สินค้าOTOP

สนิ คา้ OTOP ทอ้ งถนิ่ ของหนองบวั ลาภู

จดั ทาโดย นางสาว ฐติ าพร หนั มาก. 4/9 เลขท1ี่ 3

งานนาเสนอเกยี่ วกบั สนิ คา้ OTOPของเเตล่ ะทอ้ งถนิ่ สารบญั วธิ กี ารทอผา้ ไหม

ผา้ ไหม  ขนั้ ตอนการทอผา้ ไหม 1)การเตรยี มเสน้ ไหม จะตอ้ งนาเสน้ มาคดั เสน้ ไหมทมี่ ขี นาดเสน้ สม่าเสมอ และมกี ารตกแตง่ ไจไหมทเ่ี รยี บรอ้ ย คอื เสน้ ไหมจดั เรยี งแบบสานกนั เป็ นตาข่ายหรอื เรยี กชอื่ ทางวชิ าการวา่ ไดมอนดค์ รอส มี การทาไพประมาณ 4-6 ตาแหน่ง ขนาดนา้ หนักไหมตอ่ ไจโดยประมาณ 80-100 กรมั ทงั้ นีเ้ พอ่ื เป็ นการเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพของการปฏบิ ตั งิ านในขน้ั ตอนการลอกกาว ยอ้ มสี และการ กรอเสน้ ไหม

ขนั้ ตอนท2ี่ การลอกกาวเสน้ ไหมทง้ั เสน้ พุ่งเสน้ ยนื โดยวธิ กี ารใชส้ ารธรรมชาติ การเตรยี มสารลอกกาวธรรมชาติ นากาบตน้ กลว้ ยมาทาการเผาไฟจนกระทง่ั เป็ นขเี้ ถา้ นาขเี้ ถา้ ไปแชน่ า้ ใชไ้ มค้ นใหท้ ว่ั ปลอ่ ยทงิ้ ไวใ้ หข้ เี้ ถา้ ตกตะกอนแบง่ ชนั้ นา้ และตะกอน ทาการกรองนา้ ใสทอ่ี ยสู่ ว่ นบนชน้ั ตะกอนดว้ ยผา้ บาง สารทไี่ ด ้คอื สารลอกกาวธรรมชาติ นาเสน้ ไหมทไี่ ดเ้ ตรยี มไวแ้ ลว้ มาทาการตม้ ลอกกาวดว้ ยสารลอกกาวธรรมชาตดิ งั กลา่ วโดยใชใ้ นสดั สว่ นของสารลอกกาวตอ่ เสน้ ไหมโดยประมาณ30:1 ในระหวา่ งการตม้ ลอกกาวจะ มกี ารควบคมุ อณุ หภมู ใิ หอ้ ยใู่ นระดบั 90-95 องศาเซลเซยี ส เป็ นเวลาประมาณ 90 นาที ในระหวา่ งการตม้ ลาวกาว ใหท้ าการกลบั เสน้ ไหมในหมอ้ ตม้ ลาว อย่างสม่าเสมอ เพอื่ ใหก้ ระบวนการลอกกาวเสน้ ไหมสมบรู ณ์นาเสน้ ไหมทท่ี าการลอกกาวเสรจ็ เรยี บรอ้ ยออกจากหมอ้ ตม้ นาไปลา้ งนา้ รอ้ นนา้ อ่นุ แลว้ บบี นา้ ออกจากเสน้ ไหม นาเสน้ ไหมไปตากผงึ่ แหง้ ทร่ี าวตาก ทง้ั นีใ้ หท้ าการกระตกุ เสน้ ไหมเพอ่ื ใหม้ กี ารเรยี งเสน้ ไหมในแตล่ ะไจ อย่างเรยี บรอ้ ย น่ันคอื การ ลอกกาวเสน้ ไหม เราก็จะไดเ้ สน้ ไหมทพ่ี รอ้ มจะยอ้ มสี เพอ่ื นาไปทอผา้ ตอ่ ไป

ขนั้ ตอนท3ี่ การเตรยี มฟื มทอผา้ ทาการคน้ เสน้ ดา้ ยลกั ษณะเดยี วกบั การคน้ เสน้ ยนื จากน้นั นาเสน้ ดา้ ยมารอ้ ยเขา้ กบั ฟื มโดยการรอ้ ยผา่ นชอ่ งฟนั หวแี ตล่ ะชอ่ งทุกชอ่ งๆละ2เสน้ แลว้ ใช ้ ท่อนไมไ้ ผ่เล็กๆสอดเขา้ ในห่วงเสน้ ดา้ ยทร่ี อ้ ยเขา้ ชอ่ งฟนั หวเี พอ่ื ทาการขงึ เสน้ ดา้ ยใหต้ รงึ และจดั เรยี งเสน้ ดา้ ยใหเ้ รยี บรอ้ ย สว่ นดา้ นหนา้ ของฟื มก็จะมที ่อนไม้ ไผเ่ ชน่ เดยี วกบั ดา้ นหลงั เพอ่ื ทาการขงึ เสน้ ดา้ ยใหต้ รงึ เชน่ เดยี วกบั ดา้ นหลงั ของฟื มทก่ี ลา่ วมาแลว้ จากน้ันใหท้ าการเก็บตะกอฟื มแบบ2ตะกอ เราก็จะไดช้ ดุ ฟื มทอผา้ ทพ่ี รอ้ มสาหรบั การทอผา้

ขนั้ ตอนท4ี่ การยอ้ มเสน้ ไหมยนื เตรยี มนา้ ยอ้ มสเี สน้ ไหม โดยทว่ั ไปผา้ แพรวาในสมยั โบราณเสน้ ยนื จะใชส้ แี ดง ทม่ี าจาก ครง่ั นาครง่ั มาตาใหล้ ะเอยี ด จากนั้นนาไปแชน่ า้ นานประมาณ 1 คนื ทาการกรองนา้ ยอ้ มสี ดว้ ยผา้ บาง ปรมิ าณครง่ั ทใ่ี ชใ้ นการเตรยี มนา้ ยอ้ มประมาณ 5 กโิ ลกรมั ตอ่ นา้ 20 ลติ รตอ่ เสน้ ไหม 1 กโิ ลกรมั นาเสน้ ไหมทเี่ ตรยี มไวม้ าทาการยอ้ ม โดยเรม่ิ จากการการยอ้ มเย็นเพอื่ ใหน้ า้ ยอ้ มสสี ามารถซมึ เขา้ ไปในเสน้ ไหมไดอ้ ยา่ งทว่ั ถงึ และสม่าเสมอ ป้ องกนั การเกดิ สดี า่ งบน เสน้ ไหม เมอ่ื นา้ ยอ้ มไดซ้ มึ เขา้ เสน้ ไหมจนทว่ั แลว้ กใ็ หย้ กหมอ้ ตม้ ยอ้ มขนึ้ ตง้ั บนเตาเพอ่ื เพม่ิ ความรอ้ นจนกระทง่ั อณุ หภูมอิ ย่ทู ร่ี ะดบั 90 องศาเซลเซยี ส ใชเ้ วลาประมาณ 30 นาที หรอื สงั เกตไดจ้ ากการทน่ี ้ายอ้ มจะใส จากน้ัน ใหน้ าเสน้ ไหมทย่ี อ้ มสเี รยี บรอ้ ยแลว้ ไปลา้ งนา้ สะอาด 2-3 ครงั้ แลว้ ทาการบบี น้าใหแ้ หง้ ทาการตากผงึ่ ใหแ้ หง้

ขนั้ ตอนท5ี่ การเตรยี มเสน้ ยนื นาเสน้ ไหมยนื ทท่ี าการยอ้ มสดี ว้ ยสแี ดงเขม้ ของครง่ั มาทาการคน้ เครอื หกู หรอื ทเ่ี รยี กวา่ การคน้ เสน้ ยนื โดยใชห้ ลกั เฝื อเป็ นอปุ กรณใ์ นการคน้ เสน้ ยนื การเตรยี ม คน้ เสน้ ยนื จะเรมิ่ ตน้ โดยการนาเสน้ ไหมไปสวมเขา้ ในกง เพอื่ ทาการกรอเสน้ ไหมเขา้ อกั จากน้ันก็ทาการคน้ เสน้ ยนื โดยมหี ลกั การนับ คอื รอบละ2เสน้ 2รอบเป็ น4เสน้ เรยี กว่า 1 ความ 10ความ เท่ากบั 1 หลบ การนบั จานวนความจะใชซ้ ไ่ี มม้ าคน่ั เพอ่ื ป้ องกนั ความผดิ พลาดทอ่ี าจจะเกดิ ขนึ้ ได ้ดงั นน้ั 1 หลบจะมเี สน้ ไหม 40 เสน้ หลบ คอื หนา้ กวา้ ง ในสมยั โบราณนิยมทอผา้ สไบหนา้ กวา้ งจะใช 8้ หลบ ตอ่ มามกี ารขยายหนา้ กวา้ งเพมิ่ เชน่ 22 หลบ 34 หลบ เป็ นตน้ ทงั้ นีข้ นึ้ อย่กู บั การออกแบบตงั้ แตเ่ รม่ิ แรก

ขนั้ ตอนท6ี่ การตอ่ เสน้ ยนื คอื การนาเสน้ ไหมเสน้ ยนื มาผกู ตอ่ กบั เสน้ ดา้ ยในซฟ่ี นั หวโี ดยทาการตอ่ ทลี่ ะเสน้ จนหมดจานวนเสน้ ยนื เชน่ หากหนา้ กวา้ งของผา้ เทา่ กบั 22 หลบ ก็จะตอ้ งทา การตอ่ เสน้ ยนื เท่ากบั 1,760 เสน้ เป็ นตน้ เมอ่ื ต่อเสน้ ไหมเขา้ กบั เสน้ ไหมทอ่ี ย่ใู นซฟ่ี ันหวเ่ี รยี บรอ้ ยแลว้ ก็ใหท้ าการมว้ นเสน้ ยนื ดว้ ยแผ่นไม้พรอ้ มทง้ั การจดั เรยี งระเบยี บของเสน้ ไหมตามชอ่ งฟันฟื มใหเ้ ป็ นระเบยี บเรยี บรอ้ ย จากนัน้ ก็ทาไปตดิ ตง้ั เขา้ กบั หกู ทอผา้ หรอื กที่ อผา้ เพอื่ การเก็บเขาลายหรอื ตะกอตอ่ ไป ก่อนทาการทอผา้ จะตอ้ งใชแ้ ปรงจมุ่ นา้ แป้ งทาเคลอื บเสน้ ยนื ทอี่ ยใู่ นกกี่ อ่ น เพอ่ื ทาใหเ้ สน้ กลม มคี วามแข็งแรง เสน้ ไหมไม่แตกเป็ นขนเนื่องจากกระทบกบั ชอ่ งฟันฟื มเวลาทอผา้

ขน้ั ตอนท7ี่ การเตรยี มเสน้ พ่งุ ทท่ี าการยอ้ มสตี ่างๆ การเตรยี มนา้ ยอ้ มสเี สน้ ไหม โดยท่วั ไปผา้ แพรวาโบราณจะมจี านวนสหี ลากหลายสใี นแตล่ ะลายหลกั ซง่ึ สที น่ี ิยมใชก้ นั มากก็จะเป็ นสเี ขม้ เชน่ สเี หลอื ง สนี า้ เงนิ เขม้ สเี ขยี ว สแี ดง เป็ นตน้ ซงึ่ แตล่ ะสกี ็จะไดม้ าจากชนิ้ สว่ นของพชื และสตั ว ์

ขน้ั ตอนท8ี่ การกรอเสน้ พุ่งเขา้ หลอด การกรอเสน้ พุ่งเขา้ หลอด นาเสน้ ไหมทยี่ อ้ มสตี า่ งๆแลว้ มาเขา้ กง แลว้ ทาการกรอเสน้ ไหม เขา้ หลอด เพอื่ เตรยี มเป็ นเสน้ พุง่ เพอ่ื ใชใ้ นการเกาะลาย และใส่กระสวยในการทอขดั

ขนั้ ตอนท9ี่ การเก็บเขาลาย / การเก็บตะกอลายขดั เทคนิคการทอผา้ ไหมแพรวา การทาลายบนผนื ผา้ แพรวา ใชไ้ มเ้ ก็บขดิ มลี กั ษณะแบนกวา้ งประมาณ 7-8 เซนตเิ มตร ยาว1 เมตร ปลายแหลมในการเกบ็ ขดิ ลาย ผา้ แพรวาโบราณในแตล่ ะผนื จะมจี านวนลายหลกั แต่ผนื ไม่เทา่ กนั อย่างผา้ แพรวาทก่ี าลงั ทอผนื นีจ้ ะมหี ลายหลกั อยู่ 10 ลายหลกั ประดว้ ยไมล้ าย หรอื ตะกอกวา่ 1,000 เขา /ตะกอ ซงึ่ การทาลายบนผนื ผา้ แพรวาโบราณจะทาโดยใชไ้ มเ้ กบ็ ขดิ ลายเก็บลายก่อน แลว้ ใชไ้ มย้ กลายหรอื ไมเ้ ผ่าสอด เขา้ จนหมดหนา้ ฟื ม โดยใหย้ กไมย้ กลายทสี่ อดเขา้ ไปใหอ้ ย่ใู นแนวตงั้ จากนน้ั ใชน้ ิว้ กอ้ ยในการลว้ งเกาะเสน้ ไหมสตี า่ งๆตามลายทกี่ าหนด ไปจน สดุ ขอบผา้ แลว้ จงึ เหยยี บไมเ้ หยยี บตะกอฟื มเพอ่ื สอดกระสวย แลว้ ใชฟ้ ื มกระทบเสน้ ไหมเพอื่ ใหผ้ นื ผา้ แน่น ไมห้ น่ึงเกาะ 2 เทยี่ ว เพอื่ ใหล้ ายนูนเดน่ ในการทอผา้ แพรวาจะตอ้ งมกี ารเกบ็ ลายไปตลอดการทอ การทอผา้ แพรวาลวดลายผา้ จะอย่ดู า้ นลา่ งของกที่ อผา้ ซง่ึ จะมคี วามแตกตา่ งจากการ ทอผา้ มดั หมหี่ รอื ผา้ อน่ื ๆ และดา้ นลา่ งของผนื ผา้ แพรวา จะมที ่อนไมเ้ ล็กๆ แบนๆดนั ยดึ รมิ ผา้ ทงั้ 2ดา้ นใหต้ รงและตงึ ตลอดเวลาเรยี กว่าไมค้ นั ผงั โดยมหี นา้ ทยี่ ดึ ผา้ ทที่ อใหข้ อบผนื ผา้ ตรงและตงึ ตลอดเวลา ทาใหล้ วดลายบนผา้ สวยงามผา้ แพรวาชนิดนี้เรยี กวา่ แพรวาเกาะ ซง่ึ เป็ นแพรวาท่ี มคี วามสวยงามมาก คอ่ นขา้ งทายาก และใชเ้ วลาในการทอคอ่ นขา้ งนาน ส่งผลทาใหต้ น้ ทุนการผลติ สงู ตามไปดว้ ย

ขนั้ ตอนท1่ี 0 การทอผา้ แพรวาแบบประยุกต ์ ปัจจบุ นั การทอผา้ แพรวาไดม้ กี ารประยุกตเ์ พอื่ ใหเ้ หมาะกบั สภาพการของเศรษฐกจิ และ ความตอ้ งการของตลาด เชน่ ผา้ แพรวาชนิดแพรวาลว่ ง คอื ใชก้ ระสวยพงุ่ ตามลายทไี่ ด ้ เกบ็ ขดิ ลายไว ้ ส่วนใหญแ่ พรวาชนิดนีจ้ ะมสี 2ี สี คอื สพี นื้ สลี วดลายบนผนื ผา้ หรอื หากจะมกี าร เพม่ิ สสี นั ก็จะมกี ารเตมิ ลายเล็กๆหรอื ลายทเ่ี ป็ นลายเกสรเล็กๆเพอื่ เพม่ิ สสี นั ใหม้ คี วามสวยงาม ทง้ั นีเ้ พอื่ เป็ นการประหยดั เวลา ทาไดง้ า่ ย สามารถลดตน้ ทุนการผลติ ไดด้ ว้ ยซงึ่ ผา้ แพรวาชนิด นีเ้ รยี กวา่ แพรวาจก

จบเเลว้ จา้