หนังสือเรียน การเลี้ยงไหมป่า

42 สอื่ หนังสือเรยี นรายวิชาเลอื ก การเผาถา่ นดว้ ยถงั ๒๐๐ ลติ ร หลังจากไข่แตกเป็นหนอนแลว้ สับใบมนั วางให้ตวั ไหมเกาะกนิ และยกมาวางท่ีกระดง้ ทเ่ี ตรยี มไว้จนกวา่ ไข่จะ แตกหมด หมอนไหมโตขึน้ วางใบมนั สาปะหลังท้ังใบให้กินประมาณ ๙-๑๒ วนั จะเข้าวยั ท่ี ๔-๕

43 ส่ือหนังสอื เรียนรายวชิ าเลอื ก การเผาถา่ นดว้ ยถงั ๒๐๐ ลติ ร ไหมปาุ ลกู ผสมใช้ใบมนั สาปะหลงั หรอื ใบละหงุ่ เป็นอาหาร ใหอ้ าหารวันละ ๒ มื้อ หรอื ๓ ม้อื เช้า เทยี่ ง เย็น

44 สอ่ื หนงั สอื เรยี นรายวชิ าเลอื ก การเผาถา่ นด้วยถัง ๒๐๐ ลิตร ใหอ้ าหารมากตวั ไหมสมบรู ณใ์ หร้ ังใหญน่ า้ หนักดีได้เส้นไหมมาก หอ่ ดว้ ยผา้ บางๆอากาศถา่ ยเทได้ ปูองกันแมลงกินตวั ออ่ น รงั ไหมท่ไี ดจ้ ากจ่อ

45 รงั ไหมทไ่ี ด้จากจ่อ สอ่ื หนงั สือเรียนรายวิชาเลอื ก การเผาถา่ นดว้ ยถงั ๒๐๐ ลิตร ผเี สือ้ ไหมปาุ ลกู ผสมพรอ้ มท่จี ะนาไปขยายพันธุ์ กาลงั ให้อาหารหนอนไหม วยั ๔-๕

46 สือ่ หนงั สือเรียนรากยิจวิชการเรลอืมกที่ 1ก.า4รเผาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลิตร 1. จงอธบิ ายการเลี้ยงไหมวยั อ่อน โดยสงั เขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2. จงอธบิ ายการเลย้ี งไหมวยั แก่ โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. จงอธิบายการผลิตไขไ่ หม โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

47 สื่อหนงั สอื เรียนรายวชิ าเตลอื อกนทกี่า2รเผาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลติ ร คุณลักษณะและคณุ ประโยชน์ของไหมป่า สาระสาคัญ การเลย้ี งไหมปุาทาใหไ้ ด้รับความร้แู ละวิธีการเล้ยี ง การดูแลรกั ษาไหมปาุ ซึ่งเปน็ ตัวไหมท่สี ามารถเล้ียง ง่ายในทกุ ฤดกู าล ทนต่อโรคสามารถนาใบละหุ่งหรือใบมนั สาปะหลังมาเล้ียงได้ เป็นการแกไ้ ขปญั หาการเลย้ี ง ไหมของเกษตรกรสามารถพัฒนาปรับปรุงเป็นอาชพี หลกั ตอ่ ไปในอนาคตได้ ผลการเรยี นรทู้ ค่ี าดหวงั 1. สามารถบอกคุณลกั ษณะของไหมปาุ 2. สามารถอธิบายประโยชน์ของไหมปุา ขอบขา่ ยเนือ้ หามี 2 เรอ่ื งดงั น้ี 2.1 คณุ ลักษณะของไหมปาุ 2.2 ประโยชนข์ องไหมปุา เรอื่ งท่ี 2.1 คุณลกั ษณะไหมป่า ไหมอรี ่ี (Samia ricini) เป็นไหมอีกชนดิ หนึง่ สามารถเพาะเลย้ี งเพอื่ ผลิตรังไหมได้เชน่ เดียวกับการ เลย้ี งไหมบ้าน แตก่ ารเลย้ี งและการดูแลง่ายกวา่ ข้อดีของการเลี้ยงไหมอรี เ่ี พอ่ื เปน็ รายได้เสริมแก่เกษตรผ้เู ล้ียง ปลูกมนั สาปะหลัง การศกึ ษารวบรวมและปรบั ปรุงพนั ธไุ์ หมปาุ อีรข่ี องโครงการวิจัยและพฒั นาไหมปาุ อรี ่ภี าค ตะวันออกเฉยี งเหนอื ได้รวบรวมไวจ้ านวน 3 สายพันธุ์ คอื สายพนั ธุจ์ ีน สายพันธ์ไุ ทยและสายพนั ธเุ์ ชียงใหม่ กาลังคัดเลือกเพิ่มเตมิ เพ่ือปรบั ปรุงพนั ธไุ์ หมลูกผสมที่ดี สาหรับส่งเสรมิ การเล้ียงในภาคเกษตรตอ่ ไป (คณะทางานโครงการวิจัยและพัฒนาไหมปาุ อรี ภ่ี าคตะวันออกเฉียงเหนือ,2549) จากรายงานพืชอาหารท่ี สามารถใช้เลี้ยงไหมชนิดนีไ้ ด้แก่ ละหงุ่ สบู่ดา มะละกอ อ้อยชา้ ง มนั ลาย มันตัน ลัน่ ทม และมะยมปุาหรือ มะยม เป็นตน้ แต่พืชอาหารหลกั ที่สามารถทาใหไ้ หมชนิดน้ีเจรญิ เตบิ โตได้ครบวงจรชวี ติ คือ ละหุ่งและมัน สาปะหลงั (ศวิ ิลยั :ไมร่ ะบปุ ที พี่ มิ พ์) จากประสบการณ์ของทางโครงการพฒั นาฯ ไหมอรี ี่ พบวา่ การเลี้ยงไหมอรี ่ี ตงั้ แตแ่ รกฟกั ด้วยใบสบดู่ าทาใหห้ นอนไหมตายทงั้ หมดในชว่ งหนอนไหมวยั 1-2 เดือน

48 สอื่ หนังสอื เรียนรายวชิ าเลอื ก การเผาถ่านดว้ ยถงั ๒๐๐ ลติ ร ได้แนะนาคุณลกั ษณะและการใช้ประโยชนจ์ ากไหมอรี ่วี ่า - เพาะเลี้ยงไดง้ ่ายโดยใชห้ ลกั การและอปุ กรณ์คลา้ ยกบั ท่ีใช้ในการเพาะเลยี้ งไหมบ้าน แตง่ ่ายและ ประหยัดแรงงานกวา่ - ทนโรค ทนแมลงศัตรใู นขบวนการเพาะเลีย้ ง จงึ ไมม่ กี ารใชส้ ารเคมีใดๆ - กินพืชอาหารได้หลายชนดิ - เสน้ ใยจากไหมอรี ม่ี ีความเหนยี ว มันแต่ไม่แวววาว ทนเหง่ือไคลได้ดี - ผลิตภัณฑ์ผ้าทไ่ี ดม้ ีลายในเนอ้ื ผ้าซึง่ เปน็ เอกลักษณ์ สวยนุ่มแปลกตาคลา้ ยผสมดว้ ยขนสัตว์ สวมใส่ สบายคลา้ ยฝาู ย - การผลิตเส้นใยจากไหมอรี ่ีไมจ่ าเปน็ ต้องฆา่ ตวั ไหม จึงถือว่าเปน็ ผ้าเจ และในขบวนการเพาะเล้ียงไมม่ ี การใช้สารเคมีใด ๆ จงึ ทาเป็นผลิตภณั ฑ์ปลอดสารเคมี (green product) - ดกั แดแ้ หง้ หรือสุกมีไขมัน 25% โปรตีน 50% ดักแด้เม่อื ปนุ แลว้ มไี นโตรเจน 11% จงึ ประยุกตใ์ ช้เป็น อาหารคนและสัตวไ์ ดด้ ี - หนอนและดกั แด้ใชเ้ ปน็ อาหารได้ดี มรี สชาติอรอ่ ย (กาลังอยรู่ ะหว่างการจดสิทธิบตั รอาหารมากกว่า 10 ตารบั ) - ตัวหนอนไหมสามารถนาไปเป็นอาหารสัตว์และเพาะเลยี้ งแมลงตัวห้าใช้ในการปูองกนั กาจดั แมลง ศตั รูพชื - ไขส่ ามารถใช้ในการเพาะเล้ียงแมลงตวั เบียนใช้ในการปอู งกันกาจัดแมลงศตั รพู ชื

49 ส่อื หนงั สือเรียนรายวิชาเกลอืิจกกรรกมารทเผ่ี 2าถ.1่านด้วยถัง ๒๐๐ ลิตร 1. จงอธิบายคณุ ลกั ษณะของไหมป่า โดยสงั เขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2. จงอธิบายประโยชนข์ องไหมปา่ โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. จงอธบิ ายไหมอรี ่ี โดยสงั เขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

50 สอ่ื หนังสือเรียนรายวิชาเลอื ก การเผาถ่านดว้ ยถงั ๒๐๐ ลิตร เร่อื งที่ 2.2 ประโยชนข์ องไหมป่า ประโยชน์ท่ไี ดจ้ ากไหม ไหมเปน็ แมลงที่มีประโยชนใ์ นเชิงการคา้ และอตุ สาหกรรม ผลติ ภัณฑ์จากไหมหลายชนดิ สามารถทา รายไดใ้ ห้กับประเทศเป็นจานวนมาก ไหมสามารถนาไปใช้ประโยชน์เพ่อื สนองความต้องการของมนษุ ยไ์ ด้หลาย ประการ ประโยชน์ที่ไดจ้ ากไหม ไดแ้ ก่ 1. ส่ิงทอ เส้นใยจากไหมเป็นเสน้ ใยทีม่ ีคุณสมบตั ิเหนียวทนทาน มีความสามารถในการระบายอากาศ ดูด ซับความรอ้ นไดด้ ี แตเ่ ส้นใยจากไหมมีราคาแพง จึงได้มกี ารนาเสน้ ใยสงั เคราะหท์ ่ีมคี ุณสมบัตยิ ดื หยุน่ ดี ราคาถูก มาทดแทนเส้นใยไหมทีม่ ีราคาแพง การพัฒนาคุณภาพของเส้นใยไหมและเส้นใยสังเคราะหเ์ ข้าด้วยกัน เพอื่ ให้ ไดเ้ ส้นใยที่มคี ุณภาพดีขน้ึ 2. เคร่ืองสาอาง เสน้ ไหมมีโปรตีน คือ ไฟโบรอนิ ทม่ี ีคณุ สมบัติในการปูองกันอนั ตรายจากรงั สอี ุลตราไวโอ เลต จงึ นยิ มเอาเส้นไหมมาทาเคร่อื งสาอางหลายชนดิ เช่น ครมี รองพน้ื ครมี แต่งหน้า 3. การแพทย์ ทางการแพทยใ์ ช้เสน้ ไหมเปน็ เส้นดา้ ยในการเยบ็ แผลผ่าตดั เพราะเหนียวทนทานและ สามารถเข้ากับเนอื้ เยือ่ มนษุ ยไ์ ด้ดี นอกจากน้ยี ังสามารถใช้ประโยชน์ในการทาผวิ หนงั เทียม คอนแทกเลนส์ 4. สารปูองกันกาจดั แมลง ในสหรัฐอเมริกาได้สกัดสารจากเชอ้ื Bacillus Thuringiensis ท่ีแยกได้จากหนอนไหมนามาใชเ้ ปน็ สารกาจัด แมลง ( microbial insecticide ) เช้ือราซ่งึ ไม่เป็นอันตรายตอ่ หนอนไหม พบว่าสามารถทาลายด้วงหนวดยาว นอกจากนีย้ ังมกี ารใชฮ้ อรโ์ มนบางชนดิ จากหนอนไหมควบคมุ การเจรญิ เตบิ โตของแมลง และยงั สามารถใช้ หนอนไหมเป็นอาหารไส้เดอื นฝอยในการขยายพันธุเ์ พอื่ ใช้กาจัดแมลงศตั รพู ืชบางชนดิ 5. สารปูองกันโรคพชื การใช้มูลไหมในการปอู งกนั โรคโคนเน่าปอแกว้ ( Phytopthora nicotianae var. parasitica )เพือ่ ลดความ รุนแรงของโรคและทาให้ตน้ พชื เจริญเปน็ ปกติ การศึกษาผลของมูลไหมต่อความรนุ แรงของการเกดิ โรค พบว่า มูลไหมมีจุลนิ ทรีย์ 4 ชนดิ ที่สามารถยบั ยงั้ การเจริญเติบโตของเชอื้ รา Phytopthora nicotianae var. parasitica การใชจ้ ุลนิ ทรยี ์และมูลไหมช่วยลดความรนุ แรงของการเกดิ โรคโคนเน่าในปอแกว้ ได้(สถาบันวิจยั หมอ่ นไหม,2540 )

51 6. อน่ื ๆ สือ่ หนงั สือเรยี นรายวชิ าเลอื ก การเผาถ่านดว้ ยถงั ๒๐๐ ลิตร 6.1 ผงซกั ฟอก ไฟโบรอิน ใชเ้ ป็นส่วนผสมในการผลติ ผงซกั ฟอก ทม่ี ีประสทิ ธภิ าพสงู เนื่องจากมี ความสามารถในการเคลอ่ื นยา้ ยสิง่ สกปรกได้ดี 6.2 ดอกไม้ รงั ไหมที่ผ่าเอาดกั แด้ออกแล้วสามารถนามาประดิษฐ์ ดอกไม้ไดห้ ลายชนดิ เชน่ ดอกทิวลปิ ดอกบัว เฟื่องฟูา หรอื สามารถประดิษฐ์เปน็ รปู สัตวต์ ่าง ๆ เชน่ หนู นก ใชป้ ระดบั ในอาคาร ในรถยนต์ นอกจาก จะสวยงามและยังสะดดุ ตาแกผ่ ู้พบเหน็ ดว้ ย 6.3 อาหารมนุษย์ ดักแด้ของไหมสามารถท่ีจะนามาผลิตเปน็ อาหารไดห้ ลายชนดิ เช่น นาไปค่วั ทอดกบั ไข่ ผดั กระเพรา บรษิ ทั อตุ สาหกรรมของไทยส่งออกผลิตภัณฑไ์ ปยงั ตา่ งประเทศ เนอื่ งจากมีความต้องการสงู เพราะดักแด้ไหมมโี ปรตนี และเกลือแรห่ ลายชนดิ มคี ุณค่าทางอาหารสูงกวา่ สตั วอ์ นื่ ดักแดแ้ ห้งมีโปรตีนสงู ถงึ 49 % 6.4 อาหารสัตว์ ดกั แดไ้ หมสดหรือไหมแหง้ สามารถนามาเป็นอาหารเลี้ยงปลาได้ การเลีย้ งสตั ว์อีกหลาย ชนดิ เชน่ สัตวป์ ีก กาลงั มองหาแหลง่ โปรตนี ใหม่ๆ ทดแทนการใช้ปลาปุนซ่ึงหายากและมีราคาแพงขึ้นเรอ่ื ย ๆ ดกั แด้ไหมกเ็ ปน็ อกี ทางหนง่ึ ในการนาไปใช้ทดแทน ปลาปนุ ปัจจุบันยงั ไมม่ ขี ้อมูลมากนัก คาดวา่ จะมีการใช้ ดักแดไ้ หมไปเล้ียงสัตว์เรว็ ๆ น้ี 6.5 ทดแทนเครอ่ื งนอน ปุยไหมชั้นนอกไมส่ ามารถจะนาไปสาวเป็นเส้นได้ สามารถนามาใช้ประโยชน์ ในการนาเอาปุยไหมที่เหลือน้มี าใชใ้ นการทาเคร่อื งนอนแทนการยดั นนุ่ และการใช้ใยโพลเี อสเตอร์ท่ีมรี าคาแพง สถาบันวิจยั หม่อนไหม.2540 .ผลงานวิจยั ท่ีสาคัญ ปี 2539. ใน:การประชุมวิชาการ ประจาปี 2540 . 28 เมษายน – 2 พฤษภาคม 2540 .โรงแรมโลตัสปางสวนแก้ว เชียงใหม่.

52 ส่ือหนงั สือเรียนรายวิชกาเิจลกอื กรรมกทา่ีร2เผ.า2ถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลิตร 1. จงบอกประโยชน์ท่ีไดจ้ ากไหม โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2. ดักแดม้ ีคณุ ค่าอาหารอยา่ งไร อธบิ ายโดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. จงบอกประโยชนข์ องดอกไมร้ งั ไหมนาไปใช้ประโยชน์อะไรบา้ ง ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

53 สือ่ หนังสอื เรียนรายบวทชิ าทเลี่ อื 3ก การเผาถ่านดว้ ยถงั ๒๐๐ ลิตร ข้ันตอนและวิธีการผลิตผา้ ไหมจากไหมป่า สาระสาคัญ การทอผา้ ไหมของกลุ่มบา้ นหนองหญา้ ปลอ้ ง จะดาเนนิ กจิ การตลอดทง้ั ปี วัตถดุ ิบที่ใช้ คอื เสน้ ไหม ทไ่ี ด้ไปซอ้ื ที่อาเภอชนบทและก็รบั ซื้อจากชาวบา้ นทีเ่ ลยี้ งไหมเพือ่ ขาย ในการผลิตกไ็ ดแ้ บง่ กลมุ่ ย่อยผลติ โดย แบง่ กล่มุ กลุม่ ละ 3 คนใหค้ นหนึ่งเปน็ หวั หนา้ กลุ่ม ส่วน 2 คน เป็นสมาชิก และไดใ้ หเ้ งนิ ทนุ กล่มุ ละ 10,000 บาท เพ่ือจะได้นาไปลงทนุ ผลิตผ้าไหมภายในกลุม่ และการทอผา้ ไหมของกลมุ่ นน้ั สีที่ใชย้ ้อมผ้าก็ได้ ใช้สีธรรมชาติ การยอ้ มสีจะจ้างคนนอกยอ้ มกโิ ลกรมั ละ 100 บาท หลงั จากที่ไดย้ ้อมสีไว้แล้วสมาชกิ ก็เอาไป ทอเปน็ ลวดลายต่างๆ โดยใช้ ก่ี (กระตกุ )ทอเป็นผา้ ผืน ความกว้าง ความยาวของผ้าไหมสว่ นมากจะทอพื้น 2 หลา ลายไหมมดั หม่ี 2 หลา หรอื ตามลูกคา้ ส่งั หลงั จากน้นั กน็ าไปแปรรปู เป็นเสอ้ื บรุ ุษ เส้ือสตรีหรอื ขายเป็นผา้ ผืนให้กับลกู ค้าทว่ั ไปและสง่ ไปฝากขายสนิ ค้ากบั เครือข่ายตา่ งจังหวัด กลุ่มทอผ้าไหมบ้านหนองหญ้าปล้อง เปน็ กลมุ่ ทมี่ ีการวางแผนการทางานทดี่ ีและสามารถพฒั นากลุม่ ไดอ้ ย่างรวดเร็ว ซงึ่ ไดท้ าให้หนว่ ยงานต่างๆ นั้นเหน็ ถึงความพยายามของกลุ่มทอผ้าไหม จงึ ได้เข้าไป ชว่ ยเหลือในเร่อื งของเงินทนุ ที่ใช้ในการผลิตสนิ ค้าและก็ไดเ้ ข้าไปใหค้ วามรู้ในเรอื่ งต่างๆ เชน่ ให้ความรูใ้ นเร่ือง การผลติ การจดั การ การตลาด ท่ถี ูกวธิ ีและเหมาะสม หลงั จากทีท่ างกล่มุ ไดท้ างานชว่ ยกนั จนทาใหก้ ลมุ่ เขม้ แขง็ และเป็นทรี่ ูจ้ กั ของคนทัว่ ไป จงึ มกี ลุ่มเกษตรกร นักศกึ ษา อาจารยเ์ ขา้ มาศกึ ษาดงู าน ทางกลมุ่ ก็ได้ให้ ความร้แู กผ่ ู้ที่เข้ามาศึกษาดูงานอยา่ งต่อเน่ือง

54 ส่อื หนงั สือเรยี นรายวชิ าเลอื ก การเผาถ่านดว้ ยถงั ๒๐๐ ลติ ร เร่อื งท่ี 3.1 ขัน้ ตอนและวธิ ีการผลิตผ้าไหมจากไหมปา่ 1. ขั้นตอนสาวไหม รังไหม การสาวไหม

55 2. ขัน้ ตอนสบื หูก สื่อหนงั สอื เรยี นรายวิชาเลอื ก การเผาถา่ นดว้ ยถงั ๒๐๐ ลติ ร การสบื หกู 3. ขั้นตอนการค้นไหม การค้นไหม

56 4. ขัน้ ตอนการย้อมไหมจากสธี รรสมื่อชหานตงั ิ สือเรยี นรายวิชาเลอื ก การเผาถา่ นดว้ ยถัง ๒๐๐ ลิตร การย้อมไหม 5. ขัน้ ตอนการมดั หมี่ การมัดหมี่

57 6. ขัน้ ตอนการทอผ้าไหม สื่อหนังสือเรยี นรายวชิ าเลอื ก การเผาถา่ นดว้ ยถัง ๒๐๐ ลติ ร การทอผ้า ผลติ ภณั ฑผ์ ้าไหม

58 สื่อหนังสือเรียนรากยิจวิชการเรลอืมกท่ี 3ก.า1รเผาถ่านด้วยถงั ๒๐๐ ลิตร 1. จงอธิบายอปุ กรณท์ ี่ใช้ในการสาวไหม มีอะไรบา้ ง โดยสงั เขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2. จงอธิบายขั้นตอนการยอ้ มไหมจากสีธรรมชาติ โดยสงั เขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. จงอธบิ ายขั้นตอนการทอผ้าไหม โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................

59 สือ่ หนงั สอื เรยี นรายวบิชาทเลทอื ่ีก4 การเผาถา่ นดว้ ยถัง ๒๐๐ ลิตร การตลาดและการบริหารจดั การ สาระสาคญั ดา้ นการตลาด 1. ทางกลมุ่ ควรจะประชาสมั พนั ธก์ ลุ่มให้เปน็ ท่รี ู้จักของคนในประเทศและประชาสัมพันธ์ผ่านทางเว็บไซต์ด้วย 2. ทางกลมุ่ ควรจะมีการเพิ่มปริมาณผลติ ภัณฑข์ องกลุ่มให้มากข้ึน เพอ่ื สนองความตอ้ งการของลูกค้า 3. ทางกลุ่มควรจะมีสถานทจ่ี ัดจาหน่าย ท่ีเป็นร้านคา้ ประจาของกลมุ่ และกต็ ดิ กับถนนหลกั เพอื่ จะทาให้ ลูกคา้ มาซอื้ จ่ายสนิ คา้ ได้สะดวก ด้านการสง่ เสริม หนว่ ยงานราชการควรเขา้ ไปสง่ เสริมและสนบั ให้ความรู้ในเรอ่ื งการทาบญั ชใี ห้แกส่ มาชิกของกลุม่ ทอ ผา้ ไหมบา้ นหนองหญ้าปลอ้ ง การจดั การ การลงทนุ และผลตอบแทนจากการผลติ ผ้าไหม การดาเนนิ งาน บรหิ ารจดั การของกลุ่ม กลมุ่ รบั สมาชิกด้วยความสมคั รใจ สมาชกิ ทกุ คนต้องมสี ่วน ร่วมในการบริหารงานของกลมุ่ สมาชกิ แบ่งหนา้ ทีร่ ับผิดชอบกนั อย่างชดั เจน ตามความสามารถของแตล่ ะ บุคคล โดยทางกล่มุ ไดท้ าการแบง่ สมาชกิ ออกเป็นกลุ่มย่อยกล่มุ ละ 3 คนและให้สมาชิกในกลุ่มย่อยทาการ ผลิตกนั เองภายในกลุ่ม แล้วนาผลิตภัณฑท์ ไ่ี ด้มารวมกันที่กลุม่ ใหญ่ เพ่อื ทาการหาตลาดและจดั จาหนา่ ย ขณะเดียวกันสมาชิกของกลุ่มยอ่ ยก็สามารถหาตลาดและจัดจาหน่ายไดเ้ องเช่นกัน และราคากอ็ ย่ภู ายใต้ ข้อตกลงที่เรียกว่า “ราคากลาง” ซึ่งทางกลุ่มกาหนดขน้ึ เพอ่ื ใหเ้ ปน็ มาตรฐานและกันการตดั ราคากันเอง ภายในกลุ่ม ซึ่งจะทาใหก้ ลุม่ มีรายได้เข้ากล่มุ อีกทางหนึง่ และการตลาดของกลุ่มทอผา้ ไหมบ้านหนองหญ้า ปล้อง ทางกลมุ่ ได้ใหก้ ลมุ่ ยอ่ ยทาหนา้ ท่ีเปน็ ผจู้ าหนา่ ยสนิ ค้า โดยจัดจาหน่ายที่ทาการกล่มุ ศนู ย์แสดงและ จาหน่ายสินคา้ OTOP ในจังหวดั ขอนแกน่ จาหน่ายผ่านเครอื ขา่ ยผผู้ ลิตตา่ งจังหวัด ออกรา้ นตามงาน แสดงสนิ คา้ ท่หี นว่ ยงานของรัฐและเอกชนจดั ข้ึน นอกจากนท้ี างกลุม่ ได้มบี ริการจัดส่งสินคา้ ถึงบา้ นโดยติดตอ่ ผ่านสานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอและจาหนา่ ยสินค้าที่เป็นตลาดประจาและตลาดอื่นๆ ตามเทศกาลที่สาคัญ

60 ผลผลติ และรายไดต้ อ่ ปี ส่ือหนังสือเรียนรายวิชาเลอื ก การเผาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลติ ร ผลผลติ หลักของกลมุ่ คือ ผ้าไหมมดั หมีย่ อ้ มสธี รรมชาติ ผลผลิตหลักต่อปเี ฉลย่ี 2,880 ชุด คิดเปน็ เงนิ 3,744,000 บาท ต้นทุน(ระบุ) ค่าใช้จ่ายคดิ เป็นเงิน 3,166,680 บาท รวมประมาณการตน้ ทุนคิดเปน็ เงิน 3,166,680 บาท ประมาณการจาหนา่ ยสินค้า / บรกิ าร (ยอดจาหน่าย) 2,880 ชุด / ช้ิน / ราคาขาย 3,744,000 บาท ประมาณการรายได้เฉล่ยี 3,744,000 บาท / ปี ประมาณการกาไร 577,320 บาท / ปี ปญั หา อุปสรรค จดุ แข็ง จุดออ่ น และภาวะคกุ คามจากภายนอกกลมุ่ ปัญหา อุปสรรค กม็ ีปัญหาในเรือ่ งของเส้นไหมที่ไม่พอต่อการผลิตผ้าไหมภายในกลุม่ ซง่ึ ทางกลมุ่ ไดไ้ ป ซอ้ื ที่อาเภอชนบท และรับซอ้ื จากชาวบ้านทีเ่ ลี้ยงไหม โดยราคาน้นั ข้นึ อยู่กบั พอ่ คา้ จะกาหนดและตามฤดกู าล แนวทางการแกไ้ ขคือส่งเสรมิ ใหค้ นในท้องถนิ่ ปลกู หม่อนเลีย้ งไหมและนาเสน้ ไหมมาขายให้กบั ทางกลมุ่ เพอื่ เปน็ การ ลดตน้ ทนุ ในการผลิต และเป็นการสร้างงานสรา้ งรายได้ให้เกิดข้นึ ในท้องถ่นิ อกี ด้วย จดุ แข็งของกลุ่ม สมาชิกมคี วามสามัคครี ู้จักบทบาทหน้าที่ของตนเอง และบรหิ ารจัดการเงินทนุ อยา่ งฉลาด ซึ่งรูปแบบการบริหารกลุ่มแตกต่างจากกลมุ่ อืน่ ๆ และผลิตภณั ฑ์ของกลุ่มมเี อกลกั ษณ์เฉพาะตัว เปน็ จุดเดน่ ของกลุ่มจุดอ่อนของกลมุ่ เน่อื งจากผ้าได้ยอ้ มสีจากธรรมชาติจงึ ทาให้สีของผ้าดูไมส่ ดใสนัก เม่ือ ลูกคา้ ต้องการสีที่สดใสทางกล่มุ ไมส่ ามารถผลิตให้ไดแ้ ละวัตถดุ บิ ในการผลติ (เสน้ ไหม) ไมเ่ พียงพอต่อการผลิต ภาวะคุกคามจากภายนอก ตลอดเวลาทผ่ี ่านมาทางกลมุ่ ไดผ้ ลิตสินคา้ ออกจาหนา่ ยอย่างต่อเน่ือง และกข็ ายดีมาโดยตลอด แต่ในช่วงหลงั นไ้ี ด้ประสบกับปัญหาการเปล่ยี นแปลงทางเศรษฐกจิ การเมือง จงึ ทา ใหส้ ินคา้ ขายไดไ้ ม่ดี และทาให้ทางกลุ่มได้ชะลอการผลติ ลงจึงทาให้ทางกลุ่มมีรายไดน้ อ้ ยลง

61 ขอ้ เสนอแนะ สือ่ หนงั สอื เรียนรายวชิ าเลอื ก การเผาถา่ นดว้ ยถงั ๒๐๐ ลิตร ดา้ นการผลิต 1. ทางกล่มุ ควรรักษาระดับคุณภาพของการทอผ้าไหมใหไ้ ดม้ าตรฐานที่สม่าเสมอ คือใหม้ ีความประณีตในการทอ และก็ฝกึ ฝนให้สมา่ เสมอ 2. ทางกลุม่ ควรจะลดต้นทุนในการผลิตลงโดยทกุ กระบวนการผลิตควรจะทาเองไม่ต้องจ้างคนภายนอกกล่มุ ทา 3. ควรสง่ เสรมิ ให้คนในท้องถิ่นปลกู หม่อนเล้ยี งไหมและนาเส้นไหมมาขายใหก้ ับกลุ่ม เป็นการสร้างรายได้ให้เกิดใน ทอ้ งถน่ิ ดว้ ย 1. การบริหารจัดการ หมายถงึ กระบวนการของการมุ่งสเู่ ปูาหมายขององคก์ ร จากการทางานร่วมกนั โดย ใชบ้ ุคคลและทรพั ยากรอนื่ ๆ หรือเปน็ กระบวนการออกแบบและรักษาสภาพแวดล้อมทบ่ี ุคคลทางานรว่ มกันในกลมุ่ ใหบ้ รรลเุ ปูาหมายทก่ี าหนดไวอ้ ย่างมีประสิทธภิ าพ 2. การจัดการตลาดหมายถึงการดาเนินงานต่างๆดา้ นธรุ กิจตอ้ งมกี ารวางแผนการผลิต การกาหนดราคา การจัดจาหนา่ ย ตลอดจนการดาเนนิ กิจการทุกอย่างเพอื่ สนองความตอ้ งการและบรกิ ารใหแ้ ก่ผซู้ ้อื หรือผ้บู ริโภค พอใจ 3. การทาบัญชีเป็นการบนั ทึกและรวบรวมขอ้ มูลประจาวนั เพ่อื ใหส้ ามารถจัดทางบการเงินไดช้ ว่ ยใหท้ ราบ ฐานะการเงนิ ผลการดาเนินงานของกิจการและเป็นหลกั ฐานในการบริหารงานเพอื่ ปอู งกนั ความผดิ พลาด ผลการเรียนรทู้ ี่คาดหวงั 1. อธบิ ายความหมายของการบริหารและบรหิ ารจัดการพร้อมทงั้ บอกวธิ ีการบริหารจัดการแบบมีประสิทธิภาพ ได้ 2. อธิบายวิธกี ารจดั การตลาด การผลิต และการจาหนา่ ยได้ 3. บอกความหมายและประโยชน์ของการทาบัญชีได้ ขอบข่ายเนอ้ื หา เร่ืองที่ 4.1 แนวคดิ และความหมายของการบรหิ ารและบรหิ ารจดั การ เรอื่ งท่ี 4.2 การจัดการตลาด การผลติ และการจาหน่าย เรอ่ื งที่ 4.3 การจัดทาบัญชี

62 เรอื่ งท่ี 4.1 แนวคดิ และควาสม่อื หหนมังาสยือเขรียอนงรกาายวรชิบารเลหิ อื ากรแลกาะรกเผาารถบ่านรดิหว้ ายรถจงั ดั ๒ก๐า๐รลติ ร ในการศึกษาความหมายของการบริหารและการบริหารจัดการ ควรทาความเขา้ ใจแนวคดิ เก่ยี วกับการ บริหารเปน็ เบอ้ื งตน้ กลา่ วคือ สบื เนื่องจากมนษุ ยเ์ ป็นสตั วส์ ังคม ซ่งึ หมายถงึ มนษุ ย์โดยธรรมชาตยิ อ่ มอยูร่ วมกนั เปน็ กลุ่ม ไม่อยอู่ ยา่ งโดยเด่ียวแตอ่ าจมีข้อยกเว้นน้อยมากท่มี นษุ ยอ์ ยู่โดดเด่ียวตามลาพัง เชน่ ฤษี การอยรู่ วมกนั เป็นกลมุ่ ของมนุษยอ์ าจมไี ดห้ ลายลกั ษณะและเรียกต่างกนั เป็นต้นวา่ ครอบครัว (family) เผา่ พันธ์ุ (tribe) ชมุ ชน (community) สงั คม (society) และประเทศ (country) เมอ่ื มนษุ ย์อยู่รวมกันเปน็ กลมุ่ ยอ่ มเป็น ธรรมชาตอิ กี ทใ่ี นแต่ละกลุ่มจะต้องมี “ผนู้ ากลมุ่ ” รวมท้งั มี “แนวทางหรือวิธกี ารควบคุมดูแลกนั ภายในกลุม่ ” เพ่ือใหเ้ กดิ ความสขุ และความสงบเรยี บร้อย สภาพเชน่ นไ้ี ดม้ วี ิวฒั นาการตลอดมาโดยผนู้ ากลมุ่ ขนาดใหญ่ เชน่ ในระดบั ประเทศของภาครัฐ ในปจั จบุ ันอาจเรียกว่า “ผบู้ ริหาร” ขณะที่การควบคุมดแู ลกนั ภายในกลมุ่ นน้ั เรยี กว่าการบรหิ าร (administration) หรอื การบรหิ ารราชการ (public administration) ด้วยเหตุผล เช่นน้ี มนษุ ยจ์ งึ ไมอ่ าจหลกี เลีย่ งจากการบรหิ ารหรือการบริหารราชการได้งา่ ย และทาใหก้ ล่าวไดอ้ ยา่ งมั่นใจ ว่า \"ท่ีใดมปี ระเทศ ท่นี น่ั ยอ่ มมกี ารบรหิ าร\" คาว่า การบริหาร (administration) มรี ากศพั ท์มาจากภาษาลาตนิ “administatrae” หมายถึง ช่วยเหลอื (assist) หรอื อานวยการ (direct) การบรหิ ารมีความสมั พันธห์ รอื มคี วามหมายใกล้เคียงกบั คาว่า “minister” ซงึ่ หมายถึงการรบั ใชห้ รอื ผูร้ บั ใช้ หรือผ้รู บั ใช้รฐั คอื รฐั มนตรีสาหรับความหมายดั้งเดิมของคาว่า administer หมายถึง การติดตามดแู ลสิ่งตา่ ง ๆ ส่วนคาว่า การจัดการ (management) นิยมใช้ในภาคเอกชนหรือภาคธุรกิจซึ่งมีวัตถุประสงค์ในการ จัดต้ังเพื่อมุ่งแสวงหากาไร (profits) หรือกาไรสูงสุด (maximum profits) สาหรับผลประโยชน์ท่ีจะตกแก่ สาธารณะถือเป็นวัตถุประสงค์รองหรือเป็นผลพลอยได้ (by product) เม่ือเป็นเช่นนี้จึงแตกต่างจาก วตั ถุประสงคใ์ นการจัดตง้ั หน่วยงานภาครัฐท่ีจัดต้ังข้ึนเพื่อให้บริการสาธารณะทั้งหลาย (public services) แก่ ปร ะ ช าช น ก า ร บ ริ ห าร ภา ค รั ฐ ทุก วั น นี้ห รื อ อ า จเ รี ย ก ว่ า ก า ร บ ริ ห าร จัด ก า ร ( management administration) เกยี่ วขอ้ งกับภาคธรุ กจิ มากขนึ้ เชน่ การนาแนวคดิ ผู้บริหารสูงสุด (Chief Executive Officer) หรือ ซีอีโอ (CEO) มาปรับใช้ในวงราชการการบริหารราชการด้วยความรวดเร็ว การลดพิธีการที่ไม่จาเป็นการ ลดขั้นตอนการปฏบิ ตั ริ าชการ และการจูงใจด้วยการให้รางวัลตอบแทน เป็นต้นนอกเหนือจากการท่ีภาครัฐได้ เปิดโอกาสให้ภาคเอกชนหรือภาคธุรกิจเข้ามารับสัมปทานจากภาครัฐเช่น ให้สัมปทานโทรศัพท์มือถือ การ ขนส่ง เหล้า บุหรี่ อย่างไรก็ดีภาคธุรกิจก็ได้ทาประโยชน์ให้แก่สาธารณะหรือประชาชนได้เช่นกัน เช่นจัด โครงการคนื กาไรให้สังคมด้วยการลดราคาสินคา้ ขายสนิ ค้าราคาถกู หรือการบรจิ าคเงนิ ช่วยเหลอื สงั คม เปน็ ตน้ การบริหาร บางคร้ังเรยี กวา่ การบริหารจดั การ หมายถึง การดาเนนิ งาน หรอื การปฏบิ ัติงานใด ๆ ของ หน่วยงานของรัฐ และ/หรือ เจ้าหน้าท่ีของรัฐ (ถ้าเป็นหน่วยงานภาคเอกชน หมายถึงของหน่วยงาน และ/ หรือ บุคคล) ที่เก่ียวข้องกับคน สิ่งของและหน่วยงาน โดยครอบคลุมเรื่องต่าง ๆ เช่น (1) การบริหาร นโยบาย (Policy) (2) การบรหิ ารอานาจหนา้ ที่ (Authority) (3) การบริหารคุณธรรม (Morality) (4) การ

63 บ ริ ห า ร ท่ี เ ก่ี ย ว ข้ อสือ่ งหกนั งับสือสเัรงียคนรมายว(Sิชoาเcลieอื tกy) (ก5า)รกเผาาถรา่ วนดาว้ งยถแงั ผ๒น๐๐(Pลlิตanร ning) (6) ก า ร จั ด องคก์ าร (Organizing) (7) การบรหิ ารทรัพยากรมนุษย์ (Staffing) (8) การอานวยการ(Directing) (9) การ ประสานงาน (Coordinating) (10) การรายงาน (Reporting) และ (11) การงประมาณ (Budgeting) เช่นนี้ เปน็ การนา “กระบวนการบรหิ าร” หรือ “ปจั จยั ที่มีสว่ นสาคญั ตอ่ การบริหาร” ท่เี รียกวา่ แพม็ ส์-โพสคอรบ์ (PAMS-POSDCoRB) แต่ละตวั มาเป็นแนวทางในการใหค้ วามหมาย พร้อมกันน้ี อาจใหค้ วามหมายได้อีกว่า การบริหารหมายถงึ การดาเนนิ งาน หรอื การปฏิบตั งิ านใดๆของ หนว่ ยงานของรฐั และ/หรอื เจา้ หนา้ ที่ของรัฐ ที่เก่ียวขอ้ งกบั คน สิง่ ของและหนว่ ยงาน โดยครอบคลุม เรอ่ื ง ต่างๆ เช่น (1) การบริหารคน (Man) (2) การบริหารเงนิ (Money) (3) การบรหิ ารวัสดอุ ุปกรณ์ (Material) (4) การบริหารงานท่ัวไป (Management) (5) การบริหารการใหบ้ ริการประชาชน (Market) (6) การบรหิ ารคณุ ธรรม (Morality) (7) การบริหารข้อมลู ข่าวสาร (Message) (8) การบรหิ ารเวลา (Minute) และ (9) และการบรหิ ารการวัดผล (Measurement)เช่นนี้ เปน็ การนา “ปจั จยั ทมี่ ีส่วนสาคญั ต่อการบรหิ าร” ท่ี เรียกวา่ 9M แตล่ ะตวั มาเปน็ แนวทางในการให้ความหมาย การให้ความหมายทงั้ 2 ตวั อย่างที่ผ่านมานี้เปน็ การนาหลักวิชาการดา้ นการบริหาร คอื “กระบวนการ บรหิ าร” และ “ปัจจัยทมี่ สี ว่ นสาคัญต่อการบรหิ าร” มาใชเ้ ปน็ แนวทางหรอื กรอบแนวคดิ ในการใหค้ วามหมาย ซง่ึ น่าจะมสี ว่ นทาใหก้ ารให้ความหมายคาว่าการบริหารเชน่ นี้ครอบคลมุ เน้ือหาสาระสาคญั ทีเ่ ก่ยี วกับการบรหิ าร ชัดเจน เขา้ ใจไดง้ ่าย เป็นวชิ าการ และมกี รอบแนวคิดดว้ ย นอกจาก 2 ตวั อยา่ งนี้แล้วยังอาจนาปจั จัยอ่ืนมาใช้ เปน็ แนวทางในการใหค้ วามหมายได้อกี เปน็ ต้นวา่ 3M ซง่ึ ประกอบด้วย การบริหารคน (Man) การบรหิ ารเงนิ (Money) และการบรหิ ารงานท่ัวไป (Management) และ 5ป ซ่งึ ประกอบดว้ ย ประสิทธภิ าพ ประสิทธิผล ประหยดั ประสานงานและประชาสมั พนั ธ์ การบรหิ ารมลี ักษณะเด่นเป็นสากลอยูห่ ลายประการ ดังนี้ 1) การบรหิ ารยอ่ มมีวัตถปุ ระสงค์ 2) การบริหารอาศัยปัจจัยบุคคลเปน็ องค์ประกอบ 3) การบรหิ ารตอ้ งใชท้ รัพยากรการบริหารเป็นองค์ประกอบพน้ื ฐาน 4) การบริหารมีลักษณะการดาเนนิ การเปน็ กระบวนการ 5) การบรหิ ารเปน็ การดาเนินการร่วมกนั ของกลุ่มบุคคล 6) การบริหารอาศยั ความรว่ มมือรว่ มใจของบุคคล กลา่ วคือ ความรว่ มใจ (collective mind) จะก่อใหเ้ กดิ ความรว่ มมอื ของกลุม่ (group cooperation) อันจะนาไปสู่พลังของกลมุ่ (group effort) ที่จะทาใหบ้ รรลวุ ัตถุประสงค์ 7) การบริหารมลี กั ษณะการรว่ มมือกนั ดาเนินการอย่างมเี หตผุ ล 8) การบรหิ ารมลี กั ษณะเป็นการตรวจสอบผลการปฏบิ ัติงานกับวัตถุประสงค์

64 9) การบรหิ ารไม่มีตัวตน (intangible) แตม่ ีอิทธพิ ลต่อความเป็นอยูข่ องมนุษย์ (สมพงศ์ เกษมสิน, การบริหาร (พิมพ์ครง้ั ทส่อืี 7ห,นกงั สรุงอื เทรียพนมรหายาวนชิ คารเล:อื ไกทยวกฒั ารนเาผพาถา่านนชิ ด,้ว2ย5ถ2งั 3๒),๐ห๐นล้าติ 5ร-6.) 1.1.1 ความหมายของการบรหิ ารจัดการ ธรุ กิจหรือองคก์ รแสดงใหเ้ หน็ จากกล่มุ ของบุคคลทม่ี าร่วมกนั ทางานด้วยโครงสรา้ งและการประสานงานเปน็ หลักการชัดเจนแนช่ ัดโดยมวี ัตถุประสงค์เพือ่ ใหบ้ รรลุผลสาเร็จตามทก่ี าหนดเปาู หมายไว้ (Ricky W. Griffin, 1999, p.6) ซง่ึ ต้องใชท้ รัพยากรจากสภาพแวดลอ้ มทางธุรกิจ ประกอบดว้ ย คน (Man) เงิน (Money) วัตถดุ บิ (Material) เคร่ืองจักร (Machine) วธิ ีการ (Method) และการบริหาร (Management) หรือท่นี ิยม เรยี กกันว่า 6M’s ความหมายของการบรหิ ารจดั การนั้นสามารถจากัดออกมาตามความเข้าใจได้ โดย คาว่า “Management” อาจแปลว่าการจัดการหรอื การบรหิ ารหรอื การบรหิ ารจัดการก็ได้ซงึ่ ในหนังสอื องคก์ ารและการจดั การฉบับสมบรู ณโ์ ดย รศ.ศิรวิ รรณ เสรรี ตั น์และคณะ (2545, น.18-19) ได้ รวบรวม ความหมายของคาว่า “การบริหารจดั การ” และ “การจัดการ” ไดด้ งั น้ี 1. คาว่า “การบริหาร” (Administration) จะใชใ้ นการบรหิ ารระดับสูงโดยเน้นท่ีการกาหนดนโยบาย ท่สี าคัญและการกาหนดแผนของผูบ้ ริหารระดับสูงเปน็ คานยิ มใช้ในการบริหารรัฐกจิ (Public Administration) หรือใช้ในหนว่ ยงานราชการและคาวา่ “ผบู้ ริหาร” (Administrator) จะหมายถงึ ผูบ้ ริหารที่ทางานอยู่ในองค์กร ของรัฐ หรือองค์กรท่ไี ม่มุ่งหวงั กาไร (Schermerhorn, 1999, p.G-2) การบรหิ าร คือกล่มุ ของกจิ กรรม ประกอบด้วย การวางแผน (Planning) การจดั องค์กร (Organizing) การสั่งการ (Leading/Directing) หรอื การอานวยและการควบคมุ (Controlling) ซึ่งจะมีความสมั พนั ธ์โดยตรง กบั ทรพั ยากรขององคก์ ร (6 M’s) เพ่ือนาไปใชใ้ ห้เกิดประโยชนแ์ ละด้วยจดุ มุ่งหมายสาคญั ในการบรรลุ ความสาเรจ็ ตามเปูาหมายขององคก์ รอยา่ งมีประสทิ ธิภาพและเกิดประสทิ ธิผลครบถว้ น 2. คาว่า “การจดั การ” (Management) จะเน้นการปฏบิ ตั ิการใหเ้ ป็นไปตามนโยบาย (แผนท่วี างไว)้ ซึ่งนยิ มใช้ในการจดั การธุรกจิ (Business management) ส่วนคาวา่ “ผู้จดั การ” (Manager) จะหมายถึง บุคคลในองค์กรซงึ่ ทาหน้าทร่ี บั ผดิ ชอบตอ่ กิจกรรมในการบรหิ ารทรัพยากรและกิจการงานอื่นๆเพ่อื ให้บรรลุ วตั ถปุ ระสงคท์ ่ีกาหนดไว้ขององค์กร การบริหารจดั การ (Management) หมายถงึ ชดุ ของหนา้ ทีต่ า่ งๆ (A set of functions) ที่กาหนด ทิศทางในการใช้ทรพั ยากรทงั้ หลายอย่างมีประสทิ ธิภาพและประสิทธผิ ลเพอ่ื ให้บรรลุถงึ เปาู หมายขององคก์ ร การใชท้ รพั ยากรอยา่ งมีประสิทธภิ าพ (Efficient) หมายถงึ การใช้ทรพั ยากรไดอ้ ย่างเฉลยี วฉลาดและค้มุ ค่า (Cost-effective) การใชท้ รพั ยากรอย่างมปี ระสิทธิผล (Effective) นั้นหมายถงึ การตดั สนิ ใจไดอ้ ย่างถูกต้อง (Right decision) และมกี ารปฏบิ ตั ิการสาเรจ็ ตามแผนที่กาหนดไว้ดังน้ันผลสาเรจ็ ของการบริหารจัดการจงึ จาเปน็ ตอ้ งมีท้ังประสทิ ธภิ าพและประสิทธิผลควบคู่กนั (Griffin, 1997, p.4)

65 สือ่ หนงั สือเรยี นรายวิชาเลอื ก การเผาถา่ นด้วยถงั ๒๐๐ ลติ ร ในอกี แนวหน่งึ อาจกล่าวได้วา่ การบรหิ ารจัดการ หมายถงึ กระบวนการของการมงุ่ สเู่ ปูาหมายของ องคก์ รจากการทางานรว่ มกนั โดยใชบ้ คุ คลและทรัพยากรอ่นื ๆ (Certo, 2000, p.555) หรือเป็นกระบวนการ ออกแบบและรกั ษาสภาพแวดลอ้ มทบี่ ุคคลทางานร่วมกันในกลมุ่ ใหบ้ รรลเุ ปาู หมายท่ีกาหนดไวอ้ ย่างมี ประสทิ ธภิ าพ คาว่า “การบริหาร” (Administration) และ “การจัดการ” (Management) มคี วามหมายแตกตา่ งกนั เลก็ นอ้ ยโดยการบริหารจะสนใจและสัมพันธก์ ับการกาหนดนโยบายไปลงมือปฏิบัตินกั วชิ าการบางท่านไห้ ความเห็นวา่ การบริหารใช้ในภาครัฐ ส่วนการจัดการใชใ้ นภาคเอกชนอยา่ งไรก็ดี ในตาราหรอื หนังสือสว่ นใหญ่ ท้ัง 2 คานี้มีความหมายไม่แตกตา่ งกันสามารถใชแ้ ทนกันไดแ้ ละเปน็ ทีย่ อมรบั โดยทัว่ ไป (สุรัสวดี ราชกุลชัย, 2543, น.3)จากความหมายตา่ งๆ ข้างต้นการบริหารจัดการจงึ เป็นกระบวนการของกิจกรรมท่ตี ่อเนอื่ งและ ประสานงานกนั ซงึ่ ผบู้ รหิ ารต้องเขา้ มาช่วยเพ่ือให้บรรลจุ ดุ มุ่งหมายขององค์กรประเด็นสาคัญของการบรกิ าร จดั การ (Management) มีดงั นี้ 1) การบรหิ ารจัดการสามารถประยุกต์ใชก้ บั องคก์ รใดองคก์ รหน่งึ ได้ 2) เปูาหมายของผบู้ รหิ ารทกุ คนคอื การสร้างกาไร 3) การบริหารจัดการเก่ยี วข้องกับการเพิ่มผลผลิต (Productivity) โดยมุง่ สูป่ ระสทิ ธิภาพ (Efficiency) (วิธีการใช้ทรพั ยากรโดยประหยัดท่ีสุด) และประสิทธิผล (Effectiveness) (บรรลุเปาู หมายคอื ประโยชน์สูงสดุ ) 4) การบรหิ ารจัดการสามารถนามาใช้สาหรบั ผู้บริหารในทุกระดับช้ันขององคก์ ร

66 สอื่ หนงั สอื เรยี นรายวิชาเลอื ก การเผาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลติ ร กระบวนการการบรหิ ารจัดการ (Management Process) หมายถงึ กระบวนการเพื่อให้บรรลุ จุดมงุ่ หมายขององคก์ รซงึ่ กระบวนการการบริหารจัดการนสี้ ามารถแสดงใหเ้ หน็ ถึงความเก่ียวเนอ่ื งกันไดอ้ ย่างมี ปฏสิ มั พันธ์สอดคล้องและต่อเนื่องดงั แสดงใหเ้ หน็ ดังภาพที่ 1.2 ท้ังน้ีหน้าที่ของการบรหิ ารประกอบดว้ ยกจิ กรรมพน้ื ฐาน 4 ประการหรืออาจแบ่งในลักษณะท่เี ปน็ ขนั้ ตอนดังนี้ 1) การวางแผน (Planning) เป็นสิ่งที่องค์กรต้องการเปล่ียนแปลงในอนาคตการวางแผนเป็นสะพาน เช่อื มระหวา่ งเหตกุ ารณ์ปัจจบุ นั และอนาคตซึง่ ทาไดโ้ ดยการใหบ้ รรลเุ ปูาหมายผลลัพธ์ท่ีต้องการการวางแผนจึง ตอ้ งอาศัยการกาหนดกลยุทธ์ท่ีประสิทธิภาพแม้ว่าพื้นฐานของการจัดการโดยท่ัวไปเป็นงานของผู้บริหารการ วางแผนเป็นสิ่งสาคัญสาหรับการปฏิบัติตามกลยุทธ์ให้ประสบความสาเร็จและการประเมินกลยุทธ์เพราะว่า การจัดการองค์กร การจูงใจ การจัดบุคคลเข้าทางาน และกิจกรรมควบคุมขึ้นกับการวางแผนกระบวนการ วางแผนจะต้องประกอบด้วยผู้บรหิ ารและพนกั งานภายในองค์กรการวางแผนจะชว่ ยให้องคก์ รกาหนดข้อดีจาก โอกาสภายนอกและทาให้เกิดผลกระทบจากอปุ สรรคภายนอกต่าสุดโดยต้องมองเหตุการณ์ในอดีตและปัจจุบัน เพ่ือคาดคะเนเหตุการณ์ท่ีจะเกิดขั้นในอนาคตการวางแผน ประกอบด้วย การพัฒนาภารกิจ (Mission) การ คาดคะเนเหตุการณ์ปจั จุบนั เหตกุ ารณ์อนาคต และแนวโนม้ การกาหนดวตั ถปุ ระสงค์และการเลือกกลยุทธ์ท่ีใช้ การวางแผนจะช่วยให้ธุรกิจปรับตัวสู่การเปล่ียนแปลงของตลาดและสามารถกาหนดเปูาหมายได้การบริหาร เชิงกลยุทธ์น้ันต้องการให้องค์กรติดตามในลักษณะเชิงรุก (Proactive) มากกว่าที่จะเป็นเชิงรับ (Reactive) องคก์ รที่ประสบความสาเร็จจะต้องควบคุมอนาคตขององคก์ รมากกวา่ ทีจ่ ะรอรบั ผลจากอิทธิพลสภาพแวดล้อม ภายนอกและเหตุการณ์ท่ีเกิดขึ้นการตัดสินใจ (Decision Making) ถือเป็นส่วนหน่ึงของการวางแผนการ ปรับตัวเป็นสิ่งจาเป็นเพราะว่ามีการเปลี่ยนแปลงของตลาด เศรษฐกิจและคู่แข่งขันทั่วโลกจุดเร่ิมต้นของ ความสาเร็จที่ดีของธุรกิจคือการวางแผนที่เหมาะสม เห็นผลได้จริงยืดหยุ่น มีประสิทธิผล และทรง ประสทิ ธิภาพ

67 ส่ือหนงั สือเรียนรายวชิ าเลอื ก การเผาถา่ นดว้ ยถงั ๒๐๐ ลิตร 2) การจัดการองคก์ ร (Organizing) จดุ มงุ่ หมายของการจัดการองคก์ รคอื การใชค้ วามพยายามทกุ กรณโี ดย การกาหนดงานและความสาคัญของอานาจหน้าที่ การจดั การองคก์ รหมายถงึ การพจิ ารณาถงึ ส่งิ ที่ต้องการทา และผทู้ ่ีจะทารายงานมีตัวอย่างในประวตั ศิ าสตร์ของธรุ กิจทม่ี ีการจดั องคก์ รท่ดี ีสามารถประสบความสาเร็จใน การแขง่ ขันและสามารถเอาชนะคู่แขง่ ขันไดธ้ รุ กิจทม่ี กี ารจดั องคก์ รทดี่ ีสามารถจงู ใจผู้บริหารและพนกั งานให้ มองเห็นความสาคัญของความสาเรจ็ ขององค์กรการกาหนดลักษณะเฉพาะของงาน (Work Specialization) โดยการแบง่ งานประกอบด้วยงานที่กาหนดออกมาเปน็ แผนก การจัดแผนก และการมอบอานาจหนา้ ที่ (Delegating Authority) การแยกงานออกเปน็ งานยอ่ ยตามการพัฒนารายละเอียดของงาน (Job Description) และคุณสมบัติของงงาน (Job Specification) เคร่อื งมือเหลา่ นีม้ คี วามชัดเจนสาหรบั ผูบ้ ริหาร และพนักงานซงึ่ ตอ้ งการทราบลักษณะของงานการกาหนดแผนกในโครงสร้างขององคก์ ร (Organization Structure) ขนาดของการควบคมุ (Span of Control) และสายการบงั คับบญั ชา (Chain of Command) การเปลี่ยนแปลงกลยุทธ์ต้องการการเปล่ียนแปลงในโครงสร้าง เพราะตาแหน่งใหม่ๆทสี่ รา้ งขน้ึ หรือลดลงหรือ รวมกันโครงสรา้ งองค์กรจะตอ้ งระบถุ ึงวิธีการใช้ทรพั ยากรและวิธีการซง่ึ วัตถปุ ระสงคม์ กี ารกาหนดข้นึ ในธุรกจิ การสนบั สนุนทรพั ยากรและกาหนดวัตถปุ ระสงคต์ ามสภาพทางภมู ิศาสตรจ์ ะแตกตา่ งจากโครงสร้างด้าน ผลิตภัณฑ์หรอื ลูกค้า 3) การนาหรือการสั่งการ (Leading/Directing) เป็นการใช้อิทธิพลเพื่อจูงใจพนักงานให้ปฏิบัติงาน และนาไปสูค่ วามสาเรจ็ ตามเปูาหมายทรี่ ะบุไวห้ รอื เปน็ กระบวนการจัดการให้สมาชิกในองค์กรทางานร่วมกันได้ ดว้ ยวิธีการต่างๆเพราะทรัพยากรมนุษยเ์ ป็นสงิ่ ที่ซบั ซอ้ นและเข้าใจถ่องแท้ได้ยากการนาหรือการสั่งการจึงต้อง ใช้ความสามารถหลายเร่ืองควบคู่กันไป อาทิภาวะความเป็นผู้นาของผู้บริหาร การจูงใจ การติดต่อสื่อสารใน องค์กรและการทางานเปน็ ทมี เป็นต้น หน้าทใี่ นการนาหรอื ส่งั การนี้มีความสาคัญไมน่ ้อยไปกวา่ หน้าท่ีอนื่ เพราะ ผู้บริหารต้องแสดงบทบาทของผู้ส่ังการอย่างมีคุณภาพ ถ้าไม่เช่นนั้นแผนงานที่วางไว้ตลอดจนทรัพยากรที่ จดั เตรยี มไว้อาจไม่เกดิ ประสิทธิผลถ้าผู้บริหารดาเนินกิจกรรมด้านการสั่งการไม่ดีพอ ดังน้ันการสั่งการจึงเป็น เร่อื งของความรคู้ วามชานาญ ประสบการณแ์ ละความสามารถที่จะชักจูงให้พนักงานร่วมกันปฏิบัติงานไปตาม เปูาหมายท่ีกาหนดไวใ้ ห้องคก์ รประสบความสาเรจ็ ตามต้องการ 4) การควบคุม (Controlling) การใช้ทรัพยากรต่างๆ ขององค์กรถือว่าเป็นกระบวนการตรวจสอบ หรือติดตามผลและประเมินการปฏิบัติงานในกิจกรรมต่างๆของพนักงานเพ่ือรักษาให้องค์กรดาเนินไปใน ทิศทางสูเ่ ปูาหมายอยา่ งถูกตอ้ งตามวตั ถุประสงค์หลกั ขององคก์ รในเวลาที่กาหนดไว้ องค์กรหรือธุรกิจที่ประสบ ความลม้ เหลวอาจเกดิ จากการขาดการควบคมุ หรอื มกี ารควบคมุ ทีไ่ ร้ประสิทธิภาพและหลายแห่งเกิดจากความ ไม่ใส่ใจในเรื่องของการควบคุม ละเลยเพิกเฉยหรือในทางกลับกันคือมีการควบคุมมากจนเกิดความผิดพลาด ขององค์กรเองการควบคุมจึงเป็นหน้าที่หลักทางการบริหารท่ีมีความสาคัญต้ังแต่เร่ิมต้นจนจบกระบวนการ ทางการบรหิ ารการควบคุมเป็นการตรวจตราและตรวจสอบผลการปฏบิ ตั งิ านโดยเปรยี บเทยี บกบั เปูาหมายและ

68 ดาเนินการปฏิบัติเพื่อให้มั่นใจว่าจะบรรลุผลลัพธ์ตามต้องการนอกจากน้ีการควบคุมยังเป็นกระบวนการ รวบรวมและแสดถงึ ขอ้ มูลย้อนกลสบั่อื หเรนือ่ งั งสขืออเรงยีผนลรกาายรวดิชาเนลอืินกงานใกนารฐเาผนาะถท่านเ่ี ปด้วน็ ยพถ้ืนังฐ๒า๐น๐สาหลติรรบั การปฏิบัติและการ เปลี่ยนแปลงในอนาคตอีกดว้ ย (John R. Schermerhorn, op. cit. p.327) อาจกลา่ วถึงบทบาทสาคัญของ การควบคุมได้ว่าอยู่ท่ีคา 4 คา ได้แก่ มาตรฐาน (Standard) การวัดผล (Measurement) การ เปรียบเทียบ (Comparison) และการปฏิบัติ (Take Action) โดยการควบคุมจะครอบคลุมดูแลพื้นท่ี 4 พื้นที่ ใหญๆ่ ของการบรหิ าร (Stephen P. Robbins, Managing Today, 1997, p.391) กล่าวคอื พฤติกรรมบุคคล ในองคก์ ร การเงนิ การปฏิบัติการ และขอ้ มูลขา่ วสาร ทรัพยากรประกอบด้วย มนุษย์ สภาพแวดล้อมทางกายภาพ การเงินตลอดจนทรัพยากรข้อมูลของ องค์กร ดงั แสดงในภาพท่ี 1.3 ซง่ึ ผู้บรหิ ารจะเป็นบคุ คลทที่ าหน้าท่ีในกระบวนการบริหารจัดการทรัพยากรของ องค์กรโดยอาศยั หนา้ ท่ที งั้ 4 ประการน้ี การบรหิ ารในฐานะท่เี ปน็ กระบวนการ ประกอบดว้ ยขั้นตอนการบริหาร 7 ประการ ได้แก่ การวางแผน (Planning) การจัดองคก์ าร (Organizing) การบริหารงานบคุ คล (Staffing) การอานวยการ (Directing) การ ประสานงาน (Coordinating) การรายงาน (Reporting) และการงบประมาณ (Budgeting) ขณะท่ีกระบวนการ บรหิ ารตามแนวคดิ ของ เฮน็ รี ฟาโยล (Henry Fayol) ประกอบดว้ ย 5 ประการ ได้แก่ การวางแผน (Planning) การ จัดองค์การ (Organizing) การบงั คับการ (Commanding) การประสานงาน (Coordinating) และการควบคมุ งาน (Controlling)การบรหิ าร คอื ศิลปะในการทางานใหบ้ รรลุเปาู หมายร่วมกบั ผู้อ่ืน การทางานต่างๆให้ลุล่วงไปโดยอาศยั คนอ่ืนเป็นผู้ทาภายในสภาพองคก์ ารท่ีกลา่ วนั้นทรัพยากรดา้ นบุคคลจะเปน็ ทรัพยากรหลกั ขององคก์ ารทีเ่ ขา้ มาร่วมกนั ทางานในองคก์ ารซ่งึ คนเหล่านี้จะเป็นผูใ้ ช้ทรัพยากรด้านวัตถุอ่ืนๆ เครื่องจักร อุปกรณ์ วัตถดุ ิบเงินทุน รวมท้ัง ขอ้ มูลสนเทศตา่ ง ๆเพ่อื ผลติ สินคา้ หรือบริการออกจาหน่ายและตอบสนองความพอใจใหก้ ับสงั คม การจดั การ หมายถงึ การดาเนินงานให้บรรลวุ ัตถุประสงคท์ ่ตี ้ังไว้โดยอาศยั ปัจจัยทั้งหลาย ได้แก่ คน เงนิ วัสดุส่ิงของ เปน็ อุปกรณ์ การจดั การนนั้ (4 M) ลกั ษณะของงานบรหิ ารมี 3 ดา้ น คอื 1) ในด้านที่เป็นผ้นู าหรอื หวั หน้างาน งานบริหารจัดการ หมายถงึ ภาระหนา้ ทข่ี องบุคคลใดบุคคลหน่งึ ทปี่ ฏบิ ัติตนเปน็ ผูน้ าภายในองคก์ าร 2) ในด้านของภารกิจหรือสงิ่ ท่ีต้องทางานบรหิ ารจัดการ หมายถงึ การจัดระเบยี บทรัพยากรตา่ งๆ ใน องค์การและการประสานกจิ กรรมต่าง ๆ เข้าดว้ ยกัน 3) ในดา้ นของความรับผดิ ชอบ งานบรหิ ารจัดการ หมายถึง การตอ้ งทาใหง้ านต่างๆสาเรจ็ ลลุ ่วงไป ดว้ ยดดี ้วยการอาศัยบุคคลต่างๆ เข้าดว้ ยกนั (ธงชยั สันตวิ งษ์, องค์การและการบริหาร (พมิ พค์ รง้ั ที่ 11, กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานิช, 2543), หน้า 21-22.)

69 กระบวนการบรหิ ารงานประกอบสอ่ืดหว้ นยงั ส3อื ขเร้ันยี ตนรอานยวคชิ ือาเลอื ก การเผาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลิตร 1. การคิด (thinking) หรือการวางแผน (planning) 2. การดาเนินงาน (acting) และการประเมนิ ผล (evaluating) 3. มีจดุ หมายปลายทาง สรปุ การบรหิ ารและการบริหารจัดการมีแนวคดิ มาจากธรรมชาตขิ องมนษุ ยท์ ่เี ปน็ สตั ว์สังคมซ่ึงจะต้องอยู่ รวมกนั เป็นกลมุ่ โดยจะต้องมผี ู้นากลุ่มและมีแนวทางหรอื วิธีการควบคมุ ดูแลกนั ภายในกลมุ่ เพอื่ ใหเ้ กิดความสุข และความสงบเรียบรอ้ ย ซง่ึ อาจเรยี กว่าผบู้ ริหารและการบรหิ าร ตามลาดับ ดังนั้น ทใี่ ดมกี ลมุ่ ท่ีนัน่ ย่อมมีการ บรหิ าร คาว่าการบริหารและการบริหารจัดการ ล้วนหมายถึง (1) การดาเนนิ งาน การปฏบิ ตั งิ าน แนวทาง (guideline) วิธกี าร (method) หรอื มรรควธิ ี (means) ใด ๆ (2) ทห่ี น่วยงานของรัฐและ/หรอื เจา้ หน้าท่ีของ รัฐนามาใชใ้ นการบริหารราชการหรือปฏบิ ัติงาน (3) ตามวัตถุประสงค์ที่กาหนดไว้ (4) เพือ่ นาไปสจู่ ดุ หมาย ปลายทาง (end หรือ goal) หรอื การเปล่ยี นแปลงในทศิ ทางที่ดขี น้ึ กว่าเดิมเชน่ มวี ตั ถุประสงค์เพือ่ นาไปสู่ จุดหมายปลายทางเบื้องต้น (primary goal) คือ ชว่ ยเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพในการบรหิ ารหรอื ช่วยเปลีย่ นแปลง การปฏิบัตใิ หเ้ ป็นไปในทศิ ทางท่ดี ีกว่าเดมิ หรือมีวตั ถุประสงคเ์ พ่อื นาไปสจู่ ุดหมายปลายทางสงู สุด (ultimate goal)คอื การพฒั นาอย่างยง่ั ยนื มีลกั ษณะทเ่ี ป็นกระบวนการ (process) มีระบบและขนั้ ตอนในการ ดาเนนิ งาน

70 สื่อหนังสือเรียนรายวิชกาเิจลอืกกรรมกาทรเี่ ผ4า.ถ1่านดว้ ยถัง ๒๐๐ ลติ ร 1. จงอธิบายการจัดการการตลาด โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 2. จงอธบิ ายลักษณะของงานบรหิ าร โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. จงอธิบายดา้ นการผลติ โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

71 สอ่ื หนังสอื เรียนรายวิชาเลอื ก การเผาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลติ ร เรอ่ื งท่ี 4.2 การจัดการการตลาด การจัดการการตลาดหมายถงึ การดาเนนิ กจิ กรรมตา่ ง ๆ ด้านธรุ กิจ ซ่ึงจะตอ้ งมีการวางแผนการผลติ การกาหนดราคา การจัดจาหน่าย ตลอดจนการดาเนินกิจการทุกอย่างเพอื่ สนองความตอ้ งการและบริการใหแ้ ก่ ผซู้ ้ือหรือผู้บริโภคพอใจ ท้ังในเรื่องราคาและบริการ การเข้าสรู่ ะบบการทาธรุ กจิ มีแนวทางดาเนินการเปน็ ข้ันตอนดงั นี้ ขน้ั ที่ 1 ศกึ ษาโอกาสการตลาดและโอกาสการผลติ การศึกษาโอกาสการตลาด หมายถงึ การศึกษาสภาพความจรงิ หรอื ข้อมลู เก่ยี วกับความเปน็ ไปไดห้ ากผลติ สินค้า ข้ึนมาแล้วจะสามารถขายได้ เช่น การเปิดตลาดข้ึนมาใหมห่ รอื การได้รบั สว่ นแบ่งของตลาดจาหน่ายทม่ี อี ย่เู ดิม โดยศกึ ษาจากประเด็นต่อไปน้ี 1. กลุ่มเปาู หมายประชากรผซู้ ื้อ 2. นสิ ัยการซ้ือหรือการบรโิ ภค ตลอดจนรสนยิ ม 3. ความสามารถในการซ้อื 4. วธิ กี ารซอ้ื หรือวธิ ที ่ีจะเข้าถงึ ผูซ้ อื้ เวลาสถานท่ี 5. รูปแบบการซอ้ื เช่น รายชิ้น หรอื จานวนมากหรือต้องการมีของแถม การศกึ ษาโอกาสการผลิต หมายถงึ การศกึ ษาสภาพความจรงิ หรือขอ้ มูลเกยี่ วกบั ความเป็นไปไดท้ จี่ ะสามารถ ดาเนนิ การผลิตสินค้าเชน่ การกอ่ ตั้งกจิ การใหม่ หรอื การซือ้ ช่วงกิจการผูอ้ ่นื หรือรับทาธรุ กิจเชา่ ช่วงสิทธ์ิ มี ประเดน็ ท่ีควรศึกษา ไดแ้ ก่ 1. ทาเลที่ต้งั 2. วตั ถดุ บิ บุคลากรท่ีต้องใช้ และแหล่งท่จี ะไดม้ า 3. เงนิ ทุนและแหล่งท่ไี ด้มา 4. การเสียภาษี 5. กจิ การของผอู้ ่นื ท่ที าอยู่แล้วและ/หรือคู่แขง่ ขนั้ ที่ 2 การวางแผนการตลาดและการผลติ หมายถงึ การจดั ต้ังระบบการทางานที่ครบวงจรตามหลกั การและการตดั สินใจเลอื กตวั เลือกต่าง ๆทไ่ี ด้กาหนดไว้ แลว้ ในแผนรเิ ร่ิมอาชพี ต้งั แตก่ ารจดั หาวตั ถุดบิ การผลิตและการจาหน่ายซึง่ โดยปกติจะครอบคลุมการจัดการ ในเร่อื งต่อไปนี้ 1. การทาความตกลงกบั ผู้ซอ้ื อยา่ งแนช่ ัดเรอ่ื งจานวนทีต่ ้องการ และคณุ ภาพของสิ่งผลติ ราคาต่อหน่วย วิธกี ารขนสง่ และการรับมอบสนิ ค้าตลอดจนเง่อื นไขผูกพนั อืน่ ๆ

72 2. การทาความตกลงกบั สผือ่ ู้จหดั นสงั ง่ สวอื ัตเรถยีดุ นิบราเยพวือ่ ชิ ใาชเ้ใลนอื การผกลาิตรเตผลาอถ่าดนจดนว้ แยรถงังง๒าน๐แ๐ละลปติ ัจรจยั ในการผลิตอ่ืน ๆ ท่ี จะตอ้ งรบั มาจากแหลง่ ภายนอก 3. การจดั ตง้ั ระบบการผลติ และการจาหน่ายสามารถดาเนนิ การได้อย่างมปี ระสิทธภิ าพ เช่นการติดตัง้ เครือ่ งมือ การจดั ที่พักอาศัยให้แกค่ นงาน การตอ่ สายโทรศพั ทก์ ารจัดระบบขนส่งและสง่ิ ของ การบรหิ าร การเงิน การภาษี และอ่นื ๆ 4. การทดลองเดนิ เครื่องระบบการผลิตเพื่อใหแ้ นใ่ จว่าสามารถทางานได้เกณฑ์ท่กี าหนด ขัน้ ที่ 3 การดาเนินการตลาดและการผลิต การตดั สนิ ใจดาเนินการตลาดและการผลติ ตามแผนทกี่ าหนดไว้โดยท่วั ไปแลว้ มีสิง่ ท่ีควรคานึงถงึ ในขั้นตอนนีไ้ ด้แก่ 1. ให้ระบบการตลาดและการผลติ แต่ละจุดดาเนนิ ไปตามเกณฑ์ คอื คุณภาพความรวดเร็วและแลว้ เสร็จ ตามเวลาทีก่ าหนด 2. แก้ปญั หาเรื่องบุคลากรและเคร่ืองมืออปุ กรณท์ นั ทที ี่ทางานไมไ่ ดเ้ พอ่ื มิใหม้ อี ปุ สรรคเกิดข้ึนโดยไมร่ ู้ตัว 3. ควรมีการบารุงขวัญคนงานซอ่ มบารงุ เคร่อื งมอื และอปุ กรณโ์ ดยการจดั กะทดแทนอย่างเหมาะสม 4. การประเมนิ ลว่ งหน้าถงึ ความพรอ้ มเพรยี งของปจั จยั การผลติ และการตลาดเพ่ือมใิ หม้ อี ปุ สรรคเกิดข้ึน โดยมิได้คาดหมาย ข้ันที่ 4 การประเมินผลการตลาดและการผลิต หมายถึงการประเมินทบทวนย้อนหลังเกี่ยวกับการดาเนินการ ข้ันที่ 2, 3 และ 4 ที่ผ่านมาเพื่อให้ทราบว่า ประสบความสาเร็จในเรอ่ื งใดหรือจุดใดและมอี ุปสรรคหรือความลม้ เหลวในเรือ่ งใดหรือจุดใด ตามหลักการและ วิธีการประเมินซึ่งได้กาหนดไว้แล้วในแผนรวมถึงการพิจารณาหาช่องทางปรับปรุงการดาเนินงานในวงจร การตลาดและการผลิตครั้งต่อไปให้ได้ผลดีและมีประสิทธิภาพยิ่งข้ึน ดังน้ันการประเมินผลการตลาดและการ ผลิตจงึ ประกอบด้วย 1. การประเมนิ เพ่ือปรับแผนและโครงการในดา้ นปริมาณ และคณุ ภาพของสิ่งผลิต แหล่งตลาดและ วัตถุดบิ ปรมิ าณและคุณภาพของบุคลากรในการผลิตวธิ ีการจดั จาหน่าย เปน็ ต้น 2. การประเมนิ เพอื่ การจัดระบบการตลาดและการผลิตซ่งึ ไดจ้ ัดต้ังไว้แลว้ เพ่ือให้เหมาะสมย่ิงข้นึ เช่นการ จัดทีน่ ั่งหรอื ยืนปฏบิ ตั ิงานของบุคลากรการวางเคร่ืองใช้ในการทางานให้สามารถหยิบใช้ไดส้ ะดวก เป็นตน้ 3. การประเมนิ เพ่อื ปรบั การดาเนินการตลาดและการผลิต เช่นการแนะนาบุคลากรที่คาดวา่ จะปฏบิ ตั ิงาน ผดิ พลาดล่วงหนา้ เป็นตน้ การกาหนดราคาขาย เมื่อทาการผลิตเตา่ แกะสลักขึ้นมาเพอ่ื การจาหนา่ ยสิ่งแรกท่ตี ้องทาคอื การกาหนดราคาขายทีผ่ ู้ซ้อื สามารถซอ้ื ได้ ในราคาไม่แพงจนเกนิ ไปและผู้ขายกพ็ อใจที่จะขายเพราะได้กาไรตามที่ต้องการการกาหนดราคาขายทาไดด้ ังน้ี

73 1. ตดิ ตามความต้องการของลูกคา้ ลูกค้าเปน็ ผกู้ าหนดราคาขายถ้าลูกค้ามีความต้องการและสนใจมากกจ็ ะ สามารถต้ังราคาไดส้ งู ส่อื หนงั สอื เรยี นรายวิชาเลอื ก การเผาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลิตร 2. ต้งั ราคาขายโดยบวกราคาตน้ ทุนกับกาไรทต่ี อ้ งการกจ็ ะเปน็ ราคาขายในกรณีเช่นนีจ้ ะตอ้ งรู้ราคา ต้นทนุ มาก่อนจงึ จะสามารถบวกกาไรลงไปได้การต้งั ราคาขายน้ี จะมีผลต่อปรมิ าณการขาย ถ้าต้งั ราคาขายไม่ แพงหรอื ตา่ กว่าราคาตลาดก็สามารถขายได้จานวนมาก ผลที่ไดร้ ับคือไดก้ าไรเพม่ิ มากขึ้นด้วย การกาหนดราคาขายมีหลายรูปแบบ แตส่ ่งิ ที่สาคัญคือต้องคานงึ ถงึ ราคาทส่ี งู ทีส่ ุดที่ผ้ซู อ้ื สามารถซือ้ ได้และราคา ต่าสดุ ท่ีจะไดเ้ งนิ ทุนคนื สรุปหลกั เกณฑ์ในการกาหนดราคาขาย มีดงั น้ี 1. ได้ผลตอบแทนจากการลงทนุ ตามเปาู หมาย 2. เพอ่ื รกั ษาเสถยี รภาพด้านราคาไม่ถกู หรอื แพงจนเกนิ ไป 3. เพื่อรักษาหรือปรับปรุงส่วนแบง่ ของการตลาด กล่าวคอื ตั้งราคาขายสง่ ถกู กว่าราคาขายปลกี เพ่อื ใหผ้ รู้ บั ซอื้ ไปจาหนา่ ยปลกี จะไดบ้ วกกาไรได้ด้วย 4. เพื่อแข่งขันหรอื ปอู งกนั คู่แขง่ ขนั หรือผผู้ ลิตรายอื่น 5. เพื่อผลกาไรสูงสดุ การกาหนดราคาขาย มหี ลักสาคญั คือ ราคาตน้ ทุน + กาไรทีต่ อ้ งการดังนนั้ จึงจาเปน็ ต้องศกึ ษาเรื่องราวการ คดิ ราคาตน้ ทนุ ให้เข้าใจก่อน การคิดราคาต้นทุน การคิดราคาตน้ ทนุ หมายถงึ การคดิ คานวณราคาวัตถดุ ิบท่ีใชใ้ นการผลติ มีคา่ แรงค่าใช้จ่ายในการผลติ ประกอบดว้ ย คา่ เช่าสถานที่ ค่าไฟฟูา คา่ ขนสง่ ฯลฯ การคิดราคาต้นทุนมีประโยชนค์ อื 1) สามารถตง้ั ราคาขายไดโ้ ดยร้วู ่าจะได้กาไรเทา่ ไร 2) สามารถรวู้ ่ารายการใดทีก่ ่อให้เกดิ ต้นทุนสูง หากตอ้ งการกาไรมากกส็ ามารถลดตน้ ทนุ นั้นๆ ลงได้ 3) รถู้ ึงการลดต้นทุนในการผลิตแลว้ นาไปปรบั ปรงุ และวางแผนการผลิตเพมิ่ ขน้ึ ได้ ต้นทุนการผลติ มี 2 อย่าง คือ 1. ต้นทนุ ทางตรงหมายถงึ ต้นทุนในการซอื้ วตั ถุดิบรวมท้งั คา่ ขนสง่ 2. ตน้ ทนุ ทางออ้ ม หมายถงึ ตน้ ทนุ ทจ่ี ่ายเป็นคา่ บรกิ ารตา่ ง ๆ เช่น ค่าแรงงาน คา่ ไฟฟูา คา่ เชือ้ เพลิง ท้งั น้ใี หค้ ดิ เฉพาะสว่ นทเ่ี ก่ยี วกบั การผลติ โดยตรงแล้วนาต้นทุนท้ังสองอย่างมาคดิ รวมกันกจ็ ะไดเ้ ปน็ ราคาตน้ ทุนรวม สรุปการกาหนดราคาขาย จะตอ้ งคานึงถงึ 1. ตน้ ทุนทางตรง + ตน้ ทนุ ทางออ้ ม คือต้นทุนรวม 2. การหากาไรท่เี หมาะสม ทาไดโ้ ดยเพมิ่ ตน้ ทนุ รวมขึ้นอกี 20-30%

74 การกาหนดราคาขาย ส่อื หนงั สือเรียนรายวิชาเลอื ก การเผาถ่านด้วยถงั ๒๐๐ ลิตร ราคาขาย = ราคาทุน (ต้นทนุ + ค่าแรง) +กาไรท่ีต้องการ การผลติ และการจาหนา่ ย 1. ประเภทของการจัดจาหน่าย มี 2 แบบ คอื 1) การจาหนา่ ยแบบสั้น คือ การนาสนิ คา้ จากผู้ผลิตสู่ร้านค้าปลีกหรอื รา้ นคา้ ย่อยถงึ ผซู้ ้ือหรือผ้บู ริโภคโดยตรง 2) การจดั จาหน่ายแบบยาว คอื การนาสนิ ค้าจากผู้ผลติ (บา้ น) ถึงร้านค้าขายส่งแลว้ รา้ นค้าขายส่งจาหน่าย ตอ่ ไปยงั ร้านค้าขายปลกี ร้านคา้ ขายปลกี จาหนา่ ยต่อไปยังผู้บริโภค สรปุ การทาให้สินค้าท่ีผลิตข้นึ สามารถขายไดจ้ านวนมาก มีวิธดี าเนนิ การไดห้ ลายรูปแบบคือ 1. จากผู้ผลติ ถึง ร้านขายส่ง ถงึ ร้านขายปลกี ถงึ ผู้ซื้อหรอื ผบู้ รโิ ภค 2. จากผู้ผลิต ผา่ น นายหนา้ ถงึ ร้านค้าปลีก ถึง ลูกค้า 3. จากผู้ผลิต ผา่ น นายหน้าลูกค้า (ผู้บริโภค) โดยตรง โดยระบบการขายฝากและสรา้ งภาพพจน์ของสินคา้ จงู ใจผู้ซือ้ ดว้ ยวิธกี ารต่าง ๆ เป็นต้น นอกจากน้ียงั มีวิธีการส่งเสรมิ การจาหน่ายทไ่ี ด้ผลอกี 2 ประการ คือ 1. การใหข้ อ้ มลู จูงใจผูซ้ อื้ และภาพพจน์ของสนิ คา้ ที่ผซู้ อ้ื ตอ้ งการ 2. ภาพพจนข์ องสนิ คา้ ท่ผี ูซ้ ื้อตอ้ งการและพอใจทาใหส้ นิ คา้ น้ันมีคา่ และมรี าคาในตวั เองมากกวา่ วัสดุบรรจุภณั ฑ์ ที่เหมาะสม 2. คุณภาพและมาตรฐานของสนิ คา้ จะตอ้ งผลิตใหต้ รงกับความต้องการและรสนิยมของกลุม่ เปูาหมายท้งั ในดา้ นรปู แบบสสี ันและประโยชน์ใช้สอย 3. การโฆษณา ประชาสมั พนั ธ์

75 สือ่ หนงั สอื เรียนรากยจิวชิการเรลอืมกที่ 4ก.า2รเผาถ่านด้วยถงั ๒๐๐ ลติ ร 1. จงอธบิ ายการวางแผน การตลาด และการผลิต โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2. จงอธิบายการลงทนุ และผลตอบแทนจากการผลิตผา้ ไหม โดยสงั เขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. จงอธิบายการประเมินผลการตลาดและการผลติ โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

76 สื่อหนังสือเรยี นรายวชิ าเลอื ก การเผาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลิตร เรื่องท่ี 4.3 การจดั ทาบัญชี การบัญชี (Accounting) หมายถงึ งานศลิ ปะของการนารายงานและเหตกุ ารณท์ างการเงนิ มาจดบันทึก จัดหมวดหมู่สรปุ ผล และวิเคราะห์ ตีความอย่างมหี ลักเกณฑ์ คาวา่ “การบัญชี” (Book-keeping) ไดม้ ีผใู้ ห้คาจากัดความไว้มากมาย เช่น “การบัญชี” คอื การจดบนั ทึกรายการคา้ ต่างๆ ทีเ่ ก่ยี วกับการรบั -จ่ายเงินและส่งิ ท่ีมีคา่ เปน็ เงิน ไวใ้ นสมุดบัญชอี ย่างสมา่ เสมอเป็นระเบียบถกู ต้องตามหลกั การและสามารถแสดงผลการดาเนินงาน และฐานะการเงนิ ของกิจการในระยะเวลาหน่ึงได้\" “การทาบญั ชี” (Bookkeeping) หมายถึงงานประจาท่เี ก่ียวขอ้ งกบั การบนั ทึก และรวบรวมขอ้ มูลประจาวันเพื่อให้สามารถจัดทางบการเงินได้ การทาบญั ชีเปน็ งานยอ่ ยส่วนหนึง่ ของการบญั ชี บุคคลผปู้ ฏิบตั ิงานเกยี่ วกบั การบญั ชเี รียกวา่ “นกั บัญชี” (Accountant) ส่วนผู้ที่มหี น้าทบ่ี ันทึกและรวบรวม ขอ้ มูลเกีย่ วกับการเงินประจาวนั เรียกว่าผทู้ าบัญชี (Bookkeeper) ประโยชน์และวัตถุประสงคข์ องการบญั ชี 1. ชว่ ยให้เจา้ ของกิจการสามารถควบคุมรกั ษาสนิ ทรัพยข์ องกิจการได้ 2. ช่วยใหท้ ราบผลการดาเนินงานของกจิ การ ในรอบระยะเวลาใดเวลาหนึ่งว่าผลการดาเนินงาน ที่ผ่านมา กิจการมกี าไรหรอื ขาดทนุ เป็นจานวนเท่าใด 3. ช่วยใหท้ ราบฐานะการเงนิ ของกิจการ ณ วันใดวันหน่ึงวา่ กิจการในสนิ ทรพั ย์ หนีส้ ินและ ทุน ซึง่ เป็นส่วนของเจา้ ของกิจการเป็นจานวนเทา่ ใด 4. การทาบัญชเี ป็นการรวบรวมสถติ ิอย่างหน่ึงท่ชี ว่ ยในการบรหิ ารงานและให้ขอ้ มลู อันเปน็ ประโยชน์ในการวางแผนการดาเนินงานและควบคมุ กจิ การให้ประสบผลสาเรจ็ ตามความมุ่งหมาย 5. เพ่อื บนั ทึกรายการคา้ ท่ีเกิดข้นึ ตามลาดับก่อนหลงั และจาแนกตามประเภทของรายการค้าไว้ 6. เพ่ือใหถ้ กู ต้องตามพระราชบัญญตั ิว่าด้วยการทาบัญชขี องกจิ การต่างๆ การจัดทาบัญชีรายรบั รายจ่ายโดยตามหลักทฤษฎีแล้วหากทาธุรกิจแล้วต้องการเพิ่มกาไรให้มากข้ึนมีวิธีการ ทาอยู่ 2 วิธีคอื 1. การเพมิ่ ยอดขาย 2. การลดคา่ ใช้จา่ ย

77 สอ่ื หนงั สือเรยี นรายวิชาเลอื ก การเผาถา่ นด้วยถัง ๒๐๐ ลิตร ในชีวิตประจาวันของเราก็เช่นกันหากต้องการมีเงินเก็บมากขึ้นก็ทาได้สองวิธีคือ เพิ่มรายรับและลด รายจา่ ยซึ่งดูแล้วเป็นเร่ืองง่ายๆแต่ในทางปฏิบัติทาได้ไม่ง่ายนักในปัจจุบันมีการรณรงค์ให้จัดทาบัญชีรายรับ รายจา่ ยเพือ่ คอยตรวจสอบการใชจ้ า่ ยและช่วยวเิ คราะห์ค่าใชจ้ ่ายต่างๆวา่ สิง่ ใดจาเปน็ ส่ิงใดไม่จาเป็น เพื่อจะได้ วางแผนการใช้จ่ายในเดอื นตอ่ ๆไปได้ การทาบัญชีรายรับ-รายจ่าย หมายถึง การจดบันทึกเหตุการณ์ต่าง ๆเกี่ยวกับการเงินหรืออย่างน้อยที่สุด บางส่วนเก่ียวข้องกับการเงินโดยผ่านการวิเคราะห์ จัดประเภทและบันทึกไว้ในแบบฟอร์ม ที่กาหนดเพื่อ แสดงฐานะการเงินและผลการดาเนินงานของกิจการในช่วงระยะเวลาหน่ึง ประโยชน์ของการทาบัญชีรายรับ-รายจ่าย 1. เป็นหลักฐานประกอบการดาเนินกิจการ เพ่ือให้ทราบว่ามีทรัพย์สิน หนี้สินและเงินทุนเป็นจานวน เท่าใด 2. เปน็ หลกั ฐานในการตรวจสอบ ตวั เงนิ สดกบั ยอดบญั ชีว่าถกู ต้องหรือมีขอ้ ผิดพลาดอย่างไร 3. เป็นสถิติชว่ ยในการบริหาร การควบคมุ การทางบประมาณ เพือ่ ให้ผลงานมีประสทิ ธภิ าพดยี งิ่ ขน้ึ 4. ชว่ ยเปน็ หลกั ฐานในการบรหิ ารงาน เพ่ือปอู งกันความผดิ พลาดท่ีเกิดขนึ้ อีก 5. ช่วยในการคานวณผลการดาเนินงานว่ามกี าไรหรอื ขาดทนุ อย่างไร 6. ช่วยให้ทราบฐานะทางการเงินของกิจการว่า ทรัพย์สิน หน้ีสิน และเงินทุนในขณะใดขณะหนึ่ง เป็น จานวนเทา่ ใด การบันทึกบัญชีรายรับ-รายจ่าย การบันทึกรายรับและรายจ่ายนับว่ามีความสาคัญเน่ืองจากเป็น แหล่งข้อมลู ท่ีตอ้ งการใช้ในการกาหนดรายได้-รายจ่าย, การจดั ทาแผนและงบประมาณ รวมถึงการกาหนด ราคาขายดว้ ย

78 ส่ือหนังสอื เรียนรายวชิ าเลอื ก การเผาถ่านด้วยถงั ๒๐๐ ลิตร ตวั อย่างบญั ชรี ายรบั รายจ่าย แบบบัญชรี ายรบั -รายจา่ ย วนั เดือนปี รายรับ จานวนเงิน วันเดือนปี จานวนเงนิ บาท สต. รายรบั บาท สต. แบบฟอรม์ บัญชเี งินสด วันเดอื นปี รายการ รายรับ รายจา่ ย คง เ ห ลื อ หมายเหตุ บาท สต. บาท สต. บาท สรุป การทาบัญชีรายรับ-รายจ่ายเป็นการช่วยความทรงจา และถ้ามีการจดบันทึกกิจการต่าง ๆ อย่างมี ระบบ การลงบัญชีท่ีดมี ีความเข้าใจในการจดบันทึก และการสรุปข้อมลู ให้เหมาะสมแล้วสามารถนาข้อมูลท่ี ได้รับมาใช้ประโยชน์ในการตัดสินใจทาการปลูกพืชให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดแนวโน้มของ ราคา ตลอดจนเหตุการณ์ต่าง ๆที่มีผลกระทบต่อการดาเนินกิจกรรมได้อย่างเหมาะสมยิ่งขึ้นทาให้ผู้ผลิต ทราบได้ว่ากิจการของตนเป็นอย่างไรและวิธีการอย่างหน่งึ ท่ีจะแสดงฐานทางการเงินและผลการดาเนินงาน ว่ามีรายรับ-รายจ่ายอย่างไรช่วยในการประเมินผลการดาเนินงานว่ามีกาไร หรือขาดทุนอย่างไรอีกด้วย

79 สือ่ หนังสือเรยี นรายวิชกาเจิ ลกอื กรรมกทาี่ร4เผ.า3ถา่ นด้วยถงั ๒๐๐ ลิตร 1. จงอธบิ ายการทาบัญชีรายรับรายจา่ ย โดยสังเขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 2. การจัดทาบัญชรี ายรับรายจา่ ยมกี ีว่ ธิ ี อะไรบ้าง ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. จงบอกประโยชนข์ องการทาบัญชรี ายรับ – รายจา่ ย โดยสงั เขป ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

80 สื่อหนงั สอื เรียนรายวชิ าเลอื ก การเผาถ่านด้วยถงั ๒๐๐ ลิตร แบบทดสอบหลงั เรียน

81 สอื่ หนังสอื เรแยี นบรบายทวดิชาสเลออื บกหลกังาเรรเยีผนาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลติ ร 1. การเล้ียงไหมปุาอายุการฟักไขไ่ หมประมาณกว่ี นั คอื ขอ้ ใด ก. 8 วนั ข. 10 วนั ค. 15 วนั ง. 20 วนั 2. การใหอ้ าหารไหมวัยออ่ นอยา่ งน้อยกม่ี อ้ื คือขอ้ ใด ก. 2 ม้อื ข. 3 มือ้ ค. 4 ม้อื ง. 1 มือ้ 3. ระยะเวลาในการเล้ยี งไหมวยั ออ่ นจานวนก่ีวนั คอื ขอ้ ใด ก. 4 – 6 วนั ข. 2 – 5 วนั ค. 9 – 12 วนั ง. 8 – 10 วนั 4. ระยะเวลาในการเลย้ี งไหมวัยแกจ่ านวนก่วี นั คอื ขอ้ ใด ก. 5 – 10 วัน ข. 9 – 13 วัน ค. 6 – 7 วนั ง. 8 – 10 วัน 5. ตัวไหมวยั แกม่ ีลกั ษณะขอ้ ใด ก. ออกเป็นหนอน ข. ตัวไหมเริ่มแก่ ค. ตวั ไหมจะสุก ง. ออกเป็นผีเสื้อ 6. ตวั ไหมวัยออ่ นมีลักษณะขอ้ ใด ก. ตัวไหมเรมิ่ แก่ ข. ออกเปน็ หนอน ค. ตวั ไหมจะสุก ง. ออกเป็นผเี สื้อ

82 7. วยั ตัวไหมเปน็ รงั ไหมมีลกั ษณสะอื่ขห้อนใดังสอื เรยี นรายวชิ าเลอื ก การเผาถ่านดว้ ยถงั ๒๐๐ ลติ ร ก. ออกเปน็ ผเี ส้ือ ข. ตัวไหมจะสุก ค. เร่มิ วางไข่ ง. ออกเป็นหนอน 8. วยั ตัวไหมเปน็ ผเี ส้อื มีลกั ษณะข้อใด ก. เรมิ่ วางไข่ ข. ออกเปน็ ผีเสื้อ ข. ตัวไหมจะสุก ง. ตวั ไหมเริม่ แก่ 9. วัยตวั ไหมเป็นไขม่ ีลกั ษณะข้อใด ก. ออกเปน็ ตวั ข. ออกเปน็ หนอน ค. ออกเป็นผีเส้อื ง. ตัวไหมเร่มิ แก่ 10. วยั ตัวไหมเป็นผีเสอื้ ระยะเวลาในการเล้ียงกวี่ ันคอื ข้อใด ก. 2 – 3 วัน ข. 10 – 15 วัน ค. 4 – 5 วัน ง. 6 – 8 วนั 11. ระยะเวลาในการเลย้ี งไหมปาุ รวมเวลาในการเลี้ยงกี่วันคอื ขอ้ ใด ก. 30 วัน ข. 40 วัน ค. 50 วัน ง. 60 วนั 12. การเลี้ยงไหมปาุ อาหารที่ใช้เลย้ี งคือข้อใด ก. ใบหม่อน ข. ใบตะไคร้ ค. ใบมันสาปะหลงั ง. ใบกล้วย 13. อปุ กรณท์ ี่ใชส้ าหรบั ใส่ตัวไหมขณะทีช่ ักใยคอื อะไร ก. กระด้ง ข. ใบไม้ ค. จ่อ ง. ผ้า

83 14. วัฎจกั รหนอนไหมปุามีลกั ษณส่อื ะหอนยัง่าสงอื ไเรรียนรายวิชาเลอื ก การเผาถ่านด้วยถัง ๒๐๐ ลิตร ก. ผเี สอ้ื  ไข่ไหม หนอนไหม  รังไหม  ผีเส้อื ข. ผเี สอ้ื  หนอนไหม  ไข่ไหม  รงั ไหม ค. ไขไ่ หม  หนอนไหม  ผีเสอื้  รงั ไหม ง. ไข่ไหม  หนอนไหม  รงั ไหม  ผเี สื้อ 15. อุปกรณส์ าหรับวางตัวไหมวยั ต่างๆคอื อะไร ก. กระดง้ ข. จ่อ ค. กระถาง ง. หม้อ

84 ส่อื หนังสอื เรยี นราเยฉวลิชยาเแลบอื กบทดกาสรอเผบาถา่ นดว้ ยถงั ๒๐๐ ลิตร 1. ข 2. ข 3. ค 4. ข 5. ค 6. ก 7. ก 8. ก 9. ข 10. ก 11. ข 12. ค 13. ค 14. ก 15. ก

85 สอ่ื หนังสอื เรยี นรายวบิชรารเลณอื กานุกกรามรเผาถา่ นด้วยถงั ๒๐๐ ลิตร ศ.ดร. ทพิ ย์วดี อรรถธรรม ( ภาควิชาทฎวิทยา คณะเกษตรกาแพงแสน มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ ) _________ การศึกษาวิธกี ารเลี้ยงไหมปุา มหาวิทยาลัยขอนแก่น _________ การบันทึกการปฏิบัติงานและการทาบัญชีรายรับรายจ่าย.http://angelfire.com/ri /rangsan/record.html _________ การบริหารจัดการ.http://kmitnbxmie.8 com/indexphp?/ay=show & ac……/d _________ หน้าที่ของการบริหารจัดการ.http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=lean- 357&group=1 _________ การจัดการตลาด การผลิต และการจาหน่าย.http//dnfe5.nfe.go.thlilploccupation

86 สือ่ หนังสอื เรียนรายควิชณาเะลผอื กู้จดั ทกาารเผาถา่ นดว้ ยถัง ๒๐๐ ลติ ร ทีป่ รึกษา นายโกศัลย์ ต้งั ใจ ผอู้ านวยการ สานักงาน กศน.จังหวดั ขอนแกน่ นายประภาส ชมพมู ี รองผูอ้ านวยการ สานกั งาน กศน.จังหวัดขอนแก่น นางมาลินี สุนทรศร ศึกษานเิ ทศกเ์ ชยี่ วชาญสานกั งาน กศน.จังหวดั ขอนแกน่ นายสุรินทร์ หว่างจิตร ผอู้ านวยการ กศน.อาเภอมญั จาครี ี นางนงนชุ เมืองวงศ์ บรรณารักษ์ ภูมิปญั ญาทอ้ งถ่นิ /แหลง่ เรยี นรู้ นางทองเลิศ สอนจนั ทร์ วทิ ยากร ภูมปิ ญู ญาทอ้ งถน่ิ ศนู ยฝ์ ึกอาชพี ชมุ ชน กศน.ตาบลโพนเพก็ คณะผเู้ รยี บเรียง นางภัชราภรณ์ คาหวาน หวั หนา้ กศน.ตาบลโพนเพก็ นายภาคภมู ิ ศิริสจุ ริตกุล ครู กศน.ตาบลโพนเพ็ก นายสชุ ิน หมอกชยั ครูประจากลมุ่ ปวช.คอมพวิ เตอร์