จุดค้มุทุนที่ SME ควรรู้

จุดคุ้มทนุ สงิ่ ที่ SMEs ควรรู้ The Break-Even Point for SMEs ศริ ิวรรณ วอ่ งวีรวฒุ ิ มหาวทิ ยาลัยกรงุ เทพ บทคัดย่อ ปจั จุบันภาครฐั มีนโยบายสง่ เสริมและสนบั สนนุ ผู้ประกอบกจิ การขนาดกลางและขนาดยอ่ ม (SMEs) ใหม้ คี วามเข้มแขง็ มากย่ิงข้นึ โดยอาศัยความรว่ มมือจากหลายหน่วยงาน ไดแ้ ก่ สถาบนั การเงนิ ท่ใี ห้การสนบั สนนุ เร่อื งสินเช่ือเพือ่ ผู้ประกอบการ สถาบันการศึกษาท่ี ให้การสนับสนุนเร่ืองการอบรมให้ความรู้แก่ผู้ประกอบการใหม่ พร้อมท้ังการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนในสถาบันการศึกษาให้ บณั ฑติ ทจี่ บใหมม่ จี ติ วญิ ญาณการเปน็ ผปู้ ระกอบการ จากแรงสนบั สนนุ ดงั กลา่ วกอ่ ใหเ้ กดิ ผปู้ ระกอบการรายใหมๆ่ เกดิ ขน้ึ เปน็ จ�ำนวนมาก ในแตล่ ะปี อย่างไรกด็ ีผูป้ ระกอบการจำ� นวนไมน่ อ้ ยยงั มคี วามเข้าใจไมถ่ ูกตอ้ งเกีย่ วกับหลักสำ� คญั ประการหนงึ่ ของการประกอบธรุ กจิ นั่น คือ เร่ืองของจุดคุ้มทนุ ทำ� ให้ไมส่ ามารถดำ� เนนิ ธรุ กิจให้ประสบความสำ� เร็จตอ่ ไปได้ เนื่องจากขาดความรคู้ วามเขา้ ใจในเรอ่ื งจุดคุม้ ทุน ในการดำ� เนนิ งานบรหิ ารธรุ กจิ ของตน และไม่สามารถแขง่ ขันกบั ผปู้ ระกอบการรายอื่นๆ ในอตุ สาหกรรมเดียวกัน ในทางกลับกนั ความรู้ ความเข้าใจในการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนตลอดจนเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างต้นทุน ปริมาณ และก�ำไร จะท�ำให้ผู้ประกอบการสามารถ วางแผนกลยทุ ธเ์ พือ่ แข่งขันในตลาดได้ ตลอดจนสามารถตดั สินใจดำ� เนินธรุ กิจไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ งเพราะทราบทิศทางของธุรกจิ จากแผนการ ดำ� เนนิ ธรุ กิจทวี่ างไว้ และสามารถพัฒนาธรุ กจิ สู่เปา้ หมายที่สูงขนึ้ อย่างม่ันคงและยัง่ ยืนต่อไป Abstract Presently, government policies encourage and support entrepreneurs of smal and medium enterprises through the cooperation with several organizations including financial institutions; that support loans for entrepreneurs and academic institutes; that provide training for new entrepreneurs. The academic institutions develop curriculum for colege graduates to have the spirit of entrepreneurs. As a result of these supports, many new entrepreneurs established businesses each year. However, many of them discontinue because they lack knowledge and understanding of some important principles on how to conduct business, one of these is the break-even point analysis, so they cannot compete with rivals in the industry. Vice versa, the entrepreneurs who understand about break-even point and the relationship between costs, volume and profits wil be able to make the strategic plan to compete in the marketplace and to make better decision because they know the direction of their business from their business plan and wil be able to develop the business sustainably. บทนำ� วกิ ฤตเศรษฐกจิ โลกและสถานการณท์ างการเมอื งของประเทศไทยสง่ ผลกระทบตอ่ อตุ สาหกรรมการผลติ อตุ สาหกรรมการบรกิ าร และอุตสาหกรรมคา้ ปลีก ทำ� ให้การผลิตสนิ ค้าและบริการลดลง ส่งผลต่อการจ้างงานของนายจา้ งซึ่งเป็นผ้ปู ระกอบการในธรุ กจิ บณั ฑติ จบใหม่หางานทำ� ยากขึ้น รฐั บาลจงึ ต้องเข้ามาสนับสนนุ และสง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ การจา้ งงานและเกิดการกระจายรายได้เพ่มิ ขนึ้ โดยการสรา้ ง และพฒั นาผู้ประกอบการรายใหมๆ่ ให้เกิดข้ึน โดยใหก้ ารสนับสนนุ ท้งั ในด้านการผลิตสินค้า และดา้ นการตลาด ตลอดจนสนบั สนนุ ดา้ น เงินทนุ ในการจดั ตั้งธรุ กิจใหม่ โดยสถาบนั การเงนิ ไดจ้ ดั ให้มบี รกิ ารสินเช่อื ส�ำหรบั ผ้ปู ระกอบกิจการขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) ทีม่ ี ความพรอ้ ม กลา่ วคอื มีความมุง่ มน่ั ทจ่ี ะเป็นเจ้าของธุรกจิ รักงานอสิ ระ พรอ้ มทจี่ ะท�ำงานหนัก มผี ลิตภณั ฑ์ทส่ี รา้ งสรรคแ์ ตกตา่ งและมีจุด ขายทช่ี ัดเจน เปน็ ทตี่ อ้ งการของตลาด รวมถึงมแี หล่งเงนิ ทุนของตนเองและแหล่งเงนิ สนับสนุนเพียงพอ 203Executive Journal aw ��������.indd 203 8/10/2010 8:18

ผลจากการส่งเสริมและสนับสนุนของหน่วยงานภาครัฐ สินค้าที่ผลิตและขาย ส่วนการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนแสดงให้เห็นถึง ท�ำให้เกิดผู้ประกอบการรายใหม่เกิดขึ้นเป็นจ�ำนวนมากส่งผลให้ ความสัมพันธ์ระหว่างต้นทุน ปริมาณ และก�ำไร กล่าวคือหาก เกิดการแขง่ ขันเพม่ิ มากขึน้ ท�ำให้ผูป้ ระกอบการต้องหากลยุทธ์ใน ตน้ ทนุ รวมสูง สง่ ผลใหจ้ ุดคุ้มทนุ สูง ท�ำใหก้ ำ� ไรตำ�่ สอดคลอ้ งกบั การบริหารจัดการธุรกจิ ของตนเพ่อื รกั ษากลุม่ ลกู ค้าเดิมและขยาย งานวิจัยของสมบัติ สิงฆราช (2551) ซ่ึงได้ศึกษาถึงการจัดการ กลมุ่ ลกู คา้ ใหมใ่ หเ้ พมิ่ ขน้ึ พรอ้ มทงั้ พฒั นาผลติ ภณั ฑโ์ ดยการพฒั นา ความรู้ทางเศรษฐศาสตร์เพ่ือพัฒนาวิสาหกิจชุมชนการผลิตลำ� ไย รูปแบบและบรรจุภัณฑ์ของสินค้า ตลอดจนรักษาคุณภาพของ อบแห้งสีทองของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านเหมืองกวัก อ.เมือง สนิ ค้าใหม้ ีมาตรฐานและเป็นที่ยอมรับของตลาดในปจั จุบนั ดงั นน้ั จ.ล�ำพูน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาต้นทุนการผลิต จุดคุ้มทุน ผู้ประกอบการท่ีประสบความสำ� เร็จจะต้องมีความสามารถในการ ประสิทธิภาพในการผลิต การระดมทุน การพัฒนากระบวนการ แข่งขันท่ีจะพัฒนาธุรกิจและสินค้าให้เหนือคู่แข่งได้ ต้องอาศัย ผลติ และหารปู แบบวสิ าหกจิ ชมุ ชนทเี่ หมาะสมกบั ทรพั ยากรทอ้ งถน่ิ เทคนิคในการหาแหล่งเงินทุน การหาเครือข่ายธุรกิจ การใช้ ผลการวจิ ยั พบวา่ “ตน้ ทนุ รวมในการผลติ ลำ� ไยอบแหง้ สที องสงู จดุ เทคโนโลยใี หม้ ากขึน้ และรูจ้ กั วเิ คราะห์ขอ้ มลู สารสนเทศ เพ่ือการ คุม้ ทุนสงู ก�ำไรต�่ำ ท�ำใหไ้ มส่ ามารถระดมเงนิ ทนุ จากสมาชิกได้” วางแผนทางการเงินท่ีมีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับขนาดของ นอกจากน้ียังพบงานวิจัยเรื่องการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนเพื่อรับค�ำสั่ง ธุรกิจ การวางแผนเชงิ กลยุทธ์ และการจัดการเชิงกลยุทธ์ พร้อม ผลิตใหม่ในโรงงานเซรามิคโดยพิจารณาการผลิตผลิตภัณฑ์เดิม ทง้ั มกี ารควบคมุ ภายในองคก์ รทเ่ี ปน็ ระบบอยา่ งเหมาะสม จะทำ� ให้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ส�ำหรับการ ธุรกจิ นน้ั ประสบความสำ� เรจ็ (สมแกว้ รงุ่ เลศิ เกรยี งไกร, พศิ ศริ ริ ตั น,์ วิเคราะห์จุดคุ้มทุนเพื่อช่วยในการตัดสินใจรับค�ำส่ังซื้อใหม่และ ยพุ าวดี สมบรู ณกุล, เสาวณี จุลริ ัชนีกร และสมมาตร จลุ ิกพงศ,์ พยากรณ์การผลิตในแต่ละเดือน การค�ำนวณการวิเคราะห์จุดคุ้ม 2546) ทนุ มกี ารเรมิ่ ต้นการคำ� นวณจดุ ค้มุ ทุนในหน่วยมลู ค่าของจ�ำนวน ปัญหาใหญ่ประการหน่ึงของผู้ประกอบการโดยทั่วไป ไม่ เงินก่อน และแปลงมาเป็นหน่วยของผลิตภัณฑ์ในภายหลัง งาน เวน้ แมแ้ ตผ่ ปู้ ระกอบกจิ การขนาดกลางและขนาดยอ่ ม (SMEs) คอื วิจัยนี้มีประโยชน์กับโรงงานในการตัดสินใจรับคำ� สั่งซ้ือสินค้าใหม่ การวางแผนการผลิตและวางแผนการขายสินค้าหรือบริการให้ ได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ โดยเปลี่ยนการค�ำนวณและ ประสบผลสำ� เรจ็ ทางการตลาด การวิเคราะห์ต้นทุนคงที่ในแต่ละ สบื คน้ ข้อมลู จากเอกสารซ่ึงเดิมใชเ้ วลา 2-3 วัน มาเป็นระบบฐาน งวดรวมถงึ ตน้ ทนุ ผนั แปร การวางแผนกลยทุ ธส์ คู้ แู่ ขง่ ขนั ฯลฯ ทง้ั น้ี ขอ้ มลู คอมพวิ เตอร์ ซงึ่ ใชร้ ะยะเวลาในการประเมนิ ผล10 นาทโี ดย ผู้ประกอบการควรวิเคราะห์ประเด็นข้างต้น เพ่ือบรรลุเป้าหมาย ประมาณ (นพดล อ่�ำดี, 2552) ของการด�ำเนินธุรกิจคือการมีก�ำไรที่เพิ่มข้ึน หากผู้ประกอบการ จากงานวิจัยข้างต้นพบว่า จุดคุ้มทุนมีความส�ำคัญต่อผู้ มองขา้ มการวเิ คราะหจ์ ดุ คมุ้ ทนุ (Break-EvenAnalysis) อาจทำ� ให้ ประกอบการในดา้ นการวางแผนการผลติ โดยการศกึ ษาดา้ นตน้ ทนุ ไมส่ ามารถคน้ พบคำ� ตอบทตี่ อ้ งการไดแ้ ละสง่ ผลใหก้ ารวางแผนการ รวมทเี่ ปลยี่ นแปลงเพม่ิ สงู ขนึ้ จะมผี ลตอ่ ปรมิ าณ ณ จดุ คมุ้ ทนุ ทเ่ี พม่ิ ผลติ และการวางแผนการขายสนิ คา้ และบรกิ าร ตลอดจนการตดั สนิ ข้นึ และมผี ลตอ่ ก�ำไรทลี่ ดลง หากผปู้ ระกอบการสามารถควบคุม ใจในการด�ำเนินธุรกจิ ทผี่ ิดพลาดได้ ต้นทุนรวมได้ ก็จะสามารถควบคุมจุดคุ้มทุนและกำ� ไรได้ ตลอด จนสามารถน�ำเทคโนโลยีมาช่วยในการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนเพ่ือใช้ ความส�ำคัญของจุดคุ้มทนุ ประกอบการตัดสินใจรับค�ำส่ังซ้ือใหม่ จะเห็นได้ว่าจุดคุ้มทุนมี ความส�ำคัญต่อการตัดสินใจของผู้ประกอบการเนื่องจาก จุดคุม้ ทุน (Break-Even Point) หมายถงึ ระดับปริมาณ สถานการณแ์ วดลอ้ มทางธรุ กจิ ในปจั จบุ นั มกี ารเปลย่ี นแปลงตลอด สนิ คา้ ทผ่ี ลติ และขายสนิ คา้ ทท่ี ำ� ใหร้ ายไดร้ วมจากการด�ำเนนิ ธรุ กจิ เวลา จงึ ทำ� ใหก้ ารตดั สนิ ใจระยะสนั้ มคี วามจ�ำเปน็ และสำ� คญั อยา่ ง เท่ากับต้นทุนรวม หรือระดับท่ีก�ำไรจากการด�ำเนินธุรกิจเท่ากับ ย่ิง ดังนั้นการวิเคราะห์จุดคุ้มทุนจะช่วยให้ผู้ประกอบการมีข้อมูล ศนู ย์ (Arthur & Stephanie, 2008) ท้งั นี้ การวิเคราะหจ์ ดุ คมุ้ ทุน เพอ่ื ใชใ้ นการวางแผนควบคมุ ตน้ ทนุ วางแผนการขายหรอื วางแผน (Breakeven Analysis) เป็นการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่าง กำ� ไร ตลอดจนใชเ้ ปน็ ขอ้ มลู ในการตดั สนิ ใจระยะสนั้ เกยี่ วกบั การ ตน้ ทนุ คงที่ ตน้ ทนุ ผนั แปร ราคา และปรมิ าณ (Milgram, Spector, ดำ� เนนิ งานตา่ งๆ ไดแ้ ก่ การรบั คำ� สง่ั ซอ้ื ใหม่ การกำ� หนดราคาขาย & Treger, 1999) การส่งเสริมการขาย การจา้ งพนกั งานขายเพม่ิ ตลอดจนสามารถ สรุปไดว้ า่ จดุ คมุ้ ทนุ (Break-Even Point) คือ ระดบั การ ใชใ้ นการประเมนิ ผลการปฏบิ ัตงิ านได้อยา่ งมีประสิทธิภาพ ดำ� เนนิ งานทท่ี ำ� ใหก้ จิ การมยี อดขายรวมเทา่ กบั ตน้ ทนุ รวมพอดหี รอื ทำ� ใหม้ กี �ำไรเทา่ กบั ศนู ย์ ซงึ่ ระดบั การด�ำเนนิ งานหมายถงึ ปรมิ าณ 204 Executive Journal aw ��������.indd 204 8/10/2010 8:18

ก่อนที่ผู้ประกอบการจะวิเคราะห์จุดคุ้มทุนได้ จะต้องเข้าใจถึงความหมายของต้นทุนและค่าใช้จ่ายของกิจการเสียก่อนกล่าวคือ ค่าใช้จ่ายหมายถึงรายจ่ายท่ีกิจการจ่ายไปเพ่ือให้ได้สินค้าและบริการ ส่วนต้นทุนหมายถึงผลรวมของค่าใช้จ่ายต่างๆ ท่ีกิจการจ่ายไป ท้ังหมด ดังนั้นผู้ประกอบจะต้องทราบค่าใช้จ่ายและต้นทุนของกิจการในแต่ละงวด ตลอดจนปัจจัยในการค�ำนวณจุดคุ้มทุน ซ่ึงได้แก ่ 1. ตน้ ทุนคงที่ (Fixed Cost) คอื ต้นทุนรวมทค่ี งทไ่ี มเ่ ปลี่ยนแปลงไปตามระดบั กจิ กรรมการผลติ หรอื กิจกรรมการขายท่ีเกิดขนึ้ กลา่ วคือ จะผลติ หรอื ขายสินคา้ มากหรือนอ้ ย ต้นทนุ นั้นจะคงทีเ่ ทา่ เดิม ตัวอยา่ งเช่น คา่ เชา่ อาคาร เงินเดือน ค่าประกนั ภยั เป็นต้น 2. ส่วนตน้ ทนุ ผันแปร (Variable Cost) คือต้นทนุ รวมทีเ่ ปลี่ยนแปลงตามระดับกิจกรรมการผลิตและกจิ กรรมการขาย กลา่ วคอื ถ้าผลติ หรอื ขายสินคา้ มากขน้ึ ต้นทุนจะสงู ขึ้น แตถ่ ้าผลิตหรือขายสินคา้ ลดลง ต้นทุนจะลดลงตาม ตัวอย่างเช่น คา่ วตั ถุดบิ ค่าแรงงาน คา่ นายหนา้ คา่ ขนส่ง เป็นตน้ 3. รายได้รวมหรอื รายรับรวม (Total Revenues) 4. ปริมาณการขาย (Sale Volume) และสุดท้าย 5. ตน้ ทนุ ตอ่ หนว่ ย (Unit Cost) โดยสรปุ ความสมั พันธ์ระหว่างตน้ ทุน ปรมิ าณ และกำ� ไรดงั น้ี หนว่ ยขาย ตน้ ทุนคงท่ ี ต้นทนุ ผนั แปรรวม ต้นทนุ รวม รายไดร้ วม กำ� ไรหรอื (หนว่ ยละ 5 บาท) (หน่วยละ 10 บาท) ขาดทนุ 300 (500) 400 2,000 1,500 3,500 3,000 500 2,000 2,000 4,000 4,000 0 600 2,000 2,500 4,500 5,000 500 700 2,000 3,000 5,000 6,000 1,000 2,000 3,500 5,500 7,000 1,500 จากตารางจะพบว่าปริมาณผลิตและขายท่ี 400 หน่วยจะทำ� ให้รายได้รวมเท่ากับต้นทุนรวมหรือกำ� ไรเท่ากับศูนย์หรือเรียกว่าจุด ค้มุ ทุนน่นั เอง หากขายสินค้าต่ำ� กวา่ จดุ คมุ้ ทุนจะท�ำให้กจิ การมผี ลขาดทุน ดงั น้ันหากกจิ การตอ้ งการกำ� ไรควรขายสนิ คา้ สงู กวา่ จุดค้มุ ทนุ ในการคำ� นวณจุดคุ้มทนุ สามารถค�ำนวณไดห้ ลายวิธี ไดแ้ ก่ วิธีพีชคณติ วิธกี ราฟ และวธิ ีกำ� ไรสว่ นเกิน ซงึ่ ในบทความน้จี ะขออธิบายโดย ใช้วิธกี �ำไรส่วนเกินในการค�ำนวณหาจดุ คุ้มทุนได้นี้ ก�ำไรส่วนเกินต่อหนว่ ย = ราคาขายตอ่ หนว่ ย - ต้นทนุ ผนั แปรรวมตอ่ หน่วย อัตราก�ำไรสว่ นเกนิ = ราคาขายต่อหน่วย - ต้นทนุ ผนั แปรตอ่ หน่วย ราคาขายต่อหนว่ ย จดุ คมุ้ ทุน (จ�ำนวนเงิน) = ต้นทุนคงท่ีรวม อัตรากำ� ไรส่วนเกิน ตัวอยา่ ง บรษิ ัทกรงุ เทพ จ�ำกัด ผลติ และจ�ำหน่ายเส้ือยืด ในราคาตัวละ 200 บาทโดยมตี น้ ทนุ คงทรี่ วม 100,000 บาทต่อเดือน ตน้ ทนุ ผนั แปรรวมตวั ละ 100 บาท บรษิ ทั คำ� นวณหาปรมิ าณของการผลติ และขายเสอ้ื ยดื ณ จดุ คมุ้ ทนุ ทงั้ จำ� นวนหนว่ ยและจำ� นวนเงนิ ไดด้ งั นี้ ราคาขาย 200 บาทตอ่ ตวั หกั ต้นทนุ ผันแปรรวมตอ่ หนว่ ย 100 บาทต่อตัว ก�ำไรสว่ นเกนิ 100 บาทต่อตัว อัตรากำ� ไรสว่ นเกิน = กำ� ไรสว่ นเกนิ / ราคาขาย 0.5 ตน้ ทนุ คงทร่ี วม 100,000 บาทต่อเดอื น จุดคุ้มทนุ (หนว่ ย) = ตน้ ทนุ คงที่รวม / กำ� ไรส่วนเกนิ 1,000 ตัวตอ่ เดอื น จดุ ค้มุ ทนุ (จำ� นวนเงิน) = ตน้ ทุนคงท่รี วม / อัตรากำ� ไรสว่ นเกนิ 200,000 บาทต่อเดอื น 205Executive Journal aw ��������.indd 205 8/10/2010 8:18

สรุปว่าบริษัทกรงุ เทพ จ�ำกัด จะตอ้ งขายเส้ือยืดจ�ำนวน 1,000 ตวั หรอื มยี อดขายรวม 200,000 บาทตอ่ เดือน จึงจะคมุ้ ทนุ พอดี หรือมีกำ� ไรขาดทนุ เท่ากับศนู ย์ การวเิ คราะหจ์ ดุ คุ้มทนุ เพ่ือการตัดสนิ ใจของผ้ปู ระกอบการ การวิเคราะห์จุดคุ้มทนุ เป็นการวิเคราะห์ความสมั พันธ์ระหวา่ งตน้ ทุน ปรมิ าณ และก�ำไร หากผูป้ ระกอบการต้องการลดปริมาณ สนิ คา้ ทตี่ อ้ งขายเพอื่ ใหถ้ งึ จดุ คมุ้ ทนุ หรอื ตอ้ งการเพม่ิ กำ� ไรในปรมิ าณหนว่ ยสนิ คา้ ทต่ี อ้ งขายเทา่ เดมิ กส็ ามารถทำ� ไดโ้ ดยใชน้ โยบาย ขน้ึ ราคา ขายตอ่ หนว่ ย หรอื ลดตน้ ทุนผันแปรตอ่ หนว่ ยหรือลดตน้ ทนุ คงที่ ดงั นั้นการวางแผนกำ� ไรในแต่ละงวด ควรใชจ้ ดุ คุ้มทุนเปน็ เครื่องมอื อย่าง หนึ่งทช่ี ว่ ยใหผ้ ้ปู ระกอบการสามารถวางแผนการขายสินคา้ เพ่อื ให้ได้ก�ำไรเพมิ่ ขน้ึ อยา่ งไรก็ดี สง่ิ แรกท่แี นะนำ� ใหผ้ ู้ประกอบการปฏบิ ัตคิ อื การวางแผนลดตน้ ทนุ ของสนิ คา้ หรอื บรกิ ารทปี่ ระกอบธรุ กจิ อยู่ ซงึ่ ทำ� ไดง้ า่ ยกวา่ การเพมิ่ ปรมิ าณการขายหรอื ขน้ึ ราคาขายตอ่ หนว่ ย เนอ่ื งจาก ตน้ ทนุ เป็นสิ่งท่ผี ้ปู ระกอบการสามารถควบคุมได้ หากกิจการมีนโยบายขายสินคา้ เพิม่ ขนึ้ กลยุทธ์ทจี่ ะต้องน�ำมาใชค้ อื การเพิ่มชอ่ งทางการ จัดจ�ำหน่ายหรือเพ่ิมปริมาณการขายโดยผู้ประกอบการจะต้องตัดสินใจเก่ียวกับการส่งเสริมการขาย การตัดสินใจก�ำหนดราคาขายใหม่ และการตดั สนิ ใจเพมิ่ พนกั งานขาย ทง้ั นขี้ น้ึ อยกู่ บั ความสามารถในการวเิ คราะหจ์ ดุ คมุ้ ทนุ ของผปู้ ระกอบการ โดยขอสรปุ ดว้ ยกรณตี วั อยา่ ง ดงั ตอ่ ไปนี้ กรณีท่ี 1 การตัดสินใจวางแผนลดตน้ ทนุ การตดั สนิ ใจวางแผนลดตน้ ทนุ ถอื เปน็ ภารกจิ หลกั ของผปู้ ระกอบการทจ่ี ะกระท�ำเปน็ สง่ิ แรกในการบรหิ ารธรุ กจิ เนอ่ื งจากตน้ ทนุ ใน การด�ำเนินธรุ กจิ มที ัง้ ตน้ ทนุ คงท่ี และต้นทนุ ผันแปร ซ่งึ ผู้ประกอบการสามารถควบคมุ ได้ ตัวอย่าง บริษทั กรงุ เทพ จำ� กัด ผลติ และจ�ำหน่ายเสอื้ ยดื ในราคาขายปลีกตวั ละ 200 บาทโดยมีตน้ ทนุ คงทรี่ วม 100,000 บาทตอ่ เดอื น ต้นทนุ ผันแปรรวมตัวละ 100 บาท หากบริษทั กรุงเทพ จ�ำกดั สามารถลดต้นทนุ คงที่เหลือเดือนละ 90,000 บาท และลดต้นทุนผนั แปรรวมเหลือตวั ละ 90 บาท ส่วน ราคาขายเท่าเดมิ ตัวละ 200 บาทจะมีผลตอ่ จดุ คมุ้ ทนุ ดงั น้ี ราคาขาย 200 บาทต่อตวั หกั ต้นทนุ ผนั แปรรวมต่อหน่วย 90 บาทต่อตัว ก�ำไรสว่ นเกนิ 110 บาทต่อตวั อตั ราก�ำไรสว่ นเกิน = ก�ำไรส่วนเกนิ / ราคาขาย 0.55 ต้นทุนคงท่รี วม 90,000 บาทตอ่ เดือน จดุ คมุ้ ทนุ (หน่วย) = ต้นทนุ คงทีร่ วม / ก�ำไรสว่ นเกนิ 818 ตัวต่อเดือน จดุ คุ้มทนุ (จำ� นวนเงิน) = ต้นทุนคงทร่ี วม / อตั ราก�ำไรสว่ นเกิน 163,636 บาทต่อเดอื น ดังนั้นบริษทั กรุงเทพ จ�ำกดั จะตอ้ งขายเสอื้ ยดื จำ� นวน 818 ตัว หรอื มยี อดขายรวม 163,636 บาทตอ่ เดือน จึงจะคุม้ ทนุ พอดีหรอื มีก�ำไรขาดทุนเทา่ กบั ศูนย์ หากบรษิ ทั สามารถขายสินคา้ เกนิ กว่าจุดค้มุ ทนุ จะทำ� ใหบ้ รษิ ทั มกี �ำไรเกดิ ขึน้ ได้ ถา้ บรษิ ทั สามารถขายเสอ้ื ยดื ได้ 200,000 บาทต่อเดือน จะทำ� ใหม้ กี �ำไรสทุ ธิ 20,000 บาทตอ่ เดือน แสดงการคำ� นวณดงั นี้ ยอดขาย 200,000 บาทต่อเดือน คูณ อัตรากำ� ไรสว่ นเกิน 0.55 บาทตอ่ เดือน กำ� ไรสว่ นเกนิ บาทต่อเดือน หัก ต้นทนุ คงทีร่ วม 110,000 บาทตอ่ เดือน กำ� ไรสทุ ธิ 90,000 20,000 206 Executive Journal aw ��������.indd 206 8/10/2010 8:18

กรณที ี่ 2 การตัดสนิ ใจวางแผนส่งเสริมการขายโดยการลดราคา การตัดสินใจวางแผนส่งเสริมการขายโดยการลดราคาขาย ก็เป็นกลยุทธ์อย่างหน่ึงในการเพิ่มปริมาณการขาย ซึ่งจะมีผลต่อจุด คมุ้ ทนุ ที่เพิม่ ขน้ึ และมีผลต่อก�ำไรท่ลี ดลง ตวั อยา่ ง บรษิ ทั กรุงเทพ จ�ำกดั ผลติ และจำ� หนา่ ยเสือ้ ยืด ในราคาขายปลีกตวั ละ 200 บาทโดยมตี ้นทนุ คงทีร่ วม 100,000 บาทต่อ เดือน ต้นทุนผนั แปรรวมตัวละ 100 บาท หากบรษิ ทั ใช้กลยุทธ์การลดราคาสนิ คา้ 10 % จากราคาขายปลกี จะส่งผลต่อดงั นี้ ราคาขาย 200 บาทตอ่ ตัว หัก สว่ นลด 10 % 20 บาทต่อตวั ราคาขายหลงั หักสว่ นลด 180 บาทต่อตวั หกั ตน้ ทนุ ผนั แปรรวมต่อหนว่ ย 100 บาทต่อตวั ก�ำไรสว่ นเกนิ 80 บาทตอ่ ตัว อตั ราก�ำไรส่วนเกนิ = กำ� ไรส่วนเกิน / ราคาขาย 0.40 บาทตอ่ เดอื น ต้นทุนคงทรี่ วม 100,000 ตัวตอ่ เดอื น จุดคุ้มทนุ (หน่วย) = ต้นทุนคงท่รี วม / ก�ำไรสว่ นเกนิ 1,250 บาทตอ่ เดอื น จดุ คุ้มทนุ (จำ� นวนเงิน) = ตน้ ทุนคงทร่ี วม / อัตรากำ� ไรส่วนเกนิ 250,000 การลดราคาขายจะสง่ ผลต่อต้นทุนผนั แปรทเ่ี พิ่มขึ้น เน่อื งจากส่วนลดจ่ายถอื เปน็ ตน้ ทนุ ผนั แปรท่เี พมิ่ ขนึ้ ท�ำให้อัตรากำ� ไรสว่ นเกิน ลดลงจาก 0.50 เป็น 0.40 ส่งผลต่อจุดคุ้มทุนที่เพ่ิมข้ึนเป็น 1,250 ตัวต่อเดือนและต้องมียอดขายเพิ่มข้ึนเป็น 250,000 บาทต่อเดือน บริษทั จงึ จะคุ้มทุนหรือมกี ำ� ไรเทา่ กับศูนย์ กรณที ่ี 3 การตัดสนิ ใจวางแผนจา้ งพนกั งานขายเพ่ิม การตัดสินใจวางแผนจา้ งพนักงานขายเพ่ิม เปน็ กลยทุ ธอ์ ีกอย่างหนงึ่ ในการเพิ่มปรมิ าณการขายสนิ คา้ และมผี ลตอ่ จดุ ค้มุ ทนุ ทเ่ี พม่ิ ข้ึนเน่อื งจากการจ้างพนกั งานขายเพม่ิ ต้องมตี ้นทนุ ทเี่ พิ่มข้นึ ด้วย ตัวอยา่ ง บริษทั กรุงเทพ จ�ำกดั ก�ำลงั พจิ ารณาจ้างพนักงานขายเพมิ่ โดยมีต้นทนุ คงทรี่ วมทจ่ี า่ ยเพมิ่ โดยเฉพาะเงนิ เดอื นและค่าเบยี้ เลีย้ งพนักงานขายคนละ 30,000 บาทตอ่ เดือน บริษัทมีอตั ราก�ำไรสว่ นเกิน 40 % บริษัทจะตอ้ งค�ำนวณหายอดขายขั้นตำ่� ท่ีพนกั งานขาย จะตอ้ งขายไดด้ ังนี้ ตน้ ทุนคงทรี่ วมทเ่ี พิ่มข้นึ ตอ่ คน 30,000 บาทต่อเดือน อตั ราก�ำไรส่วนเกิน 0.40 จุดค้มุ ทุน (จำ� นวนเงิน) = ต้นทุนคงทรี่ วม / อตั ราก�ำไรสว่ นเกนิ 75,000 บาทตอ่ เดือน จากการจา้ งพนกั งานขายเพม่ิ 1 คนบรษิ ทั จะตอ้ งมยี อดขายเพมิ่ เดอื นละ75,000 บาท บรษิ ทั จงึ จะคมุ้ ทนุ หรอื มกี ำ� ไรเพม่ิ ขน้ึ เทา่ กบั ศูนย์ และบริษัทสามารถน�ำจุดคุ้มทุนนี้มาใช้ในการประเมินผลงานของพนักงานขายได้ด้วยหากบริษัทมีระยะเวลาทดลองงาน 3 เดือน พนักงานขายท่ีจะผ่านการทดลองงานจะตอ้ งมียอดขายสงู กว่า (75,000 x 3) = 225,000 บาท ซง่ึ จะท�ำใหบ้ ริษทั มกี �ำไรเพิม่ จากการตดั สนิ ใจรับพนักงานขายเพิม่ 1 คน aw ��������.indd 207 207Executive Journal 8/10/2010 8:18

กรณีที่ 4 การตดั สินใจวางแผนก�ำไร การตดั สนิ ใจวางแผนกำ� ไรของผปู้ ระกอบการ เปน็ ผลตอ่ เนอื่ งจากการคำ� นวณจดุ คมุ้ ทนุ เนอื่ งจากบรษิ ทั มเี ปา้ หมายตอ้ งการกำ� ไรท่ี เพ่ิมขึ้น ดงั นน้ั บรษิ ัทจงึ มคี วามจำ� เปน็ อยา่ งยง่ิ ทีจ่ ะตอ้ งทราบปรมิ าณขายทีท่ �ำใหบ้ รษิ ทั มีก�ำไรเปา้ หมายท่ตี ้องการ ปริมาณขายท่ีทำ� ให้มกี �ำไรเปา้ หมาย = ตน้ ทนุ คงท่ีรวม + กำ� ไรเปา้ หมาย กำ� ไรสว่ นเกินต่อหน่วย ยอดขายทท่ี �ำให้มกี ำ� ไรเป้าหมาย (บาท) = ตน้ ทนุ คงที่รวม + ก�ำไรเป้าหมาย อัตราก�ำไรส่วนเกิน ตวั อย่าง ร้านค้าปลกี เสือ้ ยดื ในสวนจตุจักรขายเสือ้ ยืดในราคาตวั ละ 219 บาทโดยมตี น้ ทุนคงท่ีรวมคอื ค่าเชา่ คา่ จ้างพนักงานขาย และอนื่ ๆ รวม 90,000 บาทต่อเดือน ตน้ ทนุ ผนั แปรตัวละ 119 บาท หากเจ้าของรา้ นต้องการกำ� ไรเป้าหมายเดอื นละ 50,000 บาท ทาง รา้ นจะตอ้ งขายเสอ้ื ยดื เดอื นละกี่ตัวและมียอดขายเดือนละเท่าใด สามารถค�ำนวณไดด้ ังนี้ ราคาขาย 219 บาทตอ่ ตัว หัก ต้นทุนผนั แปรรวมต่อหนว่ ย 119 บาทตอ่ ตัว ก�ำไรสว่ นเกนิ 100 บาทตอ่ ตวั อัตราก�ำไรสว่ นเกิน = กำ� ไรสว่ นเกิน / ราคาขาย 0.46 บาทตอ่ เดอื น ตน้ ทุนคงทร่ี วม 90,000 บาทต่อเดอื น กำ� ไรเป้าหมาย 50,000 บาทต่อเดอื น ต้นทุนคงที่รวม + กำ� ไรเป้าหมาย 140,000 ตัวตอ่ เดอื น ปรมิ าณขายทที่ ำ� ใหม้ กี ำ� ไรเปา้ หมาย (หนว่ ย) = (ตน้ ทนุ คงทร่ี วม + กำ� ไรเปา้ หมาย) / กำ� ไรสว่ นเกนิ 1,400 บาทต่อเดือน ยอดขายทที่ ำ� ใหม้ กี ำ� ไรเปา้ หมาย (บาท) = (ตน้ ทนุ คงทร่ี วม + กำ� ไรเปา้ หมาย) / อตั รากำ� ไรสว่ นเกนิ 306,600 สรปุ หากทางรา้ นค้าปลีกตอ้ งการก�ำไรเป้าหมาย 50,000 บาท ควรมียอดขายเสอื้ ยืด 306,600 บาทต่อเดอื น หรอื ควรขายเสอ้ื ยดื ให้ได้ 1,400 ตัว จึงจะไดก้ �ำไรตามทต่ี ้องการ กรณีท่ี 5 การตดั สินใจเกีย่ วกบั การกำ� หนดราคาขาย การกำ� หนดราคาขายถอื เปน็ กลยทุ ธอ์ ยา่ งหนง่ึ ในการแขง่ ขนั กบั คแู่ ขง่ หากผปู้ ระกอบการก�ำหนดราคาขายต�่ำเกนิ ไปอาจท�ำใหเ้ สยี โอกาสในการไดก้ �ำไรทเ่ี พม่ิ ขนึ้ แตห่ ากก�ำหนดราคาสงู เกนิ ไปอาจท�ำใหค้ แู่ ขง่ แยง่ สว่ นแบง่ ทางการตลาดไปได้ ดงั นนั้ ผปู้ ระกอบการจะตอ้ ง ศึกษาความสมั พนั ธ์ระหวา่ งตน้ ทนุ ปรมิ าณ ก�ำไร และปัจจัยอืน่ ๆ ทเ่ี กี่ยวขอ้ ง อันไดแ้ ก่ ส่วนลดท่ีใหผ้ คู้ า้ ส่ง ความต้องการของตลาด และ สภาพเศรษฐกจิ มาประกอบการตดั สนิ ใจกำ� หนดราคาขาย ดงั ตวั อย่างตอ่ ไปนี้ ตัวอยา่ ง ผผู้ ลิตเฟอร์นเิ จอรร์ ายหน่ึง กำ� ลังพจิ ารณากำ� หนดราคาขายเฟอร์นิเจอรต์ ่อชุด โดยผู้ผลิตมีต้นทุนคงท่ี 5,000,000 บาท ต่อเดอื น ตน้ ทุนผันแปรตอ่ ชดุ 4,000 บาท ผ้บู รหิ ารมนี โยบายในการก�ำหนดราคาขายไว้ 3 ระดับคือ ชุดละ 15,000 บาท 18,000 บาท และ 20,000 บาท และใหส้ ่วนลดตอ่ ผูค้ ้าส่ง 30 % จากราคาขายที่กำ� หนด 208 Executive Journal 8/10/2010 8:18 aw ��������.indd 208

แสดงการค�ำนวณจดุ ค้มุ ทนุ ดังนี้ ราคาขายท่กี �ำหนด 15,000 18,000 20,000 บาทตอ่ ชุด หัก สว่ นลด 30 % (ให้ผูค้ ้าส่ง) 4,500 5,400 6,000 บาทต่อชดุ ราคาขายส่ง 10,500 12,600 14,000 บาทต่อชดุ หกั ต้นทนุ ผนั แปร 4,000 4,000 4,000 บาทตอ่ ชดุ กำ� ไรส่วนเกิน 6,500 8,600 10,000 บาทตอ่ ชุด ตน้ ทนุ คงที ่ 5,000,000 5,000,000 5,000,000 บาทต่อเดือน จุดคุ้มทุน (หน่วย) = ต้นทุนคงท่ี / ก�ำไรสว่ นเกนิ 769 581 500 ชดุ ตอ่ เดือน จากการก�ำหนดราคาขาย 3 ระดบั จะได้จดุ คมุ้ ทนุ ทีแ่ ตกต่างกนั สรุปไดด้ ังนี้ ณ ระดบั ราคาขาย 15,000 บาท จุดคมุ้ ทนุ อยู่ท่ี 769 ชดุ ณ ระดับราคาขาย 18,000 บาท จุดคุม้ ทนุ อยูท่ ่ี 581 ชุด ณ ระดบั ราคาขาย 20,000 บาท จดุ คุ้มทนุ อย่ทู ี่ 500 ชุด จากข้อมลู ข้างต้นพบวา่ หากกำ� หนดราคาขายสงู สดุ เทา่ กับชดุ ละ 20,000 บาท จดุ คุ้มทนุ จะต�ำ่ ทส่ี ุดคือขายเฟอรน์ เิ จอรเ์ พียง 500 ชดุ แต่ถ้าก�ำหนดราคาต่ำ� ที่สดุ เท่ากบั ชุดละ 15,000 บาท จดุ คุ้มทนุ จะสงู ที่สดุ คือตอ้ งขายเฟอรน์ เิ จอรถ์ งึ 769 ชดุ ซึ่งจะเปน็ ขอ้ มลู เบ้ือง ตน้ ให้ผู้ประกอบการนำ� มาวิเคราะห์ใช้ตดั สินใจก�ำหนดราคาขายทีเ่ หมาะสม โดยพจิ ารณาปัจจยั ด้านส่วนแบง่ ทางการตลาด ราคาของคู่ แข่งตลอดจนคณุ ภาพของสินค้าเพื่อสามารถสรา้ งโอกาสในการแขง่ ขันได้เพมิ่ ขึ้น หากพิจารณาตวั อยา่ งจากกรณศี กึ ษาทัง้ 5 กรณีข้างต้นจะพบว่าจุดคุ้มทุนมคี วามสำ� คัญและมีประโยชนอ์ ยา่ งยงิ่ ส�ำหรับผู้ประกอบ การเพอ่ื ใชใ้ นการวางแผน การควบคมุ และการตดั สนิ ใจ ดงั นนั้ ผปู้ ระกอบการจะตอ้ งทำ� ความเขา้ ใจและเรยี นรถู้ งึ วธิ กี ารวเิ คราะหจ์ ดุ คมุ้ ทนุ เพื่อจะได้น�ำมาใชไ้ ด้อย่างถูกต้อง ดังนี้ 1. จดุ คมุ้ ทนุ จะใชไ้ ดด้ ใี นกรณกี ารตดั สนิ ใจระยะสน้ั ๆ และในสถานการณท์ ค่ี อ่ นขา้ งมเี สถยี รภาพไมผ่ นั แปรมากนกั เชน่ ราคาขาย ตอ่ หนว่ ยของสนิ ค้าคงที่ ต้นทุนผนั แปรต่อหนว่ ยทคี่ งท่ี 2. ต้นทุนคงทร่ี วมจะตอ้ งคงทใ่ี นชว่ งเวลาทท่ี ำ� การวเิ คราะห์จดุ คุม้ ทุน 3. จดุ ค้มุ ทนุ จะใชไ้ ด้ดีกบั กิจการทผี่ ลิตและขายสนิ คา้ ชนดิ เดยี ว หรอื หลายชนดิ แต่มอี ตั ราส่วนการขายคงท่ี 4. จะตอ้ งมรี ะบบบญั ชที ดี่ ี เพอ่ื นำ� ขอ้ มลู มาใช้ในการวิเคราะหไ์ ด้อยา่ งถกู ตอ้ ง 5. จดุ คมุ้ ทุนเป็นเพยี งเครอ่ื งมือเชงิ ปริมาณเครือ่ งมือหนง่ึ เท่านน้ั อาจต้องอาศัยข้อมลู เชิงคุณภาพประกอบการวิเคราะห์ สรปุ ไดว้ ่าปจั จยั สำ� คญั ประการหน่ึงของผู้ประกอบการท่จี ะประสบความสำ� เรจ็ คอื การมคี วามรคู้ วามเข้าใจในการวิเคราะห์จุดคุ้ม ทนุ ตลอดจนเขา้ ใจความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งตน้ ทนุ ปรมิ าณ และกำ� ไร ตามทไี่ ดอ้ ธบิ ายไวเ้ บอื้ งตน้ อนั สง่ ผลใหผ้ ปู้ ระกอบการสามารถวางแผน กลยทุ ธเ์ พอื่ แขง่ ขนั ในตลาดได้ ตลอดจนสามารถตดั สนิ ใจด�ำเนนิ ธรุ กจิ ไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ งเพราะความเขา้ ใจพนื้ ฐานเหลา่ นเ้ี ปน็ หวั ใจหลกั ทจี่ ะ ทำ� ให้ผู้ประกอบการทราบทศิ ทางของธุรกิจจากแผนการดำ� เนินธุรกิจทีว่ างไว้ และสามารถพฒั นาธุรกจิ สู่เปา้ หมายทีส่ ูงข้นึ อยา่ งม่ันคงและ ยั่งยนื ตอ่ ไป aw ��������.indd 209 209Executive Journal 8/10/2010 8:18

บรรณานุกรม จุฑามาศ จรญั ญาพร. (2547). การวเิ คราะหจ์ ดุ คมุ้ ทุน เพือ่ อรรถพล ตรติ านนท.์ (2544). คมู่ อื บญั ชีสำ� หรับนักบริหาร. พฒั นาธรุ กิจ SMEs. วารสารวิชาการ มหาวทิ ยาลยั กรุงเทพมหานคร: บรษิ ัท เพยี รส์ นั เอ็ดดูเคช่ัน หอการค้าไทย. อินโดไชน่า จ�ำกดั . นพดล อ่ำ� ด.ี (2552). การวเิ คราะหจ์ ุดคมุ้ ทุนเพ่อื รบั คำ� ส่งั อารมณ์ รวิ้ อินทร์. (2552). การบัญชกี ารเงินเพ่ือการจดั การ. ผลิตใหมใ่ นโรงงานเซรามคิ โดยพจิ ารณาการผลติ กรุงเทพมหานคร: ส�ำนักพมิ พม์ หาวทิ ยาลัยกรงุ เทพ. ผลิตภณั ฑเ์ ดมิ . มหาวิทยาลยั เชยี งใหม,่ เชยี งใหม.่ Arthur, R. D., & Stephanie, A. D. (2008). Writing a สมแกว้ ร่งุ เลศิ เกรยี งไกร, พิศ ศิรริ ัตน์, ยพุ าวดี สมบรู ณกลุ , Convincing Business Plan. China. เสาวณี จุลิรัชนีกร และสมมาตร จลุ ิกพงศ์. (2546). Charles, T. H., Gary, L. S., & wiliam, O. S. (2005). คุณลักษณะผปู้ ระกอบการที่ประสบความสำ� เร็จใน Introduction to Management Accounting (13 ed.): ภาคใต:้ ภาคการบรกิ าร. มหาวทิ ยาลัยสงขลานครินทร์ Pearson Prentice Hal. วทิ ยาเขตหาดใหญ่. Khalid, M. D., Lewis, H., Inder, P. N., & Rajiv, M. (2010). สมบัติ สิงฆราช. (2551). การพัฒนาวสิ าหกจิ ชมุ ชนผผู้ ลติ Breakeven and Profitability Analyses Using Linear ล�ำไยอบแหง้ สที อง. มหาวิทยาลัยเชียงใหม.่ and Quadratic Profit Functions. Paper presented สมชยั อภริ ตั นพมิ ลชัย. การวิเคราะหก์ ารคมุ้ ทนุ กับการ at the Alied Academies International Conference. ตดั สนิ ใจในการประกอบธรุ กิจ. ค้นเมอื่ 20 กรกฏาคม Milgram, L., Spector, A., & Treger, M. (1999). 2553, จาก http://www.oae.go.th/newsinfo/ Understanding Breakeven Analysis. In Managing AgroMag/issues/568/section3.1/index.html Smart (pp. 384-385). Boston: Gulf Professional Publishing. 210 Executive Journal 8/10/2010 8:18 aw ��������.indd 210