โครงงานIS503

สยี ้อมผ้าจากเปลอื กมังคดุ สมาชกิ นายศิรสิทธ์ิ พงศ์ศภุ ศักดิ์ ช้ัน ม.5/3 เลขท่ี 10 นางสาวประภาพร อินต๊ะเม้า ชั้น ม.5/3 เลขที่ 23 นายกฤตพล หนอ่ ไชย ช้นั ม.5/3 เลขที่ 30 นายยืนยง ยั่งยนื ทวี ชัน้ ม.5/3 เลขท่ี 32 นางสาวปพิชญา ไชยศลิ ป์ ชน้ั ม.5/3 เลขท่ี 35 ครทู ปี่ รึกษา ครูดารงค์ คนั ธะเรศย์ เอกสารฉบบั นี้เปน็ ส่วนหน่ึงของการศึกษาค้นควา้ และสร้างองคค์ วามรู้ (IS1) โรงเรียนปัว อาเภอปัว จังหวดั นา่ น สานกั งานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต 37 ภาคเรยี นท่ี 1 ปกี ารศกึ ษา 2563



สยี ้อมผ้าจากเปลอื กมังคดุ สมาชกิ นายศิรสิทธ์ิ พงศ์ศภุ ศักดิ์ ช้ัน ม.5/3 เลขท่ี 10 นางสาวประภาพร อินต๊ะเม้า ชั้น ม.5/3 เลขที่ 23 นายกฤตพล หนอ่ ไชย ช้นั ม.5/3 เลขที่ 30 นายยืนยง ยั่งยนื ทวี ชัน้ ม.5/3 เลขท่ี 32 นางสาวปพิชญา ไชยศลิ ป์ ชน้ั ม.5/3 เลขท่ี 35 ครทู ี่ปรึกษา ครูดารงค์ คนั ธะเรศย์ เอกสารฉบบั นี้เปน็ ส่วนหน่ึงของการศึกษาค้นควา้ และสร้างองคค์ วามรู้ (IS1) โรงเรียนปัว อาเภอปัว จังหวดั นา่ น สานกั งานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต 37 ภาคเรยี นท่ี 1 ปกี ารศกึ ษา 2563

กติ ติกรรมประกาศ โครงงานวทิ ยาศาสตรเ์ ร่ือง สีย้อมผ้าจากเปลอื กมงั คดุ เพื่อทดลองเพอ่ื ลดการใชส้ ารเคมี โดยได้รับคาปรึกษาจาก ครดู ารงค์ คันธะเรศย์ ท่ไี ดใ้ ห้คาปรกึ ษาในการทาโครงงานและการทารปู เลม่ โครงงาน คณะผจู้ ดั ทา ขอขอบคุณทุกทา่ นดังท่ีไดก้ ลา่ วมาขา้ งตน้ และทไ่ี ม่ไดก้ ลา่ วถงึ ไว้ ณ ที่นเ้ี ปน็ อยา่ งสูง คณะผู้จดั ทา

บทคดั ยอ่ โครงงานเร่อื ง สียอ้ มผ้าจากเปลอื กมงั คุด เป็นการนาเปลือกมังคดุ มาใช้ประโยชน์มากทีส่ ุด เปลือกมังคุดมีสารต้านอนุมูลอิสระและสานแทนนิน ท่ีมาทาเป็นสีย้อมผ้าได้ ซึ่งผ้าก็จะไม่เป็นอันตรายต่อ รา่ งกาย วัตถปุ ระสงคท์ ที่ าเพราะวา่ จะไดป้ ระหยดั ค่าใชจ้ ่าย รู้จักการใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ ปน็ ประโยชน์ โดยการย้อมผา้ สารบัญ

กิจกรรมประกาศ บทคดั ย่อ สารบัญ บทท่ี 1 บทนา -ปญั หาและความสาคัญของปัญหา -วตั ถุประสงค์ -ประโยชน์ที่ไดร้ ับ -สมมติฐานของโครงงาน -ขอบเขตของโครงงาน -บทที่ 2 เอกสารท่เี กี่ยวข้อง -ทีม่ าและความสาคญั -ความสาคัญของมังคดุ -ความสาคัญของสยี ้อมผ้า บทท่ี3 วสั ดุอุปกรณ์ และวธิ กี ารทดลอง อุปกรณแ์ ละสารเคมี -วสั ดุอปุ กรณแ์ ละสารเคมี -ข้ันตอนเเละวธิ ีการดาเนินการ บทที่ 4 ผลการทดลอง -สรุปผลการจดั กิจกรรมตามวัตถปุ ระสงค์ บทที่ 5 สรุปผลการทดลอง -อภิปราย -ข้อเสนอแนะ บทที่ 1 บทนา

ปัญหาและความสาคัญของปัญหา เนื่องจาก IS เป็นโครงงานเรอื่ งสีย้อมผ้าจากเปลือกมังคุดท่ีสามารถนาไปใช้ประโยชนไ์ ด้และเห็น ผลได้จริง สามารถแก้ไขปัญหาสยี อ้ มผ้าท่ีมีสว่ นผสมของสารเคมีได้ กลมุ่ ของข้าพเจา้ จึงไดค้ ดิ การทาสยี ้อมผ้า จากเปลอื กมังคุด ซ่งึ สยี อ้ มผา้ จากเปลอื กมงั คุดนั้นสามารถใชไ้ ดจ้ รงิ และเห็นผลจรงิ โดยสีย้อมผา้ จากเปลือก มงั คุดมีประสทิ ธภิ าพและไมเ่ ปน็ อนั ตรายด้วย กลุ่มของขา้ พเจ้าจงึ ได้เหน็ ถึงประโยชนแ์ ละประสทิ ธภิ าพจากเปลือกมงั คุด จึงไดค้ ดิ โครงงานสี ยอ้ มผา้ จากเปลือกมงั คุดปลอดภยั ไร้สารพิษขน้ึ เพ่ือเผยแพร่ให้กับกลุ่มชาวบ้านและผทู้ ่สี นใจในเร่ืองสยี ้อมผา้ จากเปลอื กมังคุดได้ศึกษาและปฏิบตั ิตาม เพื่อเป็นความรู้และใช้ได้จริงในชวี ิตประจาวนั และทส่ี าคัญเปลือก มงั คดุ หาไดง้ า่ ย ประหยดั ไมเ่ ป็นอันตรายกับตนเองและครอบครัวดว้ ย วัตถปุ ระสงค์ 1.เพ่อื จัดกิจกรรมตามโครงการสียอ้ มผ้าจากเปลือกมังคดุ ใหก้ ับกลมุ่ ชาวบ้าน 2.เพ่ือประเมนิ ความพงึ พอใจของผ้เู ข้าร่วมกจิ กรรม 3.เพื่อเผยแพร่โครงการสีย้อมผา้ จากเปลอื กมงั คุดทางเว็ปไซต์ ประโยชนท์ ี่ได้รบั 1. ครวั เรอื นและสงั คมปลอดภัยจากสารเคมจี ากสีย้อมผ้าตามทอ้ งตลาด 2. ไม่เสียคา่ ใช้จ่ายในครวั เรือนโดยไมจ่ าเป็น 3. กลุ่มชาวบ้านยอมรับสยี อ้ มผา้ จากเปลอื กมงั คุด สมมตฐิ านของโครงงาน 1.สียอ้ มผ้าจากเปลือกกล้วย ลูกหว้า และมงั คุด สามารถย้อมผา้ ไดจ้ รงิ 2. ย้อมผ้าจากเปลอื กกล้วย ลูกหวา้ และมังคดุ สามารถย้อมผา้ ได้เหมือนกับสยี ้อมผา้ ตามทอ้ งตลาด ขอบเขตของโครงงาน การเผยแพรโ่ ครงงานสยี ้อมผ้าจากเปลือกมงั คุดครั้งนี้ เผยแพรเ่ ฉพาะเรื่องสียอ้ มผา้ จากเปลือก มงั คดุ เท่าน้ัน การเผยแพร่ของโครงงานน้ีกาหนดเวลาท่ีใช้ในการเผยแพร่ภายในวนั ที่ 22 สิงหาคม พ.ศ. 2563 และเผยแพร่ให้กับกลุ่มชาวบา้ น บทท่ี 2

เอกสารทเี่ กยี่ วข้อง ที่มาและความสาคัญ ในปัจจุบนั ผ้าย้อมสี เปน็ เครื่องอุปโภคที่ต้องใช้ในชีวิตประจาวนั ดงั นน้ั จงึ มีการผลิตผา้ ย้อมสี จานวนมากและ หลายสี หลายย่ีห้อและหลายราคา แลว้ แตผ่ อู้ ปุ โภคจะเลือกใช้ ซง่ึ ผู้อุปโภคต้องสูญเสียเงินในการซื้อ ผ้าย้อมสี ซ่ึงเป็นเงนิ จานวนมาก ดงั น้ันนกั เรียนจึงมคี วามสนใจในการผลิตผ้าย้อมสจี ากเปลอื กมงั คุด ขึน้ มาใช้เพื่อลด ตน้ ทนุ ในการซื้อผ้าย้อมสี ผา้ ย้อมสีจากเปลือกไมต้ ้องอาศยั กระบวนการ ความคดิ ริเรม่ิ สร้างสรรค์อยา่ งเป็น ระบบ กระบวนการกลุม่ ร่วมแรงร่วมใจกนั ระหวา่ ง นักเรียน ครู ผปู้ กครอง สรา้ งนวตั กรรมเพ่ือให้ เหมาะสมกับ บรบิ ทของสภาพแวดล้อมในท้องถิ่นท่มี อี ยู่ คือ การผลติ ผ้าย้อมสี จากเปลือกมังคดุ ทหี่ าวัสดุธรรมชาติไดใ้ น ทอ้ งถ่ินมาสกดั สี เปน็ ส่วนประกอบของผา้ ย้อมสี จากธรรมชาติทาให้ไดผ้ ้ายอ้ มสีจากเปลือกมงั คุดสี สันท่ี สวยงาม และช่วยลดคา่ ใชจ้ า่ ยในครวั เรอื นได้อีกดว้ ย 1.ความสาคัญของมังคุด 1. มีสารตา้ นอนุมลู อสิ ระทชี่ ว่ ยชะลอการเสื่อมสภาพของร่างกายส่งผลให้รา่ งกายของเรานั้นแกช่ ้าลง ช่วยให้ลด การเกิดริว้ รอยและทาใหผ้ ิวพรรณของเราดูเปลง่ ปลั่ง 2. ชว่ ยเสริมสรา้ งภูมิตา้ นทานใหร้ ่างกายของเราแขง็ แรง และป้องกันหรือบรรเทาอาการไข้ได้อีกดว้ ย 3. ชว่ ยเสรมิ สรา้ งกระดูกและฟันให้แข็งแรงยิ่งข้ึน 4. ชว่ ยเพมิ่ ความกระปรีเ้ ปร่า ตนื่ ตัวของร่างกายไดเ้ ปน็ อย่างดี และยงั ชว่ ยใหส้ ภาวะทางอารมณ์ของเราดีขน้ึ ได้ อกี ดว้ ย 5. ช่วยยบั ย้ังแบคทเี รียในรา่ งกายของเราได้เปน็ อย่างดี 6. ชว่ ยป้องกนั การเกดิ โรคเบาหวาน เนอ่ื งด้วยคุณสมบัตขิ องมังคุดท่ีจะช่วยลดและควบคุมระดบั น้าตาลใน ร่างกายของเรา 7. ช่วยลดระดบั คลอเรสเตอรอลและไขมันไมด่ ีในเสน้ เลือด 8. สาร Xanthones มฤี ทธิ์ชว่ ยลดความดนั โลหิต 8. มีส่วนชว่ ยป้องกันการเกิดเนื้องอกในร่างกายของเรา 9. ชว่ ยในเรือ่ งระบบขับถา่ ยเน่อื งจากมงั คดุ นนั้ มีกากใยอยู่จานวนมาก 10. เปลอื กของมงั คดุ มสี รรพคณุ ในการสมานแผล และยบั ย้งั เช้ือราที่เปน็ สาเหตุของโรคผิวหนงั 1. มสี ารต้าน อนมุ ลู อิสระท่ชี ว่ ยชะลอการเส่ือมสภาพของรา่ งกายสง่ ผลให้ร่างกายของเรานน้ั แก่ช้าลง ช่วยใหล้ ดการเกดิ ร้วิ รอยและทาใหผ้ ิวพรรณของเราดูเปล่งปล่ัง 2.ความสาคัญของสยี อ้ มผ้า 1. ไมเ่ ป็นอันตรายต่อสุขภาพของผูผ้ ลิตและผู้บริโภค 2. น้าทงิ้ จากกระบวนการผลิตไมเ่ ป็นอันตรายต่อ ส่ิงแวดล้อม

3. วตั ถุดบิ หาได้งา่ ยในชมุ ชนไม่ตอ้ งใช้สีเคมที นี่ าเขา้ จากตา่ งประเทศ 4. การย้อมสีธรรมชาติสามารถเรยี นรไู้ ด้ด้วยตนเอง เป็นความรูท้ ี่เพิ่มพูนขน้ึ ตามประสบการณ์ สามารถ ถ่ายทอดให้แกค่ นรุ่นหลงั เปน็ ภมู ิปัญญาของท้องถิ่น 5. สธี รรมชาติมีความหลากหลาย ตามชนดิ อายุและส่วนของพชื ที่ใช้ ตลอดจนชนิดของสารกระต้นุ หรือ ขั้นตอนการยอ้ ม 6. การย้อมสธี รรมชาตทิ าให้เห็นคุณค่าและรู้จักใช้ ประโยชนข์ องทรัพยากรธรรมชาติ 7. ความสัมพนั ธร์ ะหว่างคนย้อมสีกบั ตน้ ไม้ ย่อมก่อให้ เกิดความรัก ความหวงแหน และเรยี นร้ทู ี่จะอนรุ ักษ์ และปลูกทดแทนเพื่อการผลิตท่ยี งั่ ยืน

บทท่ี 3 วสั ดอุ ุปกรณ์ และวิธีการทดลอง อปุ กรณ์และสารเคมี 1.วสั ดุอุปกรณแ์ ละสารเคมี อปุ กรณ์ -กระชอน -ขวดปากกว้าง -ไม้คน -เตาถ่าน -หม้อ สารเคมี - เปลือกมงั คดุ - ผา้ ดบิ -แอลกอฮอล์ - สีย้อมผา้ ขั้นตอนเเละวิธกี ารดาเนินการ 1.เด็ดขัว้ ที่เปลือกออกใหห้ มด เเลว้ นาไปตาทีละน้อยๆ 2.ตาพอแหลกอย่าให้ถงึ กับเหลว 3.ใสเ่ ปลือกมังคุดลงในภาชนะ เติมนา้ 1 ลติ ร 4.ยกนา้ ท่ีผสมเปลือกมังคดุ ตั้งบนเตาถ่าน แลว้ ตม้ ประมาณ 1 ชัว่ โมง 5.เม่ือครบ 1 ช่ัวโมง จะได้นา้ เปลือกมังคุดสีม่วงเขม้ จากน้ันจะไดน้ ้าเปลือกมังคดุ ลงในกระชอนเพื่อกรอง 6.นาผา้ ไปแช่ในภาชนะ 1 ช่ัวโมง 7.นาผ้าไปตากจนเเห้ง 8.นาผา้ ไปซักและได้ผา้ ท่ีเสร็จสมบูรณ์

บทท่ี 4 ผลการทดลอง สรุปผลการจดั กิจกรรมตามวตั ถปุ ระสงค์ จากการนาโครงงานสีย้อมผา้ จากเปลอื กมงั คุด ไปสาธติ ให้แกก่ ลมุ่ ชาวบา้ นให้ไดศ้ ึกษาและเรยี นร้สู ียอ้ ม ผา้ จากเปลือกมงั คุด หลักการทาสียอ้ มผ้า ซ่ึงการไปสาธิตครง้ั นี้ กลุม่ ชาวบา้ นไดร้ บั ความรู้เร่อื งการทาสียอ้ มผ้า จากเปลือกมังคุดไปใชส้ อยเองที่บ้าน และยงั ไดเ้ ผยแพร่ ประชาสมั พันธ์หลกั การสียอ้ มผา้ จากเปลือกมังคุดทม่ี ี ประสิทธิภาพ โดยมวี ธิ ีท่เี รยี บงายและเข้าใจงา่ ย ไม่มีสารตกค้างซงึ่ ก่อใหเ้ กิดความอนั ตรายตอ่ ผู้ทีใ่ ชส้ อย กลุม่ ชาวบ้านทสี่ นใจตา่ งก็ให้คาติชมแก่กล่มุ ของข้าพเจา้ และขอสอ่ื การนาเสนอของกล่มุ ขา้ พเจ้าไปใชป้ ระโยชน์ ต่อไปอีกด้วย

บทที่ 5 สรุปผลการทดลอง จากการท่ีไดไ้ ปสาธติ ใหก้ ับกลุ่มชาวบ้านได้ศึกษาหลกั การทาสีย้อมผ้าจากเปลือกมังคดุ ซึง่ กลุม่ แมบ่ า้ นไดน้ าหลกั การทาสยี ้อมผ้าจากเปลอื กมงั คดุ ของกลมุ่ ข้าพเจา้ ไปศึกษาและทาไปทาต่อในชมุ ชนของ ตนเอง หลงั จากท่กี ลุม่ ของข้าพเจา้ ได้นาเสนอและสาธติ โครงงานสีย้อมผา้ จากเปลอื กมงั คุดเรยี บร้อยแล้ว กไ็ ด้ รับคาตชิ ม และไดร้ ับข้อเสนอแนะ ให้นามาปรับปรุงแก้ไข และตอ่ ยอดโครงงานข้ึนอีก ซึ่งเปน็ หลกั การง่ายๆใน การนาไปประยุกต์ใชเ้ องที่บ้าน และประหยดั อกี ด้วย ขอ้ เสนอแนะ -เปลือกมังคุดเราสามารถนาไปทาอย่างอืน่ ไดอ้ ีกนอกจากสีย้อมผา้ -เราสามารถนาผลไมช้ นิดอน่ื มาแทนมังคดุ ได้ (แต่ตอ้ งเปน็ ผลไมร้ ถฝาด)

อ้างองิ https://sites.google.com/site/is3siyxmphacakpeluxkmangkhu/bth-thi-1 https://sites.google.com/site/is3siyxmphacakpeluxkmangkhu/bth-thi-2