Destek Eğitim Zihinsel Yetersizlik

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 6.1.2. Nesneleri/ Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programınesne resimlerini6.1.2.1. Yan yana sıralı6.1.2.3. Nesne sayısı sayar. olan 1-20 arası sayıda 100’e kadar olan bir grup- 145 nesneyi/nesne resmini taki nesneleri/nesne re- 6.1.3. 100’e kadar birer birer sayar. simlerini birer birer sayar. bir sayıya karşılık 6.1.2.2. Karışık olarak gelen çokluğu sıralanmış 1-20 arası sayı- 6.1.2.4. Nesne sayısı tane olarak ifade da nesneyi/nesne resmini 100’e kadar olan bir grup- eder. birer birer sayar. taki nesneleri/nesne re- simlerini onar onar sayar. 6.1.3.1. 1-20 arası bir grup nesneyi sayarak 6.1.2.5. Nesne sayısı kaç tane nesne olduğunu 100’e kadar olan bir söyler. gruptaki nesneleri/nesne 6.1.3.2. Resimdeki 1-20 resimlerini beşer beşer arası bir grup nesneyi sayar. sayarak kaç tane nesne olduğunu söyler. 6.1.2.6. Nesne sayısı 100’e kadar olan bir gruptaki nesneleri/nesne resimlerini ikişer ikişer sayar. 6.1.2.7. Nesne sayısı 30’a kadar olan bir gruptaki nesneleri/nesne resimleri- ni üçer üçer sayar. 6.1.2.8. Nesne sayısı 40’a kadar olan bir gruptaki nesneleri/nesne resimleri- ni dörder dörder sayar. 6.1.3.4. Resimdeki 20- 100 arası bir grup nesneyi sayarak kaç tane nesne olduğunu söyler.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 146 6.1.4. Doğal sayı- 6.1.3.3. 1-20 arası bir 6.1.4.15. Nesne sayısı 6.1.4.21. 4, 5 ve 6 basa- ları okur ve yazar. grup nesne içinden isteni- 6.1.4.9. Nesne sayısı 100-1000 olan bir çoklu- maklı doğal sayıları okur. len sayıda nesneyi saya- 100’den az olan bir çok- ğu model kullanarak yüz- 6.1.4.22. Söylenen 4, rak ayırır. luğu model kullanarak lük, onluk ve birliklerine 5 ve 6 basamaklı doğal onluk ve birliklerine ayırır. sayıları rakamla yazar. 6.1.4.1. Aynı cins 10 var- ayırır. Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler lıktan oluşan çokluğun bir 6.1.4.16. Yüzlük, onluk deste olduğunu söyler. 6.1.4.10. Onluk ve birlik ve birliklerine ayırdığı gruplarına ayırdığı çoklu- çokluğun kaç yüzlük, kaç 6.1.4.2. Aynı cins 12 var- ğun kaç onluk ve kaç bir- onluk ve kaç birlikten lıktan oluşan çokluğun bir likten oluştuğunu söyler. oluştuğunu söyler. düzine olduğunu söyler. 6.1.4.11. Onluk ve bir- 6.1.4.17. Yüzlük, onluk 6.1.4.3. 10-20 arasında liklerine ayırdığı 20-100 ve birliklerine ayırdığı olan bir grup nesneyi/ arasındaki bir çokluğa 100-1000 arasındaki bir nesne resmini (10 ve 20 karşılık gelen sayıyı ya- çokluğa karşılık gelen dâhil) onluk ve birlikleri- zar. sayıyı yazar. ne ayırır. 6.1.4.12. Onluk ve bir- 6.1.4.18. Yüzlük, onluk 6.1.4.4. 10-20 arasında liklerine ayırdığı 20-100 ve birliklerine ayırdığı olan bir grup nesnenin/ arasındaki bir çokluğa 100-1000 arasındaki bir nesne resminin kaç onluk karşılık gelen sayıyı okur. çokluğa karşılık gelen ve kaç birlikten oluştuğu- sayıyı okur. nu söyler. 6.1.4.13. İki basamaklı doğal sayıları okur. 6.1.4.19. Üç basamaklı 6.1.4.5. Onluk ve birlikle- doğal sayıları okur. rine ayırdığı 10-20 arasın- 6.1.4.14. Söylenen iki daki nesne grubuna karşı- basamaklı doğal sayıları 6.1.4.20. Söylenen üç lık gelen sayıyı yazar. rakamla yazar. basamaklı doğal sayıları rakamla yazar. 6.1.4.6. Onluk ve bir- liklerine ayırdığı 10-20 arasındaki nesne grubuna karşılık gelen sayıyı okur. 6.1.4.7. 1-20 arası sayıları okur. 6.1.4.8. Söylenen 1-20 arası bir sayıyı rakamla yazar.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 6.1.5. Doğal sayı- 6.1.5.1. 100’den küçük 6.1.5.3. Üç basamaklı sa- 6.1.5.5. 4, 5 ve 6 basa- ların basamak ve doğal sayıların basamak yıların basamak adlarını maklı doğal sayıların basamak değerle- adlarını modeller üzerin- modeller üzerinde yazar. basamak adlarını yazar. rini yazar. de yazar. 6.1.5.2. 100’den küçük 6.1.5.4. Üç basamaklı 6.1.5.6. 4, 5 ve 6 basa- 6.1.6. Doğal sayı- doğal sayıların basamak sayıların basamak değer- maklı doğal sayıların ları sıralar. değerlerini yazar. lerini modeller üzerinde basamak değerlerini yazar. yazar. 6.1.6.6. 1-100 arası ve- Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler rilen bir sayıdan sonra 6.1.5.7. 4, 5 ve 6 basa- gelen sayıyı yazar. maklı sayıları bölükleri- 6.1.6.7. 1-100 arası ve- ne ayırır. rilen bir sayıdan önce gelen sayıyı yazar. 6.1.5.8. 4, 5 ve 6 basa- 6.1.6.8. 1-100 arasında maklı sayıları çözümler. karışık sırada verilen en Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı6.1.6.1. 1’den 20’yeçok 4 doğal sayıyı say- kadar sayıları sıralı bir ma sırasına göre sıralar. 147 şekilde yazar. 6.1.6.9. 100’den küçük doğal sayılarla oluştu- 6.1.6.2. 1-20 arası ve- rulmuş bir sayı dizisinde rilen bir sayıdan sonra eksik bırakılan sayıları gelen sayıyı yazar. yazar. 6.1.6.3. 1-20 arası ve- rilen bir sayıdan önce gelen sayıyı yazar. 6.1.6.4. Karışık sırada verilen 1’den 20’ye ka- dar olan sayıları sayma sırasına göre sıralar. 6.1.6.5. 1’den 20’ye ka- dar verilen sayı dizisinde eksik bırakılan sayıyı/ sayıları yazar.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler1486.1.7. İki nesne 6.1.7.1. 1-20 arasında grubunu bire bir aynı sayıdaki iki nesne eşleyerek grupla- grubunu bire bir eşleye- 6.1.8.4. 100’den küçük 6.1.8.7. 1000’den küçük 6.1.8.10. En çok altı rın nesne sayıları rek eşit olduğunu söyler. en çok dört doğal sayıyı en çok beş doğal sayıyı basamaklı doğal sayıları arasında karşılaş- karşılaştırarak büyük/en karşılaştırarak büyük/en büyük/küçük sembolü tırma yapar. 6.1.7.2. 1-20 arasında büyük olanı söyler. büyük olanı söyler. kullanarak sıralar. farklı sayıdaki iki nesne 6.1.8. Doğal sayı- grubunu bire bir eşleye- 6.1.8.5. 100’den küçük 6.1.8.8. 1000’den küçük ları karşılaştırır. rek bir nesne grubunun en çok dört doğal sayıyı en çok beş doğal sayıyı diğerinden daha az oldu- karşılaştırarak küçük/en karşılaştırarak küçük/en ğunu söyler. küçük olanı söyler. küçük olanı söyler. 6.1.7.3. 1-20 arasında 6.1.8.6. 100’den küçük 6.1.8.9. 1000’den küçük farklı sayıdaki iki nesne en çok dört doğal sayıyı en çok beş doğal sayıyı grubunu eşleyerek bir büyükten küçüğe/küçük- “>” ve “<” sembollerini nesne grubunun diğerin- ten büyüğe sıralar. kullanarak büyükten den daha fazla olduğunu küçüğe/küçükten büyüğe söyler. sıralar. 6.1.8.1. 10-20 arasındaki iki sayıyı karşılaştırarak iki sayının eşit olduğunu söyler. 6.1.8.2. 10-20 arasındaki iki sayıyı karşılaştırarak büyük olanı söyler. 6.1.8.3. 10-20 arasındaki iki sayıyı karşılaştırarak küçük olanı söyler.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler 6.1.9. Sayıları 6.1.9.1. Bir sıra dizisi sıra bildirmek içindeki nesnelerin/nes- amacıyla kullanır. ne resimlerinin sırasını söyler. 6.1.10. Belli bir kurala göre artan/ 6.1.9.2. Bir sıra dizisi azalan sayı örün- içinde sırası söylenen tüsü oluşturur. nesneyi/nesne resmini gösterir. 6.1.9.3. Sıra bildiren sayıyı okur. 6.1.9.4. Sıra bildiren sayıyı yazar. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı6.1.11. Doğal6.1.10.1. Aralarındaki6.1.10.3. Aralarındaki6.1.10.5. Belli bir kurala sayıları en yakın fark sabit olan sayı örün- fark sabit olan sayı örün- göre artan ya da azalan 149 olduğu onluğa/ tüsünün kuralını söyler. tüsünü en çok 4 adım çift kurallı sayı örüntüsü yüzlüğe/binliğe devam ettirir. oluşturur. yuvarlar. 6.1.10.2. Aralarındaki fark sabit olan sayı örün- 6.1.10.4. Belli bir kurala 6.1.10.6. Çift kurala tüsünün eksik bırakılan göre artan ya da azalan göre oluşturduğu sayı ögesini yazar. tek kurallı sayı örüntüsü örüntüsünün kurallarını oluşturur. söyler. 6.1.11.1. 100’den küçük bir doğal sayının yakın 6.1.11.3. Üç basamaklı 6.1.11.5. Dört basamaklı olduğu onluğu söyler. bir doğal sayının yakın bir doğal sayının yakın olduğu onluğu/yüzlüğü olduğu onluğu/yüzlüğü/ 6.1.11.2. 100’den küçük söyler. binliği söyler. bir doğal sayıyı yakın ol- duğu onluğa yuvarlar. 6.1.11.4. Üç basamaklı 6.1.11.6. Dört basamaklı bir doğal sayıyı yakın bir doğal sayıyı yakın olduğu onluğa/yüzlüğe olduğu onluğa/yüzlüğe/ yuvarlar. binliğe yuvarlar.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 6.1.12. Doğal Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler150sayıları tek ya da 6.1.14.1. Nesne grubu- 6.1.14.11. Toplamları 6.1.12.1. Nesneleri/ çift olmalarına na belirtilen sayı kadar 100’ü geçmeyen iki sayı nesne resimlerini grup- göre ayırt eder. nesne ekleyerek grubun ile eldesiz toplama işle- layarak nesne sayısının 6.1.14.23. En çok dört sayısının arttığını/çoğal- mi yapar. tek ya da çift olduğunu basamaklı sayılarla 6.1.13. Sayıları dığını söyler. 6.1.14.12. Toplamları söyler. eldeli/eldesiz toplama Romen rakamla- 100’ü geçmeyen iki sayı işlemini yapar. rıyla ifade eder. ile eldeli toplama işlemi 6.1.12.2. Verilen sayıla- yapar. rın tek ya da çift olduğu- 6.1.14. Doğal nu söyler. sayılarla toplama işlemi yapar. 6.1.12.3. İki tek doğal sayının toplamının çift olduğunu söyler. 6.1.12.4. İki çift doğal sayının toplamının çift olduğunu söyler. 6.1.12.5. Tek ve çift iki doğal sayının toplamının tek olduğunu söyler. 6.1.13.1. 20’ye kadar olan Romen rakamlarını okur. 6.1.13.2. 20’ye kadar olan sayıları Romen ra- kamlarıyla yazar. 6.1.14.17. Toplamları 1000’i geçmeyen iki sayı ile eldesiz toplama işlemi yapar.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler 6.1.14.2. Toplamı 20’yi 6.1.14.13. Toplamları 6.1.14.18. Toplamları 6.1.14.24. Toplamları en geçmeyen toplama iş- 100’ü geçmeyen iki 1000’i geçmeyen iki çok dört basamaklı olan lemlerini gerçek nesne- sayının toplamında veril- sayı ile eldeli toplama iki sayının toplamını lerle/nesne resimleriyle meyen toplananı bulur. işlemi yapar. tahmin eder. modelleyerek yapar. 6.1.14.14. Toplamları 6.1.14.19. Toplamla- 6.1.14.25. Toplamları en 6.1.14.3. Toplamı 20’yi 100’ü geçmeyen iki sa- rı1000’i geçmeyen iki çok dört basamaklı olan geçmeyen nesneler/ yının toplamını tahmin sayının toplamında veril- iki sayının toplamındaki nesne resimleri ile gös- eder. meyen toplananı bulur. tahminini işlem sonucu terilen toplama işlemini ile karşılaştırır. sayılara dönüştürerek 6.1.14.15. Toplamları 6.1.14.20. Toplamları yapar. 100’ü geçmeyen iki sa- 1000’i geçmeyen iki 6.1.14.26. En çok dört yının toplamındaki tah- sayının toplamını tahmin basamaklı sayıları 6.1.14.4. Eşittir sembo- minini işlem sonucuyla eder. 100’ün katlarıyla zihin- lünü kullanır. karşılaştırır. den toplar. 6.1.14.21. Toplamları 6.1.14.5. Toplama işlemi 6.1.14.16. Toplamları 1000’i geçmeyen iki sa- sembolünü (+) kullanır. 100’ü geçmeyen iki sa- yının toplamındaki tah- yıyla zihinden toplama minini işlem sonucuyla 6.1.14.6. Toplamı 20’yi işlemi yapar. karşılaştırır. geçmeyen sayılarla top- lama işlemi yapar. 6.1.14.22. Toplamları 1000’i geçmeyen iki 6.1.14.7. Toplamı 20’yi sayıyı zihinden toplar. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programıgeçmeyen üç tane bir ba- samaklı sayı ile toplama 151 işlemi yapar. 6.1.14.8. Toplama iş- leminde toplananların yerleri değiştiğinde toplamın değişmediğini söyler. 6.1.14.9. Toplamı 20’yi geçmeyen sayılarla ya- pılan toplama işleminde verilmeyen toplananı yazar.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 152 6.1.15. Toplama 6.1.14.10. Toplamı 20’yi 6.1.15.5. Toplamları 6.1.15.7. En çok dört Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler işlemi gerektiren geçmeyen sayılar ile 6.1.15.3. Toplamları 1000’i geçmeyen üç basamaklı sayılarla en problemleri çö- zihinden toplama işlemi 100’ü geçmeyen sayı- basamaklı sayılarla en çok dört işlem gerekti- zer. yapar. lar ile en çok iki işlem çok üç işlem gerektiren ren problemleri çözer. gerektiren problemleri problemleri çözer. 6.1.15.8. Verilenlere uy- 6.1.16. Doğal 6.1.15.1. Toplamı 20’yi çözer. gun, üç işlem gerektiren sayılarla çıkarma geçmeyen sayılar ile bir 6.1.15.6. Verilenlere problemler kurar. işlemi yapar. toplama işlemi gerekti- 6.1.15.4. Verilenlere uygun, en çok iki işlem ren problemleri çözer. uygun, toplamı 100’ü gerektiren problemler 6.1.16.22. En çok dört geçmeyen sayılar ile iki kurar. basamaklı iki sayı ile 6.1.15.2. Verilenlere işlem gerektiren prob- onluk bozmadan çıkar- uygun, toplamı 20’yi lemler kurar. 6.1.16.14. En çok üç ba- ma işlemi yapar. geçmeyen sayılar ile bir samaklı sayılar ile onluk 6.1.16.23. En çok dört toplama işlemi gerekti- 6.1.16.7. 100’e kadar bozmadan çıkarma işle- basamaklı iki sayı ile ren problemler kurar. olan sayılar ile onluk mi yapar. onluk bozarak çıkarma bozmadan çıkarma işle- işlemi yapar. 6.1.16.1. Nesne grubun- mi yapar. 6.1.16.15. En çok üç ba- 6.1.16.24. En çok dört dan belirtilen sayı kadar samaklı sayılar ile onluk basamaklı sayılarla ya- nesne çıkararak grubun 6.1.16.8. 100’e kadar bozarak çıkarma işlemi pılan çıkarma işleminde sayısının azaldığını/ek- olan sayılar ile onluk yapar. verilmeyen eksileni sildiğini söyler. bozarak çıkarma işlemi bulur. yapar. 6.1.16.16. 100’e kadar 6.1.16.25. 100’e kadar 6.1.16.2. 20’ye kadar olan sayılarla yapılan olan sayılarla yapılan olan sayılarla çıkarma 6.1.16.9. 20’ye kadar çıkarma işleminde veril- çıkarma işleminde veril- işlemlerini gerçek nesne- olan sayılarla yapılan meyen eksileni bulur. meyen çıkanı bulur. lerle/nesne resimleriyle çıkarma işleminde veril- modelleyerek yapar. meyen eksileni bulur. 6.1.16.17. 100’e kadar olan sayılarla yapılan 6.1.16.3. 0-20 arasındaki 6.1.16.10. 20’ye kadar çıkarma işleminde veril- nesneler/nesne resimleri olan sayılarla yapılan meyen çıkanı bulur. ile gösterilen çıkarma çıkarma işleminde veril- işlemini sayılara dönüş- meyen çıkanı bulur. türerek yapar. 6.1.16.4. Çıkarma işlemi sembolünü (-) kullanır.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler 6.1.17. Çıkarma 6.1.16.5. 20’ye ka- 6.1.16.11. 100’e kadar olan 6.1.16.18. Üç basamaklı 6.1.16.26. En çok dört işlemi gerektiren dar olan sayılarla çı- iki sayı ile yapılan çıkarma sayılarla yapılan çıkarma basamaklı sayılar ile ya- problemleri çö- karma işlemi yapar. işleminin sonucunu tahmin işleminin sonucunu tah- pılan çıkarma işleminin zer. 6.1.16.6. 20’ye ka- eder. min eder. sonucunu tahmin eder. 6.1.18. Doğal dar olan sayılarla 6.1.16.12. 100’e kadar olan 6.1.16.19. Üç basamaklı 6.1.16.27. En çok dört sayılarla çarpma zihinden çıkarma iki sayı ile yapılan çıkar- sayılarla yapılan çıkarma basamaklı sayılar ile ya- işlemi yapar. işlemi yapar. ma işleminin sonucundaki işleminin sonucundaki pılan çıkarma işleminin tahminini işlem sonucu ile tahminini işlem sonucu ile sonucundaki tahminini 6.1.17.1. 1-20 arası karşılaştırır. karşılaştırır. işlem sonucu ile karşı- sayılar ile bir çıkar- 6.1.16.13. 100 içinde 10’un 6.1.16.20. İki basamaklı laştırır. ma işlemi gerek- katı olan iki sayıyı zihin- bir sayıdan 10’un katı 6.1.16.28. Üç basamaklı tiren problemleri den çıkarır. olan iki basamaklı bir sa- bir sayıdan 10’un katı çözer. yıyı zihinden çıkarır. olan iki basamaklı bir 6.1.17.2. Verilen- 6.1.17.3. 0-100 arası sayı- 6.1.16.21. Üç basamaklı sayıyı zihinden çıkarır. lere uygun, 1-20 lar ile toplama ve çıkarma ve 100’ün katı olan bir 6.1.16.29. 100’ün katı arası sayılar ile bir işlemi gerektiren en çok iki sayıdan 10’un katı olan olan üç basamaklı sayı- çıkarma işlemi ge- işlemli problemleri çözer. iki basamaklı bir sayıyı ları zihinden çıkarır. rektiren problemler 6.1.17.4. Verilenlere uy- zihinden çıkarır. kurar. gun, 0-100 arası sayılar ile 6.1.17.7. En çok dört toplama ve çıkarma işlemi 6.1.17.5. 0-1000 arası sa- basamaklı sayılar ile top- gerektiren en çok iki işlem- yılar ile toplama ve çıkar- lama ve çıkarma işlemi li problemler kurar. ma işlemi gerektiren en gerektiren en çok dört çok üç işlemli problemleri işlemli problemleri çözer. çözer. 6.1.17.8. Verilenlere 6.1.17.6. Verilenlere uy- uygun, en çok dört basa- gun, 0-1000 arası sayılar maklı sayılar ile toplama ile toplama ve çıkarma iş- ve çıkarma işlemi gerek- lemi gerektiren en çok iki tiren en çok üç işlemli işlemli problemler kurar. problemler kurar. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 153 6.1.18.1. 20’ye kadar olan 6.1.18.7. 10’a kadar olan 6.1.18.15. Üç basamaklı sayılarla çarpma işlemini sayıları 6, 7, 8, 9 ile çarpar. sayılarla iki basamaklı gerçek nesnelerle/nesne re- 6.1.18.8. Çarpım tablosu- sayıları çarpar. simleriyle tekrarlı toplama nu oluşturur. işlemi olarak modeller.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 154Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler 6.1.18.2. Çarpma işlemi- 6.1.18.9. 100’e kadar 6.1.18.16. Üç doğal nin tekrarlı toplama işle- olan sayıları 10’a kadar sayı ile yapılan çarpma mi olduğunu söyler. olan sayılarla eldesiz işleminde çarpanların çarpar. yerinin değişmesinin, 6.1.18.3. Nesneler/nesne sonucu değiştirmediğini resimleri ile gösterilen 6.1.18.10. 100’e kadar söyler. çarpma işlemini sayılara olan sayıları 10’a kadar dönüştürür. olan sayılarla eldeli çar- 6.1.18.17. En çok üç par. basamaklı doğal sayı- 6.1.18.4. Çarpma işlemi ları; 10, 100 ve 1000’in sembolünü (x) kullanır. 6.1.18.11. İki basamaklı en çok dokuz katı olan bir sayıyı iki basamaklı sayılarla kısa yoldan 6.1.18.5. 10’a kadar olan bir sayı ile çarpar. çarpar. sayıları 1, 2, 3, 4, 5 ve 10 ile çarpar. 6.1.18.12. Üç basamaklı 6.1.18.18. En çok iki bir sayıyı bir basamaklı basamaklı doğal sayıları 6.1.18.6. 5’e kadar (5 bir sayı ile çarpar. 5, 25 ve 50 ile kısa yol- dâhil) çarpım tablosu dan çarpar. oluşturur. 6.1.18.13. 10 ve 100 sayıları ile 1000’e kadar 6.1.18.19. En çok üç kısa yoldan çarpma işle- basamaklı sayıları 10, mi yapar. 100 ve 1000 ile zihinden çarpar. 6.1.18.14. Çarpma işle- minde çarpanlardan biri 6.1.18.20. En çok iki artırıldığında veya azal- basamaklı bir doğal sayı tıldığında sonucun nasıl ile bir basamaklı bir değiştiğini söyler. doğal sayının çarpımını tahmin eder. 6.1.18.21. En çok iki basamaklı bir doğal sayı ile bir basamaklı bir do- ğal sayının çarpımındaki tahminini işlem sonucu ile karşılaştırır.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 6.1.19. Çarpma Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler ile ilgili problem- 6.1.19.1. 1-100 arası 6.1.19.2. 1-100 arası 6.1.19.4. En fazla üç leri çözer. sayılar ile bir çarpma sayılar ile biri çarpma basamaklı sayılarla biri işlemi gerektiren prob- işlemi olmak üzere iki çarpma işlemi olmak 6.1.20. Doğal lemleri çözer. işlem gerektiren prob- üzere en çok üç işlem sayılarla bölme lemleri çözer. gerektiren problemleri işlemi yapar. 6.1.20.1. 20’ye kadar çözer. olan sayılarla bölme 6.1.19.3. Çarpma işlemi işlemini gerçek nesne- gerektiren problemler 6.1.19.5. En fazla üç leri/nesne resimlerini kurar. basamaklı sayılarla biri gruplama/paylaştırma ile çarpma işlemi olmak modeller. 6.1.20.6. 100’e kadar üzere en çok iki işlem 6.1.20.2. 20’ye kadar olan sayıları 10’a kadar gerektiren problemler olan sayılarla bölme iş- olan sayılara kalansız kurar. lemini gerçek nesneleri/ böler. nesne resimlerini grup- 6.1.20.9. Üç basamaklı layarak/paylaştırarak 6.1.20.7. 100’e kadar doğal sayıları en çok iki ardışık çıkarma işlemi olan sayıları 10’a kadar basamaklı doğal sayılara olarak modeller. olan sayılara kalanlı böler. 6.1.20.3. 0-20 arasındaki böler. nesneler/nesne resimleri 6.1.20.10. En çok dört ile gösterilen kalansız 6.1.20.8. 100’e kadar basamaklı bir sayıyı, bölme işlemini sayılara sayılarla birler basamağı tek basamaklı bir sayıya dönüştürür. sıfır olan bir doğal sayıyı böler. 6.1.20.4. Bölme işlemi 10’a kısa yoldan böler. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programısembolünü (+) kullanır.6.1.20.11. Son üç ba- samağında sıfır olan 155 en çok beş basamaklı doğal sayıları 10, 100 ve 1000’e zihinden böler. 6.1.20.12. Bir bölme işleminin sonucunu tah- min eder. 6.1.20.13. Bir bölme işleminin sonucundaki tahminini işlem sonucu ile karşılaştırır.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler156 6.1.20.5. Bölme işlemin- 6.1.20.14. Çarpma ve de 1’in rolünü söyler. bölme arasındaki ilişkiyi 6.1.21. Bölme 6.1.21.2. 100’e kadar söyler. işlemi gerektiren 6.1.21.1. 1-20 arası sayı- olan sayılarla biri bölme problemleri çözer. lar kullanılarak 2’ye, 3’e, olacak şekilde iki işlem 6.1.20.15. Aralarında 4’e, en fazla 5’e bölerek gerektiren problemleri eşitlik ilişkisi olan iki 6.1.22. Bütün, 6.1.22.1. Bütün olan bölme işlemi gerektiren çözer. matematiksel ifadeden yarım ve çeyrek nesneyi/nesne resmini problemleri çözer. birinde verilmeyen değeri modellerini iliş- gösterir. 6.1.21.3. 100’e kadar olan belirler ve eşitliğin sağ- kilendirerek kesir 6.1.22.5. Çeyrek olan sayılarla bölme işlemi ge- landığını söyler. gösterimini kul- 6.1.22.2. Yarım olan nesneyi/nesne resmini rektiren problemler kurar. lanır. nesneyi/nesne resmini gösterir. 6.1.20.16. Aralarında gösterir. 6.1.22.6. Bir bütünün dört 6.1.22.10. Bütün, yarım eşitlik ilişkisi olmayan eş parçasından birinin ve çeyrek modellerini iki matematiksel ifadenin 6.1.22.3. Bir bütünün iki çeyrek olduğunu söyler. kesir biçiminde gösterir. eşit olması için yapılması eş parçasından birinin 6.1.22.7. Bir yarımın iki gereken işlemleri açıklar. yarım olduğunu söyler. eş parçasından birinin 6.1.22.11. Yarımı, çey- çeyrek olduğunu söyler. reği, bütünü ifade eden 6.1.21.4. En fazla dört kesri söyler. basamaklı sayılarla biri bölme olacak şekilde en 6.1.22.12. Kesrin par- çok üç işlem gerektiren ça-bütün anlamını söyler. problemleri çözer. 6.1.21.5. En fazla dört basamaklı sayılarla biri bölme olacak şekilde iki işlem gerektiren problem- ler kurar. 6.1.22.13. Bir kesri okur.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 6.1.22.4. Bütün ile yarı- 6.1.22.8. Çeyrek ile yarı- mı ilişkilendirir. mı ilişkilendirir. 6.1.22.9. Bir bütünün bir yarım ve iki çeyrekten oluştuğunu söyler. Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler 6.1.23. Birim 6.1.23.1. Bir bütünün eş 6.1.23.5. Birim kesirleri kesirleri gösterir, parçalarından her birini büyüklük-küçüklük iliş- karşılaştırır ve kesir biçiminde gösterir. kisine göre karşılaştırır. sıralar. 6.1.23.6. Birim kesirleri 6.1.23.2. Bir bütünün eş büyüklük-küçüklük iliş- parçalarından her birinin kisine göre sıralar. birim kesir olduğunu söyler. 6.1.24.2. Basit, bileşik ve tam sayılı kesri mo- 6.1.23.3. Paydası 10, delleyerek söyler. 100 olan kesirlerin birim kesirlerini söyler. 6.1.23.4. Bir çokluğun belirtilen birim kesir kadarını modelleyerek söyler. 6.1.24.1. Payı payda- sından büyük kesirleri gösterir. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı6.1.24. Bileşik ve tam sayılı kesri 6.1.25.1. Payı paydasın- 6.1.25.2. Bir çokluğun 157 ayırt eder ve mo- dan küçük kesirleri mo- belirtilen basit kesir deller. delleyerek söyler. kadarını modelleyerek söyler. 6.1.25. Bir çok- luğun belirtilen basit kesir kada- rını modeller ve söyler.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 158Bölüm 1. Sayılar ve İşlemler6.1.26. Kesirleri 6.1.26.1. Verilen bir kes- 6.1.26.2. Paydaları eşit karşılaştırır. ri sayı doğrusu üzerinde olan en çok üç kesri gösterir. büyüklük-küçüklük iliş- 6.1.27. Paydaları kisine göre karşılaştırır. eşit kesirlerle toplama ve çıkar- 6.1.27.1. Paydaları eşit ma işlemlerini kesirlerle toplama ve yapar. çıkarma işlemi yapar. 6.1.27.2. Paydaları eşit kesirlerle toplama ve çı- karma işlemi gerektiren problemleri çözer. 6.2.1. Geometrik 6.2.1.1. Geometrik şekil- 6.2.1.4. Üçgen, kare, 6.2.1.7. Geometrik ci- 6.2.1.12. Üçgen, kare ve şekil ve cisimleri leri köşe ve kenar sayıla- dikdörtgen, daire ve simlerin yüzlerini, köşe- dikdörtgenin kenar ve ayırt eder. rına göre sınıflandırarak çemberin benzerlik ve lerini, ayrıtlarını söyler. köşelerini isimlendirir. adlandırır. farklılıklarını söyler. Bölüm 2. Geometri 6.2.1.8. Küp, kare 6.2.1.13. Kare ve dik- 6.2.1.2. Üçgen, kare, 6.2.1.5. Geometrik ci- prizma ve dikdörtgen dörtgenin kenar özellik- dikdörtgen, daire ve simleri modeller üstünde prizmanın benzerlik ve lerini söyler. çemberi modeller. ayırt eder. farklılıklarını söyler. 6.2.1.14. Üçgenleri ke- 6.2.1.3. Günlük hayatta 6.2.1.6. Gösterilen ge- 6.2.1.9. Cetvel kullana- nar uzunluklarına göre kullanılan basit cisimle- ometrik cismin adını rak kare, dikdörtgen ve sınıflandırır. ri, özelliklerine göre sı- söyler. üçgen çizer. nıflandırarak geometrik 6.2.1.15. Açınımı veri- şekillerle ilişkilendirir. 6.2.1.10. Kare ve dik- len küpü oluşturur. dörtgen üzerinde köşe- genleri gösterir. 6.2.1.11. Şekillerin kenar sayılarına göre isimlen- dirildiklerini söyler.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 6.2.2. Uzamsal ilişkileri ifade 6.2.2.1. Uzamsal (du- 6.2.2.2. Yer, yön ve ha- 6.2.2.5. Birden fazla 6.2.2.7. Ayna simetrisi eder. rum, yer, yön) ilişkileri reket belirtmek için ma- simetri doğrusuna sahip verilen şekiller üzerinde söyler. tematiksel dili kullanır. şekiller üzerinde simetri simetri doğrusu çizer. 6.2.3. Geometrik doğruları çizer. örüntüler oluş- 6.2.3.1. En çok üç ögesi 6.2.2.3. Çevresindeki 6.2.2.8. Verilen şeklin turur. olan örüntüyü geometrik simetrik şekilleri ayırt 6.2.2.6. Bir parçası doğruya göre simetrisini cisim ya da şekillerle eder. verilen simetrik şekli çizer. 6.2.4. Geometri- oluşturur. yatay ya da dikey simetri de temel kavram- 6.2.3.2. Geometrik şe- 6.2.2.4. Verilen simet- doğrusuna göre çizerek ları ayırt eder. killer veya geometrik rik şekli iki eş parçaya tamamlar. cisme benzeyen nesne- ayıracak şekilde simetri Bölüm 2. Geometri lerden oluşan bir örüntü- doğrusu çizer. 6.2.3.6. Şekil modelleri deki kuralı söyler. kullanarak noktalı ya 6.2.3.3. Örüntüde eksik 6.2.3.4. Tekrarlayan da kareli kâğıt üzerine bırakılan ögeleri belirle- bir geometrik örüntüde belirli bir örüntüye sahip yerek örüntüyü tamam- eksik bırakılan ögeleri desen çizer. lar. belirleyerek örüntüyü tamamlar. 6.2.3.5. Bir geometrik örüntüdeki ilişkiyi kul- lanarak farklı malzeme- lerle aynı ilişkiye sahip yeni örüntüler oluşturur. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 6.2.4.1. Noktayı sembol- 6.2.4.4. Düzlemi söyler. 159 le göstererek adlandırır. 6.2.4.5. Açıyı isimlen- 6.2.4.2. Doğruyu, ışını direrek sembollerle ve açıyı söyler. gösterir. 6.2.4.3. Çizgi modelleri ile dikey ve eğik ko- numlu doğru parçaları oluşturur.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 160Bölüm 2. Geometri6.3.1. Uzunluk 6.3.1.1. Nesneleri uzun- 6.2.4.6. Açıları standart ölçer. lukları yönünden karşı- açı ölçme araçlarıyla laştırır. 6.3.1.6. Standart olmayan 6.3.1.14. Bir metre, ölçerek dar, dik, geniş ve Bölüm 3. Ölçme 6.3.1.2. Nesneleri uzun- birimin iki ve dörde bölünmüş yarım metre, 10 cm doğru açı olarak belirler. lukları yönünden sıralar. parçalarıyla (örneğin bir ka- ve 5 cm için stan- 6.3.1.3. Bir uzunluğu lemle, sonra yarısıyla) tekrarlı dart olmayan ölçme 6.2.4.7. Standart açı ölçmek için standart ölçümler yapar. oluşturur. ölçme araçları kullana- olmayan uygun ölçme rak ölçüsü verilen açıyı aracını seçer. 6.3.1.7. Standart uzunluk ölç- 6.3.1.15. Bir metre, oluşturur. 6.3.1.4. Bir uzunluğu me birimlerini söyler. yarım metre, 10 cm ölçmek için standart ve 5 cm için oluştur- 6.3.1.18. Standart uzun- olmayan uygun ölçme 6.3.1.8. Standart uzunluk duğu standart olma- luk ölçmenin en küçük aracı ile ölçme yapar. ölçme birimlerinin kullanım yan ölçme araçlarını biriminin milimetre ol- 6.3.1.5. Standart olma- yerlerini söyler. kullanarak ölçme duğunu söyler. yan uzunluk birimlerinin yapar. kullanıldığı problemleri 6.3.1.9. Standart uzunluk ölç- 6.3.1.19. Standart uzun- çözer. me birimleri ile ölçüm yapa- 6.3.1.16. Standart luk ölçmenin en küçük rak sonucunu söyler. uzunluk ölçme birimi milimetrenin kul- birimlerini ilişki- lanım yerlerini söyler. 6.3.1.10. Uzunlukları standart lendirir ve birbiri ölçü birimleri ile tahmin eder. cinsinden yazar. 6.3.1.20. Standart uzun- luk ölçme birimlerini 6.3.1.11. Tahmin ettiği uzun- 6.3.1.17. Standart ilişkilendirir. luk ile ölçüm sonucunu kar- ölçü birimlerinden şılaştırır. metre ve santimetre 6.3.1.21. Doğrudan ölçe- ile ilgili en çok iki bileceği uzunluklar için 6.3.1.12. Standart olan veya işlem gerektiren uygun bir birime göre olmayan uzunluk ölçme bi- problemleri çözer. tahminlerde bulunur ve rimleriyle uzunluk modelleri tahminini ölçme yaparak oluşturur. kontrol eder. 6.3.1.22. Standart ölçü birimlerinin kullanıldığı problemleri çözer.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 6.3.2. Çevre 6.3.1.13. Standart uzun- 6.3.2.5. Kare ve dikdört- uzunluklarını luk birimlerinin kullanıl- genin çevre uzunlukları ölçer. dığı problemleri çözer. ile kenar uzunluklarını ilişkilendirir. Bölüm 3. Ölçme 6.3.3. Alan uzun- 6.3.2.1. Nesnelerin çev- luklarını ölçer. relerini gösterir. 6.3.2.6. Aynı çevre uzunluğuna sahip farklı 6.3.2.2. Şekillerin çevre geometrik şekiller oluş- uzunluğunu standart turur. olmayan ve standart bi- rimlerden yararlanarak 6.3.2.7. Şekillerin çevre ölçer. uzunluklarını hesapla- mayla ilgili problemleri 6.3.2.3. Şekillerin çevre çözer. uzunluğunu hesaplar. 6.3.2.8. Şekillerin çevre 6.3.2.4. Şekillerin çev- uzunluklarını hesapla- re uzunlukları ile ilgili mayla ilgili problemler problemleri çözer. kurar. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı6.3.3.1. Şekillerin ala-6.3.3.3. Şekillerin alan- nını standart olmayan larının, bu alanı kapla- 161 uygun malzeme ile kap- yan birim karelerin sayı- layarak ölçer. sı olduğunu söyler. 6.3.3.2. Belirli bir alanı, 6.3.3.4. Kare ve dikdört- standart olmayan alan genin alanını toplama ölçme birimleriyle tah- ve çarpma işlemleri ile min eder. ilişkilendirir.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 6.3.4. Para ile 6.3.4.1. 1, 5, 10, 25, 50 162 ilgili kavramları kuruş ve 1, 5, 10, 20, 50 6.3.4.2. Kuruş ve lirayı 6.3.4.5. Kuruş ve lirayı 6.3.5.12. Zaman ölçme ayırt eder. TL değerindeki paraları ilişkilendirir. ilişkilendirir. birimlerini ilişkilendirir. Bölüm 3. Ölçme ayırt eder. 6.3.4.3. Değeri 100 lira- 6.3.4.6. Paralar ile ilgili 6.3.5.13. Zaman ölçme 6.3.5. Zaman ile yı geçmeyecek biçimde problemleri çözer. birimlerinin kullanıldığı ilgili kavramları 6.3.5.1. Tam saatleri farklı miktarlardaki 6.3.4.7. Paralar ile ilgili problemleri çözer. ayırt eder. okur. paraları büyüklük-kü- problemler kurar. 6.3.5.14. Zaman ölçme 6.3.5.2. Yarım saatleri çüklük bakımından kar- birimlerinin kullanıldığı 6.3.6. Tartma ile okur. şılaştırır. 6.3.5.8. Zamanı dakika problemler kurar. ilgili kavramları 6.3.5.3. Takvim üzerin- 6.3.4.4. Paralar ile ilgili ve saat cinsinden söyler. ayırt eder. de günü, haftayı ve ayı problemleri çözer. 6.3.5.9. Zaman ölçme belirtir. 6.3.5.5. Çeyrek saatleri birimlerini ilişkilendirir. 6.3.5.4. Belirli olayları okur. 6.3.5.10. Olayların oluş ve durumları referans 6.3.5.6. Zaman ölçme sürelerini karşılaştırır. alarak zamansal sırala- birimlerini ilişkilendirir. 6.3.5.11. Zaman ölçme malar yapar. 6.3.5.7. Zaman ölçme birimlerinin kullanıldığı 6.3.6.1. Nesneleri kütle- birimleriyle ilgili prob- problemleri çözer. leri yönünden karşılaş- lemleri çözer. tırır. 6.3.6.2. Nesneleri kütle- 6.3.6.3. Nesneleri stan- 6.3.6.5. Nesneleri gram/ 6.3.6.9. Yarım ve çeyrek leri yönünden sıralar. dart araçlar kullanarak kilogram cinsinden öl- kilogramı gram cinsin- kilogram cinsinden tarta- çer. den ifade eder. rak karşılaştırır. 6.3.6.6. Bir nesnenin 6.3.6.10. Kilogram ve 6.3.6.4. Kütle ölçme kütlesini tahmin eder. gramı kütle ölçerken birimiyle ilgili problem- 6.3.6.7. Ölçme yaparak birlikte kullanır. leri çözer. tahmin ettiği kütlenin 6.3.6.11. Ton ve miligra- doğruluğunu kontrol mın kullanıldığı yerleri eder. söyler. 6.3.6.8. Kilogramla/ 6.3.6.12. Ton-kilog- gramla ilgili problemleri ram, kilogram-gram, çözer. gram-miligram birimle- rini ilişkilendirir.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 Bölüm 3. Ölçme 6.3.7. Sıvıları 6.3.7.1. Standart olma- 6.3.7.4. Standart olma- 6.3.7.6. Standart sıvı 6.3.6.13. Ton-kilog- ölçer. yan birimleri kullanarak yan sıvı ölçme birimle- ölçme araç ve birimle- ram, kilogram-gram, sıvıları ölçer. rini kullanarak sıvıların rinin gerekliliğini açık- gram-miligramı birbiri- miktarını ölçerek karşı- layarak litre veya yarım ne dönüştürür. 6.3.7.2. En az üç özdeş laştırır. litre birimleriyle ölçme- kaptaki sıvı miktarını ler yapar. 6.3.6.14. Ton, kilogram, karşılaştırır. 6.3.7.5. Standart olma- 6.3.7.7. Bir kaptaki sı- gram ve miligram ile yan sıvı ölçme birimle- vının miktarını litre ve ilgili problemleri çözer. 6.3.7.3. En az üç özdeş riyle ilgili problemleri yarım litre birimleriyle kaptaki sıvı miktarını çözer. tahmin eder. 6.3.6.15. Ton, kilogram, sıralar. 6.3.7.8. Ölçme yaparak gram ve miligram ile Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programıtahmin ettiği sıvınınilgili problemler kurar. miktarının doğruluğunu 163 kontrol eder. 6.3.7.10. Mililitrenin 6.3.7.9. Litre ile ilgili kullanım alanlarını söy- problemleri çözer. ler. 6.3.7.11. Litre ile mili- litreyi ilişkilendirerek birbirine dönüştürür. 6.3.7.12. Litre ve mili- litreyi miktar belirtmek için bir arada kullanır. 6.3.7.13. Bir kaptaki sı- vının miktarını litre/mi- lilitre birimleriyle tahmin eder. 6.3.7.14. Tahmin ettiği sıvının mikarını ölçme yaparak kontrol eder. 6.3.7.15. Litre ve mili- litre ile ilgili problemleri çözer. 6.3.7.16. Litre ve mililitre ile ilgili problemler kurar.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerDüzey 1Düzey 2Düzey 3Düzey 4 164 6.4.1. Basit tablo- 6.4.1.1. Sembol, rakam 6.4.1.3. Oluşturduğu en 6.4.1.4. Şekil ve nesne 6.4.1.6. Sütun grafiğini ları, grafikleri in- kullanılarak oluşturul- çok iki veri grubuna sa- grafiğinde gösterilen inceleyerek yorum ve celeyerek yorum muş basit tabloları okur. hip basit tablolarla ilgili bilgileri açıklayarak tahminlerde bulunur. ve tahminlerde sorulan sorulara cevap grafikten çeteleye/sıklık bulunur. 6.4.1.2. En çok iki veri verir. tablosuna dönüşümler 6.4.2.7. Herhangi bir grubuna sahip basit tab- yapar. problem ya da bir ko- loları okur. 6.4.2.3. Herhangi bir nuda sorular sorarak problem ya da bir konuda 6.4.1.5. En çok üç veri topladığı verilere uygun sorular sorarak veri toplar, grubuna sahip basit tab- sütun grafiği oluşturur. sınıflandırır, ağaç şeması, loları okur. 6.4.2.8. Elde ettiği ve- çetele veya sıklık tablosu riyi sunmak amacıyla Bölüm 4. Veri İşleme 6.4.2. Çetele, sık- 6.4.2.1. Resimli davra- şeklinde düzenler. farklı gösterimler kul- lık tablosu, nes- nış/etkinlik tablolarını lanır. ne, şekil ve sütun sembol kullanarak dol- 6.4.2.4. Oluşturduğu en 6.4.2.9. Sütun grafiği, grafiği oluşturur. durur. çok iki veri grubuna sa- tablo ve diğer grafiklere hip ağaç şeması, çetele, göre tahminlerde bulu- 6.4.2.2. Resimli davra- sıklık tablosu ile ilgili nur. nış/etkinlik tablolarını sorulan sorulara cevap rakam kullanarak dol- verir. durur. 6.4.2.5. Herhangi bir problem ya da bir ko- nuda sorular sorarak veri toplar, sınıflandırır, nesne ve şekil grafiği oluşturur. 6.4.2.6. Oluşturduğu en çok iki veri grubuna sa- hip nesne ve şekil grafiği ile ilgili sorulan sorulara cevap verir.

Hedefler Düzey 1 Düzey 2 Düzey 3 Düzey 4 Bölüm 4. Veri İşleme 6.4.3. Sütun 6.4.3.1. Verilen grafik- 6.4.3.5. Sütun grafiği, grafiği, tablo ve leri kullanarak toplama/ tablo ve diğer grafikleri diğer grafiklerle çıkarma işlemi gerektiren problem çözümünde kul- gösterilen bilgileri problemleri çözer. lanır. kullanarak günlük hayatla ilgili prob- 6.4.3.2. Problemde ve- lemleri çözer. rilen bilgileri kullanarak grafik oluşturur. 6.4.3.3. Oluşturduğu gra- fikleri kullanarak topla- ma/çıkarma işlemi gerek- tiren problemleri çözer. 6.4.3.4. Grafiklerden ya- rarlanarak toplama/çıkar- ma işlemleri gerektiren problemleri çözer. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 165

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 166 7. Modülün Adı BİREY VE ÇEVRE 7. Modülün Amacı 7. Modüldeki Bölümler Birey ve Çevre Modülü ile zihinsel yetersizliği olan bireylerin kendisi ve çevresi ile ilgili temel bilgileri edin- meleri amaçlanmaktadır. Aile ve Evde Hayat, Eğitim Merkezinde Hayat, Vücudumuz ve Sağlıklı Hayat, Güvenli Hayat, Sosyal Çevrede Hayat, Doğada Hayat, Ülkemizde Hayat Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar Bölüm 7.1. Aile ve Evde Hayat 7.1.1. Kimlik ve kişisel 7.1.1.1. Adını, soyadını ve yaşını söyler. Hedef davranış 7.1.2.4.ün öğretiminde aile bireylerinin bilgilerini paylaşır. 7.1.1.2. Ebeveynlerinin telefon numaraları- görevlerinin ortak olduğu, görev dağılımında rollerin eşit 7.1.2. Aile bireylerini nın yazılı olduğu kartı gösterir. olduğu vurgulanmalıdır. ve görevlerini ayırt 7.1.1.3. Ebeveynlerinin telefon numaralarını eder. söyler. 7.1.3. Evdeki bölümleri, 7.1.1.4. Ev adresinin yazılı olduğu kartı gös- eşyaları ve işlevlerini terir. ayırt eder. 7.1.1.5. Evinin açık adresini söyler. 7.1.1.6. Okulunun adını söyler. 7.1.2.1. Ailesindeki bireyleri görsel materyal- ler üzerinde gösterir. 7.1.2.2. Ailesindeki bireylerin isimlerini söy- ler. 7.1.2.3. Görevi söylenen ailesindeki bireyi görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.1.2.4. Ailesindeki bireylerin görevlerini söyler. 7.1.3.1. Evin bölümlerini görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.1.3.2. Evin bölümlerini söyler. 7.1.3.3. Evin bölümlerinde bulunan eşyaları görsel materyaller üzerinde gösterir.

Bölüm 7.1. Aile ve Evde Hayat Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar Bölüm 7.2. Eğitim Merkezinde Hayat 7.1.4. Ev yaşamındaki 7.1.3.4. Evin bölümlerinde bulunan Hedef 7.1.4. için ev yaşamındaki kuralların belirlenmesinde aileler kuralları ayırt eder. eşyaları söyler. ile görüşmeler yapılmalı, değerlendirme sürecinde ailelerin evler- deki gözlemlerinden dönütler alınmalıdır. 7.2.1. Eğitim merke- 7.1.3.5. Evin bölümünün işlevini Hedef 7.1.4. için evde uyulması gereken kurallara yönelik çalışma- zindeki personeli ayırt görsel materyaller üzerinde gösterir. lar sırasında ev ile bireyin bulunduğu farklı toplumsal ortamlarda eder. uyulması gereken kuralları ayırt etmeye yönelik çalışmalar da ya- 7.1.3.6. Evin bölümlerinin işlevleri- pılmalıdır. 7.2.2. Eğitim merke- ni söyler. Hedef 7.2.1.in öğretiminde bireyin eğitim merkezinde görev yapan zindeki bölümleri ve öğretmen, müdür, sekreter, servis şoförü, aşçı, temizlik görevlisi, bölümlerin işlevlerini 7.1.4.1. Ev yaşamındaki kuralları yardımcı personel vb. kişilere yer verilmelidir. ayırt eder. görsel materyaller üzerinde gösterir. Hedef davranış 7.2.2.3.te öğretim yapılırken sadece bireyin yarar- 7.1.4.2. Ev yaşamındaki kuralları landığı bölümlerin işlevlerine yer verilmelidir. söyler. 7.1.4.3. Ev yaşamındaki kurallara uyar. 7.2.1.1. Eğitim merkezindeki per- soneli görsel materyaller üzerinden gösterir. 7.2.1.2. Eğitim merkezindeki perso- nelin isimlerini söyler. 7.2.1.3. Eğitim merkezindeki perso- nelin görevlerini söyler/gösterir. 7.2.2.1. Eğitim merkezinin bölüm- lerini gerçek ortam/görsel materyal- ler üzerinde gösterir. 7.2.2.2. Eğitim merkezinin bölüm- lerinin isimlerini söyler. 7.2.2.3. Eğitim merkezinin bölüm- lerinin işlevlerini söyler. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 167

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerHedef DavranışlarAçıklamalar 168Bölüm 7.2. Eğitim 7.2.3. Eğitim merkezin- Merkezinde Hayat deki kuralları ayırt eder. 7.2.3.1. Eğitim merkezinde uyulma- sı gereken kuralları görsel materyal- ler üzerinde gösterir. 7.2.3.2. Eğitim merkezinde uyulma- sı gereken kuralların neler olduğunu söyler. 7.2.3.3. Eğitim merkezindeki kural- lara uyar. Bölüm 3’te yer alan hedef davranışların çalışılması sırasında bireyin yaşı, devam ettiği okuldaki müfredatı dikkate alınarak öğretimin içeriği be- lirlenmelidir. Bölüm 7.3. Vücudumuz ve Sağlıklı Hayat Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 7.3.1. Vücudun bölüm- lerini ve işlevlerini ayırt 7.3.1.1. Vücudun bölümlerini göste- Hedef 7.3.1.de yer alan hedef davranışlar çalışılırken vücudun bö- eder. rir. lümlerinde yer alan vücut parçalarını gösterme/söyleme çalışılma- ları yapılmalıdır. Örneğin vücudun bölümlerinden kolda yer alan 7.3.2. Duyu organlarını 7.3.1.2. Vücudun bölümlerinin adla- omuz, dirsek, el, vb. vücut parçalarını gösterme/söyleme. ve işlevlerini ayırt eder. rını söyler. 7.3.1.3. Adı söylenen vücudun bölü- münü kendi bedeni üzerinde göste- rir. 7.3.1.4. Vücudun bölümlerinin iş- levlerini görsel materyaller üzerin- den gösterir. 7.3.1.5. Vücudun bölümlerinin iş- levlerini söyler. 7.3.2.1. Duyu organlarını gösterir. 7.3.2.2. Duyu organlarının adlarını söyler.

Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 7.3.2.3. Adları söylenen organların duyu organları olduğunu söyler. 7.3.2.4. Adları söylenen duyu organlarını kendi üzerinde gösterir. 7.3.2.5. Duyu organlarının işlevlerini görsel materyaller üzerinden gösterir. 7.3.2.6. Duyu organlarının işlevlerini söyler. Bölüm 7.3. Vücudumuz ve Sağlıklı Hayat 7.3.3. Özel bölgelerini 7.3.3.1. Özel bölgeleri görsel materyaller Hedef 7.3.3.e yönelik çalışmalarda özel bölgelere başkala- ayırt eder. üzerinde gösterir. rı tarafından dokunulmaması gerektiğine vurgu yapılarak öğretim yapılandırılmalıdır. 7.3.3.2. Görsel materyal üzerinden gösteri- Hedef 7.3.3 için kullanılan görsel materyalin siluet tekni- len bölgelerin özel bölge olduğunu söyler. ğiyle çizilmiş (bir nesnenin yalnızca kenar çizgileriyle ve tek renk olarak beliren görüntüsü) insan resmi olması ge- 7.3.4. İç organları ve 7.3.4.1. İç organları görsel materyaller üze- rekmektedir. işlevlerini ayırt eder. rinden gösterir. Hedef 7.3.4 için bireyin devam ettiği okuldaki genel eği- tim müfredatı temel alınarak hangi iç organların çalışılaca- 7.3.5. Sağlığa yararlı ve 7.3.4.2. İç organların adlarını söyler. ğı belirlenmelidir. zararlı besin maddeleri- ni ayırt eder. 7.3.4.3. Adları söylenen organların iç organ- Hedef 7.3.5.te yer alan hedef davranışların öğretimine ge- lar olduğunu söyler. çilmeden önce besin maddelerini gösterme/söyleme çalış- maları yapılmalıdır. 7.3.4.4. İç organların yerini vücudu/maket üzerinde gösterir. 7.3.4.5. İç organların işlevlerini görsel ma- teryaller üzerinden gösterir. 7.3.4.6. İç organların işlevlerini söyler. 7.3.5.1. Sağlığı için yararlı ve zararlı besin- leri gösterir. 7.3.5.2. Sağlığı için yararlı ve zararlı besin- leri söyler. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 169

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedefler 170 7.3.6. Sağlıklı yaşam Bölüm 7.3. Vücudumuz ve Sağlıklı Hayat için yapılması gereken- Hedef Davranışlar Açıklamalar leri ayırt eder. Bölüm 7.4. Güvenli Hayat 7.3.5.3. Sağlığı için yararlı ve zarar- Hedef 7.3.5.in öğretiminden sonra zararlı besinlerin yerine tüke- 7.3.7. Hastalıklara karşı lı besinlere örnek verir. tilebilecek yararlı besinlere yer verilmelidir. Örneğin kola yerine yapılması gerekenleri ayran içmek vb. ayırt eder. 7.3.6.1. Sağlıklı yaşam için yapıl- Hedef 7.3.6. için bireyin bu bilgileri gerçek yaşamda kullanıp kul- ması gerekenleri görsel materyaller lanmadığı, aile ile iş birliği yapılarak haftalık çizelgelerle takip 7.4.1. Güvenlik çembe- üzerinde gösterir. edilmelidir. Örneğin günlük menülerin yer aldığı çizelgeler hazırla- rinde yer alan kişileri nıp bireyin gün içinde yediklerini çizelgede işaretlemesi istenebilir. ayırt eder. 7.3.6.2. Sağlıklı yaşam için yapıl- ması gerekenleri söyler. Hedef 7.4.1. için güvenlik çemberinin oluşturulmasında aile ya da 7.4.2. Uygun olmayan bakım veren kişilerle görüşülerek bireyin gerekli durumlarda yar- dokunmalardan korun- 7.3.7.1. Hastalıklardan korunmak dım alabileceği kişiler belirlenmelidir. Bireye yalnızca güvenlik mak için yapılması ge- için yapılması gerekenleri görsel çemberinde yer alan kişilerden yardım alması gerektiği öğretilme- rekenleri ayırt eder. materyaller üzerinde gösterir. lidir. Hedef 7.4.2.ye yönelik çalışmalarda özel bölgelere başkaları tara- 7.3.7.2. Hastalıklardan korunmak fından dokunulmaması gerektiğine vurgu yapılarak öğretim yapı- için yapılması gerekenleri söyler. landırılmalıdır. Hedef 7.4.2.de belirtilmek istenen uygun olmayan dokunmalar; 7.3.7.3. Hastalanıldığında yapılması - Sağlık personelinin muayenenin gereği olan dokunmaları dışında gerekenleri görsel materyaller üze- kalan dokunmalar, rinde gösterir. 7.3.7.4. Hastalanıldığında yapılması gerekenleri söyler. 7.4.1.1. Güvenlik çemberinde yer alan kişileri görsel materyaller üze- rinde gösterir. 7.4.1.2. Güvenlik çemberinde yer alan kişileri söyler. 7.4.2.1. Uygun olmayan dokun- maları görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.4.2.2. Uygun olmayan dokunma- ları söyler.

Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 7.4.2.3. Uygun olmayan dokunma- - Güvenlik çemberinde yer alan kişilerin bireyin giyinme, tuvalet, larda neler yapılması gerektiğini yemek yeme eylemlerini gerçekleştirmesi için gerekli olan dokun- görsel materyaller üzerinde gösterir. maları dışında kalan dokunmalardır. 7.4.2.4. Uygun olmayan dokunma- Hedef davranış 7.4.2.3. ve 7.4.2.4.ün öğretiminde bireyin “hayır” larda neler yapılması gerektiğini demesi, bağırması, güvenli bölgeye gitmesi, bu durumu haber ver- söyler. mesi gerektiğini gösterme/söyleme çalışmalarına yer verilmelidir. Bölüm 7.4. Güvenli Hayat 7.4.3. Basit kaza ve 7.4.3.1. Basit kazalara neden olabi- Hedef 7.4.3.te yanıcı, yakıcı, delici, kesici maddelerin; elektrikli ve yaralanmalar ile bu du- lecek durumları görsel materyaller gazlı ev aletlerinin; kimyasal maddelerin kullanımından ve kaygan rumlara karşı yapılması üzerinde gösterir. zeminde yürümeden kaynaklı basit kaza ve yaralanmalardan söz gerekenleri ayırt eder. edilmektedir. 7.4.3.2. Basit kazalara neden olabi- lecek durumları söyler. Hedef 7.4.3.ün öğretiminde kaza ve yaralanmaya yol açabilecek her bir durum için doğru-yanlış tepki tanımları, öğretim basamakla- 7.4.3.3. Basit kazalardan korunmak rı ve öğretim yöntemlerinin farklılaştırılması gerektiği göz önünde için yapması gerekenleri görsel ma- bulundurulmalıdır. teryaller üzerinde gösterir. 7.4.3.4. Basit kazalardan korunmak için yapması gerekenleri söyler. 7.4.3.5. Basit kaza ve yaralanmalar karşısında yapılması gereken ilk yardım basamaklarını görsel mater- yaller üzerinde gösterir. 7.4.3.6. Basit kaza ve yaralanmalar karşısında yapılması gereken ilk yardım basamaklarını söyler. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 171

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 172 Bu bölüm için öğretimi yapılacak akraba, komşu, meslekler, taşıtlar vb. konular, bireyin performansı ve yaşadığı çevre dikkate alınarak belirlen- meli ve kullanılacak materyallere karar verilmelidir. Örneğin mesleklerin öğretiminde okul öncesi dönemdeki bir birey için doktor, öğretmen, polis vb. bireyin günlük yaşamında karşılaştığı meslekler ele alınmalıdır. Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar Bölüm 7.5. Sosyal Çevrede Hayat 7.5.1. Yakın çevresindeki 7.5.1.1. Akrabalık derecesi söylenen kişileri ayırt eder. yakın akrabayı görsel materyal üze- rinde gösterir. 7.5.2. Meslekleri ayırt eder. 7.5.1.2. Gösterilen yakın akrabanın yakınlık derecesini söyler. 7.5.3. Taşıtları türlerine göre ayırt eder. 7.5.1.3. Gösterilen yakın akrabasının adını söyler. 7.5.2.1. Meslekleri görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.5.2.2. Gösterilen mesleğin adını söy- ler. 7.5.2.3. Görevi söylenen meslek elema- nını görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.5.2.4. Gösterilen meslek elemanının görevini söyler. 7.5.2.5. Meslek elemanının çalıştığı ku- rumu görsel materyaller üzerinde göste- rir. 7.5.2.6. Meslek elemanının çalıştığı ku- rumu söyler. 7.5.3.1. Taşıtları görsel materyaller üze- rinde gösterir. 7.5.3.2. Taşıtların adlarını söyler. 7.5.3.3. Taşıt türlerinin adlarını söyler. 7.5.3.4. Türlerine göre taşıtları gösterir. 7.5.3.5. Türlerine göre taşıtları söyler.

Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 7.5.4. Trafik kurallarını ayırt eder. 7.5.4.1. İşlevi söylenen trafik ışığının Öğretim sürecinde öncelikle benzetilmiş ortamlardan yararlanılmalı- rengini gösterir. dır. 7.5.5. Alışveriş yerlerini Bölüm 7.5. Sosyal Çevrede Hayat ayırt eder. 7.5.4.2. Trafik ışıklarındaki renklerin Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programıişlevlerini söyler. 173 7.5.4.3. İşlevi söylenen temel trafik levhasını gösterir. 7.5.4.4. Gösterilen temel trafik levha- sının işlevini söyler. 7.5.4.5. Yayaların karşıdan karşıya geçerken kullanması gereken ge- çitleri görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.5.4.6. Yayaların karşıdan karşıya geçerken kullanması gereken geçitle- ri söyler. 7.5.4.7. Yayaların karşıdan karşıya geçerken neler yapması gerektiğini görsel materyaller üzerinde söyler. 7.5.4.8. Yayaların karşıdan karşıya geçerken neler yapması gerektiğini söyler. 7.5.5.1. Alışveriş yerlerini görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.5.5.2. Alışveriş yerlerinin adlarını söyler. 7.5.5.3. İşlevi söylenen alışveriş yer- lerini gösterir. 7.5.5.4. Alışveriş yerlerinin işlevleri- ni söyler.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedefler 7.5.6. İletişim araçlarını 174 ayırt eder. Bölüm 7.5. Sosyal Hedef Davranışlar Açıklamalar Çevrede Hayat 7.6.1. Canlı ve cansız varlıkları özelliklerine 7.5.6.1. İletişim araçlarını görsel Hedef 7.6.2. için bireyin devam ettiği okuldaki genel eğitim müf- Bölüm 7.6. Doğada Hayat göre ayırt eder. materyaller üzerinde gösterir. redatı temel alınarak hangi gök cisimlerinin çalışılacağı belirlen- melidir. 7.6.2. Gök cisimlerini 7.5.6.2. İletişim araçlarının adlarını ayırt eder. söyler. 7.6.3. Günün bölümle- 7.5.6.3. İletişim araçlarına örnek rini ve günün bölümle- verir. rinde yapılanları ayırt eder. 7.6.1.1. Canlı ve cansız varlıkları gösterir. 7.6.1.2. Gösterilen varlığın canlı veya cansız olduğunu söyler. 7.6.1.3. Canlı ve cansız varlıklara örnek verir. 7.6.1.4. Canlı ve cansız varlıkların ortak özelliklerini görseller üzerin- de gösterir. 7.6.1.5. Canlı ve cansız varlıkların ortak özelliklerini söyler. 7.6.1.6. Canlı ve cansız varlıklar arasındaki farklılıkları söyler. 7.6.2.1. Gök cisimlerini görsel ma- teryaller üzerinde gösterir. 7.6.2.2. Gösterilen gök cisminin adını söyler. 7.6.3.1. Günün bölümlerini görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.6.3.2. Günün bölümlerinin adları- nı söyler.

Bölüm 7.6. Doğada Hayat Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 7.6.4. Günleri söyler. 7.6.4.1. Günlerin adlarını sırasıyla Hedef 7.6.4.te yer alan hedef davranışların öğretiminden sonra, ve- 7.6.5. Mevsimleri özel- söyler. rilen günden öncesi ve sonrasını söyleme çalışmalarına yer veril- liklerine göre ayırt eder. melidir. 7.6.4.2. Hafta içi olan günleri söyler. 7.6.6. Ayları söyler. Hedef 7.6.5. çalışılırken içinde bulunulan mevsime daha ağırlıklı 7.6.4.3. Hafta sonu olan günleri yer verilerek öğretim yapılandırılmalıdır. 7.6.7. Yılın bölümleri- söyler. Hedef davranış 7.6.5.3. çalışılırken mevsimlere göre yapılanlar, nin ögelerini söyler. giysilerdeki değişiklikler, hava durumundaki değişiklikler, bitkiler- 7.6.5.1. Mevsimlere ait özellikleri deki değişiklikler göz önünde bulundurularak öğretim yapılandırıl- taşıyan görseli gösterir. malıdır. 7.6.5.2. Mevsimlerin adlarını sıray- Hedef 7.6.6.da yer alan hedef davranışların öğretiminden sonra, la söyler. verilen aydan öncesi ve sonrasını söyleme çalışmalarına yer veril- melidir. 7.6.5.3. Mevsimlerin özelliklerini Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programısöyler. 175 7.6.6.1. Ayların adlarını sırasıyla söyler. 7.6.6.2. Mevsimlere ait olan ayların adlarını söyler. 7.6.7.1. Bir yılda dört mevsim oldu- ğunu söyler. 7.6.7.2. Mevsimlerin dünyanın gü- neş etrafında dönmesi ile oluştuğu- nu söyler. 7.6.7.3. Bir yılda on iki ay olduğu- nu söyler. 7.6.7.4. Bir yılda elli iki hafta oldu- ğunu söyler. 7.6.7.5. Bir yılda üç yüz atmış beş gün olduğunu söyler. 7.6.7.6. Bir ayda dört hafta olduğu- nu söyler.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedefler 176 7.6.8. Günlük yaşamın- Bölüm 7.6. Doğada Hayat da zaman kavramlarını Hedef Davranışlar Açıklamalar doğru şekilde kullanır. 7.6.9. Doğa olaylarını 7.6.7.7. Bir ayda otuz gün olduğunu söyler. Hedef 7.6.8. için zaman şeridi hazırlanarak zaman kavra- açıklar. mı şerit üzerinden çalışılmalıdır. Zaman şeridi görsellik 7.6.7.8. Bir haftada yedi gün olduğunu söyler. içermeli ancak dikkat dağıtıcı görsellerin kullanımından 7.6.10. Doğal afetleri kaçınılmalıdır (örneğin “Bebekliğim”, “Çocukluğum” ayırt eder. 7.6.7.9. Bir günün yirmi dört saat olduğunu resimleri konularak dün-bugün-yarın kavramı çalışıla- söyler. bilir). Hedef 7.6.9. için bireyin yaşadığı bölge dikkate alınma- 7.6.7.10. Gece gündüzün dünyanın kendi etra- lıdır. Yaşadığı bölgede en çok karşılaştığı doğa olayının fında dönmesi ile oluştuğunu söyler. öğretiminden başlanarak öğretim yapılandırılmalıdır. 7.6.8.1. Bulunduğu günün tarihini ay, yıl, gün Hedef 7.6.10. için bireyin yaşadığı bölge dikkate alın- olarak takvim üzerinde gösterir. malıdır. Yaşadığı bölgede en çok karşılaşabileceği doğal afetlerin öğretiminden başlanarak öğretim yapılandırıl- 7.6.8.2. Bulunduğu günün tarihini ay, yıl, gün malıdır. olarak söyler. 7.6.8.3. “Dün”, “bugün” ve “yarın” kavramla- rını kullanır. 7.6.9.1. Doğa olaylarını görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.6.9.2. Doğa olaylarının adlarını söyler. 7.6.9.3. Doğa olaylarının nasıl oluştuğunu söyler. 7.6.9.4. Hava durumunu görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.6.9.5. Hava durumlarını söyler. 7.6.9.6. Hava durumunun simgesini görsel materyaller üzerinde gösterir. 7.6.9.7. Simgesi gösterilen hava durumunu söyler. 7.6.10.1. Doğal afetleri görsel materyaller üze- rinde gösterir. 7.6.10.2. Doğal afetlerin adlarını söyler.

Bölüm 7.7. Ülkemizde Hayat Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 7.7.1. Ülkemiz hakkın- da temel bilgileri ayırt 7.7.1.1. Ülkemizin adını söyler. Hedef 7.7.2. için bireyin yaşadığı bölgeden başlanarak öğretim eder. yapılması önerilir. 7.7.1.2. Ülkemizin kurucusunun Ata- Hedef 7.7.2.nin öğretiminde ifade edici dil becerilerine sahip 7.7.2. Ülkemizdeki türk olduğunu söyler. olamayan bireyler için görsel materyaller üzerinde çalışma ya- farklı bölge türlerini pılabilir. iklim, bitki örtüsü, 7.7.1.3. Görsel materyaller üzerinde yeryüzü şekli ve nüfus Türkiye’yi gösterir. dağılışına göre tanır. 7.7.1.4. Gösterilen ülkenin Türkiye olduğunu söyler. 7.7.1.5. Ülkemizin başkentini söyler. 7.7.1.6. Türk Bayrağı’nı gösterir. 7.7.1.7. Gösterilen bayrağın Türk Bay- rağı olduğunu söyler. 7.7.1.8. Türk Millî Marşı’nın adını söyler. 7.7.1.9. Adı söylenen marşın Türk Millî Marşı olduğunu söyler. 7.7.2.1. Ülkemizdeki farklı bölge türle- rini iklim özelliklerine göre tanır. 7.7.2.2. Ülkemizdeki farklı bölge türle- rini bitki örtüsü özelliklerine göre tanır. 7.7.2.3. Ülkemizdeki farklı bölge türle- rini yeryüzü şekillerine göre tanır. 7.7.2.4. Ülkemizdeki farklı bölge türle- rini nüfus dağılışına göre tanır. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 177

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerHedef Davranışlar 7.7.3. Ülkemizde görü- 178 len iklim, bitki örtüsü, 7.7.3.1. Ülkemizde yaşanan iklimle- yeryüzü şekilleri ve nü- rin temel özelliklerini söyler. Açıklamalar fus özelliklerini söyler. 7.7.3.2. Ülkemizde bulunan bitki Hedef 7.7.3. için bireyin yaşadığı bölgeden başlanarak öğretim ya- 7.7.4. Yerleşim birimle- örtüsü çeşitlerinin temel özellikleri- pılması önerilir. ri ile ilgili temel bilgile- ni söyler. Hedef 7.7.3.ün öğretiminde ifade edici dil becerilerine sahip olama- ri söyler. yan bireyler için görsel materyaller üzerinden çalışma yapılabilir. 7.7.3.3. Ülkemizde görülen yeryü- Bölüm 7.7. Ülkemizde Hayat zü şekillerinin temel özelliklerini söyler. 7.7.3.4. Ülkemizdeki nüfus dağılış özelliklerini söyler. 7.7.4.1. Yerleşim birimlerinin adla- rını söyler. 7.7.4.2. Yerleşim birimlerini yöne- tenleri söyler. 7.7.5. Atatürk ile ilgili 7.7.5.1. Görsel materyaller üzerinde Hedef davranış 7.7.5.3. için bireyden doğum/ölüm tarihi, doğduğu/ temel bilgileri ayırt Atatürk’ü gösterir. öldüğü yer, kabrinin nerede olduğu vb. bilgileri söylenmesi beklen- eder. mektedir. 7.7.5.2. Gösterilen resimdeki kişi- nin Atatürk olduğunu söyler. Hedef davranış 7.7.5.4. çalışılırken Atatürk’ün ülkemizi düşman- lardan kurtardığı, cumhuriyetimizi kurduğu, ülkemize birçok yeni- 7.7.5.3. Atatürk’ün kişisel bilgileri- lik getirdiği vb. bilgilerin vurgusu yapılmalıdır. ni söyler. 7.7.5.4. Atatürk’ün ülkemiz için yaptıklarını söyler.

Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 7.7.6. Ulusal ve dinî 7.7.6.1. Ulusal bayramların adlarını Hedef davranış 7.7.6.4. ve 7.7.6.8.de bayramların içerdikleri an- bayramlar ile ilgili te- söyler. lamlar vurgulanmalıdır. mel bilgileri ayırt eder. 7.7.6.2. Ulusal bayramlarda neler Örneğin “29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın özellikleri nedir?” Bölüm 7.7. Ülkemizde Hayat yapıldığını görsel materyaller üze- diye sorulduğunda bireyden “Bugün cumhuriyet ilan edildi.” de- rinde gösterir. mesi beklenir. 7.7.6.3. Ulusal bayramlarda neler yapıldığını söyler. 7.7.6.4. Ulusal bayramların özellik- lerini söyler. 7.7.6.5. Dinî bayramların adlarını söyler. 7.7.6.6. Dinî bayramlarda neler ya- pılması gerektiğini görsel materyal- ler üzerinde gösterir. 7.7.6.7. Dinî bayramlarda neler ya- pıldığını söyler. 7.7.6.8. Dinî bayramların özellikle- rini söyler. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 179

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 180 8. Modülün Adı ÖZ BAKIM BECERİLERİ 8. Modülün Amacı 8. Modüldeki Bölümler Öz Bakım Becerileri Modülü ile zihinsel yetersizliği olan bireylerin öz bakım becerilerini gerçekleştirmeleri amaçlanmaktadır. Kişisel Bakım ve Temizlik Becerileri, Tuvalet Kontrolü ve Tuvalet Becerileri, Giyinme ve Soyunma Becerileri, Yemek Yeme ve İçme Becerileri Bölüm 8.1. Kişisel Bakım ve Temizlik Becerileri Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 8.1.1. Kişisel bakım ve temizlik becerilerini 8.1.1.1. Ellerini yıkar. Hedef 8.1.1.de yıkama gerektiren beceriler için yapılacak olan be- gerçekleştirir. 8.1.1.2. Yüzünü yıkar. ceri analizlerine kurulamaya yönelik basamaklar eklenmelidir. 8.1.1.3. Ayaklarını yıkar. Hedef 8.1.1.de yer alan hedef davranışlar çalışılırken eş zamanlı 8.1.1.4. Dişlerini fırçalar. olarak bireyin bu becerileri gerçekleştirmek için gereksinim duya- 8.1.1.5. Burnunu temizler. cağı durumların farkındalık çalışmaları da yapılmalıdır. Örneğin 8.1.1.6. Saçını tarar. yemek yedikten sonra dişlerini fırçalaması gerektiğinin farkındalı- 8.1.1.7. Saçını yıkar. ğının da artırılması sağlanmalıdır. 8.1.1.8. Banyo yapar. Hedef davranış 8.1.1.4.te yer alan diş fırçalama becerisi için elekt- 8.1.1.9. El tırnaklarını keser. ronik diş fırçasıyla da öğretim yapılabilir. 8.1.1.10. Ayak tırnaklarını keser. Ped değiştirme (8.1.1.12), banyo yapma (8.1.1.8.), vücut kıllarını 8.1.1.11. Sakal tıraşı olur. temizleme (8.1.1.14) vb. hedef davranışları, ailenin bilgisi ve onayı 8.1.1.12. Ped değiştirir. dâhilinde aile eğitimi ile gerçekleştirilmelidir. Bu hedef davranış- 8.1.1.13. Koku giderici/parfüm kul- ların öğretimi için güvenlik çemberinden bakım veren kişi/kişiler lanır. belirlenmeli ve sadece bu kişi/kişilerle iş birliği yapılarak çalışıl- 8.1.1.14. Vücut kıllarını temizler. malıdır. Güvenlik çemberinden belirlenen kişi/kişilerin hemcins- lerden seçilmesine öncelik verilmelidir.

Bölüm 8.2. Tuvalet Kontrolü ve Tuvalet Becerileri Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 8.2.1. Tuvalet kontrolü- 8.2.1.1. Tuvaletinin geldiğini Hedef 8.2.1.de yer alan hedef davranışların öğretimine başlanma- nü sağlar. jest-mimik, fiziksel hareketler, alter- dan önce bireyin hazır bulunuşluk durumu aile ile değerlendirilme- natif iletişim araçları ile ifade eder. lidir. Bireyin sağlık durumu, gündüz ve gece kuruluk kaydı sonuç- 8.2.1.2. Tuvaletinin geldiğini söyler. ları dikkate alınarak bu eğitime hazır olup olmadığı belirlenmelidir. Bedensel yetersizliği olan bireylerin tuvalet eğitiminde doktor ve fizyoterapistler ile iş birliği yapılmalıdır. Tüm bireyler için tuvalet becerilerinin öğretimine önce gelenek- sel yöntemle başlanmalıdır. Ancak geleneksel tuvalet eğitiminde istenilen performansı gösteremeyen bireyler için yoğunlaştırılmış tuvalet eğitimi de kullanılabilir. 8.2.2. Tuvalet becerisini 8.2.2.1. Güvenlik çemberinde yer gerçekleştirir. alan kişiler yardımı ile tuvaletini yapar. 8.3.1. Giysilerini çıkarır. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı8.2.2.2. Tuvaletini yapar. 181 8.2.2.3. Tuvalet sonrası vücut te- Bölüm 8.3. Giyinme ve mizliğini yapar. Pantolon/etek çıkarma ve giyme becerilerini çalışırken lastikli pan- Soyunma Becerileri tolonla/etekle öğretime başlanarak daha sonra fermuar ve düğmeli 8.2.2.4. Tuvalet sonrası tuvalet te- pantolon/etek ile çalışılmalıdır. mizliğini yapar. Mont, palto ve kaban çıkarma giyme beceri analizleri benzer özel- 8.3.1.1. Çoraplarını çıkarır. likler gösterdiğinden hedef davranış olarak bir arada ele alınmıştır. Öğretim süreci bireyin kullandığı giysiye göre planlanmalıdır. 8.3.1.2. Pantolonunu çıkarır. Soyunma ve giyinme becerilerinin öğretiminde mevsim özellikleri 8.3.1.3. Kazağını çıkarır. dikkate alınmalıdır. Örneğin kış mevsiminde bot giyme ve çıkarma çalışılırken yaz mevsiminde tişört, şapka vb. giyme ve çıkarma ça- 8.3.1.4. Tişörtünü çıkarır. lışılmalıdır. 8.3.1.5. Eteğini çıkarır. Giyinme becerilerinin edinimi, akıcılığı, kalıcılığı ve genellenebi- lirliğinin sağlanabilmesi için aile ile iş birliği yapılmalıdır. 8.3.1.6. Hırkasını çıkarır. 8.3.1.7. Ceketini çıkarır. 8.3.1.8. Yeleğini çıkarır. 8.3.1.9. Süveterini çıkarır.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedefler 8.3.2. Giysilerini giyer. 182 Hedef Davranışlar Açıklamalar 8.3.1.10. Montunu/paltosunu/kabanını çıkarır. Soyunma ve giyinme hedef davranışlarının öğreti- 8.3.1.11. Ayakkabısını/botunu/çizmesini çıkarır. minde bireyin mahremiyeti dikkate alınarak gerekli 8.3.1.12. Şapkasını çıkarır. düzenlemeler yapılmalıdır. 8.3.1.13. Eldivenini çıkarır. Bölüm 8.3. Giyinme ve Soyunma Becerileri 8.3.1.14. Atkısını çıkarır. 8.3.1.15. Atletini çıkarır. 8.3.1.16. İç çamaşırlarını çıkarır. 8.3.1.17. Külotlu çorabını çıkarır. 8.3.1.18. Elbisesini çıkarır. 8.3.2.1. Çoraplarını giyer. 8.3.2.2. Pantaolonunu giyer. 8.3.2.3. Kazağını giyer. 8.3.2.4. Tişörtünü giyer. 8.3.2.5. Eteğini giyer. 8.3.2.6. Hırkasını giyer. 8.3.2.7. Ceketini giyer. 8.3.2.8. Yeleğini giyer. 8.3.2.9. Süveterini giyer. 8.3.2.10. Montunu / paltosunu / kabanını giyer. 8.3.2.11. Ayakkabısını / botunu / çizmesini giyer. 8.3.2.12. Şapkasını giyer. 8.3.2.13. Eldivenini giyer. 8.3.2.14. Atkısını giyer.

Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar Bölüm 8.3. Giyinme ve Soyunma Becerileri 8.3.2. Giysilerini giyer. 8.3.2.15. Atletini giyer. 8.3.3. Giysilerdeki apa- 8.3.2.16. İç çamaşırlarını giyer. ratları açar. 8.3.2.17. Külotlu çorabını giyer. 8.3.2.18. Elbisesini giyer. 8.3.4. Giysilerdeki apa- ratları kapatır. 8.3.3.1. Çıtçıt açar. 8.3.3.2. Cırt cırt açar. 8.3.5. Giysiyi tamamla- 8.3.3.3. Fermuar açar. yıcı aksesuar kullanır. 8.3.3.4. Düğme açar. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı8.3.3.5. Kopça açar. 8.3.3.6. Klips açar. 183 8.3.3.7. Bağcık çözer. 8.3.4.1. Çıtçıt kapatır. 8.3.4.2. Cırt cırt kapatır. 8.3.4.3. Fermuar kapatır. 8.3.4.4. Düğme kapatır. 8.3.4.5. Kopça kapatır. 8.3.4.6. Klips kapatır. 8.3.4.7. Bağcık bağlar. 8.3.5.1. Kemer kullanır. 8.3.5.2. Kravat kullanır. 8.3.5.3. Pantolon askısı kullanır. 8.3.5.4. Fular kullanır. 8.3.5.5. Gözlük kullanır. 8.3.5.6. Takı kullanır. 8.3.5.7. Toka/taç takar.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıBölüm 8.3.HedeflerHedef DavranışlarAçıklamalar 184 8.3.6. Yer, zaman ve 8.3.6.1. Mevsimlere uygun giyinir. duruma uygun giyinir. 8.3.6.2. Ortama uygun giyinir. Bölüm 8.4. Yemek Yeme ve İçme Becerileri 8.4.1. Yeme becerilerini 8.4.1.1. Parmaklarını kullanarak Yemek yeme becerileri çalışılırken bireyin eğitim merkezine gel- gerçekleştirir. yemek yer. diği zaman dilimi göz önünde bulundurularak öğretim planlanma- 8.4.1.2. Çatal kullanarak yemek yer. lıdır. 8.4.2. İçme becerilerini 8.4.1.3. Kaşık kullanarak yemek gerçekleştirir. yer. Yemek yeme becerilerinin öğretimine bireyin sevdiği yiyecek- içe- 8.4.1.4. Çatal ve bıçağı birlikte kul- ceklerle başlanarak ve kullanılacak materyallerde bireye seçenek 8.4.3. Uygun yemek lanarak yemek yer. sunularak bireyin güdülenmesi sağlanmalıdır. yeme davranışlarını gerçekleştirir. 8.4.2.1. Pipet kullanarak sıvı içer. Yeme ve içme becerilerinin öğretiminde bireyin içinde bulunduğu 8.4.2.2. Bardaktan sıvı içer. kültürel çevrenin özellikleri dikkate alınarak beceri analizlerinde 8.4.2.3. Şişeden sıvı içer. sofra ve görgü kurallarına yer verilmelidir. 8.4.2.4. Teneke kutudan sıvı içer. Bedensel yetersizliği olan bireylere yeme ve içme becerilerinin öğ- 8.4.3.1. Tabağına bitireceği kadar retiminde fizyoterapistlerle iş birliği yapılmalıdır. yemek alır. 8.4.3.2. Yemeklerini sırasına uygun yer. 8.4.3.3. Ağzında lokma varken ko- nuşmadan yer. 8.4.3.4. Sofrada peçete kullanır.

9. Modülün Adı GÜNLÜK YAŞAM BECERİLERİ 9. Modülün Amacı 9. Modüldeki Bölümler Günlük Yaşam Becerileri Modülü ile zihinsel yetersizliği olan bireylerin günlük yaşam becerilerini gerçekleştir- meleri amaçlanmaktadır. Mutfak Becerileri, Ev Araç Gereçlerini Kullanma, Giysi Düzeni ve Bakımı, Ev Düzeni ve Bakımı Bölüm 1’deki hedef ve hedef davranışlar çalışılırken TOPLUMSAL YAŞAM BECERİLERİ modülünde yer alan güvenlik becerileri dikkate alı- narak bütünsel bir yaklaşımla çalışılmalıdır. Bölüm 9.1. Mutfak Becerileri Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 9.1.1. Yiyecek hazır- lama öncesi becerileri 9.1.1.1. Yiyecek yıkar. Bireyin düzeyine göre ileri düzeyde yemekler pişirilebilir. gerçekleştirir. 9.1.1.2. Yiyecek doğrar. Hedef davranış 9.1.3.3. için başlangıçta hazır çorba ile çalışmaya 9.1.1.3. Yiyecek rendeler. başlanmalı, bireyin performansına göre farklı türde çorbaların öğ- 9.1.2. Basit yiyecek 9.1.1.4. Yiyecek soyar. retimine yer verilmelidir. hazırlar. 9.1.2.1. Sandviç yapar. Hedef davranış 9.1.4.1.in kazandırılmasında sıcak ve soğuk su kul- 9.1.3. Yemek pişirir. 9.1.2.2. Salata yapar. lanılarak öğretim çeşitlendirilmelidir. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı9.1.2.3. Tost yapar. 9.1.4. İçecek hazırlar. 9.1.2.4. Cacık yapar. 185 9.1.3.1. Yumurta pişirir. 9.1.3.2. Yiyecek haşlar. 9.1.3.3. Çorba yapar. 9.1.3.4. Makarna yapar. 9.1.3.5. Puding yapar. 9.1.3.6. Kek yapar. 9.1.4.1. Toz içecek hazırlar. 9.1.4.2. Meyve suyu hazırlar.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerHedef DavranışlarAçıklamalar 186 Bölüm 9.1. Mutfak Becerileri 9.1.5. Servis yapar. 9.1.4.3. Ayran yapar. Hedef davranış 9.1.4.2.nin öğretiminde bireyin yaşantısı dikkate 9.1.4.4. Çay demler. alınarak elde sıkma, katı meyve sıkacağı kullanma vb. becerilerin 9.1.6. Yemek masası ha- 9.1.4.5. Türk kahvesi yapar. öğretimine yer verilmelidir. zırlar ve toplar. 9.1.5.1. Yiyecek servisi yapar. Hedef 9.1.5. için önce katı yiyecek ve soğuk içecek servisi yapma 9.1.5.2. İçecek servisi yapar. becerilerinin öğretimi ile başlanmalıdır. Birey bu becerilerde iler- leme gösterdikten sonra sıvı yiyecek ve sıcak içecek servisi yapma 9.1.6.1. Yiyeceklere/içeceklere uygun öğretimine devam edilmelidir. araç gereçleri masaya yerleştirir. 9.1.6.2. Kişi sayısına göre uygun araç Hedef 9.1.6. için öğretim süreçleri bireyin ve ailesinin kültürel ya- gereçleri masaya yerleştirir. şantıları dikkate alınarak yapılandırılmalıdır. 9.1.6.3. Yemek masasını toplar.  Bölüm 2’deki hedef ve hedef davranışlar bu modüldeki diğer hedef davranışlar ile ilişkilendirilerek bütünsel bir yaklaşımla çalışılmalıdır. Örneğin kek yapma becerisinin öğretiminde mikser kullanma ve fırın kullanma becerileri çalışılmalıdır.  Bölüm 2’deki hedef ve hedef davranışlar Toplumsal Yaşam Becerileri modülünde yer alan güvenlik becerileri dikkate alınarak bütünsel bir yaklaşımla çalışılmalıdır. Örneğin elektrikli ev aletleri ile çalışılırken oluşabilecek risklere yönelik tedbirlerin öğretimine yer verilmelidir. Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar Bölüm 9.2. Ev Araç 9.2.1. Beyaz eşya kul- 9.2.1.1. Televizyon kullanır. Gereçlerini Kullanma lanır. 9.2.1.2. Ocak kullanır. 9.2.1.3. Buzdolabı kullanır. 9.2.1.4. Bulaşık makinesi kullanır. 9.2.1.5. Çamaşır makinesi kullanır. 9.2.1.6. Fırın kullanır. 9.2.1.7. Mikrodalga fırın kullanır.

Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 9.2.2. Küçük ev aletle- Bölüm 9.2. Ev Araç Gereçlerini Kullanma rini kullanır. 9.2.2.1. Su ısıtıcısı kullanır. Hedef 9.2.2.de yer alan hedef davranışların öğretiminde küçük ev 9.2.2.2. Mutfak robotu kullanır. aletlerinin rutin bakım ve temizliğine ilişkin öğretim yapılmalıdır. 9.2.3. Kişisel elektro- 9.2.2.3. Mikser kullanır. Hedef 9.2.3.te yer alan cihazlarla birlikte kulaklık, şarj aleti vb. nik/elektrikli cihazları 9.2.2.4. Tost makinesi kullanır. aparatların kullanımına da yer verilmelidir. kullanır. 9.2.2.5. Saç kurutma makinesi kul- Bölüm 9.3. Giysi Düzeni Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programılanır. ve Bakımı 9.3.1. Giysilerin düze- 9.2.2.6. Elektrikli süpürge kullanır. 187 nini sağlar. 9.2.2.7. Ütü kullanır. 9.3.2. Giysilerin bakı- mını yapar. 9.2.3.1. Telefon kullanır. 9.2.3.2. Cep telefonu kullanır. 9.2.3.3. Tablet kullanır. 9.2.3.4. Bilgisayar kullanır. 9.2.3.5. Dijital müzik çalar kullanır. 9.2.3.6. Fotoğraf makinesi kullanır. 9.2.3.7. Saç şekillendirici kullanır. 9.2.3.8. Tıraş makinesi kullanır. 9.2.3.9. Epilasyon makinesi kullanır. 9.3.1.1. Giysileri katlar. 9.3.1.2. Giysileri dolaba yerleştirir. 9.3.1.3. Giysileri mevsimlerine göre sınıflandırarak dolabını düzenler. 9.3.2.1. Düğme diker. 9.3.2.2. Sökük diker. 9.3.2.3. Ayakkabı boyar. 9.3.2.4. Giysi fırçalar.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 188  Bölüm 4’teki hedef ve hedef davranışlar bu modüldeki diğer hedef davranışlar ile ilişkilendirilerek bütünsel bir yaklaşımla çalışılmalıdır. Örneğin ütü kullanma ve ütü yapma becerileri birlikte çalışılmalıdır.  Bölüm 4’teki hedef ve hedef davranışlar Toplumsal Yaşam Becerileri modülünde yer alan güvenlik becerileri dikkate alınarak bütünsel bir yaklaşımla çalışılmalıdır Örneğin tuvalet temizleme, cam silme, yer silme vb. beceriler çalışılırken oluşabilecek risklere yönelik tedbirle- rin öğretimine yer verilmelidir. Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar Bölüm 9.4. Ev Düzeni ve Bakımı 9.4.1. Mutfakta temiz- 9.4.1.1. Bulaşık yıkar. Hedef 9.4.1.deki hedef davranışların beceri öğretimi planlanırken lik ve düzeni sağlar. 9.4.1.2. Buzdolabını yerleştirir. temizliği yapılan araç gereçleri yerlerine yerleştirmesi basamağına 9.4.1.3. Buzdolabını temizler. da yer verilmelidir. 9.4.2. Yatak odasında 9.4.1.4. Ocak temizler. Hedef davranış 9.4.1.1. için hem elde hem de bulaşık makinesinde temizlik ve düzeni sağ- 9.4.1.5. Fırın temizler. bulaşık yıkama becerilerinin öğretimi yapılmalıdır. lar. 9.4.1.6. Aspiratör temizler. 9.4.3. Ev içi temizlik ve 9.4.1.7. Küçük mutfak aletlerini Hedef davranış 9.4.2.1. ve 9.4.2.2.nin öğretimi, bireyin ev yaşamı düzeni sağlar. temizler. göz önünde bulundurularak yapılandırılmalıdır (örneğin yer yatağı, çekyatta yatak yapma vb.). 9.4.2.1. Yatak yapar. 9.4.2.2. Yatak toplar. Hedef davranış 9.4.3.3. ve 9.4.3.4.ün öğretiminde farklı materyal- 9.4.2.3. Nevresim değiştirir. ler (el süpürgesi, elektrikli süpürge, yer bezi, paspas) kullanılarak öğretim etkinlikleri çeşitlendirilmelidir. 9.4.3.1. Çöp atar. Hedef davranış 9.4.3.7. için hem elde hem de çamaşır makinesinde 9.4.3.2. Toz alır. çamaşır yıkama becerilerinin öğretimi yapılabilir. 9.4.3.3. Yer siler. 9.4.3.4. Yer süpürür. 9.4.3.5. Dolap düzenler. 9.4.3.6. Dolap temizler. 9.4.3.7. Çamaşır yıkar. 9.4.3.8. Çamaşır asar. 9.4.3.9. Ütü yapar. 9.4.3.10. Cam siler. 9.4.3.11. Lavabo temizler. 9.4.3.12. Tuvalet temizler.

10. Modülün Adı TOPLUMSAL YAŞAM BECERİLERİ 10. Modülün Amacı 10. Modüldeki Bölümler Toplumsal Yaşam Becerileri Modülü ile zihinsel yetersizliği olan bireylerin toplumsal yaşamdaki temel becerileri edinmeleri amaçlanmaktadır. Güvenlik, Alışveriş, Sosyal Mekânlar, Kurum ve Kuruluşlar, Ulaşım ve İletişim, Günlük Yaşamı Planlama Bölüm 10.1. Güvenlik Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar 10.1.1. Mahremiyetini korur. 10.1.1.1. Güvenlik çemberinde yer Hedef 10.1.1. için öncelikle güvenlik çemberinin oluşturulmasın- almayan kişilerden gelen yiyecek/ da aile ya da bakım veren kişilerle görüşülerek bireyin gerekli du- 10.1.2. Farklı ortamlar içecek teklifini reddeder. rumlarda yardım alabileceği 3 kişi belirlenmelidir. Bireye yalnızca içinde oluşabilecek risk güvenlik çemberinde yer alan kişilerden yardım alması gerektiği ve tehlikelere karşı ken- 10.1.1.2. Güvenlik çemberinde yer öğretilmelidir. dini korur. almayan kişilerden gelen yardım Hedef 10.1.1.de yer alan hedef davranışlara yönelik çalışmalarda teklifini reddeder. hayır deme, bağırma, güvenli bölgeye gitme, güvenlik çemberinde yer alan kişilere haber verme vb. becerilerin öğretimine yer veril- 10.1.1.3. Güvenlik çemberinde yer melidir. almayan kişilerden gelen gezi tekli- Hedef 10.1.1.de yer alan hedef davranışlar senaryolardan yararla- fini reddeder. nılarak benzetilmiş ortamlarda çalışılmalıdır. Bu hedef davranışla- rın doğal ortamlara genellenmesine yönelik planlamalara yer ve- 10.1.1.4. İhmal ve istismar durum- rilmelidir. larında yapılması gerekenleri yapar. Hedef 10.1.2.de yer alan hedef davranışlar için kesici aletleri ya da temizlik malzemelerini bireylerin ulaşamayacağı yerlere koymak 10.1.2.1. Merdiveni korkulukların- ya da bireylere bu maddelere dokunmamaları gerektiğini söylemek dan tutarak iner/çıkar. yeterli değildir. Mutlaka sistematik öğretim sunulmalıdır. Bu sü- reçte model olma, rol oynama çalışmalarına yer verilebileceği gibi 10.1.2.2. Islak ve kaygan zeminde açıklamalar bölümünde yer verilen kanıt temelli uygulamalardan yürümekten kaçınır. da yararlanılabilir. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı 10.1.2.3. Kesici aletleri güvenli bir 189 şekilde kullanır. 10.1.2.4. Elektrikli ve gazlı ev alet- lerini güvenli bir şekilde kullanır. 10.1.2.5. Temizlik malzemelerini güvenli bir şekilde kullanır.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedefler 190 10.1.3. Acil durumlarda Bölüm 10.1. Güvenlik güvenliğini sağlar. Hedef Davranışlar Açıklamalar 10.1.4. Trafikte kendi 10.1.2.6. Mobilyaları güvenli bir Hedef 10.1.3. için bireyle birlikte bir acil yardım rehberi oluşturu- güvenliğini sağlar. şekilde kullanır. larak bireyin bu rehberi yanında bulundurması sağlanabilir. Çalışılması gereken acil durumlar arasında yaralanmalar, zehirlen- 10.1.2.7. Pencere ve balkonu gü- meler, kazalar, doğal afetler vb. durumlar yer alabilir. venli bir şekilde kullanır. Hedef 10.1.3.te yer alan hedef davranışların öğretiminde bilgi ve kavram düzeyinde çalışmalar yapmanın yanı sıra, benzetim ortam- 10.1.2.8. Kapıyı güvenli bir şekilde larında uygulamaya dönük çalışmalar da yapılmalıdır. kullanır. Hedef 10.1.4.te yer alan hedef davranışların doğal ortamlarda ser- 10.1.3.1. Acil durumlarda 112’yi gilenmesi için gerekli planlamalar yapılmalıdır. arar. Hedef davranış 10.1.4.1.de yer alan, yaya olarak güvenliğini sağ- lama becerisi için yaya geçidinî güvenli bir şekilde kullanarak kar- 10.1.3.2. Acil durumlarda gerekli şıya geçme, yaya kaldırımında güvenli bir şekilde yürüme, alt ve basit ilk yardım müdahalelerini uy- üst geçitleri güvenli bir şekilde kullanma, trafik levhalarına uyma gular. becerilerinin öğretimine yer verilir. Hedef davranış 10.1.4.2.de yer alan, taşıtlarda güvenliğini sağla- 10.1.3.3. Acil durumlarda güven- ma becerisi için emniyet kemeri takma, yolculuk süresince yerinde liğini sağlamak için aile üyeleri, oturma, taşıttan inerken ve taşıta binerken kurallara uyma becerile- bakım verenler, sağlık ve güvenlik rinin öğretimine yer verilir. personelleri ile iş birliği yapar. 10.1.4.1. Yaya olarak güvenliğini sağlar. 10.1.4.2. Taşıtlarda güvenliğini sağlar.

Hedefler Hedef Davranışlar Açıklamalar Bölüm 10.2. Alışveriş 10.2.1. Alışveriş yapar. 10.2.1.1. Alışveriş öncesi hazırlık yapar. Hedef 10.2.1.de yer alan hedef davranışların doğal ortamlara genellenmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Bölüm 10.3. Sosyal Mekânlar 10.3.1. Sosyal mekânla- 10.2.1.2. Gıda alışverişi yapar. Hedef 10.2.1.de yer alan hedef davranışların öğretiminde kul- rı kullanır. lanılacak beceri analizleri hazırlanırken ürünlerin satın alınma- 10.2.1.3. Giysi alışverişi yapar. sı sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar vurgulanmalıdır 10.4.1. Kurum ve kuru- (son kullanma tarihi, beden ölçüleri vb.). luşları kullanır. 10.2.1.4. Kişisel bakım ürünleri alışve- rişi yapar. Hedef 10.3.1.de yer alan hedef davranışlar zincirleme beceriler olduğundan öğretim ve değerlendirme sürecinde beceri analizi 10.2.1.5. Temizlik maddeleri alışverişi yapılmalıdır. Beceri analizi yapılırken bu mekânlarda uyulması yapar. gereken kurallar belirlenerek öğretim yapılmalıdır. Hedef 10.3.1.de yer alan hedef davranışlar mümkünse doğal 10.2.1.6. Kırtasiye alışverişi yapar. ortamlarda çalışılmalı, koşullar uygun değilse benzetilmiş or- tamlar oluşturulmalıdır. 10.3.1.1. Restoran/kafe kullanır. Hedef davranış 10.3.1.1.in öğretiminde self servis hizmeti ve- ren restoran/kafeler için uyarlama yapılmalıdır. 10.3.1.2. Sinema/tiyatro kullanır. Hedef davranış 10.3.1.8.de söz edilen “gereksinimlerine uygun ortamlar” ifadesi ile terzi, kuru temizleme, tamirci, vb. ortam- 10.3.1.3. Park/bahçe/piknik alanları vb. lar ifade edilmektedir. yerleri kullanır. Hedef 10.4.1.de yer alan hedef davranışlar zincirleme beceriler 10.3.1.4. Kütüphaneleri kullanır. olduğundan öğretim ve değerlendirme sürecinde beceri analizi yapılmalıdır. Beceri analizi yapılırken bu mekânlarda uyulması 10.3.1.5. Konserlerin yapıldığı ortamları gereken kurallar belirlenerek öğretim yapılmalıdır. kullanır. Hedef 10.4.1.de yer alan hedef davranışlar mümkünse doğal ortamlarda çalışılmalı, koşullar uygun değilse benzetilmiş or- 10.3.1.6. Sanatsal etkinliklerin (müze, tamlar oluşturulmalıdır. sergi vb.) yapıldığı ortamları kullanır. 10.3.1.7. Sportif etkinliklerin yapıldığı ortamları kullanır. 10.3.1.8. Gereksinimlerine uygun or- tamları kullanır. 10.4.1.1. Sağlık hizmetleri veren kurum ve kuruluşları kullanır. 10.4.1.2. Bankaları kullanır. 10.4.1.3. Posta, kargo hizmeti veren ku- rum ve kuruluşları kullanır. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıBölüm 10.4. Kurum ve Kuruluşlar 191

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıHedeflerHedef DavranışlarAçıklamalar 192 Bölüm 10.5. Ulaşım ve İletişim 10.5.1. Şehir içi ulaşım 10.5.1.1. Okul servisini kullanır. Hedef 10.5.1. ve 10.5.2.de yer alan hedef davranışlar zincirleme hizmetlerini kullanır. 10.5.1.2. Otobüs kullanır. beceriler olduğundan öğretim ve değerlendirme sürecinde beceri Bölüm 10.6. Günlük 10.5.1.3. Dolmuş kullanır. analizi yapılmalıdır. Beceri analizi yapılırken bu mekânlarda uyul- Yaşamı Planlama 10.5.2. Şehirlerarası 10.5.1.4. Tren/metro kullanır. ması gereken kurallar belirlenerek öğretim yapılmalıdır. ulaşım hizmetlerini kul- 10.5.1.5. Vapur kullanır. lanır. 10.5.1.6. Taksi kullanır. Hedef 10.5.1. ve 10.5.2.de yer alan hedef davranışlar için yapılan beceri analizlerine, gideceği yere en uygun ulaşım aracı belirleme 10.5.3. İletişim hizmet- 10.5.2.1. Otobüs kullanır. basamağı eklenmelidir. lerini kullanır. 10.5.2.2. Tren kullanır. 10.5.2.3. Gemi/feribot kullanır. Hedef 10.5.1. ve 10.5.2.de yer alan hedef davranışlar mümkünse 10.6.1. Günlük yaşamı- 10.5.2.4. Uçak kullanır. doğal ortamlarda çalışılmalı, koşullar uygun değilse benzetilmiş nı planlar. ortamlar oluşturulmalıdır. 10.5.3.1. Telefon kullanır. 10.5.3.2. İnternet kullanır. Hedef 10.5.1. ve 10.5.2.de yer alan hedef davranışların öğretimin- 10.5.3.3. Sosyal medya kullanır. de bireyin günlük yaşamında sıklıkla kullanabileceği ulaşım araç- 10.5.3.4. Elektronik posta kullanır. ları ile öğretim yapılmalıdır. 10.6.1.1. Gün içinde yapacağı işleri/ Hedef davranış 10.5.3.2. ve 10.5.3.3.te bireylerin internet ve sosyal görevleri önem sırasına göre plan- medya kullanımında güvenliği sağlama ile ilgili aile ile iş birliği lar. yapılmalıdır. 10.6.1.2. Bulunduğu ortama göre yapacağı işleri/görevleri yapar. Hedef 10.6.1. için ev, iş, okul ve toplumsal ortamlarda zamanını 10.6.1.3. Serbest zamanını verimli planlı ve etkili kullanabilmesi için bireye uygun zaman çizelgeleri bir şekilde kullanır. hazırlanabilir. Bireylerin hazırlanan zaman çizelgelerini kullana- bilmelerine dönük öğretim planlanmalıdır. Hedef davranış 10.6.1.3. için bir serbest zamanı değerlendirme for- mu hazırlanarak aile ve birey ile birlikte uygun etkinlikler belirle- nebilir. Belirlenen etkinliklere yönelik öğretim planlanabilir.

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı ekler

Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler İçin Destek Eğitim ProgramıÖLÇÜT BAĞIMLI TEST (ÖBT)EK-1 194 Bireyin Adı ve Soyadı : _______________________________ Öğretmenin Adı :_______________________________ Eğitim-Öğretim Yılı : ______________/________________ Tarih : Modül Adı : _________________________ Bölüm No:__________ İlk değ. : ____/____/____ Ara değ. : ____/____/____ Son değ. : ____/____/____ Hedef Davranışlar Materyaller/Sorular Yönerge Ölçüt İlk değ. Evet/Hayır Son değ. Ara değ. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. değ.: Değerlendirme