ก.พ.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.นางแก้ว อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

ทำเนียบภมู ปิ ญั ญำท้องถ่นิ เดอื นกุมภำพันธ์ 2563 กศน.ตำบลนำงแกว้ ศนู ยก์ ำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั อำเภอโพธำรำม สำนกั งำนส่งเสริมกำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศยั จังหวดั รำชบรุ ี สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัย สำนักงำนปลัดกระทรวงศกึ ษำธกิ ำร กระทรวงศกึ ษำธกิ ำร คำนำ

ปราชญ์ชาวบ้าน หรือนักคิดท้องถ่ิน หรอื ครภู มู ิปัญญาไทยแล้วแต่จะเรยี กกัน จะมมี ากมายใน หลายดา้ นแลว้ แต่งานที่ทา่ นปฏบิ ัติจนบังเกิดผล ไมว่ ่าจะเรียกอะไรกต็ ามคุณสมบัติของผทู้ ่ีเป็นปราชญ์ ชาวบา้ น คือ 1. คนเหล่านี้มีธรรมะอยู่ในใจทุกท่าน เปน็ ธรรมะของความรักความเมตตา ความอยากชว่ ย คน เป็นธรรมะโดยการปฏิบตั ิ 2. คนเหลา่ นค้ี ดิ ทาสรุปบทเรยี น แลว้ นามาเปน็ ความรู้ให้คนเห็นไดอ้ ย่างชัดเจน มีทงั้ วชิ าการ และภาคปฏบิ ตั ิใหเ้ หน็ 3. คนเหลา่ นม้ี ีความรกั ความเป็นปราชญไ์ ม่ได้อยู่ทีค่ วามฉลาดของปญั ญาทีเ่ กิดจากการ กระทา แตเ่ กดิ จากความรักท่ีมธี รรมะเปน็ แรงบันดาลใจให้แบ่งปนั แก่ผู้อื่น ลูกหลาน มีป่า มชี ุมชน มเี มอื ง ดงั น้ัน สรุปได้วา่ ปราชญ์ชาวบ้านน้ันเป็นผู้ที่มีวิถีชีวิตที่ผูกพันกับธรรมชาติ มีความคดิ เข้าระบบ ชอบค้นหาความจริง ชา่ งสังเกตและนาสิง่ ทพ่ี บเห็นมาเรียนรู้โดยการปฏิบัติจริง สามารถสรุปเป็นบทเรียน ได้ ดงั เชน่ ปราชญ์ชาวบา้ น ด้านการเกษตร ซึ่งมีอย่ทู ัว่ ไปในทกุ ภาคของประเทศ ทั้งนี้ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอโพธาราม ได้เล็งเห็นถึง ความสาคัญของผู้ที่ทาคุณประโยชน์ เสียสละ และปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างท่ีดีต่อคนในชุมชนอาเภอโพ ธาราม จึงได้จัดทาทาเนียบภูมิปัญญาท้องถ่ิน ข้ึนเพ่ือยกย่อง และเผยแพร่ให้ชนรุ่นหลังได้ถือเป็น แบบอย่างทีด่ ใี นการดารงชวี ิต ตอ่ ไป กศน.ตาบลนางแก้ว กุมภาพนั ธ์ 256๓

สำรบัญ หน้ำ คำนำ ๑ สำรบัญ ๔ ๘ กศน.ตำบลนำงแก้ว ดา้ นการทาแก๊สชีวภาพจากมลู สัตว์ : นายสุพล คงถาวร เกษตรผสมผสาน : นายระดม แสนชมพู การทาฮอร์โมนไข่ : นางละเวก เรือนเรรา คณะผจู้ ัดทำ

แบบบนั ทึกชดุ ขอ้ มูลคลังปญั ญำ-ภมู ิปัญญำท้องถ่ิน ตำบล นำงแก้ว อำเภอโพธำรำม จังหวดั รำชบรุ ี. ชอื่ ภูมปิ ัญญำ ดา้ นการทาแก๊สชวี ภาพจากมลู สตั ว์ ข้อมูลพ้นื ฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภูมิปัญญำท้องถ่ิน/บุคคลคลงั ปัญญำ ชื่อ นายสพุ ล นำมสกุล คงถาวร วนั เดือนปีเกดิ 20 เม.ย. 2498 ท่ีอยู่ปจั จบุ นั (ท่ีสำมำรถติดต่อได้) บา้ นเลขท่ี 68 หมทู่ ่ี 5 ตาบล/แขวง นางแกว้ . อาเภอ/เขต โพธาราม จังหวดั ราชบุรี รหัสไปรณยี ์ 701๒0 โทรศพั ท์ ๐๖๒-๑๑๓๔๖๘๙ ควำมเป็นมำของบุคคลคลังปญั ญำ นายสพุ ล คงถาวร ไดเ้ ป็นบคุ คลแรกๆ ท่ีทาการเกษตรในด้านการทาแก๊สชีวภาพจากมลู สัตว์ นาย สุพล คงถาวร ได้ผา่ นการอบรม ด้านการเกษตรทฤษฏีใหม่ และเปน็ แกนนาในการเริ่มตน้ ทาเป็นคนแรก ของชมุ ชน จึงเปน็ ผู้มีความรู้ในการทาแกส๊ ชวี ภาพจากมูลสัตว์ เปน็ อยา่ งมาก และได้นามาเผยแพรใ่ หก้ ับ ประชาชนในตาบล จดุ เดน่ ของภมู ิปัญญำท้องถ่ิน จดุ เดน่ ในการนาแก๊สชีวภาพจากมลู สตั ว์ มาใช้ในชีวิตประจาวนั เพ่อื ให้ชาวบา้ นได้เหน็ ของจริง และเรยี นรู้ได้มากขึ้น วตั ถดุ ิบทีใ่ ช้ประโยชนใ์ นกำรผลติ ภณั ฑ์ท่เี กดิ จำกภูมิปัญญำ ซ่ึงพื้นทอ่ี ืน่ ไม่มี ไดแ้ ก่ -มลู สตั ว์ รำยละเอียดของภมู ิปัญญำท้องถิน่ -รูปแบบในการถ่ายทอดความรู้ มที ัง้ การศกึ ษาดงู าน การเข้ารับการอบรมและฝึกปฏิบัตจิ ริงเพื่อนา ประโยชนท์ ี่ไดร้ ับไปปฏบิ ัตใิ ชไ้ ดจ้ รงิ ในชวี ติ ประจาวัน

รูปแบบและลักษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสัมพนั ธ์ เผยแพร่ภูมปิ ญั ญำท้องถ่ิน ยังไมเ่ คยมีการเผยแพร่/ ใชเ้ ฉพาะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน มีการเผยแพรผ่ ่านสอื่ มวลชนและส่ืออย่างแพรห่ ลาย มีการดูงานจากบุคคลภายนอก จานวน.........-.......ครั้ง จานวน......-......คน  มกี ารนาไปใช้ ในพน้ื ท่ี........๑๔.......คน นอกพ้ืนท.ี่ ....๕.....คน อื่นๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภูมิปัญญำทอ้ งถิ่น กำรพฒั นำต่อยอดภูมิปญั ญำใหเ้ ปน็ นวตั กรรม คณุ คำ่ (มลู คำ่ ) และควำมภำคภมู ใิ จ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ /นวตั กรรมท่คี ดิ ค้นขึน้ มาใหม่ ภมู ิปญั ญาท้องถิน่ ด้ังเดิมได้รับการถา่ ยทอดมาจาก  ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ ที่ได้พฒั นาและต่อยอด แบบเดิมคือ ทาการเกษตรในด้านการทาแก๊สชีวภาพจากมูลสัตว์ นายสพุ ล คงถาวร ได้ผา่ นการอบรม ด้านการเกษตรทฤษฏใี หม่ กำรพัฒนำต่อยอดคอื การนาแก๊สชวี ภาพจากมูลสตั ว์ มาใช้ในชีวิตประจาวนั เพอื่ ให้ชาวบา้ นได้เหน็ ของ จรงิ และเรยี นร้ไู ด้มากข้นึ

ถ่ำยภำพบุคคล และอุปกรณ์/เครอ่ื งมือ/สง่ิ ที่ประดิษฐ์ (ชนิ้ งำนหรือผลงำน) กำรนำแกส๊ ชีวภำพจำกมลู สัตว์ มำใช้ในชีวติ ประจำวัน เพอ่ื ให้ชำวบ้ำนได้เห็นของจริงและ เรียนรู้ไดม้ ำกขึน้

แบบบนั ทึกชุดขอ้ มูลคลงั ปัญญำ-ภมู ิปญั ญำท้องถิ่น ตำบลนำงแก้ว อำเภอโพธำรำม จังหวัดรำชบุรี ช่ือภมู ปิ ัญญำ เกษตรผสมผสาน ขอ้ มูลพื้นฐำน รำยบุคคล เจำ้ ของภูมิปญั ญำท้องถ่ิน/บุคคลคลงั ปญั ญำ ชือ่ นายระดม นำมสกลุ แสนชมพู วนั เดือนปีเกดิ 26 กรกฎาคม 2503 ที่อยู่ปัจจบุ นั (ทีส่ ำมำรถติดต่อได)้ บา้ นเลขท่ี 23 หมู่ที่ 2 ตาบล/แขวง นางแก้ว อาเภอ/เขต โพธาราม จังหวัด ราชบรุ ี รหัสไปรณยี ์ 70120 โทรศัพท์ 061-4539098 ควำมเป็นมำของภมู ิปัญญำ ปัจจุบนั เปิดเป็นแหล่งเรยี นรู้การทาเกษตรธรรมชาติผสมผสานแก่นักท่องเที่ยวและผู้สนใจทั่วไป ได้ ร่วมเรยี นและทากจิ กรรมตา่ ง ๆ อาทิ การปลูกผกั ปลอดสารพษิ การทาปุ๋ยหมักอินทรีย์ การผลติ สารชวี ภณั ฑศ์ ตั รูพชื เนื่องจากการท่องเท่ียวจะเปน็ แหล่งสรา้ งรายไดเ้ สรมิ แกเ่ กษตรกรในพ้ืนท่ี แตส่ ่ิงท่เี ขาอยาก ให้นกั ท่องเทยี่ วได้ติดกลบั ไปจริง ๆ คือความรู้และวิธีการทน่ี ากลับไปใช้งานได้จรงิ นาไปประกอบอาชีพได้ ไม่เพียงเท่าน้ันชาวชุมชนยังเห็นโอกาสที่จะพัฒนาปา่ ชมุ ชนใหเ้ ป็นแหลง่ ท่องเทยี่ วเชิงนเิ วศ ทาเส้นทาง ศกึ ษาพรรณไม้ กิจกรรมดูนก ตลอดจนชกั ชวนนักท่องเท่ียวมาเทย่ี วในฤดูตัดหนอ่ ไมใ้ นช่วงปลายเดือน กันยายนถงึ ปลายเดือนตลุ าคม หรอื จะมาร่วมปลูกป่าที่ชุมชนชว่ ยกนั ปลกู เพมิ่ ได้ตลอดท้ังปี ก็นับเป็นอีก เสน้ ทางทอ่ งเท่ยี วเชงิ นิเวศตามรอยพ่ออย่างพอเพียงท่รี อคอยให้ทุกคนไปสัมผัส จดุ เดน่ ของภมู ิปัญญำ เป็นการทาเกษตรธรรมชาตผิ สมผสานแก่นกั ท่องเทีย่ วและผูส้ นใจทัว่ ไป ไดร้ ว่ มเรยี นและทากิจกรรม ตา่ ง ๆ อาทิ การปลูกผักปลอดสารพษิ การทาปุ๋ยหมักอินทรีย์ การผลติ สารชีวภัณฑศ์ ตั รูพืช วตั ถดุ บิ ท่ใี ช้ประโยชนใ์ นกำรผลิตภณั ฑท์ ่ีเกดิ จำกภมู ิปัญญำ ซ่ึงพนื้ ทอี่ ื่นไม่มี ได้แก่ -ผกั ปลอดสารพิษ -ป๋ยุ หมักอินทรีย์ -สารชวี ภัณฑ์ศัตรพู ืช

รำยละเอยี ดของภูมปิ ัญญำท้องถนิ่ -รปู แบบในการถา่ ยทอดความรู้ มที ้ังการศึกษาดูงาน การเข้ารบั การอบรมและฝกึ ปฏิบตั ิจรงิ เพื่อนา ประโยชน์ท่ไี ดร้ ับไปปฏบิ ตั ใิ ชไ้ ด้จรงิ ในชีวติ ประจาวัน รูปแบบและลักษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสัมพนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมิปัญญำท้องถน่ิ ยงั ไม่เคยมีการเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน  มีการเผยแพรผ่ ่านส่อื มวลชนและสือ่ อยา่ งแพรห่ ลาย  มกี ารดูงานจากบคุ คลภายนอก จานวน.........5.......ครัง้ จานวน......20......คน  มกี ารนาไปใช้ ในพ้นื ที่........๑๐.......คน นอกพ้ืนที่.....๔.....คน อื่นๆ (ระบ)ุ ลกั ษณะของภูมิปญั ญำทอ้ งถ่ิน กำรพัฒนำตอ่ ยอดภมู ิปัญญำใหเ้ ป็นนวัตกรรม คณุ ค่ำ (มลู ค่ำ) และควำมภำคภูมใิ จ ภูมิปัญญาท้องถน่ิ /นวตั กรรมทค่ี ดิ คน้ ข้นึ มาใหม่ ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่นดั้งเดิมไดร้ ับการถ่ายทอดมาจาก  ภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ ทไี่ ดพ้ ฒั นาและต่อยอด แบบเดิมคือ เป็นการทาเกษตรธรรมชาตผิ สมผสานแก่นกั ท่องเทีย่ วและผสู้ นใจทว่ั ไป ได้ร่วมเรยี นและทา กจิ กรรมตา่ ง ๆ อาทิ การปลกู ผักปลอดสารพิษ การทาปุ๋ยหมักอินทรยี ์ การผลติ สารชวี ภัณฑ์ศัตรูพชื กำรพัฒนำตอ่ ยอดคือ ปัจจุบันเปิดเป็นแหลง่ เรยี นรกู้ ารทาเกษตรธรรมชาตผิ สมผสานแก่นักท่องเที่ยวและ ผู้สนใจท่วั ไป ไดร้ ่วมเรยี นและทากจิ กรรมต่าง ๆ อาทิ การปลูกผักปลอดสารพษิ การทาปุ๋ยหมักอนิ ทรยี ์ การผลติ สารชวี ภัณฑ์ศัตรพู ชื

ถำ่ ยภำพบคุ คล และอุปกรณ์/เคร่ืองมอื /สิง่ ที่ประดิษฐ์ (ช้นิ งำนหรอื ผลงำน) นำยระดม แสนชมพู เจ้ำของภูมปิ ัญญำ

รปู ภำพภมู ปิ ัญญำ กำรทำเกษตรธรรมชำตผิ สมผสำนแก่นักท่องเทยี่ วและผูส้ นใจท่ัวไป ได้ร่วมเรียนและทำ กจิ กรรมต่ำง ๆ อำทิ กำรปลูกผกั ปลอดสำรพิษ กำรทำปุ๋ยหมักอินทรีย์ กำรผลติ สำรชีวภณั ฑ์ศัตรพู ชื

แบบบันทกึ ชุดขอ้ มลู คลงั ปัญญำ-ภมู ิปัญญำท้องถิน่ ตำบลนำงแก้ว อำเภอ โพธำรำม จังหวัดรำชบุรี ช่อื ภมู ปิ ัญญำ ดา้ นการทาฮอร์โมนไข่ ขอ้ มูลพนื้ ฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภูมิปัญญำท้องถิ่น/บุคคลคลงั ปญั ญำ ช่ือ นางละเวก นำมสกุล เรือนเรรา วนั เดอื นปีเกิด 12 พ.ย. 2502 ที่อยู่ปจั จบุ นั (ทีส่ ำมำรถติดต่อได)้ บา้ นเลขที่ 74/1 หมทู่ ี่ 5 ตาบล/แขวง นางแก้ว อาเภอ/เขต โพธาราม จังหวัด ราชบุรี รหสั ไปรณีย์ 701๒0 โทรศพั ท์ 081-0243598 ควำมเป็นมำของบคุ คลคลงั ปญั ญำ นางละเวก เรืองเรรา เป็นอีกบคุ คลหนง่ึ ที่ได้รับการอบรมทางด้านการทาฮอรโ์ มนไข่ และได้รบั การอบรมในเรื่องการเกษตรอีกหลายดา้ น หลังจากท่ี นางละเวก เรอื งเรรา อบรมและพัฒนาความรู้ มาแลว้ เขาไดน้ ามาเผยแพร่ใหช้ าวบา้ นในชุมชนได้เรียนรแู้ ละนาไปใช้ เพ่อื ลดต้นทุนในการนาสารเคมีไป ใช้ การทาฮอรโ์ มนไขใ่ ชเ้ อง มีประโยชน์อย่างมาก และประหยัดงบประมาณไดเ้ ยอะพอสมควร จุดเดน่ ของภูมปิ ัญญำท้องถ่ิน ฮอโมนไข่ มจี ดุ เด่นที่ตน้ ทนุ การผลติ ต่ามากและยงั มีประโยชนใ์ นการนาไปใช้สูงมาก และทาให้ ชาวบ้านลดต้นทนุ ลงเปน็ อยา่ งมาก วตั ถดุ ิบท่ใี ช้ประโยชน์ในกำรผลิตภณั ฑ์ทีเ่ กิดจำกภูมปิ ัญญำ ซง่ึ พน้ื ทีอ่ ่ืนไม่มี ไดแ้ ก่ -มะพร้าว -ไข่ -นมเปร้ียว -กระทิงแดง

รำยละเอยี ดของภมู ปิ ัญญำท้องถิ่น -รปู แบบในการถ่ายทอดความรู้ มีท้ังการศึกษาดูงาน การเขา้ รบั การอบรมและฝึกปฏิบตั จิ ริงเพ่ือนา ประโยชน์ทีไ่ ด้รบั ไปปฏบิ ัติใชไ้ ดจ้ ริงในชวี ติ ประจาวนั รปู แบบและลักษณะการถ่ายทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมิปัญญาท้องถิน่ ยงั ไม่เคยมีการเผยแพร่/ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มกี ารเผยแพรผ่ ่านสือ่ มวลชนและส่อื อย่างแพรห่ ลาย มกี ารดูงานจากบคุ คลภายนอก จานวน.........-.......ครัง้ จานวน......-......คน  มกี ารนาไปใช้ ในพน้ื ที.่ .......๕.......คน นอกพ้ืนท.่ี ....๕.....คน อ่ืนๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภูมิปัญญำทอ้ งถิ่น กำรพัฒนำตอ่ ยอดภูมิปญั ญำใหเ้ ป็นนวัตกรรม คณุ คำ่ (มูลคำ่ ) และควำมภำคภูมิใจ ภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ /นวตั กรรมทีค่ ดิ คน้ ขน้ึ มาใหม่ ภูมิปัญญาทอ้ งถนิ่ ดง้ั เดิมได้รับการถา่ ยทอดมาจาก  ภมู ปิ ญั ญาท้องถ่ินท่ไี ด้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ นางละเวก เรอื งเรรา เปน็ อกี บคุ คลหน่ึงท่ีได้รบั การอบรมทางดา้ นการทาฮอร์โมนไข่ และ ได้รับการอบรมในเร่ืองการเกษตรอีกหลายด้าน กำรพฒั นำต่อยอดคือ หลงั จากท่ี นางละเวก เรืองเรรา อบรมและพฒั นาความรู้มาแลว้ เขาไดน้ ามา เผยแพร่ใหช้ าวบา้ นในชุมชนได้เรียนร้แู ละนาไปใช้ เพ่ือลดต้นทุนในการนาสารเคมีไปใช้ การทาฮอรโ์ มนไข่ ใช้เอง มีประโยชนอ์ ยา่ งมาก และประหยดั งบประมาณไดเ้ ยอะพอสมควร

ถำ่ ยภำพบคุ คล และอุปกรณ/์ เครอ่ื งมอื /สิง่ ท่ีประดิษฐ์ (ช้นิ งำนหรอื ผลงำน) นำงละเวก เรอื งเรรำ เจำ้ ชองภูมปิ ัญญำ

อปุ กรณ/์ เครือ่ งมือ/สิ่งท่ปี ระดษิ ฐ์ (ชิ้นงำนหรือผลงำน) ข้นั ตอนและวธิ ีกำรทำฮอร์โมนไข่ -มะพร้ำว -ไข่ -นมเปร้ยี ว -กระทงิ แดง

ที่ปรกึ ษำ คณะผู้จดั ทำ นางสุนนั ทา โนรสี วุ รรณ นางโสภญิ า ศรีทอง ผู้อานวยการ กศน.อาเภอโพธาราม ครู อาสาสมัครฯ รำ่ ง/เรยี บเรียงและจัดทำ นางสาวสวุ นันท์ เสลาคุณ ครู ศรช.กศน.ตาบลนางแกว้