3.การใช้ประโยชน์-การทำหญ้าแห้ง

5.3 การทาหญ้าแห้ง 1 ความหมายของหญ้าแห้ง หญ้าแห้ง (hay) หมายถึงพืชอาหารสัตว์ท่ีทาให้แห้งความชื้น 15-25 เปอร์เซ็นต์ โดย ไม่มกี ารนาเอาส่วนใดส่วนหนึ่งออกไป 2 ความสาคญั ของหญ้าแห้ง หญ้าแห้งมีความสาคญั ในการเลยี้ งสัตว์ โดยเป็ นแหล่งอาหารหยาบในช่วงที่ ขาดแคลนหญ้าสด 3. ชนิดของพืชทเี่ หมาะสมในการทาหญ้าแห้ง คุณสมบัติของพืชที่เหมาะสาหรับการทาหญ้าแห้งคือ มคี ุณค่าทางอาหารสูงโดยเฉพาะโปรตนี ส่ วนใบมากกว่าลาต้ น ลกั ษณะลาต้นพืชทม่ี ลี าต้นเลก็ แห้งเร็ว การทที่ าให้หญ้าแห้งได้เร็วน้ันหมายถงึ การลดการสูญเสียคุณค่าทางอาหาร พืชอาหารสัตว์ทม่ี คี วามเหมาะสมในการทาหญ้าแห้ง

ได้แก่หญ้ากรีนพานิค คอสตอล เบอร์มวิ ดา หญ้าโร้ด หญ้าขน แกตตอนพานิค พืชตระกลู ถว่ั ได้แก่ เวอราโนสไตโล พเี รนเนียลสไตโล ถ่ัวแลบแลบ และแกรมสไตโล เป็ นต้น 4. วธิ ีการทาหญ้าแห้ง คือการทาให้พืชมีความชื้นต่ากว่า 15 เปอร์เซ็นต์ ลดการสูญเสียใบให้น้อยทสี่ ุด และรักษาให้หญ้าคงสีเขยี ว โดยการทาให้หญ้าแห้งในเวลาส้ัน ๆ การทาหญ้าแห้งมี 2 วธิ ีใหญ่ ๆ คือ การผงึ่ แดดในแปลง (field curing) การทาหญ้าแห้งในโรงเรือน (barn curing) ซึ่งมวี ธิ ีการย่อย ๆ อกี หลายวธิ ีได้แก่ 4.1 การผง่ึ แดดในแปลง (field curing) ให้มคี วามชื้นต่ากว่า 25 การคราดเป็ นแถว (raking)

การนาไปเกบ็ รักษา 4.2 การทาหญ้ าแห้ งโดยใช้ ลมร้ อน (dehydrate hay) เป็ นการทาหญ้าแห้งทมี่ คี ุณภาพดี เช่นถว่ั อลั ฟัลฟ่ า หลงั จากอบความชื้นต่ากว่า 20 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งสามารถป้องกนั การเกดิ เชื้อราได้ 4.3 การทาให้แห้งเทยี ม (artificial drying) เป็ นการทาหญ้าแห้งคุณภาพสูงเช่นเดยี วกนั ตัดพืชเสร็จแล้วจะปล่อยให้แห้งในแปลงประมาณ 1 วนั หรือให้มคี วามชื้นประมาณ 35-40 เปอร์เซ็นต์ โดยการคราดอย่างหลวม ๆ หลงั จากน้ันกจ็ ะอดั ฟ่ อน (bale) และนาไปทาให้แห้ง เหลือความชื้นประมาณ 15 เปอร์เซ็นต์ การทาให้แห้งน้ัน จะทาในโรงเรือน (barn) โดยใช้ลมเป่ าแต่ไม่ทาให้ร้อน หรือใช้พดั ลม คุณค่าทางอาหารใกล้เคยี งกบั หญ้าสด จะมกี ารสูญเสีย carotene และ

การระเหย ของ volatile nitrogen compound ตา่ กว่าการใช้ลมร้อนเป่ า (dehydrated hay) การจัดการหญ้าแห้ง (hay processing) การทจี่ ะจัดการเกบ็ หญ้าแห้งไว้ในรูปแบบต่าง ๆ การอดั ฟ่ อนให้เป็ นก้อนสี่เหลยี่ ม (square bale) การอดั ฟ่ อนกลม (round bale) 5. ปัจจยั ทคี่ วบคุมคุณภาพของหญ้าแห้ง 5.1 อายุพืชทตี่ ดั มาทาหญ้าแห้ง พืชทมี่ อี ายุมากจะมเี ย่ือใยสูง ตดั ในระยะออกดอก ซ่ึงอาจจะเป็ น early bloom หรือ full bloom เวอราโนสไตโล อาจจะตัดหลงั เมลด็ แก่และเริ่มร่วง 5.2 ชนิดของพืช พืชวงศ์ถ่ัวเม่ือแห้งจะมกี ารร่วงหล่นของใบมากกว่าหญ้า 5.3 การปะปนของวชั พืช วชั พืชบางชนิดเป็ นอาหารของสัตว์ได้

บางชนิดอาจจะมพี ษิ ต่อสัตว์ ทาให้สัตว์กนิ ได้น้อยลงหรือความน่ากนิ ลดลง 6. การสูญเสียโภชนะในระหว่างการทาหญ้าแห้ง 6.1 การสูญเสียโภชนะ ในระหว่างการทาหญ้าแห้ง โดยอาศัยพลงั งานจากแสงแดดซึ่งใช้เวลาหลายวนั หญ้ าแห้ งทั่วไป จะมีการสู ญ เสี ยสิ่ งแห้ ง 10-25 เปอร์เซ็นต์ ในพืชวงศ์ถวั่ การร่วงหล่นของใบและฝักต่างๆ ทาให้สูญเสียโภชนะพวกโปรตีนมากกว่าหญ้า การสูญเสียสิ่งแห้งส่วนหนึ่งเกดิ การหายใจของพืช (respiration losses) ในระหว่างการผงึ่ แดดน้ัน carotene จะสลายตวั (decompose) โดยการเกดิ ปฏกิ ริ ิยา oxidation ขณะทที่ าให้แห้งจะสูญเสียไวตามนิ ซี

แต่สาหรับไวตามิน ดี เมื่อมีแสงแดดจะสังเคราะห์ เพมิ่ ขนึ้ 6.2 การสูญเสียโภชนะในการทาหญ้าแห้งโดยการใช้ ลมร้อน แม้ว่าพืชจะไม่ถูกแสงแดดทาลาย carotene ความร้ อนสู งทาให้ โปรตีนที่ย่ อยได้ (digestible protein) ลดลง 7. การตรวจสอบคุณภาพของหญ้าแห้งทางกายภาพ 7.1 สี ถ้าหญ้าแห้งมสี ีเขยี วมาก แสดงว่ายงั คงเหลือ carotene อยู่สูง พืชทมี่ อี ายุน้อยจะมสี ีเขยี วมากกว่าพืชทแี่ ก่ แสงแดดจดั ในขณะทพี่ ืชมคี วามชื้นสูง ทาให้ carotene ถูกทาลายมาก artificial hay น้ันจะคงมสี ีเขยี วมาก 7.2 กลนิ่ หญ้าแห้งทมี่ คี ุณภาพดจี ะมกี ลนิ่ หอม กลนิ่ อบั ชื้นแสดงว่าหญ้าน้ันมเี ชื้อรา

7.3 สิ่งปลอมปน การปะปนของวชั พืช ทาให้หญ้าแห้งด้อยคุณภาพลงมาก