58คำตอบอาเซียน

Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹ (คมู อื ฉบบั ประชาชนสำหรบั การเตรยี มความพรอ มเขา สปู ระชาคมอาเซยี นในป 2558) ชอื่ หนงั สอื : 58 คำตอบ สปู ระชาคมอาเซียน 2558 ผแู ตง : กรมอาเซยี น กระทรวงการตางประเทศ ปท ่ีแตง : 2556 ผูจัดทำ : กรมอาเซียน กระทรวงการตางประเทศ บรรณาธกิ าร/ผูเรียบเรียง : นายอรรถยุทธ ศรีสมทุ ร นางสาวลดา ภมู าศ พิมพค รัง้ ที่ 1 : 10,000 เลม มนี าคม 2556 พมิ พครง้ั ที่ 2 : 100,000 เลม พฤษภาคม 2556 จำนวนหนา : 100 หนา ISBN : 978-974-7709-96-4 กรมอาเซยี น กระทรวงการตางประเทศ 443 ถนนศรีอยธุ ยา กรุงเทพมหานคร 10400 โทรศัพท 02 203 5000 โทรสาร 02 643 5223



¤Ó¹Ó ผูนำอาเซียนไดกำหนดใหประเทศสมาชิกเขารวมเปนประชาคมอาเซียน (ASEAN Community : AC) ภายในป 2558 ดังนั้น ประเทศไทยและ ประเทศสมาชิกอาเซียนอื่นๆ อีก 9 ประเทศจะตองเรงเตรียมความพรอมเพื่อ ใหก ารเปน ประชาคมดงั กลา วเปน ไปอยางสมบรู ณ โดยใหอ าเซยี นมีผลดำเนนิ งาน ตามแผนงาน (Blueprint) ทัง้ ในดา นการเมอื งและความมน่ั คง เศรษฐกิจ สงั คม และวัฒนธรรมที่เปนรูปธรรม กาวหนา และเกิดประโยชนกับอาเซียนทั้ง 10 ประเทศและภูมิภาคมากทสี่ ดุ กรมอาเซยี น กระทรวงการตา งประเทศ ในฐานะสำนกั เลขาธกิ ารอาเซยี น แหงชาติ และเลขานกุ ารคณะกรรมการอาเซียนแหง ชาติ เลง็ เห็นถงึ ความจำเปน ในการเตรียมความพรอมของทุกภาคสวนที่เกี่ยวของ ทั้งในกรุงเทพมหานคร และในจงั หวดั ตา งๆ ทว่ั ประเทศ เพอ่ื เขา สกู ารเปน ประชาคมอาเซยี น จงึ ไดร วบรวม คำตอบตอ คำถาม 58 ขอ เกย่ี วกบั ประชาคมอาเซยี นทค่ี นไทยสว นใหญม กั สอบถาม และอยากรูมากที่สุด หรือบางครั้งมีความเขาใจคลาดเคลื่อนหรือไมชัดเจน โดยคำถามสวนหนึ่งที่ปรากฏในหนังสือเลมนี้ไดรวบรวมขึ้นจากสวนราชการตางๆ ที่เกี่ยวของ รวมทั้งจากประสบการณการบรรยายเพื่อขยายองคความรูเกี่ยวกับ ประชาคมอาเซียนในทั้ง 3 เสาหลัก และความเชื่อมโยงระหวางกันในอาเซียน ซง่ึ เปน สิ่งท่ีประเทศไทยใหความสำคญั และผลักดนั มาอยา งตอ เนื่อง 4 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

กรมอาเซียน กระทรวงการตางประเทศ หวังเปนอยางยิ่งวา “หนังสอื 58 คำตอบ สูป ระชาคมอาเซียน 2558” ฉบบั นี้ จะเปนคมู ือฉบับ ประชาชนสำหรับการเตรียมความพรอมเขาสูประชาคมอาเซียนในป 2558 ซึ่งไดถายทอดขอมูลที่นาสนใจและเกี่ยวของกับประชาคมอาเซียนในมิติตางๆ ไปสูประชาชนไทยในวงกวาง เพื่อใหประชาชนคนไทยไดกาวทันและหยิบฉวย โอกาสที่เกิดขึ้นจากการรวมตัวเปนประชาคมอาเซียนตามเจตนารมณของผูนำ ทง้ั 10 ประเทศสมาชกิ อาเซยี นตอไป กรมอาเซียน กระทรวงการตา งประเทศ มีนาคม 2556 5

ÊÒúÞÑ หนา คำถาม 14 ขอ ท่ี 1 อาเซยี นและประชาคมอาเซยี นแตกตา ง 15 หรอื เหมอื นกนั อยา งไร 16 ขอ ท่ี 2 การเปน ประชาคมอาเซยี นจะเรม่ิ ตน เมอ่ื ใดในป 2558 18 19 ขอ ท่ี 3 ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี นแตกตา งจาก 20 ประชาคมอาเซยี นอยา งไร 21 ขอ ท่ี 4 อาเซยี นกบั สหภาพยโุ รปเหมอื นหรอื แตกตา งกนั อยา งไร 22 ขอ ท่ี 5 แลว อาเซยี นมคี วามรว มมอื ทางการเงนิ อะไรบา ง 23 25 ขอ ท่ี 6 ประชาคมการเมอื งและความมน่ั คงอาเซยี น เกย่ี วขอ งกบั ประชาชนอยา งไร ขอ ท่ี 7 อาเซยี นมบี ทบาทอยา งไรในการสง เสรมิ ความรว มมอื ดา นการเมอื งและความมน่ั คงในภมู ภิ าคเอเชยี -แปซฟิ ก ขอ ท่ี 8 ASEAN Common Visa คอื อะไร ขอ ท่ี 9 คนไทยและประเทศไทยไดอ ะไรจากประชาคมอาเซยี น ขอ ท่ี 10 อะไรคอื ความทา ทายของไทยในการเขา สู ประชาคมอาเซยี น 6 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

(คมู อื ฉบบั ประชาชนสำหรบั การเตรยี มความพรอ มเขา สปู ระชาคมอาเซยี นในป 2558) คำถาม หนา ขอ ท่ี 11 ไทยมสี ำนกั เลขาธกิ ารอาเซยี นแหง ชาตหิ รอื ไม 27 และอยใู นความรบั ผดิ ชอบของหนว ยงานใด 28 30 ขอ ท่ี 12 เลขาธกิ ารอาเซยี นคอื ใคร มหี นา ทอ่ี ะไร 31 และมวี ธิ กี ารคดั เลอื ก หรอื สมคั รอยา งไร 33 ขอ ท่ี 13 คณะกรรมการอาเซยี นแหง ชาตคิ อื อะไร มอี ำนาจหนา ทใ่ี ด 34 ขอ ท่ี 14 เหตใุ ดประเทศไทยตอ งใหค วามสำคญั กบั การรวมตวั 36 ทางเศรษฐกจิ ของอาเซยี น ขอ ท่ี 15 ในการเดนิ ทางไปทอ งเทย่ี วในกลมุ ประเทศสมาชกิ อาเซยี น ผถู อื หนงั สอื เดนิ ทางไทยตอ งขอรบั การตรวจลงตรา หรอื ทเ่ี รยี กวา วซี า (Visa) หรอื ไม อยา งไรบา ง ขอ ท่ี 16 นอกเหนอื จากหนงั สอื เดนิ ทาง หรอื พาสปอรต (Passport) แลว ยงั มเี อกสารผา นแดนชนดิ อน่ื อกี หรอื ไม และคนไทยจะใชเ อกสารผา นแดนดงั กลา วในโอกาสใด ขอ ท่ี 17 อาเซยี นดำเนนิ การอยา งไรบา งในการลดขน้ั ตอน ทางดา นศลุ กากร 7

คำถาม หนา ขอ ท่ี 18 การรวมตวั เปน ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี น (AEC) 38 จะทำใหม กี ารคา ขายภายในอาเซยี นกนั เองอยา งเดยี ว ใชห รอื ไม ขอ ท่ี 19 การเคลอ่ื นยา ยธรุ กจิ บรกิ ารของอาเซยี นคอื อะไร 39 ครอบคลมุ สาขาธรุ กจิ บรกิ ารใดบา ง ขอ ท่ี 20 ชว ยอธบิ ายดว ยวา รปู แบบของการเปด เสรกี ารคา บรกิ าร 40 ของอาเซยี นเปน อยา งไร ขอ ท่ี 21 เมอ่ื รวมตวั เปน ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี นแลว 42 จะทำใหม กี ารเคลอ่ื นยา ยแรงงานไดอ ยา งอสิ ระเสรจี รงิ หรอื ขอ ท่ี 22 อะไรคอื ขอ ผกู พนั ของประเทศไทยในความตกลงอาเซยี น 44 วา ดว ยการเคลอ่ื นยา ยบคุ คลธรรมดา (ASEAN Agreement on Movement of Natural Persons : MNP) ขอ ท่ี 23 คา จา งแรงงาน 300 บาทมผี ลเชน ไร 46 กบั การเคลอ่ื นยา ยแรงงานในอาเซยี น ขอ ท่ี 24 เมอ่ื เปน ประชาคมอาเซยี นแลว การสง ออกสนิ คา เกษตร 47 ของไทยในอาเซยี นภาษีเปน ศูนยจ รงิ หรอื ไม ขอ ท่ี 25 สนิ คา ไทยทจ่ี ะสามารถสง ออกไปในตลาดอาเซยี นมากขน้ึ 50 และทอ่ี าจตอ งปรบั ตวั หลงั การเปด เสรกี ารคา อาเซยี น มอี ะไรบา ง ขอ ท่ี 26 ภาคการเกษตรไทยจะไดป ระโยชนจ าก 52 การเขา สปู ระชาคมอาเซยี น อยา งไร ขอ ท่ี 27 ภาคการเกษตรไทยมศี กั ยภาพการแขง ขนั ในอาเซยี นอยา งไร 54 8 Ê‹»Ù ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

คำถาม หนา ขอ ท่ี 28 หากภาคเกษตรไดร บั ผลกระทบจาก AEC จะทำเชน ใด 56 จะไดร บั การสนบั สนนุ เยยี วยาจากรฐั บาลหรอื ไม ขอ ท่ี 29 อาเซยี นมคี วามรว มมอื ดา นมาตรฐานสนิ คา หรอื ไม 58 และเหตใุ ดจงึ ไมก ำหนดมาตรฐานสนิ คา เฉพาะอาเซยี นเอง ขอ ท่ี 30 อยากทราบวา อาเซยี นมคี วามรว มมอื ดา นการคมุ ครอง 60 ผบู รโิ ภคจรงิ หรอื ขอ ท่ี 31 อะไรคอื ความรว มมอื ดา นทรพั ยส นิ ทางปญ ญาของอาเซยี น 62 ขอ ท่ี 32 วสิ าหกจิ ขนาดกลางและขนาดยอ ม (SMEs) 64 จะเตรยี มความพรอ มอยา งไรในการเขา สู AEC ขอ ท่ี 33 ประชาชนมสี ว นรว มในการจดั ทำกรอบการเจรจา 66 ความตกลงตางๆ ในการเขาสปู ระชาคมอาเซยี น หรือไม อยางไร ขอ ท่ี 34 ตามกฎบตั รอาเซยี น (ASEAN Charter) ภาษาองั กฤษ 67 เปน ภาษาทำงานของอาเซยี น ประเทศไทยจะตอ งปรบั เปลย่ี น ใหภ าษาองั กฤษเปน ภาษาทำงานของไทยดว ยหรอื ไม ขอ ท่ี 35 หนว ยงานใดในประเทศไทยเปน หนว ยงานหลกั ทด่ี แู ล 68 ความรว มมอื ดา นการศกึ ษาของอาเซยี น ขอ ท่ี 36 ประโยชนข องความรว มมอื อาเซยี นดา นการศกึ ษา 69 ของอาเซยี นมอี ะไรบา ง ขอ ท่ี 37 ระบบการโอนหนว ยกิตในระดับอุดมศึกษา 70 ของอาเซียนคอื อะไร ขอ ท่ี 38 ทราบหรอื ไมว า เครอื ขา ยมหาวทิ ยาลยั อาเซยี น คอื อะไร 71 9

คำถาม หนา ขอ ท่ี 39 คมู อื การจดั ทำหลกั สตู รอาเซยี น 72 (ASEAN Curriculum Sourcebook) คอื อะไร ขอ ท่ี 40 คมู อื การจดั ทำหลกั สตู รอาเซยี นมเี นอ้ื หาสาระอยา งไรบา ง 73 ขอ ท่ี 41 จรงิ หรอื ไมท ป่ี ระเทศไทยจะเลอ่ื นการเปด -ปด ภาคการศกึ ษา 74 เพอ่ื ใหส อดคลอ งกบั ประเทศสมาชกิ อาเซยี นอน่ื 75 และเราจะไดป ระโยชนอ ะไร ขอ ท่ี 42 บทบาทของครใู นการเขา สปู ระชาคมอาเซยี นมอี ะไรบา ง ขอ ท่ี 43 เหตใุ ดไทยจงึ ใหค วามสำคญั กบั ความเชอ่ื มโยงในอาเซยี น 76 ขอ ท่ี 44 เราใชต ราสญั ลกั ษณอ าเซยี นและชอ่ื อาเซยี น 78 เปน เครอ่ื งหมายการคา ไดไ หม ขอ ท่ี 45 ทา นรจู กั ธงอาเซยี นหรอื ไม 79 ขอ ท่ี 46 จะตดิ ธงอาเซียนคูกบั ธงชาติไทยไวที่บาน 80 ทท่ี ำการสว นราชการไทยหรอื โรงเรยี นไดไ หม ขอ ท่ี 47 เมอ่ื เปน ประชาคมอาเซยี นแลว คนชาตอิ น่ื ๆ จะไดร บั สทิ ธิ 81 รกั ษาพยาบาลฟรี เรยี นฟรี เบย้ี ยงั ชพี ผสู งู อายุ กองทนุ พฒั นาบทบาทสตรี ฯลฯ เชน เดยี วกบั คนไทยหรอื ไม ขอ ท่ี 48 อาเซยี นมกี ลไกเพอ่ื สง เสรมิ สทิ ธมิ นษุ ยชนหรอื ไม 82 ขอ ท่ี 49 คณะกรรมาธกิ ารอาเซยี นดา นการสง เสรมิ และคมุ ครอง 84 สทิ ธสิ ตรแี ละสทิ ธเิ ดก็ (ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children : ACWC) มกี จิ กรรมสง เสรมิ สทิ ธสิ ตรแี ละสทิ ธเิ ดก็ ในดา นใดบา ง อยา งไร 10 Ê‹»Ù ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

คำถาม หนา ขอ ท่ี 50 อาเซยี นมคี วามรว มมอื เพอ่ื สง เสรมิ สทิ ธคิ นพกิ ารอยา งไร 85 ขอ ท่ี 51 ประเทศสมาชกิ อาเซยี นมกี ารดำเนนิ งานเรอ่ื งสตรอี ยา งไร 86 และประเทศไทยใหค วามสำคญั ตอ ประเดน็ ใดในความรว มมอื อาเซยี นดา นสตรี ขอ ท่ี 52 ในประเทศไทย มสี มาคมอาเซยี นสำหรบั ประชาชนทว่ั ไป 88 ทส่ี นใจเรอ่ื งอาเซยี นหรอื ไม ขอ ท่ี 53 ในภาคเหนอื และภาคใตข องไทยจะพบปญ หาหมอกควนั 89 จากไฟปา ทม่ี าจากประเทศเพอ่ื นบา นเปน ประจำทกุ ป อาเซียนจะชวยแกไ ขปญหาน้ไี ดห รอื ไม ขอ ท่ี 54 ตมิ อร- เลสเต เปน ประเทศสมาชกิ อาเซยี นหรอื ไม 90 ขอ ท่ี 55 อาเซยี นมคี วามรว มมอื ทางดา นสาธารณสขุ หรอื ไม 91 อยา งไร และประเทศไทยมบี ทบาทดา นสาธารณสขุ อาเซยี นมากนอ ยเพยี งใด ขอ ท่ี 56 อตั ลกั ษณอ าเซยี น (ASEAN Identity) จะทำใหเ รา 93 เสยี วฒั นธรรม ประเพณี คา นยิ ม ของไทย จรงิ หรอื ไม ขอ ท่ี 57 ทราบหรอื ไมว า ดอกไมป ระจำประเทศสมาชกิ อาเซยี น 94 ทง้ั 10 ประเทศมอี ะไรบา ง ขอ ท่ี 58 สรปุ แลว คนไทย จะตอ งเตรยี มตวั อยา งไรบา ง 97 สำหรบั ประชาคมอาเซยี น 11



อาเซยี นถอื กำเนดิ ทป่ี ระเทศไทยในป พ.ศ. 2510 โดยมสี มาชกิ 5 ประเทศ เปน ผกู อ ตง้ั คอื ไทย มาเลเซยี อนิ โดนเี ซยี ฟล ปิ ปน ส และสงิ คโปร และตอ มามสี มาชกิ เพม่ิ เตมิ คอื บรไู นฯ (พ.ศ. 2527) เวยี ดนาม (พ.ศ. 2538) ลาวและเมยี นมาร (พ.ศ. 2540) กมั พชู า เปน ประเทศ สดุ ทา ยทเ่ี ขา เปน สมาชกิ อาเซยี นในป พ.ศ. 2542

¢ŒÍ·Õè 1 อาเซยี นหรอื สมาคมประชาชาตแิ หง เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต (ASEAN : Association of Southeast Asian Nations) เปนองคกรความรวมมือ ระดบั ภมู ภิ าคทก่ี อ ตง้ั ขน้ึ เมอ่ื วนั ท่ี 8 สงิ หาคม 2510 เพอ่ื สง เสรมิ ความเจรญิ เตบิ โต ทางเศรษฐกิจ ความกาวหนาทางสังคมและสงเสริมสันติภาพและเสถียรภาพ ในภูมิภาค โดยตลอดระยะเวลาที่ผานมาอาเซียนมีความรวมมือในหลายดาน ที่ไดส นองตอบผลประโยชนและความตองการของประเทศสมาชิก ในขณะที่ ประชาคมอาเซียนหรือ ASEAN Community (AC) เปน เปาหมายความรวมมือ 3 ดานสำคัญ ประกอบดว ย • ประชาคมการเมอื งและความมน่ั คงอาเซียน (ASEAN Political-Security community : APSC) • ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี น (ASEAN Economic Community : AEC) • ประชาคมสังคมและวฒั นธรรมอาเซียน (ASEAN Socio-Cultural Community : ASCC) ซึ่งผูนำอาเซียนไดตกลงกันในที่ประชุมสุดยอดอาเซียนที่เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซียเมื่อเดือนตุลาคม 2546 โดยการดำเนินงานไปสูเปาหมาย ทั้ง 3 ดานของประชาคมอาเซียนเปนสิ่งที่ตอยอดจากความรวมมืออาเซียน ทม่ี อี ยแู ลว รวมทง้ั มกี ารดำเนนิ งานใหมๆ เพอ่ื ตอบสนองความทา ทายใหมท เ่ี กดิ ขน้ึ 14 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 2 การรวมตัวเพื่อเปนประชาคมอาเซียน ถือวาเปนกระบวนการที่ตองทำ อยางตอเนื่อง ไมใชเริ่มตน หรือ สิ้นสุดภายในป 2558 แตประเทศสมาชิก จะตองรวมมือและเสริมสรางการรวมตัวอยางตอเนื่องและใกลชิดมากขึ้นเรื่อยๆ ทง้ั กอ นป 2558 และภายหลงั ป 2558 อยา งไรกต็ าม ทป่ี ระชมุ สดุ ยอดอาเซยี น ครง้ั ท่ี 21 เมอ่ื เดอื นพฤศจกิ ายน 2555 ทก่ี รงุ พนมเปญ ประเทศกมั พชู า ไดต กลงกนั วา ประชาคมอาเซยี นจะเรม่ิ ตน ในวนั ที่ 31 ธนั วาคม 2558 15

¢ŒÍ·Õè 3 16 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี น (ASEAN Economic Community : AEC) ไมใช ประชาคมอาเซยี น (ASEAN Community : AC) แตเ ปน เพยี ง 1 ใน 3 เสาความรว มมอื ภายใต ประชาคมอาเซียน อีก 2 เสาความรวมมือ ไดแก • ประชาคมการเมืองและความมัน่ คงอาเซียน (ASEAN Political-Security Community : APSC) และ • ประชาคมสงั คมและวฒั นธรรมอาเซยี น (ASEAN Socio-Cultural Community : ASCC) ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี น หรอื AEC มเี ปา หมายในการสรา งใหอ าเซยี น เปน ตลาดและฐานการผลติ เดยี ว โดยมีการเคลื่อนยายสินคา บริการ การลงทนุ และแรงงานมฝี มือ (วชิ าชพี ) และการเคลื่อนยา ยเงินทุนอยางเสรมี ากขึ้น รวมทง้ั การสง เสรมิ การรวมกลมุ สาขาสำคญั ของอาเซยี นใหเ ปน รปู ธรรม มขี ดี ความสามารถ ในการแขงขัน โดยใหความสำคัญกับประเด็นดานนโยบายที่จะชวยสงเสริม การรวมกลุมทางเศรษฐกิจ มกี ารพฒั นาเศรษฐกิจอยางเสมอภาค ซึง่ ชว ยสงเสริม การรวมกลมุ ทางเศรษฐกจิ ของประเทศสมาชกิ และลดชอ งวา งของระดบั การพฒั นา ระหวางสมาชิกเกาและสมาชิกใหมของอาเซียน และสามารถเชื่อมโยงเขากับ เศรษฐกจิ โลก โดยประสานทา ทขี องประเทศสมาชกิ ในการเจรจาตอ รองกบั ประเทศ นอกกลุม ความรวมมือทง้ั 3 เสา คอื APSC, AEC และ ASCC มีความเชอ่ื มโยง และเก้ือกลู กนั เพอ่ื ที่จะเปนประชาคมอาเซียน (AC) ที่สมบูรณ 17

¢ŒÍ·Õè 4 “อาเซียนดแู บบอยางการรวมตัวของสหภาพยุโรป ”แตไ มไ ดม ีจดุ มงุ หมายทจ่ี ะเปน แบบสหภาพยุโรป สหภาพยโุ รปมกี ารรวมตวั ทางเศรษฐกจิ ในลกั ษณะการรวมตวั ทางเศรษฐกจิ อยา งสมบูรณ ของ 27 ประเทศ เนนการเปน ตลาดเดียวทใ่ี หมกี ารเคล่ือนยา ย บุคคล สนิ คา การบรกิ าร และทุนโดยเสรี ประเทศท่มี ีการรวมกลมุ เปนสหภาพ ทางเศรษฐกจิ และการเงนิ (17 จาก 27 ประเทศ สถานะป 2556) จะใชเ งนิ สกลุ เดยี ว คอื เงนิ ยโู ร มธี นาคารกลางยโุ รปดแู ลนโยบายการเงนิ รว มกนั รวมทั้งมีนโยบาย รว มดา นการตา งประเทศและความมน่ั คง มนี โยบายดา นความมน่ั คงและการปอ งกนั ประเทศ และมีความรวมมือในดานกระบวนการยุติธรรมและกิจการภายใน โดยสหภาพยโุ รปมกี ารบริหารงานทม่ี อบอำนาจบางอยางใหองคกรกลาง หรือให กลไกของสหภาพยุโรปมีอำนาจเหนือรัฐสมาชกิ (Supra-national) สวนอาเซียนเปนการรวมตัวกันเพื่อมุงไปสูการเปนประชาคมอาเซียน ตามแนวทางและหลักการที่ระบุไวในกฎบัตรอาเซียน (ASEAN Charter) ประเทศสมาชิกมีความรวมมือกันในลักษณะความรวมมือระหวางประเทศ เพ่อื ใหบรรลเุ ปา หมายรวมกนั โดยใชหลักการฉันทามติ (consensus) และจะไม กาวกายกิจการภายในซึ่งกันและกัน (non-interference) รวมทั้งไมมีนโยบาย การใชเงินสกุลเดียวกัน หรอื ใหม ีองคก รอาเซยี นทม่ี อี ำนาจเหนอื รัฐสมาชิก 18 Ê‹»Ù ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 5 ในขณะที่อาเซียนไมมีแนวคิดที่จะใชเงินสกุลเดียวกันเหมือนประเทศ ทม่ี กี ารรวมกลมุ เปน สหภาพทางเศรษฐกจิ และการเงนิ 17 ประเทศ (สถานะป 2556) สง่ิ ทอ่ี าเซยี นใหค วามสำคญั เปน ลำดบั ตน ในขณะน้ี คอื การดำเนินการตามแผนงานการจัดตั้ง AEC โดยความรวมมือ ทางการเงินของอาเซียนทส่ี ำคัญ ไดแ ก · การพฒั นาตลาดทนุ ในอาเซียนเพ่ือดึงดดู การลงทุนจากตางชาติ · การเปด เสรีทางดา นการคา บริการทางการเงิน · การเปด เสรีการเคล่ือนยา ยเงินทุน · การจัดตั้งกองทนุ เพื่อพัฒนาโครงสรางพืน้ ฐานในอาเซยี น · การจัดทำความรว มมอื ดานการประกันภยั ดานศุลกากร ดานการปองกนั อาชญากรรมทางการเงนิ · การตอตานการฟอกเงิน รวมถึงการจัดตั้งระบบระวังภัยอาเซียน (ASEAN Surveillance Mechanism) ตั้งเเตวิกฤตเศรษฐกิจเมี่อป 2540 เพ่ือสอดสอ งดูแลการเคลื่อนยา ยเงนิ ทนุ ในภมู ิภาค นอกจากนี้ อาเซียนยังมีความรวมมือกับระหวางประเทศและประเทศ คูเจรจาดวย ที่สำคัญไดแก การประชุมรวมระหวางรัฐมนตรีคลังอาเซียนกับจีน ญี่ปุนและเกาหลีใต ซึ่งมีกิจกรรมความรวมมือ คือ มาตรการริเริ่มเชียงใหม ไปสกู ารเปนพหภุ าคี (Chiang Mai Initiative Multilateralization : CMIM) และ มาตรการรเิ ริ่มการพัฒนาตลาดพันธบตั รเอเชยี (Asian Bond Markets Initiative : AMBI) 19

¢ŒÍ·Õè 6 วัตถุประสงคหลักของประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียน คือ การสง เสรมิ รกั ษาสนั ตภิ าพ เสถยี รภาพและความมน่ั คงในภมู ภิ าค เพอ่ื เปน พน้ื ฐาน ความรวมมอื ในดา นตา งๆ ท่จี ะเปนประโยชนกบั ประชาชน ประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียนตองการใหประเทศสมาชิก มกี ารพฒั นาคา นยิ มและบรรทดั ฐานรว มกนั บนหลกั การสำคญั ทย่ี ดึ มน่ั ควบคกู นั ไป คือ การไมแทรกแซงกิจการภายในและการสงเสริมคานิยมของประชาคม เชน การเคารพหลกั การสทิ ธมิ นษุ ยชน ความโปรง ใส การมปี ระชาธปิ ไตย ธรรมาภบิ าล และหลักการนิติธรรมในอาเซียน โดยมุงเนนประโยชนของประชาชนเปนที่ตั้ง ประชาคมการเมอื งและความมน่ั คงอาเซยี นยงั ตอ งการใหภ มู ภิ าคมคี วามเปน เอกภาพ สงบสุข และแข็งแกรง พรอมทั้งมีความรับผิดชอบรวมกันในการแกไขปญหา ความมั่นคงที่ครอบคลุมมิติตางๆ เพื่อประโยชนและความผาสุกของประชาชน โดยเฉพาะการรับมือกับความมั่นคงรูปแบบใหม ไมวาจะเปนเรื่องการบริหาร จดั การภยั พบิ ตั ิ โรคระบาด การกอ การรา ย ปญ หาโจรสลดั อาชญากรรมขา มชาติ เชน การคา มนุษย ยาเสพตดิ อาชญากรรมคอมพวิ เตอร และการฟอกเงิน ฯลฯ นอกจากนี้ ประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียนยังมีเปาหมายที่จะให ภูมิภาคมีพลวัต มีปฏิสัมพันธกับประเทศหรือองคการระหวางประเทศอื่นๆ ภายนอกภมู ภิ าค โดยเนน การสรา งความเปน หนุ สว นทใ่ี กลช ดิ ขน้ึ ยง่ิ ขน้ึ เพอ่ื ประโยชน ของประชาคมและประชาชนอาเซียน 20 Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 7 อาเซียนมีบทบาทสำคัญในการสงเสริมความรวมมือเพื่อธำรงรักษา สันติภาพและความมั่นคงของภูมิภาคตลอดมา โดยเมื่อป 2519 ไดจัดทำ สนธิสัญญามิตรภาพและความรวมมือในเอเชียตะวันออกเฉียงใต (Treaty of Amity and Cooperation หรือ TAC) ซ่งึ เปนการกำหนดหลกั การ ดำเนินความสัมพันธในภูมิภาค และตอมาไดเชิญชวนใหประเทศนอกภูมิภาค เขา เปน ภาคี TAC ดว ย เพอ่ื ชว ยเสรมิ สรา งความไวเ นอ้ื เชอ่ื ใจในการมคี วามสมั พนั ธ ระหวา งกัน ปจจบุ นั (สถานะเดอื นกุมภาพันธ 2556) TAC มีภาคี 30 ประเทศ และ 1 กลมุ ประเทศ ไดแก อินโดนเี ซยี ไทย ฟลปิ ปนส มาเลเซีย สงิ คโปร บรูไนฯ เวียดนาม ลาว กมั พูชา เมยี นมาร ปาปวนิวกนิ ี จีน อินเดยี ญ่ีปุน ปากสี ถาน เกาหลีใต รัสเซีย มองโกเลีย นิวซีแลนด ออสเตรเลีย ฝรั่งเศส ติมอร-เลสเต ศรีลังกา บังกลาเทศ เกาหลีเหนือ สหรัฐฯ ตุรกี แคนาดา สหภาพยุโรป สหราชอาณาจักรฯ และบราซิล โดยคาดวานอรเวยจะเขาเปนภาคีในป 2556 เชนกนั นอกจากนี้ อาเซยี นยงั ไดร ิเรม่ิ จัดการประชมุ อาเซยี นวา ดวยความรว มมอื ดานการเมอื งและความม่นั คงในเอเชยี -แปซฟิ ก หรือ ASEAN Regional Forum (ARF) ซง่ึ ประกอบดว ยประเทศสมาชิกอาเซยี น ประเทศคเู จรจา และประเทศอื่นๆ ในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟก รวม 26 ประเทศและอีก 1 กลุมประเทศ เพื่อเปน เวทีหารือเพื่อสงเสริมสันติภาพในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟก โดยการสราง ความไวเ นื้อเชอื่ ใจ ความรว มมือและความสมั พนั ธอนั ดีระหวางประเทศผูเ ขารวม 21

¢ŒÍ·Õè 8 ASEAN Common Visa เปนขอริเริ่มที่มีวัตถุประสงคเพื่ออำนวย ความสะดวกใหแกชาวตางชาติที่ประสงคจะเดินทางเขามาในอาเซียน โดยแทนที่ จะตอ งขอวีซา จากประเทศตา งๆ เปน รายประเทศ กส็ ามารถขอวซี า จากประเทศใด ประเทศหนึ่งในอาเซียนเพื่อใชประกอบการเดินทางภายในกลุมประเทศสมาชิก อาเซียนไดเลย แตยังตองผานการตรวจการเดินทางเขา -ออกเมอื งตามดา นตา งๆ ขณะนี้ อาเซียนกำลังศึกษาความเปนไปไดในการใช ASEAN Common Visa โดยจะประเมินผลดีผลเสีย ปญหาและอุปสรรค ขณะเดียวกัน มีความจำเปน ทป่ี ระเทศสมาชกิ อาเซยี นทกุ ประเทศเตรยี มความพรอ มใหกับเจาหนาที่ผูปฏิบัติงาน ตามจดุ ผา นแดนตางๆ ดวย อยางไรก็ตาม ปจจบุ ัน ไทยและกมั พชู าไดเร่มิ ใช ACMECS Single Visa ซึ่งนักทองเที่ยวสามารถยื่นขอเพื่อใชเดินทางเขา ประเทศไทยและกัมพูชา ซงึ่ ถอื วา เปน จดุ เรมิ่ ตนสูก ารออกวีซา ใหกบั 10 ประเทศในอนาคต ในสวนหนึ่ง การใช ASEAN Common Visa จะเปนความทาทาย กบั อาเซยี นและประเทศไทย โดยเฉพาะการเตรยี มการรบั มอื กบั ปญ หาอาชญากรรม ขามชาติตางๆ เชน การลักลอบขนยาเสพติด การคามนุษย การกอการราย รวมถงึ ปญ หาโรคระบาด โรคตดิ ตอ 22 Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 9 ผลประโยชนด าน APSC • สนบั สนุนใหไทยมคี วามม่นั คงทางดา นการเมอื ง โดยไทยเปนสวนหน่งึ ของภูมิภาคที่มีสันติภาพและเสถียรภาพ และมีการแกไขขอพาทตางๆ ดวยสันติ • สรางความไวเนื้อเชื่อใจกันในการสงเสริมความรวมมือระหวาง ประเทศสมาชิก • รวมกับประเทศสมาชิกอาเซียนอื่นๆ ในการแกไขปญหาอาชญากรรม ขา มชาติ หรอื ปญ หาทส่ี งผลกระทบตอความมนั่ คงของภมู ิภาค • สนับสนุนการมีทาทีรวมกันในเวทีระหวางประเทศ และเพิ่มอำนาจ ตอรองในการเจรจากับประเทศและกลุมประเทศตางๆ โดยเสียงของ ประเทศสมาชิกอาเซียน 10 ประเทศยอมมีพลังมากกวาเสียงของ เพียงประเทศเดียว 23

ผลประโยชนด าน AEC • AEC จะทำใหเกดิ การเพ่มิ พนู การคา สนิ คา เมอื่ ลดภาษสี นิ คา ผูบ รโิ ภค จะไดประโยชนจากการที่ราคาสินคานำเขาถูกลง เพิ่มกำลังซื้อของ ประชาชน • AEC ทำใหเกิดตลาดขนาดใหญข น้ึ โดยรวม 10 ประเทศ มปี ระชากร กวา 600 ลานคน สินคาไทยและธุรกิจไทยที่มีความชำนาญ เชน ทอ งเทยี่ ว โรงแรม รา นอาหาร สขุ ภาพ สินคา เกษตร สินคา รถยนต และอเิ ลก็ ทรอนกิ ส จะมโี อกาสมากขน้ึ ซง่ึ อาเซยี นจะเปน ฐานการสง ออก สำคัญไปยงั ตลาดภายนอก ไมวา จะเปน ตลาดจีน ญป่ี ุน เกาหลีใต ฯลฯ ดวย • ไดรับประโยชนจากความรวมมือในดานการปรับระเบียบ กฎเกณฑ และมาตรฐานตางๆ ของอาเซียนที่จะเปนไปในทิศทางเดียวกัน มีการขจัดมาตรการและการกีดกันตางๆ เพื่ออำนวยความสะดวก ทางการคา และการลงทนุ ระหวา งกนั • สงเสริมการเคลื่อนยายแรงงานมีฝมือหรือวิชาชีพมากขึ้นในอนาคต ไทยจะไดรับประโยชนจากสาขาวิชาชีพที่อาเซียนไดตกลงรวมกัน ในสาขาวชิ าชพี ทไ่ี ทยมคี วามเขม แขง็ และมศี กั ยภาพ และจะชว ยแกไ ขปญ หา การขาดแคลนแรงงานมฝี มือตอไป • AEC จะเปนแรงกระตุนใหผูประกอบการไทยปรับตัวและเตรียม ความพรอมกับสภาพการแขงขันที่จะเพิ่มมากขึ้น โดยตองเรงปรับ คณุ ภาพและมาตรฐานของสนิ คา ซง่ึ ผบู รโิ ภคจะไดร บั ประโยชนโ ดยตรง ผลประโยชนด าน ASCC • ผลักดันใหไทยเรงพัฒนาทรัพยากรมนุษยซึ่งเปนปจจัยสำคัญในการ สรางประชาคมอาเซียนอยางยั่งยืน โดยประชาชนเปนหัวใจของการ สรา งประชาคมอาเซยี น • ไดรับประโยชนจากความรวมมือกับประเทศสมาชิกอาเซียนอื่นในการ ดำเนินงานตามแผนงานจัดตั้ง ASCC โดยเฉพาะการแกไขปญหา ที่มีผลกระทบตอสังคม เชน โรคระบาดตางๆ และยาเสพติด การสงเสริมการคุมครองและสวัสดิการสังคม รวมถึงความรวมมือ เพอื่ ลดผลกระทบทเ่ี กดิ จากสิ่งแวดลอม เชน ภัยพบิ ัติ เปน ตน 24 Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 10 25

ความทา ทายของไทยในการเขาสูประชาคมอาเซยี น ดานการเมอื ง • ในฐานะประเทศสมาชิกอาเซียน ไทยจะตองปรับการดำเนินการ ในภาครัฐใหสอดคลองกับหลักเกณฑของการเปนประชาคม โดยเฉพาะในดาน การมปี ระชาธิปไตย ธรรมาภบิ าล และความโปรงใส • ไทยและประเทศสมาชิกอาเซียนอื่นจะตองมีทาทีที่ใกลเคียงหรือ รวมกนั มากข้นึ ในประเดน็ ความทาทายระดบั โลกตา งๆ • ประเทศสมาชิกอาเซียนตองรวมมือกันจัดการกับปญหาความมั่นคง รูปแบบใหมอยางใกลชิดกันมากขึ้น เชน อาชญากรรมขามชาติ การคามนุษย การคาอาวธุ และยาเสพตดิ เปน ตน ดานเศรษฐกิจ ในขณะทส่ี ว นใหญเ ปน เรอ่ื งการปรบั กฎระเบยี บ / กฎหมายภายใน เพอ่ื ให สอดคลองกับขอ ผูกพันของไทยใน AEC เชน ดา นการคา บริการ ผลการศึกษาพบวา ไทยยงั คงปกปอ งภาคบรกิ าร อยูมากและการเปดเสรีการคาบริการของไทยยังไมเกินไปกวาระดับที่กฎหมาย ที่มอี ยใู นปจจุบนั อนญุ าตใหท ำได ดานการลงทุน ไทยอาจตองพยายามปรับนโยบายการลงทุนให สอดคลองกับความตองการของภาคเอกชนภายในประเทศและความเหมาะสม กับความตองการของเศรษฐกิจของประเทศมากขึ้น รวมทั้งควรจัดทำขอมูล เผยแพรเ ปน ภาษาองั กฤษมากขน้ึ เพอ่ื ใหเ กดิ ความโปรง ใส ในดา นการพฒั นา SME ควรเสริมสรางขีดความสามารถของสถาบันการเงินและการเขาถึงแหลงเงินทุน ของ SME มากขึ้น สว นเรือ่ งนโยบายการแขงขัน ผลการศกึ ษาพบวา ไทยยังขาด แนวทาง / วธิ กี ารบงั คบั ใชกฎหมายวา ดวยการแขง ขนั ทางการคาท่ีชัดเจน ดานสงั คมและวัฒนธรรม • ไทยจำเปนตองเรงปรับตัวเพื่อรับกับการที่ประชาชนจะมีความใกลชิด กันมากขึ้น การแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม การสรางอัตลักษณ (identity) รวมกัน ของอาเซียน ฯลฯ • สรางความพรอมในการมีความรวมมือที่ใกลชิดขึ้นกับประเทศสมาชิก อาเซยี นอน่ื เพอ่ื บรหิ ารจดั การกบั ปญ หาทจ่ี ะกระทบตอ ความมน่ั คงของมนษุ ย เชน การจดั การกบั ภยั พบิ ตั ิ การแกไ ขปญ หาใหก บั ผดู อ ยโอกาสในสงั คม และการเชอ่ื มโยง ระบบการศึกษาระหวา งกัน • และทส่ี ำคญั มาก คอื การสรา งความตระหนกั รเู รอ่ื งอาเซยี น เพอ่ื รองรบั การเปน ประชาคมอาเซียน 26 Ê‹»Ù ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 11 การเขาสูประชาคมอาเซียน ถือเปนวาระแหงชาติและทุกหนวยงาน ตอ งรว มมอื กนั ทำงานอยา งมบี รู ณาการ เพอ่ื นำประเทศไทยไปสกู ารเปน ประชาคม อาเซยี นในป 2558 อยา งมคี วามพรอ มและสมบรู ณ “กรมอาเซยี น กระทรวง การตางประเทศ” ดำเนินงานเปนสำนักเลขาธิการอาเซียนแหงชาติ มีหนาที่ เปนผูประสานงานกลางแหงชาติ เปนผูประสานงานระดับชาติเกี่ยวกับ การดำเนินงานตามขอมติหรือขอตัดสินใจตางๆ ของอาเซียน เปนผูสนับสนุน การเตรยี มการระดบั ชาติของการประชุมอาเซียน โดยผา นคณะกรรมการอาเซยี น แหงชาติ รวมทั้งชวยสงเสริมอัตลักษณและความตระหนักรูเกี่ยวกับอาเซียนและ การพัฒนาไปสกู ารเปน ประชาคมอาเซยี น สวนสำนักเลขาธิการอาเซียน (ASEAN Secretariat) เปนองคกร ระหวางประเทศ ที่ทำหนาที่สนับสนุนงานความรวมมือของอาเซียนตั้งอยูที่ กรงุ จาการตา ประเทศอนิ โดนเี ซยี 27

¢ŒÍ·Õè 12 28 Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

เลขาธกิ ารอาเซยี น (Secretary-General) เปน หวั หนา สำนกั เลขาธกิ าร อาเซียน (ASEAN Secretariat) ซึ่งตั้งอยูที่กรุงจาการตา ประเทศอินโดนีเซีย มีหนาที่กำกับดูแลงานของอาเซียนในภาพรวม อํานวยความสะดวก ดูแล ความคืบหนาในการดำเนินงานตามความตกลงและขอตัดสินใจของอาเซียน เสนอรายงานประจําปเ กย่ี วกับงานและขอ คิดเห็นของอาเซยี น เขารวมการประชมุ กับประเทศคเู จรจาตามแนวนโยบายที่ไดร บั ความเห็นชอบ และตามอำนาจหนาที่ ที่ไดรับมอบหมายและเปนผูแทน (representative) ของอาเซียนในเวทีระหวาง ประเทศ เลขาธกิ ารอาเซยี นไดร บั การแตง ตง้ั จากทป่ี ระชมุ สดุ ยอดอาเซยี น (ASEAN Summit) จากการเสนอชื่อของประเทศที่มีสิทธิในการเสนอชื่อผูสมัครใชหลักการ เวียนตามตวั อกั ษร ภาษาองั กฤษของประเทศสมาชกิ เลขาธกิ ารอาเซยี นจะดำรง ตำแหนงไดเพียง 1 สมัยและไมสามารถตออายุได (non-renewable term) มีระยะเวลาการดำรงตำแหนง 5 ป ท้งั นี้ ในชว งป 2556-2560 (ค.ศ. 2013- 2017) นาย เล เลอื ง มนิ ห (Le Luong Minh) จากเวยี ดนามดำรงตำแหนง เลขาธิการอาเซียน ตอจาก ดร. สรุ ินทร พิศสวุ รรณ ของไทย ซึ่งดำรงตำแหนง ในชว งป 2551-2555 (ค.ศ. 2008-2012) ดร. สุรินทร พศิ สวุ รรณ นาย เล เลอื ง มินห 29

¢ŒÍ·Õè 13 คณะรัฐมนตรไี ดมีมติเม่ือวนั ที่ 24 สิงหาคม 2553 เหน็ ชอบใหจ ดั ต้งั คณะกรรมการอาเซียนแหงชาติ โดยมีรัฐมนตรีวาการกระทรวงการตางประเทศ เปน ประธานและมีปลัดกระทรวงหรือผูแทนจากทุกกระทรวง ผแู ทนระดับสูงจาก หนวยงานที่เกี่ยวของ และผูแทนภาคเอกชน 3 สถาบันรวมเปนกรรมการ โดยมอี ธิบดีกรมอาเซียน กระทรวงการตางประเทศ เปนเลขานุการ คณะกรรมการอาเซยี นแหง ชาตเิ ปน กลไกสำหรบั การตดั สนิ ใจรว มกนั ของ หนวยงานไทยในดานนโยบาย เปนการประสานงานระดับสูงเพื่อเสริมสราง ความรวมมอื อาเซยี นใหเ ปน ไปอยางมีเอกภาพและมปี ระสิทธภิ าพ มีอำนาจหนา ท่ี ในการกำหนดหรือเสนอแนะนโยบาย แนวทาง และทาทีของไทยในการเขารวม กรอบความรว มมอื อาเซยี น ประสานนโยบายและทา ทสี ำหรบั การดำเนนิ การตา งๆ และเตรียมความพรอมใหหนวยงานเรงรัดกระบวนการสรางประชาคมอาเซียน ซึ่งอาเซยี นมเี ปา หมายในป 2558 30 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 14 31

“ไทยเลง็ เหน็ ความสำคัญของการรวมตวั ทางเศรษฐกจิ ของประเทศในภมู ภิ าคมาตง้ั แตแ รก เพือ่ เสริมสรางอำนาจตอรอง และเพมิ่ ขดี ความสามารถทางเศรษฐกจิ ” โดยในป 2535 อดีตนายกรัฐมนตรี อานันท ปนยารชุน ไดเสนอ ใหอาเซียนรวมมือกันในการเปดเสรีการคาอาเซียน (ASEAN Free Trade Area : AFTA) เพือ่ สง เสรมิ ปรมิ าณการคา ในภมู ิภาค ลดตนทนุ ในการผลิตและ ดงึ ดดู การลงทุนจากตา งประเทศ การรวมตวั ทางเศรษฐกจิ ในอาเซยี นมคี วามสำคญั กบั ประเทศไทยมากขน้ึ โดยตั้งแตป 2545 อาเซียนกลายเปนตลาดสงออกใหญที่สุดของไทย (ป 2556 ประมาณรอยละ 26) และไทยไดเ ปรยี บดุลการคาตลอด การทเี่ ขา สู AEC จะกลายเปน ตลาดทม่ี ปี ระชากรกวา 600 ลา นคน และการขยายการรวมตวั ของอาเซียนกบั ประเทศนอกภูมิภาค โดยเฉพาะจีน ญป่ี นุ เกาหลใี ต ออสเตรเลยี นิวซแี ลนด และอินเดยี ซงึ่ จะทำใหเ กดิ ตลาดท่มี ปี ระชากรรวมกวา 3 พนั ลานคน หรือประมาณรอยละ 50 ของประชากรโลกทั้งหมด นอกจากนี้ ไทยตั้งอยู ในตำแหนงยุทธศาสตรสำคัญเชื่อมโยงกับประเทศตางๆ ในอาเซียนที่เอื้อใหไทย เปนศูนยกลางทางเศรษฐกิจและการคาในภูมิภาคอันจะกอใหเกิดประโยชน โดยรวมกบั คนไทยในสวนตา งๆ ของประเทศ 32 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 15 • ปจจุบัน ผูถือหนังสือเดินทางไทยสามารถเดินทางไปทองเที่ยว ในทกุ ประเทศสมาชกิ อาเซยี นไดโ ดยไมต อ งขอวซี า ยกเวน เมยี นมาร โดยสามารถ พำนกั อยูในประเทศน้นั ๆ ได ไมเ กินระยะเวลาท่ีกำหนดไว คอื 14 วัน สำหรับการเดินทางไปบรูไนฯ และกัมพูชา 21 วัน สำหรับการเดินทางไปฟลปิ ปนส 30 วนั สำหรบั การเดนิ ทางไปอินโดนีเซีย ลาว มาเลเซีย สิงคโปร และเวยี ดนาม • สำหรบั การเดนิ ทางไปทองเทย่ี วในเมยี นมารนั้น ผูถือหนังสอื เดินทาง ไทยตองติดตอสถานเอกอัครราชทูตเมียนมารประจำประเทศไทยเพื่อยื่นคำรอง ขอวซี า โดยจะตองมีหนงั สอื เดินทางท่ีมีอายุมากกวา 6 เดอื น กอนการเดินทาง และเตรียมเอกสารประกอบการยื่นคำรองตามที่สถานเอกอัครราชทูตเมียนมาร กำหนด 33

¢ŒÍ·Õè 16 34 ÊÙ»‹ ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

• รัฐบาลไทยจัดทำความตกลงวาดวยการสัญจรขามแดนกับประเทศ เพื่อนบาน (เมียนมาร ลาว กัมพูชา และมาเลเซีย) โดยมีเอกสารผานแดน ชนิดอื่นๆ ที่ไดจัดทำขึ้นเพื่ออำนวยความสะดวกใหแกการสัญจรไปมาระหวาง คนไทยกบั ประเทศเพือ่ นบาน ไดแก (1) บัตรผานแดน (Border Pass) ออกใหสำหรับผูที่มีถิ่นลำเนา ถาวรอยูในพ้ืนทีช่ ายแดน มีอายุ ใชงาน 1-2 ป (แลวแตประเทศ) ใชไดหลายคร้งั โดยสามารถติดตอยื่นคำรองขอทำบัตรผานแดนไดที่ที่วาการจังหวัด หรือที่ วา การอำเภอในพนื้ ที่ชายแดน โดยมีคา ธรรมเนียม 200 บาท (2) บัตรผา นแดนชัว่ คราว (Temporary Border Pass) ออกให สำหรับผูที่อาศัยอยูนอกเขตพื้นที่ชายแดน เฉพาะการเดินทางไทย-เมียนมาร และไทย-ลาว ใชไ ดเ พยี งครง้ั เดยี ว ออกโดยสำนกั งานของรฐั ณ บรเิ วณจดุ ผา นแดน โดยมีคาธรรมเนียมคร้ังละ 30 บาท • เงอ่ื นไขในการใชบ ตั รผา นแดนและบตั รผา นแดนชว่ั คราว เชน หว งเวลา ในการพำนักในตางประเทศ และพ้ืนท่ี ทส่ี ามารถเดินทางเขาไปได จะเปนไปตาม ที่กำหนดไวใ นความตกลงระหวางไทยกบั ประเทศเพือ่ นบา นน้ันๆ 35

¢ŒÍ·Õè 17 ในปจ จบุ นั แมว า จะมกี ารยกเลกิ ภาษนี ำเขา สนิ คา ระหวา งกนั แลว ในอาเซยี น ในสินคาหลายรายการ แตอาเซียนยังตองคำนึงถึงการอำนวยความสะดวก ในการขนสง สนิ คา ขามแดนระหวา งกัน เพื่อใหก ารเปด เสรีการคา มคี วามสมบรู ณ มากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ อาเซียนมีมาตรการตางๆ เพื่อลดขั้นตอนทางดานศุลกากร เพื่ออำนวยความสะดวกในการขนสงสินคาระหวางกัน โดยมีการจัดทำเปน ลักษณะโครงการนำรอง เชน (1) โครงการนำรองเพอื่ จัดต้งั ระบบศุลกากรอเิ ล็กทรอนิกส ณ จุดเดียว ของอาเซียน (ASEAN Single Window : ASW) โดยเชื่อมโยงระบบขอมูล แบบบรู ณาการระหวา งหนว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งทง้ั ภาครฐั และเอกชน เพอ่ื ใหม กี ารยน่ื เอกสารเพียงครั้งเดียว และสามารถตดั สินใจในการตรวจปลอยไดในคราวเดียว (2) โครงการนำรองระบบการรับรองถิ่นกำเนิดสินคาดวยตนเอง (Self-Certification) ซึ่งจะชวยปรับลดระยะเวลาการรับรองถิ่นกำเนิดสินคา โดยใหธุรกิจที่ไดรับอนุญาต สามารถรับรองถิ่นกำเนิดสินคาดวยตนเอง แทนหนว ยงานภาครฐั 36 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

(3) การใชใบขนสินคาอาเซียน (ASEAN Customs Declaration Document : ACDD) ที่มีรูปแบบเดียวกัน เพื่อใหประเทศสมาชิกใชในการผาน พิธีการศุลกากรสำหรับการนำเขา / สงออก และใชผานแดนภายในอาเซียน ซึ่งขณะนี้ กรมศุลกากรอยูในระหวางการพัฒนาขอมูลใบขนสินคาอาเซียน ใหส อดคลอ งควบคูไปกับการจดั ทำระบบ ASEAN Single Window อาเซียนยังไดรวมกันจัดทำความตกลงอาเซียนดานศุลกากร (ASEAN Agreement on Customs) ซึ่งทุกประเทศไดลงนามรวมกันแลวเมื่อเดือน มนี าคม 2555 ทีก่ รุงพนมเปญ ประเทศกมั พูชา และอยรู ะหวางรอใหป ระเทศ สมาชกิ ใหสัตยาบนั เพื่อใหม ผี ลบังคับใชต อไป ในสว นของการดำเนนิ การในประเทศ ศลุ กากรไทยไดเ รม่ิ นำแนวคดิ ของ Single Window มาประยกุ ตใ ชส ำหรับการนำเขา การสง ออกมาตั้งแตป  2541 โดยระบบดงั กลา ว เปน สว นหนง่ึ ของการพฒั นาระบบ National Single Window (NSW) ของประเทศไทย ท่ีมกี ารเช่ือมโยงขอมูลระหวางกรมศลุ กากรและผูน ำเขา ผูสงออก ตัวแทนออกของ ตัวแทนผูรับขนสงสินคา บริษัทเรือ สายการบิน และธนาคารตางๆ และตอมาพัฒนาเปนระบบศุลกากรไรเอกสาร (e-Customs) ใหบรกิ ารทัว่ ประเทศ ตง้ั แตเ ดอื นกรกฎาคม 2551 ซึง่ เปนความสำเรจ็ สวนหนึ่ง ของการพฒั นาระบบ NSW ของประเทศ และสง ผลใหก ารจดั อนั ดบั ของธนาคารโลก เกย่ี วกบั การอำนวยความสะดวกทางดา นการคา ระหวา งประเทศของไทยดีมากขึ้น ตามลำดบั 37

¢ŒÍ·Õè 18 “ไมใช” AEC ยังมีเปาหมายที่จะรวมตัวเขากับเศรษฐกิจโลกดวย โดยอาเซียนมกี ารจดั ทำเขตการคาเสรี (FTA) กบั ประเทศคูเจรจาตา งๆ ไดแก จีน ญป่ี นุ เกาหลใี ต อินเดีย ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด นอกจากนี้ ผูนาํ ประเทศ สมาชิกอาเซยี น 10 ประเทศและ 6 ประเทศพันธมิตรท่มี ีการจัดทำเขตการคา เสรกี ับอาเซียนอยูแลว (จนี ญปี่ นุ เกาหลีใต อินเดยี ออสเตรเลยี และนวิ ซีแลนด) ไดป ระกาศเรม่ิ การเจรจาการเปน หนุ สว นทางเศรษฐกจิ แบบรอบดา นในระดบั ภมู ภิ าค (Regional Comprehensive Economic Partnership : RCEP) ในชว งตน ป 2556 โดยใหแ ลว เสรจ็ ภายในป 2558 ซง่ึ การจดั ทำ RCEP จะสนับสนนุ ให FTA ระหวางอาเซยี นกับประเทศคูเจรจาเปนรายประเทศมีมาตรฐานเดยี วกนั มากข้นึ การที่อาเซียนมี FTA กับประเทศคูเจรจาตางๆ จะทำใหอาเซียน สามารถขยายการสงออกและโอกาสทางการคา และเพิ่มพูนขีดความสามารถ ของผูประกอบการในแตละประเทศสมาชิก รวมทั้งยังจะเพิ่มอำนาจการตอรอง ของอาเซยี นในเวทกี ารคา โลกจากการรวมกลมุ ทเ่ี ขม แขง็ และชดั เจน อนั จะสง ผลดี ตอการพัฒนาเศรษฐกิจของสมาชิกอาเซียนและจะทำใหเกิดการจางงาน และ ยกระดับชีวติ ความเปนอยขู องพลเมืองตอ ไป 38 Ê»‹Ù ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 19 ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนไดตกลงกันที่จะลด / เลิกขอจำกัดตอดาน การคาบริการภายในป 2553 ใน 4 สาขาบริการสำคัญ ไดแก e-ASEAN (บริการที่เกี่ยวกับคอมพิวเตอรและโทรคมนาคม) การขนสงทางอากาศ สุขภาพ และการทอ งเทย่ี ว โดยเปน การเปด ใหน กั ลงทนุ อาเซยี นเขา มาจดั ตง้ั ธรุ กจิ ไดม ากขน้ึ ถึงรอ ยละ 70 และในป 2556 เพิ่มสาขาโลจิสติกส สำหรบั สาขาบริการอืน่ ๆ ที่เหลือ เชน การบริการดานวิชาชีพ กอสราง การศึกษา และสิ่งแวดลอม จะมคี วามยดื หยุน การเปดเสรีไดภ ายในป 2558 39

¢ŒÍ·Õè 20 40 Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

การเจรจาการเปด เสรกี ารคาบรกิ ารมี 4 รูปแบบ ดังนี้ รปู แบบท่ี 1 : การบรกิ ารขา มพรมแดน เปน การใหบ รกิ ารจากพรมแดน ของประเทศผูใหบริการไปยังพรมแดนของประเทศที่เปนลูกคา โดยผูใหบริการ (ผูสงออก) ยังคงอยูในประเทศตน เชน การใหบริการโทรศัพททางไกลจาก สปป.ลาว มาประเทศไทยโดยบรษิ ทั ผใู หบ รกิ ารตง้ั อยทู ป่ี ระเทศไทย การจา ยเงนิ ออนไลน และจา ยเงินคาธรรมเนียมโอนเงนิ ขามประเทศ รปู แบบท่ี 2 : การบรโิ ภคในตางประเทศ เปนการใหบ รกิ ารที่เกิดขนึ้ ในพรมแดนของประเทศผใู หบ รกิ าร โดยผเู ปน ลกู คา เดนิ ทางจากประเทศตนเขา มา ขอรบั บรกิ ารในประเทศผใู หบ รกิ าร เชน ผปู ว ยชาวบรไู นฯ เดนิ ทางมารบั การผา ตดั จากโรงพยาบาลทอ่ี ยูในประเทศไทย รูปแบบที่ 3 : การจัดตั้งธุรกิจเพื่อใหบริการ เปนการที่ผูใหบริการ เขาไปลงทุนหรือรวมลงทุนจัดตั้งธุรกิจ (นิติบุคคล) เพื่อใหบริการในประเทศ ลูกคา หรอื เปน การเปด สาขาธรุ กจิ ในตางประเทศ รปู แบบท่ี 4 : การใหบ รกิ ารโดยบคุ คลธรรมดา (Presence of Natural Persons) เปนลักษณะของการที่บุคคลธรรมดาเดินทางเขาไปทำงานประกอบ วิชาชีพในสาขาบริการดานตางๆ ในประเทศลูกคา หรือการยายจากบริษัทแม ไปทำงานในสำนักงานของบรษิ ัทเดมิ ในตางประเทศ (ที่มา : เอกสารเผยแพร กรมเจรจาการคา ระหวา งประเทศ กระทรวงพาณิชย) 41

¢ŒÍ·Õè 21 42 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

“ไมจ ริง” เนื่องจากในกรอบอาเซียนจะมีการเจรจาการเคลื่อนยายแรงงานประเภทวิชาชีพ (แพทย ทันตแพทย พยาบาล วิศวกร สถาปนิก บัญชี นักสำรวจและ การทองเที่ยว) และบุคลากรระดับสูง (เชน ผูบริหาร ผูชำนาญการหรือ ผเู ชย่ี วชาญ) ในลกั ษณะชั่วคราวทีเ่ ก่ยี วขอ งกับภาคบรกิ ารและการลงทนุ เทานน้ั ไมใ ช การใหค นงานตา งดา วเขา มาหางานทำขอสญั ชาตหิ รอื ถน่ิ ทอ่ี ยแู ละ ไมใ ช การอพยพแรงงานแบบถาวรในกจิ การทต่ี อ งใชแ รงงานจำนวนมาก เชน การเกษตร หรอื ประมง ทง้ั นี้ การเคลอ่ื นยา ยแรงงานประเภทวิชาชีพและ บคุ ลากรระดบั สงู ดงั กลา ว เปน เพยี งการยอมรบั รว มในคณุ สมบตั ขิ องแตล ะวชิ าชพี (Mutual Recognition Agreement : MRA) ไมไดเปนการอนุญาตใหเขามา ทำงานไดเลย ยังคงตองเปนไปตามกฎระเบียบภายในของแตละสภาวิชาชีพและ แตล ะประเทศ และไมห า มหากประเทศใดจะมกี ารกำหนดมาตรการทจ่ี ำเปน สำหรบั กำกบั ดแู ลการเขา เมอื งของบุคคลเหลา น้ี กลุมวิชาชีพของไทยที่อาเซียนไดมีการจัดทำขอตกลงรวมจะมีโอกาสมาก ขึ้นในการเขาไปทำงานในประเทศสมาชิกอาเซียนอื่นที่ขาดแคลนแรงงาน ประเภทนั้น เชน บรูไนฯ ขาดแรงงานวิชาชีพประเภท แพทย พยาบาล นกั บัญชี และ IT อนิ โดนีเซียขาดแรงงานวชิ าชีพประเภท แพทย ทันตแพทย และนักบัญชี สว นกัมพูชาขาดแรงงานวชิ าชพี ประเภท วศิ วกร ชา งสำรวจ และ IT เปน ตน 43

¢ŒÍ·Õè 22 44 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

“MNP มวี ตั ถปุ ระสงคเพ่ืออำนวยความสะดวก การเคลอ่ื นยายบคุ ลากร ทป่ี ระสงคจะใหบ ริการในประเทศสมาชกิ ในสาขาเกี่ยวกับการคา สินคา การคาบรกิ ารและการลงทนุ โดยเก่ียวขอ งกบั การเขา เมืองชั่วคราว การพำนกั ชัว่ คราว และ การอนญุ าตทำงานของบคุ คลธรรมดา” ขอผูกพันของไทยจะอนุญาตใหมีการเคลื่อนยายบุคลากร 2 ประเภท เทา นั้น ไดแก (1) ผเู ยย่ี มเยอื นทางธุรกจิ (Business Visitor : BV) ไดแ ก บุคคล ธรรมดา ท่จี ะเขามาพำนักในประเทศไทยดวยวัตถุประสงคด านประชุมหรอื ติดตอ ทางธรุ กิจ เขา รว มสัญญาซ้ือหรอื ขายบรกิ าร เยีย่ มเยอื นธุรกิจทจี่ ัดตงั้ และจดั ตั้ง ธรุ กิจในประเทศไทย หรือกิจกรรมอน่ื ๆ ที่คลา ยคลึงกนั โดยการพำนกั ดงั กลาว จะอนญุ าตในชน้ั ตนไมเกิน 90 วนั และอาจขยายระยะเวลาไดรวมไมเกิน 1 ป (2) ผูโอนยา ยภายในบริษัท (Intra-Corporate Transferee : ICT) ไดแ ก ผูโอนยายระหวางบริษัทในเครือในระดับผูบริหาร ผูจัดการ หรือผูเชี่ยวชาญ โดยบุคคลนั้นตองไดรับการจางโดยบริษัทดังกลาวนอกประเทศไทยมาเปนเวลา ไมนอยกวา 1 ปกอนเคลื่อนยายเขามาในประเทศไทย และตองผานเงื่อนไข ความจำเปนดานการจัดการของกรมการจัดหางาน โดยการพำนักดังกลาว จะอนญุ าตไมเ กนิ 1 ป และอาจขยายระยะเวลาไดอ กี 3 ครง้ั ครง้ั ละไมเ กนิ 1 ป • บคุ ลากรดงั กลาวจะมีการเคล่ือนยายไดใน 25 สาขา ไดแก วิศวกรรม วิจัยตลาดและสำรวจความเห็น เกี่ยวเนื่องกับเหมืองแร โทรคมนาคม การเงิน คอมพิวเตอร บริหารจัดการ ที่ปรึกษา ผลิตสื่อวิทยุและโทรทัศน สุขภาพ วิจัยและพัฒนา เกี่ยวเนื่องกับการเกษตร ซอมอุปกรณทางการแพทย กอสราง โรงแรม ใหเชา เกี่ยวเนื่องกับประมง การแปล การศึกษา กีฬา โฆษณา เก่ยี วเนอ่ื งกับปา ไม จดั ประชุม สิ่งแวดลอม และการขนสง (ทม่ี า : กรมเจรจาการคา ระหวางประเทศ กระทรวงพาณิชย) 45

¢ŒÍ·Õè 23 คา จา งแรงงาน 300 บาทเปน คา จา งขน้ั ตำ่ สำหรบั แรงงานทจ่ี ดั อยใู นกลมุ แรงงานไรฝ ม อื ซง่ึ อาจเปน ปจ จยั หลกั ทท่ี ำใหแ รงงานไรฝ ม อื ในอาเซยี นเขา มาทำงาน ในประเทศไทยมากขึ้น ทดแทนการขาดแคลนแรงงานไรฝมือของไทย แตการ เปดเสรีดานการเคลื่อนยายวิชาชีพในกรอบอาเซียนไมไดรวมถึงแรงงานไรฝมือ ซึ่งโดยขอ เทจ็ จรงิ แลว การเคลอ่ื นยา ยแรงงานมผี ลมาจากอุปสงคแ ละอปุ ทานของ การจา งงานในแตละประเทศทมี่ คี วามแตกตางกัน และเหตผุ ลดานอ่นื ๆ ประกอบ เชน คณุ ภาพชวี ติ ภาษา และวัฒนธรรมท่ีใกลเ คียงกนั การเจรจาเปด เสรดี า นการเคลอ่ื นยา ยวชิ าชพี ในกรอบอาเซยี นจงึ เปน เพยี ง การลดอุปสรรคใหกับกลุมบุคลากรและวิชาชีพขั้นสูงที่มีศักยภาพและมีคุณสมบัติ ครบถวนที่จะสามารถเคลื่อนยายไปทำงานในประเทศสมาชิกอาเซียนอื่นๆ เทา นน้ั 46 Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 24 • ภายใตความตกลงการคา สนิ คาอาเซียน (ASEAN Trade in Goods Agreement : ATIGA) กำหนดใหประเทศสมาชกิ อาเซียน 6 ประเทศเดมิ ไดแ ก ไทย อินโดนีเซีย มาเลเซีย สิงคโปร บรูไนฯ และฟลิปปนส ตองยกเลิกภาษี นำเขาสินคาทกุ รายการภายในป 2553 และใหประเทศสมาชิกใหม (เมยี นมาร ลาว กมั พชู า และเวยี ดนาม) ลดภาษภี ายในป 2558 ซง่ึ รวมทง้ั สนิ คา อตุ สาหกรรม และสนิ คา ทางการเกษตร แตม ขี อ ยกเวน ใหแ ตล ะประเทศสามารถกำหนดรายการ สินคาออนไหวที่คงภาษีนำเขาไดไมเกินรอยละ 5 ในสวนของไทยไดกำหนดให เมลด็ กาแฟ มนั ฝรง่ั เนอ้ื มะพรา วแหง และไมต ดั ดอก อยใู นรายการสนิ คา ออ นไหว 47

สินคาออนไหว (Sensitive List) บรูไนฯ กาแฟ / ชา (2 รายการ) สตั วป กมีชีวติ / เน้อื สตั วปก / เนอ้ื ปลา / กลว ยไมแ ละ ดอกไมต ดั ดอกบางชนดิ / พชื ผกั / ผลไม กัมพชู า สัตวม ชี วี ติ และสัตวเ ล้ยี งสำหรบั ใชงานและทำพันธุ / สตั วป กเล้ียงมชี ีวิต / เนือ้ สว นอืน่ ที่บรโิ ภคไดข องโค กระบอื (6 รายการ) สกุ ร / เน้อื สวนอน่ื ที่บรโิ ภคไดของสตั วปก / ปลามีชีวิต / ไขสตั วปกท้ังเปลอื ก / เครอ่ื งในสตั ว / พชื ผักสด / ลาว พชื ผักแชเ ย็นแชแขง็ / มันสำปะหลงั มันเทศ มนั อื่นๆ / ลกู นัต สดหรือแหง และผสมผลไมแ หง / ผลไม / ขาว / (16 รายการ) ออ ย / เมลด็ พืช / บหุ รี่ สกุ รมชี วี ติ / สตั วป ก มชี วี ติ / เนอ้ื สกุ ร / เนอ้ื ไกแ ชเ ยน็ แชแ ขง็ มาเลเซยี ไมไดต ดั เปน ชิน้ / นมและครีมมไี ขมนั เกินรอ ยละ 6 / ไขไ ก ไขเปด / ตนยางติดตา / กะหล่ำ / ผลไม / (13 รายการ) กาแฟไมไดค ่ัว ไมไดสกดั คาแฟอนี ออก / เมลด็ ยาง / ไผ หวาย พืชใชถ กั สาน / ยาสูบ ซิการ บุหรี่ เมียนมาร ถั่วลันเตา ถั่วบนี / กาแฟยงั ไมไ ดค่วั / ชาเขยี ว / ขา ว / นำ้ ตาลดบิ / รังไหม ไหมดิบ เศษไหม / ฝาย เศษฝา ย (7 รายการ) สกุ รมีชวี ิต / สตั วป ก เลี้ยงมชี ีวติ / เนือ้ สกุ ร / เน้ือสัตวปก และเครอ่ื งใน / มันสำปะหลงั มันเทศ / ขา วโพด ฟลิปปน ส ขา วซอรกมั / น้ำตาล สัตวป ก เลีย้ งมีชวี ิต / เนื้อและเคร่ืองในไก ไกงวง เปด / (7 รายการ) เน้อื และสวนอน่ื ทีบ่ ริโภคไดข องกบ กระตาย / ไข / พืช กุหลาบ ตน โรโดเดนดรอน ตน ชวนชม / สม มะนาว เวยี ดนาม เกรปฟรุต / ขาว / ไสกรอก / นำ้ ตาลจากออ ยหรอื หัวบที ไมต ัดดอก / มันฝร่งั / กาแฟ / เน้อื มะพรา ว (9 รายการ) (สถานะ : กุมภาพนั ธ 2556) ไทย (4 รายการ) 48 ÊÙ»‹ ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹