พัฒนาอาชีพให้มีความมั่นคง ม.ปลาย

50 การพัฒนาอาชีพ เปนกระบวนการทีเ่ นนความสําคัญการพัฒนาระบบการจัดการทั้งการผลิตและการตลาดใหตรง กับความตองการของลูกคา ดังนี้ คณุ ภาพผลผลติ ลดตน ทุนการผลิต การพัฒนาอาชีพ การสงมอบ ความปลอดภัย ปจจยั รว มทง้ั 4 ดาน เปน ปจจยั ท่สี งผลตอการพัฒนาอาชีพ โดยมีลักษณะความสําคญั ดังน้ี 1. คุณภาพผลผลิต เปนเรือ่ งทีเ่ ราจะตองจัดการใหคุณภาพตรงความตองการของลูกคาใหมาก ทสี่ ดุ เพื่อใหล ูกคา มัน่ ใจไดว า จะไดรบั สนิ คา /บริการที่ดีเปนไปตามความคาดหวัง 2. ลดตนทุนการผลิต เกีย่ วของกับการกําหนดราคาผลผลิตทีจ่ ะตองเปนราคาทีล่ ูกคาสามารถ ซือ้ ผลผลิตของเราได แตไมใชกําหนดราคาต่าํ จนกระทัง่ รายไดไมพอเพียง ดังนัน้ การลดตนทุนจึงเปน เรือ่ งสําคัญทีเ่ ราจะตองศึกษาเรียนรูห าวิธีลดตนทุนทีท่ ําใหมีรายไดเพียงพอ ไมใชไปลดตนทุนกับ คาแรงงาน แตเปนการบรหิ ารจัดการใหล ดความเสียหายในปจจยั การผลิต และการจดั การใหไ ดผลผลติ สูง 3. การสงมอบผลิตผลใหลูกคาตองเปนไปตามขอตกลงทั้งเวลานัดหมายและจํานวนผลผลิต ตัวอยาง เชน อาชีพรานตัดเย็บเสือ้ ผาชาย สวนใหญมักจะผิดนัดทําใหเสียหายกับลูกคาทีม่ ีกําหนดการจะ ใชเสื้อผา จึงหันไปใชบริการเสือ้ ผาสําเร็จรูปทีม่ ีความสะดวกมองเห็นสินคา และตัดสินใจเลือกซื้อได ทันที ทาํ ใหปจจบุ ันรานเย็บเสื้อผาชายเกือบหายไปจากสังคมไทย 4. ความปลอดภัย ทั้งผูผลิตและผูบริโภคผลผลิต เชน อาชีพเกษตรอินทรีย คนงานไมมีโอกาส สัมผัสกับสารพิษ ทําใหการทํางานปลอดภัย ขณะเดียวกัน ผลผลิตจากเกษตรอินทรียเปนอาหารที่ ปลอดภยั การยดึ หลักคณุ ธรรม การยึดหลักคุณธรรม เปนพฤติกรรมภายในของผูป ระกอบอาชีพ ทีส่ ําคัญสงผลตอความมัน่ คง ของอาชีพ ดังนี้

51 ความขยัน คุณธรรมประกอบอาชีพ ความประหยัด ความซอ่ื สัตย ความอดทน คณุ ธรรมทัง้ 4 ประการดังกลาวหลายคนบอกวา เปนเรือ่ งที่ตองปลูกฝงมาแตเยาววัยจึงจะเกิดขึ้น ได ความเชือ่ นีเ้ ปนจริง แตมนุษยเราสามารถเรียนรู สรางความเขาใจ มองเห็นคุณคา ปรับเปลีย่ นและ ตกแตงพฤติกรรมเพื่อใชเปนเครื่องมือสรางความสําเร็จใหกับตนเองได 1. ความขยัน มีลักษณะพฤติกรรมของการทําอะไรอยางเอาจริงเอาจัง แข็งขันไมเกียจคราน ถาผูประกอบอาชีพเปนอยางนี้ เขาจะมองเห็นงานอยางทะลุไปขางหนามุงมั่นเอาจริงเอาจังยกระดับ ความสําเร็จไปอยางตอเนื่อง ความมั่นคงก็จะเกิดขึ้น 2. ความประหยัด เปนพฤติกรรมของการยับยัง้ ระมัดระวังการใชจายใหพอ สรางความคุม คา ใหมีความเสียหายนอยที่สุด พฤติกรรมเชนนี้เปนเรื่องของความรอบคอบในการทํางาน 3. ความซ่อื สตั ย เปนลักษณะการประพฤติตรงและจริงใจตอลูกคา ทีมงานไมคิดทรยศ คดโกง หลอกลวง คคู า ผูรว มทนุ เปน พฤตกิ รรมท่สี รา งความภักดี ความไววางใจตอ ลูกคา ทมี งานและหนุ สวน 4. ความอดทน มีลักษณะพฤติกรรมทีส่ ามารถอดกลัน้ งดเวน ทนอยูไดกับความยากลําบาก ไมทิ้งงาน ไมยกเลิกขอตกลงงาย ๆ สรปุ ความมั่นคงในอาชีพ เปนการจัดการทางจิตใจของผูป ระกอบการและระบบงานใหการประกอบ อาชีพดําเนินไปอยางมีความแนนอน ทนทาน ลมสลายไดยาก โดยอาศัยพืน้ ฐานของการคิดเปนบน องคประกอบของการพัฒนาอาชีพสูความมั่นคง ดังนี้ 1. ดานตนเอง อยบู นฐานของคณุ ธรรม 2. ดา นสังคม อยูบนฐานของการพัฒนา 3. ดานวิชาการ อยูบนฐานของการลดความเสี่ยงในผลผลิต ซึ่งเปนกระบวนการที่ตองใชขอมูลการรับรูเขามาคิดวิเคราะห สรางสรรค และตัดสินใจอยางเปน ระบบ จะนําอาชีพไปสูความมั่นคง

52 กิจกรรมท่ี 4 1. ใหผ ูเรียนสมั ภาษณผูที่ประสบความสําเรจ็ เกย่ี วกบั องคประกอบการพัฒนาอาชีพ 2. นําองคประกอบการพัฒนาอาชีพของผูที่ประสบความสําเร็จมาใชวิเคราะหตามความรูที่ เรียนรมู า 3. ทบทวนประสบการณของตนเองแลววิเคราะหความเปนไปไดทีจ่ ะทําไดจริง โดยนําจุดออน จุดแข็งมาพัฒนาเปนองคความรูเพื่อพัฒนาตนเอง

53 บทที่ 5 โครงการพฒั นาอาชพี สคู วามมน่ั คง สาระสําคัญ การจัดทําแผนและโครงการพัฒนาอาชีพใหมีความมัน่ คง เพื่อใชในการตรวจสอบ ปรับปรุง แกไ ขพรอ มจะนําไปสกู ารปฏบิ ตั ิ ลักษณะบง ช้คี วามสําเรจ็ ของการเรยี นรู 1. วิเคราะหความเปนไปไดของแผนการผลติ หรือบรกิ าร 2. เขียนโครงการพัฒนาอาชีพได 3. ตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชีพ 4. ปรับปรุงโครงการพัฒนาอาชีพ ขอบขายเน้ือหา 1. การวิเคราะหความเปนไปไดของแผนการผลิตหรือบริการ 2. การเขียนโครงการพัฒนาอาชีพสูความมั่นคง 3. การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการ 4. การปรับปรุงโครงการพัฒนาอาชีพ

54 เรือ่ งท่ี 1 การวิเคราะหค วามเปนไปไดข องแผนการผลิตหรือบรกิ าร การกาํ กับ ดแู ลการขยายอาชพี การกํากับ ดูแลการขยายอาชีพเปนกิจกรรมของผูป ระกอบการที่จะตองมีระบบ สารสนเทศใหมองเห็นความกาวหนาความสําเร็จของงานในแตละภารกิจวาไปถึงไหน ดวยการทํา กิจกรรมลักษณะความสําเร็จในแผนกลยุทธมากําหนดระยะเวลาทีต่ องใชจริง เขียนเปนผังการไหลของ งานใชเฝาระวังการดําเนินงาน การดาํ เนนิ การกาํ กับ ดูแลการขยายอาชพี 1. การจัดทําผังการไหลของงานของแตละภารกิจ ดวยการ 1.1 นําขอความเปาหมายกลยุทธออกมาเปนหัวเรื่องสําคัญ 1.2 นาํ กิจกรรมออกมาจดั ลําดับขน้ั ตอนกอนหลัง 1.3 นําลักษณะบงชี้ความสําเร็จ ออกมากําหนดเปนผลการดําเนินงาน จัดทําผังของงานในรูปแบบใดก็ไดที่ผูประกอบอาชีพมีความเขาใจดี (ตวั อยางผังการไหล ของงาน)   1 มี.ค.53 3 – 5 มี.ค.53 16 เม.ย.53 1 พ.ค.53 ตรวจสอบ ไถบุกเบิก หวา นเมล็ดพนั ธุ ไถพรวน การสลายตวั ของซาก หนา ดนิ ปยุ พชื สด คลุกปยุ พืชสด พชื ไถพรวนคลกุ พฒั นา ลงดนิ กระจายใหท ่ัว ดนิ มีอนิ ทรยี วตั ถุ คณุ ภาพดนิ โครงสรา งดินเปน 20 ไร กอ นกลม รว มชบุ 2 มี.ค. 53 6 ม.ี ค. – 17 เม.ย. 17 – 30 เม.ย. 2 – 15 พ.ค. ไถแปรยอ ยดนิ ใหน้ําบํารงุ รักษา ใหนาํ้ พรอม ใหน า้ํ พรอ ม ใหแ ตกกระจาย ตนปุยพืชสด จลุ ินทรียยอ ย จุลินทรยี จ น สลายหมกั ดนิ ซากพชื ยอ ย   สลายเปน  อินทรยี ว ตั ถุ 

55 2. การใชผงั การไหล กาํ กับดูแลการขยายอาชีพ ดวยการ 2.1 นําผังการไหลของงานติดผนังใหมองเห็น 2.2 ติดตามระยะเวลาตามผังการไหลของงานวา วันทีก่ ําหนดกิจกรรมดําเนินการ เสร็จหรอื ไม ถาเสร็จก็ทําเครอื่ งหมายบอกใหรวู า เสรจ็ 2.3 ถาไมเสร็จผูประกอบการจะตองคิดตาม คนหาสาเหตุแลวปฏิบัติการแกไข ขอ บกพรอ ง 2.4 ดาํ เนินการปรับระยะเวลาในผังการไหลของงานใหเปนความจริง 3. ประเมินผลการกํากับ ดูแลวา มีสวนประสบผลสําเร็จอะไรบาง และสําเร็จไดเพราะ อะไรเปนเหตุ จากนัน้ ดูวา สวนใดทีไ่ มประสบผลสําเร็จและมีอะไรเปนเหตุ นําผล ทั้งความสําเร็จและความเสียหายมาสรุปผล เพื่อนําผลกลับมาแกไขแผนกลยุทธและ แผนปฏบิ ัติการใหม ปี ระสทิ ธิภาพได

56 กรอบแนวคิดการควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสูความมั่นคง การควบคุมตรวจสอบการทํางานเปนกิจกรรมที่ใหการทํางานเปนไปตามขอตกลงหรือ ขอกําหนด พิจารณาดูความถูกผิดหาขอเท็จจริง ประมาณคาและบันทึกสรุปเรือ่ งราวของการดําเนินงาน ขยายอาชีพและผลทีเ่ กิด เพือ่ นําไปสูการวางแผนพัฒนาการขยายอาชีพใหมีความมัน่ คงมากยิง่ ขึ้น จึงขอ สรุปกิจกรรมการควบคุมตรวจสอบประกอบดวยกิจกรรมอยางนอย 4 กิจกรรม ดังน้ี (1) การควบคุม (2) การตรวจสอบ (3) การประเมิน (4) การรายงานผล  การตรวจสอบ    การประเมิน การรายงานผล การควบคุม การประมาณคา ก า ร จั ด ทํ า ควบคุมการดําเนินงาน การพิจารณาความ ผลสําเร็จ - สารสนเทศ ผลเสีย - เรื่องราวของการทํางาน ใหเปนไปตามขอตกลง ถกู ผดิ และหา - ผลสาํ เรจ็ - การลดความเสี่ยงของ ขอ เทจ็ จริง - - ผลเสยี ผลผลิต - การพัฒนาคุณภาพอาชีพ จดั ทาํ แผนพัฒนาการขยายอาชีพสู ความมั่นคงที่สูงขึ้น วงจรของการควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสูความมน่ั คง

57 การควบคุมการดําเนินงานขยายอาชีพ เปนกิจกรรมการดูแลการดําเนินงานขยายอาชีพใหเปนไปตามแผนธุรกิจ ขอกําหนดและ ขอ ตกลงดา นตาง ๆ ที่เก่ียวขอ งกับคุณภาพผลผลิต ความเช่ือถือของลกู คา โดยมขี ัน้ ตอนดําเนนิ การ ดงั นี้ การควบคุมการดําเนินงานขยายอาชีพ    ศึกษาทําความเขาใจ เขยี นเอกสารในสิง่ ที่ตองทาํ ทําตามที่เขียน - แผนธรุ กิจ - เอกสารคมู อื ทาํ งาน - ทําตามท่เี ขียน - การลดความเส่ยี ง - เอกสารขน้ั ตอนการ - หาขอ จาํ กัดขอบกพรอง ของผลผลติ ทาํ งาน/ใบงาน การทาํ งานตามเอกสาร - การพฒั นาการ - เอกสารขอ กาํ หนด - พฒั นาเอกสารขน้ั ตอน มาตรฐานการดาํ เนนิ งาน การทาํ งาน ขยายอาชพี จากแผนภูมิการควบคุมการดําเนินงานขยายอาชีพ มีรายละเอียด ดงั น้ี 1. ศึกษาทําความเขาใจ ผูป ระกอบการตองศึกษาทําความเขาใจแผนธุรกิจ ขอกําหนด การลดความเสย่ี งผลผลติ และขอกําหนดหรอื มาตรฐานการพฒั นาอาชพี ใหผูรวมงานทุกฝา ยไดรเู ทา ทันกัน 2. เขียนเอกสารในสิง่ ที่ตองทํา ผูประกอบการและผูรวมงานชวยกันเขียนขอกําหนด วิธีการ ขั้นตอนการทํางานที่ตองทําจริง ๆ ออกเปนเอกสารคูมือการทํางานตามแผนธุรกิจ เอกสารขั้นตอน การทํางานหรือใบงานตามขอกําหนด การลดความเสี่ยงผลผลิต และเอกสารมาตรฐานการดําเนินงานตาม ขอกําหนดของการพัฒนาอาชีพ 3. ทําตามทีเ่ ขียน คณะทํางานตองมุง มัน่ ทําตามที่เขียนไวในเอกสารดวยการนําไปหา ขอจํากัด ขอบกพรองแลวรวมกันแกไขเอกสารการทํางานที่เปนปญหา การดําเนินงานทั้ง 3 ขั้นตอนเปนการควบคุมใหการดําเนินงานเปนไปตามขอกําหนดได ผลผลิต และการทํางานเปนไปตามมาตรฐานและขอตกลงกับฝายตาง ๆ ได การตรวจสอบการดาํ เนนิ งานขยายอาชพี การตรวจสอบเปนการดําเนินการเพื่อปกปองรักษาอาชีพใหเขมแข็งคงอยูได ดวยการ พิจารณาดูความเรียบรอย พิจารณาดูวา ถูกหรือผิด และหาขอเท็จจริงแลวดําเนินการจัดการใหความไม เรียบรอยหรือความผิดบกพรอ งหมดไป มขี ้นั ตอนดาํ เนินการดังน้ี

58     วเิ คราะห จัดทํารายการ ปฏิบตั กิ าร สรปุ ผลการ จดั การแกไ ข แผนปฏบิ ตั ิการ ตรวจสอบ ตรวจสอบ ตรวจสอบ - เหตกุ ารณที่จบแลว - รายการตรวจ - ตรวจสอบบนโตะ - ความเรียบรอ ย - ช้ีแจง จาํ แนก - เหตุการณทกี่ ําลัง - เกณฑก ารตรวจ ประชุม - ส่งิ ผิด ส่งิ ผิด ดําเนินการ - ตรวจสอบการ - ขอเทจ็ จรงิ - รว มกนั แกไ ข ปฏบิ ตั ิการ จากแผนภูมิการไหลของงาน มีรายละเอียดการดําเนินการตรวจสอบ ดังนี้ 1. วิเคราะหแผนปฏิบัติการ เปนการตรวจสอบการดําเนินงานขยายอาชีพ เริม่ ตนจาก แผนปฏิบัติการเพ่ือตรวจสอบวาในชวงเวลาน้ี มีเหตกุ ารณของงานที่จบแลว และเหตุการณทีก่ ําลังจะทํามี อะไรบางที่มีความสําคัญและสงผลกระทบตอคุณภาพงานตาง ๆ แยกออกมาเพื่อใชดําเนินการตรวจสอบ 2. จัดทํารายการตรวจสอบ ดวยการเอาเหตุการณทีจ่ บแลวและเหตุการณกําลังจะทําที่ ถูกเลือกออกมาวา มีความสําคัญและสงผลกระทบตอคุณภาพงานตาง ๆ ออกมาจัดทําเกณฑวา สภาพทีด่ ี ควรเปนอยางไร แลวจัดทําเปนเอกสารสําหรับการตรวจและจดบันทึกที่เหมาะสมกับการทํางานจริง 3. ปฏิบัตกิ ารตรวจสอบ ควรแจง ใหผรู บั ผดิ ชอบกิจกรรมท่ีจะตรวจวา จะตรวจอะไรกับ เหตุการณอะไรบาง เพือ่ ใหผูร ับผิดชอบไดทบทวนสภาพการทํางานของตนเอง โดยแยกดําเนินการ ออกเปน 2 ลักษณะ คอื 3.1 การตรวจสอบบนโตะทํางาน เพือ่ พิจารณาความเรียบรอยสิ่งผิด สิง่ ถูกตามของ ผูร ับผดิ ชอบงาน 3.2 การตรวจสอบการปฏิบัติงาน เพื่อเปรียบเทียบกับขอมูลของการตรวจสอบบนโตะ กบั สภาพทีเ่ หน็ จรงิ 4. สรุปผลการตรวจสอบ รวมกันสรุปผลระหวางผูต รวจสอบกับคณะทํางาน โดย สรุปผลการตรวจสอบใหมองเห็นสภาพการทํางาน ความเรียบรอย สิ่งของและขอเท็จจริง 5. จัดการแกไข เปนการทํางานระหวางผูต รวจสอบกับคณะทํางานรวมกันวิเคราะหสิ่ง ผิดและรว มกันปฏบิ ัตกิ ารแกไ ข การประเมินตนเอง เปนการนําผลสรุปจากการตรวจสอบมาประมาณคา ดังนี้ 1. การประมาณคาผลสําเร็จวา มีอะไรบางและความสําเร็จดังกลาวมีอะไรมาสนับสนุน บาง และการสนบั สนุนเหลา นน้ั คมุ คา กบั ผลสาํ เรจ็ หรือไม

59 2. การประมาณคาผลเสียวา มีอะไรบาง และความเสียหายดังกลาวสงผลกระทบกับสวน ใดบางของการขยายอาชีพ การรายงานผล การจัดทํารายงานผล สําหรับการพัฒนาหรือขยายอาชีพ เปนการจัดทําเอกสาร สารสนเทศ เพื่อใชจัดทําแผนพัฒนาการขยายอาชีพสูค วามมั่นคง จึงควรทําเปนเอกสารหนาเดียวทีร่ ะบุ เร่ืองราวของการทาํ งาน ผลสาํ เร็จ และผลเสยี ดังตัวอยา ง ตวั อยา งเอกสาร รายงานผล การควบคุมตรวจสอบการขยายอาชพี สคู วามมั่นคง 1. ชื่อสถานประกอบการ วนั เดือน ปที่ตรวจ 2. กจิ กรรมทต่ี รวจ : การพัฒนาคณุ ภาพดนิ 3. เหตุการณท รี่ บั การตรวจ สาํ เรจ็ เสยี หาย 1. การปลูกปุย พชื สด  - - 2. การไถพรวนปยุ พชื สด ลงดนิ   3. การหมกั ดนิ - 4. ผลการตรวจ 4.1 เรื่องราวของการทํางาน (1) ผูรับผิดชอบทํางานตรงตามเอกสารขอกําหนดเรื่องพัฒนาดิน ไมครบทุกคน (2) ผูรับผดิ ชอบจดบนั ทกึ การทํางานเพียง 3 คน ไมม บี ันทึก 7 คน 4.2 ลักษณะความสําเร็จของงาน ผลทเ่ี กดิ จากความสําเร็จ (1) สามารถผลติ ปยุ พชื สดไดไรล ะ 8 ตนั - ลดคา ใชจา ยซอ้ื ปุยคอกลงไรละ 2,000 บาท (2) ซากพืชถูกสับพรวนเติมพื้นทพ่ี ัฒนา - ดนิ มซี ากพชื ในอตั ราสว นปนกนั ทง้ั หมด 4.3 ลักษณะผลเสีย สาเหตุ การแกไข 1. ดนิ มกี ลน่ิ เหมน็ บดู เนา - ไมไดจ ายจลุ ินทรยี มาพรอมกับนา้ํ - ชี้แจงความสําคัญของการทํางาน - ใชเ ครือ่ งพน ละอองหนา ดนิ ตามเอกสารขอกําหนด จลุ ินทรียไ มพอ - ใหเรงดําเนินการใหจุลินทรีย ทางนา้ํ วันละ 2 ครัง้ ผูรับการตรวจ ผตู รวจ 5. ______________________________ ____________________________ 6. ______________________________ 7. ______________________________ 8. ______________________________

60 กจิ กรรมท่ี 1 ใหผูเรียนจัดทําเอกสารรายงานผล การควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสูความมั่นคงของตนเอง หรือสัมภาษณผูประสบความสําเร็จในอาชีพตามรูปแบบของเอกสารขางตน

61 เรอ่ื งท่ี 2 การเขยี นโครงการพฒั นาอาชีพสคู วามม่ันคง เหตผุ ลของการทําโครงการพัฒนาอาชพี สคู วามมั่นคง ในการเรียนรูท ีผ่ านมาเปนเรือ่ งของการทําแผนธุรกิจตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงทีใ่ ห ความสําคัญกับการใชเหตุผล การกําหนดทิศทางธุรกิจใหมีความพอดีและมีภูมิคุมกัน การกําหนด แผนปฏิบัติสรางความรอบรูและขับเคลือ่ นแผนสูค วามสําเร็จอยางมีคุณธรรม ซึง่ เปนเรือ่ งภายในของ ผูประกอบการขยายอาชีพเทานั้น แตการทําธุรกิจทีจ่ ะตองพัฒนาออกไปจําเปนตองใชทุนเพิม่ เติมหรือ ตองไดรับความชวยเหลือจากภาครัฐหรือเอกชน การใหความชวยเหลือดังกลาวผูใ หตองการทราบ รายละเอียดการดําเนินงานชวยเหลือจากภาครัฐหรือเอกชน การใหความชวยเหลือดังกลาวผูใ หตองการ ทราบรายละเอียดการดําเนินงานมีผลลัพธเปนอยางไร มีผลทีเ่ กิดอะไรบางและกระทบตอสังคมชุมชน อยางไร คุม คาทีจ่ ะใหการสนับสนุนหรือไม หรือมีโอกาสทีจ่ ะสรางกําไร นํารายไดมาคืนสถาบันทาง การเงนิ ไดห รอื ไม ดังน้ัน จึงมีความจําเปนทีจ่ ะตองมีความรู ความเขาใจในการเขียนโครงการพัฒนาอาชีพ เพื่อ นําเสนอขอรับความชวยเหลือหรือสรางความเชื่อมั่นใหกับแหลงทุน

62 โครงการเปนเอกสารภาพรวมของแผนธุรกิจ เพื่อใชนําเสนอตอสังคมในการเผยแพรความคิด หรอื ใชนาํ เสนอเพื่อขอความชว ยเหลือ สนับสนุนเงนิ ทุน ซึง่ ประกอบดว ยสาระท่ีแสดงใหเห็นความสําคัญ และคุณคาของการดําเนินงาน ซึ่งประกอบดวย 1. ชื่อโครงการ 2. เหตุผล หลักการ 3. เปาประสงค 4. วัตถุประสงค 5. ผลไดของโครงการ 6. วธิ ดี าํ เนนิ งาน 7. งบประมาณดาํ เนนิ การ 8. ผลดําเนินโครงการ การเขยี นโครงการ 1. การเขยี นชือ่ โครงการ โดยทั่วไป มี 2 องคประกอบ คือ (1) ขอความบงบอกวาทําอะไร (2) ขอความวาเปนของ ใครและ(3) นาํ เสนอใคร “โครงสรา งขยายอาชพี เกษตรอนิ ทรยี  ชมุ ชนบา นครองหาด นาํ เสนอขอการสนบั สนนุ จากทางอาํ เภอครองหาด” 2. การเขยี น ความสาํ คญั และหลักการ เปนสาระสวนทีบ่ อกความสําคัญของการจัดทําโครงการและหลักการดําเนินการ ซึง่ มี โครงสรางการเขียน ดังนี้ 2.1 โครงสรางการเขียนความสําคัญ การเขียนความสําคัญในการขยายอาชีพ ควรจะเปน สาระสําคัญในธรุ กจิ ซ่งึ ประกอบดวย 2.1.1 เขียนบงบอกสภาวะแวดลอมอาชีพ ไดแ ก (1) สภาพทดี่ ิน ส่ิงแวดลอ มทีส่ งเสริมการดาํ เนนิ โครงการ (2) ผลติ ผลอะไรท่เี หมาะสมในการผลิต (3) ลกั ษณะคณุ ภาพผลผลิตที่ลูกคาตองการ (4) ลูกคาเปนใคร อยางไร (5) ขายใหกับใคร สวนแบงทางการตลาดเปนอยางไร (6) จะสามารถเขาไปยึดตลาดสวนแบงตลาดไดรอยละเทาไร 2.1.2 เขียนสรปุ ใหเห็นความสําคญั ทีเ่ กี่ยวของกับ (1) การสรางงาน สรางรายไดใหกับชุมชน (2) การมีสวนรวมสรางความพอเพียงดานตาง ๆ ใหกับชุมชน

63 2.2 การเขียนหลักการ เปนขอความตาง ๆ เพือ่ บงบอกวา โครงการจะทําอะไร ใหใคร ทาํ แคไหน และทาํ อยา งไร ดงั น้ี 2.2.1 จะทาํ อะไร ใหใ คร ดงั ตัวอยา ง (1) มงุ เนนผลิตผกั ผลไมระบบเกษตรอนิ ทรยี  ขายใหกบั กลมุ ผรู ักษาสขุ ภาพ 2.2.2 ทําอยางไรดังตัวอยาง (1) ใหความสําคัญกับการประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขาสูระบบการเกษตร 2.2.3 ทําทไ่ี หน ดงั ตวั อยาง (1) การดําเนินงาน จะเริ่มตนทีแ่ ปลงเกษตรของผูท ําแลวสงเสริมการเรียนรูข ยาย เครือขายการปลกู ผกั อนิ ทรียอ อกไป 2.3 ตวั อยา งการเขยี นเหตุผลและหลกั การ เหตผุ ลและหลกั การ การตดั สนิ ใจดําเนนิ การจดั ทาํ เกษตรอนิ ทรยี  มเี หตผุ ลมาจาก 1. สภาพทีด่ ินของหมูบ านครองหาด เปนทีด่ ินเปดปาใหม เพือ่ ทําพืชไรมาเพียง 5 ป เกษตรไมรูจัก และไมเคยใชสารพิษฆาแมลงและปราบวัชพืชเขามาใชเปนพื้นที่สะอาดปราศจากสารพิษ 2. ถาหากดําเนินการผลิตพืชผัก ผลไมในระบบเกษตรอินทรีย จะทําใหผลิตผลทีไ่ ดมา สะอาดไมมี สารพิษตกคาง 3. ผักผลไมทีต่ ลาดตองการ จะเปนผลผลิตทีไ่ รสารพิษ มีการเจริญเติบโตไปตามธรรมชาติ และ รสชาติเปนไปตามสายพันธุ 4. ขณะนีก้ ลุม ผูร ักสุขภาพมีจํานวนมากขึน้ เนือ่ งมาจากการประชาสัมพันธความปลอดภัยของ อาหาร ทาํ ใหกลุม คนกลุม นสี้ นใจซือ้ อาหารไรสารพษิ บรโิ ภคมากข้ึนโดยลําดบั 5. มีผูค าอาหารสุขภาพเขามารับซือ้ ถึงไรนา จํานวนไมจํากัด เพื่อกระจายสินคาเขาสูรานคาอาหาร สุขภาพ 6. ผลการศึกษาติดตามสวนแบงของตลาด อาหารสุขภาพพบวา ขณะนีม้ ีผักผลไมเขาสูตลาด เพียง รอยละ 0.25 ของพชื ผักผลไมท่ปี ลกู ในระบบเคมี เทา นน้ั จึงอาจสรุปไดวา สวนแบงของตลาดยังสูงมาก สามารถทําแลวขายได จะเปนโอกาสในการสรางงาน สรางรายไดใหกับคนในชุมชนบานครองหาดไดพัฒนาเศรษฐกิจเขาสูความพอเพียงตามอัตภาพของแตละ ครอบครัวที่เขารวมโครงการได จากเหตผุ ลดังกลา ว จงึ อาจสรุปหลกั การดําเนินงานไดดงั นี้ 1. เปนการดาํ เนินงานทม่ี ุงเนน การผลติ ผัก ผลไมในระบบอนิ ทรยี ข ายใหกับกลุมผูร กั ษาสุขภาพ 2. การดําเนินงานใหความสําคัญกับการประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขาสูระบบการเกษตร 3. การดําเนินงานจะเร่ิมตน ที่แปลงเกษตรของผนู ําแลวสง เสริมการเรียนรูขยายเครือขายการปลูกผัก อนิ ทรยี อ อกไป

64 3. การเขยี นเปา หมายโครงการ 3.1 โครงสรางการเขียนเปาหมายโครงการ ประกอบดวย ขอความบงชี้วา + ปริมาณงาน + บอกระยะเวลา ทําอะไร สาํ เรจ็ 3.2 การเขียนขอความเปาหมายโครงการ ควรพิจารณาสิ่งตอไป (1) ขอความบงชี้วาทําอะไร ตองเปนเรื่องสําคัญ เปนหัวเรื่องหลักของโครงการ (2) ปริมาณงานที่ระบุตองมีขอความสามารถทําไดจริง (3) ระยะเวลาสําเร็จตองเหมาะสมกับปริมาณงาน และมีความเปนไปไดจริงทีจ่ ะทํา สําเร็จ 3.3 ตัวอยางขอความเปาหมายโครงการ จัดตัง้ ครัวเรือนบานครองหาดใหทําเกษตรอินทรียครอบครัวละ 2 ไร จํานวน 200 ครอบครัว ให แลว เสรจ็ ในเดอื นพฤษภาคม 2552 4. การเขยี นวัตถปุ ระสงคโ ครงการ เปนขอความทีข่ ยายภาพของเปาหมายโครงการใหมองเห็นภาระงานทีจ่ ะตองทําให สาํ เร็จ โดยมรี ายละเอียดการคดิ การเขียน ดังนี้ 4.1 วิเคราะหเปาหมาย กําหนดภาระงานที่ควรทําแลวทําใหเกิดความสําเร็จตามเปาหมาย โครงการได เชน วเิ คราะหเปาหมาย กําหนดภาระงานที่ควรทํา จดั ตงั้ ครัวเรือน 1. ฝกอบรมศึกษาดูงาน เกษตรอินทรีย 2. จัดการสนบั สนุนการจดั ต้ัง 200 ครอบครวั ระบบเกษตรอินทรีย 3. ติดตามควบคุมการ ดาํ เนนิ งาน

65 4.2 วเิ คราะหภาระงาน กาํ หนดลกั ษณะบง ช้ีความสําเร็จ ดังตวั อยางน้ี ภาระงานทจ่ี ะทาํ ลกั ษณะบงชค้ี วามสาํ เรจ็ 1. จดั ฝก อบรม - สามารถเขาใจเห็นความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย 2. จดั สนบั สนนุ - สามารถดําเนินอาชพี เกษตรอนิ ทรยี ได 3. ตดิ ตามและพฒั นา - อาชีพมีความเขมแข็ง 4.3 เขียนวัตถุประสงคโครงการตามโครงสรางนี้   ทําอะไร ใหใคร เปนอยางไร เพื่อฝก อบรม เกษตรบา นคลองหาด สามารถเขาใจเห็น ความสําคัญอาชีพ เกษตรอินทรีย ตวั อยา งวัตถุประสงคโครงการ 1. เพื่อฝกอบรมเกษตรกรบานคลองหาดใหสามารถเขาใจเห็นความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย ได 2. เพื่อสนับสนุนเกษตรบานครองหาดใหสามารถดําเนินการประกอบอาชีพเกษตรอินทรียได 3. เพื่อติดตามพัฒนาใหเกษตรผูประกอบอาชีพเกษตรอินทรีย มีความเขมแข็งในอาชีพได 5. การเขยี นผลไดข องโครงการ การเขียนผลไดของโครงการเปนการเขียนสิ่งที่จะเกิดขึน้ อันเนือ่ งมาจากโครงการอยางมี เหตุมีผล ดวยการนําวัตถุประสงคโครงการมาวิเคราะหกําหนดผลไดที่ควรจะเกิดตามตัวอยาง วตั ถปุ ระสงคท ี่ 1 ขอความในวัตถุประสงค ผลไดที่ควรจะเกดิ 1. ฝกอบรมเกษตร 1. มีผูผานการฝกอบรม 60 คน 2. เขาใจและเห็นความสําคัญของเกษตรอินทรีย 2.1 บอกวธิ กี ารพัฒนาคณุ ภาพดินได 2.2 บอกวิธีการเพาะปลูกพืชในระบบ เกษตรอนิ ทรยี ไ ด 2.3 บอกวิธีการอารักขาพืชในระบบ เกษตรอนิ ทรียได

66 6. การเขยี นวธิ ดี าํ เนนิ งาน เปน การเขยี นเรียงลําดับในแตล ะจดุ ประสงค โดยมีข้ันตอนการเขียนดังน้ี 6.1 ยกขอความ วัตถุประสงคและผลไดโครงการมาเปนตัวตั้ง 6.2 ดําเนินการวิเคราะหผลไดแตละตัวเพื่อกําหนด กิจกรรม ขัน้ ตอนวิธีการดําเนินงาน ไดเ กดิ ผลได 6.3 ระบุเกณฑชี้วัดความสําเร็จของงาน 6.4 กาํ หนดระยะเวลาดาํ เนนิ งานทเ่ี ปน จรงิ ตัวอยา งการเขยี นวิธีดําเนินงาน 6. วิธีดําเนินงาน 6.1 วิธีดําเนินงานตามจุดประสงคที่ 1 : เพื่อฝกอบรมเกษตรบานครองหาดใหสามารถเขาใจเห็น ความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย ผลได กจิ กรรมขั้นตอนวิธดี ําเนินงาน เกณฑชีว้ ัดความสําเร็จ ระยะเวลา ของงาน (KPI) 1. มีผูผานการอบรม 1. ประชาคมหมูบานชี้แจงรับสมัคร 100% ประชาคม 2 ครั้ง 60 คน ผูสนใจเขารวมโครงการ 2. ผูเขาอบรมมี 1. จัดสัมมนาใหมองเห็นภาพรวมของ 80% ของผูเขารับการ 2 วนั ความรู ความเขาใจ เกษตรอินทรีย อบรมบอกวิธีการ 2.1 การพัฒนาดิน 2. ศึกษาดงู านท่ไี รท นเหน่ือย พฒั นาดนิ ได 2.2 การเพาะปลูก 2.1 ศึกษา สงั เกตคณุ ภาพดนิ 80% ของผูเขารับการ 2.3 การอารักขาพืช 2.2 ศึกษา สังเกตวิธีการเพาะปลกู อบรมบอกวิธีการ 2.3 ศึกษา สังเกตวิธกี ารอารักขาพืช เพาะปลูกเกษตร 3. เปดเวทสี มั มนาแลกเปล่ยี นเรยี นรูก ับ อนิ ทรียไ ด 80% ของผูเขา รวม บุคลากรของไรทนเหนื่อย 4. สรุปผลการศึกษาสังเกตและการ อบรม บอกวธิ ีการ อารักขาพืชได สัมมนา 3. เห็นความสําคัญ 3. ทบทวนสภาพเปนจริงของตนเองกับ 80% ของผูเขารับการ 2 วนั อาชพี เกษตรอนิ ทรีย ประสบการณท ีไ่ ดร ับมาแลว รวมกันถา อบรมเห็นความสําคัญ หากแนวทางของตนเอง ของอาชีพเกษตร อนิ ทรยี 

67 7. การเขยี นงบประมาณดาํ เนนิ การ เปนการนํากิจกรรมขัน้ ตอนดําเนินการมาวิเคราะหรายละเอียดของรายจายแลวจัดทํา เอกสารบรรจุในโครงการ ดังตัวอยาง ตัวอยางการเขียนรายละเอียดงบประมาณ 7. งบประมาณดาํ เนนิ การ รวมงบประมาณดาํ เนินการทง้ั ส้นิ 350,000 บาท มรี ายละเอยี ดการจา ย ดงั น้ี รายการจาย รายละเอียดการจา ย งบประมาณ ** การพฒั นาดนิ คาจางไถบุกเบิก 120 ไร x 500 บาท 60,000 บาท คาจา งไถแปล 120 ไร x 300 บาท 36,000 บาท คาเมลด็ พันธุปุย พืชสด 120 ไรx 5 กก. X 20 บาท 12,000 บาท 8. การเขยี นผลดาํ เนนิ โครงการ เปนการนําผลไดวา คิดวิเคราะหวา ถาการดําเนินงานเกิดผลไดตามทีก่ ําหนด จะมีผลที่ เกิดอะไรบาง และมีผลกระทบอยางไรที่ทําใหมองเห็นคุณคาของโครงการ ดังตัวอยางนี้ 8. ผลดาํ เนินโครงการ หากการดําเนินการเกดิ ผลไดด ังทีก่ ําหนดไว จะมผี ลที่เกดิ ตามมาและผลกระทบ ดังน้ี ผลได Output ผลท่ีเกิด Effect ผลกระทบ Impure 1. มผี ูผา นการอบรม 60 คน 1. โครงสรางความรูเกษตรเปลี่ยน 1. เกดิ ชุมชนแหงการเรียนรูเกษตร อนิ ทรยี  2. ผูอบรมมีความรูความ 2. ความคิดของเกษตรกรมให 2. การลดรายจายของชุมชน เขา ใจเกษตรอินทรยี  ความสําคัญกับการประยุกตใช ปจ จยั ภายในใหมคี ุณคา สูงข้ึน 3. ผูเขา อบรมเห็น 3. มีการประกอบการอาชีพเกษตร 3. ระบบเศรษฐกิจยกระดับเขาสูความ ความสําคัญอาชีพเกษตร อินทรียขึ้นในชุมชนบานครองหาด อยูดีมีสขุ อนิ ทรยี  แบบขนานใหญ

68 เรื่องท่ี 3 การตรวจสอบความเปนไปไดแ ละปรบั ปรงุ แกไ ขโครงการ กรอบแนวความคดิ การจดั ทาํ โครงการแผนงานพฒั นาอาชพี สูความมน่ั คง มกี รอบแนวการดาํ เนนิ งาน ดงั น้ี ขน้ั ตอนพฒั นา  กําหนดโครงสราง โครงการ โครงการ วเิ คราะหสรุปความตองการพัฒนา 1. เปาหมายโครงการ 1. ผลการวเิ คราะหศ ักยภาพอาชพี 2. รายงานผล กํากับ ดแู ล 2. จุดประสงคดําเนินงาน 3. ลกั ษณะบงช้ีความสําเรจ็  4. ผลได วิเคราะหทรัพยากรดําเนนิ งานที่มอี ยู กาํ หนดแผนงานกระบวนการ 1. เงินทุน  1. แผนงานกระบวนการการตลาด 2. แรงงาน 2. แผนงานกระบวนการการผลติ 3. อปุ กรณ 3. กาํ หนดผลท่ีเกิดและผลกระทบ 4. ระบบงาน ตดั สนิ ใจ ดาํ เนนิ การ วเิ คราะหแผนงานกระบวนการ ขน้ั ตอนดาํ เนนิ 1. ความเปนไปไดที่จะบรรลุผล A PD 1. กาํ หนดแนวปฏบิ ตั ิ โครงการ ตามลักษณะบงชี้ความสําเร็จ C 2. ทํางานตามที่กําหนด ผลทเี่ กดิ ผลกระทบ 3. ตรวจสอบขอ บกพรอ ง 4. ติดตาม แกไข พัฒนา  ตัดสนิ ใจ ทําตอ/ยกเลิก วิเคราะหผ ลผลติ ผลทเ่ี กิดและ ผลกระทบ ตดั สนิ ใจ ยกเลิก 1. ผลไดตามเกณฑเปาหมาย 2. ผลที่เกดิ และผลกระทบที่บงช้ี ความมั่นคง ทาํ ตอ พฒั นา

69 จากแผนภูมิ แสดงใหเห็นวาในขัน้ ตอนการจัดทําโครงการแผนงานพัฒนาอาชีพสูค วาม มัน่ คง เปนการทํางานบนฐานความรูของตนเองตองอาศัยประสบการณการเรียนรูจ ากการทําแผนธุรกิจ โครงการขยายอาชีพ การประเมินศักยภาพของการขยายอาชีพ และการกํากับ ดูแลการขยายอาชีพทีม่ ีการ ปฏิบตั จิ ริง ดังนั้น จึงอาจกลาวไดวา การจัดทําโครงการแผนงานพัฒนาอาชีพสูค วามมั่นคงจะเปน ประสบการณท ี่ใชด าํ เนนิ การตอเนื่องไปเปน ระยะ ๆ จงึ อาจสรุปพัฒนาการการเรียนรูข องผูเรียนทีจ่ ะมาสู การจัดทําโครงการแผนงานพัฒนาอาชีพสูความมั่นคงไดดังนี้ - การใชความรูสรางความเขมแข็ง มน่ั คงย่ังยนื - ระบบความมั่นคงในอาชีพ - การใชน วตกรรมเทคโนโลยใี น การจัดทําแผนพัฒนาอาชีพ อาชีพเพื่อความมั่นคง สูความมั่นคง - การตรวจสอบความพรอม ทักษะ การขยายอาชีพ เพื่อความมั่นคง - การจัดทาํ แผนธรุ กิจ - การกํากับ ดูแล การขยายอาชีพ - การวเิ คราะหศักยภาพเพือ่ สราง ธุรกิจใหมีความมั่นคง - การกํากับ ดูแลการขยายอาชีพ สูความมั่นคง จากแผนภูมิ ทําใหเราเห็นความสําคัญของการเรียนรูท ีผ่ านมาไดรับประสบการณเปน ฐานของการจัดทําแผนพัฒนาอาชีพสูความมั่นคง

70 1. การวเิ คราะห สรปุ ความตองการพัฒนาเพือ่ ปรบั ปรุงโครงการ 1.1 การวิเคราะหสรุปความตองการพัฒนา ดวยการนําผลการวิเคราะหศักยภาพอาชีพ และรายงานผลกํากับ ดูแลมาจําแนกวา มีอะไรบางทีส่ งผลกระทบตอความมัน่ คงในอาชีพทีส่ ําคัญให นํามาจัดลําดับกําหนดเปนความตองการพัฒนา ก. ผลการวิเคราะหศักยภาพอาชีพ จากตัวอยางพบองคประกอบที่มีศักยภาพต่าํ (ต่าํ กวา 0.5) จําเปนตองพัฒนาใหมีศักยภาพตอความมั่นคงในอาชีพ สมควรที่จะนํามาเปนความตองการพัฒนา ดังนี้ (1) การจดั การรายได (2) การจดั การลดตน ทนุ (3) การสง มอบผลผลติ ข. รายงานผลกํากับดูแล เปนขอมูลสําคัญที่เรานํามากําหนดความตองการพัฒนา ดังนี้ (1) การปนเปอ นโลหะหนกั ในปยุ หมกั จากขอมูลดังกลาว เราจึงสามารถระบุความตองการพัฒนาอาชีพสูความมั่นคง ประกอบดว ย (1) การจดั การรายได (2) การจดั การลดตน ทนุ (3) การสง มอบผลผลติ (4) การปนเปอ นโลหะหนกั ในปยุ หมกั 1.2 การกําหนดโครงสรางโครงการ ดวยการนําความตองการพัฒนาแตละ องคประกอบมาวิเคราะห ตัวแปรภายในวา มีตัวแปรอะไรที่เปนความตองการทีแ่ ทจริง เพราะการทํา แผนพฒั นาอาชพี สูความมนั่ คงนัน้ เราตอ งการพฒั นาสิง่ ทจ่ี าํ เปน จรงิ ๆ ความตอ งการพัฒนา ตวั แปรภายใน ตัวแปรท่เี ปน ความ ลักษณะความตองการ ตองการท่ีแทจ ริง 1. การจัดการรายได 1.1 คา เสอ่ื มเครอ่ื งมือ - การแบงปน 1. การกาํ หนดอตั รา เคร่ืองจกั รกล ผลประโยชน แบงปนผลประโยชน 1.2 ทนุ ในผลิตผล 2. ทศั นคตขิ องผูร วม 1.3 เงินออมขยายทุน ลงทุน 1.4 การแบงปน 3. เงินตอบแทนสราง ผลประโยชน ขวญั กําลังใจใหก บั ผูรว มงาน จากตัวแปรความตองการทีแ่ ทจริง และผลการวิเคราะหสภาวะความตองการทัง้ หมดจะ ถูกนําไปกําหนดเปนเปาหมายโครงการ จุดประสงคดําเนินงาน ลักษณะบงชีค้ วามสําเร็จและรายไดของ การพัฒนาสูความมั่นคง

71 2. การวิเคราะหทรัพยากรดําเนินงานทีม่ ีอยู เพือ่ กาํ หนดแผนงานกระบวนการ 2.1 การวิเคราะหทรัพยากรดําเนินงานทีม่ ีอยู มีจุดประสงคเพื่อใหการกําหนดแผนงาน กระบวนการดําเนินงานอยูบนความพอดี ไมสรางปญหาดําเนินงาน 2.2 การกําหนดแผนงานกระบวนการ เพือ่ การพัฒนาอาชีพสูค วามมัน่ คง มักจะ เกี่ยวของกับกระบวนการผลิต กระบวนการการตลาด ดังนัน้ แผนงานกระบวนการจะตองถูกตีกรอบไว เพยี งทรัพยากรดาํ เนนิ งานที่มอี ยู ไมจ ําเปนท่จี ะตองจดั การพัฒนาใหสําเร็จในคร้ังเดียว แตหากจะวางแผน เปน ระยะ ๆ ใหสมั พันธกับทนุ ดาํ เนนิ การท่จี ะเกิดตอ มาโอกาสของความม่นั คงจะเกดิ ขนึ้ 3. การวิเคราะหแผนงานกระบวนการเพือ่ ตดั สนิ ใจดาํ เนินการ เปน การวเิ คราะหค วามเปน ไปไดข องแผนงานกระบวนการทจ่ี ะนาํ ไปใช มวี ธิ ดี าํ เนนิ งาน 2 ลกั ษณะ 1. การวิเคราะหโดยใชแบบวิเคราะหความเปนไปไดของคณะทํางาน เปนการ ดําเนินการใหคณะทํางานทุกคนไดคิด ตัดสนิ อยางอสิ ระ ตัวอยา ง การวิเคราะหความเปนไปไดของการทําแผนกระบวนการไปใชจริง (โดยจะทํางาน 5 คน) การวเิ คราะหต ัดสินใจ จุดประสงคโครงการ แผนงาน กระบวนการ ความตรงระหวา ง โอกาสความสาํ เรจ็ ผลการ ตามจุดประสงค แผนงานกระบวนการกับ วเิ คราะห จดุ ประสงค 0.85 0.85 ตรง ไมต รง มาก นอย 1.0 0.90 1 0 54321 0.73 1.00 1. เพือ่ พฒั นาระบบ 1.1 การกําหนดสวนแบงคาเฉลี่ย 4 1 4---1 0.813 การจดั การรายได ราคา อุปกรณ 4 1 4---1 2. เพื่อลดตนทนุ 1.2 การกาํ หนดสว นแบง การเลี้ยงหมู เพอื่ การสะสมเพิม่ ทนุ 5 - 5---- 1.3 การกาํ หนดอตั ราสว น 4 1 32- - - แบงปนผลประโยชน 3 2 3--2- 2.1 ใชแกลบรองพื้นคอกแทน การใชน้ําลางคอก 5 - 5---- 5 - 32- - - 2.2 ใชใบมันเทศ แทนอาหาร สําเรจ็ รูป 2.3 ใชมูลปสสาวะหมูทําแกส 2.4 น้ําลนจากบอแกส ใชเ ปนปยุ ปลูกมันเทศ

72 การวิเคราะหตดั สนิ ใจ จดุ ประสงคโครงการ แผนงาน กระบวนการ ความตรงระหวา ง โอกาสความสําเร็จ ผลการ ตามจุดประสงค แผนงานกระบวนการกับ วเิ คราะห จุดประสงค ตรง ไมต รง มาก นอ ย 1 0 54321 3. การสงมอบผัก 3.1 จดั หารถบรรทกุ ผลผลติ 5 - 1 - 4 - - 0.68 ผลไม 5 - 5 - - - - 1.00 3.2 จดั การหบี หอ ใหม ี เครื่องหมายการคา และ 5 - 5 - - - - 1.00 รายละเอยี ดแหลง ผลิต 3.3 แสดงผลการตรวจสอบ สารปนเปอน จากตาราง มีผลการวิเคราะหสามารถอธิบายได ดังนี้ 1. ทุกจุดประสงคและทุกกิจกรรม มีความตรงและโอกาสความกาวหนาตามจุดประสงค มี คะแนนสงู กวา เกณฑ 0.5 ทุกรายการ 2. จึงอาจสรุปไดวาแบบวางกระบวนการใหดําเนินการได 2. นําผลการวิเคราะหมารวมกันพิจารณาซ้ําอีกครัง้ โดยใชความรูป ระสบการณของทุก คนพิจารณาอยางรอบคอบแลวตัดสินใจจะใชดําเนินการหรือไม 4. วเิ คราะหผลผลิต ผลทเ่ี กิดและผลกระทบ การวิเคราะหผลผลิต ผลที่เกิดและผลกระทบ มีเปาหมายเพือ่ ตัดสินใจวา ผลเหลานี้ สามารถบงชี้ถึงความมั่นคงที่จะดําเนินการตอไปหรือไม ดังตัวอยาง

73 ตวั อยา ง การวิเคราะห ผลได ผลที่เกิด และผลกระทบและโอกาสความมั่นคงในการขยายอาชีพ จดุ ประสงคท่ี 1 เพื่อลดตน ทุนการเล้ียงหมู แผนงาน ผลได ผลที่เกดิ ผลกระทบ โอกาสความมั่นคงของการขยายอาชพี กระบวนการ Output Effect Impac มาก นอ ย 5 4 3 21 1. ใชแกลบรอง ไดปุยหมักจาก กลน่ิ เหมน็ ชุมชนไม พน้ื คอกแทนการ แกลบและ หมดไป ตอตา นธุรกิจ  - - - - ลางดว ยนํา้ มูลหมู 2. ใชใบมันเทศ ลดรายจาย ใบมันเทศ ประสิทธิภาพ สามารถ การหมนุ เวยี น เปน อาหารแทน คาอาหาร ปจ จยั ภายใน  - - - - อาหารสาํ เรจ็ รปู สาํ เร็จรปู ตัวละ เปล่ียนรปู 1,500 บาท สรางมูลคา เพิม่ สงู ขึ้น 3. ใชม ูลและ ไดแกสหุงตม ลดรายจา ยซ้อื ประสทิ ธิภาพ ปสสาวะใน และแสงสวา ง แกส LPG การหมนุ เวยี น บริเวณกินนา้ํ กิน ปจ จัยภายใน -  - - - อาหารไปทําแกส สูงข้ึน ชีวภาพ 4. นํา้ และกากมูล - ปุยหมักแหง ลดคาใชจาย ดินมีคณุ ภาพ มี หมจู ากบอแกส - ปุยนํา้ ชวี ภาพ ปุยเคมี อนิ ทรยี วัตถุให ใชเ ปน ปุยใส อาหารแกพ ชื -  - - - แปลงปลูกมัน สงู ขึ้น เทศ จากตัวอยางเปนการนําผลได ผลที่เกิด และผลกระทบทีป่ รากฏจริงนํามาวิเคราะหดวย เหตุ ผล และประสบการณของบุคคลวา สิง่ เหลานีส้ ามารถบงชีแ้ ละเปนโอกาสของการขยายอาชีพให มัน่ คงไดเพียงใด หากผลการวิเคราะหออกมาคอนขางตาง เราจะสามารถตัดสินใจ ยกเลิก หรือพัฒนาทํา ตอไปได สรปุ การจัดทําแผนพัฒนาอาชีพสูค วามมัน่ คงเปนภาวะงานทีต่ องดําเนินการตอเนือ่ ง เพือ่ ยกระดับ ความมัน่ คง จําเปนการดําเนินงานจําเปนตองเริม่ ตนจากฐานความรู ผลการดําเนินงานขยายอาชีพตาม แผนธุรกิจทีจ่ ะตองมีการวางแผน ทํางานตามแผน ตรวจติดตาม หาขอบกพรอง และปฏิบัติการแกไข ขอ บกพรอง แลวนําสารสนเทศเหลานั้นมากําหนดความตองการพัฒนายกระดับความมั่นคงเปนระยะ ๆ

74 กจิ กรรมท่ี 2 ใหผูเรียนวิเคราะหผลได ผลทีเ่ กิด ผลกระทบและโอกาสความมัน่ คงในการขยายอาชีพของ ตนเอง หรือรวมเรียนรูในการวิเคราะหกับผูประสบความสําเร็จในอาชีพของชุมชนที่ตนเองสนใจ กิจกรรมท่ี 3 ใหผูเ รียนจัดทําแผนและโครงการพัฒนาอาชีพสูค วามมั่นคงของตนเอง หรือรวมเรียนรูกับผู ประสบความสําเร็จในอาชีพของชุมชน โดยมีประเด็นในการจัดทําดังนี้ 1.1 การลดความเสี่ยงที่จะสูความมั่นคง 1.2 คุณธรรมในการประกอบอาชีพที่จะทําใหสูความมั่นคง 1.3 การพัฒนาคุณภาพผลผลติ หรือบรกิ ารทีจ่ ะสูความมั่นคง 1.4 การลดตนทุนการผลิตหรอื บรกิ ารท่ีจะสคู วามม่นั คง 1.5 การสงมอบผลผลิตหรอื การใหบ ริการที่จะสูค วามม่ันคง 1.6 การสรางความปลอดภยั ใหแ กแรงงาน และผบู รโิ ภคหรอื ผรู ับบรกิ าร 1.7 การจัดการรายได ทส่ี คู วามม่นั คง

75 ทปี่ รึกษา คณะผจู ัดทาํ 1. นายประเสริฐ บญุ เรอื ง เลขาธิการ กศน. รองเลขาธิการ กศน. 2. ดร.ชัยยศ อิม่ สวุ รรณ รองเลขาธิการ กศน. ทีป่ รึกษาดา นการพัฒนาหลกั สูตร กศน. 3. นายวชั รนิ ทร จําป ผอู าํ นวยการกลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น 4. ดร.ทองอยู แกว ไทรฮะ ขาราชการบํานาญ 5. นางรักขณา ตัณฑวุฑโฒ ผอู ํานวยการ กศน. อาํ เภอนครชัยศรี จังหวดั นครปฐม ผูเ ขียนและเรียบเรียง กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน นายอทุ ยั หนแู ดง กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน ผูบรรณาธิการ และพฒั นาปรับปรงุ กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นายพชิ ิต แสงลอย กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นางดุษฎี ศรวี ฒั นาโรทัย กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางพรทิพย เข็มทอง กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวเยาวรัตน คําตรง คณะทํางาน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นายสุรพงษ มนั่ มะโน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นายศุภโชค ศรีรัตนศิลป กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวศริญญา กุลประดิษฐ 5. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจิตวฒั นา ผพู ิมพตน ฉบบั 1. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจติ วฒั นา 2. นางสาวปย วดี คะเนสม 3. นางสาวชาลินี ธรรมธษิ า 4. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจติ วฒั นา ผูออกแบบปก นายศภุ โชค ศรรี ัตนศิลป