NUTRI – NOTE By Yusreeyah Haema Nutrition and dietetics Prince Of Songkla university
สารบัญ Drug and food interaction..............................................................................................................................2 Effect of drug on food intake .....................................................................................................................2 ความรนุ แรงของภาวะนา้ ตาลตา้ ในเลือด .............................................................................................................5 ขอ้ ควรปฏิบัตเิ พือป้องกนั กระดกู หกั เนอื งจากกระดกู พรนุ (Fracture liaison service : FLS).........................6 การค้านวณพลังงานจากน้ายาลา้ งไตผา่ นช่องท้อง CAPD.......................................................................................7 ธาลัสซเี มยี (Thalassemia) ................................................................................................................................8 อาหารทีเหมาะสมส้าหรบั ผู้ป่วยโรคธาลัสซีเมยี ...............................................................................................8 อาหารทคี วรหลกี เลยี งส้าหรับผ้ปู ่วยโรคธาลัสซีเมีย.........................................................................................9 การค้านวณพลงั งาน .......................................................................................................................................... 11 DASH diet........................................................................................................................................................ 13 หลักการ ......................................................................................................................................................... 13 สัดส่วนการรับประทานอาหารตามหลัก DASH ใน 1 วัน............................................................................. 13 Screening and assessment tool ............................................................................................................... 16 Screening tool ........................................................................................................................................... 16 Assessment tool ....................................................................................................................................... 19 ค่าในการวินจิ ฉยั และเปา้ หมายในการติดตามโรคเบาหวาน ............................................................................. 27 การตรวจวินิจฉัยโรคและตรวจคัดกรองเบาหวานขณะตงั ครรภ์................................................................... 30 เป้าหมายของระดับนา้ ตาลในเลอื ดของผู้ป่วยเบาหวานขณะตงั ครรภ์ ......................................................... 30 ค่าในการวินิจฉัยความดันโลหิตสงู ................................................................................................................ 31 การแบ่งระยะของCKD .................................................................................................................................. 33 การตรวจระดับนา้ ตาลในเลือดดว้ ยตนเอง ........................................................................................................ 34 BMI ผ้สู งู อายุ ................................................................................................................................................. 38
ศพั ท์ทางการแพทย์............................................................................................................................................ 39 สมนุ ไพรกบั ผ้ปู ่วยโรคไต .................................................................................................................................... 43 อาหารคโี ตเจนคิ (Ketogenic diets)............................................................................................................... 47 การคา้ นวณพลงั งานอาหารทางหลอดเลือดด้า ................................................................................................. 48 ความหมายของอาหารทางหลอดเลือดดา้ ..................................................................................................... 48 ประเภทของอาหารทางหลอดเลือดด้า .......................................................................................................... 48 ข้อบ่งชใี นการใชอ้ าหารทางหลอดเลือดด้า.................................................................................................... 48 การใหส้ ารอาหารผ่านทางหลอดเลือดดา้ ใหญ่ (TPN) .................................................................................. 48 การใหส้ ารอาหารทางหลอดด้าสว่ นปลาย (PPN)......................................................................................... 49 ชนิด/สตู รนมผงเด็กตามวัย................................................................................................................................ 51 การค้านวณพลงั งานอยา่ งง่ายจากดชั นีมวลกายเทียบกับระดบั กิจกรรม.......................................................... 52 ชนดิ ของ Insulin แบง่ เป็น 4 ชนดิ ตามระยะเวลาออกฤทธ์ิ ............................................................................. 52 ไตอักเสบเฉียบพลนั (Nephrotic Syndrome)............................................................................................... 55 ภาวะนา้ ตาลในเลอื ดสงู ชนดิ Diabetic ketoacidosis.................................................................................... 57 เกณฑก์ ารวินจิ ฉยั ภาวะนา้ ตาลในเลือดสงู ชนดิ diabetic ketoacidosis ................................................... 58 การดูแลรักษาเมอื ผา่ นพน้ ภาวะ DKA........................................................................................................... 58 กระบวนการใหโ้ ภชนบา้ บดั (Nutrition Care Process) ................................................................................ 60 ขนั ตอนท1ี : การประเมนิ ภาวะโภชนาการ.................................................................................................... 60 ขนั ตอนที2 : การวนิ จิ ฉยั ทางดา้ นโภชนาการ(Nutrition Diagnosis)......................................................... 61 ขนั ตอนที3 : การให้แผนโภชนบ้าบดั ............................................................................................................ 62 ขนั ตอนที4การติดตาม ประเมินผลของแผนโภชนบ้าบดั (Nutrition Monitoring & Evaluation) .......... 62
categories company Name Caloric distribution (%) Com CHO PRO FAT CHO 11.25 fresenius kabi Fresubin 45 20 35 14 15.68 abbott Ensure 56 15 29 11.7 12.5 abbott Jevity 62.72 16.32 31.68 12.5 13.72 polymeric formula Nestle Boost optimum 46.8 16.8 36 11.25 10.75 Nestle Nutren-fibre 50 16 34 11.25 8.25 Nestle Isocal 50 13 37 11.85 13.14 Thai-otsuka Blendera-MF 54.88 16.28 29.79 15.4 12.43 Nestle Nutren-balance 45 15 40 12.43 13.25 abbott GlucernaSR triple care 43 20 37 15.25 8.75 diabetic abbott GlucernaSR triple care 45 20 35 10.68 abbott Glucerna liquid 33 18 49 12.5 Thai-otsuka ONCE PRO 47.4 19.52 40.05 Thai-otsuka Gen-DM 52.56 16.92 30.51 disease- hepatic Thai-otsuka Aminoleban-oral 61.6 25.6 15.3 specific Thai-otsuka Neo-mune 49.72 24.6 25.65 immuno- Neo-mune 49.72 24.64 25.74 modulatin Thai-otsuka oral-impact 53 22 25 Prosure 61 21 18 g Nestle abbott renal abbott Nepro 35 18 47 semi- Thai-otsuka Pan-Enteral 42.72 12 45.27 elemental Nestle Peptamen 50 16 34
1 mposition (g/100kcal) Electrolyte and Remark micronutrients (mg or O PRO FAT 2kcal fiber drink 5 5 3.89 mEq/100 kcal) fiber and FOS Na K P mixed fiber and FOS 3.75 3.22 30 80 60 synbiotic added 8 4.08 3.52 84.35 156.52 54.78 7 4.2 4 94.56 159.52 60.96 prebiotic 5 4 3.78 37 120.6 47 only for tube feeding | fiber free 5 3.25 4.2 74.40 107.60 49.20 2 4.07 3.31 50 125 50 FOS 5 3.75 4.44 78.35 108.76 55.72 fructose free | high soluble fiber 5 5 4.11 87.00 126.00 68.00 5 5 3.89 93.78 164.44 74.67 oral/ feeding (powder) 5 4.5 5.44 98.21 154.71 61.88 only for oral (liquid in box) 5 4.88 4.45 93.20 156.00 72.00 oral/ feeding (liquid in can) 4 4.23 3.39 97.4 162.5 66.5 whey PRO | omega-3,6,9 4 6.4 1.7 70.11 130.46 50.14 3 6.15 2.85 22.6 77.1 39.9 FOS | plant-based 3 6.16 2.86 78.49 99.32 22.43 BCAA 5 5.5 2.78 78.61 99.46 22.46 5 5.25 2 105.94 132.67 71.29 Vanilla flavor 5 4.5 5.22 119.05 158.73 83.49 melon flavor 8 3 5.03 58.82 58.82 40 100% whey | tropical fruit 5 4 3.78 44 110.46 43 energy dense 67.97 89.45 55.86 for dialysis | high protein | low Na, K, P whey pro 100% | MCT:LCT = 70:30
2 Drug and food interaction Effect of drug on food intake Nutrition Absorption : ยาบางชนิดอาจเพ่มิ ลดลง หรือป้องกันการดูดซมึ อาหารในล้าไส้ Nutrition Excretion : ยาสามารถเพิม่ หรอื ลดการขับปัสสาวะของสารอาหาร ยา amphetamine ซึ่งเป็นยากระตุ้นประสาทส่วนกลางโดยหล่ังสารโดพามีนในสมอง ท้าให้รู้สึกกระตือรือร้น ผลขา้ งเคยี ง ท้าให้เบื่ออาหาร ยา Carboplatin เป็นยารักษาโรคมะเร็งหลายชนิด ยาจะยับยงั การสังเคราะห์สารพันธุกรรมของเซลล์มะเร็ง เชน่ DNA อาการขา้ งเคียง คลนื่ ไส้ อาเจียน Drug that may increase apatite Anticonvulsant : เป็นยารักษาอาการชกั ตา่ งๆอาจเกิดการเสยี สมดลุ ของเกลือแร่ Antipsychotic : ยารกั ษาโรคจติ , ไบโพลาร์ Antidepresant : ยารกั ษาอาการซึมเศร้า Drug can decrease nutrition absorption Laxatives : เป็นยาบรรเทาอาการทอ้ งผูก ท้าใหอ้ จุ จาระอ่อนตัวลง หรือกระตุน้ การบบี ตัวของล้าไส้ Aluminum hydroxide : เป็นยาลดกรดในกระเพาะอาหาร Statin : เป็นยาลดคลอเลสเตอรอลในเลือด Drug can increase a loss of a nutrition Diuratics : เปน็ ยาขับปัสสาวะ ใช้ในการรักษาความดันโลหติ สงู Aspirin : ยาลดการอกั เสบ เชน่ ปวดประจ้าเดอื น Clobazam : ยาลดอาการวติ กกงั วล
3 Absorption : การเคลื่อนท่ขี องยาภายในกระแสเลอื ดขึนอยกู่ ับปัจจัยต่อไปนี โครงสรา้ งของยาทส่ี ามารถผา่ นเย่อื บลุ ้าไส้ ระยะเวลาท่ีท้าใหก้ ระเพาะอาหารวา่ ง ช่องทางการใหย้ า คุณภาพของยา Distribution (การกระจายตวั ของยา) ยาเขา้ ส่กู ระแสเลือด กระจ่ายไปยงั เนอื เยือ่ ต่างๆ จับกบั Plasma protein ยาไม่ออกฤทธ์ิ Albumin ตา้่ ทา้ ให้เกิด Toxic ได้ Metabolism (การเปล่ียนแปลงของยา) เป็นกระบวนการที่ยาถูกเปลี่ยนแปลงทางเคมีในร่างกาย ซ่ึงมีผลมาจากปฏิกิริยาของยาระหว่างยากับ เอนไซม์ เกิดขนึ ทต่ี บั Excretion (การขบั ยาออกจากรา่ งกาย) ยาจะถกู ขบั ออกได้ทางไต ตบั ปอด อาจจะขับออกทางนา้ นมและเหง่ือได้ในปรมิ าณเล็กน้อย อวยั วะในการขับยาออก คือ ไต Benefits of minimizing food drug interactions ยามปี ระสทิ ธภิ าพในการท้างานสูง ไม่เกิดพิษจากยา ชว่ ยลดคา่ ใช้จา่ ย แกไ้ ขปญั หาภาวะโภชนาการผดิ ปกติ ผู้ป่วยไดร้ ับการรกั ษาจากยาสูงสุด การใหบ้ ริการดา้ นการดูแลสขุ ภาพลดลง
4 ความรับผดิ ชอบทางด้านวชิ าชพี น้อยลง Effect of food or drug intake Drug absorption : อาหารหรือสารอาหารในกระเพาะและล้าไส้อาจท้าให้ลดการดูดซึมของยา โดยการ ชะลอการย่อยอาหารหรือจับกับอนุภาคของอาหาร อาหารอาจท้าหน้าที่เพ่ิมหรือยับยังการเผาผลาญของ ยาบางชนิดในรา่ งกาย Drug excretion : ยาจะถูกขบั ถ่ายออกทางไต Dietary calcium : สามารถจับกับยาปฏิชีวนะ “tetracycline” ซึ่งเป็นยารักษาการติดเชือ ได้แก่ มาลาเรีย ซิฟิลสิ กรดอะมิโนในธรรมชาติ สามารถดูดซึมกับ “levodopa” ซึงเป็นยารักษาโรคพาร์กินสัน ซ่ึงจะไปเพิ่มสาร สื่อประสาทโดพามนิ ในสมอง Absorption Distribution การรับปะทานไฟเบอร์ในปริมาณมากจะรบกวนการดูดซึมของ “Digoxin” ซึ่งเป็นยากลุ่มของ (Cardiac glycoside) ทีม่ ฤี ทธเ์ิ พ่มิ การบีบตวั ของกล้ามเนอื หวั ใจ ใชร้ ักษาหวั ใจวาย หัวใจห้องบน Metabolism : อาหารท่ีมีการบ่มหรือหมัก เช่นโยเกิร์ต โดยจะท้าปฏิกิริยากับยา “Tyramine” ซ่ึงเป็น การยับยังเอนไซม์ monoamine oxidase ใช้รักษารควิตกกงั วล โรคพาร์กินสนั Food hight Vit.K (ผักตระกูลกะหล้่า) ลดประสิทธิภาพของยา “Anticoagulant” ซึ่งเป็นยาต้านการ แข็งตวั ของเลอื ด ห้ามรับประทาน Grapefruit juice พร้อมกับยาต่อไปนี “Cyclosporin” ซึ่งเป็นยากดภูมิคุ้มกันใช้กับ ผู้ป่วยท่ีมีการปลูกถ่ายอวัยวะ เช่น หัวใจ ไต และตับ “Certain statins” ซ่ึงเป็นกลุ่มยาลดคลอ เลสเตอรอล
5 ความรุนแรงของภาวะน้าตาลตา้ ในเลือด แบง่ ได้เป็น 3 ระดบั ระดบั 1 (level 1) glucose alert value หมายถึง ระดบั น้าตาลในเลือดที่ ≤ 70 มก./ดล. ระดบั 2 (level 2) clinically significant hypoglycemia หมายถงึ ระดบั นา้ ตาลในเลือด ท่ี <54 มก./ดล. ระดับ 3 (level 3 ) ภาวะน้าตาลตา่้ ในเลือดระดบั รุนแรง หมายถึง การที่ผ้ปู ว่ ยมีอาการสมองขาด กลูโคสทรี่ ุนแรง (severe cognitive impairment) ซงึ่ ต้องอาศัยผู้อน่ื ช่วยเหลอื ภาวะนา้ ตาลตา้ ในเลอื ดระดบั ไม่รนุ แรง ใหก้ ินอาหารทีมีคาร์โบไฮเดรต 15 กรัม กลโู คสเม็ด 3 เมด็ นา้ ส้มคนั 180 มล. น้าอดั ลม 180 มล. น้าผึง 3 ช้อนช้า ขนมปัง 1 แผ่นสไลด์ นมสด 240 มล. ไอศกรีม 2 สคูป ขา้ วตม้ หรอื โจ๊ก ½ ถว้ ยชาม กล้วย 1 ผล ภาวะน้าตาลตา้ ในเลอื ดระดบั ปานกลาง ใหก้ ินอาหารทีมีคาร์โบไฮเดรต 30 กรมั ผู้ป่วยเบาหวานที่มีสายกระเพาะอาหาร หรือสาย PEG สามารถให้น้าหวาน น้าผลไม้ สารละลาย กลููโคส หรอื อาหารเหลวที่มีคาร์โบไฮเดรต 15-30 กรมั ทางสายกระเพาะอาหาร หรอื สาย PEG ได้ ตดิ ตามระดบั กลโู คสในเลอื ดโดยใชเ้ ครื่องตรวจนา้ ตาลในเลือดชนิดพกพา หรอื point-of-care device (ถ้าสามารถท้าได้ ท่ี 15 นาที หลังกินคาร์โบไฮเดรตครังแรก กินอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต 15 กรัมซ้า ถ้าระดับ กลโู คสในเลอื ดที่ 15 นาที หลงั กนิ คาร์โบไฮเดรตครังแรกยังคง <70 มก. /ดล. ทม่ี า : แนวทางเวชปฏบิ ตั ิสา้ หรบั โรคเบาหวาน 2560 Clinical Practice Guideline for Diabetes 2017
6 ข้อควรปฏบิ ัติเพือป้องกนั กระดูกหักเนืองจากกระดูกพรนุ (Fracture liaison service : FLS) ดงั นี - ควรรับประทานอาหารทีม่ แี คลเซยี มใหเ้ หมาะสม คอื ผูท้ ม่ี ีอายนุ ้อยกวา่ หรือเท่ากับ 50 ปี ควรได้รบั แคลเซียม 800 มลิ ลิกรมั ต่อวนั ผทู้ มี่ ีอายุ 51 ปีขึนไป ควรได้รับแคลเซียม 1000 มิลลิกรมั ตอ่ วัน - รบั แสงแดดอย่างเพยี งพอ เพ่อื ให้ผิวหนังสรา้ งวติ ามนิ ดี จะชว่ ยให้ล้าไสด้ ูดซมึ แคลเซียมได้ ตวั อยา่ งอาหารที่มีแคลเซียม อ้างอิงจาก รองศาสตราจารย์ ดร.ภญ.บุษบา จินดาวิจักษณ์ ภาควิชาเภสัชกรรม คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหดิ ล เรือ่ งแคลเซียมกบั โรคกระดกู พรนุ ตอนท่ี2 ชนิดอาหาร ปริมาณทีบริโภค ปรมิ าณแคลเซียม (มลิ ลกิ รัม) นมสดยูเอชที 200 ซซี ี (1กล่อง) 240 นมสดเสริมแคลเซยี ม 200 ซซี ี (1กล่อง) 280 นมถวั่ เหลือง 250 ซซี ี (1กลอ่ ง) 64 นมเปรยี ว 160 ซซี ี (1ขวด) 160 โยเกริร์ต 150 กรัม (1ถว้ ย) 280 กะปิ 136.64 กุ้งแหง้ ตวั เลก็ 2 ช้อนโต๊ะ 138.30 ปลาสลดิ ตม้ 1 ช้อนโตะ๊ 153.42 ปลาฉิงฉา้ ง ทอด 2 ชอ้ นโตะ๊ 186.75 ไขไ่ ก่ ตม้ 2 ช้อนโตะ๊ 205.56 ไข่เปด็ ตม้ 225.76 เตา้ หูข้ าว อ่อน ตม้ 1 ฟอง 243.63 เตา้ หูข้ าว แข็ง ตม้ 1 ฟอง 258.75 ผักคะนา้ ผดั 3 ชอ้ นโต๊ะ 319.26 ผักกาดเขยี ว ตม้ 3 ชอ้ นโต๊ะ 411.86 ผกั กวางตุ้ง ตม้ 5 ช้อนโต๊ะ 450.06 ใบยอ ตม้ 5 ช้อนโต๊ะ 198.20 ใบชะพลู 5 ชอ้ นโต๊ะ 390.70 ½ ทัพพี 70 กรมั
7 มะเขอื พวง 2 ชอ้ นโต๊ะ 243.62 อ้างองิ จาก : โปรแกรมINMUCAL-N การคา้ นวณพลงั งานจากน้ายาลา้ งไตผา่ นช่องท้อง CAPD ความเข้มขน้ ของนา้ ยาลา้ งไต Glucose/2 L (g absorption rate calories/2 L (Kcal (%w/v (~60% 67 110 1.5% 30 18 190 2.5% 50 30 4.25% 85 51 *Kcal คิดจาก Glucose 1 g = 3.7 kcal
8 ธาลัสซเี มีย (Thalassemia) ธาลสั ซเี มีย (Thalassemia) เป็นโรคโลหิตจางทมี่ สี าเหตจุ ากความผดิ ปกติทางพันธุกรรมระดับยนี ทา้ ให้ การสร้างฮีโมโกบิล (Hemoglobin; Hb) ซ่ึงเป็นโปรตีนท่ีเป็นส่วนประกอบส้าคัญของเม็ดเลือดแดงผิดปกติ ส่งผล ให้เม็ดเลือดแดงมีอายุสัน แตกง่าย ถูกท้าลายง่าย จัดเป็นโรคโลหิตจางทางพันธุกรรมที่พบบ่อยท่ีสุดในโลก Vichinsky EP. Changing patterns of thalassemia worldwide. Annals of the New York Academy of Sciences. 2005;1054:18-24. อาหารทีเหมาะสมส้าหรับผู้ป่วยโรคธาลัสซีเมีย คืออาหารท่ีมีโปรตีน และกรดโฟลิก (Folic acid) สูง เพื่อชว่ ยในการสรา้ งเมด็ เลอื ดแดง ปริมาณโฟเลทในอาหาร อาหาร ปรมิ าณโฟเลท (ไมโครกรมั ตอ่ 35 กรัม หรือ ½ สว่ น) ต้าลงึ 42.70 ใบก๋ยุ ชา่ ย 50.75 ผกั กาดหอม 36.75 คืน่ ช่าย 39.90 ดอกกะหล่า้ 32.90 มะเขือเทศ 8.61 ถ่วั เขยี ว 53.55 ถัว่ แดง 49.70 ถว่ั เหลอื ง 62.65 อา้ งอิงจาก : ผศ.ภญ.ดร.กุลวรา เมฆสวรรค์ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย เรอื่ ง โภชนาการผปู้ ว่ ยธาลสั ซีเมยี
9 อาหารทคี วรหลีกเลียงส้าหรับผปู้ ว่ ยโรคธาลัสซเี มยี คอื อาหารที่มีธาตุเหล็กสูง ผลิตภัณฑ์จากสัตวท์ ี่มีปรมิ าณธาตุเหลก็ สูง เนือสัตว์ ปรมิ าณธาตเุ หล็ก (มลิ ลกิ รัม สัตวน์ ้า ปริมาณธาตุเหล็ก (มลิ ลิกรัม ตอ่ 40 กรมั หรือ 1 สว่ น) ต่อ 40 กรัมหรือ 1 สว่ น) ปอดหมู 47.6 กุง้ ฝอยสด 28.0 เลอื ดหมู 25.9 หอยโขม 25.2 หมูหยอง 17.8 หอยแมลงภู่ 15.6 ตับหมู 10.5 หอยแครง 6.4 น่องไกบ่ า้ น 7.8 ปลาดุก 8.1 เนือววั เค็มทอด 7.5 ปลาชอ่ น 5.8 กบแหง้ 3.8 ปลาตะเพยี น 5.6
10 ผลติ ภัณฑจ์ ากธัญพืชและเห็ดท่ีมปี ริมาณธาตุเหล็กสงู ธัญพืชและ ปริมาณธาตุเหล็ก ผักและเห็ด ปริมาณธาตเุ หลก็ ของวา่ ง (มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม) (มลิ ลกิ รัมต่อ 100 กรัม) ดาร์กช็อกโกแลต 17.0 ผกั กูด 36.3 ถว่ั ดา้ 16.5 ใบแมงลกั 17.2 เต้าเจยี ว 15.2 ใบกระเพาแดง 15.1 เมล็ดฟักทอง 15.0 ยอดมะกอก 9.9 ถัว่ ลสิ ง 13.8 ดอกโสน 8.2 งาขาว 13.0 ใบชะพลู 7.6 ถ่ัวแดง 10.5 ต้นหอม 7.3 ลกู เดือย 10.0 มะเขือพวง 7.1 งาด้า 9.9 เหด็ หหู นู 6.1 จมูกขา้ วสาลี 6.8 ยอดอ่อนขเี หล็ก 5.8 ขา้ วโอ๊ต 6.5 ผกั กระเฉด 5.3 อา้ งอิงจาก : ผศ. ดร. ภญ. ปยิ นชุ โรจน์สงา่ ภาควชิ าเภสัชเคมี คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหดิ ล เรอ่ื ง บทความเผยแพร่ความรู้สปู่ ระชาชน ธาลสั ซเี มยี (Thalassemia)...กินอยา่ งไรใหเ้ หมาะสม หมายเหตุ : ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารร่วมกับอาหารท่ีมีวิตามินสูง เช่น ส้ม มะเขือเทศ เพราะ วิตามินซีจะช่วยในการดูดซึมธาตุเหล็ก และควรรับประทานร่วมกับอาหารที่ลดการดูดซึกธาตุเหล็ก เช่น ชา และ นมถ่วั เหลอื ง
11 การค้านวณพลังงาน Resting Energy Expenditure (joint FAO/WHO/UNU) อาย(ุ ป)ี เพศชาย เพศหญงิ 0-3 (60.9xkg)-54 (61.0xkg)-51 3-10 (22.7xkg)+495 (22.5xkg)+499 10-18 (17.5xkg)+651 (12.2xkg)+746 18-30 (15.3xkg)+679 (14.7xkg)+496 30-60 (11.6xkg)+879 (8.7xkg)+829 >60 (13.5xkg)+487 (10.5xkg)+596 -World Health organization. Energy and protein requirements. Geneva: World Health organization, 1985. Technical report Series No. 724. BMR คา้ นวณจาก Schofield Equations อายุ (ป)ี เพศชาย เพศหญิง 0-3 0.167W+15.174H-617.6 16.252W+10.232H-413.5 3-10 19.59W+1.303H+414.9 16.969W+1.618H+371.2 10-18 16.25W+1.372H+515.5 8.365W+4.65H+200 W=weight(kg), H=height(cm) -Schofield WN. Predicting basal metabolic rate, new standard and review of previous work. Hum Nutr Clin Nutr 1985; 39 (Suppl 1): 5-41.
12 Classifications of nutritional status ดชั นี Normal Mild Moderate Severe Nutrition status %W/A >90 75-90 60-75 <50 Underweight %W/H >90 80-90 70-80 <70 Wasting %H/A >95 90-95 85-90 <85 Stunting -Gomez F, Galvan RR, Cravioto J, Frenk S. Malnutrition in infancy and childhood, with special reference to kwashiorkor. Adv Prediatr. 1955;7:131-169 -Warelow JC. Classification and definition of protein-calorie malnutrition. Br Med J. 1972;3(5826):566-9. Overweight and obesity วนิ ิจฉัยโดยใชเ้ กณฑอ์ ้างอิงได้ 2 แบบ 1. ใชก้ ราฟหรอื ตารางค่าอ้างอิง BMI ตามอายุ และเพศขององค์การอนามยั โลก เนื่องจากขณะนียังไมม่ ีเกณฑ์ อา้ งองิ BMI สา้ หรับเด็กไทย 2. ใชค้ ่าน้าหนกั ตามเกณฑ์ส่วนสงู %W/H* >110-120 >120-140 >140-160 >160-200 >200 Nutritional Overweight Mild obesity Moderate Severe Morbid status* นา้ หนักเกิน อว้ นเลก็ นอ้ ย obesity obesity obesity อ้วนปานกลาง อ้วนมาก อ้วนรุนแรง เปรียบเทยี บกบั กราฟ** Overweight Obesity Morbid กรมอนามัย พ.ศ. 2542 เร่มิ อว้ น โรคอ้วน obesity โรคอว้ นรุนแรง * ค่า%W/H เป็นการประเมนิ ความรนุ แรงของโรคอ้วนในเดก็ ในทางเวชปฏบิ ตั ิ **จากการเปรียบเทียบกบั กราฟเกณฑอ์ ้างอิงการเจรญิ เตบิ โตของเดก็ ไทย กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2542 พบว่า เด็กท่ีไดร้ บั การ วินจิ ฉยั ว่าเปน็ “โรคอ้วน” คอื น้าหนกั ตามเกณฑส์ ว่ นสูงมากกว่าคา่ มัธยฐาน +3SD จะมนี า้ หนักคดิ เปน็ 135-153 % ของคา่ ideal weight for height (W/H) และ +2SD จะมีนา้ หนกั คดิ เปน็ 122-135 %W/H ดงั นันถา้ ใช้เกณฑ์เดิมตามตาราง จะทา้ ใหก้ าร วนิ ิจฉยั โรคอ้วนในเดก็ ไทยมากเกนิ กว่าที่ควรจะเปน็ อา้ งองิ จากแนวทางการดูแลรักษาและปอ้ งกันภาวะโภชนาการเกนิ ในเด็ก ชมรมโภชนาการเดก็ แห่งประเทศไทย
13 DASH diet DASH Diet (Dietary Approaches to Stop Hypertension Diet) โ ด ย ชื่ อ DASH Diet ห ม า ย ถึ ง แนวทางโภชนาการเพอ่ื หยุดความดันโลหิตสูง หลักการ : ลดการบริโภคอาหารท่ีมีเกลือโซเดียม ไขมันอิ่มตัว ไขมันรวมและคอเรสเตอรอลลง และเพ่ิม การรับประทานใยอาหาร โปรตีน แคลเซียม แรธ่ าตตุ า่ งๆอยา่ ง โปแตสเซยี มและแมกนเี ซียม รวมถึงปรมิ าณสารไน เตรททม่ี ผี ลการศกึ ษาถงึ การลดความดนั โลหติ สงู ได้ สดั ส่วนการรับประทานอาหารตามหลกั DASH ใน 1 วนั : ชนดิ อาหาร สัดสว่ น ธัญพชื ชนดิ ต่างๆ โดยเนน้ เปน็ ธัญพืชไม่ขัดสี 7-8 สว่ นบรโิ ภค (หรือประมาณ 7-8 ทพั พี ผักและผลไม้ อย่างละ 4-5 ส่วนบรโิ ภค (หรอื ประมาณ 4-5 ทัพพี และผลไม้ 3-4 สว่ น เนือสัตว์ไขมันต่้าอย่างเนือปลา 2-3 สว่ นบริโภค (หรอื ประมาณ 4-6 ช้อนกินขา้ ว ลดการรับประทานสตั ว์เนอื แดง การตดั ส่วนไขมนั หรอื หนังของเนือสตั วแ์ ละเลือกรบั ประทานเนือสตั ว์ไขมัน ตา้่ น้ามนั หรือไขมัน 2-3 ส่วนบรโิ ภค (หรือไม่เกิน 6 ช้อนชา ถว่ั ชนิดตา่ งๆ เช่น อลั มอนด์ ถั่วเลนทิล 4-5 สว่ นบรโิ ภค(หรอื ประมาณ 4-5 ฝ่ามือ ต่อสัปดาห์ ของหวานชนิดตา่ งๆ ไม่เกนิ 5 สว่ นบรโิ ภคตอ่ สัปดาห*์ แนะนา้ ให้ รับประทานนานๆครงั แนะน้าให้ใช้เครื่องเทศหรือสมนุ ไพรตา่ งๆในการเสริม รสชาติอาหาร และลดการใช้เกลือหรือเคร่อื งปรงุ ที่มี โซเดียมสูงในการปรุงแตง่ อาหาร -Mayo Clinic Staff. DASH diet: Healthy eating to lower your blood pressure [online document]. http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/dash-diet/art-20048456. October 3, 2017. -Siervo, M., Lara, J., Chowdhury, S., Ashor, A., Oggioni, C., & Mathers, J. (2015). Effects of the Dietary Approach to Stop Hypertension (DASH) diet on cardiovascular risk factors: A systematic review and meta-analysis. British Journal of Nutrition, 113(1), 1-15. doi:10.1017/S0007114514003341.
14 (นพิ าวรรณ, มปป
15 ท่มี า : national cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III, 2001 TLC ยอ่ มาจาก Therapeutic Lifestyle Change Diet เป็นวิธกี ารดูแลทางโภชนบา้ บัดทางการแพทยว์ ิธหี น่งึ ท่มี ี ประสิทธภิ าพในการดูแลผูป้ ่วยที่มภี าวะไขมันในเลือดผิดปกติไดเ้ ป็นอย่างดี
16 Screening and assessment tool Screening tool เครืองมอื อา้ งอิง Malnutrition Screening Tool (MST) Ferguson et al. (1999) Mini Nutritional Assessment Short-Form (MNA-SF) Rubenstein et al. (2001) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Kondrup et al. (2003) Malnutrition Universal Screening Tool (MUST) Stratton et al. (2004) Short Nutritional Assessment Questionnaire (SNAQ) Kruizenga et al. (2005) Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) Chittawatanarat et al. (2016) MST
17 NRS If the answer is ‘Yes’ to any question, the screening in Table 2 is performed
18 MUST BMI Score >20 0 1 18.5-20 2 <18.5 0 Unplanned weight loss in past 3-6 months 1 <5% 2 2 5-10% >10% If patient is acutely ill and there has been or is likely to be no nutritional intake for >5 days total SNAQ
Assessment tool 19 เครอื งมอื อา้ งองิ Subjective Global Assessment (SGA) Detsky et al. (1999) Mini Nutritional Assessment (MNA) Guigoz et al. (2001) Patient generated subjective global assessment (PG-SGA) Ottery et al. (2004) Nutrition Alert Form (NAF) Komindrg et al. (2005) Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) Chittawatanarat et al. (2016)
20
21
22
23
24
25 การแปลผลเครืองมือคัดกรองและประเมินภาวะโภชนาการ Screening Tools คะแนน เกณฑ์ Malnutrition Screening Tool (MST) 0-1 No risk of malnutrition ≥2 Risk of malnutrition Mini Nutritional Assessment Short-Form 12-14 (MNA-SF) 8-11 Normal 0-7 At risk of malnutrition Nutritional Risk Screening (NRS 2002) 0-2 3 Malnourished Malnutrition Universal Screening Tool 0 Normal (MUST) 1 ≥2 Nutritionally at-risk Short Nutritional Assessment Questionnaire 0-1 Low risk (SNAQ) 2 ≥3 Medium risk Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) 0 High risk Assessment Tools ≥1 Subjective Global Assessment (SGA) Well nourished คะแนน Moderately malnourished A Severely malnourished B Normal Nutritionally at-risk เกณฑ์ Normal Mild-Moderate Malnutrition
Mini Nutritional Assessment (MNA) C 26 Patient generated subjective global 24-30 assessment (PG-SGA) 17-23.5 Severe Malnutrition Nutrition Alert Form (NAF) 0-16 Normal Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) A Risk of malnutrition B Malnutrition C Normal 0-5 6-10 Moderate Malnutrition ≥11 Severe Malnutrition 0-4 Normal-Mild Malnutrition 5-7 Moderate Malnutrition 8-10 Severe Malnutrition ≥11 Normal Mild Malnutrition Moderate Malnutrition Severe Malnutrition
27 ค่าในการวนิ ิจฉัยและเป้าหมายในการติดตามโรคเบาหวาน ตารางการแปลผลระดบั พลาสมากลโู คสและ A1C เพื่อการวินิจฉยั ปกติ ระดบั นา้ ตาลในเลอื ดทีเพิมความเสียงการ โรคเบาหวาน <100 มก./ดล. เป็นเบาหวาน ≥126 มก./ดล. <140 มก./ดล. ≥200 มก./ดล. impaired fasting impaired glucose - ≥200 มก./ดล. < 5.7 % glucose (IFG) tolerance (IGT) ≥6.5% พลาสมากลูโคสขณะอด 100-125 มก./ดล. - อาหาร (FPG) - 140-199 มก./ดล. พลาสมากลโู คสที่ 2 ชว่ั โมงหลงั ดมื่ น้าตาล -- กลโู คส 75 กรัม 2 h-PG 5.7-6.4% (OGTT) พลาสมากลูโคสที่เวลาใดๆ ในผู้ทมี่ ีอาการชดั เจน ฮีโมโกลบนิ เอวันซี (A1C) *IFG เป็นภาวะระดับนา้ ตาลในเลอื ดขณะอดอาหารผดิ ปกติ *IGT เป็นภาวะระดับน้าตาลในเลอื ดสงู หลงั ไดร้ บั กลูโคส
28 เป้าหมายในการติดตามโรคเบาหวาน - เป้าหมายการควบคุมเบาหวานส้าหรับผูใ้ หญ่ การควบคมุ เบาหวาน ควบคุมเข้มงวดมาก เปา้ หมาย ควบคมุ ไมเ่ ข้มงวด >70-110 มก./ดล. ควบคุมเข้มงวด 140-170 มก./ดล ระดับน้าตาลในเลือดขณะอดอาหาร ระดบั น้าตาลในเลือดหลงั อาหาร 2 ช่วั โมง <140 มก./ดล 80-130 มก./ดล - ระดับน้าตาลในเลือดสูงสุดหลังอาหาร - - - 7.0-8.0% A1C (% of total hemoglobin) <6.5% <180 มก./ดล <7.0% - เปา้ หมายในการควบคุมระดับนา้ ตาลในเลอื ดส้าหรับผปู้ ว่ ยเบาหวานสูงอายุ และผ้ปู ว่ ยระยะสดุ ทา้ ย สภาวะผปู้ ่วยเบาหวานสูงอายุ เปา้ หมายระดับ A1C ผูม้ ีสขุ ภาพดี ไมม่ ีโรครว่ ม <7% ผู้มโี รคร่วม ช่วยเหลือตวั เองได้ 7.0-7.5% ผูป้ ่วยทต่ี อ้ งได้รับการช่วยเหลอื มีภาวะเปราะบาง ไม่เกิน 8.5% มภี าวะสมองเสื่อม ไมเ่ กิน 8.5% ผู้ป่วยที่คาดว่าจะมีชวี ติ อยู่ได้ไม่นาน หลีกเล่ยี งภาวะน้าตาลในเลือดสงู จนท้าให้เกิดอาการ
29 - เปา้ หมายการควบคมุ ปัจจยั เสย่ี งของภาวะแทรกซอ้ นทห่ี ลอดเลอื ด การควบคมุ /การปฏิบตั ิตัว เป้าหมาย ระดับไขมันในเลือด* <100 มก./ดล ระดบั ไขมนั ในเลือด ระดบั แอล ดี แอลคเลสเตอรอล* <150 มก./ดล. ระดับไตรกลีเซอไรด์ ≥40 มก./ดล ระดับ เอช ดี แอล คอเลสเตอรอล: ผชู้ าย ≥ 50 มก./ดล ผูห้ ญิง <140 มม.ปรอท <90 มม.ปรอท ความดันโลหิต** ความดนั โลหติ ซสิ โตลิค (systolic BP) 18.5-22.9 กก./ม.² หรือใกลเ้ คยี ง ความดันโลหิตไดแอสโตลคิ (diastolic BP) ไมเ่ กนิ สว่ นสูงหารด้วย 2 นา้ หนกั ตัว <90 ซม. ดชั นีมวลกาย <80 ซม. รอบเอวจา้ เพาะบุคคล (ทังสองเพศ *** ไมส่ บู บหุ รแี่ ละหลีกเลีย่ งการรบั ควันบหุ รี รอบเอว : ผชู้ าย ตามคา้ แนะน้าของแพทย์ ผหู้ ญิง การสบู บุหร่ี การออกกา้ ลังกาย * ถา้ มโี รคหลอดเลือดหัวใจหรือมีปจั จยั เสี่ยงของโรคหลอดเลือดหวั ใจหลายอยา่ งรว่ มด้วยควรควบคมุ ให้ LDL-C ตา้่ กว่า 70 มก./ดล. ** ผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ความดันโลหิตซิสโตลิคไม่ควรต้่ากว่า 110 มม. ปรอท ผู้ป่วย ท่ีอายุน้อยกว่า 40 ปีหรือมีภาวะแทรกซ้อนทางไตร่วมด้วยควรควบคุมความดันโลหิตให้น้อยกว่า 130/80 มม.ปรอท ถ้าไมท่ า้ ให้เกดิ ภาวะแทรกซ้อนของการรกั ษา
30 การตรวจวินิจฉยั โรคและตรวจคดั กรองเบาหวานขณะตงั ครรภ์ - เกณฑ์ของ Carpenter และ Coustan หญงิ ตงั ครรภด์ ่มื นา้ ที่ละลายนา้ ตาลกลโู คส 100 กรมั (100 gm OGTT) เวลา ระดบั นา้ ตาลในเลือด (มก./ดล.) ก่อนดื่มน้าตาล 100 กรัม 95 หลังดื่มนา้ ตาล 1 ช่วั โมง 180 หลังดื่มน้าตาล 2 ชั่วโมง 155 หลงั ดมื่ น้าตาล 3 ชวั่ โมง 140 *ตังแต่ 2 ค่าขึนไปจะถือว่าเปน็ โรคเบาหวาน ขณะตงั ครรภ์ - เกณฑ์ของ International Diabetes Federation (IDF) หญิงตังครรภด์ ่ืมน้าท่ลี ะลายน้าตาลกลโู คส 75 กรมั (75 gm OGTT) เวลา ระดบั นา้ ตาลในเลอื ด (มก./ดล.) กอ่ นด่ืมนา้ ตาล 100 กรมั 92 หลังดมื่ น้าตาล 1 ชัว่ โมง 180 หลังดม่ื น้าตาล 2 ชว่ั โมง 153 *ตงั แต่ 1 ค่าขนึ ไปจะถือว่าเป็นโรคเบาหวานขณะตงั ครรภ์ เป้าหมายของระดับนา้ ตาลในเลอื ดของผปู้ ่วยเบาหวานขณะตังครรภ์ เวลา ระดับนา้ ตาลในเลือด (มก./ดล.) กอ่ นอาหารเช้าอาหารมอื อืน่ และก่อนนอน 60-95 หลงั อาหาร 1 ชวั่ โมง <140 หลงั อาหาร 2 ช่วั โมง <120 เวลา 02.00 – 04.00 น. >60 ทมี่ า: แนวทางเวชปฏิบตั ิสา้ หรับโรคเบาหวาน 2559
31 ค่าในการวินิจฉยั ความดันโลหิตสงู ตารางการจา้ แนกโรคความดันโลหติ สูงตามความรนุ แรงในผ้ใู หญอ่ ายุ18 ปี ขนึ ไป Category SBP DBP (มม.ปรอท) (มม.ปรอท) Optimal < 120 และ < 80 Normal 120-129 และ/หรอื 80/84 High normal 130-139 และ/หรือ 85-89 Grade 1 hypertension (mild) 140-159 และ/หรอื 90-99 Grade 2 hypertension (moderate) 160-179 และ/หรอื 100-109 Grate 3 hypertension (severe) >180 และ/หรอื >110 Isolated systolic hypertension (ISH) >140 และ < 90 หมายเหตุ:SBP = systolic blood pressure; DBP = diastolic blood pressure. เมื่อความรุนแรงของ SBP และ DBP อยู่ต่างระดับกัน ให้ ถือระดับท่ีรุนแรงกว่าเป็นเกณฑ์ ส้าหรับ ISH ก็แบ่งระดับ ความรุนแรงเหมือนกัน โดยใช้แต่SBP ท่ีมา:แนวทางการรกั ษาโรคความดนั โลหติ สงู ในเวชปฏบิ ัติทัว่ ไป พ.ศ.2558 Classification of Blood Cholesterol Levels
32 คา่ ทีใช้ในการตดิ ตาม Source: American Association Of Clinical Endocrinologists Medical Guidelines for Clinical Practice, 2012
33 การแบ่งระยะของCKD พยากรณโรคไตเรือรงั ตามความสมั พนั ธของ GFR และระดับอัลบูมนิ ในปสสาวะ ทม่ี า:คา้ แนะนา้ สา้ หรบั การดแู ลผ้ปู ว่ ยโรคไตเรือรงั ก่อนการบ้าบดั ทดแทนไต พ.ศ.2558
34 การตรวจระดบั น้าตาลในเลอื ดด้วยตนเอง ข้อบ่งชกี ารท้า SMBG 1. ผ้ปู ว่ ยเบาหวานที่มคี วามจา้ เป็นในการท้า SMBG 1.1 ผู้ท่ีต้องการคุมเบาหวานอย่างเข้มงวด ได้แก่ ผู้ป่วยเบาหวานที่มีครรภ์ (pre-gestational DM) และ ผู้ป่วยเบาหวานขณะตงั ครรภ์ (gestational DM) 1.2 ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 1 1.3 ผ้ปู ่วยเบาหวานท่ีมภี าวะน้าตาลต้่าในเลือดบ่อยๆ หรอื รนุ แรง หรอื มภี าวะนา้ ตาลต้่าในเลือด โดยไม่มี อาการเตือน 2. ผู้ป่วยเบาหวานที่ควรทา้ SMBG 2.1 ผู้ปว่ ยเบาหวานชนิดที่ 2 ซง่ึ ไดร้ บั การรกั ษาดว้ ยการฉีดอนิ ซลู นิ 3. ผปู้ ่วยเบาหวานที่อาจพจิ ารณาใหท้ า้ SMBG 3.1 ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ซ่ึงไม่ได้ฉีดอินซูลินแต่เบาหวานควบคุมไม่ได้ พิจารณาให้ท้า SMBG เม่ือ ผู้ป่วย และ/หรือผู้ดูแลพร้อมที่จะเรียนรู้ ฝึกทักษะ และน้าผลจาก SMBG มาใช้ปรับเปลยี่ น พฤติกรรมเพื่อควบคุม ระดับน้าตาลในเลอื ดใหไ้ ดต้ ามเปา้ หมาย 3.2 ผู้ท่ีเพิ่งได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นเบาหวาน เพื่อเรียนรู้ในการดูแลตนเองทังเรื่องอาหาร การออกก้าลัง กาย หรอื ได้ยาลดระดบั น้าตาลในเลอื ดใหเ้ หมาะสมกับกจิ วตั รประจ้าวัน ความถขี องการทา้ SMBG ความถีของการทา้ SMBG 1. ผู้ป่วยเบาหวานระหวา่ งการตังครรภ์ควรท้า SMBG ก่อนอาหารและหลังอาหาร 1 หรือ 2 ชั่วโมง ทัง 3 มือ และกอ่ นนอน (วนั ละ 7 ครัง อาจลดจา้ นวนครงั ลงเม่อื ควบคุมระดบั นา้ ตาลในเลือดไดด้ ี 2. ผูป้ ่วยเบาหวานชนิดที่ 1 ทไี่ ดร้ ับการรักษาดว้ ย insulin pump ควรทา้ SMBG วนั ละ 4-6 ครงั 3. ผปู้ ่วยเบาหวานที่ฉีดอินซลู ินตงั แต่ 3 ครังขนึ ไป ควรทา้ SMBG ก่อนอาหาร 3 มือทุกวัน ควรทา้ SMBG ก่อนนอน และหลังอาหาร 2 ชม.เป็นครังคราว หากสงสัยว่ามีภาวะน้าตาลต้่าในเลือดกลางดึกหรือมี ความเส่ียงที่ จะเกดิ ควรตรวจระดับน้าตาลในเลอื ดชว่ งเวลา 02.00-04.00 น.
35 4. ผปู้ ่วยเบาหวานท่ฉี ดี อินซลู ินวันละ 2 ครัง ควรทา้ SMBG อย่างนอ้ ยวนั ละ 2 ครงั โดยตรวจก่อน อาหาร เช้าและเย็น อาจมีการตรวจก่อนอาหารและหลังอาหารมืออื่นๆ เพ่ือดูแนวโน้มการเปล่ียนแปลงของ ระดับน้าตาล ในเลอื ด และใช้เป็นข้อมลู ในการปรับยา 5. ควรท้า SMBG เม่ือสงสัยว่ามีภาวะน้าตาลต้่าในเลือดและหลังจากให้การรักษาจนกว่าระดับน้าตาล ใน เลือดจะกลบั มาปกตหิ รือใกล้เคียงปกติ 6. ควรท้า SMBG ก่อนและหลังการออกก้าลังกาย หรือกิจกรรมท่ีมีความเส่ียง เช่น การขับรถ ในผู้ป่วย เบาหวานทีไ่ ดร้ ับยาซึง่ มีความเสีย่ งท่ีจะเกดิ ภาวะน้าตาลต่า้ ในเลอื ด 7. ในภาวะเจ็บป่วยควรท้า SMBG อย่างน้อยวันละ 4 ครัง ทุก 4 ถึง 6 ชั่วโมง หรือก่อนมืออาหาร เพ่ือ คน้ หาแนวโน้มทจ่ี ะเกดิ ภาวะน้าตาลตา่้ ในเลอื ดหรอื ระดับน้าตาลในเลือดสูงเกินควร 8. ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดท่ี 2 ซ่ึงฉีดอินซูลินก่อนนอน ควรท้า SMBG ก่อนอาหารเช้าทุกวันหรืออย่าง น้อย 3 ครัง/สัปดาห์ในช่วงที่มีการปรับขนาดอินซูลิน อาจมีการท้า SMBG ก่อนและหลังอาหารมืออื่นๆ สลับกัน เพอื่ ดแู นวโน้มการเปลย่ี นแปลงของระดบั นา้ ตาลในเลอื ด ถ้ายงั ไม่ได้ค่า A1C ตามเปา้ หมาย ทมี่ า: แนวทางเวชปฏบิ ัติสา้ หรบั โรคเบาหวาน 2559 ก้าหนดคาร์บในแต่ละมือสา้ หรับหญิงตังครรภ์ (GDM)
36 Nutrient or food type recommendation Meal planning tips Energy Intake should be sufficient to Include 3 small- to moderate promote adequate , but not sized meals and 2-4 snacks. Space excessive , weight gain to support snacks and meals least 2 hours fetal development and to avoid apart. A bedtime snack ( or even ketonuria . Daily minimum of 1700- a snack in the middle of the 1800 kcal is an appropriate starting night) is recommended to goal diminish of hours fasting. Carbohydrate A minimum of 175 g CHO daily , Common carbohydrate guidelines Protein allowing for the approximately 33 : 2 carbohydrate choices (15-30 g) needed for fetal brain development. at breakfast , 3-4 choices (45-60g) Recommendations are based on for lunch and evening meal, 1-2 effect of intake on blood glucose choices (15 to 30 g) for snacks. levels. Intake should be distributed Recommendations should be throughout the day. Frequent modified based on individual feedings, smaller portions, with assessment and blood glucose intake sufficient to avoid ketonuria. self-monitoring test results. Protein foods do not raise post- 1.1 g/kg meal blood glucose levels. Add protein to meals and snacks to help provide enough calories and to satisfy appetite.
37 Fat Limit saturated fat. Fat intake may be increased because of increased protein Sodium take; focus on leanerprotein Fiber choices. Non-nutritive sweeteners Not routinely restricted Vitamins and mineral For relief of constipation , gradually Use whole grains and raw fruits Alcohol increase intake and increase fluids. and vegetables.Activity and fluids help relieve constipation. Use only FDA-approved sweeteners. Saccharin crosses the placenta but has not been shown to be harmful Preconception folate . Assess for Take prenatal vitamin, if it causes specific individual need : nausea,try taking at bedtime. multivitamin throughout pregnancy ,iron at12 weeks, and calcium, especially in the last trimester and while lactating Avoid all alcohol even in cooking
38 BMI ผสู้ งู อายุ ภาวะโภชนาการ BMI (kg/m2 ) ผอม 18.5-19.9 ระดับ 1 17.0-18.4 ระดับ 2 16.0-16.9 ระดับ 3 ระดบั 4 <16 ปกติ 18.5-24.9 อว้ น ระดบั 1 25.0-29.9 ระดับ 2 30.0-39.9 ระดับ 3 >40.0 ค้านวณIBWอยา่ งง่าย - ชาย: IBW (kg) = ส่วนสูง (cm) –105 - หญิง: IBW(kg) = สว่ นสงู (cm) - 110 น้าหนักทลี ดลงโดยไมไ่ ด้ตังใจ (%weight loss) ระยะเวลา 1 สปั ดาห์ ลดลง 1-2% 1 เดอื น ลดลง 5% 3 เดือน ลดลง 7.5% 6 เดือน ลดลง 10%
39 ศพั ทท์ างการแพทย์ A Atrial Fibrillation (AF) โรคหวั ใจเตน้ ผดิ จงั หวะ ไมส่ ม้่าเสมอ Asthma โรคหอบหืด Ante natal care (ANC) การดูแลก่อนคลอด(การฝากครรภ์ Allergy โรคภูมิแพ้,แพ้ Acute Gastroenteritis (AGE) ลา้ ไสอ้ กั เสบฉับพลัน Acidosis ภาวะเลือดเป็นกรด Acute Renal Failure (ARF) ไตวายฉบั พลัน Atherosclerotic heart disease โรค หลอดเลือดแดงหัวใจแขง็ B Burns แผลไหม้ Blunt chest ไดร้ ับการกระแทกที่ หนา้ อก Blood pressure (BP) ความดันโลหติ Benign Prostatic Hyperplasia (BPH) โรคตอ่ มลกู หมากโต Basal ganglia ปมประสาท ทม่ี หี น้าท่ีเก่ียวข้องกับการสัง่ การการเคลอื่ นไหวของรา่ งกาย การเรียนรู้ การตัดสินใจ และกจิ เกย่ี วกับอารมณ์ความรู้สึก C C-Spine injury การบาดเจบ็ ที่กระดกู ต้นคอ Crushing การบดทับ Concussion สมองกระทบกระเทือน Coma ภาวะหมดสติ ไมร่ สู้ กึ ตัว Complication โรคแทรกซ้อน Cesarian Section (C/S) การผ่าคลอด Chief Complaint (CC)ประวัติส้าคญั ท่มี าโรงพยาบาล Computed Tomography (CT) การ ตรวจเอ็กซ์เรยค์ อมพิวเตอร์ Cerebrovascular Accident (CVA) โรคทางหลอดเลือดสมอง Constipation ท้องผูก Coronary Care Unit (CCU) หออภบิ าลผู้ป่วยหนกั เฉพาะโรคหัวใจ Colonic polyp ต่ิงเนือทีล่ า้ ไสใ้ หญ่ Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis (CAPD) การลา้ งไตทางช่องท้องชนดิ ตอ่ เนื่องด้วยตนเอง CTF (Capture the fracture) เป็นโครงการดแู ละผู้ปว่ ยโรคกระดกู หักจากโรคกระดูกพรุนโดยทมี สหวชิ าชีพ ปัจจุบนั ใช้ค้าว่า FLS (Fracture Liaison service) D Dyslipidemia (DLD) โรคไขมันในเลือดสงู Diagnosis (Dx) การวนิ จิ ฉัยโรค Dyspnea หอบเหนื่อย Discharge ผปู้ ่วยออกจาก โรงพยาบาลแลว้ E
40 Emergency room (E.R) ห้องฉุกเฉิน F Fracture การแตกหกั ของกระดูก Fracture Femur กระดูกต้นขา หกั Follow up (F/U) นัดตรวจติดตามอาการ Family history (FH) ประวตั ิการเจบ็ ปว่ ย ของคนในครอบครัว G General Appearance (GA) ลักษณะภายนอกทว่ั ไป Global aphasia เปน็ ความผิดปกตขิ องภาษาพูด เกิดจากพยาธิสภาพที่สมอง ผู้ปว่ ยจะพูดไมค่ ล่อง ไม่ชัดและมี ปัญหาเร่อื งความเข้าใจ H Head injury การไดร้ บั บาดเจบ็ ที่ศีรษะ Hemodialysis หอ้ งล้างไต HT (Hypertension) ความดันโลหติ สูง I In patient Department (IPD) แผนกรกั ษาผู้ปว่ ยใน Infection การตดิ เชือ Intake/Outtake (I/O) ปริมาณนา้ เขา้ ออกในแต่ละวัน Intensive care unit (I.C.U) หออภิบาล ผปู้ ว่ ยหนักรวม Ischemic stroke โรคหลอดเลือดสมองตีบหรอื อุดตนั Intracerebal hemorrhage โรคหลอดเลอื ดสมองแตกจากการฉกี ขาดของหลอดเลอื ดในสมอง J Jaundice ดซี า่ น K L Labour room (L.R) ห้องคลอด LN (Lupus Nephritis) โรคไตท่ีเปน็ ผลกระทบจากโรค SLE M Medication (MED) อายรุ กรรม Morbid obesity ภาวะอ้วนอย่างรุนแรง N Nervous System (N/S) สญั ญาณชพี ทางระบบประสาท Not applicable (N/A) ไม่มีขอ้ มลู
41 Nephrotic syndrome (NS) ไตอักเสบ Nasogastric Tube (NG Tube) การใสส่ าย ยางทางจมูกถงึ กระเพาะ NASH (Nonalcoholic steatohepatitis) เปน็ ภาวะท่มี ีไขมนั สะสมในตบั รวมกบั การอักเสบ Non-ST Elevated Myocardial Infarction (NSTEMI) ภาวะหวั ใจขาดเลอื ดเฉียบพลัน O Observe สงั เกตอาการ Orthopedic (ORTHO) กระดูกและข้อ Out Patient Department (OPD แผนกผู้ป่วยนอก Operating room (O.R) ผา่ ตัด ORIF (Open Reduction Internal Fixation) การผา่ ตดั กระดกู ใหเ้ ขา้ ท่ี โดยการตรงึ กระดกู ทห่ี กั ดว้ ยโลหะซ่ึงจะ ใสอ่ ยภู่ ายนอกร่างกายของผปู้ ่วย P Pneumothorax ภาวะลมในชอ่ งปอด Pulse ชพี จร Pale ซดี Pain ความปวด Pharmacy หอ้ งจา่ ยยา Past History (PH) ประวตั อิ ดีต Physical therapy แผนกกายภาพบ้าบดั Physical therapy (PT) Physical Examination (PE) การตรวจร่างกาย Surgical (SUR) ศลั ยกรรม (รักษาดว้ ย Sputum เสมหะ Present Illness (PI) ประวตั ปิ จั จบุ ัน Surgery ศลั ยกรรม SLE (Systemic lupus erythematosus) กายภาพบ้าบัด Past medical history (PMH) ประวัติอดตี ของการรักษา Q R R/O สงสัยวา่ จะเป็น S Swelling อาการบวม การผา่ ตดั Side effect ผลข้างเคยี ง Stress เครยี ด Septicemia ติดเชอื ในกระแสเลือด โรคแพภ้ ูมิตัวเอง
42 Septic shock ภาวะชอ็ กเหตุพิษตดิ เชือ เกดิ ขนึ หลังจากการติดเชอื ในกระแสเลอื ด Surgical Intensive Care Unit (SICU) หออภบิ าลผูป้ ่วยวิกฤตศลั ยกรรม ST Elevated Myocardial Infarction (STEMI) ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน SGOT (Serum Glutamic-Oxaloacetic Transaminase) หรอื AST (Aspartate Transaminase) เป็นเอนไซมท์ ่ี ใช้ชว่ ยตรวจภาวะโรคตับ SGPT (Serum glutamate pyruvate transaminase) หรอื ALT (Alanine transaminase) เป็นเอนไซม์ทใ่ี ช้ ชว่ ยตรวจภาวะโรคตับ T Treatment การรกั ษา Transfer การย้ายผู้ปว่ ย Therapy การรกั ษา Traumatic Brain Injury (TBI) การ บาดเจ็บท่ีสมอง Tuberculosis วณั โรค U Unconscious ไมร่ สู้ ึกตัว Urine analysis การเกบ็ ปัสสาวะส่ง ตรวจ Urticaria ลมพษิ Underlying disease (U/D) โรค ประจา้ ตัว Upper Respiratory Infection (URI) การตดิ เชือทางเดนิ หายใจส่วนบน Urinary Tract Infection (UTI) การติดเชือทางเดนิ ปสั สาวะ V Vital sign (V/S) สัญญาณชพี Vomit อาเจียน Viral myocarditis กลา้ มเนือหวั ใจอักเสบจากไวรัส W Wound แผล Weak ออ่ นเพลีย Ward ตกึ ผปู้ ่วย X Y Z
43 สมนุ ไพรกบั ผูป้ ่วยโรคไต สมนุ ไพรทมี ีโพแทสเซยี ม รปู ภาพ อลั ฟัลฟา Alfalfa ผกั ชี (ใบ Coriander (leaf) อฟี นืง่ พรมิ โรส Evening Primrose( มะระ ผล , ใบ( Bitter Melon (fruit, leaf) ขมิน เหง้า ) Turmeric (rhizome) ดอกค้าฝอย ดอก ) Safflower (flower) ลกู ยอ Noni โสมอเมรกิ นั American Ginseng
ใบบัวบก 44 Gotu Kola รปู ภาพ แดนดไิ ลออน ราก, ใบ( Dandelion (root, leaf) กระเทียม ใบ ) Garlic (leaf) ตะไคร้ Lemongrass มะละกอ ใบ, ผล( Papaya (leaf, fruit) ชิโครรี ใบ) Chicory (leaf) สมนุ ไพรทีมีฟอสฟอรสั เมลด็ แฟลกซ์ หรือเมล็ดลนิ นิ Flaxseed (seed) มิลค์ ทิสเซิล Milk Thistle
ต้นหอม (ใบ 45 Onion (leaf) รปู ภาพ โพสเลน Purslane เมลด็ ทานตะวนั Sunflower (seed) ดอกบวั Water Lotus สมุนไพรทีควรหลีกเลยี งในผู้ปว่ ยโรคไต ปักคี สมนุ ไพรจีนโบราณ(Astragalus บารเ์ บอรร์ ่ี Barberry เหลืองชชั วาลย์ เล็บวิฬาร์( Cat's Claw
46 ขนึ ฉ่าย Apium Graveolens ตน้ หญา้ หนวดแมว Java Tea Leaf หญา้ หางมา้ Horsetail รากชะเอมเทศ Licorice Root รากออรกี อนเกรฟ Oregon Grape Root เพนนีรอยลั Pennyroyal รากพาร์สลยี ์ Parsley Root โยฮิมบี Yohimbe
Search
