คู่มือวิทยากรการอบรม เรื่อง ระบบการบริการผู้ป่วยโรคซึมเศร้าสำหรับพยาบาล นักวิชาการสาธารณสุข

คู่มอื วทิ ยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบริการผ้ปู ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรบั พยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 คมู่ อื วทิ ยากร การอบรม ระบบการบริการผู้ป่วยโรคซึมเศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ / เจ้าพนักงานสาธารณสุข จดั ทาโดย คณะผจู้ ดั ทาหลกั สตู รการอบรมระบบบรกิ ารผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้า ปี 2558

คู่มือวิทยากรการอบรม เรอื่ ง ระบบการบรกิ ารผู้ปว่ ยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 วตั ถปุ ระสงค์ของคมู่ ือวิทยากร 1. เพ่อื ใหว้ ทิ ยากรมีแนวทางในการอบรม เรื่อง ระบบบริการผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้า 2. เพ่อื ให้วทิ ยากรสามารถจัดการเรียนการสอนเกย่ี วกับโรคซึมเศรา้ และระบบริการได้ ผูใ้ ชค้ ู่มือวทิ ยากร ผทู้ ผ่ี า่ นการอบรมหลักสูตรวทิ ยากร เรื่อง การบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซมึ เศร้า กรมสขุ ภาพจติ กระทรวง สาธารณสุข กลุ่มเปา้ หมายในการอบรม พยาบาล นกั วิชาการสาธารณสุข เจ้าพนกั งานสาธารณสุขท่ีปฏิบตั ิงานในรพ.สต. พยาบาลท่ีปฏิบตั ิงานที่ คลินกิ โรคเรื้อรงั ของ รพช./รพท./รพศ. วิธกี ารอบรม 1. กลมุ่ ย่อยแลกเปล่ียนประสบการณ์ 2. บรรยายสรปุ 3. ฝกึ ปฏิบตั ิ 4. ชมวดี ที ศั น์ 5. Feedback 6. กลุ่มฝึกปฏบิ ตั ิ แบง่ เปน็ กลุม่ ๆละ 3-5 คน ระยะเวลาการอบรม หลักสตู ร 1 วัน ใชเ้ วลา 8 ชั่วโมง รวมเวลารับประทานอาหารว่าง เครื่องดื่ม และอาหารกลางวนั ส่ือ/อปุ กรณ์ 1. Slide 2. VDO 3. ใบงาน/กิจกรรม จานวน 2 ใบงาน 4. แบบ Pre-post test 5. แบบประเมิน Self-efficacy 6. แบบวดั ทศั นคติ 7. คมู่ ือผเู้ ข้ารับการอบรม วธิ กี ารประเมนิ ผล 1. การประเมินเจตคติต่อผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้า โรคซึมเศรา้ และระบบบริการผ้ปู ว่ ยโรคซมึ เศรา้ 2. การประเมนิ ความรู้ ความเข้าใจเก่ียวกับโรคซมึ เศรา้ และระบบบรกิ ารผู้ปว่ ยโรคซมึ เศร้า 3. การประเมนิ ความม่ันใจในการนาไปใหบ้ ริการตามระบบบริการผูป้ ่วยโรคซึมเศร้า

คมู่ อื วิทยากรการอบรม เรอื่ ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 กาหนดการอบรม จานวนเวลา ช่วงเวลา หัวข้อเร่ืองทอี่ บรม 30 นาที 08.30-09.00 30 นาที 09.00-09.30 ลงทะเบียน 30 นาที 09.30-10.00 พิธีเปดิ 1 ชม. 10.00-11.00 1 ชม. 11.00-12.00 การปรบั เจตคติต่อโรคซึมเศร้าและระบบริการผปู้ ่วยโรคซมึ เศรา้ 1 ชม. 12.00-13.00 13.00-14.30 องค์ความรู้เกย่ี วกับโรคซมึ เศร้า 1 ชม. 30 นาที 14.30-15.00 ระบบบรกิ ารผูป้ ่วยโรคซมึ เศร้าและการสง่ ต่อ 30 นาที 15.00-16.00 พักรับประทานอาหารกลางวัน 1 ชม. 16.00-16.30 การใช้เคร่ืองมือ การแจ้งผลและให้สุขภาพจิตศึกษา 30 นาที ฝึกปฏบิ ตั ิการใชเ้ ครื่องมือในระบบบรกิ ารผู้ปว่ ยโรคซมึ เศร้า การแจ้งผล และใหส้ ุขภาพจิตศึกษา การบาบดั ทางสังคมจิตใจ (สามารถปรบั หัวขอ้ และเน้ือหาสอนตามสมรรถนะของวทิ ยากร) การเพ่ิมการเข้าถึงบริการของผู้ป่วยโรคซึมเศรา้ ในพ้ืนท่ี (เป็นหัวข้อท่ีปรับได้ตามสถานการณ์ของแตล่ ะพืน้ ท่ี เปน็ การประชุมระดมสมองที่วิทยากรในพื้นทีด่ าเนินการเอง ไมม่ ีเน้ือหาประกอบการเรียนการสอน) อภิปราย ข้อเสนอแนะ

ค่มู ือวิทยากรการอบรม เรื่อง ระบบการบริการผูป้ ว่ ยโรคซึมเศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 หัวข้อที่ 1 เรื่อง การปรบั เจตคติตอ่ โรคซึมเศร้า และการบรกิ ารผู้ป่วยโรคซมึ เศร้า ท่ีมาและความสาคัญ ปัญหาและอปุ สรรคในการป้องกนั และแก้ไขปัญหาโรคซึมเศร้าของไทยทผ่ี ่านมา คือ บุคลากร สาธารณสขุ ยังขาดความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกบั โรคซึมเศรา้ และใหค้ วามสาคญั น้อยกว่าโรคทางกาย วตั ถุประสงคท์ ่ีต้องการให้เกิดขน้ึ หลังจากวิทยากรสอนผู้เขา้ รบั การอบรม 1. เพอ่ื ให้ผูเ้ ขา้ รับการอบรมมคี วามตระหนักในเร่อื งต่อไปนี้ 1.1 ทุกคนมโี อกาสป่วยเป็นโรคซึมเศรา้ ได้ 1.2 กลุม่ เส่ียงตอ่ การป่วยเปน็ โรคซมึ เศร้ายงั ไม่ไดร้ ับการค้นหาอยา่ งครอบคลมุ 1.3 ผู้ปว่ ยยงั ไม่ได้รับการประเมินอาการ การวินจิ ฉยั โรค การรักษา และป้องกนั ความสูญเสียที่ทันเวลา 1.4 ยงั มผี ปู้ ่วยอีกจานวนมากทร่ี อคอยการดูแลช่วยเหลือและนาพวกเขาเขา้ สู่การบริการท่ดี ีมีคณุ ภาพ 2. เพอื่ ให้ผูเ้ ข้ารับการอบรม ได้ปรบั เจตคติตอ่ การบรกิ ารผู้ปว่ ยโรคซึมเศร้าใหด้ ีข้ึน เน้ือหาและวธิ กี ารทต่ี อ้ งสอนและถา่ ยทอด 1. สมุ่ ถามเพ่อื ประเมินผู้เข้ารบั การอบรมวา่ มีความรสู้ ึกตอ่ ผ้ปู ่วยโรคซมึ เศร้า และประสบการณ์ในการ ดแู ลผู้ปว่ ยโรคซึมเศรา้ ของพยาบาลจติ เวชอยา่ งไร จานวน 3-5 คนๆละ 2 นาที ใช้เวลาประมาณ 5 นาที 2. แบง่ กลุม่ 5-6 คน วเิ คราะห์ระบบบริการและตอบในใบงานท่ี 1 และให้นาเสนอตามประเด็นคาถามใน ใบงาน สมุ่ ตวั แทน 3 กลมุ่ ใช้เวลาประมาณ 20 นาที และมีทีมผชู้ ว่ ยวทิ ยากรในการสรุปประเด็นตาม ข้อคาถามข้ึน slide 3. วทิ ยากรสรปุ ใหเ้ หน็ ประเดน็ สาคญั ตามใบงาน โดยการใช้ case มาวิเคราะห์ เพื่อเช่ือมโยงเข้ากับ วตั ถุประสงค์ ใชเ้ วลาประมาณ 5 นาที ระยะเวลา 30 นาที สือ่ /อุปกรณ์ 1. Slide ใบงาน และสรุปประเด็นใบงาน 2. ใบงานที่ 1 เรือ่ ง การปรับเจตคติต่อโรคซึมเศร้าและการบริการผู้ปว่ ยโรคซมึ เศร้า 3. แบบวัดเจตคติ (TOTMDD1) 4. Projector วธิ กี ารประเมนิ ผล 1. การประเมนิ ความมัน่ ใจในการนาปฏิบัตเิ มอ่ื เสร็จส้ินการอบรม 2. การประเมินเจตคตหิ ลังการอบรม 3. การสังเกต การถามตอบ แสดงความคิดเหน็ ต่อการเรียนรู้

คู่มือวิทยากรการอบรม เรือ่ ง ระบบการบริการผปู้ ว่ ยโรคซึมเศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 ใบงานที่ 1 เร่อื ง การปรับเจตคตติ ่อโรคซึมเศรา้ และการบรกิ ารผูป้ ่วยโรคซมึ เศร้า วเิ คราะห์กรณีตัวอย่างผู้ป่วยโรคซึมเศรา้ สมชาย อายุ 50 ปี เป็นเจา้ ของรสี อรท์ ขนาดกลาง เมื่อ 4-5 ปที ผ่ี ่านมา กิจการดีมากเพราะนโยบาย ส่งเสริมการท่องเท่ยี วของรฐั บาลและจงั หวัด มยี อดจองเต็มทุกเดือน สมชายจึงก้เู งินธนาคารหลายลา้ นบาท เพอ่ื ขยายกิจการก่อสรา้ งห้องพกั เพ่ิมเติม แต่หลงั นั้นไมน่ าน มกี ารเปล่ยี นแปลงทางการเมือง และมผี ลกระทบ จากวกิ ฤติทางการเมืองและเศรษฐกิจโลก ทาให้ยอดการเข้าพกั ลดลงอย่างมากติดต่อกันมา 2 ปี สมชายตอ้ ง เลิกจ้างพนักงานสว่ นหน่งึ และธนาคารเรง่ รดั หนสี้ นิ สมชายรสู้ ึกทอ้ แท้อย่างมาก นอนไม่หลับ น้าหนกั ลด รู้สึก ว่า เปน็ ความผดิ พลาดของตนทล่ี งทุนอยา่ งไม่รอบคอบ จึงมอบกิจการใหภ้ รรยาดแู ลแทน ภรรยาคดิ ว่า สามี เครยี ดเรอ่ื งงานมากเกินไป จงึ สนบั สนุนใหพ้ ักงาน ลกู สาวของสมชายกาลังเรียนพยาบาลจติ เวชสงสัยว่า พ่อจะมีอาการของโรคซึมเศรา้ ได้แนะนาพ่อให้ ปรกึ ษาจติ แพทย์ แตส่ มชายคิดวา่ ตนเปน็ ปกติไม่เสียสติ จงึ ไมน่ า่ เปน็ โรคซึมเศร้าหรือโรคจิตเวช สมชายมโี รค ประจาตัวคือ เบาหวาน สมชายไปตรวจตามนดั ประจาทกุ เดอื นท่ีโรงพยาบาลประจาจงั หวัด ช่วงทม่ี ี ความเครียดอย่างมากน้าตาลในเลือดสูง แพทย์ต้องเพม่ิ ยาลดน้าตาลในเลอื ด และให้ยาคลายเครยี ด พร้อมกับ บอกภรรยาสมชายวา่ ไม่ม่นั ใจว่า เป็นโรคซมึ เศร้าหรือไม่ เพราะตนไม่ใช่แพทย์เฉพาะทางแตค่ ิดว่า ผู้ป่วยน่าจะ มภี าวะเครียด และยาคลายเครียดจะช่วยได้ 2 เดือนหลังจากนัน้ สมชายไมท่ างานสักอย่าง ใชเ้ วลาสว่ นใหญ่นงั่ ๆนอนๆอยู่ที่บา้ นไมไ่ ปไหน บน่ เบอ่ื อยากตาย ลูกสาวจึงพาไปพบจิตแพทย์ทีโ่ รงพยาบาลมหาวทิ ยาลยั แหง่ หน่งึ จติ แพทย์บอกว่า ป่วยเป็นโรค ซึมเศร้า และรักษาโดยให้ยาต้านเศรา้ รบั ประทานวนั ละเม็ด สมชายทานยา 3 สัปดาห์อาการดีข้ึน จติ ใจสดชืน่ กลับมาทางานได้ ครอบครวั ดีใจคิดว่า สมชายหายแลว้ จงึ ไม่ไดส้ นใจเรอื่ ง การทานยาหรือการไปตดิ ตามการ รักษา 6 เดือนหลังจากหยดุ ยาเอง สมชายมีอาการนอนไม่หลับ เบ่อื ท้อแท้ จิตใจไมส่ ดชื่น ซ่ึงคลา้ ยๆกับที่ เคยเป็นครั้งกอ่ น ครอบครัวได้ชักชวนให้ไปพบจิตแพทย์อกี ครัง้ แต่สมชายปฏิเสธ บอกว่า จิตแพทยร์ ักษาไม่ หาย จะลองทาใจเอง นงั่ สมาธิใช้ธรรมะรักษาจิตใจ แตส่ มชายยังไปรักษาเบาหวานสม่าเสมอเพราะเปน็ โรงพยาบาลใกล้บ้าน แต่ 3 เดือนต่อมา ธนาคารย่ืนฟ้องล้มละลาย สมชายตัดสนิ ใจใชป้ นื ยิงตัวเองเสยี ชวี ติ หลงั จากอา่ นกรณตี วั อย่างผู้ปว่ ยซมึ เศรา้ แล้ว ให้ทา่ นตอบคาถามดงั ต่อไปน้ี 1. สาเหตุหรือปจั จัยอะไรบ้างทที่ าให้เสียผู้ป่วยรายน้ี ……………………………………………………………………………………………………..…………………………. ………………………………………………………………………………………………..………………………………. 2. ปัญหาของระบบสาธารณสุขทเ่ี ก่ียวข้องกับผปู้ ่วยรายนม้ี ดี ้านใดบ้าง และมอี ยา่ งไร 1) ดา้ นการสร้างความตระหนัก (Awareness) และความรคู้ วามเข้าใจ ................................................................................................................................................. 2) ดา้ นการเขา้ ถึงบริการ ................................................................................................................................................. 3) ดา้ นการป้องกนั .................................................................................................................................................

คมู่ อื วิทยากรการอบรม เรอ่ื ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซึมเศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 4) ด้านการวินิจฉัยและดูแลรกั ษา ................................................................................................................................................. 5) ด้านการปอ้ งกนั ผลแทรกซ้อน ................................................................................................................................................. 6) ด้านอ่ืนๆ.................................................................................................................................. 3. บทบาทของพยาบาลในกรณีนค้ี วรจะทาอะไรทแ่ี ตกตา่ งจากในระบบบริการน้ี ................................................................................................................................................................ Slide ประกอบการอบรม กจิ กรรม กิจกรรมกอ่ นการบรรยาย ..................................................... .....................................................  ใหแ้ บ่งกลุ่ม 3-5 คน ทากจิ กรรมตามใบงานที่ .....................................................  ให้อา่ นและวเิ คราะห์ใบงานท่ี 1 ใชเ้ วลาประมาณ 5 นาที .....................................................  ตอบใบงาน ใชเ้ วลาประมาณ 15 นาที .....................................................  สง่ ตวั แทนนาเสนอกลมุ่ ละ 3 นาที ..................................................... ……………………………………………... สรปุ ประเด็นวเิ คราะห์ระบบ 2 ..................................................... ..................................................... ผลการวเิ คราะหก์ รณีศกึ า ..................................................... .....................................................  ขาดการเ ้าระวงั การ ่าตวั ตายทเี่ หมาะสมท้ังจากคนใกล้ชิดและจากระบบ ..................................................... ..................................................... บรกิ ารสาธารณสุข ..................................................... .....................................................  รบั การรัก าไม่นานพอทาใหเ้ กดิ การกลบั ซา้  ไมม่ ีระบบเ า้ ระวงั ปอ้ งกันการกลับซา้ ของโรคซึมเศร้า  ผู้ป่วยและครอบครัวไมต่ ระหนกั ถงึ ความจาเปนในการรัก าและป้องกันผล แทรกซอ้ นของโรค  ไมไ่ ดร้ ับการดแู ลรกั าแตเ่ นน่ิ เนอ่ื งจากท้งั ขาดความตระหนกั และไมม่ รี ะบบ บริการสขุ าพที่จะชว่ ย early detection สรุปความสาคัญของเจตคติต่อ ความเปนจรงิ ทร่ี อทกุ ท่าน ผูป้ ่วยโรคซมึ เศร้าและระบบ บริการ 1. ทกุ คนมีโอกาสปว่ ยเปนโรคซมึ เศร้าได้ ……………………………………………… 2. กลุ่มเส่ียงตอ่ การปว่ ยเปนโรคซมึ เศร้ายงั ไมไ่ ด้รบั การคน้ หาอย่างครอบคลุม ……………………………………………… 3. ผู้ป่วยยังไม่ไดร้ บั การประเมินอาการ การวนิ ิจ ยั โรค การรัก า และปอ้ งกนั ……………………………………………… ……………………………………………… ความสูญเสียท่ที ันเวลา ……………………………………………… ……………………………………………… 4. ยงั มีผปู้ ว่ ยอกี จานวนมากที่รอคอยการดูแลช่วยเหลอื และนาพวกเขาเขา้ สกู่ าร บรกิ ารท่ีดมี คี ุณ าพ

คมู่ อื วิทยากรการอบรม เรอื่ ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้าสาหรบั พยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 หวั ข้อท่ี 2 เรอ่ื ง องคค์ วามร้เู รื่องโรคซึมเศร้า (Knowledge of Major Depressive Disorder) ท่มี าและความสาคัญ โรคซมึ เศรา้ เป็นโรคท่ีเกดิ จากหลายปัจจัย อาการซมึ เศร้ามีความแตกต่างจากอารมณ์เศร้า หากป่วยเปน็ โรคซมึ เศร้าแล้วจะสง่ ผลกระทบตอ่ ความคิด ความร้สู กึ การปฏบิ ตั ิหน้าท่ีการงานและชวี ติ ประจาวนั รนุ แรง ท่ีสดุ คือ การฆ่าตวั ตาย ส่งผลตอ่ การสญู เสยี อยา่ งมากหากไมม่ ีระบบบริการทดี่ ีมคี ุณภาพ วตั ถุประสงคท์ ่ีต้องการให้เกิดขนึ้ หลงั จากวทิ ยากรสอนผูเ้ ข้ารับการอบรม เพอ่ื ให้ผเู้ ข้ารับการอบรมมีความเข้าใจองค์ความรโู้ รคซมึ เศร้าท่เี ป็นปัจจบุ ันและเช่ือมโยงกับระบบดูแล เฝา้ ระวังโรคซึมเศรา้ เนอ้ื หาและวิธีการ 1. Introduction ถงึ ความสาคัญของปญั หา สถานการณโ์ รคซึมเศรา้ ของไทย และความชุก Focus ท่ี Situation ในแตล่ ะพ้ืนที่ ใช้เวลาประมาณ 15 นาที 2. บรรยายลักษณะอาการและการจาแนกโรคซมึ เศร้า ใชเ้ วลาประมาณ 10 นาที 3. บรรยายการวินิจฉยั สาเหตุและการดาเนนิ โรค ใช้เวลาประมาณ 10 นาที 4. บรรยายการรักษาและวิธกี ารรักษา ใช้เวลาประมาณ 10 นาที 5. บรรยายพรบ. ในประเด็นสทิ ธิผ้ปู ว่ ยและการบาบัดรักษา ใช้เวลาประมาณ 8 นาที 6. ซกั ถามและสรุปองค์ความรเู้ ก่ียวกบั โรคซึมเศร้า ใช้เวลาประมาณ 7 นาที ระยะเวลา 1 ชว่ั โมง ส่อื /อุปกรณ์ 1. Slide องค์ความรู้เกีย่ วกับโรคซึมเศร้า 2. แบบ Pre-post test 3. คมู่ ือวทิ ยากร 4. สมุดจดบันทกึ ที่ได้จากการสาธิตสอน/การฝกึ ปฏิบัตซิ ้อมสอน 5. Projector วิธกี ารประเมนิ ผล 1. ผล Pre-post test 2. การประเมนิ ความมัน่ ใจในการนาปฏิบตั ิเมอื่ เสรจ็ สนิ้ การอบรม 3. การสงั เกต การถามตอบ แสดงความคิดเห็นต่อการเรียนรู้

คมู่ ือวิทยากรการอบรม เรือ่ ง ระบบการบริการผูป้ ่วยโรคซึมเศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 Slide ประกอบการอบรม องค์ความรเู้ รอื่ งโรคซมึ เศร้า ประเทศไทย ปี 2557 ..................................................... ..................................................... 1,5oo,ooo ..................................................... ..................................................... 34% ..................................................... ..................................................... 3 ..................................................... 20 ..................................................... ..................................................... ความสาคัญของปัญหา จดุ เน้น คนไทยปว่ ยเปน็ โรคซึมเศร้า 1.5 ลา้ นคน แตเ่ ขา้ ถึงบรกิ ารน้อยและ เสยี ชีวติ จากการฆา่ ตวั ตายสงู กว่า คนปกติ ..................................................... ..................................................... ..................................................... ..................................................... การจัดอนั ดบั ของ DALY การจดั อันดับความสญู เสียปสี ขุ าวะของประชากรไทย ปี พ ศ 53 จดุ เนน้ ประเทศไทยปี พ.ศ. 2553 เม่ือ การเปรยี บเทียบความสูญเสีย จากการเจ็บปว่ ยและการ บาดเจบ็ พบวา่ โรคซึมเศรา้ เปน็ สาเหตสุ าคญั ของการสูญเสยี ปี สุขภาวะ เป็นอนั ดับที่ 3 ในผู้ หญิงไทย และเปน็ อนั ดบั 8 ในผู้ ชายไทย เม่อื เปรียบเทยี บเฉพาะกล่มุ โรค LOGO ทางสขุ ภาพจติ และจติ เวชพบว่า โรคซมึ เศรา้ เปน็ สาเหตใุ หเ้ กดิ การสญู เสียปสี ขุ ภาวะสงู ทส่ี ุด แสดงใหเ้ หน็ ว่า โรคซึมเศรา้ ถงึ แม้ว่าจะไมม่ กี ารสญู เสยี ชีวิต กอ่ นวัยอนั ควร แตผ่ ปู้ ่วยก็ต้องทนอย่กู ับอาการเจบ็ ปว่ ยด้วยโรคนเ้ี ปน็ เวลานานกวา่ โรคอื่นๆ และผลกระทบตอ่ สงั คม มคี ่อนข้างสงู มาก

ค่มู ือวิทยากรการอบรม เรอ่ื ง ระบบการบรกิ ารผู้ป่วยโรคซมึ เศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 ความสาคัญของปญั หา ความสาคญั ของปญั หา จุดเนน้ จากผลการสารวจความชุกโรค ความชุกของโรคซมึ เศร้าในประชากรไทย อายุ 15 ปขี ึน้ ไป* ซมึ เศรา้ ของคนไทย การศึกษา ระดับชาติปี 2551 โดย Depressive disorders % ประมาณการ ธรณนิ ทร์ กองสขุ และคณะ ได้ ประมาณการวา่ คนไทยอายุ 15 Major depressive disorder 2.4 1,311,797 ปขี น้ึ ไป จานวน 1,311,797 คน Dysthymia 0.3 181,809 ป่วยด้วยโรคซึมเศร้าชนิดรุนแรง (major depressive episode) ความชกุ ของ Major depressive disorder จากการทบทวนวรรณกรรม และชนิดเร้อื รงั (dysthymia) Life time = 16.2% (Kessler,2003) 181,809 คน 1 year = 6.6% (Kessler,2003) ความชกุ ของโรคซมึ เศรา้ ใน *Kongsuk T. et al (2008). The Prevalence of Major Depressive disorder in Thailand : NationaLl SOurvGey O2008 ไทยตาม าคและเพศ จดุ เน้น 4 จากผลการสารวจคร้ัง เดียวกันพบความชกุ ของโรค ความชุกของโรคซมึ เศร้าของคนไทย 15-59 ปี จาแนกตาม าคและเพศ ซึมเศร้ามากท่สี ุดในเขต กรงุ เทพมหานคร 4.1% 6 เป็นเพศหญิง 2.9% 5 มากกวา่ เพศชาย พบ 1.7% 4 คิดเป็นสัดสว่ นเพศหญงิ ต่อ 3 ชาย 1.71:1 2 1 การจาแนกโรค 0 จดุ เนน้ โรคซึมเศร้าอยใู่ นประเภท LOGO Mood disorder ซึง่ แบง่ ออกเปน็ 2 กล่มุ คอื การจาแนกโรค Depressive disorder และ Bipolar disorder ซึ่ง Mood Bipolar I มีอาการ mania disorders สลบั กบั ชว่ งซึมเศร้า สว่ น Bipolar II มอี าการซึมเศรา้ Depressive Bipolar สลบั กับชว่ ง hypomania disorders disorders Major Dysthymia Bipolar I Bipolar II depressive disorder 14

คมู่ ือวิทยากรการอบรม เรอื่ ง ระบบการบริการผูป้ ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 อารมณเ์ ศร้า าวะซึมเศรา้ โรคซึมเศรา้ Sadness Depression Depressive disorder เปนอารมณด์ ้านลบซึ่งทาง - อาการเศรา้ ที่มากเกนิ ควร าวะซึมเศรา้ ที่เขา้ ตามเกณ ก์ าร จติ วิทยาถอื วา่ เปนส าวะอารมณ์ และนานเกินไป ที่เกดิ ข้ึน เปนคร้ังคราวกบั บุคคล - ไม่ดขี ึน้ แมไ้ ดร้ ับกาลงั ใจหรือ วนิ จิ ยั ICD-10 ทัว่ ไปทุกเพศทุกวยั อธิบายดว้ ยเหตุผล • depressive episode (F32) เมอ่ื เผชิญกับ การสูญเสีย - มักมีความร้สู ึกด้อยค่า รู้สกึ • recurrent depressive การพลาดในสิง่ ทห่ี วัง ผดิ อยากตาย การถกู ป ิเสธ -พบบ่อยว่ามผี ลกระทบตอ่ episode(F33 และมักเกดิ ข้ึนร่วมกบั ความรูส้ กึ หน้าทีก่ ารงาน กิจวตั ร • dysthymia(F34.1) สูญเสยี ผิดหวงั หรอื ความร้สู กึ ประจาวนั และการสงั คมทวั่ ไป อึดอดั ทรมาน (Gotlib 1992) (Stifanis 2002) หรอื เกณ ว์ นิ จิ ัย DSM-V • Major depressive disorder, • Dysthymic disorder 13 การดาเนินโรคซึมเศร้า Continuum of Depression ……………………………………… ……………………………………… Depression ……………………………………… Sadness Depressive disorders ……………………………………… ……………………………………… Mild Moderate Severe Psychotic ……………………………………… กรมสขุ าพจิต กระทรวงสาธารณสุข LOGO ……………………………………… 8 ……………………………………… ……………………………………… อาการหลกั ทเ่ี ขา้ เกณ ์การวนิ จิ ยั โรคซึมเศรา้ เกณ ์การวนิ ิจ ยั Major Depressive Episode (DSM-V) A มีอาการดังต่อไปน้ี อยา่ งน้อย อาการ เกิดข้นึ แทบท้ังวนั เปนเกอื บทกุ วนั ติดตอ่ กันไม่ ต่ากว่า สัปดาห์ และทาใหเ้ สยี หน้าทีก่ ารงานการสังคม ตอ้ งมีอาการเหล่านี้ 1. มอี ารมณ์เศรา้ ทง้ั ทต่ี นเองรู้สึกและคนอืน่ สังเกตเหน็ อยา่ งน้อย 1 อยา่ ง 2. ความสนใจหรอื ความเพลดิ เพลินในกิจกรรมปกตทิ ่ีเคยทาทั้งหมดหรือแทบ ท้งั หมดลดลงอยา่ งมาก 3. นา้ หนักลดลงหรอื เพม่ิ ขึ้น มากกว่าร้อยละ 6. เหนื่อยออ่ นเพลยี หรือไม่มแี รง ต่อเดือน เบือ่ อาหารหรอื อยากอาหารมากขึ้น 7. รูส้ ึกตนเองไรค้ า่ หรือร้สู กึ ผดิ มากเกินควร 8. สมาธิหรือความคดิ อา่ นลดลง 4. นอนไมห่ ลบั หรอื หลับมาก 9. คิดถงึ เรอื่ งการตายอยซู่ ้า หรอื คิด ่าตัว 5. ทาอะไรชา้ เคลอื่ นไหวช้าลง หรือ ตาย หรอื พยายาม ่าตวั ตายหรอื มแี ผน กระสบั กระสา่ ย อยู่ไมส่ ขุ

คู่มอื วิทยากรการอบรม เรอ่ื ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 เกณ ก์ ารวินิจ ยั โรค เกณ ์การวนิ ิจ ัย Major Depressive Disorder จดุ เนน้ ต้องครบทงั้ 3 ขอ้ ตาม Slide  ครบตามเกณ ข์ ้อ AA …………………………………….… ………………………………….……  2. ไมใ่ ช่ าวะซมึ เศรา้ จาก โรคทางกาย หรอื organic cause ……………………………….………  3. ไม่ใช่ าวะซึมเศรา้ ในโรค Bipolar …………………………….………… ………………………….…………… DYSTHYMIC DISORDER ……………………….……………… …………………….………………… A. มอี ารมณซ์ มึ เศรา้ เปนส่วนใหญข่ องวนั มีวนั ที่เปนมากกว่าวันท่ีปกติ โดยทั้งจาก ………………….. การบอกเล่าและการสงั เกตอาการของผ้อู ืน่ นานอยา่ งน้อย 2 ปี จุดเน้น B. ในชว่ งท่ีซึมเศรา้ มีอาการดังต่อไปน้ีอย่างน้อย 2 อาการขึ้นไป โรค Dysthymia มีลกั ษณะ สาคัญคอื ผปู้ ่วยมีอารมณ์เศร้า (1) เบอื่ อาหารหรือกนิ จุ (2) นอนไม่หลับหรือหลับมากไป เรอ้ื รังติดต่อกนั เป็นเวลาอย่าง น้อย 2 ปี มีอาการสาคัญอยา่ ง (3) เรีย่ วแรงนอ้ ยหรอื ออ่ นเพลีย (4) self-esteem ตา่ อืน่ ร่วมดว้ ยอย่างน้อย 2 อาการ (5) สมาธไิ ม่ดี หรอื ตัดสนิ ใจยาก (6) รู้สึกหมดหวัง ............................................ ............................................ C. ในชว่ ง 2 ปี ของความผิดปกติ ผู้ป่วยไม่มีช่วงเวลาที่ปราศจากอาการตาม ............................................ เกณ ์ A หรือ Bนานเกินกวา่ 2 เดือนในแตล่ ะครงั้ ............................................ อาการและอาการแสดง อาการและอาการแสดง ……………………………………… ………………………………………  Psychomotor retardation ………………………………………  Mood :Depression, Anhedonia ………………………………………  Thought :Low self esteem, Guilty feeling, ……………………………………… ……………………………………… Suicidal Idea ……………………………………… ………………………………………  Neurovegetative symptom : ความอยาก ……………………………………… ……………………………………… อาหาร การเปล่ียนแปลงของนา้ หนัก ปญั หาการ ……………………………………… นอน เหน่ือยออ่ นเพลยี ความรสู้ ึกทางเพศลดลง ………

คมู่ ือวิทยากรการอบรม เร่ือง ระบบการบริการผูป้ ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 สาเหตุการเกดิ โรค สาเหตุ การเกิดโรค จดุ เน้น  การเกดิ โรคซึมเศร้ามคี วามซบั ซอ้ น เกดิ จาก 1. ความผิดปกติของสารส่อื Interaction ของBio-psycho-social ประสาทในสมอง 2. พนั ธุกรรม พบว่า ใน  การเปลย่ี นแปลงของชีวเคมีในสมอง (Serotonin, ครอบครวั ทเ่ี ป็นโรค Nor-epinephrine, dopamine) ทาใหเ้ กดิ อาการ ซึมเศร้าคนอื่นๆใน Depression และพบบอ่ ยว่าปัจจัยทางสังคมจติ ใจ ครอบครัวมีโอกาสปว่ ยได้ เปนตัวกระตนุ้ ใหเ้ กิดการเปลีย่ นแปลงดงั กล่าว มากกว่าคนท่ัวไป 2.8 เทา่  ปัจจัยทางพันธกุ รรมจะเอ้ืออานวยให้บุคคลมีแนวโน้มทจี่ ะเกิดโรคซมึ เศร้า แต่ ณ ปัจจบุ ันยงั ไมท่ ราบยีนเ พาะที่กอ่ โรคน้ี 3. ลัก ณะบคุ ลกิ าพสว่ นตัว เปน็ ปัจจยั ที่ทาใหเ้ สย่ี งตอ่ การเปน็ โรคซึมเศรา้ 4. โรคทางกายหลายโรคและยา ปจั จัยท่ีมผี ลต่อ ปจั จยั ชักนา ปจั จยั เส่ียง ปจั จัยป้องกนั ปัจจยั กระตนุ้ การปว่ ยเปนโรค ซมึ เศรา้ ปจั จยั ด้านชวี เคมี เพศหญิง - ความคิดทางบวก ชวี เคมีในสมอง …………………… และกายวิ าคของสมอง มองโลกในแงล่ บ - มีสังคมทชี่ ่วยเหลือกันดี เปลยี่ นแปลง ……………………… แก้ไขปญั หาแบบหลีกหนี - ประสบความสาเร็จ ……………………… พันธุกรรม ยากจน ไรง้ าน ในการศึก า การงาน ……………………… การทะเลาะในครอบครัว - ครอบครัวอบอนุ่ ……………………… Neuroticism; ถูกทารณุ กรรมในวยั เด็ก - ได้รบั การรกั า ……………………… ……………………… บคุ ลกิ าพเครียดงา่ ย ขีก้ ลัว การต้งั ครร ์ โรคจติ เวชท่มี อี ยู่ ……………………… เจา้ อารมณ์ กา้ วรา้ ว พ่อแมป่ ่วย ขาดทัก ะ - บุคลกิ าพท่ีผิดปกติ ไดร้ ับการแก้ไข เจ็บป่วยโรคเร้ือรงั - มที ัก ะชวี ิตท่ีดี Substance use disorder Conduct disorder 18 การดาเนินโรค การดาเนินโรค จดุ เน้น A มอี าการซมึ เศร้า โรคซึมเศรา้ เป็นความ B ชว่ งทีไ่ ด้รบั การรัก าดว้ ยยา D E เจ็บปว่ ยทมี่ อี าการเกดิ ขน้ึ F 6-9 เดอื น เปน็ ช่วงๆ เมอ่ื ไดร้ ับการ รกั ษาอาการกท็ ุเลา และ C ในช่วง 6 เดอื นทรี่ ัก ามี C สามารถกลับเปน็ ซา้ ได้อีก อาการซมึ เศร้าขึ้นมาอกี และประมาณรอ้ ยละ 20 ของผ้ปู ่วยโรคซมึ เศร้าจะมี (Relapse) อาการอยู่ตลอดไมท่ เุ ลา D อาการทุเลา (Remission) AB เมือ่ วัดดว้ ยเคร่ืองมือวดั 6-9 month ทมี่ ีคา่ ปกติไดถ้ ึง 6 เดือน (no remission) E อาการหาย (Recovery) ไมม่ ีอาการซึมเศรา้ นานมากกวา่ 6 เดอื น F การกลับเปนใหม่ (Recurrence) มีอาการกลบั เปนใหม่หลงั จาก Recovery

ค่มู ือวิทยากรการอบรม เรือ่ ง ระบบการบริการผปู้ ่วยโรคซมึ เศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 การดาเนนิ โรค การดาเนนิ โรค จุดเน้น  สว่ นใหญเ่ ริ่มปว่ ยครง้ั แรกหลังอายุ 20  ในชัว่ ชวี ิตโดยเ ลี่ยจะเกดิ อาการ อายุที่เร่มิ ป่วยเป็นโรค ซึมเศรา้ อยูใ่ นช่วง 20-25 และกอ่ น 50 ปี 4 episodes แตห่ ากไมไ่ ด้รับการรัก า ปี (median age of onset) ในชัว่ ชวี ติ ของ  เปนความเจบ็ ป่วยท่กี ลับเปนซา้ ได้บ่อย มี และป้องกนั การเกิดซา้ ของโรคจะ ผู้ป่วยโรคซมึ เศร้าจะเกดิ เพียง 10-15% ท่เี ปน Single episode กาเรบิ ถข่ี น้ึ เรอ่ื ย (Judd,1997) อาการซมึ เศร้าประมาณ 4 คร้ังโดยเฉล่ีย  Standardization mortality rate  ผูป้ ว่ ยส่วนมากจะ incomplete remission ซึ่งจะมโี อกาสกลบั เปนซา้ อาการซมึ เศรา้ สว่ น 1.37-2.49 ใหญ่จะทเุ ลาหายไปภายใน ถงึ 3 เทา่ เมอ่ื เปรยี บเทยี บกับกลมุ่ ที่  การเสยี ชีวติ จากการ า่ ตัวตายเปน 20.35 Complete remission ของประชากรทัว่ ไป (Harris 1997) เวลา 1 ปี แตม่ บี างสว่ นที่ ไมห่ าย และในจานวนน้ี ทมี่ ีอาการเรอ้ื รังคงอยเู่ กนิ 5 ปี และเมื่ออาการหายไปแล้ว การเกิดอาการครั้งตอ่ ๆมาอตั ราการ หายไม่ต่างจากครงั้ แรก การดาเนินโรค Relapse (การกลบั เปนซา้ Recurrent (การกลับเปนใหม่ จุดเน้น  RELAPSE: หมายถงึ หลงั อาการ  RECURRENT : หมายถึงการเกดิ new หลงั จากทีอ่ าการซึมเศรา้ ซมึ เศรา้ ทเุ ลาหรอื หายไปแลว้ เกดิ episode หลงั อาการโรคซึมเศร้าคร้งั กอ่ น ทเุ ลาหายไปแล้ว หาก อาการซึมเศร้าขึน้ อีก ายใน หายไปนานกวา่ เดือน ภายในระยะเวลา 6 เดอื น เดอื น มอี าการซมึ เศร้าเกิดขนึ้ อกี  ณ เดือน พบอัตราการเกิด recurrent ครัง้ จะเรยี กวา่  พบอตั รา Relapse ประมาณ - 19% (Shapiro and Keller,1981) “Relapse” 22 (Keller 1981,1983)  ณ ปี พบอตั ราการเกดิ recurrent Recurrent เป็นการ  ช่วงเวลาที่มีความเส่ยี งสงู ท่สี ดุ คอื 37% (Lin et al.,1998) เกดิ new episode - เดือนแรก หลังอาการทเุ ลา ภายหลังจากอาการ (Remission)  ณ 2 ปี พบอตั ราการเกดิ recurrent 25%-40% (Keller and Boland,1998) ซมึ เศรา้ คร้ังกอ่ นหายไป แลว้ นานกวา่ 6 เดือน และยงิ่ เกิดอาการบอ่ ย ระยะเวลาระหวา่ งการเกดิ อาการครั้งต่อไปยิง่ สน้ั ลง การเกดิ โรครว่ มกับโรคทาง จติ เวช จุดเน้น เกดิ โรครว่ มกบั โรคทางจติ เวชและโรคทางกายสูง ............................................. ............................................. ............................................. ............................................. .............................................

ค่มู ือวิทยากรการอบรม เร่ือง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซึมเศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 การเกดิ โรครว่ มกับโรคทาง 19 กาย จุดเน้น วธิ กี ารรัก าโรคซมึ เศรา้ ทีเ่ ปนมาตร านในปจั จุบนั โรคทางกายมคี วามโอกาส ปว่ ยเป็นโรคซึมเศรา้ ได้สูง  Psychotherapy (จติ บาบัด ............................................. - Cognitive Behavioral Therapy ............................................. - Interpersonal Psychotherapy ............................................. .............................................  Pharmacotherapy (การรกั าดว้ ยยาต้านเศรา้ ............................................. - TCAs, SSRIs, SSRE, atypical drugs วิธีการรกั า  ECT (การรกั าดว้ ยไ ้า จุดเนน้ การรกั ษาท่มี ปี ระสิทธภิ าพ การออกกาลังกายแบบแอโรบคิ 3 ครงั้ /สัปดาห์ตดิ ต่อกันนาน 16 สปั ดาห์ พบวา่ สามารถลดอาการซึมเศร้า ในปจั จบุ นั และการออกาลัง ลดการกลับซา้ ของโรคไดพ้ อ กับการรกั าดว้ ยยา (Babyak 2000) กายแบบแอโรบคิ สามารถ ลดอาการซึมเศรา้ ระดบั น้อย ได้ดี ............................................. ............................................. ............................................. การปอ้ งกันการกลับเปนซ้า การปอ้ งกนั การกลบั เปนซ้า จดุ เนน้ การรกั ษาอยา่ งต่อเน่ือง 6-9 1. รัก าด้วยขนาดยาทเี่ หมาะสมและนานพอ ในระยะ Acute-phase เดอื น ............................................. 2. รัก าจนอาการซมึ เศรา้ หายดี ไม่มอี าการตกคา้ งหลงเหลือ ............................................. ............................................. 3. หลงั จากที่ทุเลาดแี ล้วตอ้ งให้ยาต่อเนอื่ ง - เดือน ............................................. ............................................. 4. ผูป้ ว่ ยควรไดร้ ับการปรับความคิดพ ตกิ รรม ............................................. ทีน่ าไปส่กู ารเกดิ าวะซมึ เศร้า 5. มกี ิจกรรมติดตามเ ้าระวังการกลับซ้า อยา่ งสม่าเสมอ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................. ............................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ..............................................................................................................................................................................

คูม่ อื วิทยากรการอบรม เร่ือง ระบบการบรกิ ารผ้ปู ่วยโรคซมึ เศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 หวั ข้อท่ี 3 เรอ่ื ง ระบบดแู ลเ ้าระวงั โรคซึมเศรา้ และการสง่ ต่อ (Depressive Disorder Surveillance System and Refer) ท่มี าและความสาคญั การแก้ไขปัญหาโรคซึมเศร้า ต้องดาเนินการใหส้ อดคลอ้ งกับการดาเนนิ โรค บริบททางสงั คม กจิ กรรม การคัดกรอง หรือการรักษา ไมเ่ พียงพอท่ีจะแก้ไขปัญหาและลดความสูญเสยี จากโรคซมึ เศรา้ ได้ การดาเนนิ งาน ทมี่ ีประสทิ ธิภาพน้นั ยงั คงต้องมกี ารดาเนนิ การอยา่ งต่อเน่ืองและสม่าเสมอ วัตถุประสงค์ เพอ่ื ให้ผูเ้ ขา้ อบรมมีความรู้ ความเข้าใจและการดูแลรักษาผปู้ ่วยโรคซมึ เศร้าที่เชอื่ มโยงกบั ระบบดูแลเฝา้ ระวังโรคซมึ เศรา้ และการสง่ ตอ่ เนื้อหาและวธิ กี าร 1. Introduction ถงึ สภาพปญั หาการดูแลรักษาผปู้ ว่ ยโรคซมึ เศรา้ ของไทย มาตรการแก้ไขปญั หาโรค ซมึ เศร้าของไทย ใชเ้ วลาประมาณ 5 นาที 2. ซักถามความคิดเหน็ ระบบสาธารณสุขเชอ่ื มโยงกับใบงานท่ี 1 ทีว่ ิเคราะหไ์ ปแลว้ จานวน 3 คน ใช้เวลา ประมาณ 5 นาที 3. บรรยาย การพัฒนาระบบดูแลเฝ้าระวงั โรคซึมเศรา้ และมาตรการแก้ไขปัญหาโรคซึมเศร้า ใชเ้ วลา ประมาณ 10 นาที 4. บรรยาย กระบวนการดูแลรกั ษาตามระบบดแู ลเฝา้ ระวงั โรคซึมเศรา้ ใชเ้ วลาประมาณ 10 นาที 5. บรรยาย เครื่องและเทคโนโลยีในระบบดูแลเฝา้ ระวงั โรคซมึ เศร้า ใชเ้ วลาประมาณ 15 นาที 6. บรรยาย การเชื่อมโยงกบั การวินิจฉัยโรค การรักษา การรบั ไวร้ ักษาในโรงพยาบาล และการส่งตอ่ โรงพยาบาลทมี่ จี ิตแพทย์ ใชเ้ วลาประมาณ 10 นาที 7. บรรยาย ซักถามและสรปุ องค์ความรู้เกย่ี วกบั โรคซึมเศร้า ใช้เวลาประมาณ 5 นาที ระยะเวลา 1 ชวั่ โมง สือ่ /อปุ กรณ์ 1. Slide ระบบดูแลเฝ้าระวังโรคซึมเศร้าและการส่งต่อ 2. แบบ Pre-post test 3. คู่มอื วิทยากร 4. สมุดจดบันทึกที่ไดจ้ ากการสาธิตสอน/การฝกึ ปฏิบตั ซิ ้อมสอน 5. Projector

คู่มือวทิ ยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ว่ ยโรคซมึ เศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 วิธกี ารประเมนิ ผล 1. ผล Pre-post test 2. การประเมินความมน่ั ใจในการนาปฏบิ ัติเม่ือเสรจ็ ส้ินการอบรม 3. การประเมินความพงึ พอใจเมื่อเสรจ็ สิ้นการอบรม 4. การสงั เกต การถามตอบ แสดงความคดิ เหน็ ต่อการเรียนรู้ Slide Power Point ประกอบการอบรม ระบบดแู ลเ ้าระวงั โรค ระบบดูแลเ า้ ระวังโรคซึมเศร้า ซึมเศรา้ ............................................. ในการอบรมการดูแลเ า้ ดูแลเ า้ ระวงั โรคซมึ เศร้าสาหรบั ผู้ป บิ ัติ ............................................. ............................................. ............................................. ............................................. ............................................. ............................................. ........................................... ส าพปญั หาของการดูแล
Diagnosis รกั าโรคซึมเศรา้ ของไทย จุดเน้น Awareness  แพทย์เวชป บิ ัตทิ วั่ ไปทุกระดบั ไมม่ ่ันใจใน ใน 9 ปีก่อน ระบบดแู ลเฝ้า ระวังโรคซมึ เศร้ามีปญั หาใน  ประชาชนสว่ นใหญข่ าดการตระหนกั มีความ การวินิจ ัยโรคซึมเศร้า หลายประเด็น (ดังใน slide) ทาให้ผูป้ ่วยเขา้ ถงึ บริการน้อย เขา้ ใจที่ไมถ่ ูกต้องคดิ วา่ อาการซึมเศร้าเปนเรอื่ ง Treatment และประสิทธิภาพการดแู ลไมด่ ี ธรรมดาเปนแลว้ กห็ ายเองและมีอคติตอ่ ความ ................................................ เจ็บปว่ ยจิตเวชรวมทง้ั โรคซึมเศรา้  มีความจากัดของการดแู ลรกั าทงั้ การ ................................................ ................................................ Accessibility รกั าดว้ ยยา และทางจิตสังคม  การเขา้ ถึงบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซึมเศรา้ น้อยมาก Surveillance (3.34%)  ไม่มีระบบติดตามเ า้ ระวังการกลบั เปนซ้า Prevention ของโรคทีม่ ปี ระสทิ ธผิ ล  ขาดเทคโนโลยแี ละแนวทางการปอ้ งกนั โรค Result of situation analysis fiscal yr 2006 ซมึ เศรา้ ทีม่ ปี ระสิทธิ าพ 2

คมู่ ือวิทยากรการอบรม เรอื่ ง ระบบการบรกิ ารผูป้ ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 มาตรการแกไ้ ขปัญหา มาตรการแกไ้ ขปญั หาโรคซึมเศร้า โรคซมึ เศร้า 1. ลดอคตใิ นเร่อื งโรคซึมเศรา้ ในบุคลากรสาธารณสุขและประชาชนทว่ั ไป โดย จดุ เนน้ ทุกมาตรการควร สร้างความตระหนกั และความรู้ความเขา้ ใจทีถ่ กู ต้อง ดาเนินการไปพร้อมๆกัน 2. ลดการเกิดโรคในผทู้ ่เี ส่ียงโดยการคน้ หาและสง่ เสริมปอ้ งกัน และระบบบริการผปู้ ว่ ย 3. ลดระยะเวลาและความรนุ แรงของอาการซมึ เศรา้ โดยผปู้ ่วยไดร้ ับการดูแล โรคซมึ เศร้าควรมคี รบ 5 มาตรการ รกั าอย่างรวดเรว็ ตั้งแตเ่ รม่ิ มอี าการ ด้วยวธิ ีการรัก าทีม่ ีประสทิ ธิ าพและ ....................................... นานพอ ....................................... ....................................... 4. ปอ้ งกันผลแทรกซ้อนที่จะเกดิ จากโรคซมึ เศร้า เช่น การ า่ ตัวตาย 5. ปอ้ งกันการกลบั ซา้ และการกลับเปนใหม่ของโรค ....................................... ระบบดแู ลเ า้ ระวงั โรค ซมึ เศรา้ จดุ เน้น ระบบดแู ลเฝา้ ระวงั โรค ซึมเศร้ามขี นึ้ เพอื่ แก้ไข ปญั หาโรคซมึ เศรา้ ลด ความชกุ ลดความ สญู เสยี โดยการเข้าถึง บริการเพิ่มมากขน้ึ มี เคร่อื งมือ 2Q,9Q,8Q มี แนวทางสาหรับแพทย์ คือ CPG MDD GP และ 4 ค่มู อื การดแู ลเฝา้ ระวงั โรคซมึ เศรา้ ท้ังนี้ตอ้ งมกี ารอบรมแพทย์ พยาบาล หรอื ผู้เก่ียวข้องจะเสรมิ ประสิทธภิ าพการดแู ล มากขึ้น และมีการตดิ ตามเปน็ พเี่ ลีย้ งและผนู้ เิ ทศอย่างสมา่ เสมอ ............................................................................................................................. ................................................... ............................................................................................................................. ................................................... ................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................... ............................................................................................................................. ................................................... ................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................... ............................................................................................................................. ................................................... ...................................................................................................................................................................... .......... ........................................................................................................................ ........................................................ ............................................................................................................................. ................................................... ................................................................................................................................................... .............................

คู่มือวิทยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบริการผ้ปู ว่ ยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 ระบบดแู ลเ ้าระวงั โรค ระบบดูแลเ ้าระวังโรคซึมเศรา้ ซมึ เศร้า จดุ เนน้ รายงาน สรุปผล บนั ทกึ ผลทาง www การคน้ หาผู้ปว่ ยโรคซมึ เศรา้ : ระบบดูแลเฝา้ ระวังโรค บนั ทึกผลทาง www คัดกรองด้วย 2Q ซมึ เศรา้ เมือ่ นาเครือ่ งมือท่ใี ชล้ งไป ติดตามเ า้ ระวงั การกลับซา้ Depression ประเมนิ โรคซมึ เศร้า ในระบบจะอธิบายได้ดงั ดว้ ย 9Q Surveillance ดว้ ย 9Q ภาพ บนั ทกึ ผลทาง www 1. การค้นหา ผู้ที่มี บันทกึ ผลทาง www System ประเมนิ การ า่ ตัวตาย แนวโน้มจะป่วยเป็น การวินจิ ัยโรคและดแู ลรกั าโรค บนั ทึกผลทาง www ดว้ ย 8Q โรคซมึ เศรา้ ดว้ ยการ ซึมเศร้าและดว้ ยแนวทางการ คัดกรองในกลุ่มเสยี่ ง จัดการตามระดบั ความรุนแรง 2. การประเมินความรนุ แรงของโรคซึมเศรา้ การ ่าตวั ตาย และการวินจิ ัยโรค ในรายทไี่ ด้ผลบวกจากการคดั กรอง จะได้รับการสง่ ตอ่ ไปยงั โรงพยาบาลเพ่ือวินิจฉยั และประเมนิ ความรุนแรงด้วย 9Q ผูป้ ว่ ยโรคซมึ เศรา้ ทกุ รายที่ 9Q≥7 จะได้รบั การประเมินการฆา่ ตวั ตายด้วย 8Q จะชว่ ยหาแนวทางป้องกนั การฆา่ ตัวตายไดล้ ่วงหนา้ 3. การวนิ จิ ยั โรค สามารถดาเนนิ การโดยแพทยท์ ั่วไปในโรงพยาบาลทีผ่ ่านการอบรมการวนิ จิ ฉัยโรคจิตเวชดว้ ยเกณฑ์ มาตรฐาน ICD-10 หรอื DSM-V 4. การดูแลช่วยเหลือและรกั าโรคซมึ เศร้า จะเน้นการรักษาดว้ ยยาตา้ นเศรา้ รว่ มกับการใหก้ ารปรกึ ษาชว่ ยแกไ้ ข ปัญหาสังคมจติ ใจเปน็ หลกั 5. การตดิ ตามเ ้าระวังการกลบั ซา้ และการกลบั เปนใหม่ เมอื่ ผปู้ ่วยหยดุ ยาได้แล้วตอ้ งเฝ้าระวงั อย่างต่อเน่ือง 6. การรายงาน มกี ารบนั ทกึ รายงานในโปรแกรมการรายงานทเี่ ปน็ Web application ทท่ี กุ หน่วยบรกิ ารสามารถ เขา้ ถงึ ข้อมูลได้ กระบวนการดแู ลเ ้าระวงั โรคซึมเศร้า กระบวนการดแู ลเ า้ ระวังโรคซึมเศรา้ อ ส ม รพ สต รพช. รพท รพ ที่มีจิตแพทย์ คัดกรอง คัดกรองในกลุ่มเส่ียง คดั กรองในกลุม่ เส่ยี งดว้ ย 2Q ให้การรัก า +ve +ve +ve ตามมาตร าน แจ้งผลและใหส้ ขุ าพจติ ศกึ า แจง้ ผลและ การรัก า ใหส้ ขุ าพจิต ประเมินด้วย 9Q ≥7 ประเมินโรคซึมเศรา้ ดว้ ย 9Q ศกึ า ≥7 ≥7 ประเมนิ 8Q การ า่ ตวั ตายด้วย ประเมนิ การ ่าตัวตายด้วย 8Q ≥17 8Q ≥7 Non MDD วนิ จิ ยั โรคซมึ เศร้าโดยแพทย์ 9Q MDD ผลประเมนิ ดว้ ย 9Q ≥19 ติดตามดว้ ย 9Qหรอื และ8Q Mild 9Q=7-12 Csg+Edญาติ ทุกเดอื นเปนเวลา 1 ปี Moderate 9Q=13-18 Rx+Csg+Edญาติ ≥7 Severe 9Q≥19 มีปัญหาทางสังคมจติ ใจ Csg ตดิ ตามดว้ ย 9Q ไมม่ ปี ัญหาทางสงั คมจิตใจ Education ซา้ อกี 1 เดือน ตดิ ตามการรกั าจน 9Q <7 ทุก 1 เดือน เปนเวลา 6 เดือน แล้วลดยาลงจนหยดุ ได้ จุดเน้น ระบบดแู ลเฝ้าระวงั โรคซึมเศร้าเมอ่ื ขยายรายละเอียดของกิจกรรมแต่ละระดบั ของการดูแลจะได้ดังใน ภาพ

คู่มือวิทยากรการอบรม เรือ่ ง ระบบการบริการผูป้ ว่ ยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 ในกระบวนการดาเนนิ งานจะเรม่ิ การคดั กรองโรคซึมเศร้าในประชาชนท่วั ไป ซึ่งสามารถให้อสม. คดั กรองดว้ ย 2Q ส่วนการคดั กรองกลมุ่ เสย่ี งสามารถดาเนินการโดยพยาบาลใน รพ.ด้วยเครอ่ื งมือคัดกรองอน่ื ๆพฒั นามาอย่างถูกตอ้ งแลว้ หลงั จากไดผ้ ลคัดกรองก็แจ้งผลแก่ผู้ทไ่ี ด้รับการคัดกรองทั้งรายทีไ่ ดผ้ ลลบและผลบวก พร้อมทงั้ ให้สุขภาพจิตศกึ ษา เรือ่ งโรคซมึ เศร้า และจะไดร้ ับการสง่ ต่อไปยงั โรงพยาบาลเพ่อื วนิ จิ ฉัย ประเมนิ ความรุนแรงด้วยดว้ ย 9Q ซง่ึ จะสามารถ จาแนกความรนุ แรงของอาการโรคซึมเศร้าออกเปน็ 3 ระดบั คือ น้อย ปานกลาง และรนุ แรง แล้วแพทยแ์ ละทีม ช่วยเหลือจะใหก้ ารชว่ ยเหลอื รักษาทส่ี อดคลอ้ งกับระดบั ความรนุ แรงของโรคตามแนวทางทก่ี าหนดไว้ ผู้ปว่ ยโรคซึมเศรา้ ทกุ รายท่ี 9Q≥7 จะได้รบั การประเมนิ แนวโนม้ การฆา่ ตัวตายดว้ ย 8Q จะชว่ ยให้สามารถหาแนวทางปอ้ งกนั การฆา่ ตัว ตายไดล้ ่วงหนา้ สาหรับการวินจิ ฉัยโรค สามารถดาเนนิ การโดยแพทยท์ ั่วไปในโรงพยาบาลทผ่ี ่านการอบรมการวนิ ิจฉัยโรคจติ เวช ดว้ ยเกณฑ์มาตรฐาน ICD-10 หรือ DSM-V ในกรณีผู้ปว่ ยท่ีมอี าการซมึ เศร้ารนุ แรง หรอื มีแนวโน้มที่จะฆ่าตวั ตายสูงจะ ไดร้ บั การสง่ ต่อไปดูแลรกั ษาที่โรงพยาบาลจติ เวชท่รี บั ผดิ ชอบในเขตพนื้ ท่จี ังหวดั นนั้ ในการรักษาผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้าในระดับจงั หวดั นั้น จะเนน้ การรักษาดว้ ยยาตา้ นเศรา้ รว่ มกับการใหก้ ารปรึกษาช่วย แกไ้ ขปญั หาสังคมจิตใจเปน็ หลัก การตดิ ตามผลการรักษาน้ันจะใช้ 9Q แพทย์หรอื พยาบาลผู้รกั ษาจะนัดพบผู้ปว่ ยทกุ เดือนเพ่ือประเมนิ อาการ เมอ่ื รักษาจนอาการทุเลาแล้วกย็ งั คงต้องให้การรักษาตอ่ เนอ่ื งหลังจากทเุ ลาไปอีก 6 เดอื น จน ม่ันใจว่า ไม่มีอาการกาเริบ จงึ ค่อยๆลดยาลงจนหยุดยาได้ ซง่ึ ช่วงระยะทไ่ี ด้รบั การรกั ษาด้วยยาต้านเศรา้ น้ี จะเป็นการ ดูแลโดยทมี งานของโรงพยาบาลชุมชนหรอื โรงพยาบาลทัว่ ไป ในรายที่รุนแรงจะสง่ ไปรกั ษารพ.ท่ีมจี ิตแพทยจ์ ะได้รบั การประเมินและให้การรักษาจนพ้นภาวะเส่ียงท้งั หลาย และลดความรุนแรงของอาการซมึ เศร้าลง หลงั จากน้นั จิตแพทย์ จะสง่ ผปู้ ่วยกลบั มารบั ยาตอ่ ทโี่ รงพยาบาลชมุ ชนใกลบ้ า้ น ซง่ึ แพทย์ท่ีโรงพยาบาลใกลบ้ ้านกจ็ ะให้ยาตอ่ และประเมิน อาการดว้ ย 9Q จนผปู้ ว่ ยมีอาการทเุ ลาครบ 6 เดือนก็พจิ ารณาลดยาลงจนหยดุ ยาได้ เมอื่ ผู้ป่วยหยุดยาไดแ้ ล้ว รพช.จะส่งตอ่ ให้รพ.สต. เป็นผตู้ ดิ ตามเพ่อื ปอ้ งกันการกลบั ซา้ และการกลับเป็นใหม่ โดยใช้ แบบประเมนิ โรคซมึ เศร้าด้วย 9Q ทกุ เดือน เป็นเวลา 1 ปี หากผู้ป่วยไม่มอี าการกาเริบ กส็ ามารถยุติหรือจาหน่ายผู้ป่วย จากระบบได้ แต่ถา้ ผูป้ ว่ ยมีอาการกาเริบของโรคซึมเศรา้ รพ.สต. จะสง่ ตอ่ ผปู้ ว่ ยไปรบั การประเมนิ และรกั ษาทรี่ พช. ซ่ึง เป็นการนาผ้ปู ว่ ยเขา้ สู่กระบวนการรกั ษาใหมอ่ ีกคร้ัง เครอ่ื งมอื ในระบบดแู ล เคร่อื งมอื และคู่มอื ในระบบดูแลเ ้าระวัง เ ้าระวงั โรคซึมเศร้า จดุ เนน้ กิจกรรม เคร่ืองมือ คมู่ ือ ผใู้ ช้ เคร่อื งมอื แต่ละประเภท แบบคัดกรอง 2Q การคัดกรองโรคซึมเศรา้ ใน คู่มือโรคซึมเศรา้ หายได้ อสม พยาบาล หรือ ใช้ในแต่ละกจิ กรรมท่ี ชุมชนและในกลุม่ เสยี่ งในสถาน จนท สาธารณสุข ใน แตกตา่ งกนั ได้แก่ การ บรกิ าร แบบประเมิน 9Q า่ ตวั ตาย 8Q รพ สต /รพช /รพท ค้นหา การประเมนิ ความ คู่มือโรคซมึ เศร้าหายได้ รุนแรง การติดตามเฝา้ การประเมินและจาแนกความ แบบประเมิน 9Q พยาบาล หรอื รนุ แรงของโรคซมึ เศรา้ แพทย์ท่ีรพสต / ระวงั โดยผใู้ ช้จะ คมู่ ือโรคซึมเศร้าหายได้ แนวทาง แตกต่างกนั และตอ้ ง การติดตามเ า้ ระวงั การกลบั แนวทางการดแู ลเ า้ ระวงั รพช /รพท ได้รบั การอบรมการใช้ เปนซ้า เครอ่ื งมอื การดูแลเ ้าระวังโรคซึมเศรา้

คมู่ อื วิทยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบริการผู้ป่วยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 การคดั กรองในระบบ การคัดกรองในระบบดูแลเ ้าระวงั โรคซมึ เศร้า ดแู ลเ ้าระวงั โรค ซมึ เศร้าดว้ ย 2Q ผู้คัดกรอง สถานทีด่ าเนนิ การคดั กรอง เครื่องมือทใ่ี ช้ คดั กรองเมื่อไหร่ จดุ เน้น ผูใ้ ช้ 2Q อ ส ม ชมุ ชน 2Q -ระยะเวลาท่รี ณรงค์ ในชุมชนเป็นอสม. -ทกุ ครงั้ ที่พบกลมุ่ เสี่ยง ในสถานบริการเป็น หรอื รายทสี่ งสัย เจา้ หนา้ ท่ีสาธารณสุข ....................................... เจา้ หน้าท่ี รพ สต รพช รพท คลินิกโรคเบาหวาน 2Q -ทุกครงั้ ทใี่ หบ้ รกิ ารผปู้ ่วย ....................................... ....................................... สาธารณสขุ คลนิ ิกโรคหวั ใจและหลอดเลือด กลุ่มเสีย่ ง โดยสามารถใช้ พยาบาล คลนิ ิกโรคไต คลนิ กิ ผสู้ งู อายุ เปนคาถามท่ีถามประจา แพทย์ คลินิก ากครร ์และหลังคลอด ทกุ รายในคลนิ กิ ดงั กลา่ ว คลนิ ิกสารเสพติด และ OPD ....................................... แบบคัดกรอง 2Q ใน แบบคดั กรองโรคซมึ เศรา้ ด้วย 2Q ระบบดแู ลเ า้ ระวังโรค ซึมเศรา้ จุดเน้น แบบคดั กรอง 2Q มี 2 คาถาม เน้นการถามถงึ อาการทีเ่ กิดข้นึ ในชว่ ง 2 สปั ดาหท์ ผ่ี า่ นมา หากผู้ ถูกถามไมเ่ ข้าใจ ให้ถาม ซา้ ไม่ควรอธบิ ายหรอื ขยายความเพิม่ ควรถาม ซา้ จนกวา่ ผ้ถู ูกถามได้ ตอบตามความเข้าใจของเขาเองถา้ พบวา่ ความเส่ยี งทจี่ ะปว่ ยเปน็ โรคซมึ เศร้า “ควรได้รับการประเมนิ โรคซึมเศร้าดว้ ย 9Q ายใน 2 สัปดาห์ แต่ไม่ควรนานเกนิ 3 เดือน” กลมุ่ เส่ยี งทคี่ วรคดั กรอง ถา้ ผล 2Q มีแนวโนม้ ป่วยเปนโรคซึมเศร้า โรคซึมเศรา้ จดุ เน้น ถา้ ผล สถานท่คี ดั กรอง การดาเนนิ การ การคัดกรอง ในชมุ ชน กรณีท่ี 2Q+ve ในสถาน พบว่า คัดกรองโดย อสม ส่งตอ่ สถานีอนามยั ทีร่ บั ผิดชอบเพ่อื ประเมนิ บรกิ ารแตล่ ะระดบั ควร มีแนวโนม้ ในสถานีอนามยั 9Q ทาการประเมนิ อาการ ปว่ ยเปนโรค ดว้ ย 9Q ต่อทนั ที หรอื ซึมเศร้า ในคลินกิ โรงพยาบาล ประเมิน 9Q ายใน 2 สัปดาห์ แต่ไม่ จะทาอยา่ งไร ป ิบตั ิตามหนังสือแนวทางการดูแลเ า้ ระวัง ควรนานเกิน 3 เดือน” ต่อไป โรคซึมเศร้าระดับจงั หวดั ประเมนิ 9Q ป บิ ตั ิตามหนังสือแนวทางการดูแลเ ้าระวัง โรคซึมเศร้าระดบั จงั หวดั

ค่มู อื วทิ ยากรการอบรม เรอ่ื ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ว่ ยโรคซมึ เศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 การคัดกรองโรค กล่มุ เส่ียงทค่ี วรคัดกรองโรคซึมเศร้า ซึมเศร้าในกลมุ่ เส่ียง จุดเนน้ กลุ่มทีส่ ามารถประมาณการจานวนได้ กลุม่ ทป่ี ระมาณการจานวนไดย้ าก 1. ในทง้ั 7 กล่มุ เส่ียงมี 1. ผู้ปว่ ยเรือ้ รัง เช่น เบาหวาน ไตวาย 5. กลุ่มทมี่ าด้วยอาการซมึ เศร้า ความชกุ มากกว่าคน ทั่วไป (คนไทยเป็น มะเร็ง โรคหัวใจ โรคหลอดเลือด ชดั เจน โรคซึมเศรา้ 2.7% แตค่ นเหล่านีม้ ี สมอง 6. ผปู้ ว่ ยทมี่ ีอาการทางกายเร้ือรัง ประมาณ 20%) 2. ผู้ป่วยสงู อายุ หลายอาการทห่ี าสาเหตไุ มไ่ ด้ 2. กลุ่ม 1-4 เป็นกลุม่ ท่ี 3. ผู้ท่ีตง้ั ครร ห์ รอื หลังคลอด 7. กลุ่มทม่ี กี ารสูญเสีย (คนท่ีรกั หรอื 4. ผู้ที่มีปญั หาสุรา สารเสพตดิ สนิ ทรพั ยจ์ านวนมาก อยู่ในคลินกิ ต่างๆ ของรพช./รพท. 11 3. กลุ่ม 5-7 มกั จะไปที่คลกิ นกิ สขุ ภาพจติ การประเมนิ ความ การประเมนิ ความรุนแรงของอาการซมึ เศรา้ รนุ แรงของโรค จดุ เนน้ ผู้ประเมิน สถานที่ดาเนนิ การประเมนิ เครอื่ งมอื ท่ใี ช้ ประเมนิ เมอื่ ไหร่ ผู้ใช้ 9Q จะเปน็ เจา้ หน้าท่ี รพ สต 9Q -ประเมินทกุ รายที่ เจ้าหนา้ ทสี่ าธารณสุข ใน สาธารณสุข คัดกรองได้ สถานบรกิ ารเป็น ผลบวก บคุ ลากรสาธารณสขุ ที่ พยาบาล รพช รพท คลนิ ิกโรคเบาหวาน -ควรประเมนิ ทนั ที แพทย์ คลินิกโรคหัวใจและหลอดเลือด หลังคัดกรองและ อยรู่ พ.สต./รพช./รพท. คลนิ ิกโรคไต คลินกิ ผสู้ งู อายุ ไมค่ วรเวน้ ช่วง ....................................... คลนิ ิก ากครร แ์ ละหลังคลอด นานเกิน 3 เดือน ...................................... คลินกิ สารเสพตดิ และ OPD หรือ คลินิกจติ เวช การประเมนิ ความ ความเชือ่ มโยงของการใชเ้ คร่ืองมอื กับการดูแลเ ้าระวงั รนุ แรงของโรค จดุ เนน้ Depression Depressive disorders Remission Relapse 9Q ใช้แยกระดับความ รุนแรงของอาการ ประเมนิ ผูป้ ว่ ย ประเมิน 9Q ซึมเศรา้ เป็น ปกติ นอ้ ย หรอื ความรุนแรง ปานกลาง และรนุ แรงใน ระดระดบั - ปกติ กลุ่มทม่ี ีแนวโน้มจะป่วย และการ ความรนุ แรง - น้อย (2Q+ve) เปล่ยี นแปลง - ปานกลาง ………………………………… ของโรคซมึ เศรา้ - รุนแรง ………………………………… ………………………………… …………………………………

คมู่ ือวิทยากรการอบรม เรอื่ ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 การประเมินโรคซึมเศรา้ เครอื่ งมอื การประเมินโรคซึมเศรา้ ด้วย 9Q ด้วย 9Q จุดเน้น 1. 9Q มจี านวน 9 ขอ้ ถามถึงความถข่ี อง การเกดิ อาการของ โรคซมึ เศรา้ ในชว่ ง 2 สปั ดาห์ทผ่ี า่ นมา จนถงึ ปัจจบุ นั จะมี ค่าคะแนนตาม ความถีท่ ี่เกิดขน้ึ ถามให้ครบทกุ ข้อ แลว้ รวมคา่ คะแนน จะแสดงผลออกมาเป็นระดบั ความรนุ แรงของอาการโรคซมึ เศร้า 2. 9Q พฒั นามาจากเกณฑ์การวินจิ ฉยั 9 ขอ้ ของ DSM ควรถามใหค้ รบทุกข้อ และให้คะแนนทุกข้อ แลว้ ส่งผล ของการประเมินใหก้ ับแพทยเ์ พ่อื ประกอบการวินิจฉัยและการรักษา การแปลผล 9Q การแปลผลการใชแ้ บบประเมนิ โรคซมึ เศรา้ 9Q จุดเนน้ 1. ถา้ คะแนน 9Q≥7 คะแนน การแปลผล ควรส่งพบแพทยเ์ พ่อื <7 ปกตหิ รอื มีอาการน้อยมาก การวนิ ิจฉยั ซ่ึงอาจ เปน็ โรคซมึ เศร้า 7-12 ระดับ Mild หรือไมเ่ ป็นก็ได้ 13-18 ระดบั Moderate ขน้ึ อยูก่ ับว่า ครบ เกณฑ์การวินิจฉยั ≥ ระดับ Severe หรอื ไม่ 2. ควรได้รบั การ ประเมนิ ความเส่ยี ง ฆ่าตัวตายด้วย 8Q ทกุ ครัง้ ท่ีคะแนน 9Q≥7 เพราะจากข้อมลู ทผ่ี ่านมา ผทู้ ี่ 9Q≥7 มีความเสีย่ งฆ่าตวั ตาย >10%

คมู่ ือวทิ ยากรการอบรม เรื่อง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซึมเศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 การประเมินความรนุ แรง ถา้ ผล 9Q ≥7 คะแนน จะทาอยา่ งไรต่อไป ของโรค จดุ เน้น ถ้าผล สถานท่ีประเมิน การดาเนนิ การ กรณี 9Q≥7 ในสถาน การประเมนิ ในสถานีอนามยั บริการแตล่ ะระดบั ดว้ ย 9Q ใหป้ ระเมิน 8Q และสง่ ต่อรพช หรือ รพท เพ่อื จะดาเนนิ การอย่าไรต่อไป พบวา่ ในคลินกิ ประเมิน 9Q 8Q ซ้าอีกครั้ง ………………………………… มีอาการของ โรงพยาบาล ป ิบตั ติ ามหนังสอื แนวทางการดูแลเ า้ ระวงั โรค ………………………………… โรคซึมเศร้า ซึมเศรา้ ระดับจงั หวดั ………………………………… จะทาอยา่ งไร ………………………………… ตอ่ ไป สง่ พบแพทย์เพอ่ื ใหก้ ารวินิจ ัยตามเกณ ์ ICD10 ………………………………… หรือ DSM-IV ป บิ ัติตามหนงั สอื แนวทางการดแู ลเ ้าระวงั โรค การประเมนิ ซมึ เศรา้ ระดับจังหวดั การ ่าตวั ตาย ในรายที่ Q≥7 ผปู้ ระเมนิ การประเมินการ า่ ตัวตาย ประเมินเมือ่ ไหร่ จดุ เน้น  ทกุ รายท่ี 9Q≥7 ควร เจา้ หนา้ ท่ี สถานที่ดาเนนิ การประเมนิ เคร่อื งมือทใี่ ช้ -ประเมินทุกรายในผู้ สาธารณสุข ทีม่ ี 9Q≥7 คะแนน ไดร้ บั การประเมนิ การ รพ สต 8Q -ควรประเมนิ ทันที ฆ่าตัวตายด้วย 8Q พยาบาล  ใครเป็นผู้ใช้ 8Q ใช้ท่ี แพทย์ รพช รพท คลินกิ โรคเบาหวาน ไหนบา้ งและใช้ คลนิ กิ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ด เมือ่ ไหร่ คลนิ ิกโรคไต คลนิ ิกผู้สงู อายุ ......................................... คลินกิ ากครร แ์ ละหลงั คลอด คลนิ กิ สารเสพตดิ และ OPD หรือ คลินกิ จติ เวช การประเมนิ แบบประเมินแนวโน้มการ ่าตวั ตายด้วย 8Q การ า่ ตัวตายดว้ ย 8Q ในรายที่ Q≥7 ใน 1 เดือนท่ี ่ผานมารวม ัวน ้ีน จุดเนน้ 8Q ในแตล่ ะขอ้ คะแนน ไม่เท่ากัน ควรประเมนิ ให้ ครบทุกขอ้ ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… …………………………………

ค่มู ือวทิ ยากรการอบรม เรอ่ื ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 การประเมิน การแปลผลประเมนิ ดว้ ย 8Q การ ่าตวั ตายดว้ ย 8Q .................................... แบบประเมินการ ่าตวั ตาย 8 คาถาม 8Q) .................................... .................................... คะแนนรวม แนวโนม้ ท่จี ะ า่ ตัวตายในปัจจุบนั .................................... .................................... 1-8 Mild .................................... .................................... 9-16 Moderate .................................... .................................... ≥ 7 Severe การประเมนิ ถ้าผล 8Q ≥1 คะแนนจะทาอย่างไรตอ่ ไป การ า่ ตัวตาย ในรายที่ Q≥7 ถา้ ผล สถานท่ีประเมิน การดาเนนิ การ จดุ เน้น การประเมนิ ในสถานีอนามัย ดว้ ย 8Q สง่ ต่อรพช หรือ รพท 8Q≥ คะแนนขึน้ ไป ถือ พบว่า ในคลินกิ ป ิบตั ติ ามหนังสอื แนวทางการดแู ลเ ้า วา่ มแี นวโนม้ จะฆา่ ตวั ตาย มแี นวโนม้ จะ โรงพยาบาล ระวังโรคซมึ เศรา้ ระดบั จังหวดั ต้องเฝ้าระวัง และระดบั ่าตัวตาย ความเข้มข้นของการเฝ้า จะทาอย่างไร ป บิ ัตติ ามหนังสือแนวทางการดแู ลเ า้ ตอ่ ไป ระวงั โรคซมึ เศรา้ ระดับจังหวัด ระวัง จะขน้ึ กบั ระดบั ความรนุ แรงทไ่ี ดจ้ ากการ ประเมนิ 8Q ซ่ึงจะแสดง ใน Slide สรปุ กิจกรรม การวินจิ ยั โรคซึมเศรา้ การวินิจ ยั โรคซมึ เศร้าในระบบดูแลเ ้าระวังโรคซึมเศรา้ ในระบบดแู ลเ า้ ระวงั โรค ผวู้ นิ ิจ ัย สถานทดี่ าเนินการวนิ จิ ัย เครื่องมือท่ีใช้ ดาเนนิ การเมือ่ ไหร่ ซึมเศรา้ พบว่า แพทย์เวชปฏบิ ัติ แพทย์ รพช รพท ICD 10 -ตรวจวินจิ ัยทกุ ราย ทวั่ ไปไมม่ ั่นใจในการ Or DSM-IV ในผู้ทม่ี คี ะแนน 9Q≥7 วนิ จิ ฉยั และการรักษา - ไมค่ วรเว้นชว่ งนาน จดุ เนน้ เกนิ 3 เดือน  การวินจิ ฉยั เป็น บทบาทของแพทย์ ซ่ึง จติ แพทย์ โรงพยาบาลจติ เวช หรือ ICD 10 -ทกุ ครัง้ ทใี่ ห้บริการ แพทย์จะใชเ้ กณฑ์ ICD โรงพยาบาลทวั่ ไป Or DSM-IV ผ้ปู ่วยกลมุ่ เส่ียง หรือ หรือ DSM ในการ ทุกรายที่ 9Q≥ 7 วนิ ิจฉยั  ทกุ รายท่ี Q≥7 ควรส่งพบแพทย์ พรอ้ มรายละเอยี ดของคะแนน 9Q ท่ปี ระเมินได้

คูม่ อื วิทยากรการอบรม เรอ่ื ง ระบบการบริการผ้ปู ่วยโรคซึมเศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 การประเมนิ และ การประเมนิ วินจิ ัยของแพทย์ Step 1 วนิ จิ ยั โรค ขนั้ ตอนแรก คอื การ ประเมนิ อาการซึมเศร้า ตามแบบประเมิน 9Q แพทย์อาจประเมินเพ่ือ confirm ผลการประเมนิ ของพยาบาลหรือเจา้ หนา้ ที่ ที่ดาเนนิ การมากอ่ นแลว้ จุดเนน้ จากทแี่ พทยจ์ ะใช้ คะแนน 9Q ประกอบในการวินจิ ฉยั โดยแพทย์จะดูว่า แต่ละข้อของคะแนน 9Q อยใู่ นโซนสเี หลือง ถงึ 5 ขอ้ หรอื ไม่ ถ้ามีแพทย์จะประเมินตอ่ อกี 3 เรือ่ ง เพื่อ confirm Diagnosis การประเมินและ การประเมินวินิจ ัยของแพทย์ Step 2 วนิ จิ ัยโรคของแพทย์ จุดเน้น เม่ือ 9Q อยู่ในโซนสี เหลอื ง ≥5 ข้อข้ึนไป แพทยจ์ ะวนิ จิ ฉัยแยกโรค จาก dysfunction/distress , medical conditions and related substance การประเมินและ การประเมนิ วนิ ิจ ัยของแพทย์ Step 2 วินิจ ยั โรค จดุ เน้น แพทยจ์ ะพิจารณาภาวะ Mania, hypomania และแปรผล ตาม step ในแนวทางเวชปฏิบัติ CPG MDD GP ……………………………….. ……………………………….. ………………………………..

ค่มู อื วิทยากรการอบรม เร่ือง ระบบการบรกิ ารผปู้ ว่ ยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 การประเมินและ การประเมินวนิ จิ ยั ของแพทย์ ลงรหัส ICD 10 วนิ จิ ัยโรค จุดเน้น ถ้าวินิจ ยั เปนโรคซมึ เศร้าแลว้ จะทาอยา่ งไรต่อไป การลงรหสั ตาม ICD10 ตามระดับความรุนแรงท่ี สถานที่ประเมนิ การดาเนินการในรายที่ได้รับวินิจ ยั เปนโรคซมึ เศรา้ ใช้ค่าคะแนน 9Q และ ระดับความรุนแรงตาม ใน รพช รพท รพศ ลงบันทกึ ใน 43 แ ม้ หรือโปรแกรมการบันทึกของพ้นื ท่ี ICD10 ให้การดูแลช่วยเหลอื ตามแนวทาง ……………………………….. ……………………………….. ในโรงพยาบาลจติ เวช ป ิบตั ิตามมาตร านการดูแลรัก าโรคซมึ เศร้าของหน่วยงาน ……………………………….. การดแู ลรกั าหลงั พบวา่ ปว่ ยเปนโรคซึมเศรา้ จดุ เน้น หลงั จากแพทย์วนิ ิจฉยั โรค ควรมีการบนั ทึกขอ้ มลู ที่ เกย่ี วขอ้ ง เพอื่ นาไปใช้ใน การประเมนิ ผล และ รวบรวมเป็นผลการดแู ล ผู้ป่วยโรคซมึ เศรา้ รวมถงึ การเขา้ ถงึ บรกิ าร ………………………………… Criteria for admission ขอ้ ควรพิจารณารับไว้รัก าในโรงพยาบาล Indications for 1. มีความเส่ียงสงู ทีจ่ ะเปนอันตรายตอ่ ตนเอง อาจดูจากคะแนนจาก Hospitalization ในกรณีที่ แบบทดสอบ 8Q≥17) และไมส่ ามารถสง่ ไปรับการรัก าตอ่ ยงั รพ จิต เวช หรือ รพ ท่ีมีจิตแพทย์ได้ ผ้ปู ว่ ยมปี ัญหายุง่ ยากซับซ้อน มากขนึ้ และไมส่ ามารถส่งต่อ 2. มคี วามเส่ียงสูงทจี่ ะเปนอันตรายตอ่ ผ้อู ่นื และไม่สามารถสง่ ไปรับการ ให้ไปรบั การรักษาที่ รกั าตอ่ ยงั รพ จติ เวช หรอื รพ ท่ีมจี ติ แพทยไ์ ด้ โรงพยาบาลจติ เวช หรือ 3. มีคะแนนจากแบบทดสอบ 8Q อยู่ในเกณ ์ moderate (คะแนน≥ โรงพยาบาลทีม่ จี ติ แพทยไ์ ด้ และไม่มผี ู้ท่ีสามารถดูแลผ้ปู ว่ ยอย่างใกลช้ ดิ ได้ ควรพิจารณารบั ไว้รกั าใน โรงพยาบาลและปรกึ า จิตแพทย์

คู่มอื วทิ ยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบริการผูป้ ่วยโรคซึมเศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 กรณที ผี่ ู้ป่วยมี suicide CRITERIA FOR ADMISSION AND REFER risk high 8Q≥ 7 ควรมี ญาตชิ ว่ ยดูแลอยา่ งใกลช้ ดิ ใน INDICATIONS FOR HOSPITALIZATION โรงพยาบาลด้วยตลอด 24 ชม. และปรกึ าส่งตอ่ โรงพยาบาล 4. เพ่ือแยกผูป้ ่วยออกจากสง่ิ แวดลอ้ มเดิมชั่วคราว เชน่ ในกรณที ี่ผูป้ ่วยมี จิตเวช ปญั หาขดั แยง้ รนุ แรงในครอบครวั หรือกับเพ่ือนบา้ น ………………………………………… ………………………………………… 5. Poor compliance ทีร่ ัก าแบบ OPD cases ไม่ไดผ้ ล ………………………………………… 6. ผ้ปู ่วยทเี่ ข้าเกณ ส์ ง่ ต่อและจาเปนต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด แต่ ………………………………………… ยังไม่สามารถสง่ ต่อไปรับการรัก ายงั รพ.จิตเวชหรอื รพ.ทมี่ ีจิตแพทย์ ………………………………………… ได้ในขณะนน้ั การดแู ลรัก าตามระดบั การดแู ลรัก าตามระดบั ความรุนแรง ความรุนแรง จดุ เนน้ ระดบั ความรุนแรง การรกั าทีแ่ นะนา ประเด็นพจิ ารณาเพิ่มเติม การรกั ษาที่แนะนามหี ลักฐาน วิชาการทนี่ ่าเช่อื ถือระดบั สูงวา่ Mild Exercise Therapy กรณีทร่ี พช ไม่สามารถรกั า ระดับความรนุ แรงของโรค จติ บาบัด ด้วยจิตบาบัดได้ให้พจิ ารณา ซึมเศรา้ ดว้ ยวิธีดังกลา่ วใน รัก าดว้ ยยารัก าโรคซมึ เศร้า slide มีประสิทธิภาพสงู แต่ ขึน้ กบั สมรรถนะของผู้ Moderate รัก าดว้ ยยา และ หรอื จิตบาบดั บาบดั รักษา ………………………………………… Severe - Non-psychotic รกั าด้วยยา จติ บาบดั และ หรือ ECT สามารถสง่ ต่อตามเกณ ์ - Psychotic รัก าด้วยยา และ หรอื ECT Slide รวมกิจกรรมการดูแล กลุม่ เสีย่ ง ทเี่ ช่ือมโยงการคดั กรองกล่มุ เสยี่ งด้วย 2Q การประเมนิ 2Q ไมม่ แี นวโนม้ า่ ตัวตาย อาการดว้ ย 9Q การประเมนิ ปกติ มแี นวโน้มป่วยเปนโรคซึมเศรา้ •ช่วยแกป้ ญั หาทกุ ข์ใจเร่งดว่ น การ า่ ตัวตายดว้ ย 8Q 9Q •เ ้าระวังตอ่ เนอ่ื ง การจัดการตามระดับความ แจง้ ผล น้อย รนุ แรง ปานกลาง •ช่วยแกไ้ ขปัญหาทกุ ข์ใจ จุดเนน้ สุข าพจติ ศึก าโรคซมึ เศรา้ 8Q รนุ แรง •ใหม้ ีญาติดแู ลใกลช้ ิด •เ า้ ระวังตอ่ เนอื่ ง กิจกรรมการดูแลจะมีความ ไมม่ อี าการ มีอาการ เข้มข้นตามคะแนนของ 9Q •ช่วยแกไ้ ขปัญหาทกุ ขใ์ จเรง่ ดว่ น และ 8Q ส่งพบแพทยเ์ พือ่ วินจิ ยั •ให้มญี าติดูแลใกล้ชิด 24 ชม หรอื เ ้าระวงั ในรพ จนคะแนน นอ้ ย ปานกลาง รุนแรง ลดลงหรอื ส่งตอ่ รพ จติ เวช •แจ้งผล •แจ้งผล •แจ้งผล •สุข าพจิตศกึ า •สุข าพจติ ศึก า •สขุ าพจิตศกึ า •ประเมนิ ปญั หา •ประเมนิ ปญั หาเพอ่ื ให้ •ประเมินปัญหาเพอื่ ใหก้ ารปรึก า •ให้ยาตา้ นเศร้า และ หรือ เพอ่ื ให้การปรึก า การปรึก า •ตดิ ตามอาการ •ใหย้ าตา้ นเศรา้ และ หรอื Psychotherapy •สง่ ตอ่ ร พ จติ เวช Psychotherapy ............................................................................................................................. ..................................................... .................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ..................................................... ............................................................................................................................. ..................................................... ................................................................................................................................................................................. .

คูม่ อื วทิ ยากรการอบรม เร่ือง ระบบการบริการผูป้ ว่ ยโรคซมึ เศร้าสาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 การส่งตอ่ ไปรพ.ทมี่ ีจิตแพทย์ ขอ้ ควรพิจารณาสง่ ต่อไปรพ ท่มี จี ติ แพทย์ ……………………………………… ……………………………………… 1. สงสัยวา่ เปนโรค bipolar disorder มีประวัติ hypomania หรอื ……………………………………… manic episode และ unsure of diagnosis ……………………………………… ……………………………………… 2. ผปู้ ว่ ยมีความเสย่ี ง า่ ตัวตายสงู (8Q≥17) ……………………………………… 3. ผ้ปู ่วยมีอาการแย่ลงหรอื ไมต่ อบสนองต่อการรัก าดว้ ยยาตามแผนการ ……………………………………… ……………………………………… รกั าทก่ี าหนดนี้ failure to respond to treatment ……………………………………… 4. มคี วามเสี่ยงสงู ที่จะเปนอนั ตรายต่อตนเองหรอื ผอู้ นื่ และไมส่ ามารถรับ ไว้รัก าใน รพช รพท ได้ ……………………………………… ข้อควรพิจารณาส่งต่อไปรพ ที่มีจิตแพทย์ ……………………………………… ……………………………………… 5. ผูป้ ่วยมี severe MDD with psychotic symptoms ……………………………………… 6. ผ้ปู ่วยมี severe agitation ……………………………………… 7. ผู้ปว่ ยไมส่ ามารถดูแลหรอื ทากจิ วัตรประจาวันของตนเองได้ self- ……………………………………… ……………………………………… neglect ……………………………………… 8. มีปัญหาทางดา้ นสังคมจิตใจทร่ี ุนแรงจนไม่สามารถแกไ้ ขได้ ……………………………………… 9. มโี รคจติ เวชร่วมทซี่ บั ซอ้ นในการรัก า เช่น ปัญหาการด่ืมสุรา การใช้ ……………………………………… สารเสพตดิ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................. ............................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................................... ... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................. ................ .................................................................................................................. ............................................................

ค่มู อื วทิ ยากรการอบรม เร่ือง ระบบการบริการผู้ป่วยโรคซึมเศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 หัวข้อที่ 4 เร่อื ง การใชเ้ ครอื่ งมือในระบบบรกิ ารผ้ปู ่วยโรคซึมเศรา้ ทม่ี าและความสาคัญ การค้นหาผ้ปู ว่ ยโรคซมึ เศร้าจะตอ้ งประกอบดว้ ย การคดั กรองทม่ี ีความไว ง่าย สะดวก ประกอบกับการ ประเมนิ อาการที่แม่นยาสูง สามารถบอกระดบั ความรุนแรงของโรคได้ ตลอดจนการประเมนิ ความเสี่ยงต่อการฆ่า ตวั ตายทเ่ี ชื่อมโยงกบั ระบบการดแู ลทม่ี ปี ระสิทธภิ าพ วตั ถปุ ระสงค์ เพื่อให้ผ้เู ขา้ อบรมมีความรู้ ความเข้าใจเก่ยี วกบั เคร่ืองมือท่ีใช้ในระบบบริการผ้ปู ว่ ยโรคซึมเศร้า และมี เจตคติทเ่ี หมาะสมต่อการคัดกรอง ประเมนิ และการแจ้งผล เน้ือหาและวธิ กี าร 1. Introduction ใหเ้ หน็ ถึงความสาคญั ของการคดั กรองและการประเมินโรคซึมเศรา้ และประเภทของ เครื่องมอื ใชเ้ วลาประมาณ 5 นาที 2. บรรยาย เคร่อื งมือในระบบบรกิ ารผปู้ ว่ ยโรค (การพฒั นา คุณสมบัติ วิธกี ารใช้ และข้อควรระวังในการ ใช้) ใชเ้ วลาประมาณ 25 นาที 3. เปิดวีดีทศั น์สาธติ การใชเ้ ครือ่ งมอื 2Q 9Q 8Q และฝกึ การใช้ ใช้เวลาประมาณ 20 นาที 4. บรรยายความเชอ่ื มโยงของการใชเ้ ครอื่ งมือกับระบบบริการผู้ป่วยโรคซึมเศร้าใชเ้ วลาประมาณ 5 นาที 5. บรรยาย ซักถามและสรปุ องค์ความรู้เกยี่ วกบั โรคซึมเศรา้ ใชเ้ วลาประมาณ 5 นาที ระยะเวลา 1 ชว่ั โมง ส่ือ/อปุ กรณ์ 1. Slide การใช้เครื่องมือในระบบบริการผปู้ ่วยโรคซึมเศร้า 2. วีดีทศั น์สาธติ การใช้เคร่ืองมือ 2Q 9Q 8Q 3. แบบ Pre-post test 4. ใบงานท่ี 2 5. สมุดจดบันทึกทีไ่ ด้จากการสาธติ สอน/การฝกึ ปฏบิ ตั ิซ้อมสอน 6. Projector เครอ่ื งเลน่ วีดีทัศน์ วธิ กี ารประเมนิ ผล 1. ผล Pre-post test 2. การประเมนิ ความมั่นใจในการนาปฏิบัติเมื่อเสรจ็ สน้ิ การอบรม 3. การสังเกต การถามตอบ แสดงความคิดเห็นต่อการเรียนรู้

คู่มอื วิทยากรการอบรม เร่ือง ระบบการบรกิ ารผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้าสาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 Slide Power Point ประกอบการอบรม การคัดกรองและประเมนิ โรค การใชเ้ ครือ่ งมือในระบบการบริการผู้ปว่ ยโรคซึมเศรา้ ซมึ เศรา้ ในระบบบริการ ผู้ปว่ ยโรคซึมเศร้า ในการอบรมการบริการผู้ป่วยระวงั โรคซึมเศร้าสาหรับผู้ป ิบัติ ............................................. หลกั สูตรกรมสุข าพจติ กระทรวงสาธารณสขุ ............................................. ............................................. ............................................. ............................................. ............................................ เคร่ืองมือในการคดั กรอง/ เครอ่ื งมอื และคูม่ ือในระบบดูแลเ า้ ระวงั ประเมินโรคซมึ เศร้า จดุ เนน้ กจิ กรรม เครอื่ งมอื คมู่ อื ผู้ใช้ ผูใ้ ช้จะต้องผา่ นการอบรมการใช้ แบบคัดกรอง 2Q เครื่องมอื การคดั กรองโรคซึมเศรา้ ใน ค่มู อื โรคซึมเศรา้ หายได้ อสม พยาบาล หรือจน ................................................ ชมุ ชนและในกลุม่ เส่ียงใน ท สาธารณสุข ในรพ สต / ................................................ สถานบริการ แบบประเมนิ 9Q า่ ตัวตาย 8Q ................................................ คมู่ อื โรคซึมเศรา้ หายได้ รพช /รพท ................................................ การประเมนิ และจาแนก แบบประเมนิ 9Q ................................................ ความรุนแรงของโรคซมึ พยาบาล หรอื แพทย์ท่ี ................................................ คู่มือโรคซมึ เศร้าหายได้ แนวทาง รพ สต /รพช /รพท ................................................ การติดตามเ า้ ระวงั การ แนวทางการดแู ลเ ้าระวงั โรค กลับเปนซ้า ซมึ เศร้าระดับจงั หวัด พยาบาล หรือจนท สา ความเชื่อมโยงของการใช้ ธารณสุขใน รพ สต / รพช เครอื่ งมือกบั การบรกิ ารผปู้ ว่ ย การดแู ลเ ้าระวังโรค จดุ เน้น ซมึ เศร้า ในการดแู ลเฝา้ ระวงั เครอื่ งมืดที่ ใชใ้ นการคดั กรองคือ 2Q จะได้ ความเชือ่ มโยงของการใชเ้ คร่อื งมอื กบั การดูแลเ ้าระวัง ผทู้ ่ีมี Depression ส่วน 9Q จะประเมนิ อาการ ระดับความ Depression Depressive disorders Remission Relapse รนุ แรงของอาการ ตดิ ตามเฝา้ ระวงั และประกอบการ สง่ เสรมิ คัดกรอง ประเมิน รกั า ติดตาม รกั า วนิ จิ ฉัยโรค ปอ้ งกนั เ า้ ระวัง 8Q ประเมินความเส่ยี งตอ่ การ ฆ่าตัวตายของผปู้ ว่ ยโรคซึมเศรา้ วินิจ ยั 8Qเ า้ ระวงั การ า่ ตวั ตาย 9Q 2Q 9Q

คู่มือวิทยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 เครือ่ งมือการคดั กรองและ เครื่องมอื ในกระบวนการดแู ลเ า้ ระวงั โรคซึมเศร้า ประเมินโรคซมึ เศร้าของไทย จุดเน้น อสม รพ สต รพช. รพท รพ ท่ีมีจติ แพทย์ อสม.ใช้ 2Q ในการค้นหาคดั กรองในชมุ ชน พยาบาลใน รพ คดั กรอง 2Q คัดกรองในกลมุ่ เสย่ี ง 2Q คดั กรองในกลุ่มเส่ยี งดว้ ย 2Q ใหก้ ารรกั า สต. /รพช./รพท.หรอื ศูนย์ +ve ตามมาตร าน ยนื ยันการคดั กรอง การ +ve +ve ประเมนิ อกี ครง้ั และส่งพบ แจง้ ผลและ แจ้งผลและใหส้ ุข าพจิตศกึ า การรัก า แพทย์ และค่าคะแนนของ ใหส้ ุข าพจิต 9Q,8Q จะเปน็ จดุ ตัดสนิ ใจใน ประเมนิ ดว้ ย 9Q ≥7 ประเมนิ โรคซึมเศร้าดว้ ย 9Q การสง่ ไปยัง รพ.ทมี่ จี ติ แพทย์ ศึก า ............................................. ≥7 ≥7 ประเมนิ ประเมินการ า่ ตวั ตายดว้ ย 8Q 8Q การ า่ ตวั ตายดว้ ย Non MDD วินจิ ยั โรคซึมเศร้าโดยแพทย์ ≥17 8Q ≥7 MDD ผลประเมนิ ด้วย 9Q 9Q ติดตามดว้ ย Mild 9Q=7-12 Csg+Edญาติ ≥19 9Q หรือ และ 8Q Moderate 9Q=13-18 ทกุ เดือนเปนเวลา 1 ปี Rx+Csg+Edญาติ Severe 9Q≥19 ≥7 มปี ญั หาทางสังคมจติ ใจ Csg ไม่มปี ัญหาทางสงั คมจติ ใจ Education ตดิ ตามดว้ ย 9Q ซ้าอกี 1 เดอื น ตดิ ตามการรกั าจน 9Q <7 ทุก 1 เดือน เปนเวลา 6 เดอื น แล้วลดยาลงจนหยุดได้ การพฒั นาเครอื่ งมือในระบบ 2Q9Q พัฒนามาจากเกณ ์การวนิ ิจ ยั โรคซึมเศร้าเกณ ์ DSM-V บรกิ ารผูป้ ่วยโรคซึมเศร้า จดุ เน้น มอี าการดังตอ่ ไปน้ี อยา่ งนอ้ ย 5 อาการ เกิดขึ้นแทบทง้ั วนั เปนเกือบทุกวัน 2Q9Q พฒั นามาจากเกณฑ์ ติดต่อกนั ไม่ตา่ กวา่ 2 สัปดาห์ และทาใหเ้ สยี หนา้ ทก่ี ารงานการสงั คม การวินจิ ฉัยโรคซึมเศรา้ DSM-V ต้องมีอาการเหลา่ น้ี 1. มอี ารมณเ์ ศร้า ท้ังที่ตนเองรูส้ กึ และคนอนื่ สงั เกตเห็น 2 ขอ้  2Q มาจากขอ้ 1, ขอ้ 2 อย่างน้อย 1 อยา่ ง 2. ความสนใจหรอื ความเพลิดเพลนิ ในกิจกรรมปกติทเ่ี คย 2Q  9Q มาจากอาการท้ัง 9 9 ขอ้ ทาท้ังหมดหรือแทบท้งั หมดลดลงอยา่ งมาก 9Q ข้อ …………………………………..……. 3. น้าหนักลดลงหรือเพ่ิมขน้ึ มากกว่า 6. เหน่ือยออ่ นเพลียหรอื ไมม่ ีแรง …………………………………..……. รอ้ ยละ 5 ต่อเดอื น เบ่ืออาหาร 7. รสู้ ึกตนเองไรค้ ่าหรอื รูส้ กึ ผิดมากเกนิ ควร …………………………………..……. หรอื อยากอาหารมากขึน้ 8. สมาธิหรือความคิดอ่านลดลง 9. คิดถึงเรือ่ งการตายอยู่ซา้ หรือคิด า่ การคดั กรองในระบบบรกิ าร 4. นอนไมห่ ลบั หรือหลับมาก ผปู้ ่วยโรคซมึ เศรา้ 5. ทาอะไรชา้ เคลอ่ื นไหวชา้ ลง หรอื ตัวตาย หรือพยายาม ่าตวั ตายหรือมี จดุ เนน้ แผน 2Q จุดคัดกรองเพื่อคัดแยก กระสบั กระส่าย อยู่ไมส่ ุข ผปู้ ว่ ยออกจากกลุม่ ไมป่ ว่ ย ............................................. การคดั กรองในระบบดูแลเ ้าระวังโรคซึมเศรา้ ............................................. ............................................. Depression Depressive disorders Remission Relapse ............................................. ............................................. คัดกรอง 2Q …………………………………… …………………………………… การคัดแยกผปู้ ว่ ยออก จากกล่มุ ไม่ปว่ ยและลด าระ การ Dx.โดยแพทย์และ นาผปู้ ว่ ย เขา้ สู่กระบวนการชว่ ยเหลือ

คมู่ ือวทิ ยากรการอบรม เรื่อง ระบบการบริการผู้ป่วยโรคซมึ เศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 แบบคดั กรอง 2Q ในระบบ แบบคดั กรองโรคซึมเศร้าดว้ ย 2Q บรกิ ารผปู้ ่วยโรคซมึ เศรา้ 2Q มี 2 คาถาม คาถามท่ี 1 เปน็ การถาม ถงึ อารมณ์เศร้า ท้งั ทตี่ นเอง รสู้ ึกและคนอน่ื สงั เกตเหน็ (depression) ส่วน คาถามท่ี 2 ถามถงึ ความ สนใจหรอื ความเพลิดเพลินใน กจิ กรรมปกติท่ีเคยทาทั้งหมด หรอื แทบทั้งหมดลดลงอย่าง มาก (pleasure) เน้นการถามถงึ อาการท่ี เกดิ ขนึ้ ในชว่ ง 2 สปั ดาห์ทผี่ ่านมา หากผู้ถูกถามไม่เข้าใจ ใหถ้ ามซา้ ไม่ควรอธิบายหรอื ขยายความเพมิ่ ควรถามซา้ จนกว่า ผู้ถูกถามได้ตอบตามความเข้าใจของเขาเอง ถ้าพบวา่ ความเสีย่ งทจี่ ะปว่ ยเปน็ โรคซึมเศรา้ “ควรได้รับการประเมนิ โรค ซมึ เศร้าด้วย 9Q ายใน 2 สัปดาห์ แตไ่ มค่ วรนานเกนิ 3 เดอื น” การแปลผล ถา้ “ไมม่ ี” ทัง้ 2 คาถาม ถอื ว่า ปกติ หรือ ไม่มีแนวโนม้ ปว่ ยเปน็ โรคซมึ เศร้า ถา้ “มี” คาใดคาหน่ึงหรือท้ัง 2 ขอ้ (มอี าการใด ในคาถามที่ 1 และ 2) หมายถึง เปนผ้มู คี วามเสยี่ งหรอื มีแนวโนม้ ที่จะเปนโรคซึมเศร้า 2Q เปน็ เครื่องมอื ที่สามารถระบุคนทปี่ ่วยจริง (True positive) และระบุคนทไี่ มป่ ่วยจรงิ (True negative) คุณสมบตั ขิ องเคร่ืองมอื ดูจากผลทดสอบทไ่ี ดว้ า่ มีความเที่ยงตรงถกู ตอ้ ง น่าเชื่อถือ จาก sensitivity (คอื คา่ ท่ีแสดงให้เหน็ วา่ เครือ่ งมือนี้สามารถคัดแยกคนปว่ ยจริงจากกลุม่ คนทว่ั ไปไดม้ ากถงึ 97.3%) specificity (คือ คา่ ที่แสดงให้เห็นวา่ เครอ่ื งมือนี้ถา้ ใช้ทงั้ 2 คาถาม จะคดั แยกคนปกตจิ ากคนทวั่ ไปได้มากถงึ 83.9%) คา่ ความนา่ จะเปน็ โรคเมื่อผลทดสอบเป็นบวก (positive predictive value; PPV =14.8%) การแปลผล 2Q การแปลผลการใชแ้ บบคดั กรอง 2Q จดุ เนน้ หากผลการคดั กรองมี 1 ข้อ หรือทงั้ 2 ข้อ จะเปน็ ผทู้ ่ีมี • ถา้ “ไมม่ ี” ทั้ง 2 คาถาม ถือว่า ปกติ หรอื ไมม่ แี นวโน้มปว่ ย แนวโน้มป่วยเปน็ โรคซึมเศร้า เปนโรคซมึ เศรา้ …………………………..……………. …………………………..……………. …………………………..……………. • ถ้า “มี” คาใดคาหนง่ึ หรอื ท้ัง 2 ขอ้ มีอาการใด ในคาถาม …………………………..……………. ที่ 1 และ 2 หมายถึง เปนผู้มคี วามเสี่ยงหรอื มีแนวโนม้ ที่จะ …………………………..……………. เปนโรคซมึ เศรา้ …………………………..……………. …………………………..…………….

คูม่ อื วทิ ยากรการอบรม เรือ่ ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซึมเศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 การใช้ 2Q คอื การใชแ้ บบคัดกรอง 2Q จุดเนน้ คน้ หาในกล่มุ เสี่ยง ห้ามทา  วัตถุประสงค์ เพอ่ื ค้นหาผู้ที่  วธิ ีการใช้ เป็นกลมุ่ หรอื ไมใ่ หญ้ าตติ อบ แทน แตญ่ าตสิ ามารถใหข้ อ้ มูล มีแนวโนม้ ปว่ ยเปนโรค 1. ถามเปนรายบุคคลกับผ้ปู ่วย ทไ่ี ม่พบในขณะนนั้ ได้ ซมึ เศร้า ………………………………………… 2. ถามทีละข้อ เน้นการถามถงึ อาการทเ่ี กิดขึ้นในชว่ ง 2 ……..…………………………………  ผใู้ ช้ คอื อสม พยาบาล สัปดาหท์ ่ีผ่านมารวมถงึ วนั น้ี ……………..………………………… ………………………………………… นวก สาธารณสุข จพง 3. หากผ้ถู กู ถามไมเ่ ขา้ ใจ ไมค่ วรอธิบายหรือขยายความ ………………………………………… สาธารณสุขทผ่ี า่ นการอบรม เพิม่ ควรถามซ้าจนกวา่ ผู้ถกู ถามไดต้ อบตามความ ………………………………………… เขา้ ใจของเขาเอง  กลมุ่ เปา้ หมาย คือ กลุ่มเสยี่ ง 4. ถา้ พบว่า ความเสยี่ งทีจ่ ะปว่ ยเปนโรคซมึ เศร้า ให้แจง้ 7 กลุ่ม หรอื ประชาชนท่ัวไป ผล “ควรได้รับการประเมินโรคซมึ เศร้าดว้ ย 9Q ายใน 2 สปั ดาห์ แต่ไม่ควรนานเกิน 3 เดือน”  ข้อจากดั ไมส่ ามารถใชก้ บั ผู้ ทีม่ ี าวะปญั ญาออ่ น โรคจติ ………………………………………… ผลการคัดกรองของ 2Q ถ้าผลการคัดกรอง 2Q ผดิ ปกติ ควรทาอย่างไร จุดเนน้  เม่อื คัดกรองด้วย 2Q ผล เปน็ +ve ควรถามถึง  ถ้า “ไมม่ ี” ทั้ง 2 คาถาม ถอื วา่ “ปกติ” หรอื ไม่มแี นวโนม้ ป่วยเปน ความถึงความคาดหวัง  โรคซึมเศรา้ ของผลการคัดกรอง  ควรไดร้ ับการประเมินดว้ ย ถ้า “ม”ี คถาา้ ใพดบคาวห่านค่ึงหวราือมทเส้ังี่ย2งทขจี่ ้อะปม่วอี ยาเกปานรใโดรคซในมึ คเศาถรา้ มที่ 1 9Q ตอ่ เพือ่ ยนื ยนั อาการ ซแลึมะเศ2ร้าหม“าคยวถรงึ ไดเปร้ นับผกมู้ าคีรวปารมะเเสมย่ี ินงหโรรคือซมแีมึ นเศวรโนา้ ด้มท้วี่จยะ9เปQนโรค และการปว่ ยเปน็ โรค ซมึ เศร้า และโรคซึมเศรา้ ายใน 2 สัปดาห์ แต่ไม่ควรนานเกนิ 3 เดือน” ขน้ึ ลงเปน็ episode คนท่ี มีอาการจะมีอาการไดอ้ กี เฉลยี่ ทกุ 3 เดอื น ดังน้ัน 2Q+ve ควรได้รับการประเมนิ ด้วย 9Q ตอ่ และสามารถประเมนิ ภายหลงั ได้แตไ่ ม่ควรนานเกนิ 3 เดอื น การประเมินด้วย 9Q ความเชือ่ มโยงของการใช้เคร่ืองมือกับการดูแลเ ้าระวัง จุดเนน้ 9Q จะบอกระดับความรนุ แรง Depression Depressive disorders Remission Relapse ของอาการเปน็ ปกติหรือมี อาการน้อยมาก, นอ้ ย, ปาน ประเมนิ ผปู้ ่วย ประเมิน 9Q กลาง, รุนแรง หรอื ความรุนแรง ………………………………………… ระดระดบั - ปกติ ………………………………………… และการ ความรุนแรง - น้อย ………………………………………… เปลย่ี นแปลง - ปานกลาง ………………………………………… ของโรคซมึ เศร้า - รนุ แรง ………………………………………… …………………………………………

ค่มู อื วิทยากรการอบรม เรอ่ื ง ระบบการบริการผปู้ ว่ ยโรคซมึ เศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 การประเมนิ ด้วย 9Q ความเช่อื มโยงของการใช้เคร่ืองมือกบั การดแู ลเ ้าระวัง จดุ เน้น  9Q สามารถใช้ตดิ ตาม Depression Depressive disorders Remission Relapse และประเมินผลการรกั ษา เครื่องมือประเมิน ตดิ ตามเ ้าระวงั และ  ค่าคะแนนของการ ชว่ ยในการติดตาม ประเมินผลลพั ธ์การรกั า ความกา้ วหน้าของ ประเมนิ ครง้ั แรกจะเปน็ ระดประเมนิ - นอ้ ย ข้อมูลแรกในการ ผู้ปว่ ยและ ความรนุ แรง - ปานกลาง เปรียบเทียบกบั คา่ คะแนน วัดประสทิ ธิผล หลังจากไดร้ ับ - รนุ แรง ครง้ั ต่อไปวา่ ลดลงหรือไม่ ในการรัก า การรกั า  ผล 9Q ลดลงกว่าคร้ังแรก 50% แสดงวา่ ตอบสนอง เคร่อื งมอื การประเมนิ โรคซึมเศร้าด้วย 9Q ตอ่ การรักษา การแปลผลการใชแ้ บบประเมินโรคซึมเศร้า 9Q การประเมินโรคซึมเศร้าดว้ ย 9Q คะแนน การแปลผล คา่ จุดตดั cut off score = 7 คะแนน จดุ เน้น <7 ปกติ หรือ เปนจุดตัดทแี่ บง่ ระดับการวินิจ ัยหรือ 9Q มีจานวน 9 ขอ้ ถามถงึ ความถีข่ องการเกิดอาการของ มีอาการน้อยมาก จาแนกคนทปี่ ว่ ยออกจากคนไมป่ ว่ ยเลอื ก โรคซึมเศร้าในช่วง 2 สัปดาห์ 7-12 ระดบั Mild จากคา่ ความไว (Sensitivity) 75.68% ทผี่ ่านมาจนถงึ ปัจจบุ นั จะมีคา่ 13-18 ระดับ Moderate และ ความจาเพาะสูง (Specificity) คะแนนตามความถท่ี ่ีเกิดขึน้ ≥ ระดบั Severe 92.85% เปนระดบั ที่สูงและสอดคล้องกับ ถามใหค้ รบทุกขอ้ แลว้ รวมค่า คะแนนจะแสดงผลออกมา บริบทของโรคซมึ เศรา้ ในคนไทย เปน็ ระดับความรนุ แรงของ อาการโรคซึมเศร้า การแปลผล 9Q การวิเคราะห์ 9Q เมอ่ื เทยี บกบั gold standard มี คา่ ความไวสูง 75.68% ความจาเพาะสงู 92.85% คา่ ความนา่ จะเปน็ โรคซมึ เศร้า (PPV) = 11.41 เทา่ มคี วาม แม่นตรงในการวดั การ เปลย่ี นแปลงของโรคซมึ เศร้า อยูใ่ นเกณฑ์คอ่ นขา้ งสงู ใช้ เวลาน้อย

ค่มู ือวทิ ยากรการอบรม เรอื่ ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซมึ เศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 การใช้แบบประเมินดว้ ย 9Q การใชแ้ บบประเมนิ อาการซึมเศรา้ ดว้ ย 9Q จุดเนน้  วตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื ประเมนิ  วธิ ีการใช้  เชอื่ มโยงกับผลการคดั ระดบั ความรนุ แรงของอาการ 1. ถามเปนรายบคุ คลกบั ผู้ปว่ ย กรองด้วย 2Q ทมี่ ี โรคซึมเศรา้ ของผู้ท่ีมแี นวโน้ม แนวโนม้ ปว่ ยเปน็ โรค ป่วยเปนโรคซมึ เศรา้ 2Q+ve) 2. อธบิ ายทม่ี าและลัก ณะของการประเมนิ ดว้ ย 9Q ซมึ เศรา้  9Q ผู้ใชจ้ ะเปน็ พยาบาล/  ผใู้ ช้ คอื พยาบาล นวก -จพง 3. ถามทลี ะข้อ เน้นการถามถงึ อาการทเี่ กิดข้นึ ในช่วง 2 สัปดาหท์ ี่ผ่านมารวมถึงวันน้ี นวก-จพง.สาธารณสขุ สาธารณสุขที่ผ่านการอบรม แพทย์ที่ผา่ นการอบรม 4. หากผู้ถกู ถามไมเ่ ขา้ ใจ ไม่ควรอธบิ ายหรือขยายความ เทา่ นนั้  กลุ่มเปา้ หมาย คอื ผทู้ ่ีมีแนวโน้ม เพ่มิ ควรถามซา้ จนกว่าผู้ถกู ถามได้ตอบตามความ  หากผู้ป่วยไมต่ อบ ให้ เขา้ ใจของเขาเอง บนั ทกึ อาการ หรอื ถาม ป่วยเปนโรคซึมเศรา้ Q+ve)  ข้อจากัด ไมส่ ามารถใชก้ ับผ้ทู ม่ี ี 5. ถ้าพบวา่ คะแนน 9Q ≥7 ให้แจง้ ผล และควรไดร้ ับ การดแู ลรัก าตามระดบั ความรุนแรง าวะปญั ญาออ่ น โรคจติ อาการอ่นื ๆญาติ ไมส่ ามารถให้ตอบแทนได้ ผลของแบบประเมินโรค ถา้ ผลการประเมนิ โรคซึมเศร้าด้วย 9Q ผิดปกติตอ้ งทาอย่างไร ซึมเศรา้ Q ผดิ ปกติ ทาอย่างไร จดุ เน้น  ก่อนแจง้ ผลควรถามความ คาดหวังต่อผลการ ถา้ ผลการประเมินด้วย 9Q≥ 7 ขนึ้ ไป ประเมิน  ผลของ 9Q≥7 หมายถึง มี อาการของโรคซมึ เศร้า ตอ้ งประเมนิ 8Q ทนั ที และมีความเส่ยี งตอ่ การ ฆา่ ตัวตาย จาเปน็ ตอ้ ง ประเมนิ ด้วย 8Q ทันที การประเมนิ แบบประเมนิ แนวโน้มการ ่าตัวตายด้วย 8Q การ ่าตัวตายด้วย 8Q จุดเนน้ ใน 1 เดือน ่ีท ่ผานมารวม ัวน ้ีน  ประเมนิ ครง้ั แรกต้องถาม ให้ครบทงั้ 8 ขอ้ ครั้ง ต่อไปถามเฉพาะขอ้ 1-7 เท่าน้ันเพื่อตัดข้อประวัติ การฆา่ ตวั ตายในตลอด ชีวิตออกไปจะเหลอื ความ เส่ียงใน 1 เดอื นเทา่ นน้ั  ขอ้ ที่ 3 ตอ้ งนาคะแนน จากการตอบมารวมกนั ถ้าหากตอบวา่ “ใช่” ท้ัง 2 ขอ้ จะได้คะแนนในขอ้ น้ี = 14 คะแนน

คู่มือวทิ ยากรการอบรม เรื่อง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซมึ เศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 การแปลผลการประเมิน การแปลผลประเมนิ ด้วย 8Q การ า่ ตัวตายดว้ ย 8Q จุดเนน้ แบบประเมินการ ่าตัวตาย 8 คาถาม 8Q)  ถามความคาดหวัง คะแนนรวม แนวโน้มทจ่ี ะ ่าตัวตายในปจั จบุ นั ตอ่ ผลการประเมนิ  บอกถึงความจาเปน็ 1-8 Mild ทีต่ อ้ งใหก้ ารดูแล 9-16 Moderate อย่างไรตามระดับ ความรนุ แรง ≥ 7 Severe ………………………...……… ………………………...……… การใช้แบบประเมินการ า่ ตวั ตายดว้ ย 8Q ………………………...………  วตั ถุประสงค์ เพอ่ื ประเมิน  วธิ ีการใช้ การใช้แบบประเมนิ การ ่าตัวตายด้วย 8Q ระดบั ความรนุ แรงของความ 1. ถามเปนรายบุคคลกบั ผูป้ ว่ ย ในรายที่ Q≥7 เสี่ยงต่อการ า่ ตวั ตายในผู้ป่วย จดุ เนน้ โรคซมึ เศร้า 9Q≥7 ขึ้นไป 2. อธบิ ายทมี่ าและลกั ณะของการประเมินดว้ ย 8Q  เช่ือมโยงกบั ผลการ  ผใู้ ช้ คอื พยาบาล นวก -จพง 3. ถามทลี ะขอ้ ประเมินครง้ั แรกถามใหค้ รบทง้ั 8 ข้อ ประเมินดว้ ย 9Q ท่ี ผู้ป่วยทม่ี า Follow up ประเมินเ พาะข้อ 1-7 เป็นอาการของโรค สาธารณสุขท่ผี า่ นการอบรม ซึมเศรา้ 4. หากผูถ้ ูกถามไม่เขา้ ใจ ไม่ควรอธบิ ายหรือขยายความ  ผูป้ ว่ ยไม่ตอบควร  กลมุ่ เปา้ หมาย คอื ผทู้ ี่มีผลการ เพม่ิ ควรถามซ้าจนกวา่ ผถู้ กู ถามได้ตอบตามความ ประเมินด้วย 8Q ใน เข้าใจของเขาเอง ภายหลงั ประเมินดว้ ย 9Q คะแนน ≥7 ………………………...……… ข้นึ ไป 5. ถา้ พบว่า คะแนน 8Q ≥1 ให้แจ้งผล และควรไดร้ ับ การดูแลช่วยเหลือตามระดบั ความรุนแรง สรุปการใช้เคร่ืองมอื  ข้อจากัด ไม่สามารถใชก้ บั ผ้ทู ่ีมี ในระบบดูแลเ ้าระวัง โรคซึมเศร้า าวะปญั ญาอ่อน โรคจิต จุดเน้น สรปุ การใชต้ ามประเดน็ สรุปการใช้แบบการคดั กรองและแบบประเมนิ โรคซมึ เศรา้ ดังกลา่ ว ………………………………… ประเ ท เครอื่ งมอื การใช้ ………………………………… ………………………………… คัดกรองโรคซึมเศร้าในชมุ ชนและ แบบคดั กรองดว้ ย 2Q • การชี้แจงวตั ถปุ ระสงคข์ องการคดั กรองและ ………………………………… ………………………………… ในกลุ่มเสี่ยงในสถานบรกิ าร การประเมิน ………………………………… ………………………………… ประเมินและจาแนกความรุนแรง แบบประเมนิ ดว้ ย 9Q • ถามด้วย า าทสี่ อดคลอ้ งกบั ทอ้ งถิ่นหรือผู้ ของโรคซมึ เศร้า ความเสยี่ งหรือ แบบประเมนิ ่าตวั ตาย ถูกสัม า ณ์ แนวโน้ม า่ ตวั ตาย 8Q • ควรถามให้ไดค้ าตอบทลี ะขอ้ ประกอบการวินจิ ยั โรคซมึ เศรา้ แบบประเมินดว้ ย 9Q ของแพทย์ • ไมค่ วรอธบิ ายขยายความเพ่มิ เตมิ ถา้ ไม่ตอบ แบบประเมนิ ดว้ ย 9Q ใหถ้ ามซ้า การติดตามเ ้าระวังการกลบั เปน ซา้ • พยายามถามใหไ้ ด้คาตอบทกุ ข้อ • รวมคะแนนและแจง้ ผลพรอ้ มใหค้ าแนะนา หรือวธิ ีการป ิบัตติ วั ตามแนวทางตอ่ ไป

คมู่ ือวิทยากรการอบรม เรอื่ ง ระบบการบริการผูป้ ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 ึกป บิ ตั กิ ารใช้เครอ่ื งมือในระบบบริการผู้ป่วยโรคซมึ เศร้า ใบงานท่ี 2 แสดงบทบาทสมมตุ ใิ นการคัดกรองและประเมนิ โรคซมึ เศร้าด้วย 2Q 9Q และ 8Q  กลุ่มเป้าหมาย คือ ผูเ้ ข้ารบั การอบรมการดแู ลเฝา้ ระวงั โรคซึมเศร้าระดับจงั หวดั โดยแบ่งผเู้ ขา้ รบั การ อบรมฝึกปฏบิ ตั ใิ นรปู แบบ Triad group โดยกาหนดบทบาทสมมติ 3 บทบาท ได้แก่ 1. ผู้ถูกสัมภาษณ์ 2. ผ้สู ัมภาษณ์ 3. ผูส้ งั เกตการณ์  ึกป ิบัต/ิ ดาเนินการตามสถานการณ์สมมตุ ิ ดังน้ี ณ โรงพยาบาลชุมชนแหง่ หน่ึง มผี ู้ป่วยโรคซมึ เศร้าท่ีได้รับการส่งต่อจาก รพ.สต. ด้วยผลการคัดกรอง ด้วยแบบคัดกรองโรคซึมเศร้า 2 คาถาม พบว่า มีความเส่ียงต่อการป่วยเป็นโรคซึมเศร้า และเม่ือประเมินโรค ซมึ เศร้าด้วย 9 คาถาม พบว่า ได้ 21 คะแนน ประวัติเก่าผ้ปู ่วย หญงิ ไทย อายุ 44 ปี มบี ุตร 2 คน หลงั หย่ากับสามีได้ประมาณ 1 เดือน เริ่ม มีอาการความสนใจตอ่ กิจกรรมตา่ งๆ ลดลง เบื่ออาหาร นอนไมห่ ลบั ไม่มีสมาธิ มคี วามคิดอยากทาร้ายตนเอง  บทบาทผู้ถูกสัม า ณ์ “แสดงเปน็ ผปู้ ว่ ยโรคซมึ เศรา้ ตามสถานการณส์ มมติ”  บทบาทผู้สมั า ณ์ “แสดงเป็นพยาบาลวชิ าชพี ท่ีผ่านการอบรมการดูแลเฝา้ ระวงั โรคซึมเศร้าระดับ จงั หวัด”โดยปฏิบตั ิดงั น้ี 1. คัดกรองผู้ป่วยด้วยแบบคัดกรองโรคซึมเศร้า 2 คาถาม (2Q) แล้วแจ้งผลการคัดกรองโรค ซึมเศร้าว่า “มคี วามเส่ยี งหรือแนวโน้มทจ่ี ะป่วยเปน็ โรคซมึ เศร้า” 2. ประเมินโรคซึมเศร้าด้วย แบบประเมินโรคซึมเศร้า 9 คาถาม (9Q) แล้วแจ้งผลการประเมิน โรคซึมเศร้าว่า “มอี าการของโรคซึมเศร้าระดบั รนุ แรง” 3. ประเมินความเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายด้วยแบบประเมินความเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตาย 8 คาถาม (8Q) แลว้ แจ้งผลความเสย่ี งต่อการฆ่าตวั ตายวา่ “มแี นวโนม้ ที่จะฆา่ ตัวตายระดับรุนแรง”  บทบาทผู้สังเกตการณ์ “สงั เกตเก่ียวกับความถูกต้อง/ความชัดเจนของการคัดกรอง/ประเมินโรค ซึมเศร้า ดว้ ย 2Q 9Q 8Q” ประเด็นอ ิปราย  ความรสู้ ึกของผู้ถกู สมั า ณ์ การถกู คดั กรอง ดว้ ย 2Q และประเมินโรคซึมเศรา้ ด้วย 9Q 8Q  ความคิดเห็นผู้สมั า ณ์ เก่ยี วการใชเ้ คร่อื งมือในการคดั กรอง ด้วย 2Q และประเมนิ โรคซมึ เศรา้ ดว้ ย 9Q 8Q  ความถูกต้อง/ชดั เจน ของการใชเ้ คร่อื งมือในการคดั กรอง ดว้ ย 2Q และประเมนิ โรคซึมเศร้า ดว้ ย 9Q 8Q

คู่มอื วิทยากรการอบรม เร่ือง ระบบการบรกิ ารผ้ปู ว่ ยโรคซึมเศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 หัวข้อที่ 5 เรอ่ื ง การแจ้งผลและให้สุข าพจติ ศกึ าผปู้ ว่ ยโรคซึมเศรา้ ท่ีมาและความสาคัญ การเตรียมความพร้อมทางจิตใจใหก้ ับผู้ทถ่ี ูกประเมนิ วา่ ปว่ ยเป็นโรคทางจิตเวช เป็นสิ่งที่ต้องเตรยี ม เพ่อื ให้เกิดความรว่ มมือในการรกั ษา การปฏิบัตติ วั เพื่อให้ได้รบั การดูแลชว่ ยเหลอื ท่ที นั ต่อการปอ้ งกันการ สญู เสยี ทจี่ ะเกิดขึ้น และควรตามดว้ ยการใหค้ วามรู้ในรปู แบบของการมีส่วนรว่ ม เพมิ่ ในส่วนทขี่ าด วัตถุประสงค์ เพื่อให้ผู้เขา้ อบรมมีความรู้ ความเข้าใจ และทกั ษะเก่ยี วกบั การแจง้ ผลการคัดกรองและการให้ สุขภาพจติ ศึกษาแก่ผู้ป่วยโรคซมึ เศร้า เนอ้ื หาและวธิ ีการ 1. Introduction ใหเ้ ห็นความสาคญั ของการแจง้ ผล และการให้สขุ ภาพจิตศึกษาใช้เวลาประมาณ 5 นาที 2. บรรยาย หลกั การในการแจ้งผลและการใหส้ ขุ ภาพจิตศึกษา ใชเ้ วลาประมาณ 15 นาที 3. เปิดวีดที ัศน์สาธิต และฝกึ การแจ้งผลและให้สุขภาพจติ ศกึ ษา ใชเ้ วลาประมาณ 20 นาที 4. สรปุ จดุ เนน้ ของการแจ้งผลและให้สขุ ภาพจิตศึกษา เพื่อเตรียมผ้เู ข้าอบรมสู่การฝกึ ปฏิบตั ิ ใชเ้ วลาประมาณ 10 นาที 5. บรรยายความเชอ่ื มโยงกบั ระบบดแู ลเฝา้ ระวงั โรคซึมเศรา้ ใชเ้ วลาประมาณ 5 นาที 6. บรรยาย ซักถาม และสรุปการแจ้งผลและใหส้ ุขภาพจิตศึกษา ใชเ้ วลาประมาณ 5 นาที ระยะเวลา 1 ช่วั โมง สื่อ/อุปกรณ์ 1. Slide การแจ้งผลและให้สุขภาพจิตศึกษา 2. วดี ที ศั น์สาธิตการแจง้ ผลและให้สขุ ภาพจติ ศกึ ษา 3. แบบ Pre-post test 4. สมุดจดบนั ทึกทไี่ ด้จากการสาธติ สอน/การฝกึ ปฏิบัติซ้อมสอน 5. ใบงานท่ี 3 6. Projector เครือ่ งเล่นวดี ีทศั น์ วิธกี ารประเมนิ ผล 1. ผล Pre-post test 2. การประเมนิ ความม่ันใจในการนาปฏบิ ตั ิเมื่อเสรจ็ สิน้ การอบรม 3. การสงั เกต การถามตอบ แสดงความคดิ เห็นต่อการเรียนรู้

คมู่ อื วิทยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบริการผปู้ ว่ ยโรคซึมเศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 Slide Power Point ประกอบการอบรม การแจง้ ผลและใหส้ ุข าพจติ การแจ้งผลและให้สุข าพจิตศกึ า ศึก า ผูป้ ว่ ยโรคซมึ เศร้า Introduction ความสาคญั ของ การแจง้ ผลการคัดกรองและการ ในการอบรมการบรกิ ารผ้ปู ่วยระวงั โรคซึมเศร้าสาหรบั ผปู้ บิ ัติ ประเมนิ โรคซมึ เศร้า รวมท้งั การให้ หลักสตู รกรมสขุ าพจติ กระทรวงสาธารณสุข สขุ ภาพจิตศึกษา เพอ่ื สง่ เสรมิ สุขภาพจิต ปอ้ งกนั การเจ็บปว่ ย และให้ความร่วมมอื ในการรักษา …………………………………………….. ความสาคญั ของการแจ้งผลและ ความสาคัญของการแ ้ง ลและการให้สุข าพ ติ ก า ใหส้ ุข าพจติ ศึก า ความสอดคล้องกับ ระยะเวลาการเจ็บป่วย-การป่วยซ้า คาถามท่มี ักจะเกดิ ข้ึน คือ การเจบ็ ป่วย - ความรนุ แรงลดลง ทาไมเราตอ้ งผล? ทาไมเราต้องให้ สุขภาพจติ ศึกษา? เทคนิคการให้ ปรับเปลี่ยนพ ติกรรมเพอ่ื ลด จดุ เน้น การบอกถงึ ความสาคัญ สขุ าพจติ ศกึ า ปอ้ งกนั การเจบ็ ป่วย ของการแจ้งผล และการให้ สุขภาพจิตศึกษา รวมทัง้ ผลกระทบ รับรผู้ ลกระทบทเี่ กดิ ขึน้ จากการเจบ็ ป่วย ที่จะเกิดข้นึ ถา้ หากไมไ่ ดแ้ จ้งผลและ ใหส้ ขุ ภาพจติ ศึกษาแกผ่ ทู้ ี่ไดร้ ับการ ทาให้เกิดการตระหนกั รเู้ กยี่ วกับ คัดกรองและประเมนิ การเจ็บป่วย ความสาคัญของการแจ้งผลและ ให้สุข าพจิตศกึ า จุดเนน้ การแจ้งผลการคัดกรองและการ ประเมินโรคซึมเศร้าตามเทคนิค ของการแจ้งขา่ วรา้ ย เพ่ือใหผ้ ู้ถูกคดั กรองและประเมนิ เหน็ ถึงประโยชน์ ในการป้องกันและดแู ลรกั ษา และ ให้ความร่วมมือในการรกั ษา

ค่มู อื วทิ ยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบรกิ ารผู้ป่วยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 ความสาคญั แจ้งผล ความสาคญั ของการแ ง้ ลการประเมนิ จุดเนน้ เพอ่ื เตรยี มความพรอ้ มทางดา้ น การประเมนิ เตรียมความ ยอมรับการ จิตใจ และเกิดการยอมรบั การ ความรู้สกึ ความ พร้อม เจบ็ ปว่ ย เจบ็ ปว่ ย ซึง่ จะเป็นประโยชน์ต่อ คาดหวัง ลดความ ผูท้ เ่ี จ็บปว่ ย ……………………………….………………. ต่ืนตระหนก ……………………………….………………. ……………………………….………………. ความสาคญั ของการใหส้ ขุ าพ ิต ก า ……………………………….………………. ……………………………….………………. ความรู้ ความ การให้ รบั มือกับการ เขา้ ใจในความ ความสาคัญ เจ็บปว่ ยและ ความสาคญั การให้สุข าพจิต ตระหนักรู้ ผลกระทบ ศึก า เจบ็ ปว่ ย จดุ เน้น เป็นการใหค้ วามร้เู ก่ยี วกับโรค หลักการแจง้ ผลการคัดกรองและประเมนิ ซมึ เศรา้ ที่ถูกต้อง และการปฏบิ ตั ิ ตัวทถี่ กู ต้อง เหมาะสมตามระดบั 1. ประเมนิ ความคาดหวงั ตอ่ ผลการคัดกรอง ประเมนิ โรค ความรนุ แรงของอาการโรคซึมเศร้า ซมึ เศรา้ และความเข้าใจในผลการประเมนิ ……………………………….………………. “ ากทเี่ รา ยุ กนั ุณ ดิ ว่า ณุ มี อกาสท่ี ะเปน็ ร มเ รา้ ……………………………….………………. มยั ” ……………………………….………………. “ ุณ ดิ วา่ ลการประเมนิ ะเปน็ อยา่ งไร” ……………………………….………………. “ถา้ ลเป็นบวกหมายถงอะไร” และ “ ุณ ดิ ว่า ะทาอย่างไร ถ้า ลเป็นบวก” หลกั การแจ้งผล จุดเน้น  แจ้งผลใชเ้ ทคนคิ ในการแจง้ ข่าว ร้าย  ประเมินความคาดหวังเพื่อให้ ทราบถึงความคิดหรือรสู้ กึ ของ ผ้ปู ่วยตอ่ การผลการคัดกรอง/ ประเมินโรคทจี่ ะผิดปกติ หรือมี อาการของโรคซึมเศร้า หรอื มี แนวโนม้ /ความเส่ียงตอ่ การฆ่า ตวั ตายในปจั จบุ นั

คมู่ อื วิทยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบริการผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 หลักการแจง้ ผล (ตอ่ หลกั การแจง้ ผลการคัดกรองและประเมนิ จดุ เนน้  แจง้ ผลอยา่ งตรงไปตรงมา 2. แจง้ ผลการคัดกรอง ประเมนิ อย่างตรงไปตรงมา ดว้ ย า าที่  เน้นการส่อื สารทางบวก ใช้ เขา้ ใจง่าย ยดหลกั การส่อื สารทางบวก เพ่อื แ ง้ ขา่ วรา้ ย ภาษาเขา้ ใจงา่ ย 3. แสดง วามใส่ใ ใน วามรส้ ก ของผรู้ ับบรกิ าร และตรวจสอบ  ใชก้ ารสงั เกตถึงปฏิกรยิ าของ ความเขา้ ใจ พร้อมท้งั ให้ขอ้ มลู ทถ่ี ูกตอ้ ง ผ้ปู ่วยเม่อื ทราบผล 4. เนน้ ยา้ “โรคซึมเศรา้ สามารถรกั า หายได้”  เน้นย้าว่า “โรคซึมเศรา้ รักษา หลักการให้สขุ าพจิตศึก าเรือ่ งโรคซึมเศร้า หายได้” หลักการ ……………………………….………………. 1. การเรยี นรู้แบบมสี ว่ นรว่ ม ……………………………….………………. 2. มกี ารสอ่ื สารสองทางโดยใชท้ กั ะย่อยของกระบวนการใหก้ าร การแจ้งผลและการใหส้ ขุ าพจิต ปรึก า ศกึ า 3. สอ่ื สารรายละเอียดท่ีจาเปนแกผ่ รู้ ับบริการเพอื่ ให้เข้าใจตนเอง จดุ เน้น  ภาษาเขา้ ใจงา่ ย ให้ข้อมูลที่ และมีขอ้ มูลสาคัญในการตัดสนิ ใจในการแก้ไขปญั หา สาคัญเป็นประโยชนต์ อ่ การ ขน้ั ตอนการใหส้ ุข าพจติ ศึก า ตดั สินใจ ยดึ การเรียนรูแ้ บบ 1. ประเมินความรคู้ วามเข้าใจเดมิ เก่ยี วกับโรคซึมเศร้ากอ่ นการให้ มสี ว่ นร่วม ………………………………………… สุข าพ ติ ก า ………………………………………… ………………………………………… 2. การให้ขอ้ มลู ทีถ่ ูกต้องและจาเปนในสว่ นทข่ี าด และสว่ นที่ ………………………………………… เขา้ ใจทไ่ี มถ่ กู ต้องเกีย่ วกบั โรคซมึ เศรา้ การให้สขุ าพจิตศึก า (ต่อ กอ่ นทจ่ี ะให้สุขภาพจติ ศึกษา 3. ประเมนิ ความร้สู ึก ความรู้ ความเข้าใจ เกีย่ วกับโรคซมึ เศร้า เร่ืองใดกต็ าม ต้องประเมนิ ความรู้ หลังการใหส้ ขุ าพ ิต ก า ความเขา้ ใจเดิมของผรู้ บั ข้อมูลกอ่ น ทุกคร้ัง เนน้ ใหข้ อ้ มลู ทถี่ ูกตอ้ ง 4. สรปุ ยนื ยนั ข้อมลู ทต่ี อบว่า รู้และเข้าใจถกู ต้อง และทจี่ าเปน็ ในสว่ นท่ีขาด หลงั ให้ขอ้ มูล ให้ประเมนิ ความรูส้ กึ ความเข้าใจผรู้ ับข้อมลู เสมอการคดั กรองโรคซึมเศร้า ……………………………….……………….

คมู่ ือวิทยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบริการผ้ปู ่วยโรคซมึ เศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 ขอ้ มูลทีส่ าคญั ข้อมลู สาคัญสาหรับผปู้ ว่ ยโรคซึมเศร้า จุดเนน้ สาเหตกุ ารเจ็บปว่ ยทสี่ มั พนั ธ์กบั 1. สาเหตทุ ี่เกี่ยวข้องกบั โรคซมึ เศร้า ใหผ้ ูป้ ว่ ยได้ทบทวนสาเหตทุ ีน่ ่าจะ ผูป้ ว่ ย วธิ กี ารบาบัดรกั ษา และ สมั พันธก์ ับการเกดิ อาการซมึ เศรา้ ของผู้ป่วย แนวทางการจัดการกับอาการอย่าง เหมาะสม 2. การออกกาลังกายนาน 30 นาทีสปั ดาห์ละอยา่ งน้อย 2-3 วนั จะช่วย ……………………………….………………. ลดอาการซึมเศรา้ ……………………………….………………. ……………………………….………………. 3. โรคซึมเศรา้ ไมใ่ ช่โรคจิต รัก าหายได้ โดยใชเ้ วลารัก านานอย่างน้อย ……………………………….………………. 6 เดือน เมื่อรับประทานยาอยา่ งต่อเนื่องทกุ วัน แพทยจ์ ะพิจารณาปรบั ……………………………….………………. ลดยาลงเร่ือย จนหยดุ ยาไดใ้ นทส่ี ดุ ไม่ปรับหรอื ลดยาเอง ตัวอยา่ งคาถาม 4. การจัดการกบั ความเครยี ดที่เหมาะสมกบั ผู้ปว่ ย จุดเน้น คาถามปลายเปดิ ใหผ้ ูป้ ว่ ยได้เลา่ ตัวอย่างคาถามในการประเมนิ ผู้ปว่ ย หรืออธิบาย และใช้การส่อื สาร ทางบวกการคัดกรองโรคซึมเศรา้ • “คุณเคยได้ยินหรือรจู้ กั โรคซึมเศร้าหรือไม่ ถา้ เคย เข้าใจวา่ ……………………………….………………. อย่างไร” ……………………………….………………. ……………………………….………………. • “เท่าที่คุณรู้ โรคซึมเศร้าคืออะไร” ……………………………….………………. • “คณุ รู้สกึ อยา่ งไรบา้ ง หลังจากรบั ังข้อมลู เกีย่ วกบั โรคซึมเศรา้ แลว้ ” ……………………………….………………. • “หลงั จากนคี้ ณุ คิดว่าจะจัดการเกย่ี วกับการดาเนนิ ชวี ิตของตวั เอง กึ ป ิบตั ิ เพื่อรกั าอาการซมึ เศร้าตอ่ ไปอยา่ งไร” ……………………………….………………. • “มอี ะไรทยี่ งั ไม่สบายใจอยากจะถามหรือคยุ เพิ่มเติมอกี มัยคะ” ……………………………….………………. ……………………………….………………. การแบง่ กลุ่ม ึกป ิบตั ิตามใบงานท่ี 2 ……………………………….………………. ……………………………….………………. ใหผ้ ้เู ข้ารบั การอบรมแบ่งกลมุ่ กล่มุ ละ 3 คน ……………………………….………………. และกาหนดบทบาทสมมตุ ิ บทบาท ได้แก่ ……………………………….………………. ……………………………….……………….  ป้ วยทีม่ ารับบริการ ะแนน 9Q=21 ……………………………….……………….  ส้ มั า ณ์  ส้ งั เกตการณ์ ดาเนนิ การตอ่ ไปนี้ 1. ึกป ิบัตกิ ารใหส้ ขุ าพจติ ศึก าใชเ้ วลา 10 นาที 2. อ ปิ รายในกลมุ่ ย่อย โดยให้ผูส้ ังเกตการณ์ feedback 3. สุ่มตวั แทนอ ิปรายในกลุม่ ใหญ่

คู่มือวิทยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบรกิ ารผูป้ ว่ ยโรคซมึ เศรา้ สาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 ประเมินผลการ กึ ป ิบตั ิ 1. พยาบาล 2.ผู้ปว่ ยโรคซมึ เศรา้ 3.ผ้สู งั เกตการณ์ ……………………………………………… ……………………………………………… 1. ความร้สู กึ ความ ชัดเจน 1. ความร้สู ึกทีถ่ ูก 1. ความชัดเจน ความ ……………………………………………… ถูกต้องของการใช้ ……………………………………………… ความม่นั ใจของการใช้ ประเมนิ วา่ ป่วยเปน เครื่องมือ2Q/9Q /8Q ……………………………………………… ……………………………………………… เครื่องมือ โรคซึมเศร้า 2. เทคนิคการให้ ……………………………………………… สุข าพจิตศกึ า การ ……………………………………………… 2. เทคนิคการใหส้ ขุ าพจิต 2. ความรู้ความเขา้ ใจ แจ้งผลถกู ตอ้ ง หรอื ไม่ ……………………………………………… ศกึ า การแจ้งผลถกู ต้อง เก่ียวกับโรคซึมเศรา้ 3. พ ติกรรมของผปู้ ว่ ย สรปุ การใหส้ ุข าพจิตศกึ า โรคซมึ เศร้า จุดเนน้ หรือไม่ 3. เมอ่ื ไปรับบริการ ใหผ้ เู้ ข้ารบั การอบรม เขา้ ใจใน 3 ประเดน็ คอื 3. สงิ่ ท่ีควรปรบั ปรงุ ในการ คาดหวังอะไรบา้ ง 1. จะใหส้ ขุ ภาพจติ ศกึ ษา ประเมินโรคซึมเศรา้ การ 4. ส่งิ ทีพ่ ยาบาลควร “เมื่อไหร่” 2. ให้สุขภาพจติ ศึกษา “เพ่ือ แจ้งผล การใหส้ ุข าพจติ เพ่ิมเติมประเด็น อะไร” ศึก า ใดบ้าง 3. “มีหลักการ” ในการให้ สรุปการแจง้ ผลการคดั กรองและประเมนิ โรคซึมเศร้า สุขภาพจติ ศึกษาอยา่ งไร 1. ประเมนิ ความคาดหวังต่อผลการคัดกรอง ประเมินโรค สรปุ การใหส้ ขุ าพจติ ศกึ า ซึมเศร้าและความเขา้ ใจในผลการประเมนิ (ตอ่ 2. แจง้ ผลการคัดกรอง ประเมนิ อยา่ งตรงไปตรงมา ด้วย ……………………………………………… ……………………………………………… า าทเี่ ข้าใจงา่ ย ยดหลักการสอ่ื สารทางบวก เพื่อแ ง้ …..…………………………………………… ข่าวร้าย ……..………………………………………… 3. แสดง วามใสใ่ ใน วามร้สก ของผรู้ บั บริการและ ………..……………………………………… ตรวจสอบความเขา้ ใจพร้อมทั้งใหข้ ้อมูลท่ถี ูกต้อง …………..…………………………………… ……………..………………………………… สรปุ การใหส้ ขุ าพจติ ศึก า ………………..……………………………… ใชเ้ มือ่ ไหร่ หลังจากแจง้ ผลการประเมิน 9Q หลงั จากผ้ปู ว่ ยพบแพทย์ และแพทยว์ ินจิ ยั วา่ ผู้ป่วยเปนโรคซึมเศรา้ ขณะผ้ปู ่วยรับการรกั าอยู่ในระบบ ใช้เพื่ออะไร เพือ่ ให้ผปู้ ว่ ยมคี วามรู้ ความเข้าใจและเหน็ ความสาคญั ใน มหี ลกั อยา่ งไร การดูแลตนเองเพื่อปอ้ งกัน รัก าโรคซึมเศรา้ ประเมินความรู้เดิม เพม่ิ เตมิ ในส่วนทไ่ี มม่ ี ประเมนิ ความรสู้ กึ ความเข้าใจให้ดี หลงั ให้สุข าพจติ ศกึ า

ค่มู ือวิทยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบรกิ ารผ้ปู ว่ ยโรคซึมเศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 กึ ป บิ ัตกิ ารแจ้งผลและให้สขุ าพจติ ศึก า ใบงานที่ 3 แสดงบทบาทสมมตุ ิในการแจง้ ผลและใหส้ ุข าพจติ ศึก า  กลุม่ เปา้ หมาย คอื ผ้เู ข้ารับการอบรมการดูแลเฝา้ ระวงั โรคซึมเศร้าระดบั จงั หวัด โดยแบง่ ผเู้ ขา้ รับการ อบรมฝึกปฏิบัติในรูปแบบ Triad group โดยกาหนดบทบาทสมมติ 3 บทบาท ได้แก่ 1. ผู้ถกู สัมภาษณ์ 2. ผู้สมั ภาษณ์ 3. ผู้สังเกตการณ์  กึ ป ิบัติ/ดาเนนิ การตามสถานการณส์ มมุติ ดังน้ี ณ โรงพยาบาลชุมชนแหง่ หนงึ่ มผี ู้ป่วยโรคซมึ เศร้าท่ีได้รับการส่งต่อจาก รพ.สต. ด้วยผลการคัดกรอง ด้วยแบบคัดกรองโรคซึมเศร้า 2 คาถาม พบว่า มีความเสี่ยงต่อการป่วยเป็นโรคซึมเศร้า และเม่ือประเมินโรค ซมึ เศร้าด้วย 9 คาถาม พบว่า ได้ 21 คะแนน ประวตั ิเก่าผู้ป่วย หญงิ ไทย อายุ 44 ปี มบี ตุ ร 2 คน หลงั หย่ากับสามีได้ประมาณ 1 เดือน เร่ิม มอี าการความสนใจต่อกิจกรรมตา่ งๆ ลดลง เบื่ออาหาร นอนไม่หลับ ไม่มีสมาธิ มคี วามคิดอยากทาร้ายตนเอง  บทบาทผู้ถูกสัม า ณ์ “แสดงเป็นผปู้ ่วยโรคซมึ เศรา้ ตามสถานการณส์ มมติ”  บทบาทผู้สัม า ณ์ “แสดงเป็นพยาบาลวชิ าชีพทีผ่ า่ นการอบรมการดูแลเฝ้าระวงั โรคซึมเศรา้ ระดบั จังหวัด”โดยปฏิบตั ิดงั นี้ 4. แจ้งผลการคัดกรองด้วย 2Q และการประเมินด้วย 9Q 8Q ในกรณีท่ีผลการคัดกรองโรค ซึมเศร้าด้วยทกั ษะการแจ้งข่าวรา้ ย ว่า “มคี วามเสี่ยงหรือแนวโนม้ ท่ีจะป่วยเป็นโรคซึมเศร้า” ผลการประเมินโรคซึมเศร้าด้วย 9Q พบว่า “มีอาการของโรคซึมเศร้าระดับรุนแรง” และผล การประเมินความเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายด้วย 8Q พบว่า “มีแนวโน้มที่จะฆ่าตัวตายระดับ รนุ แรง” 5. ใหส้ ขุ ภาพจิตศกึ ษาในผปู้ ว่ ยรายนี้  บทบาทผู้สังเกตการณ์ “สังเกตเกย่ี วกับความถูกต้อง/ความชัดเจนของทกั ษะการแจ้งผลการคัด กรอง/ประเมินโรคซึมเศรา้ และการให้สขุ ภาพจิตศึกษาของผู้สมั ภาษณ์” ประเด็นอ ปิ ราย 1. ความรสู้ กึ ของผู้ถกู สมั า ณ์ หลงั ถกู แจ้งผลว่า ทไี่ ด้รบั แจง้ ผลการคดั กรองดว้ ย 2Q และการประเมนิ ด้วย 9Q 8Q และการให้สุขภาพจิตศึกษา 2. ความคิดเห็นผู้สัม า ณ์ เก่ียวการแจ้งผลการคัดกรองด้วย 2Q และการประเมินด้วย 9Q 8Q และ การให้สุขภาพจติ ศกึ ษา 3. ความถกู ตอ้ ง/ชัดเจน ของการแจ้งผลการคัดกรองด้วย 2Q และการประเมินด้วย 9Q 8Q และการให้ สุขภาพจติ ศึกษา

คมู่ ือวทิ ยากรการอบรม เรื่อง ระบบการบริการผปู้ ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรบั พยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 หัวข้อท่ี 6 เรอ่ื ง การบาบัดทางสังคมจิตใจในผปู้ ว่ ยโรคซมึ เศร้า (ในกรณีทีผ่ ้สู อนสามารถสอนได้ ที่มาและความสาคัญ การดแู ลรกั ษาโรคซมึ เศรา้ ทดี่ ที ส่ี ดุ คือ การรักษาด้วยยาต้านเศร้ารว่ มกับการบาบัดทางสงั คมจติ ใจ ซึ่ง ผใู้ หก้ ารบาบดั จาเปน็ จะตอ้ งมีความรู้ ความเข้าใจเก่ียวกับการบาบดั ทางสังคมจิตใจที่สามารถลดความรนุ แรง ของอาการซึมเศร้าของผ้ปู ่วยไดอ้ ย่างมีประสทิ ธภิ าพ วัตถุประสงคท์ ีต่ ้องการให้เกิดขนึ้ หลงั จากวิทยากรสอนผู้เข้ารบั การอบรม เพอื่ ให้ผู้เขา้ รบั การอบรมมีความร้คู วามเข้าใจในชนดิ ของการบาบัดทางสังคมจิตใจ ทีใ่ ช้ไดผ้ ลกับผูป้ ว่ ย โรคซมึ เศร้าของไทย ต่อไปน้ี 1. การให้การปรึกษา (Counseling : Csg.) 2. การบาบดั ดว้ ยการปรบั ความคดิ และพฤติกรรม (Cognitive Behavioral Therapy ;CBT) 3. การบาบดั ดว้ ยการแก้ไขปญั หา (Problem Solving Therapy; PST) เน้อื หาและวิธีการท่ีตอ้ งสอนและถา่ ยทอด 1. สุ่มถามเพ่ือประเมนิ ผู้เข้ารบั การอบรมวา่ มีความรู้ และประสบการณ์ในการบาบัดทางสงั คมจติ ใจใน ผ้ปู ว่ ยโรคซึมเศร้าดูแลผู้ปว่ ยโรคซมึ เศรา้ ดว้ ย Csg., CBT, PST อย่างไร ใช้เวลาประมาณ 5 นาที 2. ใหค้ วามรู้ ความเข้าใจ การบาบัดทางสงั คมจิตใจในผู้ป่วยโรคซมึ เศรา้ ดว้ ย Csg., CBT, PST ตาม Slide ประมาณ 20 นาที 3. เปดิ โอกาสให้ผเู้ ข้ารบั การอบรมซกั ถาม และสรุปให้เห็นประเดน็ สาคัญทเ่ี ช่อื มโยงกับระบบบรกิ ารผูป้ ว่ ย โรคซมึ เศรา้ ใช้เวลาประมาณ 5 นาที ระยะเวลา 30 นาที สื่อ/อปุ กรณ์ 1. Slide นาเสนอ และสรุปประเดน็ สาคัญตามคาถาม 2. Projector วธิ กี ารประเมนิ ผล 1. การประเมินความรู้ ความเขา้ ใจเมือ่ เสร็จส้ินการอบรม 2. การประเมนิ ความมน่ั ใจในการนาปฏิบตั ิเมอ่ื เสร็จสน้ิ การอบรม 3. การสงั เกตการถามตอบ แสดงความคิดเหน็ ต่อการเรียนรู้

คู่มือวทิ ยากรการอบรม เรอื่ ง ระบบการบริการผู้ปว่ ยโรคซึมเศร้าสาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปี 2558 Slide ประกอบการอบรม ความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับ การบาบัดรกั าทางสงั คมจติ ใจ ความสาคญั การดูแลช่วยเหลือ สาหรับผปู้ ่วยโรคซึมเศร้า ทางสังคมจติ ใจในผปู้ ว่ ยโรค ซึมเศร้า ในการอบรมการบริการผู้ป่วยโรคซึมเศรา้ สาหรับผู้ป บิ ตั ิ ……………………………………………… หลักสตู รกรมสขุ าพจิต กระทรวงสาธารณสุข ……………………………………………… ……………………………………………… ทาไมตอ้ งใช้ การดูแลช่วยเหลอื ทางสังคมจติ ใจในผู้ป่วยโรคซมึ เศรา้ ……………………………………………… Medication is not enough? ……………………………………………… ……………………………………………… • ใน ของผูป้ ว่ ยซึมเศร้าตอบสนองตอ่ ยา (Scott, 1996) ……………………………………………… – ผปู้ ว่ ยจานวนหน่งึ ไมต่ อบสนองต่อยา ความรู้ ความเขา้ ใจ เก่ียวกับ – ผปู้ ่วยจานวนมากชอบการรัก าที่ไมใ่ ช่ยา ความสาคัญการดูแลชว่ ยเหลอื ทางสงั คมจติ ใจในผปู้ ว่ ยโรค • ยาช่วยแกป้ ัญหาเรื่องการนอน แตม่ ไิ ด้ช่วยในเรื่อง การปรับตัว ซมึ เศรา้ เขา้ กบั สงั คม สัมพันธ าพ การทางาน (De Oliveira IR, ……………………………………………… 1998) ……………………………………………… ……………………………………………… • CBT has Highest empirical evidence of efficacy ……………………………………………… • CBT is the Best-researched therapeutic strategy ……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… ความรู้ ความเขา้ ใจ เก่ียวกับ Co CI CI Co ความสาคญั การดูแลชว่ ยเหลือ ทางสงั คมจิตใจในผู้ป่วยโรค 1. 5. ซมึ เศร้าดว้ ยการใหก้ ารปรึก า 2. ……………………………………………… 4. ……………………………………………… 3. ……………………………………………… Co = ……………………………………………… Cl = ……………………………………………… ……………………………………………… ………………………………………………

คู่มือวทิ ยากรการอบรม เร่อื ง ระบบการบรกิ ารผปู้ ่วยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 การใหก้ ารปรึก า ข้นั ตอนการชว่ ยเหลือ ……………………………………………… ……………………………………………… 1. สรา้ งสมั พันธ าพ ……………………………………………… 2. การสารวจปัญหา / องคป์ ระกอบของปจั จยั ตา่ ง ทีส่ ่งผลใหเ้ กดิ ……………………………………………… ……………………………………………… ปัญหาที่เกีย่ วเนอ่ื งทางจิตใจ ……………………………………………… 3. การชว่ ยใหผ้ ู้รบั บริการกาหนดเปา้ หมาย Goal Setting) ทา ……………………………………………… ……………………………………………… ความเขา้ ใจกับปญั หา : ตกลงรว่ มกันว่า อะไรคอื ปัญหาสาคญั ……………………………………………… ทีส่ ดุ ที่ผรู้ บั บริการตอ้ งการท่จี ะแก้ไขในเวลาท่ีจากัด ……………………………………………… 4. Refresh หรอื พฒั นาทกั ะเ พาะต่าง และวางแผนการ แกป้ ัญหา ท่ีผรู้ บั บรกิ ารสามารถนาไปใชป้ ระกอบการวางแผน แก้ไขปญั หาของตนเอง 5. ยตุ ิการปรกึ า CBT การบาบดั ทางความคดิ และพ ติกรรม (Cognitive Behavioral Therapy : CBT) ……………………………………………… สาหรบั ผู้ป่วยโรคซมึ เศรา้ ……………………………………………… ……………………………………………… นิยาม :เปนการบาบดั ทใี่ ช้ ……………………………………………… • การไตรต่ รอง ……………………………………………… • การคิดพิจารณาเชิงเหตเุ ชิงผล ……………………………………………… • มีเวลาจากดั ……………………………………………… • มีโครงสร้างการบาบัด เหมือน psychological ……………………………………………… ……………………………………………… intervention (National Clinical Practice Guideline,2009) CBT CBT สาหรบั ผปู้ ่วยโรคซมึ เศร้า เนน้ อะไร ? ……………………………………………… ……………………………………………… เน้นทร่ี ูปแบบของความคิดของจิตสานึกและการใช้เหตผุ ลของผู้ปว่ ย ……………………………………………… Cognitive model : ……………………………………………… • เมอ่ื มอี าการซมึ เศร้า ผู้ป่วยจะโ กสั ไปที่มมุ มองดา้ นลบของตวั เอง ……………………………………………… ……………………………………………… ของโลก และอนาคต ……………………………………………… • ผ้บู าบดั ตอ้ งให้ความรใู้ นการคดิ และร่วมมอื ในการคน้ หาความคดิ ……………………………………………… ……………………………………………… ทางลบ • ผ้ปู ่วยจะได้เรยี นร้ทู ่จี ะรูจ้ กั กบั รูแ้ บบความคดิ ทางลบของตน และมี การประเมินซา้ • การชว่ ยเหลอื ผปู้ ่วยแบบน้ี จะตอ้ ง ึกให้ผปู้ ่วยประเมินความคดิ ของ ตนดว้ ยพ ตกิ รรมใหม่

คูม่ อื วทิ ยากรการอบรม เรือ่ ง ระบบการบริการผู้ปว่ ยโรคซึมเศร้าสาหรบั พยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสุข ปี 2558 CBT Clinical Evidence for CBT ……………………………………………… ……………………………………………… • เปนคาแนะนาระดบั กลางวา่ ควรบาบัดใชใ้ นกรณที ี่ผปู้ ว่ ย ……………………………………………… ป เิ สธการรกั าดว้ ยยา หรือดอ้ื ตอ่ ยา และควรใชร้ ว่ มกบั การ ……………………………………………… รัก าดว้ ยยากรณที ีผ่ ูป้ ว่ ยมีอาการซึมเศร้าในระดับรุนแรง ……………………………………………… ……………………………………………… • จาก Meta-analysis พบว่า CBT เปนวธิ ีการบาบดั ทางจติ ท่ี ……………………………………………… มปี ระสทิ ธิ าพในการรกั าผู้ปว่ ย MDD ไมแ่ ตกต่างจากการ ……………………………………………… รัก าด้วยยา Cuijpers.P et al.,2009) ……………………………………………… CBT Clinical Evidence for CBT ……………………………………………… ……………………………………………… • CBT รว่ มกับยาจะลดอตั ราการ dropout ของผปู้ ่วยน้อย ……………………………………………… กว่าการรกั าดว้ ยยาอย่างเดียว Cuijpers.P et al.,2009) ……………………………………………… ……………………………………………… • CBT มีประสิทธิ าพในการดูแลผู้ป่วย moderate to ……………………………………………… severe depression (Ministry of Health Malasia,2007) ……………………………………………… ……………………………………………… • CBT รว่ มกบั ยา antidepressants จะเพิ่มประสทิ ธิ าพใน ……………………………………………… การรกั ากลมุ่ severe depressive disorder มากข้ึน National Clinical Practice Guideline, 2009) CBT รปู แบบของการบาบดั ด้วย CBT ……………………………………………… ……………………………………………… สามารถทาได้ทั้งในรูปแบบของ Group CBT และ Individual CBT ……………………………………………… โดยผู้บาบดั ท่ีมคี วามรู้ ความสามารถ ทกั ะ และประสบการณ์ ……………………………………………… (NICE,2009) ……………………………………………… ………………………………………………  Individual CBT ……………………………………………… ……………………………………………… 1. ควรทาในผปู้ ว่ ยโรคซมึ เศร้าท่ีมีแนวโนม้ ทุเลาหรอื หายขาด ……………………………………………… 2. จานวนคร้ัง คือ 2– ครั้ง ในระยะเวลา – เดอื น 3. ผู้ป่วยซึมเศร้าระดับปานกลางถึงรนุ แรง ควรให้การบาบัด สัปดาหล์ ะ ครัง้ ใน – สปั ดาห์แรกและควรตดิ ตามผลการ บาบัด – ครัง้ ในเวลา – เดอื น

คมู่ ือวทิ ยากรการอบรม เรื่อง ระบบการบรกิ ารผู้ป่วยโรคซมึ เศรา้ สาหรบั พยาบาล/นกั วชิ าการสาธารณสุข ปี 2558 CBT รูปแบบของการบาบดั ด้วย CBT ……………………………………………… ………………………………………………  Group CBT ……………………………………………… ……………………………………………… มีงานวิจยั RCT ทพ่ี บวา่ Group CBT Program พบว่า ลดอาการ ……………………………………………… ซึมเศร้าได้และช่วยใหผ้ ู้ป่วยมีคุณ าพชีวิตดขี ้นึ (Wong. D. F. K,2008) ……………………………………………… ……………………………………………… 1. ควรทาในผปู้ ว่ ยซมึ เศร้าระดับเลก็ น้อยถึงปานกลาง ……………………………………………… 2. มีรปู แบบโครงสร้างการบาบดั (Model) ทช่ี ัดเจน ……………………………………………… 3. ผ้บู าบดั ตอ้ งมที ัก ะความสามารถและประสบการณใ์ นการบาบดั 4. ระยะเวลาคือ 12–16 สปั ดาห์ ทาการบาบดั 10–12 คร้ัง 5. จานวนสมาชกิ ในกลุ่ม 8 – 10 คน CBT องคป์ ระกอบ และหวั ข้อในโปรแกรมการบาบัดความคดิ และพ ติกรรม ……………………………………………… ……………………………………………… ทีมผู้เช่ยี วชาญของประเทศไทย โดย ณัทธร พิทยรัตนเ์ สถยี ร และคณะ ……………………………………………… สรุปไว้ว่า การทา CBT ในโรคซึมเศร้า ควรประกอบดว้ ย 8 หวั ขอ้ ดงั นี้ ……………………………………………… ……………………………………………… 1. Case Formulation ……………………………………………… 2. การกาหนดหวั ข้อพดู คุย (Agenda Setting) ……………………………………………… 3. การตง้ั เปา้ หมายของการบาบดั (Goal Setting) ……………………………………………… 4. การจดั ตารางกจิ กรรม (Activity Scheduling) ……………………………………………… 5. การบา้ น (Homework) 6. การทดสอบความคิดอตั โนมัติ (Testing Automatic Thought) CBT 7. การดัดแปลงความเชอ่ื (Modifying Beliefs) ……………………………………………… 8. การส้นิ สดุ การบาบัด (Ending Therapy) ……………………………………………… ……………………………………………… ข้ันตอนการบาบัดดว้ ย CBT สาหรบั ผู้ปว่ ยโรคซึมเศรา้ Wong. D. F. K,2008) ……………………………………………… ………………………………………………  Assessment and case formulation session ……………………………………………… 1) ประเมินอาการโรคซึมเศร้าของผ้ปู ่วยและความคดิ อยากตาย ……………………………………………… 2) ประเมินโรคท่ีพบร่วม ……………………………………………… 3) ประเมินความเหมาะสมในการทาจติ บาบดั แบบ CBT ของ ……………………………………………… ผูป้ ่วย 4) อธิบายบทบาทของผปู้ ่วยในการรกั า 5) อธบิ ายความสาคัญของการบา้ น 6) หาข้อมูลเพม่ิ เตมิ เพื่อการทา case formulation

คูม่ อื วิทยากรการอบรม เรอ่ื ง ระบบการบริการผปู้ ว่ ยโรคซมึ เศร้าสาหรับพยาบาล/นกั วิชาการสาธารณสขุ ปี 2558 CBT เกณ ์การยตุ ิบริการ CBT ……………………………………………… ……………………………………………… • เมือ่ ผูป้ ่วยมีความเขา้ ใจในความคิดและอารมณ์ ……………………………………………… • จาก evidence base พบว่า หลังจากบาบดั อย่างน้อย 8 ……………………………………………… ……………………………………………… session ใน Clinical Practice Guideline ของ Ministry of ……………………………………………… Health Malaysia (2007) ……………………………………………… • Clinical Practice Guideline ของ NICE (2009) แนะนาว่า ……………………………………………… ผปู้ ว่ ยที่รับการบาบดั ความคดิ และพ ตกิ รรมควรมกี ารติดตามผล ……………………………………………… การบาบัดโดยใน Individual CBT ควรติดตามผล - ครั้ง เปน เวลา - เดอื น CBT การประเมนิ ผลการบาบดั ดว้ ย CBT ……………………………………………… ……………………………………………… การประเมนิ ควรดาเนนิ การทนั ทหี ลังการบาบดั ครบ และติดตามทกุ ……………………………………………… เดือน เปนเวลา 3 เดอื น ดว้ ยการประเมนิ ตวั ชว้ี ัดการบาบดั ดงั น้ี ……………………………………………… ……………………………………………… 1) ประเมินความรุนแรงของโรคซมึ เศร้าทลี่ ดลง ……………………………………………… 2) ประเมินความคิดอตั โนมัตใิ นทางลบดว้ ยแบบประเมินความคดิ อัตโนมตั ิ ……………………………………………… ……………………………………………… ในทางลบ (Automatic Thoughts Questionnaire : ATQ ) หลังได้รับ ……………………………………………… การบาบดั ครบตามโปรแกรมการบาบดั ความคิดและพ ตกิ รรม (Cognitive Behavioral Therapy: CBT) 3) ประเมนิ อัตราการไมส่ ามารถดาเนินการบาบดั จนครบขั้นตอนการบาบัดได้ โดยมสี าเหตจุ ากผูป้ ่วยหยดุ การบาบัด drop out) PST การบาบดั ด้วยการแกไ้ ขปญั หา ……………………………………………… Problem solving therapy : PST) ……………………………………………… ……………………………………………… • การบาบัดท่ใี ชก้ ารวเิ คราะหพ์ จิ ารณาเชิงเหตุผล ……………………………………………… • มีข้อจากัดของเวลา มโี ครงสรา้ งเหมอื นจิตบาบดั ……………………………………………… • เนน้ ไปท่กี ารจัดการและแก้ไขปัญหาทเ่ี พาะเจาะจง ……………………………………………… • ผบู้ าบดั และผปู้ ว่ ยทางานรว่ มกนั ในการท่ีจะค้นหา และ ……………………………………………… ……………………………………………… จดั ลาดบั ความสาคญั ของปัญหา เปนสาคญั ……………………………………………… • มีการจดั การกบั ปัญหาใหล้ ดลง และพัฒนาพ ตกิ รรมการ แก้ไขปัญหาให้มคี วามเหมาะสม National Clinical Practice Guideline,2009)