016

การศกึ ษาโบราณอบุ ายจากคอลัมนภ มู ปิ ญญาชาวบาน ตอน “เวลากลางคนื ไดย นิ เสยี งอะไรอยา ทกั หรือขานรับ ของ จะเขาตัว” คนในสมยั กอ นมคี วามเช่ือในเรื่องการศกึ ษาเลา เรียนวิชา ไสยศาสตร คาถาอาคม โดยเมือ่ ถึงวนั สาํ คัญตามความเชื่อของผทู เ่ี รียน กจ็ ะมกี ารปลอย “ของ” ซงึ่ ในทน่ี หี้ มายถงึ คาถาอาคม ผี หรือเวทมนตร ตาง ๆ ออกไปเพ่อื ทดลองวชิ า และเม่ือของ ผี หรือเวทมนตรด งั กลา วไปถูกหรือกระทบกับสงิ่ หนึง่ สิ่งใด จะ เกิดเสียงดงั เปรย้ี งปรา ง หากใครทกั ของน้ันจะเขาตวั คนท่ีรองทัก ซึ่งอาจเปน ตะปู หรอื หนังควายเขา ทอ ง ทําใหเจ็บปว ยหรอื ตายได นอกจากเรอ่ื งนแี้ ลว ยังมอี กี เรือ่ งหน่งึ ท่ีเลา กันตอ มาวา เวลาทีจ่ ะสรางเมือง จะตองมเี สาหลักเมอื งอยูส่มี มุ เมือง ขุดหลุมขนาดคนลงไปได และมไี มซ งุ ขนาดใหญทใ่ี ชท ําเสาหลักเมอื ง วางอยปู ากหลมุ ทางราชการจะใหท หารออกไปตามหมูบานในคืนเดอื นมดื แลวตะโกนดังๆเปน ระยะๆวา อิน.. จนั .. มนั่ .. คง.. ถา บงั เอญิ ไปตรงกับชอ่ื ใครและไมทันฟง ใหถนดั ขานรับออกไป ทหารหลวงกจ็ ะจบั ตวั ผู นั้นไป เม่อื ครบท้งั ๔ คนแลวก็จะพาไปประจาํ หลมุ ทง้ั สม่ี มุ เมอื งและทําพิธีโดยปด ตาทง้ั สองขา งบวงสรวง ตามพิธกี รรม จากนนั้ ก็จะผลกั คนโชครายท้งั ๔ ลงไปในหลมุ ใชไมซ งุ กระแทกลงไปใหค นทง้ั ๔ คนนนั้ ตาย แลว กเ็ อาดนิ กลบ จากนนั้ ทาํ พิธบี วงสรวงปลูกศาลครอมเสาหลกั เมอื งไว กลายเปน ผีเฝา มมุ เมือง ฟง แลวนา กลวั มาก ดงั นัน้ ในตอนกลางคนื หากมใี ครมาเรียกหรอื มเี สยี งอะไรที่แปลกๆคนสมยั กอนจะเงยี บไมขานรบั นอกจากจะแนใจวา เปน เสยี งคนทค่ี นุ เคยจึงจะขานรบั คนโบราณไดวางอุบายเลา เร่ืองตางๆ เหลา นีไ้ วให กลวั เกรงเพื่อสง่ั สอนหรือเตือนบุตรหลานของตนใหร ูจกั ระมดั ระวังภยั อนั ตรายในยามค่าํ คืนเพราะอาจมีคน มาลอบทาํ รา ย และขานเรยี กเพ่อื ใหถ ูกตวั นน่ั เอง โดยในเร่อื งเลา อนิ .. จัน.. ม่นั .. คง.. น้นั ธงทอง จนั ทรางศุ (จกั รภพ เพญ็ แข. ๒๕๔๖ : ๗๔ – ๗๕; อา งองิ จาก ธงทอง จนั ทรางศุ.) ไดกลาวถึงเร่ืองน้ีวา เปนเพียงความเช่ือของชาวบานที่ไมมีหลักฐานยืนยัน ที่แนนอน ตามตําราพระราชพิธีฝงหลุมพระนครก็ไมมีตอนใดกลาวถึงคนช่ือ อิน จัน มั่น คง อยู ดี มีเพียง การปน ดนิ แลวสมมตุ ิใหเปน ธาตุทัง้ ๔ ซง่ึ มคี ุณสมบตั ิตาง ๆ แลว โยนลงหลมุ พรอ มเชิญแผน ศลิ ายนั ตล งหลมุ ข้นั ตอนสดุ ทา ยคือการอัญเชญิ เทวดาเขาประจําหลกั พระนคร โปรดติดตามตอนตอ ไป ทจี่ ะเลา ถงึ โบราณอุบายทมี่ ีจดุ มงุ หมายเพื่อปองกนั อันตรายทจ่ี ะเกดิ กบั จติ ใจของเราในเรื่อง “หามคนทองไปเผาศพ ถา ไปผีท่ีกาํ ลงั เผาจะเขา มาเกดิ ในทองแทนลูก ของตนเอง” คะ ..... งานวจิ ัยทุนอุดหนุนจากสวช. โดย : นางพรนภิ า บัวพิมพ เรยี บเรียงโดย : เยาวนิศ เต็งไตรรัตน

การศึกษาโบราณอบุ ายจากคอลัมนภ มู ิปญ ญาชาวบาน ตอน “จะกา วขึน้ หรอื ลงบนั ได ใหก าวทีละขัน้ อยา กาวทเี ดียวสามข้ัน จะทาํ มาหากินไมได” ประเทศไทยเปนชมุ ชนเกษตรกรรมมาแตโ บราณ ดังนนั้ บา นเรือนสวนใหญจ งึ สะทอ นถงึ ความ ผกู พนั ระหวา งผคู นกับธรรมชาติ สภาพแวดลอ ม และวิถคี วามเปน อยไู ดอ ยางเดน ชดั โดยนยิ มปลกู บานอยู ตามพน้ื ทีล่ มุ มีแหลง นาํ้ สมบูรณเ อื้อตอการทาํ อาชีพเกษตร และบา นเรอื นไทยในแทบทุกภาคจะนิยมยกพ้ืน สงู เพอ่ื เตรยี มพรอ มสําหรบั ฤดูน้ําหลาก หากเปน ฤดอู นื่ กจ็ ะใชใตถนุ บา นเปน ที่สําหรบั เกบ็ อปุ กรณก ารเกษตร หรือใหเดก็ ๆไดว่ิงเลน และเปน ที่พกั ผอ นเยน็ สบายในชว งกลางวนั นอกจากนี้ผูอยอู าศัยบนเรือนไทยยงั สามารถประกอบกิจกรรมในครวั เรือนไดทกุ สงิ่ ทกุ อยา งจนสําเรจ็ บนตวั เรอื น โดยไมต องลงมายังพนื้ ดนิ กไ็ ด อกี ทัง้ ยังถอื วา เรอื นไทยเปน เรอื นท่ีใหความปลอดภัยสูง น้นั คอื เจาของเรือนสามารถชกั หรอื ดึงบนั ไดขน้ึ มา เกบ็ ไวบนบา นในเวลากลางคืนดว ย บนั ไดบา นในสมยั กอ นจะอยนู อกบา น นยิ มใชไมแ ผน ทาํ เปนขนั้ สาํ หรบั ขนึ้ ลง โดยสว นใหญมี ลกั ษณะดานลางโปรง โลง และมีราวจบั เพียงดา นเดยี ว หรอื อาจไมมีเลย เพราะฉะน้ันจงึ คอนขา งตองใช ความระมดั ระวังในการขน้ึ ลง และหากมอี ายุการใชงานมานาน ไมก อ็ าจจะถกู เดนิ จนเรียบและลน่ื หรอื มี บางสว นผุไปตามกาลเวลาได ดงั นน้ั การท่ี คนโบราณสอนไวว า การกาวขนึ้ หรอื ลงบันไดน ัน้ ควรขน้ึ ลงทีละขั้น อยากา วทเี ดียว สามขัน้ จะทํามาหากนิ ไมดี กเ็ พ่ือปองกนั อนั ตราย และเตอื นวา หากจะทาํ อะไรไมว า จะเปนเร่ืองการทาํ มา หากนิ หรอื การทาํ งานอน่ื ใดกต็ าม ใหค อ ยเปนคอยไป อยา ทาํ อะไรใหเกินความสามารถ และอยา ขาม ข้ันตอน เหมอื นกบั การกา วข้นึ บันไดหรอื กา วลงบนั ได กใ็ หกา วทลี ะขนั้ มิฉะนน้ั อาจพลดั ตกขาแขงหกั หรือ หวั แตกเกดิ อนั ตรายกับตนเอง และท่สี าํ คญั เปน การสอนใหร ูจักคิดรจู กั ไตรตรองวา การทําอะไรควรทาํ เปน ขั้นเปนตอน ไมค วรทาํ อะไรขา มข้นั ตอน สาํ หรบั ในตอนตอ ไป จะเลา ถึงโบราณอบุ ายทีม่ จี ดุ มงุ หมายเพือ่ ปอ งกนั อันตรายทจ่ี ะเกดิ กบั รา งกาย ของเราในเร่อื ง “หามตดั เลบ็ กลางคืน วิญญาณบรรพบรุ ษุ จะอยูไมเ ปน สขุ ” โปรดตดิ ตามคะ ..... งานวจิ ยั ทุนอุดหนนุ จากสวช. โดย : นางพรนภิ า บวั พิมพ เรยี บเรยี งโดย : เยาวนิศ เต็งไตรรัตน

การศกึ ษาโบราณอุบายจากคอลัมนภ ูมปิ ญญาชาวบาน ตอน “คุณคา ภูมปิ ญญาไทยจากโบราณอบุ าย” โบราณอบุ าย เกดิ จากภูมปิ ญญาของบรรพชนไทยทห่ี ว งใย และตอ งการดูแลความปลอดภยั ของชวี ิต และทรัพยสนิ ตลอดจนสุขภาพพลานามยั ความสงบเรยี บรอยของผูคนในอดีต โบราณอบุ ายท่ปี ู ยา ตา ยาย หรอื คนโบราณนํามาใชส อนลกู ๆหลานๆ กาํ หนดอบุ ายไวเปน ขอ หา มคํา สอน สําหรบั บุคคลทุกวยั และทุกเพศ โดยวยั เด็กมีอบุ ายแฝงไวม ากกวา วยั อื่น อกี ทั้งมคี วามเกยี่ วขอ งกับเพศ หญงิ มากกวา เพศชาย เน่ืองจากเด็กและเพศหญงิ เปน ผทู ่ีตอ งไดร บั การดแู ลเอาใจใสมากกวา วยั และเพศอ่นื โบราณอบุ ายที่บรรพบุรุษใชเ พ่อื ควบคุมความประพฤตคิ นในสงั คม ไดแ ก การอา งผีสางเทวดา สง่ิ ทอ่ี ยู เหนอื ธรรมชาติ อนั ตราย ความไมเปน สริ มิ งคล โดยโบราณอุบายในชว งวยั เด็กมกั จะอางผเี พือ่ ใหเ กิดความกลวั สําหรบั ผใู หญน น้ั โบราณอบุ ายจะปรับเปลย่ี นไปเปน การใหม ีคณุ ธรรม ความกตัญู ความรับผดิ ชอบ และมี ความเก่ยี วของกบั การประกอบอาชพี สว นผูหญงิ ทอ่ี ยใู นวัยสาวจะมีโบราณอุบายเกยี่ วกบั เร่อื งเพศ การวางตวั เปนกลุ สตรี เปน ตน ในภาวะปจ จบุ ันน้ี โบราณอบุ ายเปน เพยี งขอ หา มคําสอนสบื ตอ กนั มา มบี างเรื่องสามารถนาํ มาปรบั ใช กบั ชีวิตประจาํ วนั ได เชน อบุ ายเกยี่ วกบั คุณธรรม จริยธรรม การวางตวั การเปน กลุ สตรี แตบ างเรื่องไมสามารถ นํามาใชไดใ นภาวะปจ จุบัน เพราะความเจริญทางวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ไดกา วหนาไปอยา งมาก ประกอบ กบั บรบิ ทและปจจัยตา ง ๆ เปล่ยี นแปลงไปจากอดีต สาํ นกั งานคณะกรรมการวฒั นธรรมแหง ชาติ (สวช.) มงุ หวงั วา การศกึ ษาและเผยแพรในเร่ืองนี้ จะทํา ใหเ ยาวชน คนไทย ไดเ ห็นถงึ คณุ คา ของโบราณอุบายท่ีบรรพบรุ ษุ ไดก ําหนดไวอยางลึกซงึ้ จนทําใหม ีการสืบทอด และมีขนบธรรมเนยี มประเพณีมาจนทุกวันนี้ นอกจากนยี้ งั อาจนาํ โบราณอุบายในลกั ษณะเชน นีไ้ ปเปรยี บเทยี บ กบั ในภมู ภิ าคตา ง ๆ หรือของชนเผา และขยายขอบเขต ไปยงั ภูมภิ าคประเทศเพ่อื นบา นในภูมิภาคเอเชยี ก็จะทํา ใหเขา ใจรากฐานความคิดในวิถชี ีวิต และเขาใจวัฒนธรรม ทาํ ใหเกดิ ความเขา ใจในการอยูรวมกนั อยางสนั ตสิ ขุ งานวจิ ยั ทนุ อดุ หนนุ จากสวช. โดย : นางพรนิภา บัวพมิ พ เรยี บเรียงโดย : เยาวนศิ เต็งไตรรัตน

การศกึ ษาโบราณอบุ ายจากคอลัมนภ มู ปิ ญ ญาชาวบา น ตอน “ตดั ตะไครใ หตดั ใบท้ิงไวในสวน ไมเ ชน นัน้ ลูกเกดิ มาขาจะลบี ” ในสมัยกอ น ปู ยา ตา ยาย ไดพ ยายามนาํ โบราณอุบายจากภูมิปญ ญาชาวบา นมาใชใ นการหา มหรือสอน ลูกหลานเพอ่ื ใหประพฤตปิ ฏบิ ตั ิในสง่ิ ทเี่ หมาะสมและถกู ตอ ง โดยมจี ุดมงุ หมายเพอื่ ความเปน ระเบยี บเรียบรอ ย ดังเชนโบราณอุบายที่ไดส อนไววา “ถา ตดั ตนตะไครแ ลว ใหตัดใบทง้ิ ไวใ นสวน เอามาแตเ ฉพาะตน แต หากใครตดั ตน ตะไครม าแลว ตดั ใบทงิ้ ไวแ ถวบรเิ วณทางเดนิ หรอื ทงิ้ ไวบนบา น หรือในครวั ถา ผหู ญิง ในบานเดนิ ขา มใบตะไคร พอมีทอ งลกู เกิดมาขาจะลีบ” ตะไคร เปนพืชสวนครัวที่มีลักษณะเปนกอ ใบยาวเรียว มีความคม และระคายผิว นิยมปลูกกันมาก สําหรับใชเปนสวนประกอบในการปรุงอาหารหลายชนิด เชน ยํา พลา ตมยํา เปนตน โดยใชเฉพาะสวนลําตน ของตะไครเทาน้ัน สวนใบจํานวนมากไมไดใชตองตัดทิ้งไป นอกจากนี้ ตะไครยังเปนสมุนไพรของไทยชนิดหน่ึง ทีส่ ามารถนํามาสกดั เปน ยากันยงุ ไดอีกดวย จากขอ หา มดงั กลาวเมอ่ื นํามาวิเคราะหห าเหตผุ ลดูแลวก็นา จะเกยี่ วขอ งกับเรอ่ื งที่ตอ งการสรางใหค น รกั ษาความสะอาด เปน ระเบียบเรียบรอย รูจกั ทิง้ สง่ิ ทไี่ มตอ งการใชในท่เี หมาะสม หรือเก็บทิง้ ใหเรียบรอ ยไม กระจดั กระจายเกล่อื นพน้ื บา นมากกวา จะเกดิ ผลจรงิ ตามขอหาม อยางไรก็ดีตามท่ลี องสอบถามดวู า มีใครทาํ และลกู ออกมาขาลีบหรอื ไม กป็ รากฏวาไมม ใี ครอยากเสย่ี งทาํ จงึ ไมม ีขอยนื ยนั ดงั น้ัน การหา มเชนน้ีจงึ เปน การ รกั ษาสขุ อนามยั และไมใหท งิ้ ขยะเกล่อื นพนื้ เพราะมองดูไมงามตา และอาจมคี นเหยยี บสะดดุ อาจทาํ ใหห กลม ได นอกจากนี้ใบตะไครนัน้ มีความคมและระคาย หากเดก็ นําไปเลน อาจระคายเคอื งผวิ และเกดิ อาการคนั ได จงึ ออกอุบายใหน ากลวั ไวว า ถา ใครเอาใบตะไครม าตัดท้ิงไวตราทางเดนิ หรือบนบา น ถา ผูหญงิ ขามเวลามลี กู เกดิ มาขาจะลีบ เพราะทกุ คนกอ็ ยากใหลกู หลานเกดิ มามรี า งการสมบูรณดว ยกนั ทงั้ นนั้ สาํ หรบั ในตอนตอ ไป จะเลา ถงึ โบราณอบุ ายท่ีมีจุดมงุ หมายเพ่ือสอนเกยี่ วกบั การสํารวมกริ ยิ ามารยาท ในเรื่อง “ หา มสะบดั ชายพกผานอกบา น ” โปรดติดตามคะ ..... งานวจิ ัยทุนอดุ หนุนจากสวช. โดย : นางพรนิภา บัวพิมพ เรียบเรยี งโดย : เยาวนิศ เต็งไตรรัตน

การศกึ ษาโบราณอุบายจากคอลัมนภ ูมิปญญาชาวบา น ตอน “ โบราณอุบาย คืออะไร ” ในสมยั กอนหรือแมแตในปจจุบนั เชือ่ วาหลายคนคงเคยถูก ปู ยา ตา ยาย หรอื พอ แม สง่ั สอนหาม ทําโนนทํานี่ ดวยเหตุผลที่อธิบายไดยาก และบางคร้ังดูราวไรเหตุผล แตเราลูกๆหลานๆ ก็มักยอมปฏิบัติ ตาม แมในใจอาจะคัดคานหรือนึกสงสัยอยูบาง แตก็นาแปลกท่ีวาส่ิงท่ีคนโบราณบอกตอกันมาเพื่อดูแล ตักเตือน และสั่งสอนลูกๆหลานๆดวยหวงใย เหลาน้ี หลายสิ่งหลายอยางก็ชวยใหเกิดความปลอดภัยตอ ชีวิตและทรัพยสินอยางไมนาเชื่อ เหตุใดจึงเปนเชนนั้น เหตุผลก็คือ สิ่งที่หามเหลานี้ลวนเปน “โบราณ อุบาย” อนั หมายถึงวิธีอันแยบยลที่มีมาชานาน ในการตักเตือนหรือขูใหกลัว กับสิ่งท่ีจะเกิดขึ้น เพ่ือปองกัน ไมใหเกิดอุบัติเหตุหรืออันตรายกับบุคคล ซึ่งมักขึ้นดวยคําวา “หาม” หรือ “อยา” โดยมีเจตนาหรือ จุดมุง หมายแฝงอยใู นขอ หามนนั้ ๆ บรรพบุรุษของเราไดใชภูมิปญญาแฝงไวในโบราณอุบายแตละเร่ือง โดยกําหนดอุบายไวในขอหาม คําสอนสําหรับบุคคลทุกวัยและทุกเพศ สําหรับวัยเด็กมักมีอุบายแฝงไวมากกวาวัยอื่น อีกทั้งมีความ เกยี่ วของกบั เพศหญงิ มากกวาเพศชาย ท้ังนี้เนื่องจากเด็กและเพศหญิงเปนบุคคลท่ีตองไดรับการดูแลเอา ใจใสมากกวา วัยและเพศอ่นื ปจจุบันนี้ โบราณอุบายเปนเพียงขอหามคําสอนสืบตอกันมา บางเร่ืองก็ยังสามารถนํามาปรับใช กับชีวิตประจําวันได เชน อุบายเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรม การวางตัว การเปนกุลสตรี แตบางเรื่องก็ไม สามารถนํามาใชไดในยุคปจจุบัน เพราะความเจริญทางวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ไดกาวหนาไปอยาง มาก ประกอบกับบริบทและปจจัยตา ง ๆ ไดเ ปล่ยี นแปลงไปจากอดตี อยางไรก็ดี โบราณอุบายหลายเรื่องก็ไดมีการสืบทอดจนเกิดเปนขนบธรรมเนียมประเพณีใน ภูมิภาคตางๆ ของไทยอยางนาสนใจ ดังน้ัน สวช. จึงขอนําตัวอยางมาถายทอดเพ่ือใหเห็นคุณคาและภูมิ ปญ ญาของบรรพบุรุษของเรา อันจะนาํ มาซ่งึ ความเขา ใจในรากฐานความคดิ ตลอดจนวิถีชีวิต วัฒนธรรม ของคนทีแ่ ตกตางกันแตส ามารถอยูรว มกันอยา งสนั ติสุขตอไป สําหรบั ในตอนตอไปจะกลาวถงึ เรอ่ื ง “ภูมิปญ ญาแฝงในโบราณอบุ าย” โปรดตดิ ตาม..... งานวิจัยทุนอุดหนนุ จากสวช. โดย : นางพรนภิ า บวั พิมพ เรยี บเรยี งโดย : เยาวนิศ เตง็ ไตรรตั น

การศกึ ษาโบราณอุบายจากคอลมั นภ มู ปิ ญ ญาชาวบาน ตอน “ภูมปิ ญ ญาแฝงในโบราณอุบาย” บรรพบุรษุ ของเราใชภูมิปญ ญาแฝงไวในโบราณอุบายแตล ะเรื่อง ดว ยขอ อา งในหลากหลายลักษณะ เชน การอา งผสี างเทวดา สง่ิ ทีอ่ ยูเหนือธรรมชาติ อนั ตราย และความไมเ ปน สิริมงคลตอชีวิต เปน ตน อกี ทงั้ ยงั กาํ หนดอบุ ายไวในขอหามคาํ สอนตามความเหมาะสมกบั วยั และเพศของบุคคลไวอยางลมุ ลึก แนบเนยี น และเหมาะสม เชน วยั เดก็ จะอางผเี พ่ือใหเกดิ ความกลวั วัยผูใหญโบราณอบุ ายจะปรับเปล่ียนไปเปน เร่ือง คุณธรรม ความกตญั ู ความรบั ผิดชอบ และมคี วามเกยี่ วของกบั การประกอบอาชพี สว นผหู ญงิ ทอ่ี ยใู นวยั สาวนนั้ ก็จะมีโบราณอุบายเก่ยี วกับเร่อื งเพศ การวางตวั เปน กุลสตรี เปน ตน อ.ประคอง นิมมานเหมนิ ท ไดใ หคําจํากดั ความ “ภมู ปิ ญญา” วา หมายถงึ ความรหู รอื ระบบ ความรู ทมี่ นุษยค นพบหรอื คิดคนขน้ึ เพ่ือใหสามารถดาํ รงชีวติ อยไู ดอ ยางมนั่ คงปลอดภยั มีความ สะดวกสบาย สขุ สงบและบนั เทงิ ใจ โดยภมู ิปญ ญาจะมอี ยใู นทกุ เร่ือง เชน ภูมิปญ ญาในการสรา งทีอ่ ยู อาศัย การทาํ มาหากิน การผลิตและการถนอมอาหาร การดแู ลรักษาสุขภาพอนามยั การสรา งสรรคงาน ศิลปะ ตลอดจนภมู ปิ ญญาในการเสริมสรางความสมั พนั ธแ ละความมนั่ คงปลอดภยั ของครอบครัวและ สงั คม เปนตน สําหรับโบราณอบุ ายท่จี ะนาํ มาเลา เปน ตวั อยางนนั้ มาจากงานวิจัย เร่ือง “การศึกษาโบราณ อบุ ายจากคอลัมนภ ูมปิ ญ ญาชาวบานในนิตยสารแมบา น” ของ นางพรนิภา บัวพิมพ โดยทนุ อดุ หนุน จากสํานกั งานคณะกรรมการวัฒนธรรมแหง ชาติ (สวช.) ซึ่งไดกลา วถึงโบราณอบุ ายใน ๕ ลกั ษณะ ดงั น้ี ๑. โบราณอุบายทม่ี ีจดุ มงุ หมายเพือ่ ปอ งกนั อันตราย ๒. โบราณอบุ ายท่ีมจี ุดมงุ หมายเพ่อื ใหมคี วามสํารวม ระวัง ๓. โบราณอุบายทม่ี ีจดุ มุงหมายเพ่ือความสะอาดและสุขอนามยั ๔. โบราณอบุ ายทีม่ จี ุดมงุ หมายเพ่อื ความเปน ระเบยี บเรยี บรอย และ ๕. โบราณอบุ ายทม่ี จี ดุ มงุ หมายประเภทเบด็ เตลด็ ทัง้ หมดลวนเปน ขอ หามที่บางเร่ืองเรายงั ไดย ินปู ยา ตา ยาย หา มกันมาจนถงึ ปจจุบนั บางเร่ืองกไ็ มเ คยไดยนิ หรือคนุ หเู ลย แต ในทุกเร่อื งนนั้ ลว นแฝงคาํ สอนไวอ ยา งแนบเนยี น ในตอนตอ ไป จะยกตวั อยา งโบราณอุบายทม่ี จี ดุ มงุ หมายเพือ่ ปองกนั อนั ตรายตอ รางกาย ในเรื่อง “หามลบั มดี กลางคืน เมียจะมีช”ู โปรดติดตามคะ ..... งานวจิ ยั ทุนอุดหนุนจากสวช. โดย : นางพรนิภา บวั พิมพ เรยี บเรยี งโดย : เยาวนศิ เตง็ ไตรรตั น

การศกึ ษาโบราณอุบายจากคอลัมนภ มู ิปญญาชาวบา น ตอน “เวลานงึ่ ขา วเหนยี วหามกระแทกหวด แมโ พสพจะเจบ็ ” ในยคุ โบราณ เครอ่ื งใชในครวั เรือนมักใชวัสดุทหี่ างา ยในทอ งถน่ิ มาทํา เชน ทําจากไมไผ ใยฝา ย ดิน เหนยี วซง่ึ ปน และเผาดว ยอณุ หภูมติ ํ่าเปน ตน เนือ่ งจากไมมเี ทคโนโลยที ซี่ บั ซอน ทาํ ใหเคร่อื งใชเหลานข้ี าดความ คงทน ชาํ รดุ เสียหายไดง าย สว นใหญต องทาํ ใชเ องเพราะหาซ้ือไดย าก ดวยเหตนุ ี้ คนโบราณจึงมโี บราณอบุ าย ไวเ พอื่ ใหเกิดความสาํ รวมระวงั ในการใชสง่ิ ของเคร่ืองใชในครัวเรือน ดงั เชน “เวลานึ่งขาวเหนยี วหา มกระแทก หวด แมโพสพจะเจบ็ ” ขาวเหนยี ว เปน อาหารหลักของคนภาคเหนอื และภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื โดยภาชนะสําหรับนงึ่ ขา ว เหนยี วเรียกวา หวด ทําจากตอกไมไ ผนาํ มาสาน มลี กั ษณะปากกลมกน สอบใชนง่ึ ขา วเหนียวโดยตง้ั ไวบ นปาก หมอ ทรงสงู หวดจะสงู ประมาณ 30 ซม. เสน ผา ศนู ยก ลางประมาณ 20 ซม. ภาคใตเ รียก “สวด” การนง่ึ ขาว เหนยี วจะตองนําขา วเหนยี วที่ลา งสะอาดแชนํ้าไวพ กั หนึง่ แลวนําไปเทใสห วด จากนน้ั นําไปตง้ั บนปากหมอ ทรง สงู ท่บี รรจนุ าํ้ และตง้ั ไฟใหเ ดอื ด การท่คี นโบราณสอนวา เวลานงึ่ จะไมกระแทกหวดใหแ นน นั้น เพราะตอ งการใหไอนํา้ ผา นแทรกเขาไป ในหวด ตามชอ งวา งระหวา งเมล็ดขา ว ทาํ ใหข า วเหนียวสกุ ทว่ั กันทง้ั หวด หากมีการกระแทกหวดขา วเหนยี วจะ อดั ตวั กนั แนน ทาํ ใหไอนํา้ ไมส ามารถผา นเขาไปได กจ็ ะทาํ ใหข าวเหนยี วสุกไมท ว่ั ถึง สวนบนและตรงกลางจะดิบ สวนลา งจะแฉะ รับประทานไมได การบอกเปน อุบายวาแมโพสพจะเจบ็ ทาํ ใหผหู ุงขา วซงึ่ นบั ถือและรูคุณแม โพสพเปน อยา งดี เกดิ ความระมัดระวังไมก ระแทกหวดขา วเหนยี ว เพราะจะทาํ ใหห ุงสกุ ไมทว่ั และเคร่ืองใชใน ครัวเรือนไมเสยี หาย สาํ หรับในตอนตอ ไป จะเลา ถงึ โบราณอบุ ายทที่ าํ ใหค นในสงั คมเกดิ ความกลวั ตระหนัก และละเวน ไม ประพฤติปฏิบตั บิ างสงิ่ บางอยาง เพอ่ื ใหเ กดิ ความสงบเรียบรอ ยในสงั คม เรอื่ ง “ อยา ปลกู กอไผไวร ิมท่ี ลกู หลาน จะทะเลาะกนั ” โปรดติดตามคะ ..... งานวิจยั ทนุ อดุ หนนุ จากสวช. โดย : นางพรนิภา บวั พมิ พ เรียบเรยี งโดย : เยาวนิศ เต็งไตรรัตน

การศกึ ษาโบราณอุบายจากคอลมั นภ ูมปิ ญญาชาวบา น ตอน “หามคนทอ งไปเผาศพ ถาไปผีท่ีกาํ ลังเผาจะเขามาเกดิ ในทองแทนลูกของตนเอง” วดั วาอารามในสมยั กอ น โดยเฉพาะในชนบทจะเปน เพยี งวดั เลก็ ๆ ทีม่ ีไวเ พอ่ื ประกอบศาสนกจิ อยาง สมถะเทานัน้ การกอ สรางอาคารตางๆภายในวัดกย็ ังไมท ันสมยั หรอื ใหญโตอยางเชนในปจจบุ ัน แมแตเ มรุเผา ศพก็ยงั ไมม ีแพรหลาย ดังนนั้ เมอ่ื เวลามีคนตาย โดยทวั่ ไปกจ็ ะจัดพธิ เี ผาศพกนั กลางแจง บนกองฟอน เพราะไมมีเมรหุ รอื เตาเผาศพ คนโบราณจะเอาเสามาตงั้ ส่เี สาซง่ึ เรียกวา กองฟอน เอาฟน ไมไผหรือไมส ะแกมาวางเปน พนื้ แลว ยกโลงศพต้ังไวขา งบน ลักษณะเปนเชิงตะกอนเปดโลง แลวจดุ ไฟเผา มสี ปั เหรอ คอยเอานา้ํ เลย้ี งไมใหโ ลงศพ ไหม หากเลีย้ งนาํ้ ไมทนั โลงก็จะไหม ทาํ ใหศ พงอขนึ้ มาคลายคนนง่ั เพราะกลา มเนอื้ และเสนเลอื ดเกิดการผิดรปู อยางฉับพลนั เพราะโดนไฟไหม เปน ทอ่ี จุ าดตามาก คนทต่ี งั้ ทอ งอยมู ีความลําบากในการรกั ษาสมดุลทาง รา งกายและอารมณอ ยูแ ลว เม่ือเห็นสภาพเชน นน้ั ก็อาจจะทําใหม ผี ลกระทบตอ จิตใจเปนอนั ตรายแกเ ด็กใน ครรภ หรอื อาจเกิดอันตรายแกรางกายตวั เอง เพราะคนท่กี าํ ลงั ต้ังทองการเคลอ่ื นไหวไมค ลองแคลวอาจ ประสบอบุ ัติเหตจุ ากการเบยี ดเสียดกับคนท่ีไปรวมงานศพ และอาจจะแทง ลกู ได คนโบราณจึงมีโบราณอบุ ายเพ่อื ปองกนั อนั ตรายทจ่ี ะมีผลตอจิตใจคนทอง เชน เกดิ ความวิตกกงั วล ความเครยี ด และความไมสบายใจตาง ๆ รวมถึงอนั ตรายตอ รางกาย โดย หามคนทองไปเผาศพ และวา ถา ไป ผที ่ีกําลังเผาจะเขามาเกดิ ในทอ งแทนลกู ของตนเอง แตหากจําเปน ตองไปรว มจริงๆ กใ็ หหาเข็ม กลัดซอนปลายเหน็บชายพกไปดวย อุบายกค็ ือ สมยั กอ นเข็มกลดั ซอนปลายเปนของหายาก กวา จะไดอาจตอง ไปหยิบยืมหลายบา น กจ็ ะไดร ับคาํ เตอื นหลายครง้ั จากบา นตา งๆ ในทส่ี ุดคนทองก็จะเปลย่ี นใจไปเอง โปรดติดตามตอนตอ ไป ทจี่ ะเลาถงึ โบราณอุบายทมี่ จี ดุ มุงหมายเพอ่ื ปอ งกนั อันตรายทจี่ ะเกดิ กบั จิตใจ ของเรา ในเรอื่ ง “หา มหญงิ ทอ งไปดเู ขาออกลูก จะออกลูกยาก” คะ ..... งานวิจัยทนุ อุดหนนุ จากสวช. โดย : นางพรนิภา บัวพิมพ เรียบเรยี งโดย : เยาวนศิ เต็งไตรรัตน

การศกึ ษาโบราณอบุ ายจากคอลัมนภ ูมปิ ญ ญาชาวบาน ตอน “หา มตัดเล็บกลางคืน วิญญาณบรรพบุรษุ จะอยไู มเปนสุข” การดํารงชวี ิตประจาํ วนั ของคนในสมัยกอนจะยงั ไมมคี อ ยใสใจในดา นการดแู ล รกั ษา สุขภาพ อนามยั ของตวั เองอยา งเชนในปจ จบุ นั โดยเฉพาะเด็กๆ ที่ในสมยั นน้ั จะไมม ขี องเลน เหมือนสมยั น้ี ดงั นน้ั เด็กๆ จึงมกั จะเลนปน ดินเหนยี ว เปน ลูกกระสนุ ปน ววั ปน ควาย ปนตกุ ตา หรอื ว่ิงตวี งลอทที่ าํ จากไมไผ นาํ มาโคง เปนวงกลม รองเทากไ็ มใส เลบ็ มือเล็บเทา จงึ ดาํ มแี ตขี้ดนิ ขโี้ คลนแทรกอยู พอกลางคนื กจ็ ะนกึ ขน้ึ ไดวาพรุงนจ้ี ะตอ งไปโรงเรียน และครกู จ็ ะมาตรวจความสะอาด จงึ ตองรบี ตัดเล็บ แตกรรไกรตัดเล็บกแ็ สนจะ หายาก บางคนจึงตองใชว ธิ ีการใชปากกดั เล็บทีละเลก็ ละนอ ยจนสน้ั แตก จ็ ะดไู มเรียบสวยเทา กบั ใชม ดี ตดั สวนใหญถ าไมใ ชม ีดเหลาดนิ สอก็มกั จะใชมีดเจียนหมากของ ยา ยายตัดเล็บ ดังนน้ั การใชม ดี เจยี นหมาก หรอื มดี เลก็ ๆ ตดั เล็บของคนในอดตี จะทาํ ใหต ดั เลบ็ ไดไมส ะดวกและ ไมป ลอดภยั เทา กรรไกรตดั เลบ็ ในปจจุบัน คนโบราณจงึ หา มตดั เลบ็ เวลากลางคนื โดยอา งเปนอุบายวา วญิ ญาณบรรพบุรษุ จะอยไู มเปนสุข เพราะการตัดเล็บกลางคนื จะทําใหม ีดบาดนว้ิ ได เนื่องจากในสมยั กอ น ยงั ไมมีไฟฟาใช มแี ตต ะเกยี งนา้ํ มนั วับๆแวมๆ ซึ่งใหแสงสวา งไมเพยี งพอ ถาตัดเลบ็ กลางคนื กจ็ ะบังคับมีด ไดย าก อกี ท้ังไฟท่สี วา งแบบวบู วาบทาํ ใหเ กิดแสงและเงา อาจจะตัดเอาเน้ือแทนท่จี ะตัดเล็บกไ็ ด จึงหา มตดั เล็บกลางคนื อบุ ายทีอ่ า งวาวิญญาณบรรพบุรษุ จะอยูไมเปนสุขนน้ั เน่ืองจากคนไทยมีความกตัญเู คารพรัก และผกู พนั กบั บรรพบุรษุ มีความเช่ือเรอื่ งวญิ ญาณ จงึ ไมต องการใหว ิญญาณบรรพบุรษุ ตองเปนทุกข เพราะ การกระทําของตน ขอหา มขอ นี้ตรงกบั ขอหามของชาวภาคใต โดยใชอ ุบายวา “หา มตัดเล็บกลางคนื อายุจะ สนั้ ” จดุ มงุ หมายสาํ คญั เพอ่ื ปอ งกนั อนั ตรายจากการถูกมีดหรือของมคี มทีใ่ ชเ จยี นเลบ็ บาดน้วิ สําหรบั ในตอนตอไป นาสนใจมากเพราะจะเลา ถงึ โบราณอบุ ายทมี่ จี ดุ มงุ หมายเพอ่ื ปอ งกันอันตราย ที่จะเกดิ กับรา งกายของเราในเรื่อง “เวลากลางคนื ไดยินเสียงอะไรอยาทัก หรอื ขานรบั ของจะเขา ตวั ” ซึง่ ในปจจบุ ันกย็ ังมักไดย นิ ปู ยา ตา ยาย เลา ถึงอยูค ะ ..... งานวิจยั ทนุ อุดหนุนจากสวช. โดย : นางพรนภิ า บัวพมิ พ เรยี บเรยี งโดย : เยาวนิศ เต็งไตรรัตน

การศึกษาโบราณอุบายจากคอลัมนภ มู ปิ ญญาชาวบา น ตอน “หามตากผาขามคนื กระสือจะเชด็ ปาก” เด็กๆ ไมวาในยุคไหนสมัยไหน ก็มักจะชอบฟง นิทาน เรื่องเลา ดวยเหตุน้ีนิทานหรือเร่ืองเลาตางๆ จึง มักจะแฝงขอคิดท่ีผูใหญต อ งการสอนเด็กไวในเรื่องดวยเสมอ ไมยกเวนแมแ ตน ทิ านทเ่ี กย่ี วกบั ผีทหี่ ลายๆคนชอบ แมจ ะกลัว แตก อ็ ยากฟง สําหรบั เรอ่ื งผีท่คี นฟง ก่คี รั้งก็ไมเ บ่ือนา จะไดแกเ ร่อื ง ผีกระสือ กระสือ เปนผชี นิดหนึ่งทถี่ อื วา เขา สงิ ในตวั ผูหญงิ ชอบกนิ ของโสโครก (ราชบณั ฑิต 2542 : 58) กระสือ จะออกหากนิ เวลากลางคนื มลี กั ษณะเปน ดวงไฟมีแสงสเี ขียวสวา งวาบๆ ลอยไปเฉพาะสว นหวั ผมยาว กับตับ ไตไสพ ุงเปนพวง เช่อื กันวา กระสอื ชอบกนิ ของสด สกปรก เชน เศษหัวปลา ไสป ลาตามน้ําคราํ แถวในครวั อจุ จาระ บางคร้งั บานใครคลอดลูก ผีกระสอื ก็จะมาคอยกนิ นาํ้ เลือด รกเดก็ เผลอๆอาจจะลวงกนิ ตบั ไตไสพงุ เดก็ ออ น เดก็ ก็จะตาย ดงั นนั้ พวกผใู หญจงึ มกั หาหนามไผม ากองไวใ ตถนุ บา นทมี่ คี นคลอดลกู โดยบอกวากระสือจะ ไมกลา เขา เพราะกลัวไสไ ปเกย่ี วตดิ หนามไผ แลว จะทาํ ใหถ ูกจบั หนไี ปไหนไมไ ด มขี อ สงั เกตดวู า ถา ผา ที่ตากไวม ี รอยเปอนสีคล้ําๆ กแ็ สดงวาผีกระสือมาหากินแถวนัน้ และเมื่อกนิ เสร็จแลวจะเช็ดปากกบั ผาทค่ี นตากไวก ลางคนื คนโบราณออกอบุ ายโดยอาศยั ความกลวั ผีกระสือของเดก็ ๆ เพือ่ ไมใ หล มื เกบ็ ผา ทต่ี นตากไว เพราะผา ท่ี ใชในสมยั กอ นสวนใหญจ ะเปนผา ทท่ี อมาจากฝายแทบทง้ั สน้ิ กวา จะทอและตดั เยบ็ เสรจ็ แตละผนื ก็ใหเ วลานาน เน่ืองจากไมไ ดใ ชเ ทคโนโลยที ่ซี บั ซอนมาชว ยดงั เชน ในปจ จุบนั จึงทําใหช ํารดุ เสียหายไดงา ย ดังนน้ั การตากผา ทง้ิ ไวขา มคืน กจ็ ะทาํ ใหผา เปยกฝนหรอื นา้ํ คาง สงผลใหผ าเกาเรว็ ชาํ รุดเปอ ยงา ย นอกจากน้ีอาจสญู หายจาก การถูกขโมย หรอื อาจมีสัตวม ีพษิ เชน งู ตะขาบ มาแอบหลบอาศัยอยู และจะเปน อันตรายเมอื่ นาํ ไปสวมใส ท่ี สําคัญคอื ยงั แสดงถึงความเกยี จครานของเจา ของผา ไมร ูจักเกบ็ รักษาทรัพยส นิ ดงั นน้ั โบราณอุบายเรอื่ งน้จี งึ เปนการสอนใหล กู ผหู ญิงรูจกั เปนแมบ า นแมเ รือน คอยดูแลรกั ษาส่ิงของเคร่อื งใชใ นบา น นน่ั เอง สําหรบั ในตอนตอไป จะเลาถงึ โบราณอบุ ายท่มี จี ุดมุงหมายเพอ่ื ใหเกดิ ความสํารวมระวงั ในการใชส่ิงของ เครือ่ งใชใ นครวั เรอื น ในเรอ่ื ง “เวลานึ่งขา วเหนียวหา มกระแทกหวด แมโพสพจะเจบ็ ” โปรดติดตามคะ ..... งานวิจยั ทุนอดุ หนุนจากสวช. โดย : นางพรนภิ า บัวพิมพ เรียบเรียงโดย : เยาวนศิ เต็งไตรรตั น

การศกึ ษาโบราณอุบายจากคอลมั นภ มู ิปญ ญาชาวบาน ตอน “ หามนอนทบั ตะวนั เจตภูติจะออกจากรา ง” นอนทับตะวนั หมายถึง การนอนในชว งเวลาเยน็ เลยไปถงึ คา่ํ จนดวงอาทพิ ยตกดนิ แลวยงั ไมตืน่ ซง่ึ สว นใหญมกั จะเปน พฤติกรรมของเดก็ ๆ หลังจากกลับมาจากโรงเรียนในตอนเยน็ กจ็ ะเหนด็ เหนอ่ื ยจากกจิ กรรม ประจําวนั เนอ่ื งจากจะตอ งตื่นเชาไปโรงเรียน เมอื่ เรียนและเลน ซุกซนกบั เพอ่ื น ๆ มาตลอดท้ังวัน เมือ่ กลบั มาถึง บา นก็ออนเพลยี และเผลอหลบั ไป หรือไมบางคนกห็ ลบั ต้ังแตน่งั รถกลบั จากโรงเรียนเลยทเี ดยี ว ในสงั คมชนบทสมัยกอ น ผูใหญจ ะหามไมใหน อนทบั ตะวัน โดยกลาววา เจตภตู ตามความเชือ่ วา เปนวญิ ญาณทส่ี งิ อยูในตัวคน จะลอ งลอยออกจากรา งไดเ มื่อเวลาหลบั โดยเฉพาะผูเปน ลกู สาว เนือ่ งจาก ตองเปนผทู าํ งานบา น เตรียมอาหารอาหารมื้อเยน็ สาํ หรบั คนในครอบครวั เชน พอ แม หรือ พ่ี นอ ง ท่ีออกไปทาํ ไรท าํ นา หากเผลอนอนตอนเยน็ ก็จะไมไ ดปฏบิ ตั ิหนาท่เี ตรียมอาหารไวส าํ หรับรอคนในครอบครัวท่กี ลบั มาจาก ทํางาน คนโบราณจึงนาํ โบราณอุบายมาขู เพื่อสอนใหลกู สาวรจู กั หนา ทคี่ วามรบั ผิดชอบและรูก าลอนั ควรแก การนอน เพราะวาถา ปลอยใหล กู หลานนอนหลบั ยาวไปจนคา่ํ ก็จะเปน การสรางลกั ษณะนิสยั ที่ไมด ใี หกับ ลูกหลาน เพราะหากไมฝก ใหช วยพอ แม พ่ีนอ ง หงุ หาอาหาร ทาํ กับขา ว กวาดบา น ถบู า น หรอื ชว ยงานอ่ืน ๆ ตามแตวัยและเพศของบตุ รหลาน ตอ ไปกจ็ ะกลายเปนคนข้ีเกียจสนั หลงั ยาวได ขอ สาํ คัญ การนอนชว งเวลากลางวันครอ มกลางคืนตง้ั แตตอนเยน็ จนคา่ํ อณุ หภูมอิ ากาศจะเปลี่ยนแปลง จากกลางวันเขา สกู ลางคนื ทําใหการนอนในชว งเวลานน้ั ไมว า จะเปนเพศใดวยั ใด รางกายปรบั อณุ หภมู ิไมทัน อาจทาํ ใหเ มือ่ ตน่ื ขนึ้ มาแลว ปวดหวั ไมสบายเน้ือ สบายตัว เจ็บปว ยได ในตอนตอ ไปโปรดติดตาม โบราณอบุ ายทจ่ี ะกลา วถงึ จดุ มุงหมายเพอ่ื ใหเกดิ ความความสาํ รวมระวงั และเพอื่ ความสุขอนามยั ของผคู นในการดาํ เนนิ ชีวติ ประจําวนั และการประกอบอาชพี เร่ือง “ หา มใสร องเทา ย่ําเมล็ดขา วในลาน แมโ พสพจะโกรธ ฝนจะแลง ขา วในนาจะไมไดผล ” คะ ..... งานวิจยั ทนุ อดุ หนนุ จากสวช. โดย : นางพรนิภา บัวพมิ พ เรียบเรียงโดย : เยาวนิศ เต็งไตรรัตน

การศกึ ษาโบราณอุบายจากคอลมั นภ ูมปิ ญญาชาวบาน ตอน “หามลบั มีดกลางคืน เมยี จะมชี ”ู มีด เปนท้ังอาวุธและเคร่ืองใชท่ีสําคัญและจําเปนในครัวเรือน ซ่ึงก็มีหลากหลายชนิด โดยแตละ ชนดิ กจ็ ะมีลกั ษณะการใชงานที่แตกตางกัน เชน มีดเล็กๆท่ีใชในครัว สําหรับปลอก หั่น ผัก ผลไม มีดสับหมู หรือมีดขนาดใหญท่ีใชทําไรทําสวน เปนตน ซ่ึงเม่ือใชไประยะหน่ึงมีดจะหมดความคมจึงตองลับใหคมดวย หนิ ลบั มีดซงึ่ เปนหนิ ทราย การท่ีคนโบราณหามไมใหล บั มดี ในตอนกลางคืนนน้ั สบื เนอ่ื งมาจากในสมยั กอ นคนสวนใหญจะใช ตะเกยี งและไตท ี่มแี สงสวา งไมมากในการใหแสงสวา งในยามคํา่ คืน ดงั น้นั ในตอนกลางคืนจงึ ยังคงมืดและ มองเหน็ ไมชดั เจน ดว ยเหตนุ ี้ หากลบั มดี ในตอนกลางคนื กจ็ ะมองเหน็ คมมีดไมช ดั เชน กนั และอาจถูกมีด บาดมอื เปน อนั ตรายจนไมสามารถทํางานตา งๆได คนโบราณจงึ นาํ มาเปน อบุ ายวา หา มลับมดี กลางคนื เมียจะมชี ู เนอ่ื งจากเรอ่ื งเมยี มชี เู ปน เร่ืองท่ีรา ยแรงและนา อับอายอยา งยง่ิ สาํ หรบั ผชู ายในสมยั กอ น เพราะ ผูชายเปน ผนู าํ ของครอบครวั ดงั ทีส่ พุ ตั รา สุภาพ (๒๕๔๒ : ๖๘ - ๗๐) กลาวถึงเร่ืองน้ไี วว า ในอดตี ผชู ายจะ มบี ทบาทมากในสงั คม และจะไดร ับการยกยองวา เหนือกวาผหู ญิงท้ังในทางปฏบิ ตั แิ ละทางกฎหมาย โดยเฉพาะกอ นการเปลยี่ นแปลงการปกครอง พ.ศ. ๒๔๗๕ ผชู ายจะมอี าํ นาจและสถานภาพทางสังคมสงู เปน หวั หนา ครอบครัว เปน ผตู ดั สนิ ใจในเรอื่ งตา ง ๆ ผูหญงิ ตอ งเชอื่ ฟง ดงั คําพงั เพยทีว่ า “ชายเปน ชางเทา หนา หญิงเปน ชางเทา หลงั ” การที่ผชู ายซึง่ เปน ผนู าํ ครอบครัว ไมส ามารถปกครองภรรยาได ถือวาเปนเรอ่ื งเสยี ศกั ดิ์ศรนี าอบั อาย มณี พยอมยงค (๒๕๓๖ : ๑๐๓) กลาววา การหา มลบั มดี กลางคนื เปน อบุ ายทีต่ รงกบั ขอหามคําสอน ประเภทเบ็ดเตล็ดของชาวภาคเหนอื ทว่ี า “หา มลบั มดี กลางคนื จะมคี นตาย” ซ่งึ จุดมุง หมายสาํ คญั ของ โบราณอบุ ายคือ ปอ งกนั อนั ตรายจากการถกู มีดบาด นนั่ เอง สาํ หรบั ในตอนตอไป จะเลา ถงึ โบราณอุบายทมี่ จี ุดมุงหมายเพอ่ื ปอ งกันอนั ตรายทจ่ี ะเกิดกับรา งกาย ของเราในเรอ่ื ง “ไมสอยมะมวงอยา ใชไ มรวกทําดามตะกรอ มะมว งจะเปนหนอน” คะ ..... งานวจิ ัยทุนอดุ หนุนจากสวช. โดย : นางพรนภิ า บวั พิมพ เรียบเรยี งโดย : เยาวนศิ เตง็ ไตรรัตน

การศกึ ษาโบราณอุบายจากคอลมั นภมู ปิ ญ ญาชาวบา น ตอน “ หามสะบัดชายพกผานอกบาน ” คนไทยไดใ หค วามสาํ คัญในเรื่องการสํารวมระวงั เก่ยี วกบั กริ ิยามารยาทมาตงั้ แตในสมัยโบราณ เราจงึ มักไดย ินคํากลาวที่วา “ สาํ เนียงสอภาษา กริ ยิ าสอ สกลุ ” อยูเสมอ และการแสดงกริ ยิ ามารยาทที่สภุ าพ เรียบรอ ยออ นโยน ถอื เปน สง่ิ ทท่ี ุกคนสมควรประพฤตปิ ฏบิ ตั ิอยางยง่ิ ในสังคม การหา มสะบดั ชายพกผา นอกบา น กเ็ ปน โบราณอบุ ายหนง่ึ ที่มจี ุดมงุ หมายเพือ่ สอนเกย่ี วกับการสาํ รวม กิริยามารยาท โดยจะหมายถึง การแตง กายของผหู ญงิ ไทยในอดตี ทจี่ ะนยิ มนงุ ผาถงุ และเหนบ็ ชายผาไวท ่เี อว ดานขวาหรือดา นซา ยตามถนดั แลว ดึงชายขา งใดขา งหนง่ึ ใหม ลี กั ษณะคลายถงุ เลก็ ๆ เหน็บไวท เ่ี อวมว นใหแนน เรยี กวา ชายพก ใชเก็บของได ซ่ึงสว นใหญก ็มกั จะใชเ ก็บของมคี า หรอื เงินทอง ดงั น้นั การสะบดั ชายพกขา งนอก บา น จงึ อาจจะทาํ ใหเ งินทองหรอื ของทีม่ คี า ท่ีเกบ็ ไวท ชี่ ายพกหลน หายได อกี ท้งั เปน กริ ยิ าทไ่ี มเ หมาะสมสาํ หรบั สตรี เพราะชายผาอาจหลดุ มอื ผาถงุ ลงมากองอยทู เี่ ทา เปน ที่อุจาดตา และนา อบั อายได นอกจากนี้ กย็ งั มกี ารหา มในอีกหลายๆ ขอ เชน ตํานา้ํ พรกิ ในระหวา งขา แกงจะบูดเรว็ ก็เปน โบราณ อบุ ายทมี่ จี ดุ มงุ หมายเพอื่ สอนใหสตรีสาํ รวมระมัดระวงั กริ ยิ ามารยาทเชนกนั โดยเฉพาะสตรที ่นี งั่ ถางขาและตาํ นํ้าพรกิ โดยวางครกไวกลางระหวา งขา ดเู ปน กิรยิ าที่ไมง ดงามและไมเ หมาะสม อกี ทั้งยงั อาจกอใหเกดิ อันตราย ตอ รา งกาย จงึ ไดส อนเปน อุบายไวว า ตาํ นาํ้ พริกในระหวา งขา แกงจะบดู เรว็ สําหรบั ในตอนหนา จะเปน ตอนสุดทายแลวนะคะ พบกบั ตอนสรุปของ “คุณคาภูมิปญญาไทยจาก โบราณอบุ าย” ... งานวจิ ยั ทนุ อุดหนุนจากสวช. โดย : นางพรนภิ า บัวพิมพ เรยี บเรียงโดย : เยาวนศิ เต็งไตรรตั น

การศึกษาโบราณอบุ ายจากคอลัมนภ ูมปิ ญ ญาชาวบา น ตอน “หามหญงิ ทองไปดเู ขาออกลกู จะออกลกู ยาก” การคลอดลูกในสมัยโบราณกับปจจุบนั แตกตางกนั มาก การทาํ คลอดในอดีตจะตองอาศยั หมอตําแย เปน ผทู าํ คลอดท่ีบาน ไมไ ดคลอดในหอ งคลอดอยางโรงพยาบาลปจ จบุ นั ซงึ่ หา มมิใหผ ูอนื่ เขาไปนอกจากหมอ และพยาบาล หรืออาจจะมพี อ เดก็ ดวยในบางแหง ทผี่ านๆมา เราอาจจะเคยเหน็ การคลอดลกู ตามภาพยนตร ละคร หรือผูใหญเลา ใหฟง วา ตองเอาผา ขาวมา หรอื เชือกผกู บนขื่อ แลวก็ใหผหู ญิงท่ีกาํ ลงั จะคลอดจับดึงไว เพื่อ เปน หลกั ใหม แี รงเบง ใหลกู ออกจากทอ ง บางคนคลอดยาก สงเสยี งรองครวญครางดว ยความปวดทอ งอยา ง ทรมานอยนู าน อกี ทงั้ อาการคลอดก็นากลวั ดงั นัน้ หากหญงิ มีครรภไ ปดคู นอน่ื คลอดลกู แลว ไดย ินเสยี งหรือได เห็นภาพอาการเจบ็ ปวดของการคลอดอาจจะทาํ ใหก ลวั และเกดิ อาการเสยี ขวัญ จงึ มอี บุ ายหลอกไมใหผ ูหญงิ ที่ กําลงั ตงั้ ทอ งไปดกู ารคลอดลูก จะออกลกู ยาก เพราะไมต องการใหผ หู ญงิ ที่กาํ ลังตงั้ ทอ ง เกดิ อาการหวาดกลวั การคลอดลกู จนทาํ ใหเสยี สขุ ภาพจิตเกดิ ความวติ กกงั วลความเครยี ด และความไมส บายใจอื่น ๆ ตามมา นอกจากนยี้ ัง “หามคนมที อ งหนา บง้ึ ลูกเกดิ มาจะไมส วย” ดวย เพราะเปนทที่ ราบกนั ดใี นปจ จบุ ัน วา โดยปกติผหู ญงิ ท่มี ีครรภจะเกดิ การเปลี่ยนแปลงดา นสรรี ะและระดับฮอรโ มน ทําให บางคนหงดุ หงิด ขโ้ี มโห ฉนุ เฉียว เชน เดยี วกบั คนโบราณทีม่ ีความเชื่อวาการมภี าวะจติ ใจที่ไมดีจะสงผลถงึ ลกู ทาํ ใหล กู เปน เดก็ ทีม่ ี อารมณแปรปรวนได หญิงมีครรภจึงควรทาํ จิตใจใหสงบ อารมณแ จม ใส ใบหนายมิ้ แยมไมบ้ึงตงึ ลูกในครรภจ ะ สุขภาพจติ ดี หนา ตาสวยงาม จะเหน็ ไดวา ปู ยา ตา ยาย หรอื คนโบราณ ใสใจสอนโบราณอบุ ายที่มคี วามเก่ียวขอ งกบั เพศหญิง มากกวา เพศชาย เน่ืองจากเพศหญงิ เปน ผทู ่มี คี วามออนแอกวา จงึ ควรไดรับการดแู ลเอาใจใสม ากกวา โดยเฉพาะผหู ญิงทตี่ ั้งครรภจะตอ งไดรบั การดแู ล และระมดั ระวงั เปน พเิ ศษ เพอื่ ปองกนั ไมใหเ กดิ อันตรายตอ รางกายและจติ ใจซึ่งจะสง ผลกระทบถงึ ลกู ท่จี ะเกดิ มาได สําหรับในตอนตอไป จะเลาถึงโบราณอุบายที่มีจุดมุงหมายเพ่ือใหเกิดความสํารวมระวังในการใช สิ่งของเครอื่ งใชในครวั เรอื น ในเรอ่ื ง “หา มตากผาขามคนื กระสอื จะเช็ดปาก ” โปรดตดิ ตามคะ ..... งานวิจัยทุนอุดหนนุ จากสวช. โดย : นางพรนภิ า บวั พมิ พ เรียบเรยี งโดย : เยาวนิศ เต็งไตรรตั น

การศึกษาโบราณอุบายจากคอลมั นภ ูมปิ ญ ญาชาวบาน ตอน “หามใสรองเทา ยา่ํ เมลด็ ขาวในลาน แมโ พสพจะโกรธ ฝนจะแลง ขา วในนาจะไมไดผ ล” สงั คมไทยเปน สงั คมเกษตรกรรม คนไทยนิยมบริโภคขาวเปน อาหารหลกั มานานแลว จงึ ถอื วาขา วมี พระคุณตอ ชวี ติ มนษุ ย ในนทิ านพน้ื บา นกม็ ีเร่อื งเก่ยี วกบั ขาวอยมู ากมาย ดังเชน เรื่องเกยี่ วกับแมโ พสพ ท่ชี าวไทย เชอ่ื วาเปนเทพธดิ าดแู ลตนขา วและรวงขา ว ผคู นจึงใหความเคารพนบั ถอื และบูชาแมโ พสพ เรอ่ื งมอี ยูว า... “...คร้งั หนึ่งนานมาแลว โลกมนุษย็เกิดขาวยากหมากแพง อดอยากอาหารการกนิ พระอนิ ทรจ งึ ใหพ ระธิดา องคหน่งึ ของพระองคนามวา โพสพ ลงมาชวยมนษุ ย นางรับคาํ และลงจากสวรรคตามบญั ชาของพระอินทร เมอ่ื ลง มาถงึ โลกมนุษยแลวก็ไดพ บกับฤาษีตาไฟ นางจงึ แจง วา นางคอื แมโ พสพทีจ่ ะมาชว ยมนษุ ย ฤาษีจงึ เสกนางให กลายเปนเมล็ดขาวเปลือก แลว ใหช าวบานนําไปปลูก เมื่อขา วออกรวงเหลอื งเปน สีทองแลว กใ็ หชาวบา นเตรียมยงุ ขา วทส่ี ะอาดไว จากน้ันไปทําพธิ ีทที่ อ งทุงนา เพ่อื เชิญแมโพสพใหน ําขาวเปลอื กไปไวใ นยงุ ขาวตามจาํ นวนทีป่ ลกู โดยไมตอ งไปเกบ็ เกี่ยวเอง จากน้ันก็กลับบาน รุงเชา ขา วเปลือกกจ็ ะเต็มยงุ ขา วเอง … ตอ มามีครอบครัวหน่งึ มลี ูกสาวสวยงามมาก ใครๆกแ็ อบมาหลงรกั แตน างไมเคยชวยพอ แมทาํ งานบา น เลย เอาแตค อยนัดผูชายมาพบกนั เชิงชูส าว วนั หนง่ึ ก็นดั ชายหนมุ ตา งบา นใหมาคอยในยงุ ขา วท่พี อแมทาํ ความ สะอาดไวรอแมโพสพนําขา วมาให ขณะที่กาํ ลงั จูจี๋กันนน้ั พลนั แมโ พสพกม็ าถงึ หนาประตยู ุงและคายขาวเปลือก ออกจากปากไหลเปน ทางเขาสูยุง บังเอิญเมล็ดขาวเปลือกไหลไปโดนลูกสาวชาวนาทกี่ าํ ลังพลอดรักอยกู บั ชาย หนุม จงึ โกรธมากลกุ ข้นึ ชี้หนา ดา วาแมโ พสพ แมโ พสพเสยี ใจมากจึงไมข นขา วไปสยู ุงของชาวบา นอกี ตอไป นบั แต นัน้ มา ชาวนาจึงตอ งเกบ็ เกย่ี วขา วมานวด มาฝด และขนเขา ยุง เอง …” สําหรบั โบราณอุบายทมี่ ีจุดมงุ หมายเพ่ือใหม คี วามสาํ รวมระวังกริ ิยามารยาท อกี ท้ังเพ่ือใหเ กิดความ สะอาดและสขุ อนามยั วา “หามใสรองเทา ย่ําเมล็ดขา วในลาน แมโพสพจะโกรธ ฝนจะแลง ขาวในนาจะไม ไดผ ล” นนั้ เพราะกอนจะนาํ ขาวเขายุงเพอ่ื เกบ็ ไวกนิ ตลอดป ชาวนาจะนวดขาวโดยใชแรงวัวควายยา่ํ ใหเ มล็ดขา ว หลดุ จากรวง แลวกวาดมารวมกันไวเพ่ือฝดแลวเก็บเขายงุ ชาวนาจะหา มไมใ หใสรองเทาย่าํ เมลด็ ขา ว ดว ย ความรสู กึ ที่เคารพแมโ พสพ นอกจากนค้ี นไทยยงั ถือวา รองเทา เปน ของตา่ํ และสกปรกจากการเหยียบส่ิงตางๆ จึงไม ควรสวมรองเทา ยํ่าขา วท่ีใชหงุ กิน อกี ท้งั ตอ งการแสดงความเคารพตอ สถานท่ี บุคคลและสิ่งศกั ดิ์สทิ ธิ์ จึงออกอุบาย ดงั กลาวไว สําหรับในตอนตอไป จะเลาถึงโบราณอุบายท่ีมีจุดมุงหมายเพ่ือความเปนระเบียบเรียบรอย ในเรื่อง “ ตดั ตะไครใหต ดั ใบทิ้งไวใ นสวน ไมเ ชนนัน้ ลูกเกิดมาขาจะลบี ” โปรดติดตามคะ ..... งานวิจัยทนุ อดุ หนนุ จากสวช. โดย : นางพรนภิ า บัวพิมพ เรยี บเรียงโดย : เยาวนศิ เต็งไตรรัตน

การศกึ ษาโบราณอุบายจากคอลมั นภ ูมปิ ญญาชาวบา น ตอน “ไมสอยมะมวงอยา ใชไ มรวกทาํ ดา มตะกรอ มะมว งจะเปน หนอน” วิถชี ีวิตของชาวชนบทไทยในอดีต นอกจากมอี าชพี หลกั คือการทาํ นาแลว ยงั มีการทาํ สวนตางๆ เสริมดวย เชน สวนมะมว ง กลว ย มะนาว สม มะละกอ เปน ตน แตผลไมท มี่ มี ากกวา อยางอนื่ เหน็ จะไดแก มะมวง และกลวยนา้ํ วา ในสว นของกลวยนํ้าวานั้นการเก็บผลไมล าํ บากเน่อื งจากตน ไมสูงมากนกั และผล กอ็ ยูรวมกนั เปน เครือ แตก ารเก็บลกู มะมว งจะยากลาํ บากมากกวา เน่ืองจากลาํ ตน มคี วามสงู ใหญ และลูก มะมว งกม็ กั อยกู ระจัดกระจายไปทว่ั ทง้ั ตน ดังนนั้ การเกบ็ จงึ ตอ งใชวธิ สี อยโดยใชต ะกรอ มีไมย าวๆติดเปน ดาม เพื่อเกยี่ วขั้วมะมว งใหหลน ลงในตะกรอ สําหรบั ตะกรอ ทใ่ี ชส อยมะมว งสว นใหญจ ะทาํ จากหวายหรือไมไผส านเปน กระพงุ มีไมไ ผเ หลาเปน ซ่ี ติดอยูท่ปี ากเพอ่ื ใชเ ก่ียวข้วั มะมว งใหห ลน ลงในตะกรอ สว นดามตะกรอ จะใชไ มไ ผเล้ยี งยาวตลอดท้งั ลาํ ประมาณ ๑๐ - ๑๒ เมตร มดั ตะกรอ ตดิ กับสว นปลายใหแ นน สําหรับคําหา มของคนโบราณทไ่ี มใหใชไ มล วกทาํ ดา มตะกรอ นา จะสบื เน่ืองมาจากเหตุผลทวี่ า ไม รวกเปนไมไ ผต ระกูลหนงึ่ ที่เน้ือไมบ าง เปราะแตกงา ย และมีผวิ คมมาก จนหมอตาํ แยโบราณใชไมร วกเปน อุปกรณใ นการตดั สายสะดอื เด็กเกิดใหม สวนไมไ ผเ ลยี้ ง เปน ไมไ ผต ระกูลหนงึ่ ท่มี เี นอ้ื ไมแนน และหนากวา อกี ทัง้ ยังเหนียวไมแตกงาย ซึง่ หากนํามาทําตะกรอ จะดกี วา ดงั นนั้ คนโบราณจงึ นาํ มาเปน อบุ าย เพราะไม ตองการใหใ ชไ มไ ผร วกเพราะกลัวบาดมือ โดยอางเรื่องการทม่ี ะมว งเปน หนอน เพราะชาวสวนยอ มไม ตอ งการใหเ กดิ ความเสยี หายในการประกอบอาชีพนัน่ เอง สาํ หรับในตอนตอไป จะเลาถึงโบราณอุบายทม่ี ีจุดมุงหมายเพอื่ ปอ งกนั อันตรายที่จะเกิดกบั รา งกาย ของเราในเรื่อง “จะกา วขน้ึ หรอื ลงบันได ใหกาวทีละข้ัน อยา กา วทเี ดียวสามขน้ั จะทาํ มาหากนิ ไมไ ด ” โปรดติดตามคะ ..... งานวจิ ัยทุนอดุ หนนุ จากสวช. โดย : นางพรนภิ า บัวพิมพ เรียบเรียงโดย : เยาวนิศ เตง็ ไตรรตั น

การศึกษาโบราณอุบายจากคอลมั นภ ูมิปญญาชาวบาน ตอน “อยา ดา อยา ตีพอ ตีแม ปากจะเทารูเขม็ มือจะโตเทา ใบลาน” คนไทยในสมยั กอนสว นใหญม ีอาชพี เกษตรกรรม โดยจะมพี อซงึ่ เปน ผนู าํ ของครอบครัว จะตองต่ืนแต เชา มืด จงู ควายไปทุง เพอื่ ทาํ ไรไ ถนา หาผกั จับปลามาเปนอาหาร ถาลกู ยังเลก็ แมกจ็ ะอยูบ านเล้ยี งลูกไปกอน แตถ าลูกอายุไดส ักขวบสองขวบแลว ก็จะปลอยใหอยกู บั ปู ยา ตา ยาย แมก จ็ ะหาบกระบงุ ตะกรา ปน โต ตาม ไปชว ยพอ ทํางานดว ย และจะกลับบานใกลย ่าํ คํ่า เมือ่ กลบั ถึงบา นแมก จ็ ะเขา ครวั ทาํ กบั ขาว หากมีลูกโตพอจะ ชวยงานไดแ ลว กจ็ ะหงุ ขา วไวรอแมห ลงั จากกลับมาจากโรงเรียน สวนพอ กจ็ ะดแู ลจัดการควายใหเ รยี บรอ ยดวย การพาไปอาบน้าํ เอาเขา คอก สุมไฟไลย งุ เหลือบ รน้ิ ไร หลังจากเสรจ็ ภารกิจแลว จึงจะไปอาบนา้ํ พอดกี บั แมจดั สํารับอาหารเสร็จ ทุกคนกจ็ ะมารับประทานอาหารรวมกนั ชวี ติ ประจาํ วนั เปน ไปอยางเรยี บงา ย ลกู หลานในสมัยกอ นจงึ มักไดรบั การอบรมเลยี้ งดอู ยา งใกลชิดจาก พอ แม ปู ยา ตา ยาย คาํ สงั่ สอนหนึง่ ท่ีไดยนิ อยเู สมอจนปจ จบุ นั ก็คอื อยา ดา อยาทุบตพี อแม จะบาปกรรม และเม่ือตายไปจะกลายเปน เปรต ตวั สูงเทา ตน ตาล ปากเทารเู ข็ม และ มือโตเทา ใบลาน... เปรต กลา วกนั วา เปนผจี ําพวกหนงึ่ มรี ูปรา งสงู โยง เทา ตน ตาล ผมยาวหยกิ หยอย คอยาว ผอมโซ กลาว กันวา คนท่ชี อบดา พอ แมจะเปนเปรตท่มี ปี ากเทารเู ข็ม กนิ อะไรไมไ ด ใชแตป ากดูดนาํ้ ๆ จงึ ไมอม่ิ และรอ งหวิ โหย ดังว้ดี ๆ ตลอดเวลาในตอนกลางคนื สว นพวกทช่ี อบทุบตพี อ แม ก็จะเปน เปรตท่ีมีมือใหญโ ตเทา ใบลาน ยกมอื ไม คอ ยขน้ึ เพราะหนกั มาก ตนลานเปนไมยืนตน ตระกูลเดียวกบั ปาลม ใบจะเปน ครีบขนาดใหญก วางราว 1.20 เมตร นํามาใชเปน สว นประกอบของเคร่ืองจักสาน เชน งอบ ปลาตะเพยี น พดั เปนตน การนาํ เร่ืองปากเทา รูเขม็ และ มอื โตเทา ใบลาน มาเปนอุบายในการสงั่ สอนใหเ คารพและกตญั ูตอ ผมู ีพระคณุ โดยเฉพาะพอแม เน่อื งจากพอ แมเปนผูท ม่ี บี ญุ คณุ ใหญห ลวง ลูกหลานจงึ ควรมคี วามเคารพกตัญู และไมท าํ รายพอ แม คนโบราณจงึ ออกอบุ ายวา ถาตีพอ แมม อื จะโตเทา ใบลาน เพ่อื ใหคนในสงั คมยคุ นน้ั เกดิ ความกลวั ตระหนกั และละเวน ไมประพฤติปฏิบัติส่ิงทไี่ มดีไมงามไมเ หมาะสม สําหรับในตอนตอไป จะเลาถึงโบราณอุบายท่ีมีจุดมุงหมายเพื่อความสะอาดและสุขอนามัย ในเร่ือง “ หามนอนทับตะวัน ” โปรดติดตามคะ ..... งานวิจยั ทุนอดุ หนนุ จากสวช. โดย : นางพรนภิ า บัวพมิ พ เรียบเรยี งโดย : เยาวนศิ เต็งไตรรตั น

การศึกษาโบราณอบุ ายจากคอลัมนภ ูมปิ ญญาชาวบาน ตอน “ อยาปลูกกอไผไ วร มิ ท่ี ลกู หลานจะทะเลาะกนั ” สภาพสงั คมในอดีต การมที ีด่ นิ เปน ทอี่ ยอู าศยั และเปน เรอื กสวนไรน ายงั ไมมกี ารปกหลกั เขตหรือลอม ร้วั เพอ่ื แสดงกรรมสทิ ธ์อิ ยา งชดั เจนแตอ ยา งใด แตจ ะใชล กั ษณะทางธรรมชาติ เชน แมน ้าํ ลาํ คลอง แนวตน ไม ใหญ ฯลฯ เปน สิง่ แสดงเขตที่ดนิ แทนหลักเขต แมแ ตในปจจบุ นั บางพ้ืนท่ีในหมบู า นตามตา งจงั หวัดก็ยงั เปน เชน นัน้ อยู ซง่ึ หากลองถามเจาของทด่ี นิ วา มที ่ดี นิ ถงึ ตรงไหน อาจไดรบั คาํ ตอบจากเจาของวา ถงึ ตรงตน ตะเคยี น ใหญสุดหนองน้าํ ดา นหลงั นนู ทง้ั หมดก็ประมาณ ๒๐ กวา ไร ก็อาจเปน ได ดว ยเหตขุ า งตน จงึ มีภมู ปิ ญญาชาวบานทส่ี ืบทอดตอ กันมา วา “ อยา ปลกู กอไผไวร มิ ท่ี ลกู หลานจะ ทะเลาะกัน ” ซึ่งผเู ฒา ผแู กไ ดเลาอธิบายใหฟง วา ท่หี า มไมใ หป ลกู กอไผไวรมิ ที่กเ็ พราะวา กอไผแรกปลกู กจ็ ะ เปน เพียงแคตน สองตน อยรู ิมพืน้ ท่ีเทานนั้ แตเม่ือตนไผเ ติบโตงอกงามมหี นอ ขนึ้ มาเร่อื ย ๆ กจ็ ะขยายกอใหญโ ต ออกไป ทาํ ใหร ุกล้ําไปในที่ของคนอื่นเกิดปญหาโตแยง กนั เร่อื งแนวเขตท่ดี ิน ในสมยั แรกๆท่ี พอแม ปยู า ตายาย หรอื ผูใ หญยงั มีชวี ิตอยู ก็ไมม ีปญหาอะไร เพราะยังไมแ ยกโฉนดแบง ปนทใ่ี หลกู หลาน และยงั มคี วามเปน ญาตพิ ่ี นองใกลชดิ กนั อยู แตพอถงึ รนุ หลานในชว งหลงั ๆทหี่ า งออกไป ก็อาจจะตกลงกนั ไมไ ด เกดิ ปญหาเร่อื งแนวเขต ซง่ึ หากผูใ หญไ มห ามไวเ ชนนกี้ ็อาจจะเกิดปญหาตามมาได เน่อื งจากไมไผเ ปนไมท คี่ นทัว่ ไปนยิ ม เพราะมี ประโยชนม ากมายอเนกประสงค ทัง้ ใชห นอ เปนอาหาร ใชล าํ ตน ในการจกั สาน ทําเครือ่ งใชในครัวเรอื น ฯลฯ ดงั นนั้ คนสมยั กอนจงึ ไดอ อกโบราณอุบาย “ อยา ปลกู กอไผไ วริมที่ ลกู หลานจะทะเลาะกัน ” เพ่ือเปน อทุ าหรณส อนใจคนรนุ หลงั ไว โดยพูดเปน อุบายทาํ ใหคนในสงั คมเกิดความกลวั และตระหนกั เพ่อื ท่จี ะสอนให ละเวน ไมป ระพฤติปฏิบตั ิ ในสงิ่ ทจ่ี ะกอใหเ กิดปญ หาขัดแยง ทง้ั ในครอบครัวตนเอง และเพ่ือนบา น และมีผลให สังคมสงบเรยี บรอย ในตอนตอ ไป จะเลา ถงึ โบราณอุบายท่มี ีจุดมงุ หมายเพ่อื ใหเกิดความกลัว ตระหนักและละเวนไมประพฤติ ปฏิบัตใิ นเรือ่ ง “อยา ดา อยาตีพอตีแม ปากจะเทารเู ข็ม มือจะโตเทา ใบลาน” โปรดติดตามคะ .. งานวิจยั ทุนอุดหนุนจากสวช. โดย : นางพรนิภา บวั พมิ พ เรียบเรยี งโดย : เยาวนศิ เต็งไตรรัตน