ihracat-terimleri-sozlugu_4

İhracat Terimler Sözlüğü HUSUSİ AVARYA (PRIVATE AVERAGE) Müşterek avarya koşulları oluşmadan yapılan fedalar, sadece malın sahibi tarafından ödenir. Bu duruma hususi avarya adı verilir. Nakliyat sigortası hasar incelemelerinde, avaryanın müşterek mi yoksa hususi mi olduğu önem taşır. www.daib.org.tr 51



I

İhracat Terimler Sözlüğü ICC INF 3 BELGESİ (INTERNATIONAL CHAMBER OF İhracatın yapıldığı Gümrük Birliği COMMERCE) Gümrük Bölgesi’nin bir parçasından (Bkz. Milletlerarası Ticaret Odası) diğer parçasına geri gelen eşyanın tam veya kısmi gümrük vergisi muafiyetinden ICC COURT OF ARBITRATION yararlanabilmesi amacıyla ihracatçının talebi (Bkz. MTO Tahkim) üzerine ihracatçı gümrük idaresi tarafından düzenlenen belgedir. INCOTERMS (INTERNATIONAL COMMERCIAL INF 4 BELGESİ TERMS) Tedarikçi beyanının doğruluğunun ve (Bkz. Uluslararası Teslim Şekilleri) gerçekliliğinin kontrolü amacıyla gümrük idaresince düzenlenen belgedir. INDEX (Bkz. Endeks) INF 5 BELGESİ İhraç edilen işlem görmüş ürünlerin INDEX NUMBER (Bkz. Endeks Sayısı) imalinde kullanılan eşya kadar ithal eşyasının rejimden yararlandırılması amacıyla INDIRECT EXPORT kullanılan bir formdur. (Bkz. Dolaylı İhracat) INF 6 BELGESİ INF 1 BELGESİ Geçici İthalat Rejimi kapsamında ithali Dahilde İşleme Rejimi çerçevesinde, yapılan eşyanın, bir kişiden başka bir kişiye işlem görmüş ürünlerin veya değişmemiş devrinin yapılması durumunda veya sergi ve eşyanın izin belgesinde belirtilen gümrük fuarda sergilenmek üzere getirilen eşyanın idaresi dışında başka bir gümrük idaresinden bir fuardan veya sergiden Türkiye Gümrük serbest dolaşıma geçişleri halinde kullanılan Bölgesini terk etmeksizin başka bir sergiye bir belgedir. dahil olması halinde, Geçici İthalat Rejim hak sahibinin talebi üzerine giriş gümrük INF 2 BELGESİ idarelerince düzenlenen bir bilgi formudur. Hariçte İşleme Rejimi çerçevesinde ihraç INF 7 BELGESİ edilen eşya için üçgen trafik sisteminin Dahilde İşleme Rejimi çerçevesinde, uygulanmasının istenilmesi halinde İhraç Gümrük İdarelerince düzenlenen belgedir. geri ödeme sistemi kapsamındaki işleme faaliyetlerinden elde edilen işlenmiş 54 www.daib.org.tr

İhracat Terimler Sözlüğü ürünlerin, bu ürünler için bir geri ödeme INSPECTION CERTIFICATE talebinde bulunulmasından önce, değişmemiş (Bkz. Gözetim Belgesi) durumda veya verilen izin kapsamında daha ileri düzeyde işleme faaliyetlerinden sonra, INSURANCE CERTIFICATE serbest dolaşıma giriş işleminin yapıldığı (Bkz. Sigorta Sertifikası) gümrük idaresi dışındaki bir gümrük idaresinde gümrükçe onaylanmış işlem veya INSURANCE DOCUMENTS kullanımlardan birine tabi tutulması halinde (Bkz. Sigorta Belgeleri) kullanılan belgedir. INSURANCE POLICY INF 8 BELGESİ (Bkz. Sigorta Poliçesi) Antrepo Rejimi hükümlerine göre, INTERNATIONAL STANDARTS antrepolarda elleçleme işlemine tabi tutulan (Bkz. Uluslararası Standartlar) eşyanın, antreponun bağlı olduğu gümrük idaresinden başka bir gümrük idaresinde, INVENTORY gümrük yükümlülüğü doğrudan gümrükçe (Bkz. Stok) onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması ve beyan sahibinin gümrük INVISIBLE BARRIERS vergilerinin elleçleme işlemine tabi (Bkz. Görünmez Engeller) tutulmamış gibi hesaplanmasını talep etmesi halinde, vergilerin hesaplanması da kullanılan IRREVOCABLE LETTER OF CREDIT belgedir. (Bkz. Geri dönülemez Akreditif) INF 9 BELGESİ ISO Dahilde İşleme Rejimi çerçevesinde, INTERNATIONAL ORGANIZATION FOR STANDARDIZATION eşdeğer eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünün ihracatından önce, ithal eşyasının 1947 tarihinde kurulmuş olup, 135 üye girmesi halinde, işlem görmüş ürünün elde ülkeden oluşmaktadır. Her ülkeden bir üye edilmesi için kullanılan eşdeğer eşya kadar, bulunmaktadır ve her üye eşit oy hakkına ithal eşyasının bu rejimden yararlanmasının sahip olan uluslararası standardizasyon kontrolü amacıyla kullanılan bir formdur. kuruluşudur. INNOVATION ISO 9000 BELGESİ (Bkz. İnovasyon) (ISO 9000 CERTIFICATE) Genel anlamda İmalat ve Hizmet www.daib.org.tr 55

İhracat Terimler Sözlüğü endüstrilerinde kalite güvencesi için kurulmuş, kapsamlı bir standartlar kümesidir. ISO 9000 serileri, bir firmanın kalite sistemini geliştirmesini, belgelemesini ve çalıştırılmasını ister, yani firma içinde yönetiminin kalite tetkik uygulamaları için sahip olduğu sorumluluktan, satın alma politikalarından, eğitime kadar uzanan Kalite yönetim sistemleri uygulamalarının tümünü kapsar. ISO 9001 BELGESİ (ISO 9001 CERTIFICATE) Ürünün geliştirilmesi ve tasarımından, üretim, ürünün kurulup çalıştırılması ve servis işlemlerine kadar imalatın tüm hususları ile ilgili firmalar için Kalite Güvencesi standartlarıdır. 56 www.daib.org.tr

i

İhracat Terimler Sözlüğü İBRAZ uluslararası mevzuata uygun bir şekilde bedelli veya bedelsiz olarak gümrükleme (PRESENTATION) işlemleri tamamlanarak Türkiye Gümrük Bölgesinden diğer ülkelere veya serbest Akreditifli işlemlerde, bir akreditif altında bölgelere satışını ifade eder. belgelerin amir bankaya veya görevli bankaya teslimi veya bu suretle teslim edilen belgeler İHRACAT ACENTELERİ anlamına gelir. Acenteler belirli bir komisyon ya da İBRAZ EDEN ücret karşılığında temsil etmekte oldukları müşterileri adına dış pazarlara seyahatte (PRESENTER) bulunup sipariş almaktadır. Dolayısı ile üretici ürününü satın alan firma ile karşı karşıya Akreditifli işlemlerde, ibrazı yapan bir gelmemektedir. Bu firmalar genellikle belirli lehtar, banka veya diğer taraf anlamına gelir. bir sektör veya pazar üzerinde uzmanlaşmış firmalardır. İBRAZIN KARŞILANMASI İHRACATÇI BİRLİKLERİ (HONOUR) İhracatçıları örgütlendirmek suretiyle Akreditifli işlemlerde, üç farklı işlevi yerine ihracatı artırmak ve dış ticaretin ülke getirme özelliği olan bir eylemdir. Bunlardan menfaatine uygun olarak gelişmesini birincisi; akreditif belgelerin ibrazı üzerine sağlamak üzere, özel bütçeye sahip ve tüzel ödeme yöntemiyle kullanımda ise ibrazda kişiliği haiz olarak kurulan kuruluşlardır. ödeme yapmaktır. İkincisi; akreditif vadeli Ülkemizde 13 tane İhracatçı Birliği Genel ödeme yöntemiyle kullanımda ise vadeli Sekreterliği vardır. Ülkemiz mevzuatına göre ödeme yükümlülüğüne girmek ve ödeme ihracat yapabilmek için ihracatçılar birliğine vadesinde ödeme yapmaktır. Üçüncüsü ise; üye olmaları gerekmektedir. akreditif poliçe kabulü yöntemiyle kullanımda ise lehtar tarafından çekilen poliçeyi kabul İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL etmek ve poliçenin ödeme vadesinde ödeme SEKRETERLİĞİ ONAY KAYDI yapmak, anlamına gelir. İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği İHBAR BANKASI tarafından gümrük beyannamesi onay/kayıt işlemleriyle ilgili olarak verilecek onay, kayıt (ADVISING BANK) ve/veya elektronik onayı/kaydı, ifade eder. Akreditifli işlemlerde, amir bankanın talebi üzerine akreditifi ihbar eden banka anlamına gelir. İHRACAT (EXPORT) Bir eşyanın veya değerin ulusal ve 58 www.daib.org.tr

İhracat Terimler Sözlüğü İHRACAT GÜMRÜK İDARESİ vadeli alacaklarını ister Türk Eximbank’ta, Türkiye Gümrük Bölgesini terk edecek isterse Türk Eximbank onayı ile ticari bankalarda iskonto ettirmek suretiyle düzenli eşyanın risk analizine dayalı kontrollerin finansman imkanına erişmelerini sağlayan de dâhil olmak üzere gümrükçe onaylanmış sigorta türü. bir işlem ve kullanıma tabi tutulmasına ilişkin işlemlerin yerine getirildiği gümrük İHRACAT REJİMİ idareleridir. Serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ORANI çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir. Bir ülkede belirli bir dönemde gerçekleşen ihracat değerlerinin aynı dönemde gerçekleşen İHRACAT SÜBVANSİYONU ithalat değerlerine bölünmesi ile elde edilen orana denmektedir. (SUBSIDY) İHRACAT KONSORSİYUMLARI Tarife dışı engellerden bir tanesi olup, ülke İhracat konsorsiyumları aynı sektörde veya hükümetlerinin kendi ihracatçılarına maliyet veya rekabet avantajı oluşturmak için ödediği benzer ve alt sektörlerde faaliyet gösteren para firmaların ihracat süreçlerindeki firma tecrübesini geliştirmek ve bu konsorsiyum İHRACAT YÖNETİM ŞİRKETLERİ içerisinde olan firmaların ihracat hacimlerini Rakip olmayan üretici firmaların artırmak amacıyla, üyelerin gönüllük esasına göre bir araya geldikleri örgütlenmelerdir. ürünlerinin pazarlayan, belirli ürünlerde Ülkemizde “Sektörel Dış Ticaret Şirketlerini” ve pazarlarda, bazen her ikisinde de (SDŞ) bu örgütlenme için örnek verebiliriz. uzmanlaşmış, ülke içinde faaliyet gösteren malların pazarlandığı firmalardan bağımsız İHRACAT KREDİ SİGORTASI ancak onlar için bir ihracat departmanı gibi çalışan şirketlerdir. (EXPORT CREDITS INSURANCE) İHRACAT VERGİLERİ İhracatçı firmaların ihraç ettiği mal bedellerinin, ticari ve politik risklere karşı (EXPORT DUTUIES) belirli oranlarda teminat altına alınması ve Sigortalı firmaların gerek Türk Eximbank Gümrük mevzuatı kapsamında, eşyanın nezdinde doğmuş veya doğacak alacak ihracatında ödenecek gümrük vergisi ile diğer haklarını ticari bankalara temlik etmek eş etkili vergiler ve mali yükler ile tarım suretiyle, gerekse kambiyo senedine bağlı politikası veya tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen bazı ürünlere uygulanan www.daib.org.tr 59

İhracat Terimler Sözlüğü özel düzenlemeler çerçevesinde ihracatta değiştirilmiş ürün (mal ya da hizmet) veya alınacak vergileri ve diğer mali yükleri ifade sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin; ya da etmektedir. iş uygulamalarında, iş yeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir organizasyonel İHRAÇ MÜSADESİ yöntemin uygulanmasıdır. Ülke ekonomisinin ihtiyaçları, iç ve dış İNTAÇ TARİHİ piyasa arz ve talep durumu, satış şekli ile alıcı Fiili ihracatın gerçekleştirilip söz konusu ülke ve firmaların ülkemiz ile olan ticari ve ekonomik ilişkileri gibi hususlar göz önünde malın yurtdışı edildiği tarihtir. tutularak Müsteşarlıkça verilen ihraç iznini ifade eder. İSKONTO İHRAÇ KAYITLI FATURA (DISCOUNT) 3065 sayılı KDV kanunu gereğince ihracat İhracatçı firmaya yapılacak ödemenin yapacak firmaya KDV dahil edilmeden ülke belirlenen vadeden önce yapılması durumunda içerisinde kesilen faturadır. borçlanılan miktar veya ürün fiyatı üzerinden yapılan indirim. İHTİSAS FUARI İSLAM KONFERANSI ÖRGÜTÜ (İKO) (SPECIAL FAIR) (ORGANIZATION OF ISLAMIC COUNTRIES) Sadece düzenlendiği konuda üretilen malların sergilenmesine izin veren, geniş halk Dünyadaki Müslüman ülkelerin kendi kitlelerinden ziyade işadamlarını yüz yüze aralarındaki sosyal, kültürel, ekonomik ve getiren daha dar kapsamlı fuar çeşididir. bilimsel alanlarda işbirliği yapılması ve İslam ülkelerinin birlikte hareket etmelerini İMALAT BELGESİ sağlamak amacıyla 1969 yılında kurulan örgüt. (CERTIFICATE OF MANUFACTURER) İŞARET İmalat Belgesi, işletmenin kendi bünyesinde yapılan imalatın nitelikleri, (MARKING) kapasitesi, kapasite kullanım oranın, imalat teknoloji vb. bilgileri içeren bir belgedir. İhracatı yapılacak olan malın sevk ambalajı üzerine konulan ve ihtiva ettiği malı tanımaya İNOVASYON ve nitelendirmeye yarayan simgedir. (INNOVATION) İŞTİRA Kısaca yenilikçilik olarak (NEGOTIATION) geniş tanımlayabileceğimiz inovasyon ölçüde Akreditifli işlemlerde, uygun bir ibraz altında poliçelerin (görevli bankadan başka anlamda ise, yeni veya önemli bir banka üzerine çekilen poliçelerin) ve/ 60 www.daib.org.tr

İhracat Terimler Sözlüğü veya belgelerin, görevli bankanın ramburse İTHALAT KISITLAMALARI edilmesi gereken banka iş gününde veya daha önce görevli banka tarafından lehtara avans (IMPORT RESTRICTIONS) ödeme yapılarak veya avans ödeme yapılacağı kabul edilerek satın alınması anlamına gelir. Ülke hükümetlerinin yerli sanayi dış rekabetten korumak, dış ödeme açıklarını İŞTİRA AKREDİTİF baskı altına almak, hazineye gelir sağlamak, istihdam ve milli gelir düzeyini yükseltmek, (NEGOTIATION LETTER OF CREDIT) ticaret hadlerini olumlu yönde etkilemek vb. çeşitli nedenlerle ithalata getirdiği miktar ve Akreditif çeşitlerinden birisi olup, lehtar değer yönünden sınırlandırmalardır. vadesinden önce uygun ibraz olması şartıyla akreditifi bankaya satmasına olanak tanıyan İTHALAT KOTASI akreditif çeşididir. (IMPORT QUOTAS) İTHALAT Ülke hükümetlerinin yerli sanayiyi (IMPORT) korumak adına ithal edilecek ürünlerin fiziksel miktarları veya ürünlerin değeri üzerinden Bir ürün ya da değerin, ülkemiz yasalarına koymuş oldukları sınırlandırmadır. uygun olarak bedelli veya bedelsiz bir şekilde ithalat gümrük işlemleri tamamlanarak, İTHALAT VERGİLERİ Türkiye Gümrük Bölgesine yapılan satışları ifade eder. (IMPORT DUTY) İTHALAT GÜMRÜK İDARESİ Gümrük vergilerinden farklı olarak, ithalat Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen esnasında alınan vergilerdir. eşyanın risk analizine dayalı kontrolleri de İTHALAT YASAKLARI dâhil olmak üzere onaylanmış bir işlem ve kullanıma tabi tutulmasına ilişkin işlemlerin (IMPORT PROHIBITIONS) yerine getirildiği gümrük idaresidir. Ülke hükümetlerinin almış olduğu kararlara İTHAL İKAMESİ istinaden belirlenen ürünlerin tümüyle ülkeye girişinin yasaklanmasıdır. (IMPORT SUBSITUTION) Yurt dışından ithal edilen eşyanın ülke içerisinde üretilmesini teşvik etmek amacıyla yerel sanayinin yüksek gümrük vergileri ile korumasını sağlayan ekonomi politikasıdır. www.daib.org.tr 61



J

İhracat Terimler Sözlüğü JIT JUST IN TIME (Bkz. Tam Zamanında Üretim) JOIN VENTURE (Bkz. Ortak Girişim) 64 www.daib.org.tr

K

İhracat Terimler Sözlüğü KABOTAJ KAMBİYO DENETİMİ döviz (CABOTAGE) ( EXCHANGE CONTROL) Bir devletin, bir limanından alınan Ülke hükümetleri tarafından yük ve yolcuların, aynı devletin diğer bir işlemlerine kısıtlama getirilmesidir. limanına deniz yoluyla nakledilmesidir. Denizlerde ticaret serbestisi genel bir kaide KAMBİYO REJİMİ olmakla birlikte, yurtiçi deniz nakliyatı yapmak genellikle o ülkenin vatandaşlarına (FOREIGN EXCHANGE REGIME) hasredilmiş bir haktır. Bir ülkenin dış ekonomik işlemlerinin KABUL KREDİLİ AKREDİTİF parasal yönlerini düzenleyen genel çerçevesini oluşturan mevzuat (ACCEPTANCE LETTER OF CREDIT) KARABORSA Akreditif çeşitlerinden birisi olup, bu akreditif çeşidinde, lehtara yapılacak ödeme (BLACK MARKET) uygun ibraz olması şartıyla, belirlenen bir vadede ve akreditifle ilişkilendirilen poliçe Yasal düzenlemelerin dışında faaliyet karşılığında yapılır. gösteren ve yasalarla belirlenmiş olan fiyatlardan daha yüksek fiyatlarla alım satım KABUL KREDİLİ ÖDEME yapılan piyasa. (CREDIT ACCEPTANCE) KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ Uluslararası ödeme şekillerinden (BLACK SEA EKONOMIC COOPERATION) birisidir. Bu ödeme şeklinde ödeme bir poliçe karşılığında vadeye bağlanır ve alıcı 1992 yılında Karadeniz’e kıyısı olan poliçede belirlenen vadede ödemeyi satıcıya ülkeler tarafından kurulmuş ekonomik gerçekleştirir. işbirliği kuruluşudur. KALKIŞ LİMANI KARAYOLU TAŞIMA BELGESİ (ROAD WAYBİLL / CMR CONSIGMENT NOTE) (PORT OF DEPARTURE) Kamyon veya tır ile yapılan uluslararası Geminin yola çıktığı liman taşımacılıkta, CMR [Convention KAMBİYO Merchandises Routier (Ticari Mallar (EXHANGE) Güzergâh Anlaşması)] gereğince düzenlenen Yabancı para birimleri ile para yerine geçen ödeme araçlarının değiştirilmesi diğer kıymetli evrak niteliğinde olmayan bir taşıma bir ifadeyle alım satım işlemidir. belgesidir. 66 www.daib.org.tr KARMA GÜMRÜK VERGİSİ İthal edilen eşya için alınan gümrük vergilerinin hesaplanmasında hem fiziksel birim özelliklerine göre hem de değer

İhracat Terimler Sözlüğü üzerinden alınarak tahsil edilen gümrük KATILIM BEDELİ vergileridir Yurt dışında gerçekleştirilen fuar KARŞILAŞTIRMALI katılımlarının desteklenmesine ilişkin ÜSTÜNLÜKLER TEORİSİ 2009/5 tebliğ kapsamında; Yurt dışı fuar organizasyonunu düzenlemek üzere Ekonomi (THEORY OF COMPARATİVE ADVANTAGES) Bakanlığı tarafından görevlendirilen organizatöre katılımcı tarafından ödenecek, İngiliz iktisatçı David Ricardo tarafından fuarla ilgili nakliye, gümrükleme, sigorta, geliştirilen bir teoridir. Eğer ki bir ülke her yer kirası, stand konstrüksiyonu, dekorasyon iki malın üretiminde de diğer ülkelere göre giderleri ve verilecek hizmetler toplamının mutlak üstünlüğe sahipse ne olacaktır? metrekare satış fiyatına yansıtılmış, desteğe Sorusuyla yola çıkılmıştır. Dolayısıyla bu esas olacak azami bedelini ifade eder. teoriye göre dış ticarette önemli olan konu, ülkelerin üretmiş oldukları ürünleri daha KAYDA BAĞLI İHRACAT ucuza üretebilmeleri yani mutlak üstünlüğe Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenen, sahip olmaları değil; konu, ülkenin sahip olduğu üstünlüklerin derecesidir. “Kayda Bağlı ihracat listesinde” yer alan malların ihracatının gerçekleştirilmesine KARŞILIKLI AKREDİTİF denir. . (BACK TO BACK LETTER OF CREDIT) KEŞİDE Akreditif çeşitlerinden birisi olup, bu tür (DRAW) akreditifler genellikle satıcının malın asıl üreticisi olmadığı durumlarda uygulanır ve Ödeme emri niteliği taşıyan herhangi bir satıcının malın satın alınma esnasında ihtiyaç çek veya poliçenin düzenlenerek imzalanması duyduğu finansman ihtiyacını karşılamasına ve muhataba (alacaklıya) ibraz edilmek üzere yönelik oluşturulan bir akreditif çeşididir. lehtara veya hamile verilmesidir. Karşılıklı Akreditiflerde birden fazla akreditif olduğundan bu akreditifler birbirinden KEŞİDECİ bağımsızdır. KARŞILIKLI TİCARET (DRAWER) (COUNTERTRADE) Çek veya poliçeyi, düzenleyerek ve imza ederek, muhataba ya da lehtara yapılacak Mal, hizmet ve teknoloji satışı karşılığında ödeme için, ödeme emri veren gerçek ya da ödemenin nakit esasından başka şekillerde tüzel kişidir. Daha kısa bir ifadeyle, ticari yapıldığı ticaret usullerine denir. senedi düzenleyen taraftır. www.daib.org.tr 67

İhracat Terimler Sözlüğü KIRMIZI HAT edilmez. İlgili gümrük idarelerinde eşyanın fiziki KİŞİ BAŞINA DÜŞEN MİLLİ GELİR muayenesi ile birlikte belge kontrolünün de yapıldığı hattır.  (PER CAPITA INCOME) KIRMIZI ŞARTLI AKREDİTİF Bir ülkede yaşayan insanların ortalama refah düzeyini ifade eden bir kavramdır. (RED CLAUSE LETTER OF CREDIT) Kişi başına düşen milli gelir, sadece bir ortalamanın göstergesidir. Bu gelir, bir ülkede Akreditif çeşitlerinden birisi olup, bu yaşan bireylerin ulusal gelirden aldıkları akreditif çeşidinde, lehtar vadesinden gerçek geliri göstermez. Kişi başına düşen önce belirlenen tutar kadar finanse edilir. milli gelir, bir ülkenin mevcut milli gelir Dolayısıyla akreditifte ödenmesi gereken değerinin o ülkenin nüfusuna bölünmesi ile toplam tutar içinde belirlenen tutar akreditif hesaplanır. açıldıktan sonra belge ibrazı olmadan lehtara ödeme yapılmasıdır. KLİRİNG KISA KONŞİMENTO (CLEARING) (SHORT FORM/BLANK BACK BILL OF LADING) Uluslararası ticarette malın malla değişimine dayanan, fakat takastan biraz daha Uluslararası taşıma sürecinde taşıma geliştirişmiş bir yöntemdir belgesinde (konşimento) taşıma şartlarının hepsinin yer almadığı konşimento şeklidir. KLOZ KIYI BANKACILIĞI (CLAUSE) (OFF SHORE BANKING) Sigorta sözleşmelerinde eklenen ve sigorta sözleşmesinin genel ve özel koşullarının Ülke dışında sağlanan fonların yine ülke taşıdığı yükümlülükleri genişleten veya dışında kullandırılmasını amaçlayan ve daraltan belgelerdir. sektörle ilgili her türlü yasa ve yönetmeliklerin dışında kalan serbest bankacılık çeşididir. KOBİ KİRLİ KONŞİMENTO (KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İŞLETMELER) (DIRTY BILL OF LADING) Yıllık 250 kişiden az işçi istihdam eden ve yıllık mali bilançosu 40.000.000 (kırk milyon) Uluslararası taşıma sürecinde malların TL’yi aşmayan ve yönetmelik kapsamında gemiye yüklenirken, yüklenen malların mikro işletme, küçük işletme ve orta üzerinde hasarlı olarak teslim alındığına büyüklükteki işletme olarak sınıflandırılan ilişkin bir şerh olan konşimentolara denir. Aksi ekonomik birimlerdir. AB müktesebatıyla belirtilmediği sürece bu tür konşimentolar uyum çalışmaları kapsamında KOBİ’nin akreditif kapsamında bankalarca kabul 68 www.daib.org.tr

İhracat Terimler Sözlüğü yeni tanımı; 250 kişiye kadar işçi çalıştıran (CONTAINER) ve 50 milyon Euro’ya kadar ciroya sahip işletmelerdir Taşımacılık işlerinde kullanılan, 1972 Konteyner Sözleşmesi’ne uygun olarak imal KOLİ LİSTESİ edilmiş olduğunu kanıtlayan, konteyner onay plakasına sahip, sürekli ve uzun kullanılacak, (PACKING LIST) sağlam bir kompartıman teşkil edecek şekilde kısmen ya da tamamen kapalı, yol boyu İhracatçının göndereceği paketler içindeki aktarmaya gerek olmadan bir veya daha fazla malların cinsini ve adedini belirtmek için taşıt tarafından taşınmasını kolaylaştıracak ihracatçı tarafından düzenlenen bir belgedir. , özel bir şekilde imal edilmiş, kolay Diğer bir ifade ile kolinin içinde bulunan yükleme ve boşaltma yapılabilir, iki taşıt ambalaj ve mal içeriğini belirten listelerdir. arasında yapılacak aktarmaya yarayan taşıma kaplarıdır. KOMBİNE MAL NOMENKLATÜRÜ KONVERTİBİLİTE (COMBINED NOMENCLATURE OF GOODS) (CONVERTIBILITY) Gümrük Tarife Cetveli içerisinde yar alan 12 rakamlı kodların 7. Ve 8. açılımlarını Bir ülke parasının, döviz piyasalarında gösterir. başka bir ülke parası veya altın, gümüş gibi değerli metallerle serbestçe değiştirilebilmesi KONSİNYE İHRACAT ve uluslararası ticari işlemlerde değişim aracı Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere olarak kullanılabilmesidir. Bir başka deyişle konvertibilite, milli paranın, diğer ülke yurtdışındaki alıcılara, komisyonculara, paraları veya altına hiçbir kısıtlamaya tabi ihracatçının yurtdışındaki şube veya tutulmaksızın çevrilebilmesidir. temsilciklerine mal gönderilmesini, yani ihracatına denir. KONVERTİBL PARA serbestçe KONSOLOSLUK FATURASI (CONVERTIBLE CURRENCY) (CONSULAR INVOICE) Yabancı ülke paralarına çevrilebilen ulusal para Yurt dışına gidecek ürünün hem menşei hem de piyasa fiyatlarının tespiti amacıyla, KOŞHER SERTİFİKASI ithalatçı firmanın ülke konsolosluğundan aldığı ve düzenlendikten sonrada ilgili ithalat (KOSHER CERTIFICATE) ülke konsolosluğu tarafından onaylatıldığı ve bu sürecin bitiminde sonra ihracatın İsrail’e veya İsrail kökenli bir şirkete ihraç gerçekleşmiş olduğu faturadır. edeceğimiz gıda ürünlerinin Musevi dinine uygunluğunu belirten belgedir. KONTEYNER www.daib.org.tr 69

İhracat Terimler Sözlüğü KÖPRÜ MEVZUAT KÜMELENME Bir tarafta AT bir tarafta Türkiye Gümrük (CLUSTERING) Bölgesi ile bu iki bölgede ayrı ayrı yürürlükte olan Topluluk ile Türk gümrük mevzuatı Aynı ya da benzer iş kolunda faaliyet arasında köprü işlevi görmek üzere Topluluk gösteren, coğrafi olarak birbirine yakın, ile Türkiye arasında yürürlüğe giren Gümrük birbirleriyle işbirliği ve rekabet halinde olan Birliği’nin ( 1/95 sayılı AT-Türkiye Ortaklık üretici firmalar ve onları destekleyici firma ve Konseyi Kararı’nın) uygulanmasına ilişkin kurumların bir araya geldiği bir çalışma veya hükümler getiren 1/2006 sayılı Türkiye-AT organizasyon modelidir. Gümrük İşbirliği Komitesi Kararıdır. ( Söz konusu kararın ilk hali 1/96 sayılı karardır. KÜPEŞTE Daha sonra 1/2001 ve 1/2003 değişiklikleriyle en son halini 1/2006 sayılı karar olarak (GUNWALE) almıştır.) Gemilerde borda kaplamalarının en üstü, KONTROL BELGESİ güverteden yukarıda kalan bölümlerdir. (CONFORMITY CERTIFICATE) KÜRESELLEŞME Tarım ürünlerimizin dış ülkelerdeki (GLOBALIZATION) imajını muhafaza etmek amacıyla Ekonomi Bakanlığı tarafından “Dış Ticarette Teknik Ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürler Düzenlemeler Standardizasyon Yönetmeliği” alanlarda bazı ortak değerlerin, yerel ve ulusal ekinde yer alan tarım ürünleri için düzenlenen sınırları aşarak dünya çapında yayılması ve belgedir. genel anlamda kabul edilmesine verilen isim. KUZEY AMERİKA SERBEST KÜŞAT MEKTUBU TİCARET ANLAŞMASI (CREDIT OPENING LETTER) (NORTH AMRERICAN FREE TRADE AGREEMENT, NAFTA ) Akreditifli işlemlerde, amir banka, amir Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi, tarafından kendisine verilen akreditif açma 12 Ağustos 1992’de Amerika, Kanada ve talimatına göre akreditif metnini hazırlar. Meksika’nın imzaladığı anlaşma ile kurulmuş Hazırlanan bu İngilizce akreditif metnine ve 1 Ocak 1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir. uygulamada küşat ya da küşat mektubu denir. Yapılan anlaşma ile üye ülkeler aralarındaki her türlü ticari engeli kaldırmayı amaçlayan (sanayi ve tarım ürünlerini kapsayan bir serbestleşmedir) 70 www.daib.org.tr

L

İhracat Terimler Sözlüğü LADING boşaltma masraflarının navlun fiyatına dahil (Bkz. Yükleme) olduğunu ifade eder. LAY TIME LİBOR (Bkz. Astarya, Starya) (LONDON INTERBANK OFFERED RATE) LAYTER Londra’daki kredibilitesi yüksek (LIGHTER) bankaların, bankalar arası ABD doları üzerinden borç verme işlemlerinde Büyük gemilerin kargo yüklemesinde ve uyguladıkları ortalama faiz oranına dayanır. boşaltılmasında kullanılan küçük gemidir. Libor faiz oranı forward, swap, konut kredisi, değişken faizli borçlar ve Eurodolar LEASING işlemlerinde referans olarak kullanılır. (Bkz. Finansal Kiralama) LİKİT mümkün olan LEGALIZED INVOICE (Bkz. Tasdikli Fatura) (LIQUID) LEHTAR Kullanılması hemen ekonomik varlık (para) (BENEFICIARY) LİKİTİDE Akreditifli işlemlerde, lehine akreditif açılan taraf anlamına gelir. (LIQUIDITY) LETTER OF CREDIT Döviz, menkul kıymet, gayrimenkul gibi (Bkz. Akreditif) herhangi bir ekonomik varlığın kısa sürede ve sorunsuz bir şekilde (değer kaybına LETTER OF QUARANTEE uğramadan) nakde çevrilebilme özelliğidir. (Bkz. Teminat Mektubu) LİMAN LINER IN Verilen navlun teklifinde gemiye yükleme (PORT) masraflarının navlun fiyatına dahil olduğunu Gemilerin yük almalarına ya da yük ifade eder. boşaltmalarına, yolcu indirip bindirmelerine uygun kuruluşları bulunan, barınmalarına LINER OUT yarayan doğal ya da yapay yer. Verilen navlun teklifinde, ithalat limanında LİMAN İŞARETİ 72 www.daib.org.tr (PORT MARK) Özellikle birden fazla limanlar için yapılan yüklemede yüke vurulan ve boşaltılacak limanı belirleyen işaret.

İhracat Terimler Sözlüğü LİNER GEMİLER rehin edilmesi karşılığında sağlanan kısa vadeli banka kredilerine verilen isimdir. (LINER VESSELS) LOSS Denizyolu taşımacılık yöntemlerinden biri (Bkz. Zarar) olan Liner taşımacılığı kapsamındaki gemiler, LÜLE TAŞI İHRACATI İÇİN düzenli ve sürekli bir tarife kapsamında hizmet DÜZENLENEN EKSPERTİZ RAPORU vermektedir. Zamanlama bu sistemin temelini oluşturmaktadır. Denizyolu taşımacılık Ülkemiz mevzuatı gereğince ham lüle seferini yapan gemiler belirli bir tarifeye taşının yurt dışına gönderilmesini engellemek uymaktadırlar. Bu sefer programında hangi amacıyla ihraç edilecek her türlü lüle taşı limanlara hangi zaman diliminde yanaşılacağı ürünleri ekspertiz raporunun alınması ve yer almaktadır. Bu durum yükleyicilerin onaylanması gerekmektedir. Dolayısıyla bu müşteri ihtiyaçları doğrultusunda önceden kapsamda düzenlenen rapordur. bilgi ve tedbir almasını sağlamaktadır. Modelin ön plana çıkan özelliği hizmetin www.daib.org.tr 73 sürekliliğidir. Denizyolu Taşımacılık faaliyeti yürüten gemiler yeterince yük bulamasalar bile limana uğrayarak programlarını aksatmamaktadır. LINER SERVİS (LINER SERVICE) Belirli ticaret hattı üzerinde taşımacılık yapmak üzere verilen tarifeli ve düzenli hizmettir. LİSANS ANLAŞMASI (LICENCE CONTRACT) Dış piyasalara girmenin nispeten kolay olduğu yollarından birisidir. Lisans anlaşmasında lisansör (lisans veren) bir üretim sürecini, tekniğini, marka ve patentleri belirli bir bedel karşılığında lisans alana satmasıdır. LOMBARD SÖZLEŞMESİ (LOMBARD CONTRACT) Taşınabilir malların ya da ticari malların



M

İhracat Terimler Sözlüğü MAHRECİNE İADE bir tutarı temsil eden, orta ve uzun vadeli Gümrüğe gelen bir eşyanın vergileri yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte, çok sayıda ve seri yatırılmadan satıcısına ya da aynı ülkedeki halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan kıymetli başka bir alıcıya geri gönderilmesi işlemine evraktır. denir. MENŞE (ORIGIN) MAL MUKABİLİ ÖDEME Eşyanın ekonomik milliyetidir. ( CASH AGAINST GOODS ) MENŞE KURALLARI Uluslararası ticarette kullanılan ödeme (RULES OF ORIGIN) şekillerinden birisidir. Bu ödeme şeklinde, satıcı firma alıcının malları çekmesine Eşyanın hangi ülke menşeli olduğunun yarayan evrakları alıcıya gönderir. Evrakları belirlenmesini sağlayan spesifik kurallardır. alan alıcı malın ithalatını yaptıktan sonra ödemeyi gerçekleştirir. MENŞE SAHADETNAMESİ MARKA (CERTIFICATE OF ORIGIN) (TRADEMARK/ BRAND) Uluslararası ticarette dolaşımda olan malın menşeini, yani üretildiği yeri ve dolayısıyla 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında hangi ülkeye ait olduğunu gösteren belgedir. Kanun Hükmünde Kararname uyarınca, bir teşebbüsün mal ve hizmetlerini bir başka MERCOSUR teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, (EL MERCADO COMUN DEL SUR) özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle (Bkz. Güney Ortak Pazarı) görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve METRIK TON çoğaltılabilen her türlü işaretleridir. (METRIC TON, MT) MATRAH Vergi borcunu hesaplamak için kullanılan, 1000 kg. vergi yasalarına göre belirlenen gelir MEVZUAT miktarıdır. (REGULATION) MENKUL KIYMETLER Kanun, tüzük, yönetmelik gibi yazılı olan (TANGIBLE ASSETS) ve ilgili konuyla düzenleme yapan hukuk kuralları bütünüdür. Ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli MOST FAVOURED NATION CLAUSE 76 www.daib.org.tr (Bkz. En Çok Kayrılan Ülke Kuralı

İhracat Terimler Sözlüğü (MFA) fuarlara, Türk firmalarının Ekonomi Bakanlığı MULTI- FIBRE AGREEMENT tarafından görevlendirilen organizatör koordinatörlüğünde gerçekleştirdiği toplu (Bkz. Çok Elyaflı Tekstil Anlaşması) katılımları ifade eder. MİLLETLERARASI TİCARET ODASI MİKTAR KISITLAMALARI (INTERNATIONAL CHAMBER OF COMMERCE) (QUANTITY RESTRICTIONS) Milletlerarası Ticaret Odası bir iş Miktar kısıtlamaları, dünyadaki tarife organizasyonu olarak temelleri 1919’da, dışı araçların büyük bir bölümünü oluşturur. Belçika, İngiltere, Fransa ve Amerika’nın Gümrük tarifelerinden farklı olarak hazineye katılımı ile Amerika Birleşik Devletlerinde gelir sağlamaz sadece ithalatı dolaysız olarak düzenlenen bir konferansla atılmıştır. 1920’de sınırlandırmaya yönelik bir politika unsuru yapılan toplantı ile ilk başkanını seçen MTO, olarak karşımıza çıkar. En önemli araçları merkezini ABD’den Fransa’ya çekmiş ve ithalat kotaları ve ithalat yasaklarıdır. merkez olarak Paris belirlenmiştir. MONETARY POLICY MTO amacını, korumacılıkla mücadele, (Bkz. Parasal Birlik) uluslararası ticaret ve işbirliğinin gerçekleşmesini sağlayacak girişimcilerin MONTAJ SANAYİ güçlendirilmesi ve belki de en önemlisi, uluslararası iş dünyasının ihtiyaç duyduğu (ASSEMBLE INDUSTRY) şartların düzeltilmesi ve sonucunda da kuralların standart hale getirilmesi olarak Belirli bir üretim düzeyinden geçmiş belirlemiştir. İlerleyen yıllarda bu amaçlarının mamul parçaları birleştirmek koşuluyla son içerisine piyasa ekonomisinin desteklenmesi, mal olarak üreten sanayidir. Genellikle, son iş dünyasının uluslararası platformda temsil malın temel parçalarının yurt dışındaki ana edilmesi, ekonomik sorunların çözümünde firmadan alınarak ev sahibi durumunda olan çaba sarf edilmesi ve iş dünyası ile uluslararası ülkede bazı basit parçalarla birleştirilerek son organizasyonlar arasında diyalog kurulması mal durumuna getirilmesine denir. gibi amaçları da eklemiştir. MTO Türkiye temsilciliğini TOBB yürütmektedir. MTO TAHKİM MİLLİ KATILIM (ICC COURT OF ARBITRATION) Yurt dışında gerçekleştirilen fuar Milletlerarası Ticaret Odasının uluslararası katılımlarının desteklenmesine ilişkin 2009/5 ticaretteki uyuşmazlıkları çözümlemek için tebliğ kapsamında; Yurt dışında düzenlenen oluşturduğu tahkim kuruluşudur. genel veya sektörel nitelikteki uluslararası www.daib.org.tr 77

İhracat Terimler Sözlüğü MULTILATERAL TRADE öngören uygulamadır. REGULATIONS MÜCBİR SEBEB (FORSE MAJOR) (Bkz. Çoklu Ticaret Anlaşması) (FORCE MAJEURE) MULTINATIONAL CORPORATIONS (Bkz. Çokuluslu Şirket) Hukuksal bir kavram olarak değerlendirilir. Hukukta görevin, taahhüdün ve sorumluluğun MULTIPLE ECXHANGE SYSTEM yerine getirilmesine engel teşkil edebilecek (Bkz. Çoklu Kur Sistemi) nitelikte bulunan doğal afet, savaş gibi durumlardır. MULTIPLE TARIFF SYSTEM (Bkz. Çoklu Tarife Sistemi) MÜMESSİL aracı olarak MUTLAK ÜSTÜNLÜKLER TEORİSİ (REPRESENTATIVE) (THEORY OF ABSOLUTE ADVANTAGES) Temsilci demek olup, başkasına mal satan taraftır. Dış ticaretin en temel teorilerinden birisi olup Klasik iktisat kuramının kurucusu Adam MÜSTAHSİL MAKBUZU Smith tarafından geliştirilmiş bir teoridir. Defter tutan-vergiye tabi olan- çiftçi veya Teoriye göre, ; iki ülke arasında yapılan ticaret mutlak üstünlüğe göre yapılmalıdır. toptancıların, defter tutmayan- vergiye tabi Yani bir ülke bir malı diğer ülkeye göre daha olmayan- çiftçilerden satın aldıkları ürünler düşük maliyetle üretiyorsa o malın üretiminde karşılığında düzenlenmesi zorunlu bir uzmanlaşmalı ve üretmiş olduğu bu malların belgedir ihracatını gerçekleştirerek, daha fazla maliyetle ürettiği ürünleri, diğer ülkelerden MÜŞTEREK AVARYA ithal etmelidir. (Bkz. Genel Avarya) MÜCAVİR İL 2003/5408 sayılı Karar’ın 2. maddesinde yer alan, Sınır Ticaret Merkezi (STM) kurulması öngörülen illere komşu olan Erzurum, Muş, Bitlis, Siirt, Batman, Diyarbakır ve Adıyaman illerini kapsayan ve bu komşu illerin de STM’ lerden yapılacak ticaretten belli şartlar dahilinde yararlanmasını 78 www.daib.org.tr

N

İhracat Terimler Sözlüğü NAFTA NET İHRACAT (NORTH AMERICAN FREEE TRADE AGREEMENT) (NET EXPORT) (Bkz. Kuzey Amerika Serbest Ticaret Belirli bir dönemde bir ülkede gerçekleşen Anlaşması) ihracatın ithalattan çıkarılmasıyla elde edilir. Dolayısı ile ülkenin net ihracat NAKLİYE/NAKLİYECİ MAKBUZU değeri bir ülkenin kendi içerisindeki ihracat performansını ölçme anlamında önemli bir (FORWARDER’S RECEIPT) göstergedir. Demiryolu ve karayolu ile taşımacılığında NET TONAJ toplam kullanılan bu belge, taşıma komisyoncuları tarafından belli bir ücret karşılığında kendi (NET REGISTRETED TONNAGE) adlarına ve başkaları hesabına mal taşıyan nakliye firmaları tarafından düzenlenen Gemilerdeki yük ambarlarının belgedir. hacmidir. NAVLUN NİSPİ DIŞ TİCARET AÇIĞI (FREIGHT) (RELATIVE OF FOREIGN TRADE DEFICIT) Denizyolu taşımacılığında malların Bir ülkede belirli bir dönemde gerçekleşen taşınması için taşıtan tarafından ödenen ücret ihracat değerlerinin gene aynı dönemde gerçekleşen ithalat değerlerine bölünmesi ile NAVLUN KOMİSYONCUSU elde edilen orandaki negatif fark (FREIGHT FORWARDER) NOMINATED BANK (Bkz. Görevli Banka) Uluslararası deniz yolu taşımacılığında taşıma hizmeti veren ama kendine ait NON-NEGOTIABLE BILL OF LADING konteyner ve gemisi olmayan mevcut (Bkz. Ciro Edilemeyen Konşimento) firmalardan gemi ve konteyner fiyatı alıp ihracat ya da ithalatçıya satan firmalardır. NEGOTIATION (Bkz. İştira) NEGOTIATION L/C (Bkz. İştira Akreditif) NET AĞIRLIK (NET WEIGHT) Malın ambalajsız ağırlığı 80 www.daib.org.tr

O

İhracat Terimler Sözlüğü OECD ORIGIN (Bkz. Menşe) (ORGANIZATON FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT) ORDİNO Bkz. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Konşimentoya karşılık eşyanın Örgütü çekilebilmesi için talimattır. Ticarete konu OGT ORTAK GÜMRÜK TARİFESİ eşyanın yüklenmesi veya boşaltılması (COMMON CUSTOMS TARIFFS) öncesinde taşımacıya hitaben emir mektubu Avrupa Birliğinin üçüncü ülkelere uyguladığı gümrük tarifesine verilen isim olarak verilen ordino ile mal sahibinin OFFSET işlemleri tamamlanır ve ordino gümrük Kamu kuruluşları tarafından açılan idaresine teslim edilir. uluslararası ihaleler çerçevesinde, ihaleyi kazanan firma veya kuruluş tarafından, ORTAK GİRİŞİM Türkiye’de üretilen malların, gelir ve giderleri Türkiye’de kaydedilen yurt dışı müteahhitlik (JOINT VENTURE) hizmetlerinin ve diğer hizmetlerin yeni alıcılara ihracatı veya mevcut alıcılara yönelik İki ya da daha fazla tüzel kişinin bir araya ihracat artışı ile taahhüt gereğince Türkiye’nin gelerek, kararlaştırdıkları belirli bir yatırım mevcut ihracat potansiyelinin geliştirilmesine projesi için birlikte hareket etmek için yönelik Müsteşarlıkça onaylanan diğer oluşturdukları ortak işletme yapısına denir. işlemleri ifade eder. ORTAK PAZAR OFF SHORE BANKING (Bkz. Kıyı Bankacılığı) (COMMON MARKET) OIC Ekonomik bütünleşmenin üçüncü aşamasıdır. Ortak pazar bütünleşme hareketi, (ORGANIZATION OF ISLAMIC COUNTRIES) üye ülkeler arasında malların serbest ticaretinin yapılabilmesi ve üçüncü ülkelere ortak bir (Bkz. İslam Konferansı Örgütü) gümrük tarifesi uygulanmasına ilaveten üye ülkeler arasında üretim faktörlerinin de OPEC serbestçe dolaşımına imkan verir. (ORGANIZATION OF PETROLEUM EXPORTING COUNTRIES ) OTONOM GÜMRÜK VERİGİSİ Bkz. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü. (AUTONOMOUS TARIFF SYSTEM) ORDER BILL OF LADING Bir ülkenin kendi ulusal yasalarıyla, (Bkz. Emre Yazılı Konşimento) dışalımı yapılan malların üzerine koyduğu tarife 82 www.daib.org.tr

ö

İhracat Terimler Sözlüğü ÖDEMELER DENGESİ/BLANÇOSU ÖZET BEYAN (SUMMARY DECLARATION) (BALANCE OF PAYMENTS) Türkiye Gümrük Bölgesi’ne girecek Bir ekonomide yerleşik kişilerin, başka eşyanın giriş gümrük idaresine varmadan önce ekonomilerde yerleşik kişilerle belirli bir ve çıkacak eşyanın çıkış gümrük idaresinden dönem içinde yapmış oldukları ekonomik çıkmadan önce verilen eşya beyanıdır işlemlerin sistematik kayıtlarını elde etmek üzere hazırlanan istatistiksel bir rapordur. ÖN İZNE BAĞLI İHRACAT İhracat aşamasında eşyanın yurtdışı edilebilmesi için bazı ürünlerde, Ekonomi Bakanlığı’nın belirlediği, devletin bazı kurumlarından izin alınarak ihracat yapılabilmektedir. Bu kapsamda yapılan ihracata denir. ÖZEL FATURA Yabancı ülkede ikamet eden Türk uyruklu gerçek ve tüzel kişilere ya da turistlere gerçekleştirilen satışlar için önceden bazı koşulların yerine getirilmesi şartıyla Maliye Bakanlığından temin edilen ve bu kapsamda düzenlenen faturadır. ÖZEL AVARYA (Bkz. Hususi Avarya) ÖZEL ÇEKME HAKLARI (SPECIAL DRAWING RIGTHS, SDS) Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) aynı adı taşıyan ayrı bir departmanı tarafından çıkartılır. 1970’te uluslararası likiditeyi arttırmak için IMF tarafından yaratılan özel bir uluslararası ödeme ve rezerv aracıdır. 84 www.daib.org.tr

P

İhracat Terimler Sözlüğü PACKING LIST PARASAL BİRLİK (Bkz. Koli Listesi) (MONETARY POLICY) PAKET POSTASI MAKBUZU İki ya da daha fazla ülkenin aynı para (PARCEL POST RECEIPT) birimini kullanmasıyla oluşturulan sistemdir. İhracata konu olan malların posta ile koli PARİTE halinde gönderilmesi halinde düzenlenen bir belgedir. Genellikle numune çalışmaları veya (PARITY) daha önceden gönderilen malların parçası ve diğer aksamları için yapılan gönderimlerde Ülke para birimlerinin birbirine oranıdır. kullanılmaktadır PARSİYEL YÜKLEME PAN AVRUPA-AKDENİZ MENŞE KUMÜLASYONU (PARTIAL SHIPMENT) (PAN EURO-MEDITERRANEAN CUMULIATION OF ORIGIN) Kısmi sevkiyat olarak ta ifade edilmektedir. Yüklemenin partiler halinde yapılmasıdır. Türkiye, Avrupa Birliği (AB), EFTA ülkeleri (İsviçre, Lihtenştayn, İzlanda ve PATENT Norveç), Cezayir, Fas, Filistin, İsrail, Lübnan, Mısır, Tunus, Ürdün ve Faroe Adaları’nın (PATENT) dâhil olduğu çapraz menşe kümülasyonu esasına dayalı serbest ticaret alanı sistemidir Bilimsel ve teknik bir buluşun ya da böyle bir buluşu uygulama alanında kullanma PAN AVRUPA MENŞE KUMÜLASYONU hakkının kime ait olduğunu gösteren resmi belge. (PAN EUROPEAN CUMULIATION OF ORIGIN) PERAKENDECİ Pan-Avrupa Menşe Kümülâsyonu sistemine taraf olan ülkelerin menşeini taşıyan (RETAILER) maddeler, diğer taraf ülkelerden birinde girdi olarak kullanıldığında o ülke menşeli kabul İthalat ülkesindeki perakendeciler, edilir. Bu maddelerin yeterli işlemden geçmiş ihracatçı firmaların ürünlerini ithalat şartı aranmaz. ülkesinde bulunan ve nihai(son) tüketicilere satan firmalardır. PARA PİYASASI PER CAPITA INCOME (MONEY MARKET) (Bkz. Kişi Başına Düşen Milli Gelir) Bir yıldan kısa süreli olan fonların arz ve PEŞİN ÖDEME talep edildiği piyasalar ( CASH PAYMENTS ) 86 www.daib.org.tr Uluslararası ticarette kullanılan ödeme şekillerinden birisidir. Bu ödeme şeklinde, satıcı firma mal bedelini aldıktan sonra anlaşmaya konu olan malı alıcıya gönderir.

İhracat Terimler Sözlüğü PETROL İHRAÇ EDEN POLİÇE KARŞILIĞI ÖDEME ÜLKELER ÖRGÜTÜ (PAYMENT AGAINST DRAFT) (ORGANIZATION OF PETROLEUM EXPORTING COUNTRIES, OPEC) (Bkz. Kabul Kredili Ödeme) 1960 yılında dördü Ortadoğu (İran, POLİTİK RİSK Irak Kuveyt, Suudi Arabistan) diğeri Latin Amerika’da bulunan (Venezüella) beş ülke (POLITICAL RISK) tarafından kurulmuştur. Zaman içerisinde büyüyerek üye sayısını artıran örgütün İthalatçının ülkesi ile ihracatçının amacı, üye ülkeler arasında kota miktarlarını ülkesindeki siyasi krizlerden kaynaklı risktir. belirlemek, dünya petrol fiyatlarını yüksek Ayrıca ithalatçı ülkesinde devletin aldığı tutmak, özellikle petrol firmalarından daha olağanüstü önlemler veya savaş, devrim, fazla gelir sağlamaktır. iç savaş, ayaklanma gibi politik olaylardan kaynaklanan risk türüdür PHYTOSANITARY CERTIFICATE (Bkz. Bitki Sağlık Sertifikası) PORT (Bkz. Liman) PİGGYBACK FİRMASI İhracatçı firmanın diğer ülkelerdeki PORT OF DEPARTURE (Bkz. Kalkış Limanı) dağıtım faaliyetlerini yürüten firmalardır. PORT OF DESTINATION PİGGYBACK İHRACAT (Bkz. Varış Limanı) Dış pazarlarda belli bir sirkülasyon PORT OF DISCHARGE yakalamış ve tecrübeli bir firmanın dağıtım (Bkz. Boşaltma Limanı) ağına yeni bir ürün ekleyerek eklemiş olduğu ürünü satan firmanın ürünlerinin ihracatını PORT OF ENTRY yapması olayıdır. (Bkz. Giriş Limanı) POLİÇE PORT MARK (Bkz. Liman İşareti) (BILL OF EXCHANGE /DRAFT) Dış ticaret sürecinde, kabul kredili mal mukabili, kabul kredili vesaik mukabili ve kabul kredili akreditifte kullanılan alacaklı tarafın borçlu taraf üzerine düzenlediği kıymetli evraktır. www.daib.org.tr 87

İhracat Terimler Sözlüğü PORT OF SHIPMENT PROFORMA FATURA (Bkz. Yükleme Limanı) (PROFORMA INVOICE) PREFİNANSMAN İhracatçının ithalatçıya gönderdiği teklif (PRE-FINANSING) mektubudur. İthalatçı firmanın ya da başka bir PRODUCT LIFE CYCLE kuruluşun, ihracatın gerçekleşme öncesi (Bkz. Ürün Yaşam Eğrisi) ihracatçıyı finanse etmesidir. PRODUCTIVITY PREFERENCIAL DUTY (Bkz. Verimlilik) (Bkz. Tercihli Vergi) PROMOSYON PREFERENCIAL TRADE AGREEMENT (Bkz. Tercihli Ticaret Anlaşması) (PROMOTION) PREFİNANSMAN KREDİSİ Firmaların potansiyel müşterilerine kendilerini tanıtmak ve ürünlerini pazarlamak (PREFINANSING CREDIT) amacıyla kullandığı bir tanıtım aracıdır. İhracat ve ihracat yerine geçen teslim ve PROVİZYON satışlarla döviz kazandırıcı işlemler ile ilgili olarak mal ve hizmet alımlarının finansmanı (PROVISION) için kullanılan kredi çeşididir. Bir diğer deyişle Prefinansman kredisi bir ön finansman Bir çekin ya da bir banka hesabının para kredisi olarak tanımlanır olarak karşılığıdır. PRESCRIPTION (Bkz. Zamanaşımı) PRESENTER (Bkz. İbraz eden) PRESENTATION (Bkz. İbraz) PRIVATE AVERAGE (Bkz. Hususi Avarya) 88 www.daib.org.tr

Q

İhracat Terimler Sözlüğü QUANTITY (Bkz. Miktar) QUAY (Bkz. Rıhtım) 90 www.daib.org.tr

R

İhracat Terimler Sözlüğü RADYASYON ANALİZ BELGESİ REJİM HAK SAHİBİ Gümrük beyanı yapan veya hesabına (RADIATION CERTIFICATE) gümrük beyanı yapılan kişiyi veya bu kişiye Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından ait bir gümrük rejimi ile ilgili hakların ve ihracatçı firmaların talebi üzerine düzenlenen yükümlülüklerin devredildiği kişiyi ifade belgedir. eder. RAIL CONSIGMENT NOTE REKOLTE (Bkz. Demiryolu Taşıma Belgesi) Tarım ürünlerinde bir yıl içerisinde üretilen RAMBURSMAN ürün miktarının tamamına denir. (REIMBURSEMENT) RESESYON Akreditif işlemlerinde ödemenin (RECESSION) sağlanması anlamına gelir. Bir akreditifte normal şartlar altında amir bankanın Makroekonomide geleneksel olarak reel görevli ve teyit bankasını ramburse etmesi gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) iki veya gerekmektedir. Yani söz konusu bu bankaların daha fazla çeyrek yıllık periyotta arka arkaya gerçekleştirdikleri ödemeler sebebiyle, amir negatif büyüme göstermesi durumudur. banka bu bankalara ödemede bulunmalıdır Kısaca ekonomide durgunluk olarak da adlandırılabilir. RAMBURSMAN BANKASI bankanın RESİM (REIMBURSING BANK) (DUTY) Akreditif işlemlerinde amir ödeme aracısı olan bankaya denir. Bir kamu gelir türü olarak “resim” de vergi ve harca benzemektedir. Resim karşılıksız RED CLAUSE LETTER OF CREDIT olarak tahsil olunabildiği gibi; hizmetten (Bkz. Kırmızı Şartlı Akreditif) yararlanmanın veya bir hakkın elde edilmesi bedeli olarak da tahsil edilebilmektedir. Hatta RE EXPORT bazen tamamen vergi niteliğinde olan bir kamu Yabancı ülkelerden yurda ithal edilen geliri için de resim adı kullanılabilmektedir. Dış ticaretten örnek vermek gerekirse, malların daha sonra yurtdışına ihraç “Gümrük Resmi” edilmesidir RESMİ GAZETE REGULATION Türkiye Cumhuriyeti’nin 7 Ekim 1920 (Bkz. Mevzuat) günü kurulan ve 7 Şubat 1921 tarihinden 92 www.daib.org.tr

İhracat Terimler Sözlüğü itibaren çıkmaya başlayan resmî gazetesidir. Roll on ve Roll off kelimelerinin Amacı hükümet, meclis, cumhurbaşkanı kısaltılmasından oluşmaktadır. Tekerlekli ve başbakan tarafından çıkan kararname, vasıtaların gemilerle bir yerden bir yere yasa, yönetmelik, genelge gibi kararları nakledilebilmesini ifade etmektedir. Bu tarz yayınlamaktır. yükleri taşıyan gemilere Ro-Ro gemileri, bu tip taşımacılığa da Ro-Ro taşımacılığı RETAILER denilmektedir. (Bkz. Perakendeci) RULES OF ORIGIN REVALÜASYON (Bkz. Menşe Kuralları) RÜCU (REVAULATION) (RECOURSE) Ülke parasının yabancı paralar karşısında değerini yükseltmek anlamındadır. Borçlu olan tarafın borcunun ödememesi Devalüasyon kavramının tam tersidir. halinde, borcu talep etmek üzere üçüncü taraflara başvurulmasıdır. REVOCABLE LETTER OF CREDIT (Bkz. Geri Dönülebilir Akreditif) www.daib.org.tr 93 RIHTIM (QUAY) Dış ticarette yük gemilerinin yükleme, boşaltma, indirme, bindirme yaptığı yer. ROAD WAYBİLL (Bkz. Karayolu Taşıma Belgesi) ROTATİF AKREDİTİF (REVOLVING LETTER OF CREDIT) Akreditif çeşitlerinden birisi olup, bu akreditif çeşidinde, birbiriyle uzun zamandır iş yapan taraflar arasında ve akreditifte tanımlanan ürünlerin yüklemesi konusunda özellikle satıcının belirli bir tecrübeye sahip olduğu durumlarda kullanılmaktadır. RO-RO (ROLL- ON, ROLL OF)



S

İhracat Terimler Sözlüğü SABİT DÖVİZ KURU SİSTEMİ /REJİMİ ile görüşmelerini, ilgili tesisleri yerinde görmelerini ve meslek kuruluşlarını ziyaret (FIXED EXCANGE RATE SYSTEM) etmelerini sağlamaya yönelik olarak Bakanlık koordinasyonunda yapılan dış ticaret Ulusal paranın değerinin ülke organizasyonunu ifade eder. hükümetlerinin tayin ettiği para otoritesi tarafından yabancı bir para birimine ya da bir SEKTÖREL TÜRK İHRAÇ ÜRÜNLERİ döviz sepetine sabitlendiği kur rejimidir. FUARI SARI HAT Yurt dışında gerçekleştirilen fuar İlgili gümrük idarelerinde fiziki muayeneye katılımlarının desteklenmesine ilişkin 2009/5 tebliğ kapsamında; Ekonomi Bakanlığı gerek görülmeksizin eşyaya ait beyanname tarafından görevlendirilen organizatörlerce ve eklerinin doğruluğunun ve birbiriyle Türk ihraç ürünlerinin tanıtımı amacıyla uygunluğunun kontrol edildiği hattır.  düzenlenen sektörel yurt dışı fuar organizasyonlarını ifade eder. SATIM SÖZLEŞMESİ SEMEN (SALES CONTRACT) Satış parası anlamına gelir. Alıcının satın Satıcının, satılan malı alıcının üstlendiği aldığı şeye karşılık olarak satıcıya ödemeyi satış parası (semen) karşılığında alıcıya üstlendiği (taahhüt ettiği) paradır. teslim ve mülkiyeti ona geçirmek borcunu yüklendiği bir sözleşmedir. SERBEST BÖLGE SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETİ (FREE ZONE) (SDŞ) Yatırım, üretim ve ihracatı artırmak, Ekonomi Bakanlığı tarafından “Sektörel yabancı sermaye ve teknoloji girişini Dış Ticaret Şirketi” statüsü verilmiş hızlandırmak için hükümetçe belirlenerek şirketlerdir. gümrük duvarları dışında bırakılan bölgedir. Diğer bir ifadeyle ülkede geçerli ticari, mali SEKTÖREL TİCARET HEYETİ ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari Pazar Araştırması ve Pazara Giriş düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sınai ve ticari faaliyetler için Desteği Hakkında 2011/1 Tebliğ kapsamında, daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki İhracatımızın artırılması, yeni pazarlar olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan bulunması ve ülkemizin ekonomik ve ticari yerler olarak tanımlanabilir açıdan tanıtımı amacıyla ülkemizde yerleşik aynı sektörde ve/veya alt sektörlerinde faaliyette bulunan şirketlerin yurt dışında yerleşik şirketler, kurum ve kuruluşlar 96 www.daib.org.tr

İhracat Terimler Sözlüğü SERBEST DOLAŞIMDA BULUNANAN SERBEST /ESNEK/ EŞYA STATÜSÜ DALGALI KUR SİSTEMİ Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası (FREE EXCHANGE RATE SYSTEM) anlaşmalara ait hükümler saklı kalmak kaydıyla, serbest dolaşıma giriş rejimine Döviz piyasaları üzerinde hiçbir devlet tabi tutularak Türkiye Gümrük Bölgesi’ne müdahalesinin olmadığı, döviz kurlarının giren eşya ile üretiminde kullanılan girdilerin tamamen piyasadaki döviz arz ve talebine yerli olup olmadığına bakılmaksızın, göre oluştuğu kur rejimi Gümrük Mevzuatının 18 ve 19 uncu madde hükümlerine göre Türk menşeli sayılan SERBEST PİYASA EKONOMİSİ eşyalar, serbest dolaşımda bulunan eşya statüsüne sahiptir. (FREE MARKET ECONOMY) SERBEST DOLAŞIMDA BULUNMAYAN Arz ve talebin temel belirleyici olarak EŞYA kabul edildiği, ekonomik faaliyetlerin tam rekabet şartları içinde serbestçe yapılabildiği, Serbest dolaşımda bulunan eşya dışında ekonomik sorunların çözümünün devletin kalan eşya ile transit hükümleri saklı kalmak ekonomiye müdahalesiyle değil fiyat kaydıyla Türkiye Gümrük Bölgesini fiilen mekanizması aracılığı ile gerçekleştirildiği terk eden eşyayı ifade eder. ekonomik model SERBEST DOLAŞIMA GİRİŞ REJİMİ STA SERBEST TİCARET ANLAŞMASI Ticaret politikası önlemlerinin (FREE TRADE AGREEMENT) uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen Taraf ülkelerin kendi aralarında tamamen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen veya kısmen gümrük vergisi ve kısıtlamalarını kaldırmaları, ancak üçüncü ülkelere karşı ödenmesi gereken vergilerin tahsilinin ortak bir gümrük tarifeleri oluşturmamaları, anlaşma dışında kalan üçüncü ülkelere her gerçekleşmeyle oluşan rejimdir. üye ülkenin kendi milli gümrük tarifesini uygulayabildiği bir ticaret anlaşmasıdır. SERBEST DÖVİZ SERBEST TİCARET BÖLGESİ (CONVERTIBLE CURRENCY) (FREE TRADE ZONE) Dış ticaret ve ödemelerde kullanılabilen, serbestçe diğer ülke paralarına çevrilebilen Ekonomik bütünleşme aşamalarının dövizdir. en basit ve en dar kapsamlı olanıdır. Bu bütünleşme hareketine göre, üye ülkeler arasında gerçekleştirilecek mal ticaretinde ürünlere uygulanan gümrük tarifelerinin ve www.daib.org.tr 97

İhracat Terimler Sözlüğü kotaların kaldırılması söz konusudur. SINIR TİCARETİ SERTİFİKA (BORDER TRADE) (CERTIFICATE) Devletlerin verdiği izin uyarınca, sınırın iki yanı arasında belli koşullara ve ölçülere Dış ticaret sürecinde bir sürecin veya malın dayalı olarak alışverişin yapılması biçiminde kendisini onaylamak amacıyla resmi kurum gerçekleşen ticarettir. veya yetkilendirilmiş kurumlarca usulüne uygun olan verilen imzalı ve onaylı belgedir. SINIR TİCARET MERKEZİ Ülkemizin yaşam standartlarının düşük ve SEVK EVRAKI işsizliğin ciddi boyutlarda olduğu Doğu ve (SHIPPING DOCUMENTS) Güneydoğu Anadolu coğrafi bölgelerinde, ekonomik, sınai ve ticari faaliyetlere ivme Dış ticaret sürecinde ihracat ve ithalat kazandırılması, bölgedeki esnaf ve tacirler için işlemlerinin tamamlanabilmesi için gerekli komşu ülkelere ticaret merkezleri vasıtasıyla olan fatura, konşimento, koli listesi, menşe ticaret yapılarak ihracatın arttırılması ve vergi ispat ve dolaşım belgeleri vb. belgelerdir. kolaylıkları sağlanarak il ihtiyaçları dahiline ithalat yapılması imkanı veren münhasır bir SEVKİYAT/ YÜKLEME LİMANI ticaret modelidir. (PORT OF SHIPMENT) SİGORTA BELGELERİ Yüklemenin yapıldığı liman (INSURANCE DOCUMENTS) SEYAHAT ÇEKİ Sigortayı yapan sigorta şirketi veya sigorta komisyoncusu tarafından düzenlenip sigortayı (TRAVELLER CHECK) yaptıran kişiye (ihracatçıya veya ithalatçıya) verilen belgelerdir. Yurt dışına seyahat edecek kişilerin yanlarında nakit taşımamak için kullandıkları bir çek SİGORTA POLİÇESİ türüdür. Bu çekleri veren bankaya bedeli peşin ödenerek satın alınır. Ödenen bedel, komisyon (INSURANCE POLICY) ve masraf eklendiğinden, çekin nominal değerinden biraz yüksektir. Sigorta poliçesi, sigorta akdinin belgesidir ve sigortacı tarafından imzalanıp, sigorta SHORT FORM BILL OF LADING ettirene verilen ve her iki tarafın hak ve (Bkz. Kısa Konşimento ) borçlarını gösteren bir vesikadır. Malların sevki esnasında kaybolması veya tahribi SIGHT LETTER OF CREDIT risklerini teminat altına almaktadır. (Bkz. Görüldüğünde Ödemeli Akreditif) 98 www.daib.org.tr

İhracat Terimler Sözlüğü SİGORTA SERTİFİKASI SPOT PİYASA (INSURANCE CERTIFICATE) (SPOT MARKET) Bir defadan fazla yüklemesi olan firmaların Bir ürünün alış veya satışının işlem kesin sigorta öncesi hazırladıkları belgedir. tarihinde belirlenen fiyat üzerinde teslimin hemen yapıldığı piyasalardır. Hemen hemen SİYASİ BİRLİK her ürünün spot piyasası vardır. Genellikle (POLITICAL UNION) kur farkı olabileceği endişesiyle döviz alım- satımlarında kullanılır. Ekonomik bütünleşmenin tamamlanmasıyla üye ülkeler aynı zamanda siyasi, askeri ve kültürel alanlarda da STAGFLASYON genişletilerek ortaya yeni bölgesel güçlü (STAGFLATION) bir devlet çıkarılmasıdır. Bu sistemde üye Ekonomik bir kavram olan stagflasyon teknik olarak, hem resesyon hem de ülkelerin, bütün alanlardaki egemenlik enflasyonun aynı anda yaşandığı durumu ifade eder. Ülke ekonomisindeki milli gelir haklarını bu kurmuş oldukları uluslar üstü ve istihdam düzeyi düşerken, fiyatlar genel düzeyinin artığı bir durumdur. kuruma devretmesi öngörülmektedir. SÖZLEŞME STAND (CONTRACT) (STAND) Hukuksal bir sonuç doğurmak amacıyla, Ürünlerini teşhir ederek tanıtımını ve iki ya da daha çok kişinin ya da kuruluşun, satışını yapmak isteyen firmaların, fuar, karşılıklı ve birbirine uygun irade bildirişiyle sergi vb. alanlarda ürünlerini sergilemek için gerçekleşen işlemdir. kullandıkları geçici yapılardır. SÖZLEŞMELİ TARİFE STANDARDİZASYON (STANDARDİZATION) (CONTRACTUAL TARIFF) Teknik anlamda, Uluslararası Uluslararası anlaşmalar ile tarafların gümrük tarifeleri oranlarını belirlemesidir. Standardizasyon Birliği (ISO) tarafından Tarafların genellikle tarifelerin karşılıklı olarak indirilmesi konusunda anlaşılmasıdır. SPESİFİK GÜMRÜK VERGİSİ yapılan tariflere göre, üretimde, anlayışta, (SPECIFIC CUSTOMS DUTY) ölçme ve deneyde bir örnekliği ifade ederken, İthal edilen eşyadan fiziksel birim genel anlamda ise üretim, ticaret ve hizmet özelliklerine göre alınan vergilerdir. Bu fiziksel birim özellikleri, ağırlık, miktar, alanlarında faaliyetin yeksenak kurallara göre hacim, uzunluk vb. özellikler olabilir. düzenlenmesidir. www.daib.org.tr 99

İhracat Terimler Sözlüğü STANDBY L/C SURET (Bkz. Teminat Akreditif) (DUPLICATE) STARYA Orginal metne uygun yazı veya resim (LAY TIME) kopyasıdır. Taşımaya konu olan malın gemiye SÜBVANSİYON yüklenmesi ve boşaltılmasının hangi sürede yapılacağını gösteren azami süredir. Ayrıca (SUBSIDY) deniz ticaretinde, kiralayanın malın gemiye yüklenmesi veya boşaltılması için, ayrıca Ülke hükümetlerinin kendi üreticilerine bir tazminat istemek hakkı olmaksızın maliyet veya rekabet avantajı oluşturmak için beklemeye zorunlu olduğu süre şeklinde de ödediği para değerlendirilebilir. SÜRESTARYA STOK (Bkz. Demuraj) (INVENTORY) SWIFT Bir firmanın kendi bünyesinde (SOCIETY FOR WORLDWIDE INTERBANK FINANCIAL bulundurduğu hammaddelerin, işlenmiş ya da yarı işlenmiş maddelerin tümüne verilen TELECOMMUNICATION) isimdir. Dolayısıyla firmadaki mal ve malzeme miktarıdır. Bankaların ve diğer finansal kuruluşların kendi aralarında üst düzeyde güvenilir olarak SUPALAN haberleşmesini sağlayacak iletişim sistemdir. Ayrıca bu sistemde kullanılacak mesajların (SOUSPLAN) standardizasyonunu sağlayacak şekilde çalışmaktadır. Uygulamada kamyon üstü ya da tır üstü gibi kavramlarla ifade edilen bu işlemde eşyaların geçici depolama veya antrepoya boşaltılmaksızın bulunduğu aracın üzerinde muayene edilerek ithalatçıya teslim edilmesi işlemidir. SUPPLIER’S DECLARATION (Bkz. Tedarikçi Beyanı) 100 www.daib.org.tr