่ นให้คะแนน การประเมินโครงงาน ควรให้ความสาํ คญั 3 สว่ น คอื ส่วนท่ี 1 ส่วนประกอบของรายงานโครงงานครบถ้วน ได้แก่ ปกหน้า (ชื่อโครงงาน/ช่ือผู้ทํา/ช่ือ อาจารย์ท่ีปรึกษา/สถานศึกษา) บทคัดย่อ/กิตติกรรมประกาศ ที่มาและความสําคัญ วัตถุประสงค์สมมติฐาน / ตัวแปรของการศึกษา เอกสาร/ความรู้หรือทฤษฎีที่เก่ียวข้อง วัสดุและอุปกรณ์และวิธีดําเนินการ (อธิบายโดย ละเอยี ด) ผลการศึกษาคน้ คว้า สรุปผล อภปิ รายผล ขอ้ เสนอแนะและบรรณานกุ รม ส่วนที่ 2 ความคิดสร้างสรรค์ พิจารณาจากความแปลกใหม่ ความคิดริเริ่ม ประโยชน์การนําไปใช้ใน ชวี ิตประจําวนั และความนา่ สนใจ ส่วนท่ี 3 ความรู้และกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่ใช้ พิจารณาจากปัญหา (ท่ีมา ความสําคัญ วัตถุประสงค์) สมมติฐาน (สอดคล้องกับปัญหา/ชัดเจน) การตรวจสอบสมมติฐาน การแปลผล อภิปรายและ เสนอแนะความสามารถในการส่ือความหมาย พิจารณาจากการจัดทํานิทรรศการโครงงานและการนําเสนอ โครงงาน การพัฒนาโครงงานจากขอ้ บกพรอ่ งตา่ งๆ ในยุคของการปฏิรูปการเรียนร้โู ดยครูไดม้ ีการปรับเปลี่ยนกระบวนการสอน จากการสอนแบบบรรยาย มาเป็นการสอนท่ีเน้นผู้เรียนเป็นสําคัญ เช่น การสอนด้วยวิธีโครงงานซ่ึงเป็นไปตามพระราชบัญญัติการศึกษา แห่งชาติ พ.ศ. 2542 หมวดท่ี 4 มาตรา 24 (5) ……ส่งเสริม สนับสนุนให้ผู้สอนจัดบรรยากาศ สภาพแวดล้อม สื่อการเรียนและอาํ นวยความสะดวก เพอื่ ใหผ้ ู้เรียนเกดิ การเรียนรู้ทง้ั สามารถท่ีจะเรียน ใช้การวิจัยเป็นส่วนหน่ึง ของกระบวนการเรียนรู้ จากการตัดสินการประกวดโครงงานพบว่า มีปัญหาที่รอการแก้ไขในการทําโครงงาน และการเขียน รายงานโครงงานโดยสรปุ มีดังต่อไปน้ี 1. การเขียนบทคัดย่อ เขียนไม่ครอบคลุมส่ิงนําเสนอ ควรประกอบด้วยวัตถุประสงค์ วิธีเก็บข้อมูล เครื่องมือทใ่ี ช้ วิธกี ารวิเคราะห์ข้อมูลและสรุปผล มักพบว่านําความเป็นมาของการทําโครงงานเข้ามาเขียนและ พบวา่ เขยี นไมก่ ระชบั ไม่ชดั เจน 2. ความสําคัญของโครงงานเขียนไม่ชัดเจน ควรเขียนความเป็นมาของโครงงานและโครงงานนี้สําคัญ อย่างไร ทาํ แล้วไดอ้ ะไรเป็นตน้ 3. ช่ือเร่ืองเป็นแบบเรียกร้องความสนใจแต่ผู้ศึกษาไม่เข้าใจปัญหา วัตถุประสงค์ของการศึกษาอย่าง ชดั เจน โปรดจาํ ไวว้ ่าปัญหาและวัตถุประสงค์ที่ศึกษาเป็นเร่ืองเดียวกัน เพียงแต่ปัญหาเป็นประโยคคําถาม ส่วน วตั ถปุ ระสงค์เปน็ ประโยคบอกเล่า
51 4. การเขียนวัตถุประสงค์ของโครงงานไม่ตรงกับชื่อเร่ือง และเขียนปะปนกับประโยชน์ท่ีคาดว่า จะได้รบั ซ่ึงเปน็ สงิ่ ทไ่ี มถ่ ูกต้อง 5. ขาดการศึกษาทฤษฏี หลักการ เน้ือหาที่เก่ียวข้องกับปัญหาที่สนใจจะศึกษา เป็นเหตุให้ ต้งั สมมตฐิ านเองตามประสบการณแ์ ละสามญั สาํ นึก 6. โครงงานส่วนใหญ่เขียนบทเอกสารท่ีเกี่ยวข้องยาวมาก โดยรวบรวมเร่ืองที่ไม่เกี่ยวข้องกับการ ทดลองในโครงงาน เหมือนจะเพิม่ ความหนาของเล่มให้ดูเป็นโครงงานท่ีหนาด้วยรูปเล่ม มากกว่าหนาด้วยสาระ ท่เี กีย่ วขอ้ ง 7. ระบุตัวแปรต้นและตัวแปรตามผิด เขียนแบบสับสนและไม่กระชับกะทัดรัด เพราะไม่เข้าใจอย่าง ชดั เจน และอยา่ งที่แทจ้ ริงเกย่ี วกับการระบแุ ละควบคมุ ตัวแปร 8. การนําเสนอข้อมูลในรูปแบบต่างๆ ยังไม่ถูกต้อง เช่น รูปแบบการนําเสนอไม่เหมาะสมไม่มีการ กําหนดหน่วยของปริมาณหรือขนาดของตัวแปร รวมทั้งใชภ้ าษาฟุ่มเฟือยไม่กะทดั รัด 9. ไมเ่ ขียนชอ่ื ตาราง ช่อื กราฟ ช่ือของรปู ภาพทน่ี ําเสนอขอ้ มูลท่ีได้จากการรวบรวม 10. การตคี วามหมายใต้ตาราง ใต้กราฟ ที่นําเสนอข้อมูลที่ได้จากการรวบรวม เป็นการอภิปรายผลซ่ึง ไมถ่ กู ตอ้ ง เพราะการอภิปรายผลควรนําเสนอหลังการสรุปผล การตีความหมายควรอยู่ในขอบเขตเฉพาะข้อมูล ทป่ี รากฏเท่าน้ัน ไม่ควรสรุปอ้างองิ จากประสบการณ์และความรทู้ างวชิ าการ 11. เม่ือมีการสรปุ ผลแลว้ ยังขาดการอภปิ รายผล เพราะผทู้ ําโครงงานขาดการศึกษาเน้ือหาทางวิชาการ ที่เกย่ี วขอ้ งกับปญั หาทีส่ นใจ 12. การเขียนบรรณานุกรมหรือเอกสารอ้างอิงทําตามสามัญสํานึก ขาดการศึกษาวิธีการเขียนท่ีควร เป็นตามสากลนิยม
52 กิจกรรมทา้ ยบท บทท่ี 5 คาํ ชแี้ จง : ให้ผูเ้ รยี นตอบคําถามใหส้ มบรณู ์ 1. ใหผ้ ู้เรยี นบอกความหมายของการสะทอ้ นความคิด ตามทเี่ ข้าใจมาพอสงั เขป ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 2. ใหผ้ ู้เรยี นบอกความสาํ คัญของการสะท้อนความคิดตามทเี่ ขา้ ใจ มาพอสงั เขป ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 3. ให้ผ้เู รียนบอกความสาํ คญั ของการประเมินโครงงาน มาพอสงั เขป ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 4. ใหผ้ ้เู รยี นบอกขอ้ บกพร่องตา่ งๆท่ไี ดจ้ ากการประเมินโครงงานของตนเอง ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................
53 5. ใหผ้ ้เู รียนประเมนิ โครงงานของตนเองตามแบบประเมนิ โครงงาน แบบประเมินโครงงาน ชอ่ื โครงงาน............................................................................................................................ ประเภทโครงงาน สาํ รวจ ตนเอง ส่ิงประดิษฐ์ หน่วยงาน……………………………………………………………………………………………………………………………………. รายการประเมนิ คะแนนเต็ม คะแนนท่ไี ด้ 1. ส่วนประกอบของรายงาน (10 คะแนน) 1.1 ปกหน้า 1 1.2 บทคัดยอ่ 1 1.3 ทีม่ าและความสาํ คัญ 1 1.4 วัตถุประสงคห์ รือปญั หาที่ศกึ ษา 1 1.5 เอกสาร/ความรู้หรือทฤษฎที ่เี กีย่ วขอ้ ง 1 1.6 สมมติฐานของการศึกษาคน้ ควา้ (สอดคลอ้ งกับวตั ถุประสงค์) 1 1.7 วัสดุและอุปกรณ์ 1 1.8 วธิ ีดาํ เนินการ(อธิบายโดยละเอยี ด) 1 1.9 ผลการศึกษาคน้ ควา้ 1 1.10 เอกสารอ้างอิง 1 2. ความคิดสรา้ งสรรค์ (30 คะแนน) 10 2.1 ความแปลกใหม่ ความคิดริเริม่ 10 2.2 ประโยชน์ การนําไปใช้ในชีวติ ประจาํ วัน 10 2.3 ความน่าสนใจ 5 3. ความรแู้ ละกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่ใช้ (40 คะแนน) 5 3.1 ปัญหา (ท่ีมา ความสําคญั วัตถุประสงค์) 20 3.2 สมมตฐิ าน (สอดคลอ้ งกบั ปัญหา/ชดั เจน) 10 3.3 การตรวจสอบสมมติฐาน 3.4 การแปลผล อภปิ รายและเสนอแนะ 10 10 4. ความสามารถในการสือ่ ความหมาย (20 คะแนน) 100 4.1 การเขียนใหเ้ ข้าใจ 4.2 การแปลผลและการสรุปผล รวม
54 แบบทดสอบหลังเรยี น รายวชิ า โครงงานเพอ่ื พัฒนาทกั ษะการเรียนรู้ จงกากบาท (X) ข้อท่ีถกู ทส่ี ุดเพียงข้อเดยี ว 1. โครงงานคอื อะไร ก. สง่ิ ทถี่ ูกบังคบั กาํ หนดใหศ้ ึกษา ข. การเรียนร้โู ดยไม่มีการวางแผน ค. การเรยี นรโู้ ดยไม่อาศยั กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ง. กิจกรรมท่เี ปิดโอกาสใหผ้ เู้ รียนศกึ ษาสิ่งทสี่ นใจอย่างลกึ 2. การไดม้ าของหัวเรอื่ งในการทําโครงงาน ควรจะได้มาจากที่ใดเป็นอันดบั แรก ก. ไปศกึ ษานอกสถานท่ี ข. สงั เกตสํารวจสงิ่ แวดล้อมรอบตวั ค. ไปศกึ ษาแนวคดิ ของโครงงานอ่นื ง. ปรึกษาอาจารย์ทปี่ รึกษาโครงงาน 3. ส่ิงท่คี วรทําเปน็ อันดับแรกในการทําโครงงานคือทาํ อยา่ งไร ก. คิดหวั เรื่องทจี่ ะทํา ข. สอบถามเรื่องท่ีจะทําจากอาจารยท์ ่ีปรกึ ษา ค. เตรยี มสถานที่ทจ่ี ะทําโครงงาน ง. ศกึ ษาหาสถานที่ท่จี ะประกวด 4. ขอ้ ใดคือจุดมุ่งหมายของการทาํ โครงงาน ก. เพื่อให้ผูเ้ รยี นร้รู ักสามคั คี ข. เพ่อื ให้ผู้เรยี นรู้ถึงความเปน็ ไทย ค. เพอ่ื ให้ผ้เู รียนได้ผลประโยชนจ์ ากกิจกรรม ง. เพื่อใหผ้ ูเ้ รียนไดแ้ สดงออกซ่งึ ความคดิ ริเริ่มสร้างสรรค์ 5. ประเภทของโครงงานแบ่งออกได้เป็นก่ีประเภท ก. 3 ประเภท ข. 4 ประเภท ค. 5 ประเภท ง. 6 ประเภท 6. ผทู้ ่ีควรเป็นท่ปี รึกษาโครงงานท่ดี ี ควรเป็นใคร ก. อาจารย์ประจําชั้น ข. บุคคลท่ีไม่ใชค่ รูอาจารย์ หรอื ผ้อู าํ นวยการโรงเรียน ค. ใครก็ไดท้ ม่ี ีความรใู้ นเรื่องของโครงงาน ง. ใครกไ็ ด้ทม่ี ีความรใู้ นเรอื่ งที่เราศกึ ษา
55 7. การจัดการเรยี นการสอนแบบโครงงานม่งุ เนน้ ด้านใดถูกทส่ี ดุ ก. มุง่ เนน้ ใหผ้ ้เู รียนสามคั คี ข. มุง่ เน้นให้ผู้เรยี นหาเลยี้ งชีพเพียงลาํ พงั ค. มุง่ เนน้ ให้ผู้เรยี นเรยี นรู้จากประสบการณ์ตรง ง. มุง่ เนน้ ให้ผู้เรยี นสามารถเอาสงิ่ ท่ีได้มาไปหารายได้ 8. โครงงานตามสาระการเรียนรู้ มีลักษณะเช่นใด ก. เป็นการสรา้ งความสามัคคีในหมู่คณะ ข. เปน็ การใหบ้ รู ณาการร่วมกับการเรยี นรู้ ค. เปน็ การนําความรดู้ า้ นตา่ งๆ มาประยุกต์ใช้ด้วยกัน ง. เปน็ การพฒั นาศักยภาพของตนเองไปด้านที่ตนเองสนใจ 9. การออกแบบเสื้อผ้า จัดอยู่ในโครงงานประเภทใด ก. โครงงานตามสาระการเรยี นรู้ ข. โครงงานตามความถนัด ค. โครงงานตามความสนใจ ง. โครงงานคณิตศาสตร์ 10. การใชส้ มุนไพรในการปราบศัตรูพืชจัดอย่ใู นโครงงานประเภทใด ก. ตามสาระการเรยี นรู้ ข. ตามความสนใจ ค. ตามความถนัด ง. ตามอธั ยาศัย
เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลงั เรยี น
57 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เฉลย 1. ก 2. ง 3.ข 4. ข 5. ง 6. ข 7. ง 8. ค 9. ข 10. ง เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น เฉลย 1. ง 2. ข 3.ก 4. ง 5. ค 6. ง 7. ค 8. ข 9. ก 10. ง
ภาคผนวก
59 แบบฟอร์มเสนอขออนุมัติโครงงาน ช่อื ผู้เสนอโครงงาน................................................................................................................................................. รหสั ประจําตัวนกั ศึกษา.......................................................................................................................................... ชอื่ อาจารย์ทปี่ รึกษา............................................................................................................................................... ชื่อโครงงาน............................................................................................................................................................ สรุปสาระสาํ คญั ของโครงงาน................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. วัน/เดือน/ปี ทเี่ สนอขออนมุ ัติโครงงาน วันที.่ ..........เดือน..............................พ.ศ............ ลงช่ือ........................................ผเู้ สนอขออนุมัตโิ ครงงาน (..................................................) ผลการพจิ ารณา อนมุ ัติให้ทาํ โครงงานทเี่ สนอได้ ควรปรบั ปรุงแก้ไขโครงงานในเร่ือง 1. ........................................................................................................................................................... 2. ............................................................................................................................................................ 3. ............................................................................................................................................................ ไมอ่ นมุ ัติโครงงานเน่ืองจาก............................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. วัน/เดือน/ปี ทเ่ี สนอขอนุมตั โิ ครงงาน ลงชอ่ื .........................................................ครูผูส้ อน (................................................................)
60 แบบฟอร์มการเขียนรายงานโครงงาน ระดับการศึกษา..............................ภาคการเรียนท.่ี ............ปีการศึกษา.................รายวิชา................. ชอ่ื โครงงาน......................................................................................................................................... ความสาํ คัญหลักการและเหตุผลของโครงงาน ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... วัตถุประสงค์ของโครงงาน 1. ..................................................................................................................................................... 2. ..................................................................................................................................................... 3. ..................................................................................................................................................... ผลการศึกษาข้อมลู ท่ีเกี่ยวข้องโดยสรุป .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ระยะเวลาทําโครงงาน.......................................................................................................................... สถานที่ปฏบิ ัติตามโครงงาน.................................................................................................................. ขนั้ ตอนการทาํ โครงงาน 1 ......................................................................................................................................................... 2 ........................................................................................................................................................ 3 ........................................................................................................................................................
61 แผนปฏบิ ตั ิโครงงาน ข้นั ตอนกิจกรรม ระยะเวลาดําเนนิ งาน สถานท่ี งบประมาณทรัพยากร ผลทีค่ าดวา่ จะไดร้ ับ 1. ........................................................................................................................................................ 2. ....................................................................................................................................................... 3. ....................................................................................................................................................... เอกสารท่เี กย่ี วข้อง ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................
62 (ปก) แผนการเรียนรู้โดยโครงงาน เร่ือง.................................................................................. รายวชิ า......................................................................... ระดบั ชน้ั ........................................................ ภาคเรียนท่.ี .....................................................................ปกี ารศึกษา.................................................. โดย 1. ........................................................................................................................................................ 2. ....................................................................................................................................................... 3. ....................................................................................................................................................... 4. ....................................................................................................................................................... กศน.ตําบล/ศูนย์การเรยี นชมุ ชน.................................................................... ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อําเภอ..................................... สาํ นักงานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจงั หวดั เชยี งใหม่
63 (หนา้ อนุมัติ) การอนมุ ตั ิแผนการเรียนรโู้ ดยโครงงาน 1. ชอื่ โครงงาน................................................................................................................................ รายวิชา..........................................................................ระดับ....................................................... ภาคเรียนท.่ี ................................................ปีการศึกษา.................................................. 2. ช่ือท่ีปรกึ ษาโครงงาน.................................................................................................................. 3. ชือ่ ผูจ้ ดั ทาํ 1. ..........................................................รหสั ............................................. 2. ..........................................................รหสั …………………………………….. 3. ..........................................................รหสั …………………………………….. 4. ..........................................................รหัส…………………………………….. ความเห็นของคณะกรรมการ เห็นควรอนุมัติ เห็นควรปรับปรงุ ลงชอ่ื .................................................กรรมการ ลงช่ือ.................................................กรรมการ (............................................................) (............................................................) .................../................../.................... .................../................../.................... ผลการพิจารณาของสถานศึกษา...................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ลงชือ่ ......................................................ผ้บู ริหารสถานศึกษา (.........................................................) .............../........................../....................
64 บรรณานุกรม ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยกลุ่มเป้าหมายพิเศษ.(2554).หนังสือสาระทักษะการ เรียนรู้รายวิชาเลือก โครงงานเพ่ือพัฒนาทักษะการเรียนรู้ รหัส ทร02006.กรุงเทพฯ: ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยกลุ่มเป้าหมายพิเศษ สํานักงานส่งเสริม การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย. https://www.mwit.ac.th/~person/01-Statutes/NationalEducation.pdf สืบค้นเม่ือวนั ท่ี 8 ตุลาคม 2558 http://maetang-tr02006.blogspot.com/2015/05/41.html สืบค้นเม่ือวนั ท่ี 26 ตลุ าคม 2558 http://www.ksnkhlongsamwa.com/attachments/view/?attach_id=43162 สบื ค้นเม่ือวันที่ 6 ตุลาคม 2558
65 คณะผจู้ ดั ทาํ ทึป่ รกึ ษา ผู้อํานวยการสํานักงาน กศน.จงั หวัดเชยี งใหม่ 1. นายศภุ กร ศรศี ักดา 2. ดต.สมบรู ณ์ ใจมา ประธานกรรมการสถานศึกษา กศน.อําเภอสารภี 3. นายถวิล ณ สุนทร 4. นายอานนท์ สิงหต์ าแก้ว รองประธานกรรมการสถานศึกษา กศน.อาํ เภอสารภี 5. นายธานี พงษ์ปัญญา 6. นายธวัช ชยั แก้ว กรรมการสถานศึกษา กศน.อําเภอสารภี 7. นางสุรีย์ ปักษิณ 8. นางศรีนวล สภุ าวฒั น์ กรรมการสถานศึกษา กศน.อาํ เภอสารภี 9. นางธนภรณ์ จมศู รี กรรมการสถานศึกษา กศน.อําเภอสารภี กรรมการสถานศกึ ษา กศน.อําเภอสารภี กรรมการสถานศึกษา กศน.อาํ เภอสารภี กรรมการสถานศกึ ษา กศน.อําเภอสารภี คณะทํางาน 1. นางสาวปรียา วรรณฤทธิ์ ผอู้ าํ นวยการ กศน.อาํ เภอสารภี 2. นางกาญจนา ตาคํา ครู คศ.2 กศน.อาํ เภอสารภี 3. นางธเนตรศรี บุญหมน่ื ครู กศน.ตาํ บล กศน.อาํ เภอสารภี 4. ว่าท่รี ต.หญงิ อมั พวัลย์ สิงห์คํา ครู กศน.ตาํ บล กศน.อําเภอสารภี 5. นางอังคณา บุญอาํ นวย ครู กศน.ตําบล กศน.อาํ เภอสารภี 6. นางสาวดวงฤทยั ดงั ดี ครู กศน.ตําบล กศน.อําเภอสารภี 7. นางสาวโชติกา วงศร์ ้อย ครู กศน.ตําบล กศน.อําเภอสารภี 8. นางสาวพจนยี ์ รักรว่ ม ครู กศน.ตาํ บล กศน.อาํ เภอสารภี 9. นายสมคดิ กันทะพนม ครู กศน.ตาํ บล กศน.อําเภอสารภี
66 ทป่ี รกึ ษา คณะบรรณาธิการ/ปรับปรุงแก้ไข นายศุภกร ศรศี ักดา ผอู้ าํ นวยการสํานักงาน กศน. จงั หวดั เชียงใหม่ นางมีนา กติ ชิ านนท์ รองผูอ้ าํ นวยการสาํ นกั งาน กศน. จังหวดั เชียงใหม่ คณะบรรณาธิการ/ปรับปรงุ แกไ้ ข นางออมสิน บญุ วงษ์ ผอู้ ํานวยการ กศน.อาํ เภอแม่วาง ประธานกรรมการ นางชัญญาภัค ถาวรรุง่ กจิ ครู คศ.2 กศน.อําเภอดอยหลอ่ กรรมการ นายมนตรี คําปัน ครู คศ.2 กศน.อาํ เภอสนั ทราย กรรมการ นางกาญจนา ตาคาํ ครู คศ.2 กศน.อําเภอสารภี กรรมการ นางอิสรยี ์ คงวัฒนเศรษฐ ครู คศ.2 กศน.อําเภอหางดง กรรมการ นางรตั นาพร ศรสี ขุ ครู กศน.ตาํ บล กศน.อาํ เภอแม่ริม กรรมการ นายณัฐวฒุ ิ ใจอด ครู กศน.ตาํ บล กศน.อําเภอแม่ริม กรรมการ นายภทั รดร คุณยศยิง่ ครู กศน.ตาํ บล กศน.อําเภอสนั ทราย กรรมการ นางรจนา สุวรรณ ครู กศน.ตาํ บล กศน.อาํ เภอสนั ทราย กรรมการ นางอาทิตยา ปนิ ตา ครู กศน.ตาํ บล กศน.อําเภอเมืองเชยี งใหม่ กรรมการ นางสาวกลั ยาณีย์ มณวี รรณ ครู กศน.ตาํ บล กศน.อําเภอเมืองเชยี งใหม่ กรรมการ นางสาวจิติดา อนิ ตานวล นกั วิชาการคอมพวิ เตอร์ สํานกั งาน กศน.จงั หวดั เชียงใหม่ กรรมการ และเลขานุการ
Search
