การบันทึกบัญชีในสมุดรายวันทั่วไป

สอ่ื การสอน วชิ า การบญั ชเี บอ้ื งตน้ รหสั วชิ า 20200-1002 Basic Accouting โดยครเู ป่ียมสขุ ชโลบล เสยี งล้า

สมุดบญั ชี สมุดบญั ชี เป็ นแบบฟอร์มทางการบัญชี ใช้สาหรับจดบันทกึ รายการค้าท้งั หมดทเ่ี กดิ ขนึ้ ในกจิ การ สมุดบัญชีแบ่งออกเป็ น 2 ประเภท 1. สมุดรายวนั ข้นั ต้น (Book of Original Entry) 2. สมุดรายวนั ข้นั ปลาย (Book of Terminal Entry)

1. สมดุ รายวนั ขน้ั ตน้ (Book of Original Entry) สมุดรายวนั ข้นั ต้น เป็ นสมุดบัญชีเล่มแรกทใี่ ช้ในการจดบนั ทึก รายการค้าทเ่ี กดิ ขนึ้ เพื่อเกบ็ รวบรวมข้อมูลก่อนดาเนินการ ตาม ข้นั ตอนการจดั ทาบัญชี สมุดรายวนั ขนึ้ ต้น แบ่งออกเป็ น 2 ประเภท 1.1 สมุดรายวนั เฉพาะ (Special Journal) 1.2 สมุดรายวนั ทว่ั ไป (General Journal)

1.1 สมดุ รายวนั เฉพาะ (Special Journal) สมุดรายวนั เฉพาะ เป็ นสมุดรายวนั ข้ันต้นทใ่ี ช้ในการบนั ทกึ รายการค้า เร่ืองใดเร่ืองหน่ึงโดยเฉพาะทเ่ี กดิ ขึน้ ประจา และมจี านวนหลายรายการ ในแต่ละวนั เช่น (1) สมุดรายวนั ซื้อ (2) สมุดรายวนั ขาย (3) สมุดรายวนั รับเงิน (4) สมุดรายวนั จ่ายเงนิ (5) สมุดรายวนั รับคืน (6) สมุดรายวนั ส่งคืน

1.2 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป (General Journal) สมุดรายวนั ทวั่ ไป เป็ นสมุดรายวนั ข้ันต้นทใ่ี ช้ในการบนั ทกึ รายการค้าท่ี เกดิ ขึน้ ท้งั หมดในกจิ การ แบบฟอร์มสมุดรายวนั ทว่ั ไป สมุดรายวนั ทว่ั ไป หน้า วนั เดือนปี รายการ เลขที่บญั ชี เดบติ เครดติ

ผงั บญั ชี(Chart of Accounts) ผงั บญั ชี เป็ นระบบบญั ชีของกจิ การ ซึ่งได้กาหนดไว้ล่วงหน้าอย่างเป็ น ระเบยี บ และมีหลกั เกณฑ์เพ่ือเป็ นแนวทางในการบนั ทกึ รายการค้าและ การจัดทารายงานทางการเงิน ผงั บัญชีจะแสดงรายละเอยี ดเกย่ี วกบั ช่ือบญั ชีและเลขท่บี ัญชีของบญั ชี ต่าง ๆ ทเี่ กดิ ขนึ้ ในกจิ การ

ตวั อย่าง การกาหนดเลขท่บี ญั ชี โดยจะกาหนดเป็นตวั เลข 2 หลกั ดงั น้ี ตาแหน่งท่ี 1 หมายถึง หมวดบญั ชี ตาแหน่งที่ 2 และ 3 หมายถึง ลาดับทีข่ องบญั ชีทเี่ กดิ ขนึ้ หมวดสินทรัพย์ เลขทบ่ี ัญชี เงนิ สด 101 เงินฝากธนาคาร 102 ลูกหนีก้ ารค้า 103 หมวดหนีส้ ิน 201 เจ้าหนี้ 202 เจ้าหนี-้ เงนิ กู้

หมวดส่วนของเจ้าของ (ทุน) เลขทบี่ ญั ชี ทุน-นายวชิ าญ 301 ถอนใช้ส่วนตัว 302 หมวดรายได้ 401 รายได้ค่าซ่อม 402 รายได้เบ็ดเตลด็ 51 หมวดค่าใช้จ่าย 52 ค่าเช่า 53 เงินเดือน ค่าโทรศัพท์ผศ.อจั ฉราพร โชตพิ ฤกษ์

ตวั อย่าง การกาหนดเลขท่บี ญั ชี โดยจะกาหนดเป็นตวั เลข 3 หลกั ดงั น้ี ตาแหน่งที่ 1 หมายถงึ หมวดบัญชี ตาแหน่งท่ี 2,3 หมายถึง ลาดับทขี่ องบญั ชีที่เกดิ ขนึ้ หมวดสินทรัพย์ เลขทบ่ี ัญชี เงนิ สด 101 เงนิ ฝากธนาคาร 102 ลกู หนีก้ ารค้า 103 หมวดหนีส้ ิน 201 เจ้าหนี้ 202 เจ้าหนี-้ เงนิ กู้

หมวดส่วนของเจ้าของ (ทุน) เลขทบ่ี ญั ชี ทุน-นายวชิ าญ 301 ถอนใช้ส่วนตวั 302 หมวดรายได้ 401 รายได้ค่าซ่อม 402 รายได้เบด็ เตลด็ 501 หมวดค่าใช้จ่าย 502 ค่าเช่า 503 เงินเดือน ค่าโทรศัพท์ ผศ.อจั ฉราพร โชตพิ ฤกษ์

วธิ ีการบนั ทกึ รายการคา้ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ตวั อย่าง นายพรได้เปิ ดอ่ซู ่อมรถยนต์ชื่อว่า “พรการช่าง” โดยเร่ิมดาเนิน กจิ การ ต้งั แต่วนั ท่ี 1 มถิ ุนายน 2561 ผลการดาเนินงานในเดือนแรก มรี ายการค้าต่าง ๆ เกดิ ขึน้ ดงั น2ี้561 ม.ิ ย. 1 นายพรนาเงนิ สด 80,000 บาท เครื่องมือเครื่องใช้ 20,000 บาทและรถยนต์ 1 คนั มูลค่า 320,000 บาท มาลงทุน 4 ซื้ออะไหล่ สีพ่นรถยนต์อื่น ๆ รวมท้งั สิ้น 45,000 บาท เป็ นเงนิ สด (วสั ดุในการซ่อม) 10 ส่งบลิ ไปเกบ็ เงนิ ค่าบริการซ่อมรถยนต์ 32,000 บาท ได้รับเงนิ มาเพยี ง 10,000 บาท ทเี่ หลือลูกค้าขอค้างไว้ก่อน 18 จ่ายค่าโฆษณา 2,500 บาท และค่าพาหนะ 500 บาท 20 นายพรเทพนาเงนิ สดไปจ่ายเป็ นค่าเล่าเรียนให้บุตรจานวน 6,000 บาท 24 รับเงนิ สดเป็ นค่าบริการซ่อมรถยนต์ 18,000 บาท

สมุดรายวนั ทวั่ ไป หน้า 1 เดบิต เครดติ พ.ศ. 2561 รายการ เลขท่ี เดือน วนั ท่ี 80,000 - บัญชี 20,000 - 320,000 - ม.ิ ย. 1 เงนิ สด 101 420,000 - เคร่ืองมือเคร่ืองใช้ 105 รถยนต์ 106 ทุน-นายพรเทพ 301 นายพรนาเงนิ สดและสินทรัพย์มา ลงทุน

สมุดรายวนั ทว่ั ไป หน้า 1 เดบติ เครดติ พ.ศ. 2561 รายการ เลขที่ เดือน วนั ที่ 45,000 - บญั ชี 45,000 - ม.ิ ย. 4 วสั ดุในการซ่อม 104 10,000 - 22,000 - เงนิ สด 101 32,000 - ซื้ออะไหล่ สีพ่นรถยนต์เป็ นเงินสด 10 เงนิ สด 101 ลกู หนี้ 102 รายได้ค่าบริการซ่อม 401 ส่งบลิ เกบ็ เงนิ ค่าบริการฯ ได้รับเงนิ สด

สมุดรายวนั ทวั่ ไป หน้า 2 เดบติ เครดติ พ.ศ. 2561 รายการ เลขท่ี เดือน วนั บญั ชี ท่ี ม.ิ ย. 18 ค่าโฆษณา 503 2,500 - 500 - ค่าพาหนะ 504 เงนิ สด 101 3,000 - จ่ายค่าโฆษณา ค่าพาหนะ

สมุดรายวนั ทวั่ ไป หน้า 2 เดบิต เครดติ พ.ศ. 2561 รายการ เลขท่ี 6,000 - เดือน วนั บญั ชี 6,000 - ท่ี 18,000 - ม.ิ ย. 20 ถอนใช้ส่วนตัว 302 18,000 - เงนิ สด 101 นายพรนาเงนิ สดไปใช้ส่วนตวั 24 เงนิ สด 101 รายได้ค่าบริการซ่อม 401 รับเงนิ เป็ นค่าบริการซ่อมรถยนต์

2. สมดุ รายวนั ขน้ั ปลาย (Book of Terminal Entry) สมดุ รายวนั ขน้ั ปลาย หรอื สมดุ บญั ชีแยกประเภท เป็นสมดุ บญั ชีท่ีใชใ้ นการ บนั ทกึ รายการหรอื รวบรวมรายการจากสมดุ รายวนั ทวั่ ไป เพอ่ื แยกรายการ ตามหมวดหม่บู ญั ชี แบบฟอรม์ ของบญั ชีแยกประเภทท่นี ิยมใช้ คอื สมดุ บญั ชีแยกประเภททวั่ ไป (General Ledger)

แบบฟอรม์ สมดุ บญั ชีแยกประเภททวั่ ไป ชื่อบญั ชี.................................................. วนั เดือนปี รายการ หน้า เดบิต วนั เดือนปี รายการ เลขท.่ี ....... บญั ชี หน้า เครดติ บัญชี

การผ่านรายการ (Posting Journal Entries) การผ่านรายการ เป็ นข้ันตอนการนารายการค้าทบ่ี นั ทกึ ในสมุดรายวนั ทว่ั ไป ไปบนั ทกึ ต่อในสมุดบัญชีแยกประเภท เพ่ือรวบรวมรายการทเี่ หมือนกนั ไว้ในบัญชีแยกประเภทเดียวกนั และคานวณหายอดคงเหลือสุทธิของแต่ละ บญั ชี

ตวั อย่าง วธิ ีการผ่านรายการจากสมุดรายวนั ทว่ั ไป ไปยงั บญั ชีแยกประเภท สมุดรายวนั ทวั่ ไป หน้า 1 พ.ศ. 2561 รายการ เลขที่ เดบติ เครดติ เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ิ ย. 1 เงนิ สด 101 80,000 - 20,000 - เคร่ืองมือเครื่องใช้ 105 320,000 - รถยนต์ 106 ทุน-นายพร 301 420,000 - นายพรนาเงนิ สดและสินทรัพย์มา ลงทุน

เงนิ สด เลขที่ 101 วนั เดือนปี รายการ หน้า เดบิต วนั เดือนปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บญั ชี ม.ิ ย. 1 ทุน-พร ร.ว.1 80,000 - เครื่องมือเครื่องใช้ เลขที่ 105 วนั เดือนปี รายการ หน้า เดบิต วนั เดือนปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บญั ชี ม.ิ ย. 1 ทุน-พร ร.ว.1 20,000 -

รถยนต์ เลขที่ 106 วนั เดือนปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดือนปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บญั ชี ม.ิ ย. 1 ทุน-พร ร.ว.1 320,000 - ทุน-นายพร เลขที่ 301 วนั เดือนปี รายการ หน้า เดบิต วนั เดือนปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บัญชี ม.ิ ย. 1 เงนิ สด ร.ว.1 80,000 - เครื่องมือเคร่ืองใช้ ร.ว.1 20,000 - รถยนต์ ร.ว.1 320,000 -

ขน้ั ตอนการคานวณหายอดคงเหลอื ในบญั ชีต่าง ๆ  รวมยอดจานวนเงนิ ทางดา้ นเดบติ และดา้ นเครดิตของบญั ชีต่าง ๆ แลว้ เขยี นยอดรวมไวใ้ นช่องจานวนเงนิ ต่อจากรายการสดุ ทา้ ยดว้ ยดนิ สอ  เปรยี บเทยี บยอดรวมระหวา่ งดา้ นเดบติ กบั ดา้ นเครดิตของแต่ละบญั ชี เพอ่ื หาผลตา่ ง หากผลต่างคงเหลอื อยูด่ า้ นใด ใหเ้ ขยี นดว้ ยดนิ สอไวใ้ นดา้ นน้ัน ดว้ ยจานวนเงนิ ยอดคงเหลอื ในช่องรายการ  หากบญั ชีใดมีรายการเพยี งดา้ นเดยี ว ใหร้ วมยอดแลว้ เขียนดว้ ยดนิ สอ ไวใ้ นช่องรายการ

ตวั อย่าง การคานวณหายอดคงเหลอื ในบญั ชีต่าง ๆ เงนิ สด เลขที่ 101 วนั เดือนปี รายการ หน้า เดบติ วนั เดือนปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บัญชี ม.ิ ย. 1 ทุน-พร ร.ว.1 80,000 - ม.ิ ย. 4 วสั ดุในการซ่อม ร.ว.1 45,000 - 10 รายได้ค่าซ่อม 24 รายได้ค่าซ่อม ร.ว.1 10,000 - 18 ค่าโฆษณา ร.ว.2 2,500 - 216,000 ร.ว.2 18,000 ค่าพาหนะ ร.ว.2 500 - 20 ถอนใช้ส่วนตวั ร.ว.2 6,000 -

รถยนต์ เลขท่ี 106 วนั เดือนปี รายการ หน้า เดบิต วนั เดือนปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บญั ชี ม.ิ ย. 1 ทุน-พรเทพ ร.ว.1 320,000 - 320,000 ทุน-นายพร เลขที่ 301 วนั เดือนปี รายการ หน้า เดบิต วนั เดือนปี รายการ หน้า เครดติ บญั ชี บัญชี ม.ิ ย. 1 เงนิ สด ร.ว.1 80,000 - เคร่ืองมือเคร่ืองใช้ ร.ว.1 20,000 - รถยนต์ ร.ว.1 320,000 - 420,000

งบทดลอง (Trial Balance) งบทดลอง เป็ นรายงานทางการเงินทจี่ ัดทาขนึ้ เพื่อแสดงยอดคงเหลือของ บัญชีต่าง ๆ ทุกบัญชีในสมุดบญั ชีแยกประเภท ณ วนั ใดวนั หนึ่งที่ต้องการ ข้นั ตอนในการจัดทางบทดลอง:  เขยี นหวั งบทดลอง ประกอบดว้ ย ช่ือกจิ การ, งบทดลอง และ วนั เดอื นปี ท่จี ดั ทางบทดลอง  เขยี นช่ือบญั ชี และจานวนเงนิ ดว้ ยยอดคงเหลอื จากสมดุ บญั ชี แยกประเภททง้ั หมด โดยเรยี งลาดบั ตาม หมวดหมู่ และเลขท่บี ญั ชี  รวมยอดจานวนเงนิ ทางดา้ นเดบติ และดา้ นเครดิต ซ่ึงยอดรวมทง้ั สองดา้ นตอ้ งเทา่ กนั

ชื่อบัญชี ร้านพรการช่าง เครดติ งบทดลอง เงนิ สด 22,500 - ลกู หนี้ วนั ท่ี 30 มถิ ุนายน 2561 420,000 - วสั ดุในการซ่อม เครื่องมือเครื่องใช้ เลขท่ี เดบติ รถยนต์ บัญชี เจ้าหนี้ ทุน-นายพร 101 32,500 - ถอนใช้ ส่ วนตวั 102 12,000 - 104 45,000 - 105 65,000 - 106 320,000 - 201 301 302 6,000 -

ช่ือบญั ชี ร้านพรการช่าง เครดติ งบทดลอง 50,000 - รายได้ค่าบริการซ่อม เงนิ เดือน วนั ท่ี 30 มิถุนายน 2561 492,500 - ค่าเช่า ค่าโฆษณา เลขที่ เดบิต ค่าพาหนะ บญั ชี 401 501 4,000 - 502 5,000 - 503 2,500 - 504 500 - 492,500 -