ວິຊາບັນຊີ ພາສີ ເພື່ອການນໍາເຂົ້າແລະສົ່ງອອກ

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 139

140 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 141 ระบบบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก Williams and others (2015 : 6) ไดก้ ล่าวว่าการวางระบบบญั ชจี ะก่อใหเ้ กดิ ความมี ประสทิ ธภิ าพไดห้ รอื ไมน่ นั้ ผปู้ ระกอบธุรกจิ จะตอ้ งคาํ นงึ ถงึ ปจั จยั ทเ่ี กย่ี วขอ้ งซง่ึ จะส่งผลกระทบ ต่อโครงสรา้ งภายในองคก์ ร โดยเฉพาะกลุ่มผใู้ ชบ้ รกิ ารขอ้ มลู ดา้ นงบการเงนิ ของบรษิ ทั ทุกส่วน งานและทรพั ยากรท่มี ไี ว้ใชใ้ นการอํานวยความสะดวกในการดาํ เนินงาน ดงั นัน้ จะเหน็ ไดว้ ่า ผปู้ ระกอบธรุ กจิ จงึ มคี วามจาํ เป็นอยา่ งมากสาํ หรบั ขอ้ มลู ทางการบญั ชี การเงนิ และภาษอี ากร เพ่อื นําไปใชเ้ ป็นประโยชน์ในการตดั สนิ ใจต่อการบรหิ ารงาน การนํารายการคา้ หรอื เหตุการณ์ ท่เี กิดข้นึ ในแต่ละวนั มาจดบนั ทกึ ข้อมูลซ่งึ อยู่ในรูปของตวั เงนิ ไม่ว่าจะเป็นรายรบั รายจ่าย สนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ หรอื ส่วนของเจ้าของ ผู้จดั ทําบญั ชีต้องมคี วามรู้ ความเข้าใจเก่ียวกับ หลกั การบญั ชีและกฎหมายภาษีอากรเป็นอย่างดี เพ่อื จะสามารถออกแบบระบบบญั ชขี อง ธุรกจิ ใหส้ นองตอบความต้องการทงั้ ฝ่ายบรหิ ารและหน่วยงานราชการใหถ้ ูกต้องแม่นยาํ ยงิ่ ขน้ึ ผู้ประกอบการจงึ ควรทราบคําศพั ท์ท่นี ํามาใช้ในการปฏิบตั งิ านด้านบญั ชที งั้ น้ีเพ่อื ส่อื สารให้ เขา้ ใจตรงกนั ทกุ ฝา่ ยไดแ้ ก่ การบญั ชี (Accounting) หมายถงึ การจดบนั ทกึ รายการคา้ ทางการเงนิ การจาํ แนก หมวดหมู่ แยกประเภทของรายการคา้ การสรุปผล และการจดั ทํารายงานทางการเงนิ เพ่อื นําไปใชใ้ นการตดั สนิ ใจไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง ระบบบญั ชี (Accounting System) หมายถงึ ระบบการจาํ แนกประเภทของขอ้ มลู จากบญั ชี สมดุ บญั ชี เอกสารแบบพมิ พ์ วธิ กี ารดาํ เนินงานตลอดจนการควบคุมทางการบญั ชี ตลอดทงั้ การนําเคร่อื งมอื และอุปกรณ์ต่างๆ เขา้ มาใชใ้ นการจดั ทํา รวบรวมขอ้ มูลทเ่ี กย่ี วขอ้ ง กบั การดําเนินงานของกจิ การใหส้ ามารถนําเสนอขอ้ มูลทางบญั ชใี หส้ าํ เรจ็ สมบูรณ์ไมว่ ่าจะเป็น เรอ่ื งทเ่ี ก่ยี วกบั สนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ รายได้ ค่าใชจ้ ่าย รวมทงั้ การประเมนิ ผลในการดําเนินงาน อยา่ งถกู ตอ้ งเป็นระบบแบบแผนทด่ี ี ดงั นนั้ จงึ สรุปไดว้ ่าระบบบญั ชขี องธุรกจิ นําเขา้ และส่งออกเม่อื ผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทาํ บญั ชไี ด้ ทําความเขา้ ใจเก่ยี วกบั คํานิยามของการปฏบิ ตั งิ านดา้ นบัญชตี ามทไ่ี ดก้ ล่าวมาแล้วขา้ งต้นนัน้ ก่อนทจ่ี ะลงมอื จดั ทาํ บญั ชใี หก้ บั ธรุ กจิ ตนจะตอ้ งเตรยี มขอ้ มลู ต่างๆ ดงั น้ี 1. การเตรียมข้อมลู ในการวางระบบบญั ชี การดําเนินธุรกิจไม่ว่าจะเป็นธุรกจิ ประเภทใดก็ตาม จะต้องคํานึงถึงการกําหนด นโยบายบญั ชแี ละภาษอี ากรเพ่อื ใหก้ ารจดั ทาํ บญั ชมี ปี ระสทิ ธภิ าพสงู ในการกําหนดนโยบายของ กจิ การจะต้องมบี ุคคลทม่ี คี วามรู้ มปี ระสบการณ์ มคี วามเขา้ ใจทางเดนิ ของระบบเอกสารและ เรอ่ื งอ่นื ๆ เป็นอยา่ งดี เช่น นกั บญั ชี เจา้ ของกจิ การ ผบู้ รหิ าร หรอื ฝา่ ยอ่นื ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งเขา้ มารบั ผดิ ชอบต่อการกําหนดนโยบายบญั ชใี หม้ คี วามสอดคลอ้ งเหมาะสมกบั สถานการณ์ในการ

142 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก ประกอบธุรกจิ ซง่ึ การเปิดเผยนโยบายบญั ชจี ะต้องคาํ นึงถงึ มาตรฐานการบญั ชี กฎหมายบญั ชี และกฎหมายภาษอี ากรประกอบรว่ มดว้ ยเพ่อื ใหม้ คี วามถูกต้องเป็นไปตามหลกั เกณฑท์ ก่ี ําหนด การเตรยี มขอ้ มูลในการวางระบบบญั ชผี ู้ทม่ี สี ่วนเก่ยี วข้องจะต้องมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจในเร่อื ง ดงั ต่อไปน้ี 1.1 กฎหมายภาษอี ากร ปญั หาทพ่ี บเหน็ สว่ นใหญ่ในปจั จบุ นั คอื ฝา่ ยบญั ชี หรอื ฝา่ ยกฎหมายของทุกกจิ การมกั จะมหี นงั สอื ประมวลรษั ฎากรอยปู่ ระจาํ ในกจิ การ แต่ไมส่ ามารถ นํามาใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชน์สงู สุดไดโ้ ดยขาดความเขา้ ใจในวธิ กี ารเลอื กใชก้ ฎหมายทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั ธุรกจิ เช่น ในเร่อื งของการรบั รรู้ ายได้ซ่งึ กรมสรรพากรได้ประกาศใช้ตามมาตรา 65 แห่ง ประมวลรษั ฎากรและคําสงั่ กรมสรรพากรท่ี ท.ป.1/2528 และยงั มปี ระกาศแก้ไขเพมิ่ เตมิ เกย่ี ว กบั การรบั รู้รายไดอ้ กี หลายฉบบั หากฝ่ายบญั ชหี รอื ผูว้ างแผนภาษีอ่านกฎหมายหรอื มคี วาม เขา้ ใจรเู้ ทา่ ไมถ่ งึ การณ์อาจจะทาํ ใหก้ จิ การรบั ความเสยี หายได้ 1.2 กฎหมายและมาตรฐานการบญั ชี จากการปฏบิ ตั งิ านของแต่ละกจิ การจะเหน็ ได้ว่านักบญั ชสี ่วนใหญ่ยงั ขาดความรู้ความเข้าใจในด้านกฎหมายเก่ียวกับบัญชตี ลอดจน มาตรฐานการบญั ชที ่สี มาคมนักบญั ชแี ละผู้สอบบญั ชรี บั อนุญาตแห่งประเทศไทยได้ประกาศ ออกมาใช้ ซ่งึ หน้าท่หี ลกั ๆ ของนักบญั ชคี อื ต้องคอยติดตามความเคล่อื นไหวของข่าวสาร ต่างๆ รวมถงึ การเปลย่ี นแปลงมาตรฐานบางฉบบั เพ่อื ปรบั ปรุงความสอดคลอ้ งใหเ้ ข้ากบั สภาพ เศรษฐกจิ ในปจั จบุ นั เช่น มาตรฐานการบญั ชฉี บบั ท่ี 18 (ปรบั ปรงุ 2555) เรอ่ื ง การรบั รรู้ ายได้ (เดมิ มาตรฐานฉบบั ท่ี 37) มาตรฐานการบญั ชฉี บบั ท่ี 1 (ปรบั ปรุง 2557) เรอ่ื ง การนําเสนองบ การเงนิ (เดมิ มาตรฐานฉบบั ท่ี 35) ในกรณีของกฎหมายเก่ยี วกบั บญั ชจี ะต้องทราบหลกั เกณฑ์ ของพระราชบญั ญตั กิ ารบญั ชใี นเร่อื งของผู้มหี น้าทจ่ี ดั ทําบญั ชี ผู้ทําบญั ชี บญั ชที ต่ี ้องจดั ทํา เป็นตน้ 1.3 ทป่ี รกึ ษาดา้ นบญั ชภี าษอี ากร ในการจดั ทาํ บญั ชแี ละภาษอี ากรใหม้ ปี ระสทิ ธิ ภาพโดยการทําบญั ชใี หถ้ ูกต้องตามกฎหมายบญั ชมี าตรฐานการบญั ชแี ละกฎหมายภาษีอากร จากสภาพการดําเนินธุรกิจของแต่ละกิจการมคี วามยุ่งยากซับซ้อน บางกิจการเป็นธุรกิจ เฉพาะทต่ี ้องอาศยั ผูม้ คี วามรคู้ วามชํานาญเฉพาะดา้ นเขา้ มาช่วยในการวางแผนภาษอี ากรให้ กจิ การได้อย่างรดั กุมและถูกกฎหมาย ท่ปี รกึ ษาหรอื ผู้เช่ยี วชาญด้านบญั ชหี รอื ภาษอี ากรจงึ เป็นสงิ่ จําเป็นท่กี จิ การควรจะมไี วเ้ พ่อื ใหค้ ําแนะนํา ขอ้ คดิ เหน็ ใหแ้ ก่ผูบ้ รหิ ารหรอื ฝ่ายบญั ชี เช่น ในกรณีท่กี จิ การมคี วามต้องการท่จี ะเรม่ิ เปิดดําเนินกิจการ เรม่ิ โครงการใหม่ สมควร อย่างยง่ิ ท่จี ะให้ทป่ี รกึ ษาไดม้ สี ่วนช่วยให้การวางแผนบญั ชแี ละภาษีอากรใหถ้ ูกต้อง ในทาง ปฏบิ ตั ิค่อนขา้ งยากสกั นิดท่กี จิ การจะทราบได้ว่า มใี ครบ้างท่มี คี วามชํานาญเช่ยี วชาญด้าน บญั ชแี ละภาษีอากร ซง่ึ อาจจะหาได้จากผู้สอบบญั ชี นักกฎหมายท่เี ก่ยี วขอ้ งกบั ภาษอี ากร โดยตรง

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 143 1.4 องคป์ ระกอบธรุ กจิ สงิ่ แรกทเ่ี จา้ ของกจิ การควรคาํ นึงถงึ กค็ อื การเลอื กองคก์ ร ประกอบธุรกจิ เพ่อื ใหก้ จิ การไดร้ บั ประโยชน์สูงสุดไม่ว่าจะเป็นการเสยี ภาษอี ากรหรอื การจดั ทํา บญั ชกี ต็ าม ซง่ึ องคก์ รประกอบธุรกจิ กค็ อื ธุรกจิ เจา้ ของคนเดยี ว หา้ งหุ้นส่วน บรษิ ทั หรอื บรษิ ทั มหาชนจาํ กดั นอกจากน้กี จิ การยงั สามารถจดั ตงั้ องคก์ รอกี ประเภทหน่ึงกไ็ ด้ ในทน่ี ้ีกค็ อื ธรุ กจิ กจิ การรว่ มคา้ ซง่ึ เกดิ จากการทน่ี ิตบิ ุคคลแห่งหน่ึงไดเ้ ขา้ รว่ มลงทุนกบั บุคลธรรมดาหรอื นิติ บุคคลอกี แห่งหน่ึงโดยมเี ป้าหมายดําเนินธุรกจิ ร่วมกนั เม่อื ถงึ กําหนดกจิ การร่วมคา้ กจ็ ะเลกิ ไป และมกี ารแบ่งปนั ผลกําไรกนั ซง่ึ ผลกําไรจากกจิ การร่วมคา้ เม่อื ไดแ้ บ่งให้กบั ผูร้ ่วมคา้ แล้วไดร้ บั การยกเวน้ ภาษจี ากผลกําไร 1.5 การเปิดเผยขอ้ มลู ในงบการเงนิ ในการจดั ทาํ บญั ชแี ละภาษอี ากรของกจิ การ นัน้ ควรมกี ารเปิดเผยขอ้ มูลต่างๆ ในงบการเงนิ ไม่ว่าจะเป็นงบกําไรขาดทุน งบแสดงฐานะ การเงนิ งบกระแสเงนิ สด งบแสดงการเปลย่ี นแปลงส่วนของผถู้ อื หุน้ หรอื หมายเหตุประกอบ งบการเงนิ ซง่ึ ในการเปิดเผยขอ้ มลู ในงบการเงนิ จะทาํ ใหผ้ บู้ รหิ ารมคี วามเขา้ ใจในรายละเอยี ด ไดด้ ยี งิ่ ขน้ึ ทราบถงึ ขอ้ มลู ทน่ี ํามาสรปุ ว่าตวั เลขทป่ี รากฎอยใู่ นงบการเงนิ เรมิ่ ตน้ ดําเนินงานตงั้ แต่ เดอื นไหนและสน้ิ สุดเดอื นไหน ซง่ึ สามารถยนื ยนั และพสิ ูจน์แหล่งท่มี าของรายละเอยี ดได้ การ เปิดเผยขอ้ มลู ในงบการเงนิ ควรบอกรายละเอยี ดเกย่ี วกบั ชอ่ื ของกจิ การ ช่อื งบการเงนิ วนั ทง่ี บ การเงนิ หน่วยเงนิ ตราหรอื จาํ นวนเงนิ ทแ่ี สดงในงบการเงนิ รายการบญั ชที ม่ี คี วามสอดคลอ้ ง กบั งบการเงนิ ทน่ี ําเสนอ เชน่ ถา้ จดั ทาํ งบกําไรขาดทุน ผจู้ ดั ทาํ บญั ชคี วรนําเสนอขอ้ มลู รายได้ และค่าใช้จ่ายท่เี ก่ียวข้องกับการดําเนินการของกิจการเท่านัน้ หากจดั ทํางบแสดงฐานะ การเงนิ กค็ วรมรี ายละเอยี ดของสนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ และส่วนของเจา้ ของ สําหรบั รายการใดท่มี ี สาระสําคญั จะต้องแสดงแยกออกมาต่างหากโดยนําไปเปิดเผยไว้ในหมายเหตุประกอบงบ การเงนิ เพ่อื อธบิ ายเกย่ี วกบั ทม่ี าของตวั เลข 1.6 ขอ้ ยกเวน้ หรอื สทิ ธปิ ระโยชน์ทางภาษอี ากร ผทู้ าํ บญั ชคี วรจะตอ้ งมคี วามรู้ มคี วามเขา้ ใจในดา้ นกฎหมาย ประกาศ คาํ ชแ้ี จง หนงั สอื ตอบขอ้ หารอื ของกรมสรรพากร ใน กรณีท่กี ฎหมายภาษอี ากรมขี อ้ ยกเวน้ หรอื ให้สทิ ธปิ ระโยชน์แก่ผู้เสยี ภาษี เช่น เงนิ ปนั ผลท่ี ได้รบั จากบริษัทจดทะเบียนหรือในบรษิ ัทท่กี ิจการได้เข้าไปลงทุนเกินกว่าร้อยละ 25 ของ เงนิ ทุน เม่อื มกี ารจ่ายเงนิ ปนั ผลให้กบั กจิ การจะไดร้ บั การยกเว้นให้ถอื เงนิ ปนั ผลเป็นรายได้ เพยี งกง่ึ หน่งึ เท่านนั้ นนั่ กห็ มายความวา่ กจิ การจะนําเงนิ ปนั ผลครง่ึ หน่ึงไปถอื เป็นรายไดใ้ นการ คาํ นวณภาษอี ากร ประไพพศิ สวสั ดริ ์ มั ย์ (2557 :79) กล่าวว่ายงั มปี ญั หาอกี อย่างหน่ึงในการทาํ บญั ชี ของธุรกจิ นําเขา้ และส่งออกทพ่ี บก็คอื คนส่วนมากมกั จะเขา้ ใจว่าระบบบญั ชเี ป็นเรอ่ื งท่ยี ุ่งยาก ตอ้ งเสยี เวลานานในการทาํ ความเขา้ ใจ ต้องอาศยั ประสบการณ์ความชํานาญทงั้ ดา้ นบญั ชแี ละ ภาษอี ากรควบค่ไู ปดว้ ยกนั อกี ทงั้ ไม่สามารถตอบสนองต่อความตอ้ งการใหก้ บั ผบู้ รหิ ารได้ ซ่งึ ภาพรวมของปญั หาในการจดั ทาํ บญั ชที น่ี กั บญั ชพี บเหน็ อยบู่ อ่ ยๆ สรปุ มดี งั น้ี

144 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 1. ไมส่ ามารถนําเสนอขอ้ มลู ไดท้ นั ต่อเหตุการณ์ ในการจดั ทาํ บญั ชปี ญั หาอยา่ งหน่งึ ท่ี ถอื ว่าเป็นอุปสรรคในการปฏบิ ตั งิ านของฝ่ายบญั ชคี อื ไม่สามารถเปิดเผยงบการเงนิ ไดท้ นั ต่อ เวลาทผ่ี บู้ รหิ ารตอ้ งการทาํ ใหไ้ มส่ ามารถตดั สนิ ใจวางแผนงานไดท้ นั ถ่วงที หากไดข้ อ้ มลู มาอาจ ล่วงเลยผ่านไปหลายเดอื น สาเหตุส่วนใหญ่มาจากผู้ทําบญั ชจี ดั ทําบญั ชดี ้วยมอื โดยไม่ไดน้ ํา เทคโนโลยใี หม่ๆ เข้ามาช่วยเน่ืองจากขาดทกั ษะความชํานาญในการใช้โปรแกรมส่งผลต่อ ขอ้ มูลทางการเงนิ ล่าช้า อีกทงั้ บางครงั้ การจดั ทํางบทดลองเพ่อื พสิ ูจน์ความถูกต้องเบอ้ื งต้น ของตวั เลขทเ่ี กดิ จากเหตุการณ์ทางรายการคา้ ในแต่ละวนั ทไ่ี ดน้ ํามาบนั ทกึ บญั ชอี าจไม่ลงตวั จงึ ไมส่ ามารถนําไปจดั ทาํ งบการเงนิ ไดแ้ ละเช่อื ว่าการจดั ทําบญั ชดี ว้ ยมอื นนั้ หากเกดิ ขอ้ ผดิ พลาดก็ สามารถแกไ้ ขไดง้ า่ ยกวา่ การนําโปรแกรมมาจดั ทาํ บญั ชี 2. การจดั ทาํ บญั ชหี ลายชดุ ในการจดั ทาํ บญั ชขี องธรุ กจิ อาจมหี ลายชุด เช่น ชุดบญั ชี ทจ่ี ดั ทําเพ่อื ย่นื เสยี ภาษีต่อกรมสรรพากร (ชุดปรบั แต่งงบการเงนิ ) ชุดบญั ชภี ายในของธุรกจิ (ชุดงบการเงนิ ท่เี ป็นจรงิ ) โดยบนั ทกึ รายได้และค่าใช้จ่ายจรงิ การจดั ทําบญั ชอี าจมคี วาม ซ้าํ ซอ้ นของเอกสารทเ่ี กย่ี วขอ้ งซง่ึ ตอ้ งจดั ทําหลายครงั้ โอกาสทจ่ี ะเกดิ ความผดิ พลาดย่อมมสี ูง และยากต่อการควบคุมภายในมผี ลกระทบต่อการตรวจสอบภายในท่จี ะตามมาในภายหน้า ผบู้ รหิ ารอาจขาดความรคู้ วามเขา้ ใจในการเลอื กใชช้ ดุ ขอ้ มลู ทางบญั ชที น่ี ํามาเสนอ อาจรเู้ ท่าไม่ ท่ีควรว่าจะเลือกใช้ชุดบัญชีใดมาทําการตัดสินใจวางแผนการบริหารงานจึงจะเกิดความ เหมาะสมสอดคลอ้ งกบั สถานการณ์ปจั จบุ นั 3. ไมม่ คี วามรคู้ วามเขา้ ใจในกฎหมายภาษอี ากร ผจู้ ดั ทาํ บญั ชบี างคนอาจมคี วามรู้ เฉพาะทางดา้ นบญั ชแี ต่ทางดา้ นภาษอี ากรอาจขาดความเขา้ ใจในทางปฏบิ ตั ิ เช่น การใชส้ ทิ ธิ ประโยชน์ทางภาษี การยน่ื แบบเพอ่ื เสยี ภาษี การประมาณการภาษกี ลางปี หรอื การหกั ภาษี ณ ทจ่ี า่ ย เป็นตน้ หากผจู้ ดั ทาํ บญั ชไี มม่ คี วามรคู้ วามเขา้ ใจในกฎหมายภาษอี ากรอย่างท่องแท้ อาจส่งผลต่อการยน่ื แบบ การคาํ นวณภาษีเกดิ ความผดิ พลาดและตอ้ งถูกกรมสรรพากรเรยี ก เกบ็ เบย้ี ปรบั เงนิ เพมิ่ กไ็ ดท้ าํ ใหก้ จิ การเสยี เงนิ โดยเปลา่ ประโยชน์ 4. รปู แบบของการจดั ทาํ รายงานในการประมวลผล ในการประมวลขอ้ มลู ทางการ บญั ชเี พ่อื นําเสนอต่อผูบ้ รหิ ารมหี ลายรปู แบบ ในบางครงั้ หากผู้บรหิ ารได้รบั รายงานอาจจะไม่ เขา้ ใจตคี วามหมายรายการทป่ี รากฎในงบการเงนิ ไม่ได้ ไม่สามารถเออ้ื อํานวยความสะดวกต่อ การตดั สนิ ใจ เพราะบางครงั้ รูปแบบการประมวลผลขอ้ มลู ทางบญั ชอี าจไม่ชดั เจน เขา้ ใจยาก หรอื บางครงั้ รายละเอยี ดของขอ้ มลู ทางบญั ชมี ากเกนิ ความจาํ เป็น ผบู้ รหิ ารไม่มเี วลาทจ่ี ะศกึ ษา หรอื อ่านไมท่ นั 2. ขนั้ ตอนของการวางระบบบญั ชี ขนั้ ตอนของการวางระบบญั ชเี ป็นการประกอบธุรกิจนําเข้าและส่งออกหรอื การ ประกอบธุรกจิ ทวั่ ไปกต็ าม การใชข้ อ้ มลู ทางบญั ชเี พ่อื การบรหิ ารในการวดั ผลการดําเนินงานให้

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 145 มปี ระสทิ ธภิ าพไดน้ นั้ ธุรกจิ จาํ เป็นตอ้ งมรี ะบบบญั ชที ด่ี ี ผอู้ อกแบบระบบบญั ชจี ะต้องคํานึงถงึ ขนาดขององคก์ ร คุณสมบตั พิ นักงาน ตลอดจนความเขา้ ใจและการใหก้ ารสนบั สนุนจากฝา่ ย บรหิ ารท่จี ะทําให้การออกแบบระบบบญั ชไี ด้ผลดยี ง่ิ ข้นึ เม่อื ธุรกิจมคี วามต้องการออกแบบ ระบบบญั ชจี ะตอ้ งปฏบิ ตั ติ ามขนั้ ตอนในการวางระบบบญั ชดี งั ต่อไปน้ี 2.1 วางแผนการสาํ รวจและวเิ คราะห์ การวางระบบบญั ชที ด่ี คี วรทาํ การสาํ รวจ ขอ้ มูลทวั่ ๆ ไปก่อนโดยรวบรวมข้อมูลต่างๆ ท่เี ก่ยี วข้องนํามาซ่งึ ประโยชน์ต่อการวางแผน ตดั สนิ ใจ เพ่อื ใหก้ ารวางระบบบญั ชสี มบูรณ์ถูกต้องตามหลกั การบญั ชี มาตรฐานบญั ชี และ กฎหมายภาษอี ากร ซง่ึ ขอ้ มลู ทผ่ี วู้ างระบบบญั ชคี วรทราบมดี งั น้ี 2.1.1 ผงั องคก์ ร นโยบายขององคก์ ร โดยจะตอ้ งทราบเกย่ี วกบั โครงสรา้ ง การบรหิ ารงาน อํานาจการอนุมตั ิ รวมทงั้ นโยบาย กฎเกณฑ์ ระเบยี บ ข้อบงั คบั ภายใน องค์กร กจิ กรรมของหน่วยงานต่างๆ ท่เี ก่ยี วขอ้ งไม่ว่าจะเป็นระดบั ฝ่ายปฏบิ ตั งิ าน ระดบั หวั หน้าฝา่ ย ระดบั ผบู้ รหิ าร หรอื คณะกรรมการของบรษิ ทั 2.1.2 รายละเอยี ดของสนิ คา้ /บรกิ าร การสาํ รวจขอ้ มลู อนั เกย่ี วขอ้ งกบั ตวั สนิ ค้าผลติ ภณั ฑ์ กระบวนการผลติ สนิ ค้าสําเรจ็ รปู หรอื การใหบ้ รกิ ารแก่ลูกค้า การตงั้ ราคา การกําหนดตน้ ทนุ การคาํ นวณหาสนิ คา้ คงเหลอื ของธรุ กจิ 2.1.3 แยกประเภทของงานบญั ชี การเงนิ งบการเงนิ กําหนดรปู แบบงาน บญั ชตี ามประเภทของการดําเนินงาน แนวทางการจดั ทํารายงานต่างๆ เพ่อื เสนอต่อผบู้ รหิ าร การจดั ทาํ งบการเงนิ ไมว่ า่ จะเป็นงบแสดงฐานะการเงนิ งบกําไรขาดทุน งบกระแสเงนิ สด งบ แสดงการเปลย่ี นแปลงส่วนของผถู้ อื หุน้ 2.1.4 ผงั แสดงการเดนิ ทางของขอ้ มลู เอกสาร พจิ ารณาดจู ากการเดนิ ทาง ของเอกสารต่างๆ ว่าเป็นไปตามลําดบั ขนั้ ตอนท่กี ําหนดไว้ในคู่มอื หรอื ไม่ การเรม่ิ ต้นของ เอกสารออกทฝ่ี ่ายใดและสน้ิ สุดของกระบวนการทฝ่ี า่ ยไหน เช่น การจดั ทาํ ใบเสนอซอ้ื ใบสงั่ ซอ้ื ใบส่งของ/ใบรบั ของ ใบเสรจ็ รบั เงนิ เป็นตน้ 2.1.5 รายละเอยี ดของการดาํ เนนิ งาน ไมว่ า่ จะเป็นการจา่ ยคา่ ใชจ้ า่ ยต่างๆ ในการดาํ เนินงาน การเบกิ ใชท้ รพั ยส์ นิ การจดั ซอ้ื หรอื การคาํ นวณค่าเส่อื มราคา ดอกเบย้ี การตรี าคาสนิ คา้ คงเหลอื การประมาณการตงั้ ค่าเผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู 2.1.6 ขอ้ มลู ทางการตลาด การขาย การประชาสมั พนั ธ์ พจิ ารณาไดจ้ าก ความเหมาะสมผลตอบแทนกลบั คนื มาคุ้มค่าหรอื ไม่ เช่น การจ่ายค่านายหน้า ค่าโฆษณา ประชาสมั พนั ธ์ หรอื ค่าใชจ้ า่ ยของพนกั งานขาย เป็นตน้ 2.1.7 รายละเอยี ดของการกยู้ มื เงนิ สญั ญากูย้ มื เงนิ ขอ้ ตกลงเกย่ี วกบั อตั ราดอกเบย้ี วนั ครบกําหนดการชําระดอกเบย้ี หรอื คนื เงนิ ตน้ วงเงนิ กู้ยมื หรอื เงนิ เบกิ เกนิ บญั ชี

146 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 2.2 การออกแบบและกําหนดระบบของบญั ชี 2.2.1 ผงั บญั ชแี ละรหสั บญั ชี ผงั บญั ชแี ละรหสั บญั ชจี ะเป็นเครอ่ื งมอื ท่ชี ว่ ยให้ ผจู้ ดั ทาํ บญั ชสี ะดวกงา่ ยต่อการพจิ ารณารายการคา้ ใหถ้ ูกต้องและรดั กุมยงิ่ ขน้ึ หากสามารถทํา คาํ อธบิ ายชอ่ื บญั ชใี นแต่ละบญั ชไี ดก้ จ็ ะทาํ ใหผ้ จู้ ดั ทําบญั ชดี าํ เนินการไดร้ วดเรว็ ยง่ิ ขน้ึ 2.2.2 สมดุ บญั ชตี ่างๆ ทใ่ี ชใ้ นการบนั ทกึ บญั ชี สาํ หรบั การกาํ หนดรปู แบบ ของสมุดบญั ชตี ่างๆ จะต้องมคี วามสอดคล้องกบั กฎหมายบญั ชี ในทางปฏบิ ตั มิ กั จะนิยมใช้ สมุดบญั ชรี ายวนั เฉพาะซ่งึ จะช่วยอํานวยความสะดวกใหก้ ารทําบญั ชไี ดง้ ่ายและไม่ก่อให้เกิด ความผดิ พลาด 2.2.3 เอกสารประกอบการบนั ทกึ บญั ชี การออกแบบเอกสารทต่ี อ้ งนํามาใช้ ในการประกอบบนั ทกึ บญั ชจี ะต้องทําให้สอดคลอ้ งกบั นโยบายและคาํ นึงถงึ การตรวจสอบและ ควบคุมภายในไดเ้ ป็นอยา่ งดี 2.2.4 การจดั ทาํ รายงาน การออกแบบรายงานเพ่อื นําเสนอต่อผบู้ รหิ ารหรอื บุคคลทเ่ี ก่ยี วขอ้ งจะต้องคํานึงถงึ การนําไปใชป้ ระโยชน์ การพจิ ารณาหรอื การนําไปวเิ คราะห์ เพ่อื ใชป้ ระโยชน์ในการบรหิ าร 2.2.5 การรองรบั ระบบภาษมี ลู คา่ เพม่ิ ภาษธี ุรกจิ เฉพาะและภาษอี ่นื ในกรณี ทก่ี จิ การต้องเขา้ สู่ระบบภาษมี ลู ค่าเพม่ิ ภาษีธุรกจิ เฉพาะ หรอื อย่นู อกระบบภาษมี ลู ค่าเพม่ิ จะต้องพจิ ารณาถงึ เอกสารใบกํากบั ภาษี รายงานภาษซี ้อื รายงานภาษขี าย และรายงาน สนิ คา้ และวตั ถุดบิ 2.3 การวางแผนการนําออกมาใช้ 2.3.1 ทดลองการใชเ้ อกสาร เสน้ ทางการเดนิ ของเอกสาร เมอ่ื ไดอ้ อกแบบ และกําหนดแนวทางเดนิ ของเอกสารขน้ึ มาเรยี บรอ้ ยแล้ว กจ็ ะเป็นการนํารูปแบบของเอกสาร ต่างๆ ออกมาใชเ้ พ่อื พจิ ารณาดกู ารเดนิ ของเอกสารว่ามปี ญั หาในจดุ หรอื แหล่งใด หรอื ผูป้ ฏบิ ตั ิ ไดเ้ ขยี นหรอื ใชเ้ อกสารไดถ้ กู ตอ้ งตามวตั ถุประสงคห์ รอื ไม่ 2.3.2 การลงรายการต่างๆ ในสมดุ บญั ชี หรอื คอมพวิ เตอร์ การนําเอกสาร รายการค้าบนั ทกึ ในสมดุ บญั ชหี รอื คอมพวิ เตอรจ์ ะตอ้ งจดั เตรยี มขอ้ มลู เอกสารเพ่อื บนั ทกึ ลงใน สมดุ บญั ชตี ่างๆ ไดถ้ ูกตอ้ งหรอื มขี อ้ ผดิ พลาดอยา่ งไร 2.3.3 การทดลองออกรายงาน การออกแบบรายงานแลว้ นํามาใชม้ กั จะพบ ปญั หาอย่างหน่ึงกค็ อื รายงานทน่ี ําออกมาใชย้ งั ไม่สามารถใหข้ อ้ มลู อยา่ งเพยี งพอแก่ผูบ้ รหิ าร ดงั นนั้ เม่อื มกี ารทดลองออกรายงานทางการเงนิ ผอู้ อกแบบจะตอ้ งใหฝ้ า่ ยต่างๆ ทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง แนะนําหรอื ระบคุ วามตอ้ งการเพม่ิ เตมิ เพอ่ื จะไดน้ ํารายงานออกไปใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชน์ 2.4 การตดิ ตามผลและปรบั ปรงุ แกไ้ ขระบบบญั ชี 2.4.1 การลดขนั้ ตอนทไ่ี มจ่ าํ เป็นออกไป ขนั้ ตอนในการออกเอกสาร การ อนุมตั กิ ารเบกิ จา่ ยเงนิ การบนั ทกึ รายการบญั ชี หากพบวา่ ขนั้ ตอนใดซา้ํ ซอ้ นหรอื ไมม่ คี วาม

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 147 จาํ เป็นทาํ ใหเ้ กดิ ความยงุ่ ยากเสยี เวลากใ็ หต้ ดั รายการหรอื ขนั้ ตอนนนั้ ออก 2.4.2 ผลกระทบต่อการปฏบิ ตั งิ าน การออกแบบระบบบญั ชมี กั จะมผี ลต่อ การทาํ งานในระยะเรม่ิ ตน้ ผปู้ ฏบิ ตั ยิ งั ไมเ่ คยคนุ้ เคยจะต้องอธบิ ายใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจว่าจะตอ้ งใช้ ระยะเวลาหน่งึ จงึ จะไมล่ ่าชา้ หรอื เสยี เวลา ดงั นัน้ จะเหน็ ไดว้ ่าระบบบญั ชที ด่ี จี ะต้องมคี วามสอดคล้องกบั งานของฝ่ายบญั ชแี ละ ฝ่ายต่างๆ ท่เี ก่ียวข้องกนั ซ่งึ สามารถทําการตรวจสอบความถูกต้องรวดเร็วของข้อมูลและ ก่อใหเ้ กดิ ความคล่องตวั ในการทาํ งานไดเ้ ป็นอยา่ งดี อกี ทงั้ สามารถเอ้อื อํานวยประโยชน์ใหก้ บั ฝา่ ยต่างๆ ทต่ี อ้ งการขอ้ มลู ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ เอกสารประกอบการลงบญั ชีตามประมวลรษั ฎากร ตามพระราชบญั ญตั กิ ารบญั ชี พ.ศ. 2543 ไดก้ ําหนดใหผ้ ปู้ ระกอบการทเ่ี ป็นบรษิ ทั หรอื หา้ งหุน้ ส่วนนิตบิ ุคคลตามกฎหมายในการจดั ทําบญั ชจี ะต้องมเี อกสารประกอบการบนั ทกึ บญั ชี เพ่อื ประกอบกบั รายการค้าทเ่ี กดิ ขน้ึ ในแต่ละรายการ ซง่ึ เอกสารทใ่ี ช้ประกอบการลงรายการ บญั ชจี ะมอี ยู่ 3 ประเภทคอื 1) เอกสารทจ่ี ดั ทําขน้ึ โดยบุคคลภายนอก 2) เอกสารทจ่ี ดั ทาํ ขน้ึ โดยผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทาํ บญั ชเี พ่อื ออกใหแ้ ก่บุคคลภายนอก และ 3) เอกสารทจ่ี ดั ทําขน้ึ โดยผมู้ หี น้า ทจ่ี ดั ทาํ บญั ชเี พอ่ื ใชใ้ นกจิ การ สมเดช โรจน์คุรเี สถยี รและคณะ (2556 : 103) กล่าวว่านอกจากเอกสารประกอบการ ลงบญั ชที ก่ี ําหนดไวต้ ามพระราชบญั ญตั กิ ารบญั ชี พ.ศ. 2543 แลว้ ยงั มเี อกสารการลงบญั ชตี าม ประมวลรษั ฎากรทใ่ี ชเ้ ป็นหลกั ฐานประกอบการเสยี ภาษไี ดม้ ดี งั น้ี 1. ใบรบั ตามประมวลรษั ฎากรมาตรา 103 ไดใ้ หค้ าํ จาํ กดั ของคาํ ว่า “ใบรบั ” ไวด้ งั น้ี “ใบรบั ” คอื บนั ทกึ หรอื หนังสอื ใดๆ ท่เี ป็นหลกั ฐานแสดงว่าไดร้ บั ไดร้ บั ฝากหรอื ไดร้ บั ชาํ ระเงนิ หรอื ตวั ๋ เงนิ หรอื “ใบรบั ” คอื บนั ทกึ หรอื หนงั สอื ใดๆ ทเ่ี ป็นหลกั ฐานแสดงว่าหน้ีหรอื สทิ ธเิ รยี กรอ้ งได้ ชาํ ระหรอื ปลดใหแ้ ลว้ บนั ทกึ หรอื หนงั สอื ทก่ี ล่าวนนั้ จะมลี ายมอื ช่อื ของบุคคลใดๆ หรอื ไม่ ไม่ สาํ คญั ดงั นัน้ ในทางธุรกจิ ขณะทน่ี ํามาใช้ในทางปฏบิ ตั หิ ากพจิ ารณาจากความหมายขา้ งต้น อาจจะเรยี กใบรบั ว่า “ใบเสรจ็ รบั เงนิ ” หรอื “ใบรบั เงนิ ” หรอื “บลิ เงนิ สด” กไ็ ด้ ในการออก ใบรบั ไดถ้ ูกกําหนดหลกั เกณฑ์ วธิ กี ารไวใ้ นมาตรา 105 ระบุว่าผู้ขาย ผใู้ หเ้ ช่าซ้อื ผรู้ บั เงนิ หรอื ผรู้ บั ชาํ ระราคาตอ้ งออกใบรบั ใหแ้ ก่ผซู้ อ้ื ผเู้ ชา่ ซอ้ื ผจู้ า่ ยเงนิ หรอื ผจู้ ่ายชําระราคาในทนั ที

148 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก ทุกคราวท่รี บั เงนิ หรอื รบั ชําระราคาไม่ว่าจะมกี ารเรยี กร้องให้ออกใบรบั หรอื ไม่ก็ตามในกรณี ดงั ต่อไปน้ี ก. การรบั เงนิ หรอื รบั ชาํ ระราคาจากการขายสนิ คา้ หรอื การใหบ้ รกิ ารของผปู้ ระกอบ การจดทะเบยี นภาษมี ลู ค่าเพม่ิ และการรบั เงนิ หรอื รบั ชําระราคาจากการกระทาํ กจิ กรรมของผู้ ประกอบกจิ การทจ่ี ดทะเบยี นภาษธี รุ กจิ เฉพาะทต่ี อ้ งเสยี ภาษธี ุรกจิ เฉพาะซง่ึ รวมเงนิ หรอื ราคาท่ี ได้รบั ชําระแต่ละครงั้ เกนิ จาํ นวนเงนิ ตามทอ่ี ธบิ ดกี ําหนด แต่อธบิ ดจี ะกําหนดเกนิ 1,000 บาท ไมไ่ ด้ ข. การรบั เงนิ หรอื รบั ชาํ ระราคาในกรณอี ่นื ซง่ึ รวมเงนิ หรอื ราคาทไ่ี ดร้ บั ชาํ ระแต่ละครงั้ เกนิ จาํ นวนเงนิ ตามทอ่ี ธบิ ดกี าํ หนด แต่อธบิ ดจี ะกาํ หนดเกนิ 10,000 บาทไมไ่ ด้ ถ้าการรบั เงนิ หรอื รบั ชําระราคาในกรณีเดยี วกนั มจี ํานวนเกนิ กว่าท่อี ธบิ ดกี ําหนดตาม ขอ้ ก. หรอื ขอ้ ข. แต่มเี ง่อื นไขใหร้ บั เงนิ หรอื รบั ชําระราคาในภายหลงั เป็นหลายงวด ใหอ้ อก ใบรบั ทุกคราวในทนั ทที ร่ี บั เงนิ หรอื รบั ชําระราคานนั้ ผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นภาษมี ลู ค่าเพม่ิ ซง่ึ ไดอ้ อกใบกาํ กบั ภาษที ม่ี ขี อ้ ความแสดงวา่ ไดร้ บั เงนิ หรอื รบั ชําระราคาแลว้ จะถอื เอาใบกํากบั ภาษนี นั้ เป็นใบรบั ทต่ี อ้ งออกตามน้กี ไ็ ด้ ในการออกใบรบั ผมู้ หี น้าทอ่ี อกใบรบั เฉาพะผซู้ ง่ึ กระทํา เป็นปกตธิ ุระทําต้นขวั้ หรอื สําเนาใบรบั และเก็บตน้ ขวั้ หรอื สําเนาใบรบั ดงั กล่าวไวเ้ ป็นเวลาไม่ น้อยกวา่ 5 ปีนบั แต่วนั ทอ่ี อกใบรบั แต่ถา้ หากปรากฏว่าการรบั เงนิ หรอื รบั ชาํ ระราคาทต่ี ้องทาํ ต้นขวั้ หรือสําเนาใบรบั ไมม่ ี ต้นขวั้ หรอื สําเนาใบรบั ให้สนั นิษฐานว่าไม่ได้ออกใบรบั หรอื สําเนาใบรับ อย่างน้อยต้องมี ตวั เลขไทยหรอื อารบคิ และอกั ษรไทยใหป้ รากฎขอ้ ความต่อไปน้ี 1.1 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากรของผอู้ อกใบรบั 1.2 ชอ่ื หรอื ยห่ี อ้ ของผอู้ อกใบรบั 1.3 เลขลาํ ดบั ของเลม่ และของใบรบั 1.4 วนั เดอื น ปีทอ่ี อกใบรบั 1.5 จาํ นวนเงนิ ทร่ี บั 1.6 ชนดิ ช่อื จาํ นวน และราคาสนิ คา้ ในกรณกี ารขายหรอื ใหเ้ ช่าซอ้ื สนิ คา้ เฉพาะ ชนดิ ทม่ี รี าคาตงั้ แต่ 100 บาทขน้ึ ไป กรณีผู้ผลิต ผู้นําเข้า หรอื ผู้ขายส่ง ขายสนิ ค้าให้แก่ผู้ซ่งึ ทําการค้าสินค้าประเภท เดยี วกบั สนิ ค้าท่ขี ายนัน้ ให้แสดงช่อื หรอื ยห่ี อ้ และท่อี ย่ขู องผูซ้ อ้ื ไวใ้ นใบรบั ทต่ี ้องออกด้วยทุก คราวทไ่ี ดร้ บั ชาํ ระหรอื รบั ชาํ ระราคา ขอ้ ความในใบรบั เช่นว่าน้ีถา้ ทําเป็นภาษาต่างประเทศใหม้ ี ภาษาไทยกํากบั ไว้ด้วย ในกรณีท่ผี ู้ประกอบการจดทะเบยี นภาษีมูลค่าเพ่มิ หรอื ผู้ประกอบ กจิ การทจ่ี ดทะเบยี นภาษธี ุรกจิ เฉพาะรบั เงนิ หรอื รบั ชาํ ระราคามจี าํ นวนครงั้ หน่ึงๆ ไม่ถงึ จาํ นวน ท่ีอธิบดีกําหนด ให้ผู้ประกอบการจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพ่ิมหรือผู้ประกอบกิจการท่ีจด ทะเบยี นภาษีธุรกจิ เฉพาะรวมเงนิ ทร่ี บั มาเฉพาะในกรณีดงั กล่าวทุกครงั้ และเม่อื ส้นิ วนั หน่ึงๆ

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 149 ไดจ้ าํ นวนเท่าใด ใหบ้ นั ทกึ จาํ นวนเงนิ นนั้ รวมเป็นวนั ๆ ตามแบบทอ่ี ธบิ ดกี ําหนดและเกบ็ ไวเ้ ป็น เวลาไมน่ ้อยกว่า 5 ปีนบั แต่วนั ทาํ บนั ทกึ ใบเสรจ็ รบั เงิน เลม่ ท่ี 1 เลขท่ี 001 บรษิ ทั ยดู อี ารย์ ู จาํ กดั 64/9 ถนนทหาร ตําบลหมากแขง้ อําเภอเมอื ง จงั หวดั อุดรธานี 41000 โทร. 042 – 341 – 616 Fax. 042 – 340 – 710 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 0094000360002 ช่อื ผซู้ อ้ื บรษิ ทั มว้ิ ต้ี จาํ กดั วนั ท่ี 9 เมษายน 2558 ทอ่ี ยู่ 129 ถนนมติ รภาพ อําเภอพล จงั หวดั ขอนแก่น 40120 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 3401200289189 ลาํ ดบั รายการ จาํ นวน ราคาต่อหน่วย จาํ นวนเงนิ 1 กระดาษห่อพสั ดสุ นี ้ําตาล 10 แผน่ 5.00 50.00 2 แผน่ พลาสตกิ ลกู ฟูก 5 แผ่น 100.00 500.00 รวมจาํ นวนเงนิ ทงั้ สน้ิ (หา้ รอ้ ยหา้ สบิ บาทถว้ น) 550.00 ลงชอ่ื นางสาวมารวย สวยเสมอ ผรู้ บั เงนิ

150 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 2. ใบส่งของ การขายสนิ คา้ ใหผ้ ปู้ ระกอบการทเ่ี ป็นผผู้ ลติ ผนู้ ําเขา้ ผสู้ ่งออก หรอื ผขู้ ายส่ง เมอ่ื มกี ารขายสนิ ค้าใหล้ ูกคา้ จะต้องออกใบส่งของใหแ้ ก่ผู้ซอ้ื และใหท้ ําสําเนาเก็บไว้เป็นเวลาไม่ น้อยกว่า 5 ปีนับแต่วนั ท่อี อกใบส่งของซ่งึ รายละเอียดขอ้ ความท่ปี รากฎในเอกสารใบส่งของ อยา่ งน้อยตอ้ งมตี วั เลขและอกั ษรไทยดงั น้ี 2.1 ชอ่ื หรอื ยห่ี อ้ และเลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากรของผขู้ าย 2.2 ชอ่ื หรอื ยห่ี อ้ ของผซู้ อ้ื 2.3 เลขลาํ ดบั ของเล่ม (ถา้ ม)ี และของใบส่งของ 2.4 วนั เดอื น ปีทอ่ี อกใบสง่ ของ 2.5 ชนิด ชอ่ื จาํ นวน และราคาของสนิ คา้ ทข่ี าย ในการออกใบสง่ ของตวั เลขทล่ี งไวใ้ นเอกสารจะเป็นตวั เลขไทยอยา่ งเดยี วหรอื จะใช้ ตวั เลขอารบคิ แทนกไ็ ด้ หากผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นภาษมี ลู คา่ เพมิ่ ซง่ึ ไดอ้ อกใบกํากบั ภาษที ่ี มขี อ้ ความแสดงว่าไดส้ ง่ สนิ คา้ ใหแ้ ก่ผซู้ อ้ื แลว้ จะถอื เอาใบกํากบั ภาษนี นั้ เป็นใบสง่ ของกไ็ ด้

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 151 ใบเสรจ็ รบั เงิน / ใบกากบั ภาษี / ใบส่งของ เล่มท่ี 5 เลขท่ี 001 บรษิ ทั ยดู อี ารย์ ู จาํ กดั 64/9 ถนนทหาร ตาํ บลหมากแขง้ อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั อุดรธานี 41000 โทร. 042 – 341 – 616 Fax. 042 – 340 – 710 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 0094000360002 ชอ่ื ผซู้ อ้ื บรษิ ทั มว้ิ ต้ี จาํ กดั วนั ท่ี 5 สงิ หาคม 2558 ทอ่ี ยู่ 129 ถนนมติ รภาพ อําเภอพล จงั หวดั ขอนแก่น 40120 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 3401200289189 ลาํ ดบั รายการ จาํ นวน ราคาต่อหน่วย จาํ นวนเงนิ 1 กระดาษชาํ ระมว้ นใหญ่ 24 มว้ น 69.00 1,656.00 (รนุ่ ZB006) 2 กระดาษถ่ายเอกสาร 80 แกรม 300 รมี 100.00 30,000.00 (ขนาด A4) ราคารวมทงั้ สน้ิ 31,656.00 จาํ นวนภาษมี ลู ค่าเพม่ิ 7% 2,215.92 จาํ นวนเงนิ รวมทงั้ สน้ิ 33,871.92 (สามหมน่ื สามพนั แปดรอ้ ยเจด็ สบิ เอด็ บาทเกา้ สบิ สองสตางค์) ลงชอ่ื ..........................ผสู้ ่งสนิ คา้ ลงชอ่ื .............................ผรู้ บั เงนิ ลงชอ่ื ........................ผรู้ บั สนิ คา้ หมายเหตุ :- กรณุ าตรวจสอบสนิ คา้ ก่อน หากท่านไดร้ บั สนิ คา้ ตามรายการทส่ี งั่ ซอ้ื ถูกตอ้ งครบ ตามจาํ นวนน้แี ลว้ ใหล้ งลายมอื ช่อื เพ่อื ยนื ยนั การรบั สนิ คา้ ใหก้ บั ทางบรษิ ทั ฯ ดว้ ย

152 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 3. ใบกากบั ภาษีแบบเตม็ รปู ผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นโดยทวั่ ไปมหี น้าทต่ี อ้ งออกใบกํากบั ภาษใี หแ้ ก่ผซู้ อ้ื หรอื ผู้รบั บรกิ าร ซ่งึ ข้อความในใบกํากบั ภาษีแบบเต็มรูปจะต้องมรี ายการอย่างน้อยดงั ต่อไปน้ี (มาตรา 86/4) 3.1 คาํ วา่ “ใบกาํ กบั ภาษ”ี 3.2 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากรของผขู้ ายสนิ คา้ หรอื ใหบ้ รกิ าร 3.3 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากรของผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื รบั บรกิ าร 3.4 ชอ่ื ทอ่ี ยขู่ องผขู้ ายสนิ คา้ หรอื ใหบ้ รกิ าร 3.5 ชอ่ื ทอ่ี ยขู่ องผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื รบั บรกิ าร 3.6 หมายเลขลาํ ดบั ของใบกํากบั ภาษแี ละหมายเลขของเลม่ (ถา้ ม)ี 3.7 วนั เดอื น ปีทอ่ี อกใบกํากบั ภาษี 3.8 ชอ่ื ชนดิ ประเภท ปรมิ าณและมลู ค่าของสนิ คา้ หรอื ของบรกิ าร 3.9 จาํ นวนภาษมี ลู ค่าเพม่ิ ทค่ี าํ นวณไดจ้ ากมลู ค่าของสนิ คา้ หรอื ของบรกิ าร โดยให้ แยกออกจากมลู คา่ ของสนิ คา้ หรอื ของบรกิ ารใหช้ ดั แจง้ 3.10 ขอ้ ความอ่นื ทอ่ี ธบิ ดกี าํ หนด กรณีท่มี กี ารขายสนิ ค้าเป็นเงนิ เช่อื และผู้ประกอบการจดทะเบยี นไดอ้ อกใบกํากบั ภาษี / ใบส่งของอยู่ในฉบบั เดยี วกนั โดยส่งมอบสําเนาใบกํากบั ภาษี / ใบส่งของให้กบั ผูซ้ ้อื พรอ้ มกบั การส่งมอบสนิ คา้ ส่วนต้นฉบบั ของใบกํากบั ภาษี / ใบส่งของ จะส่งมอบใหก้ บั ผู้ซ้อื ต่อเม่อื ไดร้ บั ชําระราคาค่าสนิ คา้ กรณีน้ีถอื ว่ามไิ ดป้ ฏบิ ตั ใิ หถ้ ูกตอ้ งตามกฎหมายซง่ึ กําหนดให้ ผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นตอ้ งส่งมอบตน้ ฉบบั ของใบกํากบั ภาษี (เอกสารฉบบั แรก) ใหก้ บั ผซู้ อ้ื เมอ่ื มกี ารส่งมอบสนิ คา้ สําหรบั สําเนาใบกํากบั ภาษี / ใบส่งของทผ่ี ูซ้ อ้ื ไดร้ บั ผซู้ ้อื จะนําไปใช้เป็นหลกั ฐาน ในการขอหกั ภาษซี ้อื ไม่ได้ ในทางปฏบิ ตั หิ ากผปู้ ระกอบการต้องการเกบ็ ต้นฉบบั ใบส่งของไว้ เพ่ือเป็นหลกั ฐานในการฟ้ องคดี กรณีผู้ซ้ือไม่ชําระราคาค่าสินค้าผู้ประกอบการควรออก ใบกํากบั ภาษแี ยกต่างหากจากใบส่งของและส่งมอบต้นฉบบั ใบกํากบั ภาษพี รอ้ มทงั้ สําเนาใบส่ง ของใหก้ บั ผซู้ อ้ื เมอ่ื มกี ารสง่ มอบสนิ คา้ โดยเกบ็ ตน้ ฉบบั ใบส่งของไวเ้ พ่อื เป็นหลกั ประกนั ในการ ชาํ ระหน้หี รอื เพ่อื ความสะดวก ผปู้ ระกอบการอาจออกใบกํากบั ภาษแี ละใบส่งของอย่ใู นเอกสาร ชุดเดยี วกนั โดยถอื ปฏบิ ตั ติ ามขอ้ กําหนดเกย่ี วกบั การออกใบกาํ กบั ภาษแี บบเป็นชุดกไ็ ด้

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 153 ใบเสรจ็ รบั เงิน / ใบกากบั ภาษี เล่มท่ี 1 เลขท่ี 111 บรษิ ทั ยดู อี ารย์ ู จาํ กดั 64/9 ถนนทหาร ตําบลหมากแขง้ อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั อุดรธานี 41000 โทร. 042 – 341 – 616 Fax. 042 – 340 – 710 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 0094000360002 ชอ่ื ผซู้ อ้ื บรษิ ทั มว้ิ ต้ี จาํ กดั วนั ท่ี 9 เมษายน 2558 ทอ่ี ยู่ 129 ถนนมติ รภาพ อาํ เภอพล จงั หวดั ขอนแก่น 40120 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 3401200289189 ลาํ ดบั รายการ จาํ นวน ราคาต่อหน่วย จาํ นวนเงนิ 1 ปนู ตราเสอื 100 กระสอบ 100.00 10,000.00 2 กระเบอ้ื งปนู พน้ื 100 แผ่น 30.00 3,000.00 3 ปนู ยางแนว 40 ถุง 10.00 400.00 ราคารวมทงั้ สน้ิ 13,400.00 จาํ นวนภาษมี ลู คา่ เพมิ่ 7% 938.00 จาํ นวนเงนิ รวมทงั้ สน้ิ (หน่งึ หมน่ื สพ่ี นั สามรอ้ ยสามสบิ แปดบาทถว้ น) 14,338.00 ลงช่อื .............................ผรู้ บั สนิ คา้ ลงชอ่ื ..........................ผขู้ าย

154 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 4. ใบกากบั ภาษีอย่างย่อ เพ่อื อาํ นวยความสะดวกแก่ผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นทป่ี ระกอบกจิ การขายสนิ คา้ ใน ลกั ษณะขายปลกี ลกั ษณะบรกิ ารรายย่อยใหแ้ ก่บุคคลจาํ นวนมากโดยอธบิ ดมี คี วามเหน็ ว่าควร ใหผ้ ปู้ ระกอบการจดทะเบยี นมสี ทิ ธอิ อกใบกาํ กบั ภาษอี ยา่ งยอ่ ได้ แต่ตวั แทนของผปู้ ระกอบการ จะออกเอกสารใบกํากบั ภาษีอย่างย่อไม่ได้ สําหรบั ขอ้ ความรายการทป่ี รากฎในเอกสารอย่าง น้อยมดี งั น้ี 4.1 คาํ ว่า “ใบกาํ กบั ภาษอี ยา่ งยอ่ ” ในทเ่ี หน็ ไดช้ ดั แจง้ 4.2 ชอ่ื หรอื ชอ่ื ยอ่ และเลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากรของผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นท่ี ออกใบกาํ กบั ภาษี 4.3 หมายเลขลาํ ดบั ของใบกํากบั ภาษี และหมายเลขลาํ ดบั ของเลม่ (ถา้ ม)ี 4.4 ช่อื ชนดิ ประเภท ปรมิ าณและมลู ค่าของสนิ คา้ หรอื ของบรกิ าร 4.5 ราคาสนิ คา้ หรอื ราคาค่าบรกิ าร โดยตอ้ งมขี อ้ ความระบุชดั เจนวา่ ได้รวมภาษี มลู คา่ เพม่ิ ไวแ้ ลว้ 4.6 วนั เดอื น ปีทอ่ี อกใบกํากบั ภาษี 4.7 ขอ้ ความอ่นื ทอ่ี ธบิ ดกี ําหนด สาํ หรบั ช่อื ชนิดหรอื ประเภทของสนิ คา้ ดงั กลา่ วจะออกเป็นรหสั กไ็ ดโ้ ดยผปู้ ระกอบ การจดทะเบียนจะต้องแจ้งรหสั ให้อธบิ ดที ราบล่วงหน้าอย่างน้อย 15 วนั ก่อนวนั ใช้รหสั นัน้ รายการในใบกํากบั ภาษีอย่างย่อให้ทําเป็นภาษาไทย เป็นหน่วยเงนิ ตราไทย และใช้ตวั เลข ไทยหรอื ารบคิ เวน้ แต่ในกจิ การบาประเภททม่ี คี วามจาํ เป็นต้องทาํ เป็นภาษาต่างประเทศ ให้ กระทําได้เม่อื ได้รบั อนุมตั ิจากอธิบดีกรมสรรพากร กรณีในการประกอบกิจการรายย่อย ผปู้ ระกอบไมจ่ าํ เป็นตอ้ งออกใบกาํ กบั ภาษสี ําหรบั การขายสนิ คา้ หรอื การใหบ้ รกิ ารทม่ี มี ลู ค่าครงั้ หน่ึงไม่เกนิ 1,000 บาทกไ็ ด้ เว้นแต่ผูซ้ อ้ื สนิ คา้ หรอื รบั ผู้รบั บรกิ ารจะเรยี กรอ้ งใหอ้ อกใบกํากบั ภาษี

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 155 ใบเสรจ็ รบั เงิน / ใบกากบั ภาษีอย่างย่อ เล่มท่ี 2 เลขท่ี 001 บรษิ ทั ยดู อี ารย์ ู จาํ กดั 64/9 ถนนทหาร ตาํ บลหมากแขง้ อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั อุดรธานี 41000 โทร. 042 – 341 – 616 Fax. 042 – 340 – 710 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 0094000360002 ลาํ ดบั รายการ จาํ นวน วนั ท่ี 8 มถิ ุนายน 2558 ราคาต่อหน่วย จาํ นวนเงนิ 1 กระดาษหอ่ พสั ดุสนี ้ําตาล 10 แผน่ 2 แผ่นพลาสตกิ ลกู ฟูก 5 แผ่น 5.00 50.00 100.00 500.00 ราคารวมภาษมี ลู คา่ เพมิ่ (หา้ รอ้ ยแปดสบิ แปดบาทหา้ สบิ สตางค)์ 588.50 ลงช่อื .......................................... (นางสาวมารวย สวยเสมอ) ผรู้ บั เงนิ

156 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 5. ใบเพ่ิมหนี้ สําหรบั ผู้ประกอบการจดทะเบียนท่ีได้ขายสินค้าหรอื ให้บรกิ ารไปแล้วนัน้ แต่ ภายหลงั ต้องคํานวณภาษมี ลู ค่าเพมิ่ ใหม่เน่ืองจากมลู ค่าของสนิ ค้าหรอื บรกิ ารมจี าํ นวนเพมิ่ ขน้ึ เพราะเหตุการณ์ตามทร่ี ะบุไวใ้ นมาตรา 82/9 ออกใบเพม่ิ หน้ีใหก้ บั ผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื ผู้รบั บรกิ าร ในเดอื นภาษที เ่ี หตุการณ์ดงั กลา่ วเกดิ ขน้ึ เวน้ แต่ในกรณที ม่ี เี หตุจาํ เป็นทไ่ี มส่ ามารถออกใบเพม่ิ หน้ีไดท้ นั ในเดอื นภาษที ม่ี เี หตุการณ์ดงั กล่าวเกดิ ขน้ึ กใ็ ห้ออกใบเพม่ิ หน้ีให้กบั ผซู้ ้อื สนิ คา้ หรอื ผรู้ บั บรกิ ารในเดอื นภาษถี ดั จากเดอื นทม่ี เี หตุการณ์นนั้ เกดิ ขน้ึ ซง่ึ ใบเพมิ่ หน้ีตอ้ งมรี ายการอยา่ ง น้อยดงั ต่อไปน้ี 5.1 คาํ ว่า “ใบเพมิ่ หน้”ี ในทท่ี เ่ี หน็ ไดช้ ดั แจง้ 5.2 ช่อื ทอ่ี ย่แู ละเลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากรของผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นทอ่ี อก ใบเพมิ่ หน้ี และในกรณที ต่ี วั แทนเป็นผอู้ อกใบเพม่ิ หน้ใี นนามของผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นตาม มาตรา 86 วรรคส่ี หรอื มาตรา 86/2 ใหร้ ะบุช่อื ท่อี ยู่ และเลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษีอากรของ ตวั แทนนนั้ ดว้ ย 5.3 ช่อื ทอ่ี ยู่ ของผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื ผรู้ บั บรกิ าร 5.4 วนั เดอื น ปีทอ่ี อกใบเพมิ่ หน้ี 5.5 หมายเลขลาํ ดบั ของใบกํากบั ภาษเี ดมิ รวมทงั้ หมายเลขลาํ ดบั ของเล่ม (ถา้ ม)ี มูลค่าของสนิ ค้าหรอื บรกิ ารท่แี สดงไว้ในใบกํากบั ภาษีดงั กล่าวมูลค่าทถ่ี ูกต้องของสนิ ค้าหรอื บรกิ ารผลต่างของจาํ นวนมลู ค่าทงั้ สอง และจาํ นวนภาษที เ่ี รยี กเกบ็ เพม่ิ สาํ หรบั ส่วนต่างนนั้ 5.6 คาํ อธบิ ายสนั้ ๆ ถงึ สาเหตุในการออกใบเพม่ิ หน้ี 5.7 ขอ้ ความอ่นื ทอ่ี ธบิ ดกี าํ หนด จากทก่ี ล่าวมาขา้ งตน้ ใหถ้ อื วา่ ใบเพมิ่ หน้ีตามมาตราดงั กลา่ วเป็นใบกาํ กบั ภาษไี ด้ ผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นทม่ี สี ทิ ธอิ อกใบเพมิ่ หน้ีตามมาตรา 86/9 แห่งประมวลรษั ฎากร โดย จะตอ้ งเขา้ เงอ่ื นไขดงั ต่อไปน้ี 1) เป็นผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นทไ่ี ดค้ าํ นวณภาษมี ลู ค่าเพม่ิ ตามมาตรา 82/3 แห่ง ประมวลรษั ฎากร 2) มกี ารขายสนิ คา้ หรอื ใหบ้ รกิ ารโดยไดอ้ อกใบกํากบั ภาษซี ง่ึ มรี ายการตามมาตรา 86/4 หรอื มาตรา 86/6 แหง่ ประมวลรษั ฎากรแลว้ 3) ภายหลงั ไดอ้ อกใบกํากบั ภาษแี ลว้ ไดม้ เี หตุการณ์อยา่ งหน่งึ อยา่ งใดดงั ต่อไปน้ี เกดิ ขน้ึ อนั เป็นเหตุใหภ้ าษขี ายทค่ี ํานวณจากมลู ค่าของสนิ คา้ หรอื บรกิ ารมจี าํ นวนเพมิ่ ขน้ึ ไม่ว่า ทงั้ หมดหรอื บางส่วน 3.1) มกี ารเพมิ่ ราคาสนิ คา้ ทข่ี ายเน่อื งจากสนิ คา้ เกนิ กว่าจาํ นวนทต่ี กลงซอ้ื ขาย กัน คํานวณราคาสินค้าผิดพลาดต่ํากว่าท่ีเป็นจริงหรือเน่ืองจากเหตุอ่ืนตามท่ีอธิบดี กรมสรรพากรกาํ หนด

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 157 3.2) มกี ารเพม่ิ ราคาคา่ บรกิ ารเน่อื งจากใหบ้ รกิ ารเกนิ กว่าขอ้ กําหนดทต่ี กลง กัน คํานวณราคาค่าบริการผิดพลาดต่ําว่าท่ีเป็นจริงหรือเน่ืองจากเหตุอ่ืนตามท่ีอธิบดี กรมสรรพากรกาํ หนด ใบเพิ่มหนี้ เลม่ ท่ี 9 เลขท่ี 001 บรษิ ทั ยดู อี ารย์ ู จาํ กดั 64/9 ถนนทหาร ตาํ บลหมากแขง้ อําเภอเมอื ง จงั หวดั อุดรธานี 41000 โทร. 042 – 341 – 616 Fax. 042 – 340 – 710 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 0094000360002 ชอ่ื ผซู้ อ้ื บรษิ ทั มว้ิ ต้ี จาํ กดั วนั ท่ี 19 มถิ ุนายน 2558 ทอ่ี ยู่ 129 ถนนมติ รภาพ อําเภอพล จงั หวดั ขอนแก่น 40120 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 3401200289189 ลาํ ดบั รายการ จาํ นวน ราคาต่อหน่วย จาํ นวนเงนิ 1 ปนู ตราเสอื 100 กระสอบ 110.00 11,000.00 2 กระเบอ้ื งปนู พน้ื 100 แผน่ 35.00 3,500.00 รวมมลู ค่าสนิ คา้ ตามใบกํากบั ภาษเี ดมิ (1) 13,400.00 มลู คา่ ทถ่ี ูกตอ้ ง (2) 14,500.00 (1,100.00) ผลต่าง (1) - (2) = (3) ภาษมี ลู ค่าเพมิ่ 7% (4) 77.00 รวม (3) + (4) = (5) (1,177.00) เหตุผลในการเพม่ิ หน้ี :- ราคาสนิ คา้ สงู กวา่ ทต่ี กลงซอ้ื ขายกนั ลงชอ่ื ..........................ผรู้ บั มอบอาํ นาจ

158 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 6. ใบลดหนี้ ผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นทไ่ี ด้ขายสนิ ค้าหรอื ให้บรกิ ารไปแล้วนัน้ แต่ภายหลงั ต้อง คํานวณภาษีมูลค่าเพ่ิมใหม่เน่ืองจากมูลค่าของสินค้าหรือบริการมีจํานวนลดลง เพราะ เหตุการณ์ตามทร่ี ะบุไวใ้ นมาตรา 82/10 ออกใบลดหน้ีใหก้ บั ผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื ผรู้ บั บรกิ ารในเดอื น ภาษที เ่ี หตุการณ์ดงั กลา่ วเกดิ ขน้ึ เวน้ แต่ในกรณที ม่ี เี หตุจาํ เป็นทไ่ี ม่สามารถออกใบลดหน้ีไดท้ นั ในเดอื นภาษที ม่ี เี หตุการณ์ดงั กล่าวเกดิ ขน้ึ ก็ใหอ้ อกใบลดหน้ีใหก้ บั ผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื ผรู้ บั บรกิ าร ในเดือนภาษีถดั จากเดอื นท่มี เี หตุการณ์นัน้ เกิดข้นึ ซ่งึ ใบลดหน้ีต้องมรี ายการอย่างน้อยดงั ต่อไปน้ี 6.1 คาํ วา่ “ใบลดหน้”ี ในทท่ี เ่ี หน็ ไดช้ ดั แจง้ 6.2 ช่อื ทอ่ี ย่แู ละเลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากรของผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นทอ่ี อก ใบลดหน้ี และในกรณีทต่ี วั แทนเป็นผอู้ อกใบลดหน้ีในนามของผู้ประกอบการจดทะเบยี นตาม มาตรา 86 วรรคส่ี หรอื มาตรา 86/2 ใหร้ ะบุช่อื ท่อี ยู่ และเลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากรของ ตวั แทนนนั้ ดว้ ย 6.3 ช่อื ทอ่ี ยู่ ของผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื ผรู้ บั บรกิ าร 6.4 วนั เดอื น ปีทอ่ี อกใบลดหน้ี 6.5 หมายเลขลาํ ดบั ของใบกํากบั ภาษเี ดมิ รวมทงั้ หมายเลขลาํ ดบั ของเลม่ (ถา้ ม)ี มูลค่าของสนิ ค้าหรอื บรกิ ารท่แี สดงไว้ในใบกํากบั ภาษีดงั กล่าวมูลค่าทถ่ี ูกต้องของสนิ ค้าหรอื บรกิ ารผลต่างของจาํ นวนมลู ค่าทงั้ สอง และจาํ นวนภาษที ใ่ี ชค้ นื สาํ หรบั ส่วนต่างนนั้ 6.6 คาํ อธบิ ายสนั้ ๆ ถงึ สาเหตุในการออกใบลดหน้ี 6.7 ขอ้ ความอ่นื ทอ่ี ธบิ ดกี ําหนด ดงั นัน้ ใบลดหน้ีจงึ ถอื ว่าเป็นใบกํากบั ภาษีอย่างหน่ึงท่ผี ู้ประกอบการออกใหก้ บั ผู้ ซ้อื สนิ คา้ หรอื บรกิ าร โดยจะต้องนําภาษขี ายจากการประกอบกจิ การดงั กล่าวไปรวมคํานวณ เพอ่ื เสยี ภาษมี ลู ค่าเพม่ิ ดว้ ยจะตอ้ งเขา้ เงอ่ื นไขดงั ต่อไปน้ี 1) เป็นผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นทเ่ี ขา้ ระบบภาษมี ลู คา่ เพมิ่ 2) มกี ารขายสนิ คา้ หรอื บรกิ ารโดยไดอ้ อกใบกํากบั ภาษเี ตม็ รปู (ใบกํากบั ภาษี อยา่ งยอ่ จะออกใบลดหน้ไี ดจ้ ะตอ้ งมชี ่อื ทอ่ี ยขู่ องผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื ผรู้ บั บรกิ าร) 3) ภายหลงั ออกใบกาํ กบั ภาษแี ลว้ มเี หตุการณ์ทท่ี าํ ใหภ้ าษขี ายทค่ี ํานวณจาก มลู คา่ สนิ คา้ หรอื บรกิ ารลดลงไมว่ ่าทงั้ หมดหรอื บางสว่ นกต็ ามอนั มาจากสาเหตุดงั ต่อไปน้ี 3.1) มกี ารลดราคาสนิ คา้ ทข่ี ายหรอื บรกิ าร 3.2) สนิ คา้ ผดิ ขอ้ กาํ หนดทต่ี กลงกนั 3.3) คาํ นวณราคาสนิ คา้ หรอื บรกิ ารผดิ หรอื สงู กวา่ ทเ่ี ป็นจรงิ 3.4) มกี ารลดราคาสนิ คา้ หรอื บรกิ ารขาดจาํ นวน 3.5) สนิ คา้ ชาํ รดุ บกพรอ่ ง ไมต่ รงตามตวั อยา่ ง

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 159 ใบลดหนี้ เลม่ ท่ี 8 เลขท่ี 100 บรษิ ทั ยดู อี ารย์ ู จาํ กดั 64/9 ถนนทหาร ตําบลหมากแขง้ อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั อุดรธานี 41000 โทร. 042 – 341 – 616 Fax. 042 – 340 – 710 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 0094000360002 ช่อื ผซู้ อ้ื บรษิ ทั มว้ิ ต้ี จาํ กดั วนั ท่ี 1 กรกฎาคม 2558 ทอ่ี ยู่ 129 ถนนมติ รภาพ อําเภอพล จงั หวดั ขอนแก่น 40120 เลขประจาํ ตวั ผเู้ สยี ภาษอี ากร 3401200289189 ลาํ ดบั รายการ จาํ นวน ราคาต่อหน่วย จาํ นวนเงนิ 1 ปนู ตราเสอื 90 กระสอบ 95.00 8,550.00 2 กระเบอ้ื งปนู พน้ื 80 แผน่ 28.00 2,240.00 รวมมลู ค่าสนิ คา้ ตามใบกํากบั ภาษเี ดมิ (1) 13,400.00 มลู คา่ ทถ่ี ูกตอ้ ง (2) 10,790.00 2,610.00 ผลต่าง (1) - (2) = (3) ภาษมี ลู ค่าเพม่ิ 7% (4) 182.70 รวม (3) + (4) = (5) 2,792.70 เหตุผลในการลดหน้ี :- สนิ คา้ ชาํ รดุ , เสยี หาย ลงช่อื ..........................ผรู้ บั มอบอํานาจ

160 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 7. ใบแทนใบกากบั ภาษี ใบแทนใบเพิ่มหนี้ และใบแทนใบลดหนี้ ผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นทไ่ี ดจ้ ดั ทําใบกํากบั ภาษี หรอื ใบเพม่ิ หน้ี หรอื ใบลดหน้ี แลว้ ต่อมาหากไดร้ บั การรอ้ งขอจากผู้ซอ้ื สนิ คา้ หรอื ผรู้ บั บรกิ ารซ่งึ ทาํ ใบกํากบั ภาษี ใบเพม่ิ หน้ี หรอื ใบลดหน้ี สูญหาย ถูกทําลายหรอื ชํารุดในสาระสําคญั ให้ผู้ประกอบการจดทะเบยี นนัน้ ออกใบแทนใบกํากบั ภาษี ใบแทนใบเพิ่มหน้ี หรอื ใบแทนใบลดหน้ีให้กับผู้ซ้อื สินค้าหรอื ผูร้ บั บรกิ ารนัน้ ทงั้ น้ี ตามหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร และเง่อื นไขท่อี ธบิ ดกี ําหนดใบแทนใบกํากบั ภาษี ใบแทนใบเพมิ่ หน้ี หรอื ใบแทนใบลดหน้ี ใหม้ รี ายการเช่นเดยี วกบั ใบกํากบั ภาษี ใบเพมิ่ หน้ี หรอื ใบลดหน้แี ลว้ แต่กรณี โดยใหม้ ขี อ้ ความระบุไวใ้ นทท่ี เ่ี หน็ ไดช้ ดั ว่าเป็นเป็นใบแทนและ ออกเพ่อื แทนใบกํากบั ภาษี ใบเพมิ่ หน้ี หรอื ใบลดหน้ฉี บบั ใด 8. ใบเสรจ็ รบั เงินของส่วนราชการ ใบเสรจ็ รบั เงนิ ของสว่ นราชการ เช่น ใบเสรจ็ รบั เงนิ ทก่ี รมสรรพากรออกให้สาํ หรบั การรบั ชาํ ระภาษมี ลู คา่ เพม่ิ ใบเสรจ็ รบั เงนิ กรมศุลกากรหรอื กรมสรรพสามติ ออกใหใ้ นการเรยี ก เกบ็ ภาษมี ลู คา่ เพมิ่ เพ่อื กรมสรรพากรใหถ้ อื เป็นใบกํากบั ภาษไี ด้

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 161 ประเภทเอกสารทางการค้า การประกอบธุรกจิ ซ้อื ขายสนิ ค้าส่วนมากในทางปฏบิ ตั ทิ ใ่ี ช้กนั ทุกวนั น้ีมกั จะเกดิ จาก การตกลงด้วยวาจากนั ก่อนท่จี ะมกี ารทําสญั ญา เช่น การตกลงซ้อื ขายสนิ ค้าค้าผ่านทาง โทรศพั ท์ งานแสดงสนิ คา้ เป็นตน้ อยา่ งไรกต็ ามเพ่อื ความปลอดภยั และหลกี เลย่ี งความเสย่ี ง ทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ ในอนาคต ผซู้ อ้ื และผขู้ ายควรทาํ ขอ้ ตกลงกนั อยา่ งเป็นทางการโดยผ่านเอกสารทาง การค้าให้เป็นทส่ี มบูรณ์ทงั้ สองฝ่ายเพ่อื สรา้ งความเช่อื มนั่ ว่าอนาคตจะมกี ารส่งมอบสนิ คา้ และ ชาํ ระค่าขายสนิ คา้ เกดิ ขน้ึ อย่างแน่นอน ซง่ึ ในการทําธุรกจิ ระหว่างประเทศนนั้ จะพบว่าเอกสาร ทางการค้าเป็นสงิ่ สําคญั อย่างมากเพราะถอื เป็นสงิ่ ท่ชี ่วยเตอื นความทรงจําระหว่างผูซ้ ้อื และ ผขู้ ายว่าควรปฏบิ ตั ติ ามขอ้ ตกลงตามเงอ่ื นไขในสญั ญาของเอกสารทางการคา้ อยา่ งไร อกี ทงั้ จะ สามารถช่วยลดปญั หาในการตดิ ต่อการสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ ระหว่างประเทศใหล้ ดน้อยลงไดด้ ว้ ย หาก ผซู้ อ้ื และผขู้ ายไดจ้ ดั ทาํ เอกสารทางการคา้ อยา่ งถูกตอ้ งครบถว้ นเป็นไปตามประเพณที างธุรกจิ Carl, A. Nelson, (2009 : 126) ไดก้ ลา่ วถงึ ประเภทของเอกสารทางการคา้ ทส่ี ําคญั ซง่ึ ไดน้ ํามาใชใ้ นการตดิ ต่อซอ้ื ขายสนิ คา้ ระหวา่ งประเทศดงั น้ี 1. ใบเสนอราคา (Quotation or Pro Forma Invoice) ตามปกตแิ ลว้ ก่อนทผ่ี ซู้ อ้ื จะตดั สนิ ใจสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ จากผผู้ ลติ หรอื ผขู้ าย ผซู้ อ้ื มกั จะ ขอใบเสนอราคาจากผู้ผลติ หรอื ผู้ขายเพ่อื ทราบรายละเอยี ดข้อมูลเบอ้ื งต้นก่อน เช่น ราคา สนิ ค้า เง่อื นไขในการชําระเงนิ วนั ส่งมอบสนิ ค้า เง่อื นไขในการจดั ส่งสินค้าเป็นอย่างไร เมอ่ื ผซู้ อ้ื ไดศ้ กึ ษารายละเอยี ดทร่ี ะบุไวใ้ นเอกสารใบเสนอราคาจนครบถว้ นและเขา้ ใจเป็นอย่างดี แลว้ ถงึ จะตกลงทําธุรกจิ ร่วมกนั ต่อไป อกี ทงั้ ผูซ้ ้อื จะใชเ้ ป็นประโยชน์ในการรอ้ งขอใหธ้ นาคาร ของตนทาํ การเปิดเลตเตอรอ์ อฟเครดติ ใหแ้ ก่ผสู้ ง่ ออก สาํ หรบั ขอ้ ความทร่ี ะบไุ วใ้ นใบเสนอราคา ควรมรี ายละเอยี ดทต่ี อ้ งปรากฏในเอกสารอยา่ งน้อยดงั น้ี 1.1 ชอ่ื ทอ่ี ยขู่ องผขู้ ายหรอื ผสู้ ่งออก 1.2 ชอ่ื ทอ่ี ยขู่ องผซู้ อ้ื หรอื ผนู้ ําเขา้ 1.3 ระบชุ ่อื ผรู้ บั เอกสารทท่ี าํ การตดิ ต่อซอ้ื ขายกนั เบอ้ื งตน้ 1.4 ระบุช่อื ผจู้ ดั ทาํ เอกสารทท่ี าํ การตดิ ต่อซอ้ื ขายกนั เบอ้ื งตน้ 1.5 ระบุเงอ่ื นไขใบเสนอราคาทแ่ี จง้ สาํ หรบั รายละเอยี ดของสนิ คา้ นนั้ ๆ 1.6 ระบุเลขทอ่ี า้ งองิ ใบเสนอราคาสนิ คา้ 1.7 ระบุเงอ่ื นไขเวลาในการส่งมอบสนิ คา้ 1.8 ระบุราคาต่อชน้ิ 1.9 ระบุปรมิ าณหรอื น้ําหนกั ของสนิ คา้

162 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 1.10 ระบเุ งอ่ื นไขการชาํ ระเงนิ 1.11 ระบอุ ตั ราแลกเปลย่ี นเงนิ ตราต่อหน่วยของประเทศตน 1.12 ระบเุ งอ่ื นไขอ่นื ๆ พรอ้ มคาํ อธบิ ายการรบั – ส่งสนิ คา้ ระหว่างผซู้ อ้ื และผขู้ ายท่ี ตอ้ งปฏบิ ตั ติ ่อกนั 1.13 ลงลายมอื ชอ่ื ผจู้ ดั การบรษิ ทั หรอื ประทบั ตราเครอ่ื งหมายของบรษิ ทั ทม่ี า : (เอกสารการเขา้ รบั การอบรมสมั มนาจากธนาคารเพอ่ื การส่งออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย, เมอ่ื วนั ท่ี 18 พฤศจกิ ายน 2557.)

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 163 2. ใบสงั่ ซื้อ (Purchasing Order) หลงั จากทม่ี กี ารตกลงซอ้ื ขายสนิ คา้ กนั ดว้ ยวาจาเป็นทเ่ี รยี บรอ้ ยแลว้ ดา้ นผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื ผนู้ ําเขา้ จะจดั ทาํ ใบสงั่ ซอ้ื หรอื บางครงั้ เรยี กว่า “ใบพโี อ (P/O)” ส่งไปใหก้ บั ผขู้ ายเพ่อื เป็นการยนื ยนั การสงั่ ซ้อื สนิ ค้าตามใบเสนอราคาทผ่ี ขู้ ายแจง้ รายละเอยี ดของขอ้ มลู มาใหท้ ราบ ตงั้ แต่เบอ้ื งตน้ ซง่ึ รายละเอยี ดในใบสงั่ ซอ้ื ควรประกอบดว้ ยขอ้ ความต่างๆ ดงั น้ี 2.1 ชอ่ื และทอ่ี ยขู่ องผขู้ ายสนิ คา้ หรอื ผสู้ ่งออกสนิ 2.2 ช่อื และทอ่ี ยขู่ องผซู้ อ้ื สนิ คา้ หรอื ผนู้ ําเขา้ สนิ คา้ 2.3 เลขทข่ี องใบสงั่ ซอ้ื สนิ คา้ 2.4 วนั เดอื น ปีทส่ี งั่ ซอ้ื สนิ คา้ 2.5 เงอ่ื นไขเวลาในการส่งมอบสนิ คา้ 2.6 ประเทศตน้ ทางในการสง่ มอบสนิ คา้ 2.7 ประเทศปลายทางในการรบั มอบสนิ คา้ 2.8 วนั เดอื น ปีทส่ี ่งมอบสนิ คา้ 2.9 เงอ่ื นไขในการจา่ ยชาํ ระคา่ สนิ คา้ 2.10 รายการของสนิ คา้ ทส่ี งั่ ซอ้ื 2.11 ปรมิ าณหรอื จาํ นวนของสนิ คา้ ทส่ี งั่ ซอ้ื 2.12 ราคาสนิ คา้ ต่อชน้ิ ทส่ี งั่ ซอ้ื 2.13 ยอดรวมของจาํ นวนเงนิ ทส่ี งั่ ซอ้ื สนิ คา้ ทงั้ หมด 2.14 ธนาคารตวั แทนของผซู้ อ้ื สนิ คา้ 2.15 เอกสารทางการคา้ ทต่ี อ้ งการ 2.16 ลงลายมอื ช่อื ผจู้ ดั การบรษิ ทั หรอื ประทบั ตราเครอ่ื งหมายของบรษิ ทั

164 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก ทม่ี า : (เอกสารการเขา้ รบั การอบรมสมั มนาจากธนาคารเพ่อื การสง่ ออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย, เมอ่ื วนั ท่ี 18 พฤศจกิ ายน 2557.)

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 165 3. บญั ชีราคาสินค้าหรอื ใบกากบั สินค้า (Commercial Invoice) บญั ชรี าคาสนิ คา้ หรอื ใบกํากบั สนิ คา้ คอื เอกสารทใ่ี ชเ้ ป็นธุรกรรมทางการคา้ ระหว่างผู้ซ้อื สินค้าและผู้ขายสนิ ค้าเพ่อื ยนื ยนั ในการเรยี กเก็บเงนิ จากผู้ซ้อื ตามปกติผู้ขาย จดั ทาํ สําเนาไว้หลายฉบบั เน่ืองจากสาํ เนาของใบกํากบั สนิ คา้ อาจแนบไปกบั ใบขนส่งสนิ คา้ ทาง เรอื หรอื ทางอากาศ (Bill of Landing) โดยทต่ี ้นฉบบั จรงิ มกั ส่งผ่านธนาคารเพ่อื เรยี กเกบ็ เงนิ ค่า สนิ คา้ จากผซู้ อ้ื สาํ หรบั รายละเอยี ดขอ้ ความท่คี วรปรากฎในเอกสารมดี งั น้ี 3.1 ชอ่ื และทอ่ี ยขู่ องผขู้ ายสนิ คา้ หรอื ผสู้ ่งออกสนิ คา้ 3.2 ชอ่ื และทอ่ี ยขู่ องผรู้ บั ตราใบสง่ สนิ คา้ 3.3 รายการสนิ คา้ ทส่ี งั่ ซอ้ื 3.4 เงอ่ื นไขเวลาในการจา่ ยชาํ ระค่าสนิ คา้ 3.5 เงอ่ื นไขในการส่งมอบสนิ คา้ 3.6 ยอดรวมราคาสนิ คา้ ทส่ี งั่ ซอ้ื 3.7 วนั เดอื น ปีทอ่ี อกใบขนสง่ สนิ คา้ และสถานทห่ี รอื ท่าทอ่ี อกของ 3.8 ลงลายมอื ชอ่ื ผจู้ ดั การบรษิ ทั หรอื ประทบั ตราเครอ่ื งหมายของบรษิ ทั

166 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก ทม่ี า : (เอกสารการเขา้ รบั การอบรมสมั มนาจากธนาคารเพ่อื การสง่ ออกและนําเขา้ แห่งประเทศไทย, เมอ่ื วนั ท่ี 18 พฤศจกิ ายน 2557.)

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 167 4. ใบกากบั การบรรจหุ ีบห่อ (Packing List) ใบกาํ กบั การบรรจหุ บี หอ่ คอื เอกสารทางการคา้ ชนดิ หน่งึ ทม่ี รี ายละเอยี ดเหมอื น กบั ใบกํากบั สนิ คา้ เพยี งแต่ใบกํากบั การบรรจุหบี ห่อจะไม่แสดงรายการสนิ ค้า โดยปกติแล้ว เจา้ หน้าทศ่ี ุลกากรจะใชใ้ บกํากบั การบรรจหุ บี ห่อในการตรวจสอบรายการสนิ คา้ ในตู้สนิ คา้ ขณะ ส่งออกไปยงั ต่างประเทศและตรวจสอบสนิ ค้าในตู้สนิ ค้าขณะนําเข้ามาจากต่างประเทศ ซ่งึ ขอ้ ความรายละเอยี ดของใบกํากบั การบรรจหุ บี ห่อทป่ี รากฏในเอกสารมดี งั น้ี 4.1 ชอ่ื และทอ่ี ยขู่ องผขู้ ายสนิ คา้ 4.2 เลขทใ่ี บกาํ กบั การบรรจหุ บี ห่อ 4.3 ชอ่ื และทอ่ี ยผู่ รู้ บั ใบตราส่งสนิ คา้ 4.4 วนั เดอื น ปีทเ่ี ปิดใบกํากบั การบรรจหุ บี หอ่ 4.5 ทอ่ี ยแู่ ละเบอรโ์ ทรศพั ทท์ ต่ี ดิ ต่อของผสู้ ่งสนิ คา้ 4.6 วนั ทข่ี องลงเรอื 4.7 ท่าเรอื ตน้ ทาง 4.8 ท่าเรอื ปลายทาง 4.9 หมายเลขอา้ งองิ ขา้ งบรรจภุ ณั ฑ์ 4.10 รายการสนิ คา้ 4.11 ปรมิ าณในการสงั่ ซอ้ื 4.12 น้ําหนกั สุทธิ 4.13 น้ําหนกั รวม 4.14 ลายเซน็ ผขู้ าย

168 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก JAPAN MARKETING Co.,Ltd, ① 222 MINAMI-CHUO, CHUO-KU, CHIBA-CITY CHIBA 200-0002 JAPAN TEL : 043-340-4003 FAX : 043-333-3004 Packing/Weight List No. : 070707-1 ② Date : 13/07/2007 ④ Packing list of 1 SET ③ ⑨ Marks & Nos. : Consignee : KASEMCo., Ltd. 123 MOO 6 SUKUMVIT ROAD BANGKOK 10270 (THAILAND) TEL : 00256-1666 FAX : 0-2567-1666 ⑤ LAEM CHABAB, THAILAND Shipping by JAPAN MARKETING CO., Ltd. Per ‘OOCL KOBE’ ⑦ P.O. NO. 070707-1 CASE NO. 1/2 Sailing on or about 19/07/2007 ⑥ From YOKOHAMA, JAPAN to LAEM CHABANG, THAILAND ⑧ Nos. Description ⑩ Quantity ⑪ (Net Weight) (Gross Weight) 1 SET N.W. ⑫ G.W. ⑬ ½ (1 CASE) 800 KGS 1,150 KGS TOTAL P.O. NO.070707-1 1 SET 800 KGS 1,150 KGS 1 CASE JAPAN MARKETING CO., Ltd. ………………⑭……………….. ทม่ี า : (ชยั ชนะ ตรี สุกติ ตมิ า, 2558 หน้า 32)

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 169 5. ใบตราส่งสินค้า (Bill of Landing) ใบตราสง่ สนิ คา้ คอื เอกสารทอ่ี อกจากบรษิ ทั ทร่ี บั ขนส่งสนิ คา้ ซง่ึ ถอื เป็นหลกั ฐาน ทส่ี าํ คญั กลา่ วคอื บรษิ ทั ขนส่งสนิ คา้ (Transportation Carrier) สญั ญาว่าจะขนส่งสนิ ค้าใหถ้ งึ มอื ผรู้ บั ณ สถานีปลายทางและระบวุ า่ สนิ คา้ จะถูกลาํ เลยี งขน้ึ เรอื หรอื เครอ่ื งบนิ ลาํ ไหน สําหรบั ใบตราส่งสนิ ค้าท่อี อกจากบรษิ ทั เรอื สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภท ใหญ่ๆ ดงั น้ี ประเภทท่ี 1 ใบตราส่งสนิ ค้าทางเรอื ซง่ึ ออกจากบรษิ ทั เรอื หรอื บรษิ ทั ตวั แทน เดนิ เรอื ประเภทท่ี 2 ใบตราสง่ สนิ คา้ ทางอากาศ ซง่ึ ออกจากบรษิ ทั สายการบนิ ประเภทท่ี 3 ใบตราสง่ สนิ คา้ ทางบก ซง่ึ ออกจากการรถไฟแหง่ ประเทศไทย ส่วนรายละเอยี ดสาํ คญั ทต่ี อ้ งปรากฏในใบตราสง่ สนิ คา้ ควรมขี อ้ ความดงั น้ี 5.1 ชอ่ื และทอ่ี ยผู่ ขู้ ายสนิ คา้ 5.2 ช่อื และทอ่ี ยผู่ รู้ บั ใบตราส่งสนิ คา้ 5.3 ช่อื และทอ่ี ยผู่ รู้ บั สนิ คา้ 5.4 ช่อื เรอื ลาํ ลกู 5.5 สถานทร่ี บั สนิ คา้ 5.6 ทา่ เรอื ตน้ ทาง 5.7 ทา่ เรอื ปลายทาง 5.8 ชอ่ื เรอื ลาํ แม่ 5.9 สถานกี ระจายสนิ คา้ ณ ประเทศปลายทาง 5.10 หมายเลขตคู้ อนเทนเนอร์ 5.11 จาํ นวนตูค้ อนเทนเนอร์ 5.12 น้ําหนกั รวม 5.13 หน่วยปรมิ าตร 5.14 หมายเลขอา้ งองิ ขา้ งบรรจภุ ณั ฑ์ 5.15 รายการสนิ คา้ 5.16 ผขู้ ายชาํ ระค่าระวางเรอื แลว้ 5.17 เลขทท่ี ร่ี ะบุในใบตราสง่ สนิ คา้ 5.18 วนั ทใ่ี นใบตราสง่ สนิ คา้ 5.19 จาํ นวนใบตราส่งสนิ คา้ ทม่ี อบใหแ้ ก่ผซู้ อ้ื

170 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก Shipper ① OOCL JAPAN MARERTING Co., Ltd. Orient Overseas Container Line 222 MINAML-CHUO, CHUO-HU CHIBA-CITY BILL OF LANING CHIBA 200-002 JAPAN TEL : 043-340-4003 Consignee ② KASEM Co., Ltd. 123 MOO 6 SUKUMVIT ROAD BANGKOK (THAILAND) TEL : 0-2567-1666 Notify Party ③ SAME AS CONSIGNEE Place of Receipt ⑤ Pre-carriage by ④ Port of Loading ⑥ YOKOHAMA JAPAN CFS Port of discharge ⑦ YOKOHAMA, JAPAN LAEM CHABANG, THAILAND Ocean Vessel ⑧ Voy. NO. Place of Delivery ⑨ OOCL KOBE 002s LAEM CHABANG, THAILAND CY Containers No. ⑩ Seal No. No. of ⑪ Kind of Description Gross Measurement Marks & No. Containers Packages of goods Weight (M3)⑬ of Pkgs. 1 CASE (kgs.) ⑫ OOCL 1234567/56789 1,150.00 6.397 CFS/CY ⑭ ⑮ LAEM CHABANG, THAILAND RICE SELECTOR P.O. NO. : 070707-1 TCS-150 (110 : 40) V:V CASE NO. : ½ SER NO. : K-1264 MADE IN JAPAN Total Number of containers ONE (1) CASE ONLY ⑯ Or Packages (in word) ‚FREIGHT COLLECTED‛ 1,150.00 6.397 B/L No. ⑰ Payable at Place & Date issuing ⑱ KKLUP09939871 DESTINATION YOKOHAMA, JAPAN/ 13/07/2007 Ex. Rate Number of Original B (s)/L THREE (3) ⑲ signed for the carrier ทม่ี า : (ชยั ชนะ ตรี สุกติ ตมิ า, 2558 หน้า 36)

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 171 6. หนังสือรบั รองแหล่งกาเนิดสินค้า (Certificates of Origin) หนงั สอื รบั รองแหล่งกําเนดิ สนิ คา้ คอื เอกสารทร่ี บั รองวา่ สนิ คา้ นนั้ ผลติ จากแหลง่ กําเนิดหรอื ประเทศใดประเทศหน่ึงนอกจากนัน้ หนังสอื รบั รองแหล่งกําเนิดสนิ ค้ายงั แสดงถงึ สดั ส่วนหรอื ปรมิ าณของวตั ถุดบิ และแรงงานทใ่ี ชผ้ ลติ สนิ คา้ นนั้ ๆ เหตุผลทผ่ี นู้ ําเขา้ บางประเทศ รอ้ งขอหนังสอื รบั รองแหล่งกําเนิดสนิ คา้ จากผูส้ ่งออกคอื เพ่อื การพจิ ารณาสทิ ธพิ เิ ศษในการ ลดหย่อนภาษีนําเข้า สําหรบั ข้อความท่ีสําคัญต้องมีในหนังสือรบั รองแหล่งกําเนิดสินค้า รายละเอยี ดมดี งั น้ี 6.1 ช่อื และทอ่ี ยขู่ องผขู้ ายสนิ คา้ 6.2 ช่อื และทอ่ี ยผู่ รู้ บั ใบตราสง่ สนิ คา้ 6.3 ประเทศทอ่ี อกหนงั สอื รบั รองแหลง่ กาํ เนิดสนิ คา้ 6.4 วนั ทเ่ี รอื ออก 6.5 ประเภทของการขนสง่ 6.6 ประเทศตน้ ทาง 6.7 หมายเลขอา้ งองิ ขา้ งบรรจภุ ณั ฑ์ 6.8 รายการสนิ คา้ 6.9 น้ําหนกั รวม 6.10 วนั เปิดใบกาํ กบั สนิ คา้ พรอ้ มเลขทใ่ี บกํากบั 6.11 ลายเซน็ ผอู้ อกหนงั สอื รบั รองแหล่งกําเนิดสนิ คา้

172 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก JAPAN MARKETING Co., Ltd. ① 222 MINAML-CHUO, CHUO-HU CHIBA-CITY CHIBA 200-002 JAPAN TEL : 043-340-4003 FAX : 043-333-3004 CERTIFICATE OF ORIGIN CONSIGNEE (NAME & ADDRESS) ② KASEM Co., Ltd. 123 MOO 6 SUKUMVIT ROAD BANGKOK (THAILAND) COUNTRY OF DESTINATION OF GOODS THAILAND ③ DATE OF SHIPMENT MODE OF TRANSPORT 19/07/2007 ④ SEA ⑤ VESSEL/FLIGHT NO. OOCL KOBE 002S PLACE OF DEPARTURE JAPAN ⑥ SHIPPING MARK NO. & KIND OF PKGS. DESCRIPTION GROSS INVOICE DATE & OF GOODS WEIGHT KG. NO. ⑩ ⑧ QUANTITY 1 CARTONS ⑦ ⑨ RICE SELECTOR 1,150 KGS. NO. 070707-1 JAPAN MARKETING Co.,Ltd. TCS-150 (110 : 40) V:V DATE 13/07/2007 CHIBA, JAPAN CASE NO.1/2 MADE IN JAPAN JAPAN ORIGIN It is hereby certified that the above mentioned goods originate in Japan. Place and Date Chiba : 17/07/2007 ……………………⑪……………………….. (Authorized Signature) ทม่ี า : (ชยั ชนะ ตรี สกุ ติ ตมิ า, 2558 หน้า 39)

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 173 ผงั บญั ชีและรหสั บญั ชี ผงั บญั ชี (Chart of Account) หมายถงึ โครงสรา้ งต่างๆ ทใ่ี ชใ้ นระบบบญั ชี โดยให้ ชอ่ื และเลขทข่ี องบญั ชที งั้ หมดโดยจดั เป็นหมวดหมอู่ ยา่ งเป็นระบบ สาํ หรบั ผงั บญั ชแี ละรหสั บญั ชขี องธุรกจิ นําเขา้ -ส่งออกใหใ้ ช้แนวปฏบิ ตั เิ ช่นเดยี วกนั กบั การจดั ทาํ บญั ชธี ุรกจิ ทวั่ ๆ ไป ซง่ึ รายการคา้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการประกอบธุรกจิ หากนํามาวเิ คราะห์ แลว้ สามารถนํามาจดั หมวดหมตู่ ามหลกั การบญั ชที ร่ี บั รองทวั่ ไปกาํ หนดไวม้ อี ยดู่ ว้ ยกนั 5 หมวด ไดแ้ ก่ หมวดสนิ ทรพั ย์ รหสั หมวดขน้ึ ตน้ ดว้ ยเลข 1 หมวดหน้สี นิ รหสั หมวดขน้ึ ตน้ ดว้ ยเลข 2 หมวดส่วนของเจา้ ของ รหสั หมวดขน้ึ ตน้ ดว้ ยเลข 3 หมวดรายได้ รหสั หมวดขน้ึ ตน้ ดว้ ยเลข 4 หมวดค่าใชจ้ า่ ย รหสั หมวดขน้ึ ตน้ ดว้ ยเลข 5 ซง่ึ โดยทวั่ ไปแลว้ การกําหนดเลขบญั ชอี ยา่ งน้อยจะต้องประกอบดว้ ย 2 หลกั กล่าวคอื หลกั แรกด้านซ้ายมอื หมายถึงหมวดทางการบญั ชี หลกั ทส่ี องถดั ไปหมายถงึ ลําดบั ท่ขี องช่อื บญั ชนี นั้ ๆ ซง่ึ แต่ละหมวดบญั ชจี ะมบี ญั ชตี ่างๆ มากมาย อาจจะตอ้ งใหเ้ ลขทข่ี องบญั ชยี ่อยใน แต่ละหมวดอย่างเป็นระเบยี บกํากบั ไวด้ ้วยตามลกั ษณะโครงสร้างท่ปี ฏบิ ตั กิ นั ในทางบญั ชจี ะ เรยี งตามสภาพคล่องของบญั ชแี ต่ละหมวดตวั เลขจะแสดงปลกี ยอ่ ยมากขน้ึ อกี ทงั้ การกําหนด ผงั และรหสั บญั ชไี ว้ยงั ทําใหก้ ารจดั ทําบญั ชขี องผทู้ ําบญั ชีแต่ละกจิ การมคี วามสะดวก รวดเรว็ ยง่ิ ขน้ึ และส่งผลใหก้ ารจดั ทํางบการเงนิ เป็นไปดว้ ยความถูกต้องครบถ้วน ตวั อย่างผงั บญั ชี ปรากฎไดด้ งั ตารางขา้ งลา่ งดงั น้ี ตารางท่ี 3.1 ผงั บญั ชแี ละรหสั บญั ชขี องธรุ กจิ นําเขา้ -ส่งออก รหสั ชอ่ื บญั ชี รหสั ช่อื บญั ชี 1000 สนิ ทรพั ย์ 2200 เจา้ หน้เี งนิ กูย้ มื จากกรรมการและ บรษิ ทั ในเครอื 1100 สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น 2300 หน้สี นิ ระยะยาว 1101 เงนิ สด 2301 เงนิ กยู้ มื ระยะยาว 1102 เงนิ ฝากธนาคาร-กระแสรายวนั 2302 ภาษเี งนิ ไดร้ อการตดั บญั ชี 1103 เงนิ ฝากธนาคาร-สะสมทรพั ย์ 3000 สว่ นของผถู้ อื หุน้ 1104 สนิ คา้ คงเหลอื 3100 ทนุ ทอ่ี อกและเรยี กชาํ ระแลว้ 1105 วสั ดุสน้ิ เปลอื งคงเหลอื 3101 กาํ ไร (ขาดทุน) สะสม 1106 ลกู หน้กี ารคา้ 3102 สว่ นเกนิ ทนุ (Surplus)

174 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก รหสั ช่อื บญั ชี รหสั ชอ่ื บญั ชี 1106.01 ในประเทศ 4000 รายได้ 1106.02 ต่างประเทศ 4100 รายไดจ้ ากการขาย-ในประเทศ 1107 เงนิ ยมื ทดรอง 4101 รายไดจ้ ากการขาย-ต่างประเทศ 1108 ภาษเี งนิ ไดจ้ า่ ยลว่ งหน้า 4102 รายไดจ้ ากการใหบ้ รกิ าร 1109 ลกู หน้เี งนิ ใหก้ ยู้ มื แก่กรรมการและ 4103 ดอกเบย้ี รบั บรษิ ทั ในเครอื 4104 กาํ ไรจากอตั ราแลกเปลย่ี น 1200 ทด่ี นิ อาคาร และอุปกรณ์ 4105 กาํ ไรจากการจาํ หน่ายสนิ ทรพั ย์ 1201 ทด่ี นิ 4106 รายไดอ้ ่นื 1202 อาคาร 5000 ค่าใชจ้ า่ ย 1202.01 คา่ เสอ่ื มราคาสะสม 5100 ตน้ ทุนขาย 1203 เครอ่ื งจกั ร 5101 สนิ คา้ คงเหลอื 1203.01 ค่าเสอ่ื มราคาสะสม 5102 ซอ้ื วตั ถุดบิ / ซอ้ื สนิ คา้ 1204 เครอ่ื งบนิ 5103 คา่ ขนส่งเขา้ / ค่าขนถ่าย 1204.01 ค่าเสอ่ื มราคาสะสม 5104 ค่าใชจ้ ่ายในการออกของ 1205 เรอื 5105 ค่าภาษแี ละธรรมเนียม 1205.01 คา่ เส่อื มราคาสะสม 5106 อากรขาเขา้ 1206 ยานพาหนะ 5200 คา่ ใชจ้ า่ ยในการขายและการ 1206.01 ค่าเส่อื มราคาสะสม บรหิ าร เงนิ เดอื นและค่าแรงงาน 1207 เครอ่ื งตกแต่งและตดิ ตงั้ 5201 ค่าโฆษณาและส่งเสรมิ การขาย 1207.01 ค่าเสอ่ื มราคาสะสม 5202 ค่าไฟฟ้าและน้ําประปา 1208 อุปกรณ์สาํ นกั งาน 5203 ค่าไปรษณยี โ์ ทรเลข และโทรศพั ท์ 1208.01 คา่ เส่อื มราคาสะสม 5204 คา่ น้ํามนั เชอ้ื เพลงิ 1300 สนิ ทรพั ยอ์ ่นื 5205 คา่ เขยี นเครอ่ื งแบบพมิ พ์ 1301 เงนิ มดั จาํ 5206 ค่าเช่าสาํ นกั งาน 1302 เงนิ ฝากคา้ํ ประกนั 5207 ค่าธรรมเนียมธนาคาร 1303 เงนิ มดั จาํ อ่นื 5208 คา่ ธรรมเนียมและอากรอ่นื 1304 เงนิ ประกนั ความเสยี หาย 5209 คา่ ธรรมเนียมวชิ าชพี 2000 หน้สี นิ 5210 ค่าเบย้ี ประกนั ภยั 2100 หน้สี นิ หมนุ เวยี น 5211 ค่าภาษแี ละธรรมเนียมอ่นื 2101 เงนิ เบกิ เกนิ บญั ชี 5212

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 175 รหสั ช่อื บญั ชี รหสั ชอ่ื บญั ชี 2102 เจา้ หน้กี ารคา้ 5213 ค่าพาหนะ 2102.01 ในประเทศ 5214 ค่ารบั รอง 2102.02 ต่างประเทศ 5215 การกุศลสาธารณะ 2103 ตวั ๋ เงนิ จา่ ย 5216 รายจา่ ยเพ่อื การศกึ ษาและการ กฬี า 2104 เงนิ กรู้ ะยะสนั้ 5217 ค่านายหน้า 2105 แพค็ กง้ิ เครดติ (Packing Credit) 5218 ค่าซอ่ มแซมและบาํ รงุ รกั ษา 2106 ทรสั ตร์ ซี ที (Trust Receipts) 5219 ค่าใชจ้ า่ ยเบด็ เตลด็ 2107 ค่าใชจ้ า่ ยคา้ งจา่ ย 5220 คา่ เส่อื มราคาสนิ ทรพั ย์ 2108 ภาษเี งนิ ไดห้ กั ณ ทจ่ี า่ ยคา้ งจา่ ย 5300 ดอกเบย้ี จ่าย 2109 หน้สี นิ หมนุ เวยี นอ่นื ทม่ี า : (สมเดช โรจน์ครุ เี สถยี รและคณะ, 2556 หน้า 138) ระบบการบนั ทึกบญั ชี การดาํ เนินธรุ กจิ ผทู้ าํ บญั ชจี ะต้องรวบรวมเอกสารทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั รายการคา้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ใน แต่ละวนั มาไว้เพ่อื ใช้เป็นหลกั ฐานประกอบการลงบญั ชขี องกิจการ ซ่งึ เอกสารอาจจะมที งั้ ท่ี กจิ การออกเองหรอื ไดร้ บั มาจากแหล่งภายนอก ถา้ พจิ ารณาจากพฤตกิ รรมจากธรรมชาตขิ อง มนุษยจ์ ะพบว่าการจดขอ้ มูลตามเหตุการณ์ต่างๆ จะเรมิ่ ต้นมาจากทางดา้ นซ้ายมอื ก่อนเสมอ แลว้ จงึ เรยี งรายการเล่อื นมาทางขวามอื จนหมดบรรทดั ค่อยกลบั ไปเรม่ิ ต้นทบ่ี รรทดั ใหม่โดยต้อง จดทุกเหตุการณ์ทเ่ี ขา้ มาเก่ยี วขอ้ งกบั การประกอบธุรกจิ แมว้ ่าอาจตมี ลู ค่าวดั เป็นตวั เงนิ หรอื ไม่ สามารถวดั ค่าออกมาในรูปของตวั เงนิ ได้กต็ าม สําหรบั การบนั ทกึ บญั ชผี ู้ทําบญั ชตี ้องใช้หลกั การ “รบั รรู้ ายการ (Recognition)” และ “การวดั มลู ค่า (Measurement)” มาวเิ คราะหเ์ หตุการณ์ คา้ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในแต่ละวนั รว่ มกนั เพอ่ื ใชใ้ นการตดั สนิ ใจว่าจะนํามาลงบนั ทกึ ขอ้ มลู ในลกั ษณะใดได้ หากสงั เกตจากพฤตกิ รรมการจดบนั ทกึ ของมนุษยจ์ ะพบว่าคนเราใชอ้ วยั วะทน่ี ํามาจดคอื “มอื ” ซง่ึ แต่ละบุคคลมคี วามถนัดแตกต่างกนั บางคนถนัดเขยี นมอื ซ้าย บางคนถนัดเขยี นมอื ขวา แต่ใครจะใชม้ อื ขวาหรอื ซา้ ยเขยี นกต็ ามหากเทยี บปรมิ าณมอื ทงั้ สองขา้ งแล้วจะพบว่ามจี าํ นวน น้วิ ทเ่ี ทา่ กนั คอื ขา้ งละ 5 น้วิ จงึ สนั นิฐานไดว้ ่าน่าจะเป็นทม่ี าของการจดั หมวดทางการบญั ชีโดย จําแนกออกเป็น 5 หมวด และแบ่งการลงบนั ทกึ บญั ชอี อกเป็น 2 ดา้ นตามอวยั วะในร่างกาย มนุษย์

176 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก ดงั นนั้ ระบบการบนั ทกึ บญั ชขี องธุรกจิ โดยทวั่ ไปสามารถจาํ แนกออกได้เป็น 2 ระบบ ดงั น้ี 1. ระบบบญั ชเี ดย่ี ว (Single-Entry System) เป็นระบบทผ่ี ทู้ าํ บญั ชอี าศยั หลกั การ รบั รรู้ ายการเพยี งประการเดยี ว กล่าวคอื รายการทเ่ี กย่ี วขอ้ งไมส่ ามารถระบุเป็นช่อื บญั ชแี ละ จาํ นวนเงนิ ไดอ้ ยา่ งชดั เจนบางครงั้ เรยี กระบบน้ีว่าเป็นการบนั ทกึ บญั ชมี ใิ ช่รายการคา้ โดยผทู้ ํา บญั ชจี ะจดบนั ทกึ ขอ้ มลู ไวเ้ พ่อื รบั รรู้ ายการคา้ ณ วนั ทม่ี กี ารนําสนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ ไปจดทะเบยี น เพ่อื แจง้ การดาํ เนินกจิ การโดยมไิ ดล้ งรายการบญั ชไี วท้ างดา้ นเดบติ และเครดติ แต่อย่างใดเป็น เพยี งการอธบิ ายเหตุการณ์ซ่งึ แนวปฏบิ ตั นิ ้ีเป็นส่วนหน่ึงในการบนั ทกึ การรบั รรู้ ายการเท่านัน้ ไมส่ ามารถวดั มลู คา่ ในการตดั สนิ ใจเชงิ เศรษฐกจิ ออกมาเป็นตวั เงนิ ได้ เน่ืองจากไม่ไดล้ งตวั เลข ในชอ่ งจาํ นวนเงนิ ดา้ นเดบติ และดา้ นเครดติ ซง่ึ ไมส่ มบรู ณ์ครบถว้ นตามระบบบญั ชี 2. ระบบบญั ชคี ู่ (Double-Entry System) เป็นหลกั การบญั ชที ส่ี าํ คญั รายการคา้ ท่ี เกดิ ขน้ึ ในแต่ละรายการจะตอ้ งนํามาลงบญั ชที งั้ 2 ดา้ น คอื ดา้ นเดบติ และดา้ นเครดติ ซง่ึ การ บนั ทกึ ตวั เลขในแต่ละดา้ นผลรวมจาํ นวนเงนิ จะตอ้ งมยี อดทเ่ี ท่ากนั เสมอถงึ แมว้ ่ารายการคา้ ช่อื บญั ชแี ต่ละดา้ นไมเ่ ท่ากนั กต็ าม การวเิ คราะหจ์ ะอาศยั หลกั การรบั รรู้ ายการร่วมกบั การวดั มลู ค่า กล่าวคอื ผทู้ าํ สามารถระบุช่อื บญั ชแี ละจาํ นวนเงนิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ไดว้ ่ามกี ารเพม่ิ ขน้ึ หรอื ลดลงเท่าใด ในแต่ละวนั นนั้ ๆ 2.1 ดา้ นเดบติ (Debit) เขยี นตวั ยอ่ คอื “Cr.” หรอื เรยี กวา่ การบนั ทกึ ดา้ นซา้ ยมอื นนั่ เอง สาํ หรบั การบนั ทกึ ช่อื บญั ชใี หเ้ ขยี นมาจากทางด้านซา้ ยก่อนซง่ึ ดา้ นน้ีจะบนั ทกึ บญั ชที ่ี เก่ยี วกบั การเพมิ่ ขน้ึ ของสนิ ทรพั ย์ การลดลงของหน้ีสนิ การลดลงของส่วนของเจา้ ของ และ บนั ทกึ ค่าใชจ้ า่ ยทเ่ี กดิ ขน้ึ 2.2 ด้านเครดิต (Credit) เขยี นตัวย่อคือ “Dr.” หรือเรยี กว่าการบันทึกด้าน ขวามอื การบนั ทกึ ช่อื บญั ชใี หเ้ ยอ้ื งเขา้ มาทางดา้ นขวาพอประมาณดา้ นน้ีจะบนั ทกึ รายการคา้ ท่ี เก่ยี วกบั การลดลงของสนิ ทรพั ย์ การเพม่ิ ขน้ึ ของหน้ีสนิ การเพม่ิ ขน้ึ ในส่วนของเจา้ ของ และ บนั ทกึ รายไดท้ เ่ี กดิ ขน้ึ

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 177 การจดั ทางบการเงินของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก Williams and others (2015 : 40) ไดก้ ล่าวถงึ งบการเงนิ (Financial Statements) ว่า เป็นรายงานทจ่ี ดั ทาํ ขน้ึ เพ่อื เสนอขอ้ มลู เก่ยี วกบั ฐานะการเงนิ ผลการดําเนินงาน และกระแส เงนิ สดของกจิ การซง่ึ เป็นประโยชน์ต่อผูใ้ ชง้ บการเงนิ ในการตดั สนิ ใจเชงิ เศรษฐกจิ ของผูใ้ ช้งบ การเงนิ กลุ่มต่างๆ เช่น ผถู้ อื หุน้ ควรถอื เงนิ ลงทนุ ต่อ หรอื ควรขาย หรอื ควรซอ้ื หุน้ เพม่ิ หรอื เจา้ หน้ีเงนิ กู้จะใช้ในการพจิ ารณาว่าควรปล่อยกู้หรอื ไม่ นอกจากนัน้ งบการเงนิ ยงั แสดงถึง ความสามารถของฝ่ายบรหิ ารซ่งึ ไดร้ บั มอบหมายให้ดูแลทรพั ยากรของกจิ การเพ่อื ท่จี ะบรรลุ วตั ถุประสงคด์ งั กล่าว โดยในการจดั ทํางบการเงนิ ของธุรกจิ ผทู้ าํ บญั ชจี ะยดึ หลกั เกณฑค์ งคา้ ง หลกั ความสม่าํ เสมอ ความมนี ยั สาํ คญั ทงั้ น้ีตามพระราชบญั ญตั กิ ารบญั ชี พ.ศ. 2543 กไ็ ดใ้ ห้ คาํ นิยามของ “งบการเงนิ ” ไวว้ า่ งบการเงนิ หมายถงึ รายงานผลการดาํ เนินงาน ฐานะการเงนิ หรอื การเปลย่ี นแปลง ฐานะการเงนิ ของกิจการ ไม่ว่าจะรายงานโดยงบดุล งบกําไรขาดทุน งบกําไรสะสม งบ กระแสเงินสด งบแสดงการเปล่ียนแปลงส่วนของผู้ถือหุ้น งบประกอบ หรือหมายเหตุ ประกอบงบการเงนิ หรอื คาํ อธบิ ายอ่นื ซง่ึ ระบุไวว้ า่ เป็นสว่ นหน่งึ ของงบการเงนิ ตามมาตรฐานการบัญชฉี บบั ท่ี 1 (2557) เร่อื ง การนําเสนองบการเงนิ ท่ไี ด้มกี าร ปรบั ปรุงจากมาตรฐานการบญั ชีฉบับเดิมท่ี 35 ได้กําหนดว่างบการเงินฉบับสมบูรณ์ต้อง ประกอบดว้ ย 1. งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั สน้ิ งวด 2. งบกาํ ไรขาดทนุ และกาํ ไรขาดทุนเบด็ เสรจ็ อ่นื สาํ หรบั งวด 3. งบแสดงการเปลย่ี นแปลงส่วนของเจา้ ของสาํ หรบั งวด 4. งบกระแสเงนิ สดสาํ หรบั งวด 5. หมายเหตุประกอบงบการเงนิ ซง่ึ ประกอบดว้ ยสรปุ นโยบายการบญั ชที ส่ี าํ คญั ขอ้ มลู ทใ่ี หค้ าํ อธบิ ายอ่นื 6. งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั ตน้ งวดของงวดก่อนเมอ่ื กจิ การไดน้ ํานโยบายการ บญั ชใี หมม่ าถอื ปฏบิ ตั ยิ อ้ นหลงั เน่อื งจากกรมพฒั นาธุรกจิ การคา้ ไดอ้ อกประกาศเรอ่ื ง กําหนดรายการยอ่ ทต่ี อ้ งมใี นงบ การเงนิ พ.ศ. 2554 เพ่อื นํามาใชบ้ งั คบั สําหรบั การจดั ทาํ งบการเงนิ ซง่ึ มรี อบบญั ชเี รมิ่ ต้นในหรอื หลงั วนั ท่ี 1 มกราคม พ.ศ. 2554 เป็นตน้ ประกาศ ณ วนั ท่ี 28 กนั ยายน พ.ศ. 2554 ออกตาม ความยอ่ ในมาตรา 11 วรรคสามของพระราชบญั ญตั กิ ารบญั ชี พ.ศ. 2543 กําหนดใหผ้ มู้ หี น้าท่ี จดั ทาํ บญั ชตี ่อไปน้ตี อ้ งมรี ายการยอ่ ตามทก่ี ําหนดไดแ้ ก่ 1. หา้ งหนุ้ ส่วนจดทะเบยี น ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามทก่ี าํ หนดในแบบ 1 2. บรษิ ทั จาํ กดั ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามทก่ี ําหนดในแบบ 2

178 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 3. บรษิ ทั มหาชนจาํ กดั ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามทก่ี าํ หนดในแบบ 3 4. นิตบิ ุคคลทต่ี งั้ ขน้ึ ตามกฎหมายต่างประเทศ ตอ้ งมรี ายการย่อตามทก่ี ําหนดไวใ้ น แบบ 4 5. กจิ การรว่ มคา้ ตามประมวลรษั ฎากร ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามทก่ี ําหนดในแบบ 5 สําหรับรายละเอียดรูปแบบงบการเงินทงั้ 5 แบบนัน้ สามารถดาวน์โหลดข้อมูล เพม่ิ เตมิ ไดจ้ ากประกาศกรมพฒั นาธรุ กจิ การคา้ เรอ่ื ง กําหนดรายการย่อทต่ี ้องมใี นงบการเงนิ พ.ศ. 2554 ไดท้ เ่ี วบ็ ไซต์ http.//www.dbd.go.th/ewt_news.php?nid=1099X) จากท่กี ล่าวมาขา้ งต้นจงึ สรุปหลกั การจดั ทํางบการเงนิ สําหรบั ผูม้ หี น้าทจ่ี ดั ทําบญั ชใี น แต่ละประเภทดงั น้ี ตารางท่ี 3.2 การจดั ทาํ งบการเงนิ แบบ/ผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทาํ งบ งบ งบ งบ งบ งบ หมาย งบ บญั ชี แสดง กาํ ไร กาํ ไร แสดงการ กระแส การเงนิ เหตุ การเงนิ ฐานะ ขาดทนุ ขาดทุน เปลย่ี น เงนิ สด รวม ประกอบ เปรยี บ การเงนิ เบด็ เสรจ็ งบ เทยี บกบั แปลง การเงนิ ปีกอ่ น สว่ นของ เจา้ ของ หา้ งหุน้ สว่ นจดทะเบยี น ⁄ - ⁄ --- ⁄ ⁄ บรษิ ทั จาํ กดั ⁄ - ⁄ ⁄-- ⁄ ⁄ บรษิ ทั มหาชนจาํ กดั ⁄ ⁄ - ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ นิตบิ คุ คลทต่ี งั้ ขน้ึ ตาม ⁄ - ⁄ ⁄ - - ⁄ ⁄ กฎหมายต่างประเทศ กจิ การรว่ มคา้ ตาม ⁄ - ⁄ ⁄-- ⁄ ⁄ ประมวลรษั ฎากร ทม่ี า : กรมพฒั นาธุรกจิ การคา้ www.dbd.go.th>PDF_law>Explaiw ดงั นนั้ ในการจดั ทาํ งบการเงนิ ของธรุ กจิ นําเขา้ และส่งออก กจิ การจะต้องนํามาตรฐาน การบญั ชมี าปฏบิ ตั อิ ย่างเหมาะสมพรอ้ มกบั เปิดเผยขอ้ มลู ทจ่ี าํ เป็นอย่างเพยี งพอ ซง่ึ การเปิด เผยขอ้ มลู จะมสี ่วนทําให้งบการเงนิ มคี วามชดั เจนและเข้าใจได้ดยี ง่ิ ขน้ึ เช่น ช่อื ของกิจการ การระบุวนั ท่ขี องงบการเงนิ หน่วยเงนิ ตรา หรอื จํานวนหลกั ตวั เลขท่ใี ช้ในการแสดงในงบ การเงนิ เป็นตน้ การเสนองบการเงนิ ของกจิ การจะตอ้ งนําเสนออยา่ งน้อยปีละ 1 ครงั้ เวน้ แต่ มกี ารเปลย่ี นแปลงวนั ทใ่ี นงบการเงนิ ซง่ึ ทาํ ใหร้ อบระยะเวลาบญั ชเี พมิ่ ขน้ึ หรอื ลดลงไป

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 179 ตวั อย่างงบการเงิน บริษทั นาเข้าและส่งออก จากดั งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2558 และ 2557 สินทรพั ย์ 2558 2557 สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น 2,262,107.00 54,006,615.65 เงนิ สดและเงนิ ฝากธนาคาร 140,000,000.00 195,000,000.00 เงนิ ลงทนุ ระยะสนั้ 153,936,641.81 165,469,252.04 ลกู หน้กี ารคา้ 258,276,746.81 261,023,163.80 สนิ คา้ คงเหลอื 27,123,470.24 สนิ คา้ ระหวา่ งทาง 35,469,861.14 66,281.80 ลกู หน้กี รมสรรพากร 24,884,107.28 สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี นอ่นื 9,741,740.15 10,771,265.04 626,810,566.67 771,220,685.61 รวมสนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี น 175,579,302.15 179,459,092.35 319,425,673.92 225,778,232.72 เงนิ ลงทนุ และเงนิ ใหก้ ูย้ มื แก่บรษิ ทั อ่นื 10,172,602.56 ทด่ี นิ อาคาร และอุปกรณ์ (สุทธ)ิ 8,671,385.67 1,126,630,613.24 สนิ ทรพั ยอ์ ่นื 1,130,486,928.41 รวมสนิ ทรพั ย์

180 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก บริษทั นาเข้าและส่งออก จากดั งบแสดงฐานะการเงิน (ต่อ) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2558 และ 2557 2558 2557 หนี้สินและส่วนของผถู้ ือห้นุ 485,914,060.31 133,282,004.53 หน้สี นิ หมนุ เวยี น 2,974,520.36 เงนิ เบกิ เกนิ บญั ชแี ละเงนิ กยู้ มื จากธนาคาร 479,591,410.17 28,264,512.25 9,422,336.82 เจา้ หน้กี ารคา้ 120,603,979.62 659,857,434.27 659,857,434.27 ภาษเี งนิ ไดน้ ติ บิ คุ คลคา้ งจา่ ย 5,471,772.89 180,000,000.00 ค่าใชจ้ า่ ยคา้ งจา่ ย 24,048,294.47 180,000,000.00 หน้สี นิ หมนุ เวยี นอ่นื 8,477,556.62 60,000,000.00 รวมหน้สี นิ หมนุ เวยี น 638,193,013.77 17,000,000.00 44,042.06 รวมหน้สี นิ 638,193,013.77 209,728,136.91 สว่ นของผถู้ อื หุน้ 466,772,178.97 1,126,629,613.24 ทุนเรอื นหนุ้ 180,000,000.00 ทุนจดทะเบยี น หนุ้ สามญั 18,000,000 หุน้ มลู ค่า หุน้ ละ 10 บาท ทุนทอ่ี อกและเรยี กชาํ ระแลว้ หนุ้ สามญั 18,000,000 หุน้ มลู ค่า หุน้ ละ 10 บาท เรยี กชาํ ระ เตม็ มลู ค่าแลว้ 180,000,000.00 สว่ นเกนิ มลู คา่ หุน้ 60,000,000.00 กาํ ไรสะสม จดั สรรแลว้ สาํ รองตามกฎหมาย 18,000,000.00 สาํ รองทวั่ ไป 44,042.06 ยงั ไมไ่ ดจ้ ดั สรร 234,249,872.58 รวมส่วนของผถู้ อื หนุ้ 492,293,914.64 รวมหน้สี นิ และส่วนของเจา้ ของ 1,130,486,928,41

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 181 บริษทั นาเข้าและส่งออก จากดั งบกาไรขาดทนุ สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2558 และ 2557 2558 2557 รายได้ 2,108,724,085.49 2,063,213,331.20 รายไดจ้ ากการขาย 32,343,772.42 31,173,105.11 รายไดอ้ ่นื 2,141,067,857.91 2,094,386,436.31 รวมรายได้ ค่าใชจ้ ่าย 1,849,082,789.13 1,770,459,991.90 ตน้ ทุนขาย 117,724,360.15 121,395,706.09 ค่าใชจ้ า่ ยในการขาย 69,848,155.04 56,284.690.05 ค่าใชจ้ ่ายในการบรหิ าร 21,869,596.02 24,348,473.32 ดอกเบย้ี จ่าย 5,676,431.70 5,404,943.57 ภาษเี งนิ ไดน้ ิตบิ ุคคล รวมค่าใชจ้ ่าย 2,064,201,332.04 1,997,893,804.93 กําไรก่อนสว่ นไดเ้ สยี ในกําไรของบรษิ ทั ยอ่ ย 76,866,525.87 116,492,631.38 สว่ นไดเ้ สยี ในกําไรของบรษิ ทั ยอ่ ย 38,656,209.80 45,322,634.26 กาํ ไรสุทธิ 115,521,735.67 161,815,265.64 กาํ ไรต่อหนุ้ 4.27 6.47 กาํ ไรก่อนสว่ นไดเ้ สยี ในกาํ ไรของ 2.15 2.52 บรษิ ทั ยอ่ ย 6.42 8.99 สว่ นไดเ้ สยี ในกําไรของบรษิ ทั ยอ่ ย กําไรสุทธิ ทม่ี า : สมเดช โรจน์ครุ เี สถยี รและคณะ, 2556 หน้า 217

182 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก สรปุ การจดั ทําของธุรกจิ สง่ิ แรกทผ่ี ูป้ ระกอบการควรคาํ นึงถงึ คอื การปฏบิ ตั ติ ามกฎหมายว่า ด้วยการบญั ชที ่กี รมพฒั นาธุรกิจการค้ากําหนดไว้ตามพระราชบญั ญตั ิการบญั ชี พ.ศ. 2543 อยา่ งเครง่ ครดั ซง่ึ สาระสําคญั ใน พ.ร.บ ฉบบั น้ีไดร้ ะบุไวป้ ระกอบดว้ ย ผทู้ ม่ี หี น้าทจ่ี ดั ทาํ บญั ชที ่ี กาํ หนดไวใ้ นมาตรา 8 วนั เรมิ่ ทาํ บญั ชี การปิดบญั ชี การจดั ทาํ งบการเงนิ บญั ชแี ละเอกสารท่ี ตอ้ งจดั ทาํ ผทู้ าํ บญั ชี การลงรายการบญั ชี การตรวจสอบ และบทกําหนดโทษ สําหรบั ผู้ท่มี ีหน้าท่ใี นการจดั ทําบัญชีหากแบ่งแยกตามประเภทของธุรกิจสามารถ จําแนกออกได้เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) ห้างหุ้นส่วนจดทะเบยี น บรษิ ัทจํากดั บรษิ ทั มหาชน จํากัด ท่จี ดั ตงั้ ขน้ึ ตามกฎหมายไทย และกจิ การร่วมค้าตามประมวลรษั ฎากร 2) สถานท่ี ประกอบธุรกจิ เป็นประจาํ 3) บคุ คลธรรมดาหรอื หา้ งหนุ้ สว่ นทม่ี ไิ ดจ้ ดทะเบยี นทป่ี ระกอบธุรกจิ ในประเทศไทย ส่วนคุณสมบตั ิของผู้ทําบญั ชีของธุรกิจต้องเป็นบุคคลท่ีมภี ูมลิ ําเนาอยู่ใน ราชอาณาจกั ร มคี วามรูภ้ าษาไทย ไม่เคยต้องโทษโดยคําพพิ ากษา และต้องมคี ุณวุฒดิ า้ น การศกึ ษาตามขนาดธุรกจิ ทก่ี ําหนด ในการดาํ เนินธุรกจิ นําเขา้ -ส่งออกนนั้ สง่ิ สาํ คญั ในการวาง ระบบบญั ชคี อื ผู้จดั ทําบญั ชตี ้องมคี วามรู้ ความเข้าใจเก่ยี วกบั หลกั การบญั ชี มาตรฐานการ บญั ชี กฎหมายภาษีอากรเป็นอยา่ งดี ซง่ึ ขอ้ ควรพจิ ารณาในการจดั ทํางบการเงนิ ควรใชห้ ลกั หลกั เกณฑค์ งคา้ ง หลกั ความสม่าํ เสมอ และหลกั ความมนี ัยสาํ คญั อกี ทงั้ ตอ้ งปฏบิ ตั เิ ป็นไป ตามหลกั การบญั ชที ่รี บั รองทวั่ ไปหรอื ตามมาตรฐานการบญั ชโี ดยเคร่งครดั พร้อมกบั เปิดเผย ขอ้ มลู ทจ่ี าํ เป็นอยา่ งเพยี งพอ

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 183 ตอนท่ี 1 คาถามอตั นัย : แบบฝึ กหดั ท้ายบท ของผเู้ รยี น ถาม – ตอบจากทฤษฎใี นเน้ือหาเพ่อื ทดสอบถงึ ความเขา้ ใจ ข้อ 1. ตามพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 กําหนดว่าผู้มีหน้าท่ีจัดทําบัญชีตาม กฎหมายฉบบั น้มี บี ุคคลกลมุ่ ใดบา้ ง ขอ้ 2. ให้กล่าวถึงอํานาจของสารวตั รใหญ่บญั ชหี รอื สารวตั รบญั ชที ่มี บี ทบาทในการเข้าไป ตรวจสอบธุรกจิ ของผปู้ ระกอบการ ขอ้ 3. ใหก้ ลา่ วถงึ หน้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบของผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทําบญั ชตี อ้ งปฏบิ ตั อิ ยา่ งไรบา้ ง ขอ้ 4. ตามประกาศของกรมพฒั นาธุรกจิ การค้า เร่อื ง กําหนดคุณสมบตั ขิ องผทู้ ําบญั ชตี อ้ งมี ลกั ษณะเป็นอยา่ งไร ขอ้ 5. หน้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบของผทู้ าํ บญั ชใี หก้ บั ธรุ กจิ ตอ้ งปฏบิ ตั อิ ยา่ งไร ขอ้ 6. ปญั หาในการจดั ทาํ บญั ชขี องธุรกจิ นําเขา้ และส่งออกทม่ี กั พบเหน็ อยบู่ อ่ ยๆ มอี ะไรบา้ ง ขอ้ 7. ระบบเอกสารอเิ ลก็ ทรอนิกสท์ ก่ี รมสรรพากรกําหนดไวเ้ กย่ี วกบั ประเภทของเอกสารทใ่ี ช้ เป็นหลกั ฐานประกอบการเสยี ภาษอี ากรประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง พรอ้ มอธบิ ายแต่ละชนิดมาพอ สงั เขป ขอ้ 8. ในการกําหนดโครงสรา้ งของผงั และรหสั บญั ชมี าไวเ้ พ่อื ใชใ้ นการจดั ทาํ บญั ชี ท่านคดิ ว่า ผทู้ าํ บญั ชจี ะไดร้ บั ประโยชน์อะไรบา้ ง ขอ้ 9. ในการบนั ทกึ บญั ชใี ห้กบั ธุรกิจ ผู้ทําบญั ชจี ะต้องมหี ลกั การประกอบการวเิ คราะห์ใน การตดั สนิ ใจรว่ มกนั อยู่ 2 ประการสงิ่ นนั้ คอื อะไรบา้ ง พรอ้ มอธบิ ายแต่ละประเดน็ มาพอสงั เขป ขอ้ 10. ในการจดั ทํางบการเงนิ ตามมาตรฐานการบญั ชฉี บบั ท่ี 1 (2557) งบการเงนิ ทส่ี มบูรณ์ จะตอ้ งประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง พรอ้ มบอกถงึ คาํ นิยามของงบการเงนิ ประกอบมาดว้ ย

184 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก ตอนท่ี 2 แบบฝึ กหดั ปรนัย : คําสงั่ ใหเ้ ขยี นเครอ่ื งหมายวงกลม ลอ้ มรอบตวั อกั ษรท่ี ถูกตอ้ งทส่ี ุดเพยี งตวั เลอื กเดยี วสาํ หรบั คาํ ถามในแต่ละขอ้ ขอ้ 1. อธบิ ดกี รมพฒั นาธรุ กจิ การคา้ ไดก้ ําหนดเรอ่ื งต่าง ๆ ไวใ้ น พ.ร.บ. 2543 ยกเวน้ ขอ้ ใด ทไ่ี มไ่ ดก้ ล่าวถงึ ก. เอกสารทต่ี อ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชี ข. ชนิดของบญั ชที ต่ี อ้ งจดั ทาํ ค. ระยะเวลาทต่ี อ้ งลงรายการในบญั ชี ง. คุณสมบตั แิ ละประสบการณ์ของผทู้ าํ บญั ชี จ. ขอ้ ความและรายการทต่ี อ้ งมใี นบญั ชี ขอ้ 2. บคุ คลตามขอ้ ใดทม่ี ไิ ดร้ ะบใุ หเ้ ป็นผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทาํ บญั ชี ก. หา้ งหุน้ สว่ นจดทะเบยี น ข. รา้ นคา้ ทวั่ ไป ค. บรษิ ทั จาํ กดั ง. กจิ การรว่ มคา้ ตามประมวลรษั ฎากร จ. นิตบิ คุ คลทต่ี งั้ ขน้ึ ตามกฎหมายของต่างประเทศทป่ี ระกอบธุรกจิ ในประเทศไทย ขอ้ 3. หา้ งหุน้ สว่ นจดทะเบยี นทจ่ี ดั ตงั้ ตามกฎหมายไทยตอ้ งจดั ทาํ งบการเงนิ และยน่ื งบส่งให้ สาํ นกั งานบญั ชภี ายในกเ่ี ดอื น ก. ภายใน 1 เดอื นนบั แต่วนั เรม่ิ ทําบญั ชี ข. ภายใน 1 เดอื นนบั แต่วนั ปิดบญั ชี ค. ภายใน 3 เดอื นนบั แต่วนั ปิดบญั ชี ง. ภายใน 5 เดอื นนบั แต่วนั ปิดบญั ชี จ. ภายใน 12 เดอื นนบั แต่วนั ปิดบญั ชี ขอ้ 4. ถา้ บญั ชหี รอื เอกสารทใ่ี ชป้ ระกอบการลงบญั ชสี ูญหายหรอื เสยี หายตอ้ งแจง้ ต่อสารวตั ร ใหญ่บญั ชภี ายในเวลากว่ี นั ก. 15 วนั นบั แต่วนั ทท่ี ราบถงึ การสญู หาย ข. 30 วนั นบั แต่วนั ทท่ี ราบถงึ การสญู หาย ค. 45 วนั นบั แต่วนั ทท่ี ราบถงึ การสญู หาย ง. 60 วนั นบั แต่วนั ทท่ี ราบถงึ การสญู หาย จ. 90 วนั นบั แต่วนั ทท่ี ราบถงึ การสญู หาย

การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก 185 ขอ้ 5. ผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทาํ บญั ชเี ลกิ ประกอบธุรกจิ ดว้ ยเหตุใดกต็ ามตอ้ งสง่ มอบบญั ชแี ละเอกสารท่ี ตอ้ งใชป้ ระกอบการลงบญั ชแี ก่สารวตั รบญั ชภี ายในกว่ี นั ก. ภายใน 15 วนั นบั แต่วนั เลกิ ประกอบธุรกจิ ข. ภายใน 30 วนั นบั แต่วนั เลกิ ประกอบธรุ กจิ ค. ภายใน 45 วนั นบั แต่วนั เลกิ ประกอบธุรกจิ ง. ภายใน 60 วนั นบั แต่วนั เลกิ ประกอบธุรกจิ จ. ภายใน 90 วนั นบั แต่วนั เลกิ ประกอบธุรกจิ ขอ้ 6. ผทู้ าํ บญั ชจี ะตอ้ งปฏบิ ตั ใิ นการลงรายการบญั ชตี ามขอ้ ใด ก. ลงรายการเป็นภาษาไทยอย่างเดยี วเท่านนั้ ข. ลงรายการเป็นภาษาต่างประเทศแต่มภี าษาไทยกาํ กบั ไว้ ค. ลงดว้ ยดนิ สอดาํ เพ่อื ป้องกนั การลบขอ้ ความบ่อย ง. ลงรายการเป็นรหสั บญั ชไี ว้ จ. ถูกทุกขอ้ ทก่ี ล่าวมา ขอ้ 7. ใครเป็นผมู้ อี าํ นาจหน้าทใ่ี นการตรวจสอบบญั ชแี ละเอกสารทใ่ี ชป้ ระกอบการลงบญั ชี ก. ผทู้ าํ บญั ชี ข. ผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทําบญั ชี ค. ผมู้ สี ว่ นไดเ้ สยี ในกจิ การ ง. สารวตั รบญั ชี จ. ประธานบรษิ ทั ขอ้ 8. ขอ้ ใดคอื สาระสาํ คญั ทก่ี ําหนดในพระราชบญั ญตั กิ ารบญั ชี พ.ศ. 2543 ก. กาํ หนดบคุ ลกิ ภาพของผทู้ าํ บญั ชี ข. กําหนดอายกุ ารทาํ งานของผทู้ าํ บญั ชี ค. กําหนดความรบั ผดิ ชอบในการจดั ทาํ บญั ชี ง. กาํ หนดประสบการณ์ทําบญั ชี จ. ถกู ทกุ ขอ้ ทก่ี ลา่ วมา

186 การจดั ทาบญั ชีของธรุ กิจนาเข้าและส่งออก ขอ้ 9. บุคคลใดเป็นผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทําบญั ชขี องบรษิ ทั จาํ กดั หรอื บรษิ ทั มหาชนจาํ กดั ก. เจา้ ของธุรกจิ ข. ผจู้ ดั การ ค. หุน้ ส่วนผจู้ ดั การ ง. กรรมการผจู้ ดั การ จ. ผลู้ งทนุ ขอ้ 10. ผมู้ หี น้าทจ่ี ดั ทาํ บญั ชผี ใู้ ดไมจ่ ดั ใหม้ กี ารทาํ บญั ชตี อ้ งระวางโทษปรบั ไมเ่ กนิ เทา่ ใด ก. ไมเ่ กนิ 10,000 บาท ข. ไมเ่ กนิ 20,000 บาท ค. ไมเ่ กนิ 30,000 บาท ง. ไมเ่ กนิ 40,000 บาท จ. ไมเ่ กนิ 50,000 บาท

การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพ่ือการนาเข้า – ส่งออก 187 บทท่ี 4 การชาระเงินทางการค้าและสินเช่ือเพื่อการนาเข้า-ส่งออก ปจั จุบนั การค้าระหว่างประเทศได้ขยายตวั อย่างรวดเรว็ การนําเขา้ และส่งออกสนิ คา้ ไดเ้ ขา้ มามบี ทบาทสําคญั ต่อความเจรญิ เตบิ โตทางเศรษฐกจิ ของประเทศ แต่กระบวนการและ ระเบยี บการปฏบิ ตั ิพธิ กี ารศุลกากรในทางการคา้ ระหว่างประเทศนัน้ ค่อนขา้ งมขี อ้ ยุ่งยากและ สลบั ซบั ซ้อนพอสมควร ผูป้ ระกอบการจงึ ต้องอาศยั ความน่าเช่อื ถอื ของธนาคารเป็นหลกั เพ่อื ทําหน้าท่เี ป็นตวั แทนส่อื กลางในการตดิ ต่อชําระเงนิ อกี ทงั้ ยงั บรกิ ารอํานวยความสะดวกให้ ระหว่างผู้ซ้อื และผู้ขายสินค้าท่อี ยู่ในต่างแดนรู้และเข้าใจข้อตกลงการซ้อื ขายอย่างถูกต้อง ตรงกนั เน่อื งจากในแต่ละประเทศยอ่ มมรี ะเบยี บประเพณที างการคา้ ทแ่ี ตกต่างกนั โดยเฉพาะ การทาํ ธรุ กจิ ระหวา่ งประเทศเป็นการซอ้ื ขายตามตวั อย่างผซู้ อ้ื และผขู้ ายไม่คุน้ เคยรจู้ กั กนั การ ทม่ี ธี นาคารเขา้ มาเกย่ี วขอ้ งในการทาํ ขอ้ ตกลงจะเพมิ่ ความน่าเช่อื ถอื และสรา้ งความมนั่ ใจใหก้ บั ผู้ซอ้ื ว่าจะได้รบั สนิ ค้าทม่ี คี ุณภาพถูกต้องตามปรมิ าณตามทส่ี งั่ และผู้ขายจะได้รบั ชําระเงินค่า สนิ คา้ จากผซู้ อ้ื โดยครบถว้ นตรงตามเวลาทต่ี กลงกนั ไว้ สําหรบั การชาํ ระเงนิ ค่าสนิ คา้ ทผ่ี ซู้ อ้ื อยู่ ในประเทศหน่งึ สว่ นผขู้ ายอยอู่ กี ประเทศหน่งึ Belay Seyoum (2008 : 239) กล่าวว่าตามระบบ การซ้อื ขายจะมวี ิธกี ารชําระเงนิ รวมทงั้ การขอใช้สนิ เช่อื ระหว่างประเทศท่เี ก่ียวกบั การนํา สนิ คา้ เขา้ และการสง่ สนิ คา้ ออกมอี ยดู่ ว้ ยกนั หลายวธิ กี าร แต่ละวธิ อี ธบิ ายรายละเอยี ดไดด้ งั น้ี การชาระเงินสดล่วงหน้า การชําระเงนิ สดล่วงหน้า (Cash in Advance) เป็นกรณีทผ่ี ซู้ อ้ื จะตอ้ งจา่ ยชาํ ระเงนิ สด ใหผ้ ูข้ ายเป็นการล่วงหน้าไปก่อนทจ่ี ะไดร้ บั สนิ ค้า ซง่ึ อาจจะเป็นการชําระล่วงหน้าตามมูลค่า ของสนิ คา้ ทงั้ หมดหรอื ชาํ ระเพยี งบางส่วนเป็นรอ้ ยละของราคาสนิ คา้ กไ็ ด้ ตามปกตแิ ลว้ ผซู้ อ้ื จะ ชาํ ระค่าสนิ คา้ ดว้ ยเชค็ (Cheque) หรอื ดราฟต์ (Bank Draft) แต่ในบางครงั้ ผซู้ อ้ื อาจชําระค่า สนิ คา้ ผา่ นทางธนาคารของผขู้ ายดว้ ยวธิ โี ทรสาร (Telegraphic Transfer : T/T) ซง่ึ ถอื ว่าเป็นวธิ ี การชําระค่าสนิ คา้ ท่สี ะดวกรวดเรว็ ปลอดภยั และใช้เวลาสนั้ ๆ เพยี งไม่ก่ชี วั่ โมง ในขณะท่ีการ ชาํ ระค่าสนิ คา้ ดว้ ยเชค็ หรอื ดราฟตจ์ ะเสยี เวลาหลายอาทติ ย์ สงิ่ สาํ คญั อย่างหน่ึงกค็ อื ผขู้ ายจะรอ จนกว่าแน่ใจว่าตนเองจะไดร้ บั เงนิ ค่าสนิ คา้ เป็นท่เี รยี บรอ้ ยแล้วจงึ จะจดั ส่งสนิ คา้ ไปให้ผู้ซ้อื ใน ต่างประเทศ

188 การชาระเงินทางการค้าและสินเชื่อเพื่อการนาเข้า – ส่งออก การชําระเงนิ สดล่วงหน้าดว้ ยวธิ นี ้ีถอื ว่าผขู้ ายไดเ้ ปรยี บส่วนผซู้ อ้ื จะเป็นฝ่ายเสยี เปรยี บ เพราะผซู้ อ้ื ยนิ ยอมใหผ้ ขู้ ายสง่ สนิ คา้ ไปใหต้ นในภายหลงั และลกั ษณะของสนิ คา้ ทม่ี กี ารตกลงซอ้ื ขายกันตามวิธีน้ีส่วนใหญ่เป็นสินค้าหายาก บางครงั้ อาจจะเก่ียวข้องกับความมนั่ คงของ ประเทศหรอื ผลกระทบมาจากทางการเมอื งของประเทศผซู้ อ้ื ไมน่ ่าไวว้ างใจ เช่น เกดิ สงคราม จลาจล ปฏวิ ตั ิ การเพิกถอนใบอนุญาตนําเข้า การควบคุมการโอนเงนิ ไปยงั ต่างประเทศ เป็นต้น หรอื ในบางสถานการณ์ผขู้ ายอาจไมแ่ น่ใจในเครดติ ของผซู้ อ้ื หรอื ผซู้ อ้ื กบั ผขู้ ายไม่เป็น ผู้คุ้นเคยกนั มาก่อนแต่อาศยั ความมชี ่อื เสยี งดา้ นการตลาดของผู้ขาย ผู้ซ้อื จงึ ยอมรบั วธิ กี าร ชาํ ระเงนิ ค่าสนิ คา้ ดว้ ยวธิ นี ้ี ขนั้ ตอนสาํ หรบั วธิ กี ารชาํ ระเงนิ สดคา่ สนิ คา้ ล่วงหน้าผขู้ ายและผซู้ อ้ื ปฏบิ ตั ดิ งั น้ี 1. ผขู้ ายและผูซ้ อ้ื ทงั้ สองฝ่ายตกลงทําสญั ญาซอ้ื ขายพรอ้ มระบุเงอ่ื นไขการชําระเงนิ เงอ่ื นไขการส่งมอบสนิ คา้ กนั เป็นทเ่ี รยี บรอ้ ย 2. ผู้ซ้อื จะต้องจ่ายชําระค่าสนิ ค้าล่วงหน้าให้แก่ผู้ขายด้วยเงนิ สด ณ ธนาคารผู้ซ้อื เพ่อื ทจ่ี ะใหธ้ นาคารในประเทศของตนสงั่ จา่ ยเงนิ ชาํ ระค่าสนิ คา้ ไปทธ่ี นาคารต่างประเทศเพ่อื โอน ไปยงั ผขู้ าย 3. เมอ่ื ธนาคารในประเทศด้านของผู้ซอ้ื ไดร้ บั เงนิ สดกจ็ ะโอนเงนิ สงั่ จ่ายไปยงั ธนาคาร ของผขู้ ายในรปู ของดราฟต์ (Draft) หรอื โทรสาร (Telegraphic Transfer : T/T) 4. เม่อื ธนาคารต่างประเทศของผูข้ ายไดร้ บั เงนิ โอนผ่านมาจากธนาคารของผู้ซอ้ื กจ็ ะ ทาํ การนําเงนิ เขา้ ในบญั ชใี หก้ บั ผู้ขายพรอ้ มแจง้ ใหผ้ ขู้ ายไดร้ บั ทราบว่ามเี งนิ ซง่ึ เกดิ จากการขาย สนิ คา้ เขา้ ในบญั ชใี หแ้ ลว้ 5. เม่อื ผู้ขายสนิ คา้ ไดร้ บั แจง้ จากธนาคารของตนว่าได้มกี ารนําเงนิ เขา้ ในบญั ชเี ป็นท่ี เรยี บรอ้ ยแลว้ กจ็ ะทาํ การจดั สง่ สนิ คา้ ไปใหก้ บั ผซู้ อ้ื ทต่ี ่างประเทศตามขอ้ ตกลง แสดงภาพประกอบการอธบิ ายตามขนั้ ตอนขา้ งตน้ ไดด้ งั ภาพขา้ งลา่ งน้ี ผขู้ าย (ผสู้ ่งออก) ❺ ผซู้ อ้ื (ผนู้ ําเขา้ ) ❹ ❶ ❷ ธนาคารผขู้ าย ❸ ธนาคารผซู้ อ้ื ภาพท่ี 4.1 ขนั้ ตอนการชําระเงนิ สดลว่ งหน้า ทม่ี า : (ชยั ชนะ ตรี สุกติ ตมิ า, 2558 หน้า 51)