รับมือภัยแล้ง

สกั วา ทุกข์ใหญ ่ จากภยั แล้ง ดินระแหง แห้งผาก ทกุ ภาคผืน รอ้ นดุจไฟ ไหมร้ ุม สุมเช้ือฟนื ยังหยัดยืน ฝืนอย่ ู สทู้ ุกขท์ น แมท้ ว่ั ถน่ิ ดนิ แยก แตกระแหง เกิดภยั แล้ง พอมีทาง แก้หวังผล แตแ่ ลง้ ใจ ในชอ่ งวา่ ง ระหว่างคน รวยกับจน จะแก้ได้ เม่อื ไหรเ่ อย บทกลอนประพันธโ์ ดย กวี ซีม่� เวป็ ไซต์.thaipoem.com เผยแพร่ 4 มิ.ย. 2553 1

ทุกวันน้ี สภาวะของโลกได้มีการเปล่ียนแปลงไปจากเดิมอย่างรวดเร็ว ซ่ึงจะสังเกต ได้จากการที่มีอากาศที่แปรปรวน พายุที่แรงข้ึน ฝนที่ตกหนักมากขึ้นหรือฝนที่ตกน้อยลง กวา่ ปกต ิ อากาศทร่ี อ้ นมากขน้ึ ซง่ึ กร็ วมถงึ การทม่ี คี วามแหง้ แลง้ มากขน้ึ และยาวนานตอ่ เนอ่ื งมากขน้ึ ดว้ ย สำาหรับสภาวะแห้งแล้งท่ีประเทศไทยกำาลังได้ประสบอยู่ หากเราได้ทำาความรู้จักและ เตรียมพร้อมที่จะรับมือกับความแห้งแล้งแล้ว เราก็สามารถเอาตัวรอดไปจากภัยพิบัติที่ แหง้ แล้งนไี้ ด้ เม่ือท่านได้อ่านหนังสือเสริมความรู้เล่มนี้แล้วท่านจะได้รับความรู้ท่ีเกี่ยวข้องกับ ภัยแล้งทั้งหมด ต้ังแต่สาเหตุที่เกิดภัยแล้ง ความเสียหายและผลกระทบจากภัยแล้ง ช่วงเวลาที่จะเกิดภัยแล้งในประเทศไทย การเตรียมตัวรับกับภัยแล้งทั้งในภาคประชาชนและภาค ชุมชน รวมถงึ การเตรยี มป้องกันโรคภยั ท่ีมากบั ภยั แลง้ ภัยแลง้ คืออะไร ภัยแล้ง คือ ภัยที่เกิดจากการขาดแคลนน้ำาในพื้นที่ใดพ้ืนที่หนึ่งเป็นเวลานาน จนก่อให้เกิดความ แห้งแล้งและส่งผลกระทบต่อชมุ ชน 2

ส�เหตขุ องก�รเกดิ ภัยแลง้ ภยั แลง้ เกดิ ขนึ้ ทง้ั จากธรรมชาตแิ ละทง้ั จากฝมี อื ของมนษุ ยเ์ อง โดยทว่ั ๆ ไปภยั แลง้ เกดิ จาก สาเหต ุ ดงั น้ี 1. โดยธรรมช�ติ 1.1 การเปลีย่ นแปลงอุณหภูมโิ ลก 1.2 การเปลีย่ นแปลงสภาพภูมิอากาศ 1.3 การเปล่ียนแปลงของระดับน้าำ ทะเล 1.4 ภัยธรรมชาต ิ เชน่ วาตภยั แผน่ ดนิ ไหว 2. โดยก�รกระทำ�ของมนษุ ย์ 2.1 การทำาลายชน้ั โอโซน 2.2 ผลกระทบของภาวะเรอื นกระจก 2.3 การพัฒนาดา้ นอุตสาหกรรม 2.4 การตัดไม้ทาำ ลายป่า แตใ่ นประเทศไทย ภัยแลง้ เกิดจ�กส�เหตุหลัก ๆ 4 ประก�ร คอื 1. ป ริ ม า ณ ฝ น ต ก น้ อ ย เ กิ น ไ ป เกิดภาวะฝนท้ิงช่วงติดต่อกันเป็นเวลานาน หรอื การกระจายนาำ้ ฝนทตี่ กไมส่ มา่ำ เสมอตลอด ท้ังปี ซ่ึงกรณีหลังจะทำาให้การขาดแคลนน้ำา เปน็ บางชว่ งหรอื บางฤดกู าลเทา่ นน้ั แตถ่ า้ หาก ฝนตกน้อยกว่าอัตราการระเหยของน้ำาก็จะ ทำาให้บริเวณนั้นเกิดสภาพการขาดแคลนน้ำา ท่ีตอ่ เน่ืองกนั อย่างถาวร 3

2. ขาดการวางแผนในการใช้น้ำา ทดี่ ี เชน่ ไมจ่ ัดเตรียมภาชนะหรอื อ่างเกบ็ นำ้า ร อ ง รั บ นำ้ า ฝ น ท่ี ต ก เ พื่ อ นำ า ไ ป ใ ช้ ใ น ช่ ว ง ขาดแคลนน้ำา 3. ลักษณะภูมิประเทศไม่อำานวย จึงทำาให้บริเวณน้ันไม่มีแหล่งนำ้าธรรมชาติ ขนาดใหญ่และถาวรหรืออยู่ใกล้ภูมิประเทศ ลาดเอยี งและดนิ ไมอ่ มุ้ นา้ำ จงึ ทาำ ใหก้ ารกกั เกบ็ นา้ำ ไวใ้ ชท้ าำ ไดย้ าก เชน่ ในภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ของประเทศไทย 4. พืชพันธุ์ธรรมชาติถูกทาำ ลาย โด ย เฉพ า ะ พ้ืนท่ีป่ า ต้ นน้ำา ลำ า ธ า ร การสำารวจทรัพยากรป่าไม้ 4

นอกจ�กนน้ั ยงั ส�ม�รถแบง่ ออกเปน็ ภยั แลง้ ทเ่ี กดิ ขนึ้ ในสภ�พพนื้ ทกี่ �รเกษตร ทตี่ ้องพ่ึงน้ำ�ฝนและภยั แลง้ ท่ีเกิดขึ้นในพ้ืนทเี่ กษตรชลประท�น 1. ภัยแล้งที่เกิดขึ้นในพื้นที่เกษตร นำ้าฝน เป็นสภาวะท่ีเกิดจากการขาด แคลนนำ้าสำาหรับการเพาะปลูกในช่วง ฤดูฝน หรือช่วงฤดูแล้งมีผลกระทบต่อ การเจริญเติบโตของพืชในช่วงระยะเวลา ต่าง ๆ เปน็ ผลให้พชื ชะงกั 2. ภัยแล้งที่เกิดขึ้นในพ้ืนที่เกษตรชลประทาน ถึงแม้ว่าจะเป็นพื้นท่ีส่งนำ้าสำาหรับ การเพาะปลูกแต่สภาวะท่ีเกิดการขาดแคลนนำ้าสำาหรับการเพาะปลูกในช่วงเวลาใดเวลาหน่ึง ของชว่ งการเพาะปลกู พชื สามารถเกดิ ขนึ้ ไดเ้ ชน่ กนั เชน่ ปรมิ าณนา้ำ ในอา่ งเกบ็ นา้ำ มนี อ้ ย หรอื สดั สว่ น การใช้น้าำ ดา้ นอ่นื เพ่ิมมากข้นึ ซ่ึงมีผลกระทบให้การเจรญิ เตบิ โตของพชื ชะงักทาำ ใหผ้ ลผลิตพชื ลดลง หรอื ตายไปในท่ีสดุ 5

ภยั แล้งสร�้ งคว�มเสยี ห�ยและผลกระทบในด�้ นต�่ ง ๆ ดังนี้ 1. ผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อม การเกิด ภัยแล้งอย่างต่อเน่ืองทำาให้เกิดผลกระทบต่อ ส่ิงแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ ทำาให้แหล่งน้ำา ตามธรรมชาติต้ืนเขิน ระดับน้ำาใต้ดินเปลี่ยนแปลง พ้ืนท่ีที่เคยอุดมสมบูรณ์เกิดความแห้งแล้ง เกิดการ กัดเซาะของหน้าดนิ และการทง้ิ รา้ งไม่ได้ใช้ประโยชน์ ของทีด่ นิ 2. ผลกระทบทางด้านเศรษฐกิจ ทำ า ใ ห้ ผ ล ผ ลิ ต ด้ า น เ ก ษ ต ร ก ร ร ม แ ล ะอุ ตส าหก รรม ล ด ล ง รวม ท้ั ง ก ร ะ ท บ ต่ อ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ โ ด ย ร ว ม ข อ ง ประเทศ เช่น ผลผลิตทางการเกษตร คุณภาพต่ำา ทำาให้ราคาผลผลิตลดลง เกิดความยากจน และเกิดการสูญเสีย จากการทิ้งร้างที่ดิน 3. ผลกระทบทางด้านสังคม เกิดการ ล ะ ทิ้ ง ถิ่ นฐ า น เ ข้ า ม า ทำ า ง า น ใ น เมื อ ง ให ญ่ เกิดผลกระทบในด้านสุขภาพอนามัย การจัดการ คุณภาพชีวิตลดลง และเกิดความขัดแย้งในการ ใชน้ ำ้า 6

ภยั แล้งในประเทศไทยส�ม�รถเกดิ ชว่ งเวล�ใดบ้�ง ภัยแลง้ ในประเทศไทยจะเกดิ ใน 2 ชว่ ง ไดแ้ ก่ 1. ช่วงฤดูหนาวต่อเนื่องถึงฤดูร้อน ซ่ึงเริ่มจากครึ่งหลังของเดือนตุลาคมเป็นต้นไป บริเวณประเทศไทยตอนบน (ภาคเหนอื ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ ภาคกลางและภาคตะวนั ออก) จะมีปริมาณฝนลดลงเป็นลำาดับ จนกระทั่งเข้าสู่ฤดูฝนในช่วงกลางเดือนพฤษภาคมของปี ถัดไป ซึง่ ภยั แล้งลักษณะนี้จะเกิดขน้ึ เป็นประจาำ ทุกปี ภ�ค/ เหนือ ตะวนั ออก กล�ง ตะวนั ออก ใต้ ฝง่ั ตะวนั ออก ฝง่ั ตะวนั ตก เดือน เฉียงเหนอื ม.ค. ฝนแลง้ ก.พ. ฝนแลง้ ฝนแล้ง ฝนแลง้ มี.ค. ฝนแลง้ ฝนแลง้ ฝนแลง้ ฝนแลง้ ฝนแลง้ ฝนแลง้ เม.ย. ฝนแล้ง ฝนแลง้ ฝนแลง้ ฝนแลง้ ฝนแล้ง พ.ค. ฝนแลง้ มิ.ย. ฝนทงิ้ ช่วง ฝนทง้ิ ชว่ ง ฝนทงิ้ ชว่ ง ฝนท้งิ ช่วง ก.ค. ฝนท้งิ ช่วง ฝนทิง้ ช่วง ฝนทิง้ ช่วง ฝนทง้ิ ช่วง 2. ช่วงกลางฤดูฝน ประมาณปลายเดือนมิถุนายนถึงเดือนกรกฎาคม จะมีฝนท้ิงช่วง เกิดข้ึน ภัยแล้งลักษณะน้ีจะเกิดข้ึนเฉพาะท้องถิ่นหรือบางบริเวณ บางครั้งอาจครอบคลุมพื้นท่ี เป็นบริเวณกว้างเกือบทั่วประเทศ 7

ภยั ซำ้�ซ้อนท่เี กิดจ�กภัยแล้ง 1. เกิดไฟป่าข้ึน เช่น ต้นไผ่ เสียดสีกัน หรือฟ้าผ่าทุ่งหญ้าแห้ง ห รื อ เ ก ษ ต ร ก ร จุ ด ไ ฟ เ ผ า ฟ า ง ข้ า ว เผาหญ้า ทำาให้เกิดลุกลามกว้างขวาง บางทีอาจลุกลามไหม้อาคารบ้านเรือน ไร่นา เสียหาย ควันไฟที่เผาไหม้ ข้างทางมีผลเสยี ตอ่ ทศั นวิสัย ทาำ ให้เกดิ อุบัติเหตุทางจราจรขึ้นได้ และปัญหา หมอกควัน ซ่ึงอาจส่งผลกระทบต่อ สุขภาพ เปน็ ตน้ 2. มีลักษณะสภาวะของอากาศแปรปรวน เน่ืองมาจากอากาศร้อนจัดติดต่อกัน หลาย ๆ วัน ทาำ ใหเ้ กิดการสะสมความรอ้ นในบรรยากาศบรเิ วณหนึง่ ไวม้ าก เกิดลมสองกระแสพัด สอบเขา้ หากนั ทาำ ใหบ้ รเิ วณดงั กลา่ วเกดิ เปน็ แนวตบี ของลมจะเกดิ พายฤุ ดรู อ้ น หรอื พายฟุ า้ คะนองขน้ึ มลี มกระโชกแรงเปน็ พัก ๆ มฝี นตกหนัก ฟ้าผ่า เกิดในระยะส้ันไมเ่ กนิ 2 ช่วั โมง บางครง้ั กำาลงั ลม ทาำ ใหพ้ ดั อาคารบ้านเรือน ทรัพย์สนิ เสยี หายได ้ อาจมีลกู เห็บตกเกิดร่วมดว้ ย 8

ก�รเตรยี มตัวรบั มอื กับภัยแล้ง ส�ำ หรบั ประช�ชนทั่วไป 1. เตรียมกักเก็บน้ำาสะอาดเพ่ือการ บริโภคให้เพียงพออย่ารีรอมิฉะน้ันจะไม่มีน้ำา ให้กกั เกบ็ 2. ขุดลอกค ู คลอง และบอ่ น้าำ บาดาล เพื่อเพิ่มปริมาณกักเก็บนาำ้ 3. วางแผนใชน้ ำา้ อย่างประหยัด เพอื่ ให้ มีนำ้าใช้ตลอดช่วงภัยแล้ง 9

4. การใช้นา้ำ เพอ่ื การเกษตร ควรใช้ใน ชว่ งเชา้ และเย็นเพ่อื ลดอตั ราการระเหยนำ้า 5. การใช้น้ำาจากฝักบัวเพ่ือชำาระ ร่างกายจะประหยัดนำ้ามากกว่าการตักอาบ 6. กาำ จดั วสั ดเุ ชอ้ื เพลงิ รอบทพ่ี กั เพอื่ ปอ้ งกนั การเกดิ ไฟปา่ และการลกุ ลาม 7. เตรียมหมายเลขโทรศัพท์ฉุกเฉิน เพ่อื การขอนา้ำ บรโิ ภค และการดบั ไฟปา่ 10

วธิ ีก�รแกป้ ญั ห�ภัยแล้งส�ำ หรับเกษตรกร 1. ตดิ ตามสภาวะอากาศ ฟงั คาำ เตอื นจาก กรมอตุ นุ ยิ มวทิ ยา 2. ไม้ผล คลุมโคนต้นด้วยฟาง เปลือกถ่ัว เศษใบไม้ ใบหญ้า ปลูกพืช ตระกูลถั่วรอบบริเวณโคนต้น โดยเริ่ม คลุมในช่วงปลายฤดูฝน หรือช่วงต้น ฤดแู ลง้ พชื ผกั คลมุ ดว้ ยฟางขา้ ว แกลบสด พลาสติก เป็นต้น 3. ปลูกหญ้าแฝกรอบ ๆ ต้นไม้ผล หรือรอบแปลงปลูกผัก ตัดใบหญ้าแฝกใน ช่วงหน้าแล้ง ลดการคายน้ำา ลดการใช้น้ำาของหญ้าแฝก และนำาใบมาใช้ใบคลุมโคนต้นไม้ และแปลงผกั 11

ส�ำ หรบั ระดบั ชมุ ชน ควรว�งแนวท�งก�รแกไ้ ข หรอื บรรเท�ปญั ห� ภยั แลง้ ไดด้ งั น้ี 1. จัดการวางแผนการใช้นำ้าที่ดี เช่น ในช่วงฤดูฝนตก ควรเตรียมภาชนะ บ่อ หรืออ่างเก็บนำ้าเพ่ือรวบรวมนำ้าฝนไว้ใช้ใน ยามขาดแคลน โดยเฉพาะอย่างย่ิงในช่วง ฤ ดู แ ล้ ง ก า ร กั ก เ ก็ บ น้ำ า ไว้ ใช้ ส่ ว นตัว ควรจัดหาโอ่งน้ำา หรือภาชนะเก็บกักน้ำา ไว้ให้มากท่สี ุดเท่าท่จี ะทำาได้ ส่วนการวางแผน เกบ็ กักน้ำาสำาหรับส่วนรวม ควรจัดสร้างอ่าง เกบ็ นำ้าหรอื สระนำ้าขนาดใหญ่ เพ่ือเก็บนา้ำ ไวใ้ ช้ อย่างเพียงพอสำาหรบั การใชข้ องชมุ ชน 2. การสำารวจน้ำาใต้ดินมาใช้ เป็นการ จัดหาน้ำามาใช้ท่ีดีวิธีหนึ่งการสำารวจและขุดเจาะ นาำ้ ใตด้ นิ หรอื นาำ้ บาดาลมาใชน้ อกจากเพอื่ บรโิ ภค อุปโภคแล้ว ยังใช้เพ่ือการเกษตรกรรมและ อุตสาหกรรมด้วย 3. การนาำ น้าำ มาใชห้ มนุ เวยี น เป็นวธิ ีการ นาำ นำา้ ทใ่ี ช้แลว้ หมุนเวียนกลบั มาใชใ้ หม่ โดยผา่ น กระบวนการปรับปรุงคุณภาพน้ำา เช่น น้ำา ที่นำามาใช้ในโรงงานอุตสาหกรรม โรงแรม โรงพยาบาล ชมุ ชนใหญ ่ ๆ ทมี่ ปี ญั หาขาดแคลน นา้ำ หรอื มนี ำ้าเสยี เป็นจาำ นวนมาก 12

4. การแปรสภาพน้ำาทะเลเป็นนำ้าจืด วิธีน้ีเป็นวิธีการแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำาจืด ในเขตภูมิอากาศแห้งแล้งติดชายฝั่งทะเล ซ่ึงทำาได้โดยการใช้วิธีการกลั่น ถึงแม้ว่าการผลิต น้ำาจืดจากนำ้าเค็มจะต้องลงทุนสูงกว่าการทำานำ้าจืดให้บริสุทธิ์ถึง 4 เท่า แต่ก็เป็นสิ่งจำาเป็น เพียงบรรเทาความเดือดร้อนในการขาดแคลนน้ำาในบริเวณน้ัน และมีแนวโน้มว่าต้องใช้ นา้ำ เค็มเป็นวตั ถุดบิ ในการผลิตน้ำาจืดเพม่ิ มากขึ้น เน่ืองจากขาดแคลนแหลง่ นาำ้ จืด 5. การขอทำาฝนเทียม มีวิธีการแก้ไขปัญหาในการขาดแคลนนำ้าจืด ท่ีได้ผลดีวิธีหนึ่งโดย ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาช่วย ซึ่งส่วนใหญ่แล้วมักใช้ในพื้นที่ฝนทิ้งช่วงในฤดูฝนและ พ้นื ทสี่ ำาคญั ในการเพาะปลกู 13

ระวัง 5 โรคอันตร�ยแฝงม�ในช่วงฤดแู ลง้ โรคอนั ตร�ยซง่ึ มี 5 โรคสำ�คัญ ท่ีมกั ระบ�ดในชว่ งท่ีเกดิ ภ�วะแล้งจดั คือ 1. โรคอจุ จาระรว่ งเฉียบพลัน อาการท่แี สดงถา้ เป็นเชอื้ ไวรัส อาจมีไข้ต่าำ ๆ เปน็ หวดั ตอ่ มามอี าการคลนื่ ไส ้ อาเจยี น และถา่ ยอุจจาระเหลวตามมา สว่ นเชอื้ แบคทีเรีย อาการถ่ายอจุ จาระ มหี ลายลักษณะ ต้งั แต่ถา่ ยเหลว มีมกู ปนเลือด รายทรี่ ุนแรงถา่ ยอุจจาระเปน็ เลือดปนหนอง 2. โรคอาหารเป็นพิษ อาการท่ีแสดงจะมีไข้ ปวดศีรษะ ปวดมวนท้อง คล่ืนไส้ อาเจียน ถา่ ยเป็นนำ้า อาจมีมูกเลอื ดปน 3. โรคบิด อาการของบิดไม่มีตัว มีอาการน้อย จะถ่ายเหลวเป็นมูกเลือด และ ปวดบิดแต่ไม่มาก ถ้ามีอาการรุนแรง จะปวดท้องบิดอย่างรุนแรง มีไข้สูง อาเจียน ถ่ายมี มูกเลือดและหนองปน ถ่ายน้อยแต่บ่อยมาก ถ้าร่างกายอ่อนแอ อาจจะมีการช็อคได้ อาการ ของบิดมีตัว มีอาการชนิดเฉียบพลัน ปวดบิด ถ่ายอุจจาระเหลว อุจจาระมีกลิ่นคล้าย หัวกุ้งเน่า อาการไม่แรงเท่าบิดไม่มีตัว ถ้าผู้ป่วยต้านทานโรคได้น้อย อาจจะมีไข้สูงและ ถ่ายเป็นมูกเลือดมาก 4. ไข้ไทฟอยด์ หรือไขร้ ากสาดนอ้ ย จะมอี าการไข้สูงคงตัวที่ประมาณ 40 ำ C° (104 ำ F° ) เหงอื่ ออกมาก กระเพาะและลาำ ไส้อกั เสบ และทอ้ งเสยี ไมม่ ีเลอื ด 5. โรคอหิวาตกโรค อาการไม่รุนแรง จะถ่ายอุจจาระเหลวเป็นน้ำา วันละหลายคร้ัง ในผู้ใหญ่อาจมีปวดท้อง หรือคล่ืนไส้อาเจียนได้ และเป็นอย่างรุนแรง อาการระยะแรก มที อ้ งเดนิ มเี นอ้ื อจุ จาระมาก ตอ่ มามลี กั ษณะเปน็ นา้ำ ซาวขา้ ว เพราะวา่ มมี กู มาก มกี ลน่ิ เหมน็ คาว ถ่าย อุจจาระได้โดยไม่มอี าการปวดทอ้ ง บางครง้ั ไหลพุ่งออกมาโดยไมร่ ู้สกึ ตวั มีอาเจยี นโดยไมค่ ลน่ื ไส้ 14

สำาหรับการป้องกันขอให้ประชาชนดูแลความสะอาดอาหาร น้าำ ด่ืม ภาชนะใสอ่ าหาร ใชส้ ้วม ทถ่ี กู สขุ ลกั ษณะ กาำ จดั ขยะมลู ฝอย แยกเขยี งและมดี หนั่ อาหารดบิ กบั อาหารสกุ กนิ อาหารทป่ี รงุ สกุ และปรุงเสร็จใหม่ ๆ หากอาหารข้ามมอื้ ให้อ่นุ ใหร้ ้อนหรอื เดือดกอ่ น ใชช้ ้อนกลางตักอาหาร ลา้ งมือ ฟอกสบทู่ กุ ครง้ั หลงั จากใชห้ ้องส้วม กอ่ นรับประทานอาหารหรอื กอ่ นเตรยี มนมใหเ้ ด็กทกุ ครงั้ หาก มอี าการถ่ายอจุ จาระเป็นน้าำ ตดิ ตอ่ กนั มากกวา่ 2 ครัง้ ขนึ้ ไป ขอให้ดมื่ นำา้ ละลายผงน้ำาตาลเกลอื แร่ ดื่มแทนน้าำ หากอาการไมด่ ขี นึ้ ให้ไปพบแพทย์ใกล้บา้ น 15

บรรณานุกรม กว ี ซมี า่ (นามปากกา) “กลอนให้ข้อคดิ (ภัยแลง้ )” (ออนไลน)์ . เขา้ ถงึ ไดจ้ าก: www.thaipoem.com เผยแพร่ 4 มิ.ย. 2553 (วันท่คี น้ ข้อมลู 12 มกราคม 2558) กรมพฒั นาท่ดี นิ . “แนวท�งก�รจัดก�รพื้นที่ภยั แลง้ ”. (ออนไลน)์ . เขา้ ถึงได้จาก : www.irw101.ldd.go.th (วนั ท่ีค้นขอ้ มูล : 8 มกราคม 2558). กรมอุตุนิยมวิทยา. หนังสืออตุ นุ ยิ มวิทย� “ภัยแลง้ ” (ออนไลน์). เขา้ ถึงไดจ้ าก : www.tmd.go.th (วนั ทคี่ น้ ข้อมูล : 8 มกราคม 2558) ไทยรฐั ออนไลน.์ “ภ�พประกอบฝนหลวง” ข�่ วกรมฝนหลวงเตรยี มฝนเทยี ม. วนั ท ่ี 4 สงิ หาคม 2557 (ออนไลน์). เขา้ ถงึ ได้จาก : www..thairat.co.th. (วันท่คี ้นขอ้ มูล : 12 มกราคม 2558) เรวตั ิ น้อยวิจิตร. “ปญั ห�ภัยแลง้ บ้�นหนองแต้ หมู่ 4 ต.ตลิ่งชัน อ.เมือง จ.สพุ รรณบรุ ”ี ศูนย์ข่�วหนังสือพิมพพ์ ลงั ชน จงั หวัดสพุ รรณบรุ .ี เข้าถงึ ได้จาก : www.suphaninsure.com (วนั ที่ค้นข้อมูล : 12 มกราคม 2558) โรคบิด , ไข้ไทฟอยด์,โรคอหิว�ตกโรค. (ออนไลน)์ . เขา้ ถึงไดจ้ าก : www.wiki.com (วนั ท่ีคน้ ขอ้ มูล 29 มกราคม 2558) โรคอจุ จ�ระรว่ งเฉยี บพลัน. (ออนไลน)์ . เข้าถึงได้จาก : www.thaiemsinfo.com (วันทค่ี น้ ขอ้ มลู 26 มกราคม 2558) วิทยาลยั สารพัดชา่ งขอนแก่น. “ก�รรับมือกบั ภัยพิบตั ”ิ (ออนไลน์). เขา้ ถงึ ไดจ้ าก : http://www.kkp.ac.th. (วันทคี่ น้ ข้อมูล : 7 มกราคม 2558) เวบ็ ไซตบ์ รษิ ทั PRESISION Co. ,LTD อ.สตั หบี จ.ชลบรุ .ี ภ�พประกอบเครอ่ื งกรองน�ำ้ ทะเลใหเ้ ปน็ น�ำ้ จดื สำานักงาน กศน. “ภยั หมอกควนั ” หนงั สอื เสรมิ คว�มรูช้ ดุ รทู้ ันภัยพิบตั .ิ มปม. 2555 สาำ นกั งาน กศน. “ลมพ�ย”ุ หนงั สอื เสรมิ คว�มรชู้ ดุ ร้ทู นั ภัยพบิ ตั ิ. มปม. 2555 สำานักระบาดวิทยา กล่มุ ระบ�ดวทิ ย�โรคตดิ ต่อ. (ออนไลน์). เข้าถงึ ไดจ้ าก : www.boe.moph.go.th/fact/Food_Poisoning.htm (วนั ทค่ี ้นขอ้ มูล : 26 มกราคม 2558) www.desalination-membrane.com “seawater desalination system” ภ�พประกอบเคร่อื งกรองนำ�้ ทะเลให้เป็นน�ำ้ จดื (วนั ทีค่ ้นขอ้ มูล : 14 มกราคม 2558) 16

คณะผจู้ ดั ทำ�หนังสือเสริมคว�มร้ชู ุด”รู้ทนั ภยั พบิ ตั ิ” รับมอื ภัยแลง้ คณะทปี่ รกึ ษ� สกุลประดษิ ฐ์ เลขาธิการ กศน. เกษมสวัสดิ์ รองเลขาธิการ กศน. ๑. นายการณุ งามเขตต ์ ผอู้ ำานวยการกลุ่มพฒั นาการศกึ ษานอกระบบ ๒. นายดศิ กุล และการศึกษาตามอธั ยาศยั ๓. นางศทุ ธนิ ี ผเู้ ขยี น/เรยี บเรียง นายสรุ พงษ์ ม่นั มะโน ผเู้ ขยี นภ�พประกอบเร่อื ง ๑. นายสรุ พงษ ์ มนั่ มะโน ๒. นายศภุ โชค ศรีรตั นศิลป์ คณะบรรณ�ธิก�ร ๑. นายศภุ โชค ศรรี ัตนศลิ ป์ ๒. นางสาวสลุ าง เพ็ชรสว่าง ๓. นางสาวเบญ็ จวรรณ อำาไพศรี ๔. นางสาวชมพูนท สงั ขพ์ ชิ ยั คณะด�ำ เนินง�นและจดั ท�ำ รปู เลม่ ๑. นายสุรพงษ ์ มัน่ มะโน ๒. นายศภุ โชค ศรรี ตั นศลิ ป์ ๓. นางสาวสลุ าง เพ็ชรสวา่ ง ๔. นางสาวเบญ็ จวรรณ อำาไพศรี ๕. นางสาวชมพูนท สังขพ์ ชิ ัย