สุขศึกษา ม.2 หน่วยที่ 6 การบริการทางสุขภาพ

หนว ยการเรยี นรูท ี่ 6 Őľ čğčỀŐľ č Ȳľ ďę ỞŲǾľ ī

สาระการเรยี นรู 1 ความหมายของการบรกิ ารทางสขุ ภาพ 2 สทิ ธดิ านสขุ ภาพของวัยรุน 3 ระบบบริการสขุ ภาพ 4 หนว ยงานสาธารณสขุ ทเ่ี กย่ี วขอ งกับระบบบริการสขุ ภาพ 5 หลกั การเลือกใชบริการทางสุขภาพ 6 วิธีการใชส ทิ ธิหลักประกันสขุ ภาพเมื่อเจบ็ ปวย

1. ความหมายของการบรกิ ารทางสุขภาพ Őľ čğčŐỀ ľ č หมายถงึ การดูแลและสนับสนนุ ดา นการสงเสรมิ สขุ ภาพ การปอ งกันโรค Ȳľ ďę ỞŲǾľ ī การรกั ษาพยาบาลและการฟน ฟสู ภาพของประชาชน ซึ่งดําเนนิ การโดย บคุ ลากรของหนว ยงาน ภาครัฐและภาคเอกชนรวมทัง้ การมสี วนรวมใน การใหบริการของภาคประชาชน

1. ความหมายของการบรกิ ารทางสุขภาพ Őľ čę Ạďńę čỀǼ เปนการเพม่ิ ศกั ยภาพการดูแลสขุ ภาพแกประชาชน ลดปจ จยั เสยี่ ง ę ỞŲǾľ ī ปรับปรงุ สงิ่ แวดลอ มและพัฒนาสุขภาพใหด ขี น้ึ ท้ังทางรา งกาย จติ ใจ สงั คม และ ปญญา กิจกรรมสาํ หรบั การสง เสรมิ สุขภาพน้ีทีด่ าํ เนนิ การโดยประชาชนนัน้ นยิ ม เรยี กวา การสรางเสรมิ สุขภาพ

1. ความหมายของการบรกิ ารทางสขุ ภาพ Őľ čĝķẨďŐ₫ŻŏčŴ เปน การจดั บริการดานสขุ ภาพเพ่อื ปองกันโรคตาง ๆ ในทอ งถ่ิน ไดแ ก การสรา งเสรมิ ภมู ิคมุ กนั การควบคมุ โรคเมอ่ื มกี ารระบาดของโรค เชน โรคไขเลือดออก โรคไขหวดั นก Őľ čč₫Őģ ľ เปน การจดั บรกิ ารบาํ บัดรักษาโรคแก ประชาชนเม่ือเกดิ การเจ็บปวย เชน การตรวจรักษา ī ġľ ğľ ē โรคทว่ั ไป การผาตัด การใชย า และการทาํ จติ บําบดั Őľ čĭ ẦŻỎĭ Ợ เปนการจดั บรกิ ารสุขภาพหลงั การรกั ษาพยาบาลจนหายจากโรคเพอื่ ใหผ ปู วยกลบั ไปสู ę Ǿľ ī สภาพปกติกอ นเจบ็ ปวยมากท่สี ุด สามารถกลบั ไปอยูในครอบครัวและดาํ รงชีวติ ใกลเ คยี งปกติ ที่สดุ เชน การทาํ กายภาพบาํ บดั อาชวี บาํ บดั

2. สิทธดิ านสขุ ภาพของวัยรุน 5 ę ỀȲ ć ỀỲ ķẤďčẤỢ! 1. บคุ คลทุกคนมีสทิ ธไิ ดร บั บริการสาธารณสขุ ที่มีมาตรฐาน และมปี ระสิทธภิ าพตามพระราชบัญญตั หิ ลักประกันสุขภาพแหงชาติ 2. บุคคลใดทีป่ ระสงคจะใชสิทธติ ามพระราชบัญญัตหิ ลักประกันสุขภาพแหงชาติ พ.ศ. 2545 ตอ งยืน่ คาํ ขอลงทะเบียนกบั หนว ยงานทกี่ าํ หนดเพอ่ื เลอื กหนว ยบรกิ าร 3. บุคคลที่ไดล งทะเบยี นแลว ใหใ ชสทิ ธริ บั บริการสาธารณสุขไดจ ากหนว ยงาน บริการประจาํ ของตนหรือหนว ยบรกิ ารปฐมภมู ใิ นเครือขา ยหนว ยบริการทเ่ี กี่ยวของ 4. ผูม สี ิทธิตามพระราชบญั ญตั ิหลกั ประกนั สขุ ภาพแหง ชาติ พ.ศ. 2545 ทยี่ ังไมไ ด ลงทะเบียน อาจเขา รับบรกิ ารครัง้ แรกท่หี นวยบริการใดกไ็ ด 5. ขอบเขตสิทธิรับบริการสาธารณสุขของผมู ีสิทธติ ามกฎหมายวา ดวยการ ประกนั สังคม ในกรณลี กู จางทเ่ี ปนวัยรุนซ่ึงมสี ทิ ธิไดร บั บรกิ ารรักษาพยาบาล

3. ระบบบริการสุขภาพ การบริการปฐมภมู ิ การบรกิ ารทตุ ยิ ภมู ิ การบริการตติยภูมิและ ศูนยก ารแพทยเ ฉพาะทาง เปนบริการที่อยูใกลชิดประชาชน เ ป  น บ ริ ก า ร ที่ ใ ช  เ ท ค โ น โ ล ยี แ ล ะ ชุ ม ช น ม า ก ที่ สุ ด เ ช น ทางการแพทยในระดับท่ีสูงข้ึน เปนการบริการที่ใชเทคโนโลยี โรงพยาบาลสงเสรมิ สุขภาพตําบล เนนการบริการรักษาพยาบาลโรค การแพทยข้ันสูง มีความสลับซับ ศนู ยสุภาพชมุ ชน ท่ียากและซับซอนมากขึ้น ไดแก ซอนมาก มีบุคลากรทางการ โรงพยาบาลชุมชนในระดับอําเภอ แพทยในสาขาเฉพาะทางสังกัด โรงพยาบาลทว่ั ไปในระดบั จังหวดั ก ร ะ ท ร ว ง ส า ธ า ร ณ สุ ข ที่ เ ป น โรงพยาบาลศูนยบางแหงเฉพาะ ทางตางๆ หรือสงั กดั มหาวทิ ยาลยั

4. หนว ยงานสาธารณสขุ ทีเ่ กี่ยวขอ งกับระบบบริการสุขภาพ 1. į ŻċẠġďľ Ż สํานกั งานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) čŶ ₫ğĉ ď₫ į ċ₫Ŷ เปนหนว ยบริการมหี นา ที่ใหก ารสงเสริม สนบั สนนุ ควบคมุ กาํ กบั และประสานกิจการสาธารณสุขของจังหวดั โรงพยาบาลศูนย (รพ.ศ.) เปนโรงพยาบาลที่มขี นาดใหญพ เิ ศษ มีเตียงผูป ว ย ไวร กั ษาภายในต้ังแต 500 เตียงขนึ้ ไป โรงพยาบาลท่วั ไป (รพ.ท.) เปน หนวยบริการสาธารณสขุ ระดบั จงั หวัด ตง้ั อยูใ นจงั หวดั หรือ อาํ เภอใหญ ๆ มขี นาดเตยี งผปู วยไวร กั ษา 200-500 เตียง

4. หนว ยงานสาธารณสุขทเี่ ก่ยี วของกบั ระบบบรกิ ารสุขภาพ 2. į ŻċẠġďľ Ż 3. į ŻċẠġďľ Ż čŶ ğ₫ ķ Ốľ ńǾķ čŶ ğ₫ ŴỐľ ğē ňē į ǼğỢẠľẤŻ สํานักงานสาธารณสุขอําเภอ (สสอ.) โรงพยาบาลสงเสริมสขุ ภาพตาํ บล (รพ.สต.) เปน หนวยงานบริการ มหี นา ทีส่ ง เสรมิ สนับสนนุ เปน หนว ยงานสาธารณสุขระดับตาํ บล สืบเนอ่ื งจากนโยบาย และควบคุมการปฏบิ ัติงานของสถานีอนามัย รฐั บาลใหย กระดับสถานีอนามัยเปน โรงพยาบาลสงเสริม สขุ ภาพประจําตําบล โรงพยาบาลชมุ ชน (รพ.ช.) ศูนยส าธารณสุขมลู ฐานชุมชน (ศสมช.) เปนหนวยบรกิ ารสาธารณสขุ ระดับอําเภอ เปนสถานบริการท่ีมเี ตียงผปู วยไวร กั ษาจํานวน 10-150 เตยี ง เปนหนวยงานระดับหมบู า น ดําเนินการโดย อาสาสมัครสาธารณสขุ

สรปุ ความหมายของการบริการทางสุขภาพ และระบบบรกิ ารสุขภาพ Őľ čğčŐỀ ľ čȲľ ď หมายถึง การดแู ลและสนับสนนุ ดา นการสง เสรมิ สขุ ภาพ การปองกนั โรค ę ỞŲǾľ ī การรักษาพยาบาลและการฟนฟสู ภาพของประชาชน ซง่ึ ดาํ เนนิ การโดย บคุ ลากรของหนวยงาน ภาครัฐและภาคเอกชนรวมทง้ั การมีสวนรว มใน การใหบ ริการของภาคประชาชน การบริการปฐมภมู ิ ระบบบรกิ ารสขุ ภาพ การบรกิ ารตติยภูมแิ ละศนู ย การแพทยเฉพาะทาง การบริการทุติยภูมิ

1. หลกั การเลอื กใชบ รกิ ารทางสขุ ภาพ 1. ตรวจสอบปญ หาสุขภาพของตนเองวา มอี าการเจ็บปว ยมากนอย เพียงใด มปี ญ หาสขุ ภาพอยา งไรจาํ เปน ตอ งเขารบั การรกั ษาหรอื ไม 2. ตรวจสอบสถานบริการทางสขุ ภาพ พจิ ารณาความพรอม ความเชย่ี วชาญ และความเหมาะสมของสถานบรกิ ารทางสขุ ภาพ

1. หลกั การเลือกใชบรกิ ารทางสุขภาพ 3. ประเมนิ ปจจยั ดา นอน่ื ๆ ประกอบการตัดสินใจในการเขารบั บรกิ ารทางสุขภาพ เชน คาใชจายในการรักษาพยาบาล คาใชจ าย ในการเดินทาง เปน ตน 4. เมอื่ พจิ ารณาเหตผุ ลขา งตนเรยี บรอ ยแลว ใหต ดั สนิ ใจเลอื กสถาน บรกิ ารทางสุขภาพทีส่ อดคลองกบั อาการเจบ็ ปว ยหรือปญ หาสขุ ภาพ ของตนเอง

2. วธิ ีการใชส ิทธหิ ลกั ประกนั สุขภาพเมอ่ื เจบ็ ปวย ńĉ ẺğĝċỦġȲ ₫ċẢĝ 1. เขารบั การรกั ษาพยาบาลที่หนวยบริการปฐมภมู ิกอ นทุกคร้ัง 2. แจง ความจาํ นงขอใชสิทธิ พรอมแสดงหลักฐานประกอบ ไดแ ก บตั รประจําตัวประชาชน หรอื บตั รประจาํ ตวั ท่ีมีรปู ถายซง่ึ ทาง ราชการออกให เดก็ อายุตาํ่ กวา 7 ป ใชส าํ เนาใบสูติบัตร (ใบเกดิ )

2. วิธกี ารใชส ทิ ธิหลักประกนั สขุ ภาพเม่อื เจ็บปว ย ńĉ ğẺ ĝċỦġė ŐỞńė ỀŻ **แพทยจ ะเปนผพู จิ ารณาจากความดนั โลหติ ชีพจร อาการของโรค แนวทางการรักษา และความเรงดวน แนวทางการใชส ทิ ธิ 1. เขา รบั การรกั ษากับหนว ยบริการของรัฐหรือเอกชนทเ่ี ขา รวมโครงการทอี่ ยูใกลท ่ีสุด 2. แจงความจาํ นงขอใชส ิทธิ พรอ มแสดงหลักฐานประกอบ ไดแ ก บตั รประจําตวั ประชาชน หรอื บัตรประจําตัวท่ีมรี ปู ถายซง่ึ ทาง ราชการออกให เดก็ อายุตํา่ กวา 7 ป ใชส าํ เนาใบสตู บิ ัตร (ใบเกิด)

3. วธิ ีการใชส ิทธิหลกั ประกันสขุ ภาพเมอ่ื เจบ็ ปว ย Őčā Ễķ Ởğ₫Ỳ ńỀį Ỳ Ở **ผูม ีสทิ ธิสามารถเขา รับบรกิ ารทางการแพทย ท่ีหนว ยบริการอ่ืน นอกเหนือจากหนว ยประจํา ครอบครัวไดไมจ ํากดั จํานวนคร้ัง 1. กรณปี ระสบอุบตั ิเหตทุ ่วั ไป ควรเขา รบั การรักษายงั หนว ยบริการ ของรัฐหรอื เอกชน ที่เขารว มโครงการ และอยใู กลท ่ีสดุ 2. กรณีประสบภยั จากรถ ผูม สี ทิ ธสิ ามารถใชสิทธหิ ลักประกนั สุขภาพ ตอ เน่อื งจากคา เสียหาย เบ้อื งตน ที่กองทนุ ทดแทนผูประสบภัยจากรถ หลังบริษทั ประกันเปน ผูจาย

3. วธิ ีการใชส ทิ ธิหลักประกันสขุ ภาพเมอื่ เจ็บปวย Őčā ķỄ Ởğ₫Ỳ Ềńį Ỳ Ở 2.1 เขารับการรักษายงั หนว ยงานราชการท่เี ขา รวมโครงการ • แจง ใชส ทิ ธพิ รอ มหลกั ฐานประกอบ • หากมคี วามเสียหายเกินคาเสียหยเบ้อื งตน ใหผูปว ยสาํ รองจาย แลวไปรับคืนจากบรษิ ัทประกันภยั ของคูก รณี 2.2 เขา รบั การรกั ษายงั หนวยบริการทไี่ มเขารว มโครงการ • แจงใชส ทิ ธิพรอมหลักฐานประกอบและสําเนา พ.ร.บ. รถที่ประสบภยั • ติดตอ สายดว น สปสช. 1330 • หากมคี วามเสยี หายเกินคา เสยี หายเบ้อื งตน ใหผูปว ยสํารองจา ยแลว ไปรับคืนจากบรษิ ทั ประกนั ภยั ของคกู รณี

3. วิธกี ารใชส ทิ ธหิ ลักประกันสุขภาพเมอ่ื เจบ็ ปว ย Őľ čę ẠďỲ Ạķ ńī ẢỌķ čŐ₫ ģ ľ Ỳ Ạķ ńŻẢķỌď 1. เขารบั การรกั ษา ณ หนวยบรกิ ารตามสิทธิหลักประกันสุขภาพ 2. แจงความจํานงเพื่อขอใชส ิทธทิ กุ คร้งั พรอมท้ังแสดงบัตร ประจําตัวประชาชน 3. หากการรักษาพยาบาลครั้งนนั้ เกนิ ศักยภาพของหนวยบริการปฐมภมู ิ จะพจิ ารณาสงตอไปยงั หนวยบริการทมี่ ศี ักยภาพท่ีสงู กวา ตามภาวะ ความจําเปนของโรค

ŨķẠďȲľ ďŐľ čỲ čċĉ ę ķ ğę ỀȲć ŶỀ ċẤġỲ Żńķ ď 1. ไปติดตอดว ยตนเองทีโ่ รงพยาบาลรฐั โรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพ ตาํ บล สํานกั งานเขต กทม. 19 เขต และสปสช. เขตพ้ืนที่ 1-13 2. ทางโทรศพั ท โทรสายดวน สปสช. 1330 กด 2 ตามดว ยหมายเลขบตั ร ประชาชน 13 หลกั และเคร่อื งหมาย # 3. ผา นทางแอปพลิเคชัน (application) สปสช. 4. ระบบอินเทอรเน็ตทางเว็บไซต (website) สปสช.

ę čỞĝ วั ย รุ น ใ น ฐ า น ะ ท่ี เ ป น ค น ไ ท ย มี สิ ท ธิ ต า ม พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ สุ ข ภ า พ แหง ชาติ การเลือกใชบริการสุขภาพที่เหมาะสมตรงสิทธิท่ีมีอยูจะทําใหเกิดการสูญเสียท่ีอาจ เกิดข้ึนได โดยเมื่อเจ็บปวยเขารับการรักษาพยาบาลท่ีหนวยบริการปฐมกอนทุกคร้ัง แจงความจํานงขอใชสิทธิทุกคร้ังพรอมท้ังแสดงบัตรประจําตัวประชาชน หากการรักษาตัว คร้ังน้ันเกินศักยภาพของหนวยบริการปฐมภูมิ จะถูกสงไปยังหนวยบริการที่มีศักยภาพที่สูง กวา ตามภาวะความจําเปน ของโรคตอ ไป

สรุปหลกั การเลอื กใชบ ริการทางสขุ ภาพ และวธิ ีการใชสิทธิหลกั ประกันสขุ ภาพเมอ่ื เจบ็ ปว ย สรุปหลักการเลอื กใชบ ริการทางสขุ ภาพ วิธีการใชสิทธิหลักประกนั สขุ ภาพ เมือ่ เจบ็ ปวย 1. ตรวจสอบปญ หาสขุ ภาพของตนเองวา มอี าการเจ็บปวยมากนอ ยเพียงใด มีปญหาสุขภาพอยางไร จาํ เปนตอ งเขา รับการรักษาหรอื ไม ńĉ ğẺ ĝỦċġȲẢċ₫ĝ ńĉ ğẺ ĝċỦġė ŐỞńė ŻỀ 2. ตรวจสอบสถานบรกิ ารทางสุขภาพ พจิ ารณาความพรอ ม ความเช่ยี วชาญ และความเหมาะสมของสถานบรกิ ารทางสขุ ภาพ ķ ỞğỲ₫ Ềńį Ỳ Ở 3. ประเมินปจ จัยดานอ่นื ๆ ประกอบการตัดสินใจในการเขารับบริการทาง สุขภาพ เชน คาใชจายในการรักษาพยาบาล คา ใชจา ยในการเดนิ ทาง 4. เมือ่ พิจารณาเหตผุ ลขา งตน เรียบรอ ยแลว ใหตดั สินใจเลอื กสถานบรกิ าร ทางสุขภาพทส่ี อดคลอ งกบั อาการเจบ็ ปว ยหรอื ปญ หาสุขภาพของตนเอง