การเจริญเติบโต pdf

ปั จ จั ย ที่ มี ผ ล ก า ร เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ข อ ง วั ย รุ่ น จัดทำโดย นางสาวพนิตตา ไทยกล้า คณะมนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์ เสนอ อาจารย์กนิษฐ์กานต์ ปันเเก้ว

ก คำนำ หนังสือ E-book เรื่อง ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของวัยรุ่น ได้จัด ทำขึ้นเพื่อใช้ประกอบการเรียนการสอน สำหรับนักศึกษาตลอดจนผู้ที่สนใจโดยผู้ จัดทำ ได้เเบ่งเนื้อหาของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ไว้ ได้เเก่ 1)ปัจจัยภายในและปัจจัย ภายนอกที่มีผลต่อพัฒนาการของวัยรุ่น 2)ปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตและ พัฒนาการของวัยรุ่น 3)การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายวัยรุ่นชาย 4)การ เปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายวัยรุ่นหญิง 5)การเปลี่ยนแปลงทางด้านอารมณ์ของ วัยรุ่น 6)การเจริญเติบโตของวัยรุ่น ทางสติปัญญา 7)การเจริญเติบโตของวัยรุ่น มีวิธีส่งเสริมได้อย่างไรบ้าง หวังเป็นอย่างยิ่งว่า เนื้อหาสาระของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้ จะเป็น ประโยชน์และให้ความรู้เเก่ผู้เรียนเเละผู้สนใจทั่วไป นางสาว พนิตตา ไทยกล้า ผู้จัดทำ

สารบัญ ข เรื่อง หน้า - คำนำ ก - สารบัญ ข - คำเเนะนำสำหรับพัฒนาการของวัยรุ่น 1 - จุดประสงค์ 2 - สถานการณ์ปัญหา 3 - ภารกิจ - ฐานความช่วยเหลือ 4 - ปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอกที่มีผลต่อพัฒนาการของวัยรุ่น 5 - ปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่น 6 - การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายวัยรุ่นชาย 7 - การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายวัยรุ่นหญิง 8 - การเปลี่ยนแปลงทางด้านอารมณ์ของวัยรุ่น 9 - การเจริญเติบโตของวัยรุ่น ทางสติปัญญา 10 - การเจริญเติบโตของวัยรุ่น มีวิธีส่งเสริมได้อย่างไรบ้าง 11 - ข้อสอบ 12 - ที่มาของข้อมูล 13 - ประวัติผู้จัดทำ 14

1 คำเเนะนำสำหรับพัฒนาการของวัยรุ่น วัยรุ่น จะเกิดขึ้นเมื่อเด็กย่างอายุประมาณ 12-13 ปี เพศหญิงจะเข้าสู่วัยรุ่น เร็วกว่าเพศชายประมาณ 2 ปี และจะเกิดการพัฒนาไปจนถึงอายุประมาณ 18 ปี จึงจะเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ โดยจะเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมากในพัฒนาการด้านต่างๆ วัยรุ่นเป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นหลายด้าน ทำให้ต้องมีการปรับตัวหลาย ด้านพร้อมๆกัน จึงเป็นวัยที่จะเกิดปัญหาได้มาก การปรับตัวได้สำเร็จจะช่วยให้วัย รุ่นพัฒนาตนเองเกิดบุคลิกภาพที่ดี ซึ่งจะเป็นพื้นฐานสำคัญของการดำเนินชีวิตต่อ ไป การเรียนรู้พัฒนาการวัยรุ่นจึงมีประโยชน์ทั้งต่อการส่งเสริมให้วัยรุ่นเติบโตเป็น ผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดีทั้งทางร่างกายจิตใจสังคม และช่วยป้องกันปัญหาต่างๆในวัยรุ่น เช่น ปัญหาทางเพศ หรือปัญหาการใช้สารเสพติด

2 จุดประสงค์ 1.อธิบายพฤติกรรมของวัยรุ่นได้ 2.บอกลักษณะของการเจริญเติบโตของวัยรุ่นได้ 3.นักเรียนสามารถบอกปัจจัยการเจริญเติบโตของวัยรุ่นได้

3 สถานการณ์ปัญหา ตัวอย่างสถานการณ์ มานีเป็นเด็กผู้ชายอายุวัยเป็นช่วงวัยรุ่น มานีเป็นคนที่ชอบ ดื่มน้ำอัดลมเป็นอย่างมากต้องดื่มทุกวันพ่อกับเเม่ของมานีคอยเตือนคอยห้าม มานีตลอดเเต่มานีก็ไม่เคยฟังเลยสักนิด มานีเริ่มกินน้ำอัดลมมาตั้งเเต่ช่วงวัยเด็ก จนติดเป็นนิสัยจึงทำให้เลิกดื่มยากเเละมานียังเป็นเด็กติดเกมเล่นเกมทั้งวันทั้งคืน โดยไม่สนใจเรียนไม่ออกไปเล่นกับเพื่อนข้างนอกมานีเลยไม่ค่อยมีเพื่อนจึงดูเป็น เด็กที่เข้าถึงยาก เเละมานีมีการเจริญเติบโตทางด้านร่างกายช้าร่วมด้วยคือส่วน สูงไม่ได้มาตราฐาน น้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์อย่างมากเกิดจากการทานอาหารไม่มี ประโยชน์เเละการไม่ออกกำลังกาย มานีเรียนอยู่ชั้นมัธยม 4 เเต่มานีมีพฤติกรรม ที่ไม่เหมือนเพื่อนการเรียนรู้ความเข้าใจน้อยกว่าเพื่อนเเละมานียังไม่เข้าสังคมเป็น พวกสันโดษอยู่คนเดียว พ่อกับเเม่ของมานีจึงไปปรึกษาหมอเกี่ยวกับพฤติกรรม ของลูกตนเองหมอจึงวินิจฉัยว่ามานียากเกินที่จะเเก้เเล้วเเต่ก็ยังมีทางเเก้ไขอยู่ถ้า มานีร่วมมือในการรักษาด้วย คือต้องปรับการกินการเรียนการเข้าสังคมทัศนคติ หลายๆอย่างให้มานีกลายเป็นวัยรุ่นปกติ

4 ภารกิจ 1.นักเรียนคิดว่าเหตุใดมานีจึงเป็นเด็กที่เก็บตัวไม่เข้าสังคม 2.จงบอกวิธีเเละเเรงจูงใจที่จะทำให้มานีเข้าสังคมได้ดี ฐานความช่วยเหลือ 1.พฤติกรรมของมานี เวลามานีเล่นเกมพ่อกับเเม่ควรจำกัดเวลาในการเล่นไม่ควรปล่อยให้เล่นนานเกินไป หากมานีเลิกดื่มน้ำอัดลมไม่ได้ควรเริ่มทีละสเต็ปขั้นเเรกอาจจะลองเปลี่ยนมาเป็น น้ำหวานเเทนเพื่อไม่ให้เป็นการหักดิบมากจนเกินไป การเข้าสังคมต้องฝึกให้มานีเข้าหาเพื่อนที่คุ้นเคยก่อนเป็นอันดับเเรกเพื่อความ สบายใจในกาเข้าหา 2.พฤติกรรมของพ่อเเม่ พ่อเเม่ไม่ควรตามใจลูกจนมากเกินไปอะไรผิดก็ว่าไปตามผิด พ่อเเม่ควรใส่ใจในการกินของลูกมากขึ้นเพราะมานีเป็นเด็กที่ค่อนข้างดื้อเเละไม่ฟัง ใครจึงทำให้เกณฑ์การเจริญเติบโตไม่ตามวัย พ่อเเม่ควรพามานีเข้าพบหมอเป็นประจำเพื่ออัปเดตอาการของมานี

5 ปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอกที่มีผลต่อ พัฒนาการของวัยรุ่น ปัจจัยภายใน ปัจจัยภายในที่มีผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการในช่วงวัยเรียนและวัยรุ่นประกอบด้วย 1.พันธุกรรม เช่นลักษณะทางกาย สติปัญญา โรคบางอย่าง 2.จิตใจและอารมณ์ อาจมีพฤติกรรมที่ขัดใจพ่อแม่มากขึ้น ปัจจัยภายนอก ปัจจัยภายนอกที่มีผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการในช่วงวัยเรียนและวัยรุ่นประกอบด้วย 1.อาหาร ถ้ารับประทานอาหารไม่ได้คุณภาพและน้อยจะทำให้การเจริญเติบโตไม่ไปตามเกณฑ์ 2.การเลี้ยงดู จะต้องเพรียบพร้อมและให้ความรักความอบอุ่นและอบรมสั่งสอน 3.สิ่งแวดล้อม สิ่งแวดล้อมที่มีผลต่อสุขภาพจะมีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของเด็ก 4.การเจ็บป่วย อาจเกิดจากการเป็นโรคภัยไข้เจ็บต่างๆความผิดปกติของร่างกาย ถ้ายเป็นบ่อยๆ 5.อุบัติเหตุ มักจะเกิดอุบัติเหตุพลัดตกหกล้ม ตกน้ำ จมน้ำ 6.พฤติกรรมหรือการปฏิบัติเกี่ยวกับสุขภาพ

6 ปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่น พันธุกรรม หมายถึง การถ่ายทอดคุณลักษณะจากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่งโดยถ่ายทอดผ่าน ทางยีนที่อยู่ในโครโมโซม ของพ่อและแม่ การถ่ายทอดทางพันธุกรรมจะเกิดขึ้นเมื่อมีการผสมกัน ระหว่างเซลล์สืบพันธุ์ของเพศชาย คือ ตัวอสุจิ และเซลล์สืบพันธุ์ของเพศหญิง คือ ไข่ โครโมโซม เพศของพ่อและแม่จะจับคู่กัน จีนที่อยู่ในโครโมโซมจะรวมตัวกัน ลูกจึงได้รับการถ่ายทอดลักษณะ ต่างๆมาจากพ่อและแม่ ลักษณะที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม ได้แก่ ลักษณะทางกาย เช่น ชนิดกลุ่ม เลือด สีผม สีผิว สันัยน์ตา ความสูง และลักษณะทางจิตใจและเชาวน์ปัญญา สิ่งแวดล้อม หมายถึง ทุกสิ่งทุกอย่างที่อยู่รอบตัวเราและมีผลต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์ สิ่ง แวดล้อมจึงมีบทบาทสำคัญต่อการเจริญเติบโตและภาวะสุขภาพของวัยรุ่นเป็น อย่างมาก โดย เฉพาะปัจจุบันในเมืองใหญ่ๆ ทั่วโลกได้เกิดปัญหามลพิษสิ่แวดล้อมที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ทำให้ผู้คนมีภาพชีวิตที่ด้อยลง ซึ่งวัยรุ่นที่อยู่ในสภาพแวดล้อมที่เสื่อมโทรมย่อมมีปัญหาสุขภาพ เจ็บป่วยได้ง่าย จึงอาจทำให้เจริญเติบโตช้ากว่าวัยรุ่นคนอื่นๆในวัยเดียวกันได้ นอกจากนี้ปัจจัยใน สิ่งแวดล้อมยังรวมถึงลักษณะการเลี้ยงดูของครอบครัว สภาพสังคมและวัฒนธรรมด้วย การเลี้ยงดู หมายถึง ครอบครัวเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อตัวเด็กอย่างมากดังนั้นหากต้องการให้ เด็กมีลักษณะนิสัยเป็นแบบไหน ต้องเริ่มต้นที่ครอบครัวก่อนเป็นอันดับแรก เพื่อหล่อหลอมเด็กให้มี พื้นฐานจิตใจและนิสัยที่ดี สามารถดำเนินชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างปกติสุข ไม่ก่อความเดือดร้อนให้ กับผู้อื่น

7 การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายวัยรุ่นชาย การเปลี่ยนแปลงทางเพศ ในกรณีของวัยรุ่นชาย จะเริ่มเห็นได้ชัดเมื่ออายุประมาณ 11 ปี และจะ ดำเนินไปถึงเมื่ออายุประมาณ 18 ปี การเพิ่มขึ้นของฮอร์โมนเพศเทสโทสเตอโรน (Testosterone) ซึ่งผลิตจากอัณฑะจะส่งผลให้ ร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลงดังนี้ องคชาต อัณฑะ และถุงอัณฑะ มีขนาดใหญ่ขึ้นและสีเข้มขึ้น มีอารมณ์ทางเพศ อวัยวะเพศแข็งตัวได้ และหลั่งน้ำอสุจิได้เมื่อถึงจุดสุดยอด มีขนบริเวณอวัยวะเพศ หน้าอก รักแร้ หน้าแข้ง รวมถึงหนวดเคราขึ้นบริเวณใบหน้า เสียงแตก และค่อย ๆ ทุ้มใหญ่ขึ้น เห็นลูกกระเดือกชัดเจน มีกล้ามเนื้อแข็งแรง ทั้งกล้ามเนื้ออก กล้ามแขน กล้ามขา เริ่มเป็นสิวบนใบหน้า แผ่นหลัง หน้าอก นอกจากนี้ วัยรุ่นชายอาจเริ่มฝันเปียก ซึ่งเป็นการหลั่งน้ำอสุจิหรือถึงจุดสุดยอดขณะนอนหลับ เป็นปรากฏการณ์ซึ่งพบได้เมื่อเพศชายอายุประมาณ 13 ปี รวมทั้งเป็นสัญญาณบอกว่าร่างกาย สามารถสืบพันธุ์ได้แล้ว

การเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายวัยรุ่นหญิง 8 สำหรับวัยรุ่นหญิง การเปลี่ยนแปลงทางเพศอาจเกิดขึ้นเร็วกว่าวัยรุ่นชาย โดยอาจพบได้ตั้งแต่ อายุ 9 ปี หน้าอกจะเริ่มคัดตึงและขยายเล็กน้อย และบางรายอาจมีอาการคันร่วมด้วย ขณะที่ มดลูกจะเริ่มมีขนาดใหญ่ขึ้น เนื่องจากการเพิ่มขึ้นของระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) เมื่ออายุ 12 ปี การเปลี่ยนแปลงทางเพศจะเห็นชัดขึ้น จนกระทั่งอายุประมาณ 18 ปี ร่างกายจะ ถือว่าเติบโตอย่างสมบูรณ์ โดยมีรายละเอียดการเปลี่ยนแปลงดังต่อไปนี้ หน้าอกขยายใหญ่ เต้านมเต่งตึงเป็นทรงหรืออยู่ในสภาพสมบูรณ์ โดยขนาดของยอดอกจะ ขยายไปพร้อมกับหน้าอกด้วย ทำให้ต้องใส่เสื้อชั้นในเพื่อกระชับหน้าอกไม่ให้หย่อนคล้อย มีอารมณ์ทางเพศ รังไข่ผลิตไข่ได้ พร้อมสำหรับการสืบพันธุ์ มีขนขึ้นบริเวณหัวเหน่า อวัยวะเพศ แขน ขา และรักแร้ ผิวหนังบริเวณอวัยวะเพศสีเข้มขึ้น มีรูปร่างเป็นผู้ใหญ่ สะโพกผาย เริ่มเป็นบนสิวบนใบหน้า นอกจากนี้ วัยรุ่นหญิงจะเริ่มมีประจำเดือน ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเพศของอวัยวะสืบพันธุ์ ภายในร่างกาย เกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อวัยรุ่นหญิงก้าวเข้าสู่ช่วงอายุประมาณ 10-16 ปี และผู้หญิง ปกติจะมีประจำเดือนเดือนละ 1 ครั้งจนกระทั่งอายุประมาณ 45-50 ปี ประจำเดือนจะหมดลง

9 การเปลี่ยนแปลงทางด้านอารมณ์ของวัยรุ่น 1.เกิดความกังวลใจเรื่องการเจริญเติบโต ร่างกายเติบโตเร็ว จนทำให้เด็กกังวลว่า รูปร่างจะใหญ่โตเทอะทะ บางคนจะอดข้าวบ้าง ยืนนั่งต้องงอ ๆ เพื่อให้ตัวเล็กลง บ้าง เด็กหญิงมักสวมเสื้อชั้นในคับๆรัดรูปทรงไม่ให้รู้สึกว่าเติบโตขึ้น เด็กชายกังวลเรื่องเสียงเปลี่ยนไป เป็นต้น 2.อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย และรุนแรง ประเดี๋ยวรักประเดี๋ยวโกรธทำอะไรสำเร็จก็ ดีใจ พลาดพลั้งก็เสียใจ กระตือรือร้น 3.ความสนใจในการสมาคมมีมากขึ้น เข้าใจความสัมพันธ์และหน้ าที่ที่ตนจะต้อง ปฏิบัติ หมู่คณะมีอิทธิพลเหนือเด็ก เด็กวัยนี้จะคล้อยตามระเบียบปฏิบัติของหมู่ คณะหรือสังคม ดังนั้น การจัดสิ่งแวดล้อม สโมสรสังคมสิ่งที่ดีงามก็จะเป็น ประโยชน์แก่เด็ก 4.ความเชื่อมั่นต่างๆเป็นไปอย่างรุนแรง เชื่ออะไรก็มักจะเชื่อเอาจริง ๆ จัง ๆ เช่น เชื่อเรื่องของความถูกต้อง ความดี แต่ในขณะเดียวกันก็จะเกิดระแวงไม่ยอมเชื่อ อะไรง่ายๆ นอกจากจะมีหลักฐานมาประกอบอ้างอิง

10 การเจริญเติบโตของวัยรุ่น ทางสติปัญญา วัยรุ่นเริ่มมีพัฒนาการและความสามารถทางความคิดอย่างมีระบบ ลึกซึ้งและซับซ้อนมากขึ้น รู้จักการจัดการกับอารมณ์และการแก้ปัญหา ซึ่งช่วยในการพัฒนาความรู้ความเข้าใจที่นำไปสู่ การพัฒนาทางปัญญาของวัยรุ่น การเจริญเติบโตของวัยรุ่นทางสติปัญญาแต่ละช่วงวัย มีดังนี้ วัยรุ่นตอนต้น เริ่มมีความคิดที่ซับซ้อนมากขึ้นและรู้จักตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ ได้ด้วยตนเอง เริ่มพูดและแลกเปลี่ยนความเห็นในมุมมองต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของตัวเอง เช่น ควร เข้ากลุ่มกับเพื่อนคนไหนดี ควรเล่นกีฬาชนิดไหนดี ควรสร้างบุคลิกแบบไหนถึงน่าดึงดูด เริ่มแสดงความคิดเห็น แนะนำ โต้ตอบในเรื่องการเรียน เริ่มตั้งคำถามเกี่ยวกับวัฒนธรรมและมาตรฐานทางสังคมมากขึ้น วัยรุ่นตอนกลาง เริ่มมีความคิดเกี่ยวกับเรื่องอนาคตมากขึ้น เริ่มคิดเกี่ยวกับการพัฒนาบุคลิกของตัวเองในอนาคต เริ่มคิดและวางแผนการใช้ชีวิต และตั้งเป้าหมายของตัวเองในอนาคต เริ่มคิดถึงการกระทำและผลของการกระทำในระยะยาวมากขึ้น เริ่มคิดถึงการสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่นมากขึ้น วัยรุ่นตอนปลาย เริ่มมีกระบวนการความคิดที่ซับซ้อน คิดถึงความเป็นไปได้ที่อาจเกิดขึ้นใน อนาคตและอาจสนใจสิ่งรอบตัวมากขึ้น เริ่มให้ความสนใจในการเรียนต่อ และตัดสินใจเลือกอาชีพในอนาคต แสดงความคิดเห็นและโต้ตอบเมื่อไม่เห็นด้วยในสิ่งที่ขัดแย้งกับแนวคิดของตนเอง เริ่มมีแนวคิดและให้ความสนใจเกี่ยวกับสิ่งรอบตัวมากขึ้น เช่น การเมือง กฎหมาย ความ ยุติธรรม สิทธิมนุษยชน ความหลากหลายทางเพศ

11 การเจริญเติบโตของวัยรุ่น มีวิธีส่งเสริมได้อย่างไรบ้าง การส่งเสริมสุขภาพที่ดีทั้งทางร่างกายและทางสติปัญญาของวัยรุ่น สามารถทำได้ดังนี้ การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ วัยรุ่นควรนอนหลับอย่างน้อย 7-9 ชั่วโมง/วัน เพื่อ ช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตของร่างกายและสมอง การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ วัยรุ่นควรรับประทานอาหารที่หลากหลายทั้งผัก ผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี โปรตีน และอาหารไขมันต่ำ ไม่ควรรับประทานอาหารฟาสต์ฟู้ด บ่อยเกินไป การออกกำลังกาย วัยรุ่นควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมออย่างน้อยวันละ 60 นาที เพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อและการเจริญเติบโตที่ดี อาจเล่นกีฬาหรือทำกิจกรรมที่ชอบ เช่น ว่ายน้ำ เตะฟุตบอล เต้น ส่งเสริมให้วัยรุ่นแบ่งปันความคิดเห็นกับผู้ใหญ่ ร่วมอภิปรายเกี่ยวกับหัวข้อ ประเด็น และเหตุการณ์ปัจจุบันที่หลากหลาย และแลกเปลี่ยนรับฟังความคิดเห็นอย่างตรงไป ตรงมาโดยไม่ตัดสิน เพื่อส่งเสริมให้วัยรุ่นมีอิสระทางความคิด และฝึกใช้เหตุและผลใน การพิจารณาเหตุการณ์ต่าง ๆ รอบตัว ส่งเสริมและช่วยวัยรุ่นในการกำหนดเป้าหมายของตนเองในอนาคต เช่น การเรียนต่อ การทำงาน หากวัยรุ่นทำสิ่งใดผิดพลาด อาจช่วยสอน ตักเตือน และหาวิธีป้องกันเพื่อ ไม่ให้ทำผิดพลาดซ้ำ ชมเชยและยกย่องวัยรุ่นที่ตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ อย่างรอบคอบ หรือทำสิ่งที่ดีต่อ ตนเองและสังคม เช่น การทำความดี การช่วยเหลือผู้อื่น

12 ข้อสอบ 1.วัยรุ่นหญิงจะมีการเปลี่ยนแปลงทางเพศเร็วกว่าผู้ชายจริงหรือไม่เพราะอะไร 2.สาเหตุหลักๆมีอะไรบ้างที่ทำให้อารมณ์ของวัยรุ่นมีการเปลี่ยนแปลง 3.วัยรุ่นตอนปลายมีความคิดเกี่ยวกับอะไรเเละคิดถึงเรื่องใดมากขึ้น 4.วิธีการส่งเสริมการเจริญเติบโตของวัยรุ่นเพื่อให้เติบโตอย่างมีประสิทธิภาพมีอะไรบ้าง 5.ช่วงเวลาของวัยรุ่นเริ่มตั้งเเต่อายุเท่าไหร่ถึงเท่าไหร่

13 ที่มาของข้อมูล https://hellokhunmor.com การเจริญเติบโตของวัยรุ่น ทางร่างกายและสติปัญญา https://www.unmeeonline.org พัฒนาการของวัยรุ่นด้านสังคม http://www.psyclin.co.th พัฒนาการของวัยรุ่น https://www.chomsurang.ac.th วัยรุ่นเเละการเปลี่ยนแปลง https://www.trueplookpanya.com การเจริญเติบโตของร่างกาย

14 ประวัติผู้จัดทำ นางสา พนิตตา ไทยกล้า 65181100215 คณะมนุษยศาสตร์เเละสังคมศาสตร์ ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565 มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

Thank you